ZATERDAG 4 OCTOBER 1930 EERSTE BLAD PAG. 3
VANUIT WINGEWESTEN
EEN BELANGRIJKE INLEIDING VAN
PROF. GERRETSON
EEN PERIODE VAN GROOTE
..o-i BLOEI INGETREDEN
li.'*)
Na' eeuwen van achteruitzetting, armoede
en verkommering zijn de beide provinciën
Brabant en Limburg een tijdperk ingetre
den- yan schoone welvaart, ja, zij gaan de
zwartgallige profetie van Prof. Gerretson
ten spijt! ook als deelen van 't Neder
landsche "Rijk een groote toekomst tegemoet
De beteekenis van Gerard Kuuvelder's
boek is allereerst, dit duidelijk te hebben
aangewezen en bewezen.
jjè totale verandering van Limburgs eco
nomische en sociale structuur is te danken
aan.de ontginning zijryer rijke steenkolen
mijnen.
De oudste Nederlandsche mijn ligt hij
Kerkrade, domaniale mijn genoemd, omdat
in den Franschen tijd dit gebied Staats
domein werd. De kolendelverij is in ons
land betrekkelijk laat tot ontwikkeling ge
komen, wijl onze indjistrie en stoomvaart
langen tijd een vrij geringe beteekenis had
den en de noodige steenkolen gemakkelijk
-vanuit, het buitenland konden worden aan
gevoerd.
Het gevolg daarvan is geweest, dat'
vreemdelingen, die beter inzicht hadden in
de beteekenis dezer exploitatie dan wij zelf
beslag hebben kunnen leggen op verschil
lende mijnconstructies in Limburg. Zoo
worden de Oranje-Nassau mijnen te Heer
len geëxploiteerd met Fi'ansch kapitaal.
Gelukkig echter is Zuid-Limburg de ramp
bespaard, die de Vlaamsche Kempen heeft
getrdffen en heeft onze Regeering de ont
ginning bijtijds weer ter hancl genomen.
Bii de wetten van 1911 en 1912 is 't gebied
der Staatsexploitatie uitgebreid tot geheel
Limburg, voor zoover, nog niet aan parti
culieren toegezegd.
Dat de Regeering de invloed, speciaal van
*t Belgische kapitaal al zoo machtig in
Limbürg ook met 't oog op de eventueele
ontginning der Peelmijn velden, liever
niet vergroot wil zien, is natuurlijk.
De' vraag dringt zich op, of het niet moge
lijk is, dat in de toekomst 't betrekken van
f-reemd kapitaal in de Zuidelijke indus
trieën en mijnbouw zooveel mogelijk zoo-
,al niet tegengegaan, dan toch kan voor
komen worden door het Nederlandsche?
Millioenen bij-millioenen, op vreemde staats
leenrrtgen gegeven, zijn voor altijd verdwe
nen. Daartegenover worden met buiten-
landsch kapitaal in Nederlandsche onder-
nepiingen vaak groote winsten gemaakt.
Is dpz^ tegenstelling niet geschikt, les van
het verleden, om als leidraad der toekomst
te dienen?,
De opbrengst der kolenmijnen gaat in
sterk stijgende lijn. Omstreeks 1903 bedroeg
dë jaarproductie 1.Q14.000 ton, over 1929 was
ze 11.582.703 ton. Hoewel misschien niet
in.?dezelfde mate, wast ook 't aantal mijn
werkers, 'grbejyh pok d§ mijngemeenten
gestadig aan.- De bevolking vnn Ilecrleji en
Kerkra'de verdubbelde tusschen 1889 en 1909
Daaraan werkt in 't bijzonder ook mee de
komst van n i e t-Limburgsche arbeiders.
In 1928 wérkten er 9366 mijnwerkers van
vréémde nationaliteit in onze mijnen, ter
wijl momenteel de geboren Limburgers op
het totaal in de minderh'eid zijn.
Van t grootste belang mag het worden
geacht, dat er naast de omvangrijke mijn
industrie andere nijverheid haar ontstaan
of uitbreiding vindt. Daardoor wordt een
soort evenwicht verkregen, wordt ook werk
gelegenheid geschapen voor de vrouwelijke
werkkrachten, die niet in de mijnindustrie
kunnen gebruikt worden.
Echt (pannenfabrieken), Tegelen (metaal-
en kleiwaren) en Maastricht (aardewerk,
porcëlein en glas) hebben in deze richting
het goede voorbeeld gegeven. Speciaal de
laatste stad heeft veel van de toekomst te
verwachten;
„Als knooppunt Rotterdam—Antwerpen
—Luik is het één der belangrijkste binnen
havens van Europa, terwijl zoowel stad als
streek voorbestemd zijn tot vestiging van
niéuwe industrieën."
Ook de sociale aanblik van Noord-Bra
bant heeft zich in de laatste kwart eeuw
grondig gewijzigd. Deze provincie heeft op
haër bodem zien ontstaan of tot groote
bloei geraken belangrijke industrieën: ka
toen. wol, linnen, damast, leer, schoenen,
suiker, sigaren, metaal, hout. klompen, lu
cifers, steen, bier, gloeilampen, radio's
kunstzijde, conserven, chocolade, enz. Een
groote vèelzijdigheid gelijk men ziet. Maar
waarbij al dadelijk vast te stellen is, dat
één dezer industrieëele bedrijven, n.l. Phi
lips aan meer arbeiders en arbeidsters
werk verschaft dan alle overige samen.
