ZATERDAG 4 OCTOBER 1930 DERDE BLAD PAG 9
UIT DE MEMOIRES VAN
TROTSKY
ONTMOETINGEN IN HET
BUITENLAND
Een revolutionair die niet taalde
naar revolutie!
TROTSKY'S KINDEREN EN DE
CHRISTELIJKE OPVOEDING.
Eenigen tijd geleden maakten wij melding
van cie verscnijning van een nieuw boek
van den Russischen politicus en. revplutio-
pair Leo Trotsky, die de rust en eenzaam
beid, welke zijn verbanning hem opdron
gen, uitbaat tot het bewerken eener auto
biografie. Het eerste deel, dat wij bij zijn
verschijning bespraken, verhaalde het leven
van zijn auteur tot aan den vooravond der
Russische revolutie van 1905; de beide com-
pletecrende deelen, welke thans het licht
zagen, zetten dit bont verhaal van actie, te
genactie, gevangenschappen en ontvluchtin
gen in denzelfden! geest voort en geven, af
gescheiden van de vraag, in hoeverre de
6chnjver in harmonie met het werkelijk-
geschiedde is, op zeer veel wat m Rusland
in de eerste dertig jaren dezer eeuw ge
beurde, een interessanten blik. Wij willen
wederom uit deze levensroman van een re-
volutionnair het een en ander aanstippen.
Voor ons zal daarbij uit den aard der zaak
jneer datgene van belang zijn, wat licht
werpt op de groote gebeurtenissen op de
schouwplaats der revolutie, dan wat de
schrijver als polemiek tegen Stalin en con
sorten aanvoert, met wie hij nog steeds in
onverzoenlijke veete leeft.
Na de revolutie van 1905, waarvan de
schrijver iii dit werk slechts zeer weinige
dingen mededeelt, daar hij er eerder reeds
©en afzonderlijk werk aan wijdde, volgde
een reeks van gebeurtenissen, welke voor
hem wéinig nieuwe ervaring brachten, het
was de bekende trits van veroordeeling, bal
lingschap en ontsnapping uit het oord der
verbanning.
De eerste periode dezer verbanning bracht
JTrotsky in hoofdzaak
in Oostenrijk en Duitschland
door, waar hij het leven der sociaal-demo
cratische partij bestudeerde en daaraan ook
actief deel nam. In dezen tijd vallen ook
diverse ontmoetingen met personen van in
ternationale beteekenis.
Op 't partij congres, dat in 1907 te Londen
werd gehouden (in een socialistische kerk),
sprak hem een jonge man aan van hooge
gestalte, hoekig, met rond gelaat, uitsteken
de jukbeenderen en garibaldi-hoed.
„Ik hen uw bewonderaar," zei hij met een
yriendelijk lachje.
„Mijn bewonderaar?", vroeg ik verbaasd.
Het bleek dat het de vlugschriften betrof
welke in de gevangenis door mij geschreven
waren. Hij die mij aansprak was Maxim
Gorki.
Dit was de eerste maal, dat ik hem voor
mij zag.
„Ik hoop," antwoordde ik hem, „dat het
onnoodig is u te zeggen, dat ik eveneens uw
bewonderaar ben." Toentertijd had Gorki
een s'terkè hang naar hét bolsjewisme.
Een andere interessante figuur, waarme
de Trotsky bij deze gelegenheid in aanra
king kwam, was de bekende Rosa Luxem
burg, die tezamen met Karl Liebknecht een
belangrijke rol heeft gespeeld in de milieux
der Duitsche Marxisten.
„Mijn betrekkingen met Rosa bereikten
nooit eenigen graad van persoonlijke inti
miteit, wij zagen elkander te weinig, te zel
den. Ik bewonderde haar als toeschouwer.
En toch kan het zijn, dat ik haar toen niet
voldoende heb op prijs gesteld
Met betrekking tot wat de „permanente
revolutie" wordt genoemd verdedigde
Luxemburg hetzelfde standpunt, dat ik ook
innam. In de wandelgangen ontspon zich
tusschen ons en Lenin over dit onderwerp
©en debat, dat gekruid was met aardighe
den. De afgevaardigden drongen aan alle
kanten in een dichte groep om ons samen.
„Dat alles komt," zeide Lenin, aan het
adres van Rosa, „omdat zij niet genoeg Rus
sisch spreekt,"
„Ja," antwoordde ik, maar zij smeekt de
taal van Marx vlot genoeg!"
