mm
ZATERDAG 4 OCTOBER 1930 EERSTE BLAD PAG. 2
DE CRISIS IN ARGENTINIË
EEN EENHEIDSFRONT TEGEN DE
NIEUWE REGEERING
WEGENS FASCISTISCHE PLANNEN
Uit Buenos Aires wordt geseind:
De nieuwe voorloopige Argentijnsche rn-
gcering staat reeds thans tegenover een
crisis, die haar bestaan bedreigt.
In militaire kringen, die de regeering zeer
nastaan, heeft men, evenals de minister van
binnonlandsclie zaken Sanchez Sorondo, de
noodzakelijkheid betoogd oni door wijziging
van den grondwet en door verandering in
de kieswet te verhinderen, dat do gevallen
Irigoyen of zijn aanhang weer aan het be
wind koffiit.
Deze in min of meer officicelcn vorm ge
dane verklaring heeft de regeering echter
geen goed gedaan. De publieke opinie, die
aanvankelijk tamelijk welwillend tegenover
het nieuwe bewind stond, heeft zich zoo goed
als geheel tegen de regeering gekeerd, die
zich plotseling geheel geit leerd zag.
Daarbij kwaxn, dat gt\eraal Justo, die
eveneens met de nieuwe legeering sympa
thiseerde, zijn functie als opperbevelhebber
van het Argentijnsche leger heeft neerge-
lgd, naar men algemeen aanneemt omdat
hij zich niet wenseht te compromitteeren met
de al te conservatieve ideeën der regeering.
Wanneer de regeering haar zin krijgt, loo-
pen deze ideeën uit op een fascistisch kies
stelsel, wat in lijnrechte tegenstelling zou
zijn met den zin der revolutie, die als een
barer hoofddoelen had, het herstel van het
vrije, algemeene kiesrecht.
De draagster der ideeën van de regeering
buiten regeeringskringen is de nieuw ge
stichte Nationale Partij, die dan ook alle
steun van de nieuwe regeerin^ krijgt. Alle
vroegere anti-Irigoy en-partij en, van de On
afhankelijke Socialisten tot de Conservatie
ven, met uitzondering van de Socialisten en
enkele kleinere groepen, vonmien door de
oprichting van de Federation Democratica
National een tegen de nieuwe regeering ge
richt eenheidsfront, waarbij elke partij ech
ter haar zelfstandigheid behoudt.
Om de opwinding, die over de klaarblijke
lijk fascistische regeerings-ideeën der regee
ring in het land is gewekt, en waarvan de
aanhangers van Irigoyen een handig ge
bruik trachten te maken, te bezweren, heelt
Uriburu in een groote betooging verklaard,
dat de voorloopige regeering nóch bet kies
recht, nóch de grondwet wil aantasten, doch
wel ihet nieuwe congres een voorstel
leggen om den president te kiezen volgens
een door liet congres goedgekeurd k'
stelsel.
DE DUITSCHE
SOCIAAL-DEMOCRATEN
HUN HOUDING NA DE VERKIEZINGEN.
In de gister gehouden bijeenkomst va
Sociaal-Democratische Rijksdagfractie werd
een besluit genomen waarin n.a. het vol
gende tot uiting wordt gebracht:
Het resultaat der laatste verkiezingen legt
de Sociaal-Democratische Rijksdagfractie als
eerste taak den plieht op te strijden
behoud van de democratie, welke van
schillende kanten ernstig wordt bedreigd
en wel in de eerste plaats door de Natio
naal* Socialisten en door de Communisten.
Vervolgens wordt in het besluit uiteen
gezet. dat men de huidige algemeene crisis
niet bestrijden kan door maatregelen, welke
de koopkracht van het volk verminderen,
doch dat men in tegendeel alles in het werk
moet stellen om zooveel mogelijk werk te
verschaffen.
In dit verhand is het noodzakelijk, dat de
sociaal-democratische fractie in den Rijks
dag strijdt voor het doorvoeren van verla
ging van arbeidstijd, waardoor weer voor-
meer arbeiders gelegenheid tot werken zal
ontstaan, hetgeen de koopkracht ten goede
zal komen.
In regeeringskringen wordt het besluit der
Sociaal-Democratische Rijksdagfractie be
trekkelijk gunstig beoordeeld.