Het gevolg dezer intensieve ontwikkeling
van 't fabrieksleven is geweest een aanzien
lijke 'uitbreiding van talrijke Brabantsche
steden, 't Sterkst spreekt dit wel bij Eind
hoven. Op 31 Dec. 1909' telde het 5.665 in
woners. na de annexatie van diverse bui
tengemeenten telde de stad 31 Dec. 1920
niét minder dan -47.946 inwoners en 31 Dec.
1928 was het reeds 77.547.
Na het mijn- en Philips-wezen vormt
Breda het derde belangrijke centrum dooi
de Hollandsche Kunstzijde industrie, Kwat-
ta- en Herofabriekcn. Een streek, waaraan
wellicht bij de steeds meer dreigende over
bevolking Van ons land, in de toekomst
aahdacht zal worden geschonken, is de Peel.
Ernstige plannen tot ontginning van dit
„Sunderlinghe verlaten oird" hebben er
bestaan, vooral toen tijdens de mobilisatie
de voedsclschaarschte kneep, maar tot nog
toe is daarvan weinig terechtgekomen. Van
doörslëande beteekenis zou de aanleg van
ook maar één enkele mijn zijn. Rijke kojfn-
velden liggen onder deze dood-arme streek.
Boven 1200 Meter niet minder dan 1760
milliocn ton, met een reserve van 600.000.000
ton tusschen 1200 1500 meter diepte.
Kon tot exploitatie worden overgegaan,
al Was het maar van een klein gedeelte,
dan zou daardoor vanzelf de noodzakelijk
heid ook van ontginning der thans waarde-
looze Peelgebieden zich doen gevoelen. Ligt
hier niet een taak en plicht voor volk en
regeering? „De werkgelegenheid zegt
Kuuvelder terecht waaraan behoefte is,
zou hier geboden kunnen worden; de kin
deren der grote Limburgse en Brabant
se families zouden niet gedwongen worden
hun brood ver in den vreemde te gaan zoe
ken, omdat eigen omgeving dit niet (meer)
bieden zou".
Het is van I tt grootste belang, dat Neder
land de zuidelijke bevolking dit gebied
waarin zulke rijke mogelijkheden verbor
gen, liggen, in elk opzicht volledig in eigen
dom houden. Men denke slechts aan wat
er in de Belgische Kempen gebeurd is cn
't Vorige artikel stond in ons nummer
(fan j.l. Donderdag,-
nog gebeuren zal: een groot gedeelte van
de kolenvelden is daar door de regeering
weg geschonken aan Franschen en Walen,
waardoor twee Vlaamsche provinciën aan
het Latijnsche gevaar en de Waalsche ver-
basteringspolitiek zijn overgeleverd.
Tenslotte een enkel woord over „de boer
en zijn grond".
Voor er sprake was van een rijk- en
veelzijdig geschakeerd fabrieksleven in de
zuidelijke provincies werd de geschiedenis
van Brabant en Limburg vooral gevormd
door de lotgevallen van „eenvoudige boe
ren en tuinders, die sinds eeuwen de stille
krachten dezer gewesten vormden".
Het is vooral de toepassing der landbouw
wetenschap. welke ook in de voormalige
Generaliteitslanden de rijkste vruchten
heeft gedragen. Immers, de kunstmest
opende de mogelijkheid, groote oppervlak
ten woeste grond in bouwland om te zet
ten. Noord Brabant bezit de meest woeste
grond van ons land. maar de ontginning
wordt allerwege met kracht aangevat en
doorgezet. Reeds in 1911 kon Jlir .Mr. G.
Ruysch de Beerenbrouck op de algemeene
vergadering van de Ned. Heidemarischappij
verklaren, dat Brabant wat ontginningen
aangaat aan de spits staat, dat geen enkele
provincie haar hierin evenaart of nabij
komt, hoewel er toch provincies zijn, die
relatief evenveel of zelfs meer H. A. woeste
grond binnen haar grenzen hebben. Als 'n
belangrijk voordeel mag daarbij worden
beschouwd, dat juist de kunstmeststoffen
de' mogelijkheid hebben ontsloten tot ont
ginning van woeste gronden tot bouw- en
grasland, wat gelijk ieder verstaat
lucratiever is dan het aanleggen van bosch.
Behalve aan de aanleg van spoor- en tram
wegen, de verbetering van waterwegen
heeft Brabant een groot deel zijner huidige
welvaart te danken aan 't verhoogde peil
van het onderwijs, speciaal het land- en
tuinbouwonderwijs en aan den arbeid van
Pater van den Eisen en zijn Noord-Bra-
bantsche Christelijke Boerenbond.
Het doel van deze bond, waarbij nage
noeg alle boeren en tuinders van de bis
dommen Breda en 's Hertogenbosch zijn
aangesloten, is het vormen van een dege
lijke en welvarende boerenstand in Katho
lieken geest, zij tracht ter bereiking daar
van zoo ruim mogelijk te verspreiden gods
dienstige, maatschappelijke en landbouw-
teehnische kennis. De Bond richtte op vier
Rijks Land- en Tuinbouwscholen (Breda,
Bokstel, Hulst, en Rosendaal), een r.lc.
landbouw-huishoudschool te Lierop, r.lc.
lagere landbouwscholen (St. Anthonius,
Deurne, Eindhoven. Schijndel). Met zijn
honderden sociale cn landbouwcursussen
vormt dit onderwijs pen machtige hefboom
om Brabant's bevolking, waar nog noodig
met, kracht omhoog te brengen.