Ook Hilferding was een dergenen, met wie
Trotsky tijdens zijn omzwervingen in con
tact kwam.
„Ik maakte kennis met Hilferding in den
zomer van 1907, bij Kautsky. Hilferding ver
keerde toen juist in de periode, waarin hij
bet meest voor de revolutie in vervoering
raaktè, hetgeen hem niet verhinderde Rosa
Luxemburg te verfoeien en met minachting
van Karl Liebknecht te spreken. Maar waar
het Rusland betrof was hij toen bereid, even
Uw Huid geneest beter,
mooier en sneller met PUROL
als heel veel anderen, de meest extremisti
sche zienswijzen te aanvaarden. Hij prees
enkele van mijn artikelen, welke ue „iveue
Zeit" voor mijn ontvluchting had gepubli
ceerd, aan dé nand van vertalingen van den
Russischen tekst en stelde mij onverwachts,
reeds bij den aanvang van iiet gesprek
voor, dat, wij eikanuer zouden lutoyeercn.
Onze verhouding had dus -een schijn van
vertrouwelijkheid; deze had echter geen
enkele basis, noch moreel, noch'politiek.
Hilferding behandelde in deze periode de
Duitsche sociaal-democratie,
welke inert en passief was, met groote ver
achting en stelde daartegenover de activi
teit der Oostenrijkers. Dit was echter niet
anders dan kritiek voor de binnenkamer.
Ullicieel gedroeg Hilferding zich zooals zijn
rol van redacteur der partij dat verlangde
en ging nimmer huiten de schreef. Toen nij
in weenen kwam bracht Hilferding mij een
tegenbezoek en voerde mij op een avond in
eon café, waar hij mij voorstelde aan zijn
Uostenrij ksche sociaal-democratische vrien
den. Tijdens enkele korte bezoeken, welke
ik aan Herlijn bracht, ging ik Hilferding
bezoeken. Wij hadden, hij en ik, in ecu
Rerlijnscn café een onderhoud met Mac
Donald. Eduard Bernstein trad als tolk op.
Hilferding stelde vragen en Mac Donaid
antwoordde. Op het oogenblik herinner ik
noch de vragen noch de antwoorden, welke
niet anders opmerkenswaardig waren, dan
door hun banaliteit Ik vroeg mij enkel af
wie van deze drie zich het verst verwijder
de van wat ik het socialisme noemde, en
ik wist niet welk antwoord ik dienaangaan
de mij zelf geven moest.
Gedurende de vredesonderhandelingen
van Brest Litovsk. ontving ik een brief van
Hilferding. Ik kon niets opmerkelijks ver
wachten, maar opende toch met nieuwsgie
righeid de enveloppe. Sedert de October-
revolutie (toen nl. de bolsjewiki aan het
bewind kwamen), was dit de eerste echo
welke ons van het socialistische Westen be
reikte. En wat vond ik? Hilferding vroeg
mij alleen een dokter in vrijheid te stellen,
een van het zoo talrijke ras der Weensche
geneesheeren. Niet één woord over
de revolutie.
Ik herinner mij dat Lenin levendig vroeg:
Je hebt naar het schijnt een brief van Hil
ferding ontvangen?
Ja.
En?
Voorspraak voor een gevangene, die 'n
kennis van hem is.
Maar wat zegt hij van de revolutie?
Niets
Trotsky verhaalt vervolgens de verbazing
van Lenin, die in verontwaardiging ovei-
ging cu zich in enkele krachtige woorden
lucht gaf. Dit voorval wordt door hem ter
sprake gebracht midden in het relaas zij
ner kennismakingen met socialisten van
Europeesche vermaardheid, en dient ter il
lustratie van de meening, welke hij zich
omtrent het meerendeel dezer lieeren in
den omgang en in den klassenstrijd heeft
gevormd, namelijk dat zij
halfslachtige salon-revolutionnalren
waren.
„In Weenen, de oude keizerstad, vol
hiërarchie, ijdele agitatie en pralerij, gaven
de gegradueerden ortder de Marxisten erkan
der —4 délicieusement zegt de Fransche
tekst den titel van Herr Doktor. Dikwijls
genoeg noemden de arbeiders deze gegra
dueerde revolutionnairen: Genosse Herr
Doktor!" Terecht drijft Trotsky, die naar
volle socialistische consekwentie streeft,
met dit halfslachtig gedoe den spot!
