NDHOV
U kunt
Eotterbammer"
Eindhoven# Geschiedenis
Amerika in Eindhoven
Einhovennummer pag. U,
Woensdag 29 October 1930,
ook aan den
trein koopen
CMIMDiiL Eül IIMPÜSfIRI
Weet U wel dat
„Be poutotoerelb"
ons bouwblad
eiken Maandag
verschijnt?
lik
iiinmnnniiiiiniiiiininiiiïïiiinniniiniiiiiniiiiüniii
miiniiiiinnnKmiininunniiunnnn
Een der fraaie kerkgebouwen, gelegen midden in de stad Eindhoven
Niet één gedeelte van ons land is ontsnapt
aan de waarheid, dat latere tijden andere
beelden geven. Dit geldt zoowel op geogra-
phisch als op economischt gebied. Ook Eind
hoven en omstreken hebben hierop geen
uitzondering gemaakt
Eeuwen geleden waren nog slechts kleine
gedeelten van het latere Nederland bewoond.
Het zuiden van het land. het tegenwoordige
Noord-Brabant had reeds vroeg zijn bewo
ners. Taxandriers, Euberonen, Tongeren e.a.
waren hiervan wel de voornaamste.
Op de plaats van het tegenwoordige Eind
hoven had men toen reeds enkele neder
zettingen, vooral uit den stam der Tongeren.
Evenals de overige bewoners van Midden-
Europa, waren deze volkeren Germanen, die
dieren en vruchten offerden op de altaren
hunner goden.
Zoo had de oppergod Wodan o.a. een
heiligdom of tempel in de nabijheid van
de nederzettingen der Tongeren. Hierin ligt
de oorsprong van het voormalige Woonsel,
zooals dc naam reeds doet vermoeden. Woen
sel toch is afgelegd van Woncelle, hetgeen
niets anders beteekent dan heiligdom van
Woen of Wodan.
Gestel heeft gelijken oorsprong. Het woord
Blaarthem komt van Blarteheim of Balder-,
heim, heiligdom van Balder.
Ook is de naam Stratum duidelijk van
Romeinschen oorsprong; anderen beweren,
dat Stratum beteekent uitdeining, straat of
weg, zoodat deze plaats niets anders is dan
een uitbreiding van Eindhoven.
Onder de heilige linde, rondom welke
Eindhoven, de hoofdnederzetting, is ont
staan, waar de stammen hun vergaderin
gen hielden, werd tevens recht gesproken.
In een hoeve, de z.g. Eedhoeve of Eed-
hOofdplaats, moesten de naburen den eed
van trouw afleggen aan hun opperhoofd.
Reeds in de grijze oudheid is dus Eind
hoven als hoofdplaats der verschillende
nederzettingen opgetreden.
Op zijn zegevierende tocht door Gaine,
drong Julius Caesar met zijn Romeinsche
legioenen ook tot deze gewesten door. Tal
rijke Romeinsche voorwerpen bij opgravin
gen gevonden bewijzen, dat de Romeinen
ook hier hun tenten hadden opgeslagen. Zij
omringden de Eedhoeve met muren en
grachten en legden daarmede den grond
slag van' het tegenwoordige Eindhoven, waar
van den naam duidelijk den oorsprong aan
toont.
Onder het leenstelsel ontwikkelden zich
ook hier graafschappen, hertogdommen en
heerlijkheden, waaronder de heerlijkheid
„Eindhoven wier heer zich in het kasteel
„de Haghe" vestigde, dat later door Heer
Jan van Schoonvoort tot klooster werd in
gericht.
Door den handel, het uitoefenen van am
bachten en bedrijven, het onderling verkeer,
ontstonden allerlei rechtsverhoudingen en
ontwikkelde deze stad zich meer en meer.
Een der grootste voorrechten, die den land
heer verleende, was het uitreiken van een
stedebrief. waardoor een dorp tot stad werd
verheven.