Hoezeer deze Bond (eigenlijk Pastoor Of
fermans) zijn tijd verstaan heeft, blijkt wel
duidelijk uit de oprichting van de Boerin-
neb o n d, 12 December 1927 en reeds na
twee jaar uitgegroeid tot 20 afdeelingen
met 2530 leden.
„De harde struggle for life, die ook op
het platteland gestreden wordt, op 'het gc-
moderniseei'de platteland, waar de. eiscnen
der moderne tc.chnick niet slechts ingang
vonden, maar een hevige concurrentie
deden ontstaan, deze harde strijd roept ook
de vrouwen in het geweer. En het ook het
platteland steeds meer fascinerende grote
stadsleven. vraagt van de boerenvrouw, en
van de boerenvrouw der toekomst een dege-
likc onderlegdheid op godsdienstig, maat-
schappelik pn vakkundig gebied".
Uit Tiet bovenstaande nu blijkt voldoende
welke groote veranderingen er bezig zijn
zich in „het donkere Zuiden" te voltrekken.
Kort gezegd is het dit: het Zuiden is ont
waakt, is zich Ipewust geworden van zijn
enorme achterstand, maar ook van zijn
enorme latente krachten en mogelijkheden
En het werpt zich met de borst op zijn
toekomst
„Reeds nu is Brabant het groote industrie
centrum van ons land. Limburg blijft voor
langen tijd door zijn kolenvoorraden mede
de welvaart van ons geheelc land dragen.
Land- en tuinbouw, benevens veeteelt ne
men in beide gewesten schier bij de dag
in belangrijkheid toe."
En met deze schitterende evolutie, die
zeker nog op geen stukken na haar eind
punt heeft bereikt, voor oogen, durft Prof.
Gerretson te schrijven: „Gescheiden zijn de
deelen van Midden-Nederland tot onmacht,
langzame verwording en ontaarding ge
doemd
Wetenschap.
PREVENTIEVE KINDERGENEESKUNDE
De „Union Internat, de Secours aux
Enfants" te Genève heeft in haar vergade
ring van 12 September j.l. een nieuwe sectie
voor preventieve kindergeneeskunde gesticht,
uitsluitend voor geneeskundigen bestemd. Zij
droeg Prof. Scheltema te Groningen op, om
de voorbereiding en de verdere uitvoering te
verzorgen. Deze heeft, na het Internat, Con
gres voor Kindergeneeskunde te Stockholm,
de instemming der voornaamste paediaters
uit vele landen te hebben verkregen, zich
bereid verklaard om de organisatie ivan het
geheel te leiden tot aan den tijd waarop
(vermoedelijk 1932) een eerste conferentie
van toegetreden leden zal plaats vinden.
Dan zal de verkiezing van een bestuur en
nadere regeling van het geheel moeten ge
schieden.
Medici, die lid wenschen te worden kunnen
zich tot Prof. Scheltema, hoogleeraar te Gro
ningen wenden.
Kunst en Letteren.
CHR. ORATORIUM VEREEN. AMSTERDAM
Naar wij y.rnemen zal de C.O.V. te Am
sterdam ter gelegenheid van haar 25-jarig
bestaan, op 9 en 12 December a.s. in het
Concertgebouw een uitvoering geven van het
„Kerstoratorium", een compositie van Hubert
Cuypers op woorden der Heilige Schrift, bij
eengevoegd door Dr. H. W. Harrenstein.
Dit werk is speciaal in verband met het
25-jarig bestaan der C.O.V. gecomponeerd
voor soli, declamatie, koor (speek- en zang
koor), orkest en orgel.
De begeleiding geschiedt door het orkest
van het Concertgebouw.
De generale repetitie heeft plaats op 8 Dec.
Binnen enkele weken zal van het „Kerst
oratorium" een klavieruittreksel met tekst
verschijnen.
MUZIEKTIJDSCHRIFT „CAECILIA"
Men deelt ons mede, dat dezen zomer aan
het meerendeel der redactieleden van het
muziektijdschrift „Caecilia" is verzocht om
aan het eind van den loopenden jaargang
hun functie ter beschikking te willen stellen,
hetwelk doer do betreffende redacteuren
werd goedgevonden. Daarentegen werd de
lieer Herman Rutters aangezocht om een
daadwerkelijk aandeel in de leiding van het
tijdschrift te willen nemen, wat door dezen
werd aangenomen.
Dientengevolge zal met ingang van den
88sten jaargang de redactionele leiding van
„Caecilia" berüsten bij de heeren Willem
Landré en Herman Rutters.
Nadere bijzonderheden worden in het dezer
dagen verschijnend Octobernummer van
„Caecilia" (uitgave Emil Wegelin, Amster
dam) bekend gemaakt
EET EOHEEMSCHE STRIJKKWARTET
De firma Alsbach en Doyer deelt ons mede
dat Karei Hoffmann, cebste violist van het
Boheemsch Strijkkwartet, een verzwering
aan zijn pink van de rechterhand
heeft, waardoor hij geruimen tijd rust zal
moeten nemen. Hierdoor kan de jaarlijksche
tournee, die voor de eerste helft van Novem
ber reeds was vastgesteld, niet doorgaan.
Er zal alles in het werk worden gesteld om
de tournee nog in dit seizoen te doen plaats
vinden, hoogstwaarschijnlijk in de eerste
helft van Februari.
PH. CH. L. ZILCKSN. t
Te Villefranche (Frankrijk), waar hij de
laatste jaren woonde, is gisteren op 73-jori-
gen ouderdom overleden de schilder Ph. Cli.