Uit deze periode, namelijk toen de fami
lie Trotsky in dichte nabijheid van Wee
nen woonde, staat een notitie, welke de
schrijver uit het dagboek van zijn toenma
lige vrouw lichtte:
„Toen Liovik (dat was hun oudste jon
gen) naar school ging, kwam de kwestie
van het godsdienstonderwijs naar voren. De
toenmalige Oostenrijksche wet schreef voor,
dat de kinderen tot aan hun veertiende
jaar moesten worden onderwezen in den
godsdienst van hun ouders. Daar er in onze
Identiteitspapieren geen enkele aanduiding
betreffende onzen godsdienst voorkwam, ko
zen wij voor onze kinderen den Lutherschen
godsdienst, welke ons het best te dragen
leek voor hun jonge schouders, hun jonge
zielen.
Het dogma van Luther werd onderwezen
door een schooljuffrouw in de school zelve,
maar buiten de gewone lesuren. Liovik
hield van deze lessen, dat kon je aan zijn
snoet zien, maar hij achtte liet overbodig
er thuis lang over uit te weiden. Op een
avond toen hij al in -bed lag, hoorde ik hem
zachtjes iets fluisteren. Ik vroeg hem waar
over hij praatte. Hij antwoordde mij: „Dat
een gebed. Er zijn heel mooie gebeden,
zeg! Net als verzen."
DE 3 OCTOBER-FEESTEN TE LEIDEN
DE BREESTRAAT IN FEESTTOOI
Het citaat breekt hier plotseling af, wat
heel jammer is. Men verneemt niet, hoe op
dit ontwakend religieus gevoel door de bei
de ouders werti gereageerd.
Als Trotsky's beide jongens weder hier en
daar uit de drukke menigte feiten opdui
ken, welke hun vaders levensverhaal vul
len, valt op hen een geheel andere belich
ting dan van avondgebed en nachtlampje:
het rosse schijnsel der bolsjewistische revo
lutie. Vader en moeder beiden zijn dan zoo
in beslag genomen door de publieke zaak,
dat zij nauwelijks meer verschijnen in het
gemeenschappelijk logies, en deze twee
jonge kinderen zwerven rond door het ge-,
drang, waar het hun goeddunkt
Kerknieuws.
CHR. GEREF. KERK
Beroepen: Te Wormerveer, K. G. van
Smeden te Haarlem-Noord.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Haarlem (vac.-L. D. Poot),
H. W. te Winkel te Sneek, Te De Bilt (3de
pred.pl.), H. A. de Geus te Huizen (N.-H.).
Te Nieuw-Buinen, G. C. Postma, alg. secr.
van het Ned. Jongelingsverbond, te Overveen.
Te Slochteren, T. van der Brug te Wol-
vega.
Aangenomen: .Naar Wehl (toez.), cand.
C. M. van Endt te Utrecht. Naar Gelselaar,
cand. H. G. Groenewoud te Vriezenveen.
Naar Drachten (Evangelisatie), H. van der
Linde te Kleverskerke (Z.).
Bedankt: Voor Denekamp, Nftega en
Elahuizen, cand. H. G. Groenewoud te Vrie
zenveen. Voor Enter, E. Schimmel te
Ameide.
KERKINSTITUEERING
Te Droge ham en te V e e n w ou.d.e.n
zullen zelfstandige Chr. Geref. Gemeenten
geïnstitueerd worden. De Classis Leeuwaarden
benoemde een Commissie, die zoo spoedig
mogelijk een Kerkeraad eal bevestigen.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Ds. W. de Graaf, Geref. predikant te
Hoogersmilde, zal D.V. Zondag 9 November
a.s. afscheid nemen van zijn tegenwoordige
Gemeente en Zondag 16 November zijn intrede
doen bij de Geref. Kerk te Ommen. De bevesti
ging zal geschieden door Ds. J. H. Meuleman,
van Den Ham.
KERKELIJKE TOESTAND TE NYEHORNE
We meldden reeds, dat nu de predikant en
de Kerkeraad der Ned. Hervormde Gemeen
te te Nyehome geschorst zijn, de Classis de
taak van beide heeft overgenomen.
Donderdagavond heeft daartoe een verga
dering plaats gehad, waarin door den als
consulent aangewezen predikant, Ds. J. Kro-
neman, van Oudesehoot, het Kerkeraads-
arohief is overenomen. De diaconale werk
zaamheden zullen worden waargenomen door
den ouderling, den heer K. de Weert.