Omstreeks de elfde eeuw, viel dat voor
recht Eindhoven ten deel. Vast staat, dat
deze plaats in 1232 een versterkte stad was
de inwoners werden poorters genoemd
en zij in dat jaar van Hertog Hendrik de
zelfde vrijheid, rechten en privileges ver
kreeg betreffende het inwendige bestuur als
de stad 's-Hertogenbosch genoot, terwijl de
zelfde wijze van rechtspraak en procedure
zou worden gevolgd als in genoemde stad.
Een dergeb/: feit werd destijds vastge
legd door het verkrijgen van een stads
zegel, waarmede de akten, uitgaande van
het bestuur der stad, werden voorzien. Van
daar dat Eindhoven vanaf het midden der
dertiende eeuw een stadszegel voerde, waar
op stond vermeld „Sicillum Opidi di Ende
hoven", hetwelk verder nog vertoonde een
klimmende leeuw, het symbool van den
Hertog van Brabant en de drie trompen van
de van Heurne's.
Van voornoemd zegel hangt de oudst be
kende afdruk aan een akte van 8 Maart
1355.
In 1422 werd door Hertog Jan van Bra
bant nadrukkelijk bij afzonderlijke brieven
bevestigd het reeds eeuwen oude recht van
ingehnth. (het recht om te kunnen worden
betrokken of ingedaagd voor schulden, cijn-
sen, rechten, overeenkomsten enz. voor de
schepenbank* van Eindhoven).
Eindhoven oefende dit recht uit binnen de
Meierij van Kempen en Poolland, terwijl
van de vonnissen van Eindhovens schepe
nen geen beroep was bij den Raad van
Brabant.
Dat voor Eindhoven daarmede een tijd van
graten bloei intrad snreekt vanzelf en daar
slechts weinige steden dit recht bezaten
,weni hierdoor meermalen de naijver der
Hertogstad opgewekt.
Het goudgrondgebied der stad werd ver
groot door aankoopen.
Gedurende de talrijke belegeringen, welke
Eindhoven heeft moeten doorstaan, waren de
.omwonenden verplicht aan de stad krijgs
volk en paarden te leveren. Tevens moesten
zij een bepaalde schatting opbrengen. Op hun
beurt vonden zij in tijden van nood be
scherming binnen de stadsmuren.
In 1486 werd Eindhoven door Robert de
Maroha, aanvoerder der troepen van den
graaf van Aremberg, een Belgisch edelman
uit de Ardennen en bondgenoot der Gelder-
sohen ingenomen en totaal
in de asch gelegd,
terwijl in 1554 een brand uitbrak, die meer
dan 150 huizen benevens het stadhuis en een
groot gedeelte van de kerk in de asch legde.
In 1556 kreeg Eindhoven van Filips n het
recht om weggeld te heffen van de omliggen
de dorpen, die in deze stad ter markt kwa
men.
Zooals wij zagen zijn rampen en vernede
ringen Eindhoven niet gespaard gebleven.
Sedert 1232 door voorrechten enz. de gelijke
van den Bosch, word het tenslotte een open
vlek. Deze toestand duurde voort tot 1611
toen Eipdhoven opnieuw werd afgepaald.
De grens liep nu van de Stratumsche
poort tot het Begijnhof, van hier naar de
Gestelsche en de Woenselsche Poort en van
deze weer naar het kasteel en eerstgenoem
de Poort.
Langzamerhand rezen er moeilijkheden
met de dorpen. Steeds waren Gestel, Stratum,
Strijp en Woensel verplicht geweest met
manschappen en karren diensten te verlee-
nen aan Eindhoven. Meer en meer kwamen
zfj daartegen in verzet Voorloopig echter
mocht dit niet baten en bleef de stad hare
rechten handhaven.