L. Zilcken.
Philippe Zilcken werd 21 April 1S57 in
Den Haag geboren. Hij was leerling van de
Haagschc Academie voor Beeldende Kun
sten en genoot zijn intellectueele opleiding
aan het gymnasium. In 1877 begon hij met
etsen cn in 1883 exposeerde hij voor het ee-st
een aantal van zijn werken (schilderijen,
etsen enz.). Voorts begaf hij zich op het ter
rein der kuri tlitteratuur.
In 1928 werd hier een eeretentoonstelling
van zijn werken gehouden, toen Zilcken den
70 jarigen leeftijd had bereikt.
Zilcken was officier in het Legioen van
Eer, de Kroonorde v.an Italië en de orde van
Oranje-Nassau, en ridder in de orde van
Leopold van België en van Mauritius en,
Lazaro.
BELANGRIJKE BOEKENVEILING
Op 8 tot en met 11 October a.s. zal in de
veilingzaal van H. Berkelouw, Pompenburg-
singel 25 te Rotterdam, ten overstaan van
den deurwaarder D. T. Schouten plaats heb
ben een veiling van boeken en prenten be
vattende. o.a. de bibliotheek van den heer
A. van Krieken, Soest, c.a. waarbij belang
rijke werken over letterkunde, aardrijks
kunde, theologie enz. Kijkdagen 4 tot en met
7 October 10—5 uur, 4 October tevens 's
avonds van 7—10 uur.
Land- en Tuinbouw.
VERLAAGDE PACHTEN
Kerkvoogden en notabelen der Ned. Hcrv.
Gem. te Wartena (Fr.) besloten de huurders
van de boerderijen hunner kerkelijke ge
meente een vijfde deel van de over 1930
1931 verschuldigde pachtsommen kwijt te
schelden.
DE PRIJZEN DER LANDBOUW
PRODUCTEN
Uit het Oldambt (prov. Groningen) meldt
men ons, dat de handel in granen, peul
vruchten en zaden tot nog toe weinig betee
kenis heeft
De Iapdbouwers verkoopen meest aan han
delaars die hen in hun woningen komen
opzoeken, doch bij de zeer lage en steeds
nog dalende prijzen geeft aankoop bijna
steeds nadoel en daarom wordt weinig ver-
De landbouwers zijn ook niet erg-scheutig,
met den vérkoop. Zij bewaren de gedorsch-
te producten en dorschen ook langzamer. Er
bestaat zelfs kans dat nog dorschmachines
worden stilgezet.
Nog zijn alle veldgewassen niet geoogst.
Kanariezaad, mangehvortel en bietenzaad
alsmede radijszaad ziet men nog op verschil
lende plaatsen op het land staan.
DE MEEKRAPCULTUUR
Men meldt on3 uit Ouddorp (Z.-H.):
De meekrapcultuur, welke van het tooneel
scheen te verdwijnen is in vergelijking met
vroegere jaren weer eenigszins opgeleefd. De
fabriek „Onverwacht" is gedurende drie we
ken bezig geweest met het drogen.
GRATIS VEEVOER
Was ivorige jaren in Friesland de natte
pulp duur en veelal slechts bij mondjesmaat
te krijgen, dit jaar is ze door den greoten
hooioogst en de lage prijzen van andere,
voedermiddelen bijna onverkoopbaar.
Om de pulp toch kwijt te raken, heeft de
Friesch-Groningsche Coüp. Beetwortelsuiker
fabriek ze thans aan haar leden gratis aan
geboden. De leden behoeven slechts de ge
middelde vrachtprijs te betalen, terwijl als
voorwaarde is gesteld, dat de pulp wordt
vervoederd aan het eigen vee.
TUINBOUWTENTOONSTELLING TE
KAPELLE (Z.).
Door den burgemeester van Kapelle c.a.
(Z.) werd een woord gesproken bi] de ope
ning van de fruit-, groenten- cn bloemen
tentoonstelling, georganiseerd door de ver-
eeniging ivan oud-leerlingen van de tuin-
bouwcursussen te Kapelle, wier voorzitter,
de heer W. Glas, B. en W. toesprak. Nog
meer toespraken volgden, w.o, die van den
heer H. A. Hanken, voorzitter van het Cen
traal Bureau van Tuinbouwveilingen in Zee-
De tentoonstelling is keurig ingericht.
HET MAALGEBOD
Naar aanleiding vanjiet feit, dat de Com
missie Lovink, een z.g. maalgebod heeft aan
bevolen als maatregel om onze tarwever-
bouwers te hulp te komen, heeft het Persbu
reau Vaz Dias zich gewend tot de meelim-
porteurs, die natuurlijk ten zeerste by een
eventueel maalgebod betrokken zijn.
Het bleek dat deze meelimporteur3 het
technisch en practisch niet uitvoerbaar acht
ten, dat vóór het distribueeeren aan de bak
kers inlandsch meel door het geïmporteerde
meel wordt gemengd. Het zou volgens hen
veel te duur worden.
Ze meenen, dat de tarweverbouwers wel
anders geholpen kunnen worden.
Ten eerste door vanwege den Staat een
premie van bjv. f 1 per 100 K.G. verbouwde
tarwe te geven.
Ten tweede door een soort steunpremie
voor de tarweverbouwers cn de Nederland
sche meelfabrikanten en -importeurs te
vragen.
Een practisch bezwaar achten zij het, dat,
door het maalgebod dc binnenlandsche meel
industrie een monopolistische positie krijgt
Ook wordt beweerd, dat het brood door
het maalgebod duurder zal worden.
En ook op billijkheidsgronden meenen zij,
dat. een maalgebod niet uitgevaardigd moet
worden.