A.s. Zndag zal Ds. Kroneman te Nyehome
in den predikdienst voorgaan, waarbij de
heer S.v. d. Vegt van Beetsterzwaag, lid
ouderling van het Classicaal Bestuur, dienst,
doend ouderling zal zijn. Het is bovendiort
gebleken, dit er d'en laatst en tijd nimmer
aftreding van Kerker a adsl éden heeft plaats
gehad. Men is daarom begonnen de lijsten
van stemgerechtigde lidmaten in orde te ma
ken, oudat er, zoodra de schorsing kan wor
den opgeheven verkiezingen kunnen plaats
hebben. t
KERKORGELS
Te D i r k s 1 a n d is in het kerkgebouw der
Geref. Gemeente het nieuwe orgel in gebruik
genomen.
Daar door bet afbranden der oude kerk ook
het pijporgel verloren ging, werd er als nood
hulp een harmonium gebruikt, wat natuurlijk
niet kon bevredigen in een kerk met plm. S00
zitplaatsen, waarom de Kerkeraad ook besloot
een nieuw pijporgel aan te schaffen.
Na een uitgebreid onderzoek werd het werk
opgedragen aan den orgelbouwer M. K. Kop-
pejan, te Veenendaal, die er een degelijk in
strument plaatste. Het eiken front is in stijl
der kerk uitgevoerd. Het pijpwerk is van
75% tin.
De windladen, frontladen, subbaslade en
voorts alle apparaten zijn van eiken- en ma
honiehout vervaardigd en volgens rein-pneu-
matisoh kegel systeem gebouwd. De speeltafel
heeft ook mahoniehouten apparaten en eiken-
Het orgel bevat de volgende spreikende re
gisters: Prestant 8 vt., Bourdon 16, Roerfluit
S, Gamba 8, Vox Celeste 8, Octaaf 4, Woud-
fluit 2, Mixtuur 2, 3, 4 sterk, Trompet 8.
Mechanische registers: Superoctaaf Koppel,
Pedaal Koppel, Tremolo. Voorts z(jn er vrij
pedaal en Cubbas 16. Er zijn vaste en vrije
combinaties.
De speeltafel bevat de gebruikelijke band-
registers en vaste combinatie-knoppen, maar
wat men op heel weinig 1 klaviers orgels vindt
is wel de vrije combinatie. Dit is zeer aan te
bevelen voor dé organisten daar de vrije com
binaties vooral bij voor- en naspel zeer tot
zijn recht komt.
Het orgel voldoet uitstekend en munt uit in
toonaard en vlugge aanspraak.
KERKELIJKE PERS.
De redactie van „De Reformatie", thans
bestaande uit Ds. K. Schilder, Dr. C. Taze-
laar en Prof. Dr. J. Waterink, deelt in het
nummer van heden mede, dat de rubriek
„Kerkelijk leven" aanmerkelijk ingekrom
pen zal worden in verband met de bedoe
ling aan het blad een meer algemeen cul
tureel karakter te geven. Dit beteeken4, dat
tot dusver niet betreden terreinen zullen
worden overzien in daartoe in te stellen
nieuwe rubrieken.
Gemeld wordt, dat met het oog daarop de
redactie toezegging van artikelen ontvan
gen heeft van een 28-tal heeren, waaronder
hoogleeraren, predikanten, onder* ij sratin-
nen, politici, bouwkundigen enz.
SPECIALE ZONDAGEN.
We lezen in de „Heraut" het volgende:
Weer een aparte ZondagMeermalen
reeds wezen we er op, dat indien de Ker
ken aan alle inkomende verzoeken gehoor
gaven we schier geen Zondag zouden
overhouden voor de gewone bediening des
Woords. Gevraagd wordt, dien bepaalden
Zondag te bestemmen voor Zendings-Zon-
dag, een anderen voor Evangelisatie-Zon
dag, een derden voor jeugdwerk-Zondag,
een vierden voor studenten-Zondag. Thans
zijn we al zoover, dat we gaan in de rich
ting van eenDieren-Zondag.
Het Internationaal Congres voor Dieren
bescherming, in 1929 te Weenen gehouden,
besloot elk jaar op i October den sterf
dag van den grooten dierenvriend Francls-
DE 3 OCTOBER-FEESTEN TE LEIDEN
Er zijn gister in de Sleutelstad weer heel wat harinkjes verschalkt. En daaraan doen
alle goede Leidenaars mee. De Burgemeester geeft een goed voorbeeld zooals onze
foto doet zien.
cus -van Assissi een dierendag te hou
den, en ieder aan te sporen, op dien dag
dag eens aan die ongelukkige, hülpelooze
wezens, die zooveel van menschen hebben
te lijden, te denken en een goede daad te
hunnen opzichte te doen.
