MAANDAG 6 OCTOBER 1930
EERSTE BLAD PAG. 2
INGEZONDEN MEDEDEELIN
EEN NIEUW STADHUISPLAN
Stadsnieuws
KOSTELOOZE GENEES- EN HEELKUN
DIGE HULP AAN ONVERMOGENDEN.
B. en W. van Leiden brengen ter kennis
van hen, die op grond van onvermogen in
aanmerking wenschen te komen voor het
ontvangen, zoo noodig, van kostelooze ge
nees- en heelkundige hulp gedurende hel
jaar 1931, dat zij zich ter verkrijging van
het daartoe strekkend bewijs moeten aan
melden in het Elisabeth shot aan de Oude
Vest op Djn° 1-1 October 1930, van des
voormiddags halftien tot des middags li
uur, of van des namiddags twee uur tol
vier uur.
Het trouwboekje moet worden medege
bracht.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
A. VAN DE SANDE BAKHUIJZEN,
Burgemeester,
VAN STRYEN, Secretaris.
Leiden, 6 October 1930.
ENKELE OPMERKINGEN OVER HET
ONTWERP-v. d. BOGAARDT
VERVOERSOPBRENGSTEN N.Z.H.T.M.
Dc vervoersopbrengsten van de N.Z.H.T.M.
bedroegen in de maand September op de
lijn Seheveningcn—Leiden—Ka timjk/Noord-
wijk (incl. stadslijn Leiden) f 133.160 en op
de lijn Leiden—Heemstede f 9.036.
STADHUISPLAN-v. d. BOGAERDT
Men verzoekt -one -te willen mededeeien,
dat de tentoonstelling van teek ondingen
voor een nieuw te bouwen Stadhuis (ont-
werp-v. d. Bogaerdt), in het gebouw van
den Ned. R.-K. Volksbond, Stee nee huur lo,
wegens de groote belangstelling nog eenige
dagen geopend blijft, en wel van 4 tot S
uur namiddag.
DE WINKELWEEK GESLOTEN.
De Lcidsche Winkelweek 1930 behoort
weer tot het verleden. Zaterdag was de laat,
sic dag, de laatste, maar waarschijnlijk mei
de beste, want zoo n dag volgende na 3 Octo
ber, is niet uitermate geschikt om een koop
lustig publiek op dc been te brengen. Intus-
schen is dc winkelweek, zooals wij van ver
schillende kanten vernamen, uitnemend ge
slaagd. Over 't algemeen hebben de zaken
een Uinke omzet gehad, hoewel dit niet de
belangrijkste factor is voor het welslagen
van een winkelweek. De belangrijkste factoi
is dat Leiden en omgeving zich heeft kunnen
overtuigen van het feit, dat het nergens be
ter en nergens goedkooper terecht kan dan
in de Sleutelstad.
Voor de organisators van de winkelweek
en hun helpers was het Zaterdag nog een
drukke dag. Des avonds moesten door
commissie uit dc Leidsche pers de numr
bepaald worden, waarop de verschillende
prijzen van „de groole-winkelweek-reclame"
waren gevallen. Al deze nummers (het getal
liep over de duizend) moesten door lak
schrijvers op de voor dit doel vervaardigde
kaarten worden geschilderd; de adressen
moesten worden geschreven en alle kaarten
moesten in gefrankeerde enveloppen wor
den gestoken. Dit alles moest natuurlijk met
gTootc. nauwkeurigheid geschieden, zooclui
men zich wel kan voorstellen, dat een flink
aantal personen er een lange, lange avond
zoet mee was. De voorbeeldige organisatie
van de winkelweek is intusschen op deze
wijze keurig afgesloten. De winkeliers kre
gen vanmorgen de uitslag heelemaal kant
en klaar thuis. Ze hadden de kaarten met
de nummers maar in de etalage te plaatsen.
Iiet publiek kan thans zelf constateeren oi
hot geluk heeft gehad. Een weck lang blijv©"
dc geschenken met den uitslag nog in
etalages staan. Zaterdag a.s. kunr.cr. ze wt
den afgehaald.
KAMER VAN KOOPHANDEL
TWEE ADRESSEN
In de Woensdagmiddag a& te houden
vergadering vam de Kamer van Koophan
del zei worden vooi^reeteld een schrijven
te richten aan Z.E. d>en Min. van Arbeid
Handel en Nijverheid, inzake het ambte
narenreglement, waarin betoogd wordt, d-a-t
dc regeling niet op het personeel der Ka-
mers «van Koophandel betrekking heef!,
<i nar de Kamera v. Koophandel zelfstandige
instituten zijn, die niet in een of ander
hioiiarohisch verband in fret staatsbestuur
zijn opgenomen. He beslissingen der Ka
mera behoeven dan ook, behalve ©enige
uitdrukkelijke uitzonderingen, niet de goed
keuring van een hoogewe instantie.
Art. 1 Aan fret Reglement bepaalt dan
ook eveneens in afwijking von ant. 1 van de
wak d«ut het Reglement eledhle betrekking
heeft op hem, „die is aangesteld dn burger
lijken dienst van fret Rijk."
Waar de Kamer krachtens uitdrukkelijke
wetsbepaling, vrij is om haar secretaris,
adjunct-secretarissen en hot verdere noodi-
ge pi-soneal te benoemen en te onslaan, is
van een benoeming door of vanwege het
Rijk of van fret zijn dn 's Rijksdienst, geen
bprake.