De belangrijke groep meelimporteurs zou
zéér gedupeerd worden.
DE AARDAPPELPRIJZEN.
In N.-O. Overijsel gaat het, aldus meldt
meji aan „De Boerderij", met den aardappel-
handel zeer naar wensch. Men betaalt daar
voor nieuwlandsche consumptie-aardappels
f 2 tot f 2.20 per H.L. Men spreekt reeds van
hoogere prijzen, doch genoemde prijzen wer
den reeds betaald.
DE VEILINGOMZET TE MONSTER.
Aan de veiling te Monster is het omzctcij-
fer van één millioen gulden bereikt. Dit is
pl.m. één maand eerder dan in het vorig
jaar het geval was.
DE WESTLANDSCHE TUINBOUW
TE ANTWERPEN.
Naar het bestuur van den Bond Westland
ons mededeelt, wordt Zaterdag 11 OctoVi
des middags twee uur de afdVeling tuin
bouw op de wereldtentoonstelling te Am-
werpen geopend.
Ook het Westland heeft zijn aandeel In
deze expositie; hetgeen dus speciaal voor
Westlandsche bezoekers der tentoonstelling
een aantrekkingskracht zal uitoefenen.
Gemengd Nieuws.
EEN WAARSCHUWING.
Blijkens het Alg. Politieblad geeft de
burgemeester van Wassenaar belanghebben
den in overweging, alvorens werkzaamhe
den te laten verrichten, bestaande uit het
wasschen van vensterglazen, door de Gebr.
Van Nierop, ook wel handelende onder don
firmanaam Roerade, en wonende te 's-Gra-
venhage, zich tot de politie zijner gemeente,
bureau Van Zuylen van Nijeveltstraat no.
166,, te wend,en.
AANVARING OP HET IJ.
Donderdagavond omstreeks half twaalf
heeft op het IJ voor de Oranjesluizen een
aanvaring plaats gehad tusschen het stoom
schip „Friesland", van de Holland-Fries-
landlijn, en de motorboot „Noordster" uit
Groningen.
De motorboot kwam uit de sluizen terwijl
de „Friesland" de sluis zou binnenvaren. De
motorboot heüft ernstige schade gekregen
en moest om zinken te voorkomen bij Nieu-
weiidam aan den grond worden gezet. Ge
durende den nacht is het vaartuig drijvende
eehoiiden door pompen van een boot van
den havendienst. De „Noordster", metende
136 ton, schipper J. de Vries, was geladen
met carton en aardappelen.
VERDUISTERING VAN 14.000.
In het Algemeen Politieblad verzoekt de
Commissaris van Politie der afd. B. te
's-Gravenhage opsporing, aanhouding en
voorgeleiding van J. v. d. P., geboren, te
Broek op Langendijk (.N.H.) 28 Februari
1897, boekhouder, laatstelijk wonende Ha-
veiikade 52a Den Haag, die zich schuldig
heeft gemaakt aan valschheid in geschrifte
en verduistering van 14.000.
VERDRONKEN.
De te Gouderak verdronken jongeman is
de 31-jarige A. Brussee uit Ouderkerk a. d.
IJssel.
Te Amsterdam is een machinist van
een in een dok liggend schip bij het verla
ten van het vaartuig te water gevallen cn
verdronken.
VUILE LECTUUR IN BESLAG GENOMEN,
Te Amsterdam heeft een rechercheur een
32-jarigeri man aangehouden, als verdacht van
jPyertreding van art. 2-10 Wetboek van Straf
recht (pornografie). In de woning van ver
dachts -— €en perceel aan den Singel is
door personeel van het bureau Zedenpolitie in
tegenwoordigheid van den Commissaris van
Politie éen onderzoek ingesteld. Een aantal
pornografische geschriften, boeken en platen
is in beslag genomen.
ONEERLIJKE CONCURRENTIE.
Bij een aantal sigarenwinkeliers te Amster
dam is door de recherche in beslag genomen
de vcorraad sigaren, die verkocht werden on
der het merk „Partagas".
Dit merk sigaren is door den oorspronkelij
ken fabrikant gedeponeerd. Een sigarenfabri
kant te Valkenswaard brengt thans ook si
garen onder denzelfden naam in den handel.
Het hoofdverschil is dat het gedeponeerde
merk in kleurendruk op de kistjes is aange
bracht en dat der in beslag genomen kistjes
in zwarten druk.
NACHTVORSTEN.
In den Zuidoosthoek van Friesland heeft bet
Donderdagnacht fel gevroren, zooöat de lan-
dei'ijen wit zagen en de tuinders de groettun
niet konden afleveren, omdat de stelen, van
wege de vorst hard gevroren, afknapten. De
late boonen hebben ook veel te lydim gehad
van de nachtvorst.
DE DOODELI.TKE STROOM.
De 28-jarige Van W., uit Voorburg, monteur
bij de N. S., had bij werkzaamheden aan het
seinhuis te Delft, het ongeluk uit te giyden
met een trap. I-Iij wilde zich vastgrijpen en
greep in een eleetrische knop, waarop 151-0
volt stroom stond. Hij was cp slag dood. Zijn.
vader was getuige van dit droevig voorval.
DOODELIJKE VAL.
De 38-jarige timmerman Jacob de Boer,
wonende te Witmarsum (Fr.), is bij de Zui
derzeewerken cp het Kornwerderzand van een
10 »M. hoog bouwwerk gevallen. De ongeluk
kige was terstond dood.