Men gelooft met eenig recht te kunnen
aannemen, dat de meerderheid der sociaal
democratische Rijksdagfractie volgens dit
besluit geneiird is haar steun te onthouden
aan voorstellen tegen de Noordverordenin-
DE BIJEENROEPING VAN DEN
RIJKSDAG
De president van den Duitschen Rijksdag
Loehe, had na zijn terugkeer uit Bad Mer-
gentheim Vrijdagmiddag een bespreking
met de Rijksdagrogeering over de bijeenroe-
pipg ran den Rijksdag.
Naar de president van den Rijksdag
iLoebe mededeelt, zal de datum van bijeen
komst niet veranderd worden en komt de
Rijksdag dus op 13 October te 3 uur 's mid
dags bijeen.
Dr. CURTIUS WEER TE BERLIJN.
De Duitsche Rijksminister van Buiten-
landsche Zaken, Dr. Curtius, is heden met
een deel van de Duitsche delegatie uit Ge-
nève aangekomen. Des middags legde hij
een krans op het graf van Dr. Stresemann.
DE NIEUWE RUSSISCHE GEZANT
TE BERLIJN.
Naar uit Moskou officieel gemeld wordt
heeft het Plenaire Comité van de Sovjet-
Unie aangewezen als opvolger van Kres-
tinki, den Berlijnschen gezant, den vroege-
ren plaatsvervamgenden Commissaris voor
Binnen- en Buitenlandschen Handel, Chint-
schuk.
Dr. SCHACHT IN DE VEREEN. STATEN.
De voormalige president van de Duitsche
Rijksbank, Dr. Schacht, heeft op verlangen
van geïnteresseerde kringen tijdens een di
ner van de Duitsch-Amerikaansehe Kamer
van Koophandel een groote redevoering ge
houden over het Reparatievraagstulc en de
uitwerking daarvan op de Rijksdaigverkie-
zingen.
DREIGENDE STAKING VAN METAAL
BEWERKERS TE BERLIJN.
In het Rijkaministerie van Arbeid von
den gistermiddag nogmaals besprekingen
plaats over de regeling van den arbeidstijd
jn de Berlijnscho metaal-industrie, of over
'de staking, waarmee de arbeidersorganisa
ties hdbiben gedreigd in gieval hun eischen
alle worden afgewezen. De „B. Z. am Mittag"
schrijft, dat de toestand zeer gespannen is
en dat een staking onvermijdelijk lijkt. In
dien het tot staking komt, zullen daar
114.000 Berlijnsche metaalbewerkers bij be
trokken zijn.
Hoe een volk „trouw" wordt gemaakt.
De i*epressaille-maatregelën, waaraan de
bevolking van de Oekraine blootgesteld is,
duren onverminderd voort. Vrijwel dagelijks
geschieden arrestaties op groote schaal, .on
der het voorwendsel, dat de gearresteerden
tot geheime militaire organisaties behooren.
De interventie van den Grieksch-orthodoxeri
metropoliet is door den minister van bin-
nenlandsche zaken afgewezen met de be
schuldiging, dat de Grieksch katholieke kerk
zelf tot de opruiers in Galicië behoort. De
maatregelen van de politie zullen zoo lang
voortduren tot de bevolking tot trouw aan
'de Poolsche regeering terugkeert.
Met prinses Johanna van Italië.
De Koning en Koningin van Italië geven
kennis van de verloving van hun dochter,
prinses Johanna met Koning Boris van Bul
garije.
Prinses Johanna Elisabeth Antonia Ro-
mana Maria is de derde dochter van den
Italiaianschen koning. Zij werd 17 Nov. 1907
te Rome geboren en is dus 23 jaar. Koning
Boris is 36 jaar.
Deze verloving is gedurende de laatste
jaren reeds eenige malen ter sprake geko
men, doch werd door religieuze moeilijk
heden afgesteld.
SPIRITUS SMOKKELEN IN DE OOSTZEE.
Uit Warnemünde werd gemeld:
Op de Oostzee is door een douaneboot uit
Warnemünde een spiritussmokkelschip aan
gehouden. Het schip is de haven van War
nemünde binnen gesleept. Aan boord be
vond zich 1000 liter spiritus, die naar Zwe
den gebracht zou worden. De eigenaars van
het schip zijn een Litauer en een Deen, die
bij de douane als leden van een groote smok-
lcelaarsorganisatic hekend staan.