Ook is overigens het toegezonden ont
werp reglement onmogelijk voor do Kamer
Verder zal worden voorgesteld een schrij
ven te richten aan Z.E. den Min. van On
derwijs, inzake: Ontwerp van wet van
februari 1929, nr. 297, betreffende aan vul-
lend onderwijs. Hierin deelt de Kamer mee
dat ilw-f, haar algemeen® indruk is, dat lid
1 luivdelsavcind.oniiierwijs in ernstige mate
die dupe zaïl worden, indien ifret in boven
genoemde regeling van het „aftwullcnd
ond rwijs" zal worden ingelijfd. Daarbij
itocii dreigt bet een onderdeel 'ta worden
van een soort onderwijs met geheel andore
rioe'stelling dan het scherp omlijnde han-
ïdoni
vondonderwijs is geen on-
Fi.n een verbolard vervolgonderwijs
evenals lift. gewone lagere onder
lagere school, naar zijn aard
kennis omtrent allerlei wetons-
I mi bijbrengt en anderzijds voor
gemeen vormend moet werken, t
t denvijs daarentegen staat e's
aal onderwijs, met eigen karakter
d-it i-n het gewiiz'cl ontwerp van wet in
Troon re 1© a a ig©kondte l het handels-
<1 iin.1 onderwijs uit d>eze regeling \nn het
invullend onderwijs, word® uitgelicht.
HANDELSREGISTER
WIJZIGING. 2 Oct. De Goedkoooe Schoen
winkel. Alpben a.d. Rijn, Hooftstraat 57.
Sohoenhandel en reparatie-inrichting. Het
filiaal te Schoonhoven, Lopikerstraat 24 is
(l.d. 27 Aug. 1930 opgeheven.
Men schrijft ons vnn hooggeachte zijde:
Zij, ddc in het gebouw van den R.-K.
Volksbond de teokenungen van den heer J.
M. v. tl. Bocgu'i'ioi't freibben bezien, zuillen
zekeir, vooizoovor ze gaarne ons nieuw te
bouwen raadhuis zooveel mogedijk in den
ouden stijl flieirbouwd wen&Chcn te zien,
dezen teekenaar voor zijn zeer verdienste
lijken arbeid dankbaar zijn geweest. Ook
wij sluiten ons van harte bij die welver
diende liulide aan. Vooral ook, omdiait we
meeaten, dat al moge de uitvoemig van dit
ontwerp niet geheel mogelijk zijn, ook om
andere, dan financieelc redenen, hier toch
op een zeer goede wijze uiting is gegeven
aan wat in de harten leeft van het o ver
groot e dieel van de Laidenaars en van hen,
rlle huilen ouze stad met belangstelling en
liefde voor onze oude veste vervuld zijn.
Dankbaar zijn we ook voor die sympathie
ke bescheiden wijze, waarop de heer v. d.
Bogaerdt het belangstellende publiek over
zijn omtweirp iinlddlitte, dat meer dan in
w oord of geschrift titans in duidelijk zicht
baren voirm dien wcnecüi vain velen be
lichaamt. x
Van hairte hopen we, dat de fre>gr v. d.
Bogaerdt er het gewenschte succes mee
moge hebben. Deze wensch beteekent niet,
dat we het plan-v. d. Bogaerdt geheel
zouden willen zien uitgevoerd. Maar dat
heeft deze ontwerper zich ook dn de verste
verte niet voorgesteld. Zijn doel as een c er
te waaa'deeren poging om Leiden een raad
huis te doen verkrijgen, dat een waardige
vervanger zat zijn voor dat, wat verloren
ging. Daarvoor zal z.i. een gebouw moeten
verrijzen, dat in zijn uiterliiken vorm het
oude zooveel mogelijk nabij komt en tege
lijk de verdienste zal hebben vele gebreken,
welke het oude raadhuis had, te missen.
Natuurlijk is ook dit ontwerp met on
berispelijk, maar er is zooveel goeds in,
dat h«t zeker jammer geadht mag worden,
dat dit werk aiiet door meer belangstellen
den ernstig bezien werd. Eenerzijds vindt
dit zijn oorzaak in den veel te korten tijd
waarin het tentoongesteld weid, ander
zijds in de, helaas, gedoofde belangstelling
van het publiek.
De tijd van tentoonstellen zal dan ook,
hopen we, door den R.-K. Volksbond flink
verlengd woo-den en dan zal deze corporatie
wellicht ook het genoegen smaken, dal
mee door haar welwillendlheid de belang
stelling in onze stad voor zulk een werk
van zeer groote beteekenis voor onze ty
pisch Hollandschc veste weer flink zal op
laaien. Er zaïl weer druk gesproken wor
den over de plannen van herbouw en uit
deze bespreking zal dan zeker een plan
voortkomen, dat naar den geest as van al
len, diie het met Leiden wel meenen en
niets liever zuilen zien dain dat hot.eigen
aardig karakter onzer stad en het oud
stadfebeebd van de omgeving vam het stad
huis, door 't geweld der vüaimmen gesloopt,
weer in beleren staat wordt hersteld.
Al het bovenstaande wil evenwel niet
beteek enen, diait we nu overeenkomstig het
plan-Van den Bogaerdt ons nieuwe
huis opgebouwd zouden wii'len zien
We weten, dat de teckenaar gaarne
opbouwende critle/k op zijn plan verneemt.