Evenzeer moest rle vrije markt het ontgel
den. Een felle strijd over een en ander ont
brandde in 1GS4, doch ook ditmaal behield
Eindhoven de schoonste harer'privilcgii
Na 1684 breekt er voor Eindhoven een tijd
perk aan, dat historisch voor haar onwikke-
ling geen groote bctcekenis heeft. De oorlo
gen, die de groote godsdienstoorlogen volgen,
drukken een droeven stempel op deze
westen in het algemeen. Vooral dc innerlijke
godsdiensttwisten tusschen Katholieken en
Protestanten, waarvan dc laatste., den steun
der stadhouders hadden, brachten niets dan
onheil. Eindhoven verarmde meer en meer
en verloor de belangrijkheid, die het vroeger
als stad had bezeten.
Toch hield de stad zich staande als cen
trum totdat de Franschen ieraan voprgoed
een einde maakten. Met.de komst der Fran
schen deed ook de revolutie haar intrede.
Alle staatsinstellingen en bestuurslicha
men werden ontbonden. Het land werd voort
aan bestuurd door de Nationale Vergade
ring, welker leden door het volk werden ver
kozen. Ook de besturen en vroedschappen
der steden werden ontbonden.
Volgens de staatsregeling van 1798 werd
het land in acht departementen verdeeld.
Steden en heerlijkheden beide werden admi
nistratieve onderdeden van het land en de
heerlijke rechten ,die den eigenaar of heer
historisch toekwamen, werden eenvoudig af
geschaft. Onder den nieuwen naam
meente" hadden in den vervolge de steden,
dorpen en heerlijkheden gelijke rechten voor
de wet Echter mochten dorpen en heerlijk
heden zich met elkaar vereenigen tot één
gemeente, wat dan ook meermalen geschied
de. Zoo deed Stratum in 1798 aan Eindhoven
het voorstel van vereeniging van beide ge
meenten.
Weg waren nu de weleer zoo bloeiende
steden, verdwenen haar glorie, haar roem,
haar macht
Gehecht*als ze waren aan haar voorrech
ten en vrijheden, wisten ze zich echter in de
verschillende dier heerlijke rechten te hand
haven tot het tijdstip der inlijving bij het
Fransche Keizerrijk in 1810.
Toon werd als het ware de historische ont
wikkeling bedolven onder een vloed van
Fransche voorschriften en verordeningen.
Het laatste resje der oude macht versmolt,
om in d.ien vorm nooit meer te herleven.
Lang duurde deze toestand echter niet Met
den terugkeer der Oranje's kwam de Grond
wet van 1814 en een nieuw tijdperk brak
aan.
Het in de geschiedenis hoogst belangrijke
jaar 1843 bracht een gewijzigde Grondwet
en als uitvloeisel daarvan kwam de gemeen
tewet van 1851, die menig nieuw rechtsbegin
sel vrucht van den tijd huldigde. Alle
gemeenten, klein of groot, verkregen in alle
opzichten gelijke rechten voor de wet De
invloed van een en ander op Eindhoven is
ingrijpend geweest.
Door het verlies van haar voorrechten enz
had de eens zoo aanzienlijke stad haar over
wegenden invloed op de omliggende dorpen
verloren. Door den nieuwen toestand zag de
stad zich als gelijke tegenover elk dorp ge
plaatst.
Een feestdiscli lijkt 't
zoo blinkt bet damast, zoo glanst bet porcelein, zoo glinstert bet
tafelgerei... Dal komt door bel wondere licbl, waarvan bier
profijt is 'getrokken om bet aanzien van een festijn te geven
aan wat anders een doodgewone gedekte tafel zou schijnen.
Zilver is bet liebt van Argenta, dat boe beider ook
zacbt blijft, en goed voor de oogen.
Hebt U al zc
Philips „buisje vol licht"?
on van mei
Toch heeft te allen tijde een niet te over
bruggen kloof bestaan tusschen stad en
platteland, alhoewel zij staatsrechtelijk zijn
gelijk gesteld. De eerste zocht haar belang
eenerzijds in concentratie, willende blijven
Het centrum
der omgeving en anderzijds in expansie van
invloed op die omgevingen daarbuiten, ter
wijl het tweede vaak teveel neiging vertoont
zich over te geven aan kalmte en rust en
geen deel neemt aan verder afgelegen be
langen.