ERNSTIG SPOORWEGONGELUK
TE PARIJS
ZES DOODEN. DERTIG ERNSTIG
GEWONDEN.
Op het station Saint. Laizaire aijn gister
avond om zes uur 59 twee treinen met el
kander in botsing gekomen. Zes personen
werden hierbij gedood. Dertig ernstig ge
wond. De oorzaak van het spoorwegonge
luk was een verkeerde iwisselstand. On
danks de hevige botsing echter zouden er
geen persoonlijke ongelukken hebben plaats
gevonden, wanneer niet onder de reizigers
een paniek was uitgebroken, eoodat -zij uil
den trein vluchtten, waarbij verscheidene
op de rails door een aankomenden trein ge
grepen werden.
Van de zwaargewonden zijn er verschei-
denen zoo ernstig gewond,, dat men voor
behoud van hun leven vreest.
Het ongeluk had plaats vlak bij den
spoorwegbrug Cardinet.
TARDIEU BIJ POINCARE.
Politiek of vriendschappelijk bezoek?
Minister-president Tardieu heeft te Bar-
le-Duc een bezoek gebracht aan Poincarft,
bij wien hij de lunch gebruikte. In den na
middag keerde Tardieu, in gezelschap van
den voormaligen minister-president, te Pa
rijs terug. Tegenover de pers toonde Tar
dieu zich niet zeer toeschietelijk. Op de
vraag der journalisten, of zijn bezoek te
Bar-le-Duc een louter vriendschapsbezoek
aan Poincaré was of misschien ook nog po
litieke beteekenis had, antwoordde Tardieu
ontwijkend.
HET ONDERWIJS IN ITALIË.
Met ingang van het nieuwe schooljaar ir
Italië treden ook in werking eenige overeen
komsten betreffende het onderwijs, getrof
fen tusschen den Italiaansclien staat en het
Vaticaan. Voor eenige kerkelijke vakken,
die op de lagere school onderwezen zullen
worden, krijgt het Vaticaan het recht, de
leeraren aan te wijzen. In .de lagere school
zullen dit priesters zijn, die in hoofdzaak de
beginselen vaq het roomsche geloof uiteen
zullen zetten, terwijl op de Universiteiten
een vergelijkende historische studie der
ligie gedoceerd zal worden.
Voorts zullen dit jaar op de Italiaansche
scholen eenige series nieuwe, door dei.
staat uitgegeven en op staatsopdracht sa
mengestelde leesboekjes in gebruik worden
genomen.
De boekjes zijn samengesteld door door
den staat aangewezen vooraanstaande per
sonen op paedagogisch gebied, die betrouw
bare aanhangers van liet fascisme zijn. In
de boekjes wordt den kinderen geleidelijk
de fascistische idee bijgebracht en worden
hun op eenvoudige wijze de voordeelen van
het fascisme uiteengezet.
HET BANDITISME IN CHINA
De Church Missionary Society te Londen
heeft bericht ontvangen, dat Miss Edith
Nettleton en Miss Jane Harrison, twee En-
gelsche missionarissen, die in Juni j.l. in
handen van Chineesche bandieten zijn ge
vallen, gedood zijn. Hoewel geen bevestiging
van dit bericht kon [worden verkregen, r
alle reden om te gelooven, dat het nic
juist is. De heide dames werden gevangen
genomen door bandieten te Sjoengan in dn
iprovineie Foekien, die een hoog losgeld
eischten. De Britsche consul te Foesjau,
Martin, trok het. binnenland in, en hoewel
het land overstroomd was door bandieten,
slaagde hij erin, alle andere missionaris
sen in veiligheid te brengen. Ondanks zijn
pogingen om ook de beide thans gedooda
dames te vinden of te bevrijden, kon hij
daarin niet slagen.
TURKIJE EN SOVJET-RUSLAND.