2ijn er nog meer op komst?
DE BIJBEL IN MOZAMBIQUE.
In Portugeesch Oost-Afrika mag volgens
een nieuwe wetgeving geen inboorling gods
dienstonderricht ontvangen als hij niet be
wijzen kan een volksschool te bezoeken.
Bovendien mag de taal van de inboorlingen
schriftelijk niet gebruikt worden. In Mo
zambique is ieder litteratuurgebruik in de
inlandsche talen verboden. Daar de Bijbel
in Ronga, Tswa en Tongaland, liggende in
en nabij die streken, is gedrukt in de in
landsche talen, is de overzetting waarde
loos en zijn de moeilijkheden groot, omdat
vele inboorlingen geen Portugeesch ver
staan. De Zending beschouwt deze wetge
ving als een inbreuk op het verdrag, vol
gens hetwelk volledige geloofsvrijheid ge
waarborgd werd.
Een andere eisch, welke o.a. vordert, dat
de schoolgebouwen van steen moeten zijn
opgetrokken, kan oorzaak worden van het
sluiten van een groot getal Zendingsscholen
in Portugeesch-Oost-Afrika.
VROOM ZONDER BELIJDENISI
„Welke verwarrende denkbeelden moge
lijk zijn bij mensohen, waar het heldere
theologische denken ontbreekt, werd mij de
zer dagen duidelijk in het Amerikaansche
blad „The Defender", aldus de „Ref. Kir-
chenzeitung":
„De schrijver wil vrome predikers uit
alle Kerken in een bijzonderen Bond bijeen
brengen en verklaart, dat het op de leer
zelfs in het geheel niet aankomt. De gan-
sche geloofsbelijdenis is vervat in 1 Cor. 13".
Hij besluit met de woorden: „Dat in onze
_beweging geen dwaling kan insluipen, is
vanzelf sprekend, want zij is van God ge
zalfd".
„Met deze hoogmoedige minachting voor
alle kerkelijke belijdenis gaat gepaard een
zelfoverschatting, waarvoor wel elke Evan
gelische Kerk zich wachten zal", aldus ver
volgt de „Ref. Kirchenzeitung". Het is toch
noodig, dat bij ons de predikanten ietwat
Godgeleerdheid studeeren moeten, on zij
komen allerminst op de gedachte, in het
hoofdstuk der liefde, 1 Cor. 13, een geloofs
belijdenis te zoeken. Zij blijven bescheidener
dan zulke volksredenaars".
EVANGELISATIE
De verschillende Geref. Evangelisatie-
Commissies, die te Assen vergaderd hebben,
namen de volgende besluiten:
1. samen te* vormen een bond met het
doel onderling meer eenheid te verkrijgen en
elkaar zoowel zedelijk als daadwerkelijk tot
steun te (zijn;
2. van den gezamenlijken arbeid publici
teit naar buiten te geven en zoo meer be
langstelling te wekken voor het koud mo
derne Drente;
3. zich te plaatsen onder het Verband van
Evangelisatie-commissies der Geref. Kerken
dn Nederland; en
4. een nauw contact te bewaren met clas
sical deputaten voor de ev'arigelistaie.
ZENDING
Mej. A. S p o e 1 s t r a. f Uit Indië is be
richt ontvangen, dat aldaar op 44-jarigen leef
tijd is overleden xnej. A. Spoelstra, hoofd van
de huishouding van het Petronella-Zendings-
hospitaal te Solo.
Mej. Spoelstra, een dochter van wijlen Ds.
Spoelstra, Geref. predikant te Sappermeer,
was ongeveer 9 jaar aan het Zendingshospitaal
werkzaam.
Schoolnieuws.
VRIJE UNIVERSITEIT
TE AMSTERDAM
Gisterenmiddag heeft Prof. Dr. G. J. Sizoo
het hoogleeraarsambt aan de Vrije Univer
siteit aanvaard met een rede over „Radio
activiteit en Atoomtheorie".
In de reeks der onderzoekingen, die den
vasten grondslag hebben gelegd voor dc ont
wikkeling der atomistische theorie van ma
terie en electriciteit, nemen die welke op
Prof. DrG. J, SIZOO
het, in 1896 door de ontdekking van
Beequerel ontsloten, gebied der radioactivi
teit zijn verricht een belangrijke plaats in.