Daarom veroorloven we ons dan ook eeni-
ge opmerkingen.
De teekennar heeft zich de rooilijn aan
de Breestraat 20 M. achteruit gelegd ge
dacht, evenals die aan dc Vischmarkt 4 M.
vooruit. Daarmee is zeker gewonnen, da!
de aanblik van den Breestraat-gevel een
volledig beelcl daarvan geeft. Iets w
der verplaatsing van de rooilijn onmoge
lijk is door d.e daarvoor zeer onvoldoende
breedte vain deze 6traat. Maax is daarvoor
het verlies van zooveel bouwruimte wel
gewettigd? Is daarvoor ook wel gewettigd
het ruimtoverlies aan de Vischmarktzijde?
't Zal het snelverkeer op de Breestraa't
ten goede kernen. Maar is dat wel noodig,
waar deze verkeersweg zich verder Wes
telijk loch weer belangrijk vernauwt?
De kar.s op ineer verkeersongelukken zal
eer grooter dam kleiner worden als onze
Breestraat zulk een trechter vorm zou
krijgen.
Ook voelen we weinig voor het, ook door
den heer v. d. B. van zeer ondergeschikt
geachte plan. om het standbeeld
d. Werff op het Stadhuisplein te
plaatsen.
den de rooilijnen n-iet of veel min
der verlegd, dan wordt dit plan, wat aan-
gnat de Y-ischmairktzijde heel veel aanne
melijker. En kan ook Biet zeker niet ui't-
oerbare plan van overwulfing van den
Niuewen Rijn geheel achterwege blijven.
Zeer goed gedacht is hel, dat het Stad
huis geheel vrij van andere gehouwen
moet staan en dus Maansmiansteeg en Ko
renbeu na?teeg verbreed zouden moeten
wonden door afbreken der penxeelen, die
thans nog het oude terrein begrenzen, al
gaan dnn ook daarmee een tweetal typisch
Lcidsche straten verloren. De ontwerper
beeft dii't e-dhtar ook noodig voor dè door
hem gedachte trappen aan de zijgevels.
Maar zijn zes trappen wel noodig? 't Lijkt
teveel. De bouwruimte, welke daar
mee verloren gaat, lean nuttiger gebruikt
worden. De binnenplaats kom dan ook aan-
erkelijk grooter wonden. Dit laatste is
ook het geval, als niet de nieuw-ontworpen
trappen aan de Breest raatzij de komen,
maar de oude tra-p weer herbouwd weirrl
Ook aan de Vischmarkt zou één trap vol
doe nde zijn.
Wat den ouden gevel betreft, wagen we
het de volgende opmerkingen 'te maken.
De heer v. d. B. zeide de bei'de trappen
ontworpen te Giebben, om daardoor geen
ruimte voor ramen te verliezen, w ike
door de oude 'trap feitelijk verloren waren,
it ze achter de trap gedeeltelijk ver
en. Dit bezwaar achten we aan maar
ondergeschikte beteekenis. En nog
minder, wanneer, zooals we boven zeiden,
meer gevelbreedte aa nde Breestraat zou
cerkregen, als de trappen aan de
zijgevels in dit plan kwamen te vervallen
Do ontworpen ramen met de ronde to
il vinden we wel hel minst aannemelijke
ileal van het ontwerp. l>e heer v. d. B. zegt
te hebben om zoodoende een
gelijkheid te krijgen met den toog. welke
oor do vroegere raadszaal was. Dit mag
o.i. geen reien zijn, om nu olie ramen zoo
te maken. Logischer lijkt het ons dit eeu-
ïal zoo vreemd aandoende ge veld eel ge
lijk t? imken mot het o-verace deel en dus
mien kruisramen te maken. D n zal
!e ge-, el meer weer de oude gevel
zijn dan dn dit ontwerp.
De teeketviar heeft zeker het hart van
duizenden I.eilenaara gestolen door in
zijn ontwerp den ouden toren weer on te
nemen. Wat. wij ook hartelijk toejuichen.
pezen, dat hij or.s van dit zeei
goede te veel In eft geboden door niet één.
maar wei .trie in vorm gelijke, sij het dan
grootte verschillend? torens, te bieden.
Mooi gedacht is ook de onderbouw van
den ©u 'en toren hooger te maken, om
loor aan het mooie oude beeMhouw-
door ten hoogste twee vervangen. De hoofd
toren, do oude, dan aan de zuidwestzijde
in den hoek der binnenplaats ongeveer op
de oude plaats en een nieuwe toren aan
de noodoostzijde, een kleinere ongeveer op
de plaats, waar de heer Dudok zich zijn
„toren"' of schacht heeft gedacht De oude
brandklok toren kan dan ook zon dei* be
zwaar Ijerbouwd worden.
Zoo zou, dunkt ons, het oude stadsbeeld
aan de Breestraat byna geheel te herat-d
ien zijn.
De freer Van don Bogaerdt heeft door zijn
goed doordacht, belangloos uitgevo jrd
werk zich zeer verdienstelijk gemaakt om
ons oude Leiden zijn kaa-ökter te doen be
houden. De ernstige overweging van wat
hij ons bood behoeft zeker ook veel goeds
en zeer moois 'in bet plan-Dudok niet te
doen miskennen. Meer bevoegden mogen
zich echter gedrongen gevoelen met ons
niet alleen het plan-Dudok te hestud-eeren,
maar ook ernstig rekening te houden met
de thans geteekende opmerkingen over
nieuwbouw van een Leidenaar, die een lief
de voor zijn stad heeft, als waarvan de heer
Van den Bogaerdt door dit. met veel tijd en
moeite vervaardigde ontwerp blijk gaf.