Rusjdi bcy, de Turlcsche minister van bui-
tenlandsche zaken, is uit Moskou vertrokken
Naar aanleiding van dit bezoek wordt een
officieele verklaring gepubliceerd, waarin
gezegd wordt, dat het bezoek een vriend
schappelijke gedachtenwisseling over de be
trekkingen tusschen de twee landen ten
doel had en verder verschillende vraagstuk
ken der wereldpolitiek. In alle principicele
vraagstukken werd volledige overeenstem
ming bereikt. Niets zal de goede verstand
houding tusschen Turkije en Rusland kun
nen aantasten, integendeel de betrekkingen
zullen nog nauwer worden. Men is van plan
deze bijeenkomsten te herhalen.
NACHTVLUCHTEN BOVEN PARIJS
VERBODEN.
De Fransche minister voor Luchtvaart
heeft een besluit afgekondigd, waardoor hei
erboden wordt, bij nacht over Parijs te vlie
gen, onverschillig op welke hoogte gevlogen
DE VOLKENBONDSVERGADERING.
Stresemann herdacht.
In de vergadering van den Volkenbond
■van gister heeft president Tilulescu in ver
kerende woorden den overleden Duitschen
minister van builenlandscho zaken, Dr.
Stresemann, herdacht. Stresemanu was niet
alleen een groot Duitscher, doen ook een
groot wereldburger. Zijn werk za in den
Volkenbond onvergetelijk blijven.
De gc-lieelc vergadering verhief zich daar
op tor cere van de nagedachtenis van cien
ovei.edene van haar zetels.
Namens de Duitsche delegatie dankte
Graaf Bernstorff voor de indrukwekkende
woorden van den president en verklaarde,
dat zijn nagedachtenis niet beter geëerd
kan worden dan door de voortzetting van
het werk der internationale verzoening.
In de Evangelische Kerk te Genèvo werd
een herdenkingsdienst voor wijlen Strese
mann gehouden.
De Volkenbondsraad heeft Vrijdagmiddag
een kortstondige zitting gehouden, waarin
de besluiten van de Assemblee werden goed
gekeurd en aan andere Volkenbondsinstan
ties doorgegeven.
De groote resolutie van de Assemblée in
zake de ontwap'eningskwestie werd evenals
de protocollen van de besprekingen doorge
geven naar de Voorbereidende Ontwape
ningscommissie, die op 6 November te
Genèvo zal bijeenkomen.
De juridische commissie heeft gister haar
goedkeuring gehecht aan het- rapport van
den Franschen gedelegeerde René Cassin,
volgens hetwelk de kwestie van de aanpas
sing der bepalingen van het Volkcnbonds-
pact aan de voorschriften van het Kellogg-
pact tot de Assemblée van het volgend jaar
wordt uitgesteld. De regeeringen van de
staten-leden zullen verzocht worden haar
opmerkingen naar aanleiding van hef rap
port van de commissie van elf en het rap
port van de Assemblée van dit jaar, naar
Gcnève te -zenden en eventueel amendemen
ten in te dienen.
irdt.
EMIEL HULLEBROECK.
Rijksinspecteur der muziekscholen voor
Vlaanderen.
De Belgische rijksinspecteur voor muziek
scholen Paul Gilson is met pensioen gegaan.
In zijn plaats zijn nu twee Rijksinspecteurs
aangesteld: Radoux voorMict Waalschc land
en de bekende Emiel Hullebroeck voor Vlaan
deren,
Onder zeer gioote belangstelling vond
gistermongen te München de teraardebestel
ling van het stoffelijk overschot van Prins
Leopold van Beieren plaats.
Men zag in de stad veel zwarte, wit-blaii-
we en zwart-wit-roode vlaggen halfstok, ter
wijl een groote menschenmenjgte de straten
waar de stoet langs trok, vulde.
Te negen uur begon in de Leopoldstrasse
voor het huis, waarin het lijk lag opge
baard, de militaire treur parade. Een vlieg
tuig met zwarte wimpel kruiste boven de
stad. De parade zelf en naderhand de lijk
stoet, bood een militair schouwspel als Miin-
ohien in langen tijd niet meer gezien had.