De tegenstelling manifesteert zich krachti
ger. Voorzoovcr de kleinste gemeenten her
inneren aan een idyllisch bestaan, ver van
de heirbaan gelegen, kan er genoegen mede
genomen worden, dat aan het onbewogen le
ven geen eischen worden gesteld en rust en
kalmte blijven bewaard. Niet zoodra echter
gaat dit eigenaardige karakter verloi-en, of
de rechten van het maatschappelijk leven
laten zich gelden, vooral, wanneer de dor
pen als een ring een stad omsluiten en aan
die stad hun welvaart ontleenen.
Op 18 Mei 1918 werd door de raden der
gemeenten Eindhoven, Gestel, Stratum,
Strijp, Tongelre en Woensel besloten alge-
heele annexatie te verzoeken op grond van
de overwegingen:
le. „dat de tegenwoordige toestand der ge
noemde gemeenten ten opzichte van elkander
bij voortduring niet alleen een behoorlijke en
gezonde ontwikkeling, dier aan hun zorgen
toevertrouwde gemeenten in den weg staat.
doch bovendien in tal van gevallen aanlei
ding geeft van verschillen.
2e dat de wenschelijkheid van een normaal
gemeenteverband zich dagelijks steeds drin
gender doet gevoelen;
3e. dat in dezen staat van zaken met den
meesten spoed verandering moet worden ge
bracht, teneinde te voorkomen, dat vitale be
langen van deze gemeenschap hoe langer
hoe meer in gevaar wprden gebracht en blij
vend geschaad, daar deze zaak maar steeds
op afdoening wacht."
De wetgever heeft gemeend te moeten
zwichten voor de noodzakelijkheid, om
naar de omstandigheden zulks vorderen
tot vereeniging van gemeenten te moeten
overgaan, vandaar dat bij de wet van 27
November 1919 aan de gemeente Eindhoven
de hierboven genoemde gemeenten werden
toegevoegd, welke vereeniging 1 Januari d.
o.v. inging.
Feitelijk is door deze vereeniging Eindho
ven weer terug gebracht tot de plaats, die
het reeds omstreeks 1300 bekleedde, toen het
als eerste plaats van Kempenland steeds ver
noemd werd.
Van 1920 tot heden is krachtig gewerkt aan
het treffen van bestuursmaatregelen en in
de riohting, die gevolgd moet worden om de
verdere ontwikkeling van Eindhoven te
bewerkstelligen tot een practisoh aangelegde
industriestad, voldoende aan redelijk te stel
len eischen van volksgezondheid, ontwikke
ling, handel en verkeer, waarin zich het
nieuwe stadsleven verder krachtig en nor
maal zal kunnen ontplooien.
Over de geheele wereld branden Philips' gloeilampen en schal
len zijn luidsprekers, die even zoovele getuigen zijn van den
ondernemingsgeest en werkkracht der Eindhovensche firma.
In 1891 werd te Eindhoven door Ir. G. L.
F. Philips een oud lakenfabnekje aange
kocht, dat een oppervlakte besk>°g van
1480 M2. en waar hij de fabricage der gloei
lampen begon. Dit gebouwtje, dat als een
historisch monument behouden blijft, is de
bakermat van de groote industrie, die zich
in bijna 40 jaar in de Brabantsche slad
heeft ontwikkeld.
De oprichting dezer fabriek getuigde van
durf en ondernemingsgeest. De gloeilampen
industrie stond nog in de kinderschoenen
en maakte een periode door van steeds
nieuwe verbeteringen en omwentelingen.
De massa stond bovendien vrij sceptisch
tegenover dit nieuwe product, terwijl er
nog weinig eleetrische centrales bestonden
en het stroom tarief was daardoor ook zeer
hoog. De eerste drie jaren werd steeds roet
vérlies gewerkt en pas in 1894 kon he ipér-
s'te winstpost van f 1600 geboekt worden.