De leidekker K„ een Duitscher, viel te
Eijgelshoven uit een dakgoot van zes Meter
hoogte op straat. Met een bekkenbreuk en
andere verwondingen werd hy opgenomen. Hij
bezweek weldra aan de gevolgen.
DE KINDERVERLAMMING
In het St. Antoniusziekenhuis te IJmuiden-
Oost is aan kinderverlamming overleden hot
14-jarig dochtertje van B., won%nde aan de
Juliana-kade te IJmuiden.
VERDRONKEN
Te Sittard (L.) is in den vyver van bet
Villapark het 214-jarig zoontje van de familie
M. spelenderwijs verdronken.
ERNSTIGE AANRIJDING
De heer R., hoofd der R.-K. bijzondere Jon
gensschool, te Eijgelshoven (L.) werd door
een vrachtauto gegrepen en een aantal meters
ver weggeslingerd. Met ernstige verwondingen
aan hoofd, knie en beide beenen werd R. in
zijn woning gedragen.
EEN RAADSELACHTIGE VONDST.
Te Wassenaar is hij het afbreken van een
schuur bij het verwijderen van den vloer
'een niet gesprongen granaat gevonden. De
poiltie gaf het gevaarlijke voorwerp aan de
militaire politic over. Hoe dit projectiel op
een dergelijke plaats terecht is gekomen, is
een raadsel.
EEN CORPULENT STIERTJE.
Bij de te Groningen gehouden centraio
keuring van zwartbont stamboekvee word
een dor stieren gewogen. Het dier bleek een
gewicht te hebben van 2072 pond.
EEN WIELRIJDER OVERREDEN
EN GEDOOD.
Te Amsterdam heeft op den N.Z. Voorburg
wal bij den N.Z. Kolk een ongeluk plaats ge
had met doodelijken afloop. De bestrating
tusschen de tramrails is over een groot ge
deelte van den Voorburgwal opgebroken. Hier
en daar is door middel van planken gelegen
heid gemaakt voor voertuigen om van den
eenen kant naar den andere te komen.
Zoo deed ook gistermorgen een wielrijder
van middelbaren leeftijd. Hij ging in de rich
ting van den N.Z. Kolk- Juist op het oogen-
blik dat hij de planken over was, schynt hy
geslipt te zijn in elk geval viel hy. Hij werd
toen gegrepen door een vrachtauto. liet ach
terwiel ging hem over het hoofd. Hij was on
middellijk docd.
EEN BRANDWEERAUTO IN ACTIE.
Te Amsterdam heeft een brandweerauto
op den hock van Gabr. Metsustraat en Van
Baerlestraat een boom omver gereden.
De brandweerwagen was op weg naar een
alarm op den Aalsmeerweg. Op dit punt ge
komen vpn den weg kwam plotseling een
jongen op een bakfiets in den weg. De be
stuurder had toen de keuze den jongen om
ver te rijden of in botsing te komen met een
boom. Hij koos het laatste. De schok was
zeer hevig. De boom werd ontworteld en
verdween onder den wagen. Door den schok
werden eenige manschappen van de auto
geslingerd. Drie ervan werden niet ernstig
gewond en konden in dienst blijven. De
auto had gebroken vceren en een ontzet on
derstel. Het ding werd later weggesleept.
INBRAAK.
Te Losser (Ov.) is 's nachts ingebroken
bij den landbouwer G. M. Een bedrag van
f 1200 wordt vermist.
MORPHINE IN BESLAG GENOMEN
Door don hoofdagent van politie L. Vaan
tjes ie te Heerlerbaan (Heerlen) gearresteerd
zekeren J. Z., d-ie bij fouilleering in het be-
zt bleek te zijn v-an 25 t.ube6 morphine. On
middellijk werd door d-e politie een uitge
breid onderzoek ingesteld en bij enkele ver
dachten huiszoekingen gedaan. Deze had
den tot resultaat, dat nog 22 tubes gevon
den werden met denzelfd-en inl.oud. Nadat
proces-verbaal was opgemaakt werd J. Z.
weer op vrije voeten gesteld.
DE CENTEN V/AREN OPI
In het begin dezer maand deed een firma
te Delft aangifte, dat een harer vertegen
woordigers met een bedrag van f 2000 was
verdwenen. Deze man heeft zich thans te
Ams'erdam gemeld. Hij had van het geld
niets meer over en het was door hem iu
Frankrijk verteerd. Nader is gebleken, dat
het verduisterde bedrag eenige duizenden
guldens hooger is.
Rechtzaken
EEN „DIRECTEUR" VAN EEN
BUREAU TOT ZELFONTWIKKELING
Het Gerechtshof te Amsterdam zette de
behandeling in hooger beroep voort van de
strafzaak tegen den 42-jarigen P. T. G. vroe
ger wonende te De Bilt en door de Utrecht-
sche Rechtbank veroordeeld tot een gevan
genisstraf van drie jaren wagens oplichting.
Verd. was directeur-leider van het alge
meen Instituut voor Handel en Administra
tie te Utrecht. Verd. stelde vertegenwoordi
gers dan tegen een borgstelling van f 500
Verdachte vertelde dan, dat hij doctor in de
Handels- en Staatswetenschappen was. Ook
zou zijn instituut een commanditaire ven
nootschap op aandeelen zijn, met twee di
recteuren cn een raad van commissarissen
De mededirecteur zcu een zekere Dr. Scott
zijn tevens afgevaardigde van „The Pelman
Institute".