De lijkstoet werd geopend door bereden
Rijksweertroepen, gevolgd door artillerie, en
muziekcorps, dat treurmuziek ten ge-
hoore bracht. Voor de lijkkist uit wercl een
en gedragen met alle cereteekenen van
den overledene, terwijl de kist zelf, op een
affuit geplaatst, bedekt was met de Bcief--
sche kleuren. Op een kussen lagen heTriï't#ir'
degen vaii den doode, achter de kist liegen
de naaste verwanten en de andere -liooge
vertegenwoordigers, ex-Kroonprins van Beie
ren, erfprins Albrecht, Prins Conrad, de
Aartshertogen Joseph August, Joseph Franz,
Franz en Salvator, Hubert en Theodor, en
als vertegenwoordiger van den ex-Keizer
Prins Adalbert van Pruissen. Verder waren
er nog vele leden van de vroegere vorsten
huizen, generaals van het vroegere keizer
lijke leger, van bet oude Oostenrijlische le
ger allen in uniform. De Rijksweer was ver
tegenwoordigd door den chef van de Rijks-
weer, generaal-overste Heye, en den lande-
lijken conumiandant van Beieren, luit-gen.
Loeb. Verder volgden verschillende militaire
vereenigingen en vereenigingen van oud
strijders, die onder bevel van den overle
dene hadden gestaan, alle met omfloerste
vaandels. Tegen half twaalf naderde de kop
van den lijkstoet de St. Michaëlskerk,
de lijkdienst gehouden werd.
2 dooden, 6 vermisten.
Een huurwoning van vier verdiepingen te
New-York stortte Donderdagmorgen vroeg
in. Twee lijken en vijf gewonden konden tot
nog toe geborgen worden. Zes personen
worden nog vermist en men vreest, dat zij
onder de puinhopen bedolven liggen.
De brandweer is met map en macht bezig,
het puin weg te ruimen, daar men hoopt,
nog eenige personen, die hieronder bedolven
liggen, te kunnen redden.
UIT EEN VLIEGTUIG GESPRONGEN
Na de landing van het vliegtuig v
den dienst Hamburg-Hannover deelde een
passagier mede, dat een andere passagier
te 12.10 uur uit het vliegtuig is gesprongen.
De zegsman had den anderen passagier
voor het venster zien zitten totdat hij plot
seling. een hevigen tocht voelde. Toen hij
keek. zag hij den man door het venster in
de diepte verdwijnen.
De ongelukkige was een 34-jarig chauf
feur, die zijn wanhoopsdaad verriolit moet
hebben in verband met zijn werkloosheid.
DE WERKING VAN DE VESUVIUS.
Het gestadige uitvloeien van de lava lang*
den Vesuvius blijft in"'t zelfde tempo als var
Donderdag voortgaan, 't Officieel observato
rium weigerde op de mogelijkheden vooruit
te loopen, doch gaf de verzekering aan de
bewoners der omliggende dorpen dat voor
geen enkel van hen eenig gevaar bestaat
voor het oogenblik en evenmin wanneer de
activiteit van den Vulkaan op dezelfde wijze
nog twee dagen aanhoudt.
ONTPLOFFING IN EEN OEKRAINSCHE
COÖPERATIE.
Gisternacht heeft in het gebouw van de
Oelcrainsche coöperatie „Centrosojus" te
Lemberg een ontploffing plaats gevonden,
waar alle ruiten vernield en vele deuren
uit hun paneelen gerukt werden. Ook ile
belendende perceelen werden beschadigd
Alle goederen, die in den kelder lagen op
geslagen, werden vernield, terwijl verschil
lende personen door glassplinters gewond
werden. De oorzaak van de ontploffing is
nog onbekend. Terwijl sommige bladen van
een aanslag'? spreken, beweren anderen
weer, dat er in de kelders van het gebouw
springstoffen '""pn nno-r--iagCn) die door
zelfontbranding lot ontploffing eijn gclto-
DE GENTSCHE HOOGESCHOOL.
De benoeming van professor August Ver-
JUWELIER IN DEN TREIN BEROOFD.
Aan een juwelier uit Antwerpen, die zich
j een zakenreis bevond, werd tijdens de
is van Wiesbaden naar Frankfurt in den
sneltrein een portefeuille ontrold met geld
eji briljanten, tot een gezamenlijke waarde
van 47.000 RMk. Hij heeft het verlies eerst
bemerkt toen hij in de stad inkoopen ging
doen.