De eerste order, die de Eindhovensche
firma mocht boeken was van de Stearine
Kaarsenfabriek Gouda in 1892 op... 50 stuks.
Tot 1007 werden kooldraadlampen gefa
briceerd, maar daarna deed de metaal
draadlamp haar intrede. Het gevolg waa 'n
algeheele omwenteling in het fabricagepro-
aansohaffing van nieuwe machines enz.
lamp vorderde vijf maal meer handen
arbeid dan haar voorgangster, zoodat groo
te uitbreiding van het personeel en fabri-
cageruimte een dringende vereischle was
Soortgelijke moeilijkheden deden zich, bij
elke nieuwe vinding op dit gebied, voor.
Steeds bleef men in Eindhoven de ontwik
keling der gloeilampen-industrie volgen en
elke nieuwe ontdekking werd toegepast en
zoo mogelijk geperfectionneerd. Door haar
voortreffelijk product dankt de N. V. Phi
lips haar wereldnaam in de eerste plaats
aan de gloeilamp.
bouwd, om voor de levering van de groote
hoeveelheden pakpapier en gegolfd karton
voor de emballage, geheel onafhankelijk te
zijn. Philips benoodigt jaarlijks 15.000.000
doozen voor verpakking van haar artike
len. Bij deze fabriek behoort een eigen
PhilipsGloeilampenfabriek in 1891
drukkerij, waar alle benoodigde drukwer
ken, brochures, reclameplaten, etc. vervaar
digd worden.
Een zeer ingrijpende maatregel werd ge
nomen in 1924. Er werd een afzonderlijk
laboratorium gebouwd, dat tot dien tijd op
een der verdiepingen van de gloeilampen
fabriek ingericht was.
Later, toen de radio haar intrede deed, I De snelle ontwikkeling van de radio- en
had men in Eindhoven al spoedig dit on
derwerp in studie genomen.
In 1918 werden de eerste radio-lampen
met succes in verschillende ontvangtoestel
len gebruikt De radiolamp is een product,
dat in vele opzichten nauw verwant is aan
de eleetrische gloeilamp. De ervaring met
röntgentechniek maakte dit noodzakelijk.
Hier had men volop gelegenheid naar ver
betering van de bestaande artikelen te zoe
ken en nieuwe vindingen te doen. Dit werk
heeft zulk een omvang aangenomen, dat
in 1929 begonnen werd aan den bouw van
een geheel nieuwen vleugel. Deze uitbrei
de gloeilamp verkregen, was een onschat- I ding is nu bijna gereed gekomen, zoodat
bare richtlijn bij de fabricage van het het Natuurkundig Laboratorium thans een
nieuwe product en hieraan zal het dan oppervlakte heeft van 1S.OOO M2. met- 300
ook wel toe te schrijven zijn, dat de N. V. i vertrekken.
Philips de kwaliteit van haar radio-iampen I Door deze groote ontwikkeling der Phi-
dusdanig wist op te voeren, dat deze een lips-fabrieken op elk gebied, werd de
gereeden afzet vonden op de wereldmarkt i vraag naar personeel steeds grooter en
De steeds groeiende vraag naar Philips J grooter.
producten noodzaakte tot snelle uitbreiding In October 1927 kwam de 10.000ste arbei
der fabricage-ruimte. In 1928 werd een af-1 der de fabriekspoort binnen en reeds in
zcmderlijke apparaten fabriek in gebruik
nomen, terwijl in 1929 een tweede volgde.
Een derde gebouw kwam in het begin van
dit jaar gereed. Deze fabrieken met én alle
100 X 21 M. en tellen 4 tut 6 verdiepingen.
Er zijn in de laatste jaren nog talrijke
andere fabrieken en gebouwen verrezen,
zooals een Philitefabriek, een impregneer-
inrichting, een metaal waren fabriek, maga
zijnen, enz. Voor de, in eigen ontwerp ver
vaardigde machines, die zooveel mogelijk
den handenarbeid in de fabrieken moeten
vervangen, was de bouw van nieuwe ruim
ten noodzakelijk. De gloeilampenfabriek
werd daarom met enkele nieuwe vleugels
verrijkt en wanneer het thans nog in aan
bouw zijnde gedeelte gereed is, bedraagt
de totale fabricage-oppcrvlakte 3G5.000 M2.