De advocaat-generaal achtte de ten laste
gelegde feiten bewezen. Verd. heeft onder
valsche voorspiegelingen van verschillende
personen f 500 los gekregen. Een comman
ditaire vennootschap bestond niet, terwijl
verd. ook den doctorstitel ten onrechte
vojjrde. De „Mededirecteur" Dr. Scott, afge
vaardigde van het Pelmar. Institute Londen
is een fictief persoon. Er is hier sprake van
een samenweefsel van verdichtsels.
Talloos zijn de slachtoffers van verd. Ge-
eischt werd bevestiging van het vonnis der
Utreclitsche Rechtbank ook wat de straf
maat betreft, oen veroordeeling tot drie
jaren gevangenisstraf.
EEN OPRUIEND RAADSLID.
Voor de Groningsche Rechtbank had zich
te verantwoorden het soc.-dem. raadslid van
Groningen, R. P., bestuurder van een vak
hond, die zich op een Zondag in Maart van
dit jaar met een twintigtal stakende steen
houwers naar Bedum had begeven om een
werkwillige te pogen tot andere gedachten
te brengen, doch bij die gelegenheid zich
niet ontzag om dep veldwachter, die de
groep uiteen wilde drijven, uit te schelden
voor J„udas en zich niet te storen aan het
bevel om heen te gaan.
De Officier van Justitie meende, dat een
raadslid zich in de eerste plaats moet he
kommeren om de orde. Eisch 1 maand ge
vangenisstraf.
ECONOMIE EN FINANCIEN
NEDERLANDSCHE BANK.
Met ingang van 4 October 1930 heeft «Ie Ne
derlandsche Bank haar beleeningsrente zoowel
op effecten als voor goederen met een half
percent tot 314 pet. verlaagd. Ook de rente
voor voorschotten in rekening-courant werd
van 4 pet. tot 314 pet. verlaagd.
Sedert 7 Maart 1980 zijn deze tarieven on
veranderd gebleven want toen op 25 Maart
1930 het wisseldisconto tot 3 pet. en het pro
messe-disconto tot 3V4 pet. verlaagd werd,
bleef de beleeningsrente onveranderd op 4 pet.
gehandhaafd. De vroegere verhoudingen tus
schen het officieele disconto en de beleenings
rente worden door deze verlaging dus weer
hersteld.
De rentestand is nu als volgt:
Wissel-disconto 3 pet., promessen S'a pet.,
voorsch. in rek.-c. 314 pet., beleen, v. Effecten
3',4 pet., beleen, v. goed. 314 pet.
DE TINMARKT.
De weroldvoorraden tin zijn in September
met 3.3S1 ton tot 40.137 ton verminderd,
ttrwyl de totale afleveringen met 1001 ton
tot 10.836 ton vermeerderden. De afleverin
gen naar de Vereenigde Staten stegen van
5.695 ton in Augustus tot 7.250 ton.
De verschepingen uit de Strait3 Settlements
bedroegen 5.30S ton, het laagste cijfer sinds
F«.bruari 1927, waaruit het succes der beper-
kingspolitiek der Tin Producers Association
blijkt.
De afleveringen overtroffen de productie
iti September met 3.381 ton. De Amcrikaan-
sthe voorraden zijn tot 1210 ton teruggevallen,
de voorraden in het Vei'eenigd Koninkrijk tot
195 ton. In de Straits bedroegen zij 4096 ton
cn in het overige gedeelte der wereld 961 ton.
.Verder wordt gemeld, dat telegrammen zyn
ontvangen uit Azië, dat een 7-tal maatschap*
pijen hun werkzaamheden vier maanden zAl
len stopzetten.
ALG. FRIESCHE HYPOTHEEKBANK.
Naar wij vernemen is by de gehouden
inschrijving op nominaal f 500.000 aiinacelen
der N.V. Algemeene Friesche Hypotheekbank
te Leeuwarden-Amsterdam door de aandeel
houders dermate van hun recht van voorkeur
gebruik gemaakt, dat op vrije inschrijvingen
slechts enkele stukken zullen kunnen worden
toegewezen.
Vraag en Antwoord.
Vragen moeten vergezeld gaaD van 20 ets.
aan postzegels, zullen zij voor beantwoording
In aanmerking komen.
915. S. te Rè De eerste druk van de Sta
tenvertaling in het jaar 1637, komt, wat
de titels betreft, overeen met uw omschrij
ving. Dit i6 echter ook het geval met een
volgenden druk en het jaar 1639 draagt. In
•het jaar 1657 is een druk verschenen bij
de Wed. van Ravenstein. U kunt du6 wel
met zekerheid aannemen, dat de door u
bedoelde bijbel gedrukt is tusschen 1637
cn 1057.
916. No. 65 te V. Het komt ons voor, dat
u gerust uw gebouw tegen brandschade bij
de door u genoemde Bank kunt verzekeren
917. M. P. S. te BI., heeft de volgende
problemen: Een ventilator, die van rechts
naar link6 draait, terwijl men meent te zien
det hij in tegenovergestelde richting gaat
draaien. Hetzelfde gezichtsbedrog ontstaat
bij de wielen van een auto, wanneer deze
m een bepaalde richting een heining met
verticale planken passeert.
Verschijnselen, als boven genoemd, wor
den aangeduid als stroboscopische effecten.
De ventilator is waargenomen bij het licht
van een wisselstroom bron ('t lichtnet bijv.:.
Zoo'n lichtbron werpt bijv. in één 6ec. 50
lichtstooten uit, wanneer t, zooals meest
al, een 50 periode draaistroom geldt.