Wij brengen hem ihiier daprvoor onzen
weflgemecnden dank en oprechte hulde.
LEIDENAAR.
ZILVEREN JUBILEUM
NED. ZENDINGSSCHOOL
VACANTIECURSUS VOOR
DUITSCHE STUDENTEN
Hedenochtend had in het Groot Auditorium
der Leidsche Universiteit de opening plaats
den vacantiecursus van Duitsche stu
denten.
Aanwezig waren behalve vertegenwoordi
gers van curatoren en Senaat om. Dr. H.
W. J. P. Kroes, secr. der Nederlandsch-Duit-
sche vereeniging en Dr. G. G. Kloeke, lector
het Nederlandsch aan de Universiteit
Hamburg. De Duitsche gezant die het voor
nemen had te kennen gegeven aanwezig te
zijn, was tot zijn spijt verhinderd.
De rector-magnificus Prof. Dr. J. Th. Vo
gel begroette de deelnemers aan den cursus
met een toespraak, waarin hij namens den
Senaat allen hartelijk welkom heette en dank
bracht aan zijn voorganger, Prof. van Wijk,
en den secretaris van curatoren, Mr. Iden-
burg, dié het voorbereidend werk verrichten,
zoomede aan Prof. J. M. van der Meer uit
Frankfurt, Dr. Kloeke uit Hamburg, Prof.
Frings en Prof. André Jolles uit Leipzig.
Prof. Kahle en mej. Ramondt uit Bonn, die
hun daarbij terzijde stonden.
Voor het gelukken van ons doel was het
allereerst noodzakelijk, dat ook de docenten
van onze universiteit tot medewerking be
reid werden gevonden. Wij behoeven ons in
dit opzicht niet te beklagen. Dat blijkt dui
delijk uit het program, dat wij U konden
aanbieden. Het bevat niet minder dan 22
namen van onze professoren, lectoren en
privaat-docenten, die over het meerendeel
tot de litteraire faculteit, behooren. Het re
sultaat laat aan veelzijdigheid weinig te
wenschen over. In liet middelpunt van de
lezingen zal de Nedcrlandsche cultuur staan.
Ook komen er eenige andere lezingen over
de Indische Archipel.
ITet was reeds in het begin van de 17de
eeuw, dat Jan Pieterz. Coen den grondslag
legde voor het Hollandsche koloniale rijk i:
Oost-Azië.
Uw dichter Heine heeft den Hollanders
verweten, dat ze langen'tijd jaar in jaar
uit op hun groote schepen do Indische schat
ten naar huis hebben gesleept, doch dc gees
telijke rijkdommen van Indië ongerept lie
ten liggen
Gelukkig is in dit opzicht in de laatste
eeuw veel veranderd en verbeterd. Onze be
langstelling in de inheemsche cultuur dei-
Indonesische volken groeit steeds. De col
leges van prof. Nieuwenhuis en prof. Krom
zijn daarvan dc bewijzen. Vanzelfsprekend
zijn ook de practische problemen op het ge
bied van de bestuursinrichting en de staat
huishoudkunde van Indonesië voor Neder
land van het grootste belang. Daarbij dringt
meer en meer liet besef door, dat het be
vorderen der belangen van de inheemsche
bevolking hier het uitgangspunt moeten vor
men. Spr. kan niet nalaten dit naar voren
te brengen, niet alleen omdat de Leidsche
Universiteit bij de vertegenwoordiging
eener vooruitziende politiek oen voorname
rol beeft gespeeld en nog speelt, maar ook
omdat in het buitenland de arbeid van Hol
land in Indiëx niet altijd juist wordt be
oordeeld. Spr. hoopt, dat de hierop betrek
king hebbende voordrachten den aanwezigen
de mogelijkheid zullen bieden zich in dit
opzicht een zelfstandig oordeel te vormen.
Zoo kunnen deze vacantie-cursussen m
velerlei opzicht goede en nuttige resultaten
afwerpen. Maar de grootste beteekenis ligt
toch wel in het feit, dat zij de vriendschap
pelijke bel rekkingen tusschen Duitschland
en Holland, wier cultuur zoo zeer verwant
en toch ook in menig opzicht zoo verschil
lend is. nauwer aan tc knoopen.
Met dezen wensch begroet ik U als Rec
tor Magnificus in de hallen van onze Alma
Mater Lugduno JBatava.
Ten slotte deelde spr. nog eenige bijzon
derheden mede over het programma zelf en
noodigde do aanwezigen uit toj ecu bezoek
aan de Senaatskamer hedenmiddag te -i u.
Hierna gaf spr. liet woord aan professor
Muller tot het houden van zijn lezing over
den invloed van de Duitsche taal de
Nedéfrlandsche taal in vroeger en latei tij;!.
Daarna werden achtereenvolgens nog voor
drachten gehouden door prof. dr. H. C -
lenbrander over „Ontslaan on b.-'eekems
van het Nederlandsch koloniale Rijk P""l.
dr. J. IT. Boekc en prof. dr. A. W. Nieuwen
huis over „Ethnografie uit den Oost-
Indischcn archipel".
MAJOOR VAN BLARKc,.