De wereldoorlog heeft op den snellen
groei grooten invloed gehad. Een Duitsch
uitvoerverbod van glas in 1916 was oorzaak
van don bouw van oen eigen glasfabriek.
Dit was de eerste fabriek, die op het 24
H.A. groote terrein Strijp gebouwd werd.
Thans, 14 jaar later, is op dit terrein geen
plekje meer onbezet.
Toen het probleem voor het verkrijgen
der glazen ballons op deze wijze was op
gelost, werd het betrekken van edelgas,
voor de vulling der gloeilampen, door een
Duitsdh verbod cmmogelijk gemaakt Het
gevaar dreigde, dat de aanmaak van de
nieuwe Half-Watt-Iampen gestaakt zou
moeten worden. De chemische en natuur
kundige staf, die sedert eenige maanden
aan het zooken was, om het gas zelf te fa-
bricecrcn, slaagde er inmiddels in, deze
moeilijkheid op te lossen. Na lan^e en
uiterst moeilijke proefnemingen werd dit
gas in dc eigen fabrieken vervaardigd, juist
op het oogenblik, dat de laatste cylinder
Argon" uit den voorraad was opgebruikt
De Philips edelgasfabriek heeft nu de
grootste productie ter wereld.
Herhaaldelijk werden Ln de oorlogsjaren
angstige ongc: likken doorleefd, doch de
moeilijkheden werden alle overwonnen.
Nog werd een eigen papierfabriek ge-
April was dit cijfer verdubbeld En dit was
dezelfde onderneming, die in 1891 met 30
arbeiders werkte.
Het is zeer begrijpelijk, dat voor de huis
vesting der arbeiders met hun gezinnen,
waarover elders in dit blad een artikel ver-'
schijnt, voor het onderwijs der kinderen en
voor de ontspanning, voorzieningen getrof
fen moesten worden.
De afdeeling Onderwijs is een der meest
belangrijke departementen, die door Phi
lips moesten worden gesticht. Er is een
lagere school en een kleuterschool en er is
ook een bedrijfsschool.
Dit laatste is- een massaal gebouw met 4
verdiepingen, waar onderwijs op elk ge
bied gegeven wordt Hier worden ook alle
arbeiders voorbereid voor het werk, dat zij
Ingezonden.
Yolker Co.
Wie momenteel Noord-Brabant en Lim
burg bezoekt, met als Centrum, Eindhovgn
zal het onmiddellijk opvallen, dat daar op
vele bestaande en Nieuwbouwen een re
clamebord hangt:
Volker en Co.,
Centrale verwarming, Eindhoven.
Deze zaak werd opgericht in 1908, toen
de heer J. W. Volker zijn ambt als Direc
teur. der Gemeente Gasfabriek en Water
leiding te Eindhoven neerlegde met het
plan een constructiewerkplaats te openen
en zich speciaal te wijden aan gasoveu-
bouw met toebehooren. Hiervoor werden
de momenteel nog in gebruik zijnde pan
den aangekocht en ingericht.
Door het vele werk op constructiegebied
en het vervaardigen van stalen ribbon-
buizen, luchtverhitters en exhausters, was
het in 1914 noodig de werkplaats uit te
breiden, zoodat een nieuw moderne fabriek
verrees, welke ruim 100 menschen werk
kon verschaffen.
In 1918 werd wederom een naast het fa
briek gelegen terrein aangekocht van plm.