De overgang van de atomistiek tot de sub-
atomistiek is aan deze onderzoekingen te
danken. De analyse en interpretatie der
stralingsverschijnselen leidde Rutherford in
1902 tot zijn afbrokkelingstheorie. Deze
theorie bracht de, reeds eerder geuite, ne
gens onttrekken van experimenteele gron
den echter weer op den achtergrond geraak
te, hypothese omtrent den samengestelden
bouw der zwaardere elementen uit 't lichtste
element, waterstof, weer naar varen. De
radioactieve straling bewees dat electronen
en heliumatomen als samenstellende deelen
der atomen moesten worden beschouwd. De
desintegratie proeven van Rutherford in
1929 maakten het mogelijk door beschieting
van atomen met «-deeltjes, waterstofkernen
uit de atomen van verschillende elementen
vrij te maken en bevestigden de veronder
stelling, dat electronen en waterstofkernen,
protonen, als cle kleinste bouwsteenen der
natuur moeten worden opgevat. De afbrok-
kelingshypothcse vat voor het eerst een
stralingsverschijnsel niet op als een con
tinue atoomeigenschap, maar als een ver
schijnsel. dat een discontinu overgangspro
ces binnen het atoom begeleidt. In dit op
zicht is zij voorloopster van de later door
Bohr ontwikkelde theorie der lichtemissie.
Naast de idee van de eenheid der materie
ontwikkelde zich op grond van de proeven
over de veranderlijkheid van de massa der
/3-deeltjes met de snelheid, de idee van de
eenheid van materie en electriciteit. De
onderzoekingen over den doorgang van
deeltjes door materie leidden tot de op
stelling van,het atoommodel van Ruther-
ford. Dit model, in verbinding met de
hvpothese van Van den Broek omtrent de
gelijkheid van kernlading en atoomnum
mer, werd de grondslag voor de atoom
theorie van Bohr, die veroorloofde dc regel
maat van het periodiek systeem der ele
menten terug te voeren tot de wetten van
den at oom beu w. Het tijdvak vanaf de ont
dekking van het verschijnsel tier radio
activiteit tot aan de opstelling van het
atoommodél van Rutherford-Bohr vormt de
eerste phase in de ontwikkelingsgeschiede
nis van de leer der radio-actieve onder
zoekingen van beslissende beteekenis voor
de ontwikkeling der atoomtheorie. In de
daaropvolgende periode wordt deze ontwik
keling beheerscht door het optisch en rönt-
genographigch spectraalonderzoek. Van het
daarbij verkregen inzicht in den bouw der
atomen kon nu omgekeerd gebruik gemaakt
worden bij de interpretatie der radio
actieve verschijnselen. De beslissing over
de vraag of 'n /3-omzetting de van 'n p -deel
tje of die van een v -straal de primaire ge
beurtenis is, werd pas mogelijk nadat do
röntgenspéctroscopie oen nauwkeurige ken
nis omtrent de energie-waarden van dc
schillen der electronenwolk in liet atoom
had verschaft. De kennis omtrent aard en
mechanisme van liet afbrokkelingsproccs
werd door dergelijke onderzoekingen, in
deze tweede periode belangrijk uitgebreid
cn verdiept. De fundamenteele ooi-zaak van
het afbrokkelingsproces kon echter nog niet
aan het licht gebracht worden. De aard der
radioactieve stralen en de desintegratie
proeven hebben tot interessante beschou
wingen over den bouw der atoomkernen
aanleiding gegeven, maar deze beschouwin
gen hebben liet karakter van kwalitatieve
speculaties nog niet verloren. Eerst de ont
wikkeling der quantummechanica heeft
voor de theoretische behandeling van het
kernprobleem nieuwe mogelijkheden ge
opend. De toepassing der nieuwe mecha
nica op het afbrokkelingsproccs sluit aan
bij dc reeds lang gangbare opvatting waar
in het verbrokkelingsproces' als een „toe
vallige", d.i. causaal niet verder analyseer
bare gebeurtenis wordt beschouwd. Het,
ook door de radioactiviteitsleer sterk be
vorderde doordringen van het toevalsbegrip
in het physische denken, heeft er toe ge
leid het dogma van het physisch determi
nisme te laten varen. Experimenteele en
theoretische overwegingen hebben er toe ge
leid de golfthcorie van het licht te com-
pleteeren door de qorpusculaire opvatting
en omgekeerd de atomistische theorie der
materie aan te vullen met de golfvoorstel-
ling. Op het voetspoor van Bom kennen
vele physici, zoowel voor het licht als voor
de materie, alleen aan dc deeltjesvoorstel
ling psysjsche realiteit toe. terwijl zij de
golven opvatten als symbolen, voor de
mathematische behandeling noodzakelijk.