Majoor -T. I'. J. G. van Blarkom, \an
s rog. inf. alhier, is overgeplaatst
KERK EN VREDE
liet
Naar men ons mededeelt hediro:
aantal frandteekeningen in Leiden op de
pet.itionnementBlijeten van „Kerk en Vre
de" (godsdienstig getuigenis) tegen de vloot-
pliiin der regeering op Zaterdag j.l. 406o
BAZAAR PNIEL.
Wij venvijzen naar oen. advertentie in dit
nummer betreffende een bazaar die Dinsdag,
v\v..-i,s«lag en Donderdag vanwege het Meu
l i! comité „Pniöl" zal worden gehouden.
BURGERLIJKE STAND
ONDERTROUWD: R L Lolki
i A Warmond 20 Jr G Plei
Smltton.iar M jr P de Tnml
Koekkoek 31 Jr A Gr«
endük A van Slooten
lippo 23 Jr DJ W.
rk aan dc onderzijde van den eigenlij
ken 'toren een meer zichtbare plaals te ge-l jr J J utterduk 28 ji
>n. I N Dorrepaal 24 Jr -
De drie toren* zages W9 «a-arso I M J Ai-bouw 24 jr
GROOTE BELANGSTELLING
Dr. FOCKEMA ONDERSCHEIDEN
Vrijdagmiddag heeft onder groote belang
stelling de herdenking plaats gehad van 't
zilveren jubileum van dc Ned. Zendings
school, waarover wij reeds eerder bijzonder
heden hebben medegedeeld. Er was voor
deze herdenking een speciale bijeenkomst
belegd, die door een 200-tal belangstellen
den werd bijgewoond- Wc merkten hieron
der op afgevaardigden van curatoren van
de Leidsche Universiteit, van den Ned. Zen
dingsraad, van het Ned. Bijbelgenootschap,
van de Indische Commissie, van den Zen
dingsstudieraad, van de Gcref. Kerken, van
de Geref. Kerken in II. V., van liet Zeister
Zendingsgenootschap, van de Chr. Geref
Kerken, van de Doopsgez. Zendingsvereeni-
ging, van het Java-Comité, van de afdeelin-
gen en hulpverecnigingcn van den Vrou
wen Zendingsbon d, van de N. C. S. V-, van
■de Indische Kerk, van de Ned. Herv. Gem.
van Oegstgcest cn Leiden, van het Classi
caal Bestuur van Leiden, van de Geref
Kerk van Oegstgeest, en van de burgerlijke
gemeenten Leiden en Oegstgeest.
De bijeenkomst werd geopend met het
zingen van Gezang 3 1, 3 en 6, welk ge
zang begeleid werd door muziek van het
fanfarekorps der leerlingen „Sangha Ma-
dali", welk korps ook voorts den middag
opluisterde en de pauzen vulde.
De voorzitter van liet bestuur vai
Zendingsschool, Prof. Dr. IT. M- van- Nes,
werd, toen hij zijn openingswoord ging uit
spreken, een met zilver gemonteerde voor
zittershamer aangeboden, waarvan hij dade
lijk gebruik maakte. Spr. heette alle aan
wezigen hartelijk welkom, speciaal Ds.
Barger, oud-bestuurslid, en Prof. van Veld-
huyzen, voorts de afgevaardigden van dc
verschillende Zendingscorporaties en Zen-
dingsvereenigingen, de afgevaardigden van
de verschillende Kerken en Kerkgenoot
schappen en van de burgerlijke gemeenten
Oegstgeest en Leiden.
Na Bijbellezing en gebed gaf vervolgens
Prof. van Nes een historisch overzicht van
de 25 jaren, dat de Ned. Zendingsschool
thans bestaat. Spr. herinnerde aan het ont
staan van de opleiding van den zendeling,
waarover hij verschillende geestige bijzon
derheden mededeelde uit de oude doos.
Vluchtig liep Spr. de geschiedenis door die
aan de oprichting van de Zendingsschool
vooraf ging.
Spr. behandelde daarna de vraag: Wat
heeft de zendeling noodig? Welk een oplei
ding moet hij hebben? In het vaderland
moet de grondslag voor zijn bekwaamheid
worden gelegd. "Wetenschap en vroomheid
zijn geen tegenstelling, zooals wel eens
wordt gedacht, al is vroomheid absoluut on
misbaar. IToe meer de zendelingen weten
des te beter is het. Het leerplan van de
school is al deze 25 jaar grootendeels bet
zelfde gebleven. Uitvoerig verklaarde Spr
de inrichting van het onderwijs aan de
school. De hoofdzaak van bet onderwijs is
en blijft de zendingsgedachte, de zendings
houding en daarom is het onderwijs geen
nabootsing van een academische opleiding,
hoewel een intellectueele opleiding van den
zendeling niet kan worden gemist.
Spr. memoreerde vervolgens de wisselin
gen, die in de leiding van de School heb
ben plaats gehad en herinnerde aan den
houw van dc nieuwe Zendingsschool te
Oegstgeest. ITet tegenwoordige gebouw biedt
plaats aan 50 leerlingen. Dit getal is ech
ter nog nooit bereikt. Op het oogenblik zijn
er 38. Ook veel vreemdelingen bezoeken de
School.
Op dezen zilveren gedenkdag mag niet
nagelaten worden God te danken in veroot
moediging. Men beroeme zich niet als een
die zich losmaakt. Men beroeme zich
geheel niet, maar gorde zich opnieuw aan
in biddend opzien tot God.