Een bepaald blad van genoemden venti
lator wordt bij stilstand dus in 1 6ec. 50 X
licht en donker. Die 6nelle afwisseling ne
men we niet waar. Draait nu de ventilat r
met zulk een snelheid, dat hij 49 maal in
1 sec. rondwentelt, dan ziet men bij de
tweede lichtimpuls van de 50. die er in l
sec. gegeven worden, dat blad iets meer
naar recht6 dan bij den eersten lichtst ot,
bij den derden lichtetoot weer iets meer
naar rechts, enz. Dit geeft 't effect, lat
men een langzame draaiing naar rechts
meent te con6tateeren, terwijl de yentilotur
snol naar links loopt. Bij daglicht, dat con
stant le. of bij gelijk6lroomlampon ziet men
t genoemde verschijnsel niet. Van het toe
rental zal dus afhangen, of men een ach
terblijven, een stilstaan of een verlang
zaamde beweging in de juiste richting
waarneemt. De onderbrekingen van de be
lichting worden in 't tweede geval veroor
zaakt door de latten van genoemd hek
werk. Dergelijke stroboscopische verschijn
selen zijn heel lastig bij 't filmen van rij
dende auto's enz.
918. J. L. v. d. P. tc L. A. 1. Een goede
metselaar of bouwkundige zal u uit de vele
middelen diie aangeprezen worden om een
kelder droog te krijgen, wel een goedwer-
kend praeparaat kunnen noemen Tegen
zwarte torren zal Sheltox of Flit, maar
dan rijkelijk aangewend, helpen. Of op de
plaatsen waar za. zich verschuilen veel ben
zine bij herhaling sproeien. Het laatste is
ook een der beste en afdoende middelen
tegen mieren.
2. Het door u bedoelde eerevoorzitter
schap is alleen eon eerebaantje, zonder
eenige verantwoordelijkheid.
3. Bij een erfenis van oudere aan kinde
ren. behoeft beneden 1000 geen successie
recht te worden betaald.
919. A. v. L te A. Hiervoor moet u zich
vervoegen bij den Minister van Defensie,
en Haag.
920. G. P. v. W. te G. I. Het eengle mid
del voor vochtige kamera is flink 6tok n.
Een electrisch kacheltje is zeker goed,
maar nogal kostbaar. Wanneer het regen
achtig weer is, doet U beter de ramen dicht
te houden, wanneer er tenminste niet go-
slapen wordt, maar als de zon schijnt,
les zoo veel mogelijk open.
2. Spiegelglas kunt U het helderst hou
den door wat ammoniak in het water
doen en daarna met spiritus oawrijven.
921. M. H. te S. De vertaling van Moed,
beleid en trouw in het Fransch. Engelscli
cn Latijn is resp.: Courajze-prudence-fide-
lité; Courage-prudence-faithfulness; Vir-
tus-consiliunique-fide6que.
Bij de vertaling verliest deze echt Hol
landsche uitdrukking wel wat van hot
kernachtige wat er voor on6 inligt
922 H. J. S. te R. Fcnige opmerkingen
vooraf. Men wordt aangeslagen in die ge
meente waar men op 1 Mei woont. Bij ver
huizing wordt geen ontheffing verleent,
zoodat in normale gevallen de aanslag een
vol jaar geldt. Wordt men aangeslagen
naar het inkomen van het aan het belas
tingjaar voorafgegane kalenderjaar, inl.en
men althans in dat jaar inkomsten genoot
uit de bron (betrekking), die men op 1 Mei
van het belastingjaar had. Heeft de bron
piet het geheele jaar gevloeid, of m.a.w,
heeft men in dit geval na 1 Jan. 1929 een
andere betrekking gekregen, dan wordt
volgens de wet niet gerekend met het in
komen over 1929, maar dan moet volgens
uitdrukkelijke bepaling der wet het inko
men voor het belastingjaar (1930/31) wor
den begroot naar den toesand van 1 Mei
(1930). De Inspecteur moest Uw inko
men dus schatten. Meest gebruikelijk j*
om het maandinkomen of weekloon te her
leiden tot dat van een vol jaar en dan daar
bij iets te tello.. voor andere inkomsten,
voorzoover vaststaat, dat deze gedurende
het belastingjaar zullen worden genoten.
Hieruit volgt dus dat behoudens een klein
verschil (bijna f 93 inkomen) de aanslag
niet te hoog is. tenzij dit verachi'l ook nog
op redelijke wijze door den inspecteur an
worden aannemelijk gemaakt, in welk ge
val de aanslag heelemaal goed ie. U kunt
dat zelf het beste beoordeel#® Dat het in
komen later tegenviel - doet aan den aan
slag niets, tenzij door staking van beroep
het inkomen vervelt of vermindert bene
den drie vierden. In dat geval kan slechts
vermindering van den aanslag met vrucht
worden aangevraagd. Waar dit bij U niet
het geval ie, zult U moeten berusten.
923. Gas te R. Uw aanslag van de pereo-
neele belasting ie goed. „Voor alle grond*
slagen" beteekent, dat in Uw geval 73 op-
oenten worden geheven van het geheel»
bedrag in hoofdsom, hetwelk voor 9 maan
den ie berekend op f 6.90. 7396 van f 690 s
f 5 04. Dat Uw neef deze som niet moet
betalen, moet op een vergissing berusten.
Het bedrag van Uw Neef zal echter veel
lager zijn, omdat hij minder huur ver
woont cn aftrek geniet van 2 kinderen,
zoodat allereere de hoofdsom lager is en
dientengevolge ook het bedrag aan opcen
ten. Ook Uw aanslag in de inkomstenbei
lasting is goed berekend,