De uitbreiding der symbolische golven in
hun fictieve ruimten bepaalt dc waarschijn
lijkheid voor de distributie der eorpuscula
in de gewone ruimte. De toepassing, dei-
op deze nieuwe opvattingen gebaseerde
mechanica, op het radioactieve afbrokke
lingsproccs leverde reeds belangrijke resul
taten. Zij opent voor dc oplossing van liet
kernprobleem en voor do ontwikkeling van
bet radioactief onderzoek nieuwe perspec
tieven.
De omwenteling in het physisch inzicht,
de overgang van de deterministische tot dc
probalistische zienswijze, vraagt de bijzon
dere aandacht van het Calvinistisch wijs-
geerig denkon. De invoering van hot prin
cipe der vrijheid en der indirdualiteit voor
het physisch elementair proces schijnt do
mogelijkheid te bieden voor de ontwikke
ling van een organische beschouwing van
wetmatigheid der schepping, waarin aan de
physische, de biolische on de psvsische ver
schijnselen een eigen orde on principe kan
worden toegekend en waarin do vrijheid
van het lagere zich gebonden geeft in dc
normen van het hoogere.
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN
lothodick van
THEOL. SCHOOL TE KAMPEN
Vrijdagavond jl. werden de lessen aan de
Theol. School in de kleine Aula geopend niet
een toespraak van Prof. D r. A. G. Honig,
pro-Rector.
Hij herinnerde aan het besluit der Synod®
inzake het promotierecht; aan de besluiten,
die de Curatoren namen in het belang der
School en aan de schoonheid van den studen
tentijd
Vervolgens wees Spr. op het hoog belang
der Dogmatiek en wekte hij de studenten op,
alle theologische vakken en inzonderheid d®
Dogmatiek van meet af na het propaedeutisch
examen met ijver en Godsvrucht te bsstadee-
Reeds lieten zich 19 nieuwe studenten in
schrijven, terwijl nog de komst van een vier
tal wordt tegemoet gezien. Het geheele aan
tal zal zich bewegen tusschen 160 en 170.
MIDDELBAAR ONDERWIJS
CHR. H. B. S. TE UTRECHT
Tot leeraren zijn benoemd de lieeren J.
Dekker voor Ned. Taal en Letterkunde, H.
Revius voor Duitsch en G. II. A. Hofstede
voor Lichamelijke Opvoeding.
CHR. H. B. S. TE HOOGEVEEN
Tot Iceraar in Godsdienstonderwijs is be
noemd Ds. J. A. van Nie, predikant der
Ned. Herv. Gemeente te Hoogeveen.
CHR. MIDDELBAAR ONDERWIJS
Het orgaan der Vereeniging van Leeraren
bij het Chr. Middelbaar Onderwijs, dat tien
jaren bestaan heeft cn halfmaandclijks uit
kwam, is nu als weekblad verschenen.
LAGER ONDERWIJS
HOOFDBENOEMINGEN
Hoogeveen (Geref. School Elim), L.
van der Veen te Hoogkerk.
Stellendam. Door A. van Eek, ond. t®
Middelharnis, is de benoeming tot hoofd der
Hen-. School te Stellendam aangenomen.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Zwammerdam, mej. J. Xannink te Am
sterdam.
Heerjansdam, mej. A. van Kempen te
Hillegersberg.
Hoofddorp (L. en U.L.O., hoofd J. J.
Dengerinlc), J. Nij dam te Franeker.
Steen wijk (hoofd T. Folkers), C. d®
Walle te Meppel. Voor afd. U.L.O. Voor tijde
lijk. Aang.
A. VAN PERNIS.
Woensdag jl. werd op de „Klokkenberg"
te Nijmegen het feit herdacht, dat de heer
A. van Perais gedurende een kwart
eeuw als leeraar aan deze Chr. Kweekschool
verbonden was. Ter herdenking daarvan
werd in de aula van het internaat aan den
Ubhergschen Veldweg een feestelijke sa
menkomst gehouden. De aula was met
planten en bloemen versierd. Van verschil
lende zijden had men zich opgemaakt om
den jubilaris te huldigen. Behalve de leer
lingen, vele oud-leerlingen, de leeraren enz.
was ook het bestuur vertegenwoordigd en
wel door de heeren Mr. de Roon Swaan
(vice-voorzitter) en Dr. W. Coenraad (secre
taris).