Nadat gezongen was Lied 27 uit den Zcn-
dingsliederenbundel deed de voorzitter
dcdeeling van eenige telegrammen van ge-
lukwensch. Telegrafische gelukwenschen
waren o.a. ingekomen van H. M. de Ko
ningin en van Z. K. H. Prins Hendrik.
Voorts waren schriftelijke gelukwenschen
ingekomen van H. M. de Koningin-Moeder
en van H. K. H. Prinses Juliana. Door H.
M. de Koningin-Moeder was tevens een gift
toegezegd van f 100. Ook de Minister van
Koloniën, Mr. de Graaf, had telegrafisch
zijn gelukwenschen gezonden.
Daarna deelde Prof. van Nes mee, dat
het IT. M. de Koningin had behaagd den
rector der Zendingss hooi. Dr. Fockema, te
benoemen tot officier in dc Orde van Oran
je Nassau.
Met een daverend applaus reageerden de
aanwezigen op deze medcdceling, welk ap
plaus aangroeide tot eon ware ovatie.
De voorzitter feliciteerde Dr. Fockema
met deze onderscheiding, waarvoor de rec
tor met enkele welgekozen woonhui dank
zegde, opmerkende dat bij deze onderschei
ding aanvaardde als een onderscheiding
voor dc Zendingsschool, die hij gaarne naar
buiten uit wilde dragen.
Ilierna volgden dc toespraken der afge
vaardigden van de verschillende corpora
tics. Achtereenvolgens voerden liet. woord
Mr. P. E. Briët, namens curatoren en se
naat. van dc Leidsche Universiteit; de heer
Van Wijk namens dc NcrI. Zendingsraad;
Ds. Harrenstein namens het Nodcrl. "Bijbel
genootschap; Dr. Ferguson namens de Indi
sche Commissie; Ds. Boisscvain namens de
Zendingsstudieraad; Ds. Breukelaar na
mens de Geref. Kerken; Dr. Rutgers na
mens de N. C. S. V.; Ds. Jansen Schoon
hoven namens de Ncd. ITerv. Gemeente van
Oegstgeest, die ook een geschenk onder
couvert namens deze Gemeente aanbond;
Burgemeester Gerrevinck, van Oe.gslaeest,
cn Prof, van Veldhuyzen, oud-rector van de
Zendingsschool.
Prof. van Nes sprak nog een kort slot
woord, waarbij hij aan liet muziekgezel
schap als blijk van wanrdecring een twee
tal koperen blaasinstrumenten aanbood en
ook een geschenk aan den directeur, den
beer J. MSmolders, die daarvoor met en
kele woorden dankzegde.
Ten slofte werd gezongen T.ietf 8 uit den
Zendingsliederen-bundcl, waar» de thee
werd rondgediend.
w M Alt 31 Ji
der Woerd 30 Jr
a Esmond 23 jr.
JUBILEA J. W. P. LICHT.
Op 10 October a.s. zal dc h'j vele Leirlenaars
welbekende heer J. W. P. TJ-^t den dag her-
'enken, waarop hij voor jnnr door de
1 ■r/f-cniging van Leidsche Notarissen tot af
-later werd benoemd, terwijl hij op 17 Octo
ier d.a.v. zijn CO-jaiig jubileum zal berden
vm in dienst van het notariskantoor van
Mr. H. M. A. Coehe-gh alhier. T7©f zil don
Licht op heide merkwaardige dagen
zeker niet aan belangstelling ontbreken.
SPOORWEGOVERGANG OVER
DEN HOOGEN MORSCHWEG
B!J DE VINK
ONDERZOEK NAAR KLACHTEN
Ingevolge ontvangen klachten werd door
het Bureau der Kamer van Koophandel al
hier een onderzoek ingesteld naar de om
standigheid, waarom de boomen van den
spoorwegovergang over den Morschweg bij
de Vink vaak gesloten bleven, terwijl die
aan de overzijde van den Rijn over den
Haagweg ceopend werden.
Het c-1 'houd was dientengevolge soms
bijna c alf uur.
Met den heer Varossieau, opzichter van
weg en werken, werd daarop op 7 Juli 1930
den toestand bij de spoorbrug over den Rijn
en den overweg bij dc Morschweg geïnspec
teerd.
Daaromtrent werd het volgende gerappor-
teerd.
Het wachtershuis staat vlak bij de brug.
Dit is noodzakelijk, omdat er anders geen
toezicht is op de spoorbrug cn geen proces
verbaal kan worden opgemaakt als schade
wordt gevaren. Ook moet de brug nog kun
nen worden geopend. Zou het wachters
huisje bij den overweg staan, dan zou de
baanwachter geen tijd hebben om de brug
te openen. Dit klemt inzonderheid, omdat
overdag enkele malen slechts 7 minuten ter
beschikking staan, binnen welken tijd de
brug moet worden geopend, het schip of de
schepen er moeten doorvaren en de brug
weer moet worden gesloten. Zou de over
wegwachter van den overweg naar de brug
moeten komen, dan zouden de 2 4 3 minu
ten, welke voor het doorvaren beschikbaar
zijn. grootendeels zoo niet geheel, aan het
heen en weerloopen verloren gaan.
De eenige afdoende oplossing zou zijn, om
het wachtershuis vlak bij den overweg te
plaatsen met een man extra om de brug
te bedienen; de baanwachter zou in be
paalde gevallen bij het openen van de
brug, hulpdiensten kunnen verrichten.