3000 M2.
Door het vervaardigen van luchtverhit
ters voor Drogerijen en stalen ribbenbuizen
is men langzaam aan het installeeren van
fabrieksverwarmingen begonen en daar hier
in het Zuiden behoefte was aan vakkundiae
geïnstalleerde Centrale Verwarmingen, is in
1923 hiervoor een speciale afdeeling ont
staan, welke is uitgegroeid tot een der
vooraanstaande installatiebureaux van hot
land.
Het technisch personeel, de controle op
de werkzaamheden en de coulante bedie
ning geven elkeen vertrouwen in de fa.
Volker, hieraan heeft ook deze afdeeling
haar groote vooruitgang te danken.
Niet alleen de Centrale Verwarmingen
voor villa's, Scholen, Kloosters, enz. doch
ook warm- en koudwatervoorzieriingen. Sa
nitaire inrichtingen Hooge- en geredu
ceerde stoomverwarmingen voor fabrieken,
heete luchtovens voor kerken en groot a
ruimten behooren tot het programma onzer
afdeeling.
De groote voorraden radiatoren, pijpen,
kranen en fittings, garandeeren U vlugge
en nette bediening.
Gaarne wordt aan een ieder, die zich in-
tereseert voor de stookwijze der toekomst
n.l., het stoken met huisbrandolie inplaats
van met cokes, uitgenoodigd een volauto
matische „N i t e k" oliestopkin-
s ta 11 a ti e in bedrijf te zien.
Geen kolenbergiiig,- geen aschopruiming,
geen 'bediening, allés automatisch een. zuir.
ver constante biimeilt cm per a ti u t r onafhan
kelijk' van de-buitentemperatuur. Dit be
reikt men met „NITEK" volautomatische
Oliebrander.
in de fabriek te doen zullen krijgen. Voorts
is er een ambachtsschool waai' de jongens
voor metaalbewerker geschoold worden en
ook een glas-instrumentmakersschool. Er
worden cursussen gegeven in de moderne
talen, in typen en steno. etc.
Voor fabriekspersoneel is gelegenheid
zich 's avonds te bekwamen en een bazen-
cursus te volgen, waarvoor een diploma
wordt uitgereikt. Ér zijn studiezalen voor
hen, die thuis geen gelegenheid hebben, om
rustig te studeeren. Jonge meisjes uit de
fabriek volgen kook-, naai- en strijklesscn,
zoodat zij later als huisvrouw en moe Je r
voor haar taak berekend zijn. Alleen het
aantal leerkrachten bedraagt 100 man, bui
ten kantoor- en ander personeel. 5000 Leer
lingen maken van school en cursussen ge-
De gezondheidstoestand van het perso
neel is een factor van importantie. Phi
lips bezit een staf van artsen en verpleeg
sters en heeft een modern ingerichte poli
kliniek 'laten bouwen.
De fabriekS-liygiënisohe dienst is er steeds
op uit in de lokalen, kantoren en fabrie
ken de meest gezonde arbeidstoestanden
te verzorgen en te bevorderen.
En ten slotte nog een voornaam onder
deel, de ontspanning. De heer en mevrouw
PhilipsDe Jongh meenden door 't stich
ten van een ontspanningsfonds aan do
wenschen van het personeel tegemoet te
komen. Een groot nieuw gebouw werd op
getrokken, waar nevens concèrt-, tooneel-
en filmzaal, ook een leeszaal, gvmnastick-
en billardzaal is ingericht. Ook een wel
voorziene uitleenbibliotheek is er aan
verbonden.
In het vroeger zoo rustige Brabantscho
stadje is een stuk Amerika ontstaan. Een
industrie met een frisschen vooruitstreven-
den geest, welke onder directie van Dr A.
F. Philips, den eminenten leider, een voor
aanstaande plaats inneemt, niet alleen in
ons eigen lanc(, maar evenzoo in den
vreemde.
Over de geheele wereld branden haar
gloeilampen of schallen haar luidsprekers,
die even zoovele getuigen zijn van den on
dernemingsgeest en werkkracht der Eind
hovensche firma.
E. L: Musquetier,
Een overzicht vart Philip Gloeilampenfabrieken te Eindhoven in 1930