Mr. de Roon Swaan opende de rij der
sprekers. Hij wees op het groote verschil,
dat bestaat tusschen het dienen van het
Christelijk onderwijs voor vijf en twintig
jaar en nu. Maar dc heer Van Pernis heeft
onveranderlijk gedurende deze jaren het
Christelijk onderwijs gediend met alle lief
de cn kracht, welke in hem was. Spr. dankt
namens het bestuur den jubilaris voor alles
wat hij in deze jaren, waaronder zeer
moeilijke waren, gedaan heeft voor da
„Klokkenberg", cn sprak de hoop uit, dat
God den heer Van Pernis nog vele jaren
voor zijn werk mocht sparen. Namens het
bestuur bood Mr. dc Roon Swaan den jubi
laris een enveloppe met inhoud aan.
Namens de collega's sprak de directeur,
de lieer A. Oosterlee, die zeide dit ais een
moeilijke taak te voelen, omdat bijna allo
leeraren oud-leeriingen zijn van den heer
Van Pernis. In de gevoelens van liefde cn
hoogachting, welke men don jubilaris als
leeraar. oud-leeraar en nu als collega toe
droeg cn toedraagt, is geen verandering ge
komen. Het zijn gevoelens van liefde en
waardeering. Om verschillende redenen ko\»
de aanbieding van het geschenk der col
lega's nog niet plaats vindon. Dit zal later
gebeuren.
Namens de oud-leerlingen sprak de heer
•T. van Wely, directeur «Ier Chr. H. R. S.
te Zetten, en de lieer Van Aalten. Beido
wezen bp de blijmoedige plichtsvervulling
van den jubilaris. Menige herinnering aan
den ouden tijd weid hier opgehaald. Do
oud leerlingen schonken een schrijfbureau
met bij passenden zetel.
Nog werd het woord gevoerd door een
der leerlingen, die namens zijn studiegenoo-
ten aanbieding deed van een geschenk.
De heer Van Pernis bracht met en-
kele gevoelvolle woorden dank aan allen,
die hem op dezen dag zulk een welgemeen
de hulde hadden gebracht. Hierna was er
gelegenheid voor «Ie aanwezigen om den
jubilaris persoonlijk te complirnenteoren.
RECHT IS RECHT
Trots tegenstand.
Te Groningen had het Bestuur der
Sol ml en voor L.O. op Geref, grondslag den
Gemeenteraad om beschikbaarstelling van
gelden gevraagd voor schoolstichting in het
oostelijk stadsgedeelte. De Raad beschikte in
gunstigen zin. Zekere heer T. A. Poelma
kwam van dit Raadsbesluit in beroep hij
Gedep. Staten, wijl z.i. de School niet d«v>r
ion leerlingen zou worden bezocht. Gedep.
Staten hebben thans het beroep ongegrond
verklaard (wèl minstens 100 leerlingen) en
het Raadsbesluit gehandhaafd.
Te Ruinen had de Vereeniging voof
Chr. Schoolonderwijs de medewerking van
den Raad gevraagd voor schoolstichting te
Pesse. l>o Gemeenteraad besloot evenwel af
wijzend te beschikken. Het Schoolbestuur
ging toen ill lierocp bij Gedep. Staten van
Drente. Gedep. Staten hebbq^^iet beroep ge
grond verklaard, hot HaadslAiit vernietigd
en den Raad te kennen gegfffen da? de ge
vraagde medewerking alsnog verleend moest
worden. De Raad nam hiermee evenwel
geen genoegen en ging daarop tegen de be
slissing van Gedep. Staten in honger hè.
roep bij de Kroon. Thans heeft de Kroon «lit
hooger beroep van don Raad van Ruinen
ongegrond verklaard Dus hot liedje van
tegenstreven is nu uit en do Raad moet nu
medewerken voor «Ie stichting van een Chr.
School te Pesse Alhoeweldeze School is
nog niet geopend. Geen hol roepon voor men
over de brug is. Nog op allerlei manieren
kon de Raad de verdere afwikkeling der
liet Chr. Schoolbestuur z;d zich wel op
alles moeten voorbereid houden. Immers de
Ror.d redeneert: „Dom volk. dnt zoo niet
denkt als wij. dat hen de duivel haal',
wat zijn we liberaal!" (Dc Gencstct). i