Daar deze oplossing te kostbaar wordt
geacht en in verband met de geringe
scheepvaart en de weinige gelegenheid om
de brug te openen, niet licht zal worden
gegeven, zal eerst getracht moeten worden
om langs anderen weg een redelijke oplos
sing te verkrijgen.
Wat den overweg zelf betreft, deze is voor
goede passage veel te smal. Vooral ter
hoogte van de boomen is de ruimte om
elkander te passeeren te gering, temeer,
daar de boomen altijd in een helling blij
ven staan en eenigszins hooge of hoog op
geladen wagens ongeveer het midden van
den weg moeten houden, willen zij va
boomen vrij blijven. Deze te geringe breedte
van den overweg is oorzaak, dat midden
op den overweg zelf vaak auto's moeten
wachten, totdat, op den overweg een van
den tegenovergestelden kant komende auto,
kan passeeren. Dat levert altijd gevaar op,
bij het weder op gang komen van de motor
bij aanrijding, enz. vooral wanneer cr tus
schen twee treinen „wettelijk" geen tijd
is om de boomen tc openen.
Bij de wet is n.l. voorgeschreven, dat
overweg 3 minuten vóór het passeeren
de trein moet zijn afgesloten. Er werden
voorbeelden genoemd van politicagenten en
marechaussées die overwegwachters be
keurden, als deze tijd 2% of 2 minuten was.
Dat waren echter zeer hooge uitzonderin
gen. Gewoonlijk sluit de baanwachter de
boomen circa 2 minuten voor het pas
seeren van de trein. Dit echter alleen dan,
wanneer hij de situatie bij den overweg goed
kan overzien.
Dat is nu-bv. wel mogelijk bij don over
weg bij de Vink over den Ho-ogen Rijndijk
te Voorscholen, maar vanwege den groo-
ten afstand van het ba an wa cfrt erah u is je
tot aan den spoorwegovergang, is dat niet
mogedijk hij den overweg over den Iloogen
Morschweg.
Bij de Vink kan de baanwachter precies
zien, wie en hoe velen den overweg wi'llen
passeeren; kan desnoods als ©r een hand
kar of iets dergelijks in de rails blijft ste
ken, de helpende hand biedenj kan makke
lijk een bepaald aantal voertuigen den
overweg laten passeeren, enz. Daaruit
voornamelijk is het te verklaren, waan
de overweg bij de Vink vele malen wordt
geopend, terwijl die bij den Iloogen Morscb
weg gesloten blijft
Een der voornaamste oorzaken van
lang gesloten zijn der boomen is ook, dat
herhaaldelijk uit Leiden de seinen tc vroeg
worden afgegeven, zoodat ails precies op de
seinen zou moeten worden gewerkt, .le
boomen vaak minuten langer geslote
zouden moeten blijven, dan noodiig zou zijn
Nog ernstiger is, dat als een trein vertr.
ging heeft, toch het sein gewoonlijk wordt
afgegeven en de boomen derhalve gesloten
moeten worden of gesloten blijven. VooraJ
in dergelijke gevallen komt het voor. dat
tr.t 20 minuten toe de boomen achtereen
gesloten moeten blijven.
Ook het uitzicht vanaf het baanwachters
huisje op den oprit leidende naar den spcor
wegovergang, was zeer slecht.
Dit uitzicht word't uitermate belemrn
door een drietal wachtorshuisjes, die vlok
aan de spoorbaan naast den overweg zijn
gebouwd ©n 'vooral ook door allerlei hout
gewas, dat om die huisjes stond. Dat hout
gewas behoorde voor het grootste en hin
derlijkste deel aan de spoorwegen. Diontcn
gevolge Werd verzocht dit weg te kappen,
aan welk verzoek o n m i d d e 11 ij k ge volg
werd gegeven, doordat de beer Varossieau
een der wegwerk era riep om dezen a rbeid
te verrichan. Daardoor is aan bet euvel va.r
slechi zicht, voor het grootste deel tege
moet gekomen.
In overeenstemming met bet prneadvie*
der Commissie voor Vervoer, stelt het Bur
aan de Kamer voor, den Min. van Water
staat en de Nerl. Spoorwegen met don .too-
stand in kennis te stellen.
Inzonderheid zal daarbij de aandacht van
den Minister kunnen worden gevestigd op
de verkeersbeleramering, welke door den
drukken treinenloop word't veroorzaakt,
zoowel aan bet verkeer te land als te w
Aan de Ned, Spoorwegen zal verzocht
kunnen worden den spoorwegovergang te
verb reed en en voor een snellere passage
zoo geschikt mogelijk te maken.
Met den chef van het station Leiden is
reeds geconfereerd over een zoo zorgvuldig
mogelijke bediening der signalen Ier tege
moetkoming aan de passage van dezen
overweg.
Uit den Omtrek.
GEHUWD: L J Beuk 27 J. en H M Br
BEVALLEN: H vnn Rutten—Hoogrenb.
I J Zoetemelk—SchJrm z. C M van cl
OVERLEDEN: P Htfzelendoorn 83 J,
Voornaamste Nieuws.
De Leidersvergadering van den Bond
van Ned. Herv. Knapenvereen. is te Gouda
gehouden.
De Vereen. Nederland dn den Vreemde
heeft te Den Haag de jaarvergadering ge
houden.
Te Amsterdam is men een reeks diefstal
len op het spoor gekomen. Reeds zijn. elf
peraonen gearresteerd.
Te Den Haag Ï6 overleden Ds. A. S. Tafr
ma, emeritus-predikant der Ned. Herv,
Kerk te Vliesingen.
BINNENLAND
(blz. 5.)
Het Engelsche luchtschip R 101 is op
zijn proefvlucht naar Indië in Noord-
Frankrijk verongelukt. Niet -Mnder dan 47
personen, waaronder verschillende vooraan
staanden op luchtvaartgebied, vonden den
dood. Groote verslagenheid heeracht in En->
geland.
De eerste Balkan-conferentie geopend.
Weerbericht.
BAROMETERSTAND
VERWACHTING
Krachtige tot matige, tijdelijk afnemende
Westelijke tot Zuidwestelijke wind, zwaar
bewolkt met. tijdelijke opklaringen, later
waarschijnlijk weer regenbuien, weinig
verandering in temperatuur.
STORMSEIN
Ontvangen 4 Oct. 9 uur n.m. Attentieseia
O, d.i. Weest op uw hoede.
ALPHEN AAN DEN RIJN
NUTSAMBACHTSTEEKENSCHOOL.
Opening nieuw schoolgebouw.
Zaterdagmiddag "half vier is het nieuwe
schoolgebouw der Nutsambachtsteeken-
school in de groote Nutszaal alhier offi
cieel geopend. Dc voorzitter van het bestuur
der school, de heer H. van Kleef, spreekt
een welkomstwoord tot de vele genoodig-
den. Spr. heet in 't bijzonder welkom Bur
gemeester Dr. II. J. L o v i n k, wethouders
inspecteur van het Nijverheidsonderwijs G.
A. Groote Haar, bestuur Marlha-Stich-
ting en bestuur Naai- en VerstelschooL Be
richt van verhindering was ingekomen van
den Minister van Onderwijs, Min. Terp
stra, en de heer H. J. de Groot, hoofd
inspecteur van het Nijverheidsonderwijs,
laatstgenoemde zond een telegram met go-
lukwensch.
Allereerst memoreert Spr., dat de heer T,
H e n g e v e 1 T z n., die na de opvolging van
zijn vader, 1 Oct. 1S95, tot dusver de school
als leeraar heeft gediend. Wegens berei
king van den 65-jarigen leeftijd is hem met
1 Oct, jl. op de meest eervolle wijze ont
slag verleend. Spr. besluit met den wensch
dat de heer Hengeveld vele jaren getuige
moge zijn van den bloei der school.
Aangezien deze dag tevens de herdenking
is van het 60-jarig bestaan der school geeft
fjipr. zonder namen te noemen een verhan
deling over c.V' 60 jaren. Voor 60 jaren was
in Alphen behoefte aan zulk een school.
Het bestuur van de Mij. „Tot Nut van 't
Algemeen" alhier begreep dat en ging tot
stichting van deze sciiool over. Aanvankelijk
met gebrekkige hulpmiddelen, met school
lokalen, die voor het doel niet de juiste
waren, en volgons de wet van 1863 op eigen
kracht waren aangewezen.
In later jaren werd subsidie van Rijk ea
gemeenten ontvangen en kwam een gron
dige reorganisatie tot stand, terwijl de
Martha-Stichting zelf een teekenschool op
richtte, waardoor bet tekort aan ruimte
verholpen werd.
Nu 7 jaar geleden moesten bij de inschrij
ving 12 jongens worden afgewezen wegens
ruimtegebrek. Na enkele plannen voor ver
bouwing van bewaarschool, meende het be
stuur ecu nieuw gebouw te moeten stich
ten. Dat lieden de opening kan geschieden
is Spr. tot groote vreugde.
Dank wordt gebracht aan do Gemeente
raad, liet Departement, Nut en Bestuur
Nutsspaarbank voor dc medewerking. W. B.
Kroon en G. W. V i s voor het mooie werk
door hen geleverd, waarbij luxe is verme
den, de aannemers 1
W i
allei
het
welmoehen met de school. Directeur
leeraren wenscht spreker zegen en gezond
heid toe. Het Gemeentebestuur wordt dank
gebracht voor dc medewerking in die 60
jaar betreffende dc verhuring van lokalen
der O. L. S. Schoolstraat. Maandag a.s. ho
pen ISO leerlingen het gebouw te betreden.
Spreker verzoekt de Burgemeester het ge-
hoinv thans tc willen openen.
Dr. II J. Lovink verheugt zich bizonder
over deze eer. Knappe koj oen waren het die
voor CO jaar de school openden.
Na een woord aan het tcckenen tc hebben
gewijd, wenscht spr, namens het Gemeente
bestuur de Teekenschool geluk hij dit 60-
iarig feest. Dat het schoolbestuur deze school
erder vooruit moge brengen, waarbij op
medewerking van liet Gemeentebestuur kan
worden gerekend. Spr. verklaart de scIimo!
oor geopend en spreekt de wensch uit «lal
zij in bloei moge toenemen tot heil van de
Alphensche jeugd.
De heer G. A. Groote Haar was be
kend met het streven voor dit schoolgebouw.
Voor zoover noodig verleende spr. zijn mede
ing. Betere inrichting geeft betere uit
komst. Met een variatie op den Spreuken
dichter „Wijsheid is heter dan robijnen"
wenscht spx\ deze wijslteid voor bestuur en
leeraren,