ROOFMOORD.
De 35-jarige chauffeur Cuhnmüsch is in de
buurt van Bad Ofr in de zoogenaamde
Mühlgraben dood gevonden. Hij had een
steekwond. De politie heeft vastgesteld, dat
men te doen heeft met een berooving. De
doode had een bedrag van 80 mark bij zich.
dat gestolen is.
DE VOORTDURENDE ONLUSTEN
IN SPANJE.
Te Vigo hebben de syndicalisten in het
gebouw van de soc.-democratische partij een
geworpen, zulks als wraakneming om
dat de soc.-democraten niet hebben deelge
nomen aan de staking.
De opening van de universiteit werd te
Barcelona door de studenten verstoord.
Kunst en Letteren.
POPPEN VAN
HARRY VAN TUSSENBROEK
De open poort door, achter de opening,
Waarvan de zon alles.;als van gpud maakte,
kwamen wc ineens, in de stilte en de rust
Van het hofje.
Vlak bij de Kamper [Binnenpoort in
Amersfoort, die oude en verweerde poort,
die moe op krukken leunt, maar die de
Amersfoor-ters toch niet wegdoen moeten, al
is ze een beetje sta-in-den-weg.
Daar, in het gebouwencomplex „de Armen
van Poth" aan de Coninkstraat 41, in Amers
foort, heeft de Amersfoortsche Kunstkring
MIJNONTPLOFFING BIJ WALSAL.
Een hevige mijnontploffing had plaats in
den Colliery-niijn nabij Walsall in Staffords
hire. Tot 's avonds slaagde men
slachtoffers te bergen. Twee van hen konden
door de ontzettende verminkingen niet geïn-
dentificecrd worden. Het reddingswerk wordt
voortgezet. Vast staat, dat in totaal 14 mijn
werkers het leven hebben verloren, daai
Woensdagavond slechts een derde van de
ploegen in den mijn aan het werk is ge
gaan, in totaal 14 man, is er geen "enkele
arbeiden gered. Men vermoedt, dat de ont
ploffing is ontstaan door kortsluiting.
ONTVOERING PER VLIEGTUIG.
Een Amerikaansch watervliegtuig verliet
Woensdag de vlieghaven van Buenos Aires
met bestemming naar Montevideo.
Het had zeven passagiers aan boord ver
stopt.
Aanvankelijk werd geen acht geslagen
de seinen, gegeven door een marinevlieg
tuig, om terug te keeren. Toen echter een
geweervuur op het watervliegtuig werd
gcopoijd, moest het wel dalen. Twee vliegers
- een lid der directie zijn in hechtenis ge
nomen.
AUTO-ONGELUK DOOR AARDSTORTING.
Tengevolge van een aardstorting sloeg in
de nabijheid van Tetuan in Marokko een ge-
nu een tentoonstelling saamgebracht van de
poppen en miniaturen van Harry van Tus
senbroek.
In de mooie „Kamere van de Celzusters",
dateerend uit 1547 en geheel in ouden trant
gerestaureerd, met de gemetselde schouw
en de kruiskozijnen, htt haardgerei en de
warm-doende plavuizen op den vloer, is een
deel van de expositie ondergebracht. En
verder in de kleine kapel, die in haar so
berheid, met slechts een enkel paar borden,
•meldende de namen der regenten, aan
i wand, een devoot-intiemen indruk
maakt. Een voor-zaal van de Kamer der
celzusters herbergt eveneens een deel.
Harry van Tussenbroek heeft met groote
zorg de achtergrond aangebracht, die voor
de ten-toon-stelling van zijn/poppen noodig
was. En met. liefde en toegenegenheid heeft
hij de poppen geschikt, zoodat een geheel
verkregen is, ondanks de verscheidenheid.
Iedere pop heeft haar eigen blik. Vol ex
pressie zijn de oogen en het materiaal waar
van de oogen zijn gemaakt is bij elke pop
verschillend.
We zien naast de verstilde smart, die er
uit veel van deze poppen spreekt, naast het
geheel onevenwichtige en ver-slagene, de
vervollediging der dingen in tal van fijne
trekjes, in 'een enkel gebaar, gekristalliseerd
verstild, maar dat. éven verzwegen, rauw
naakt is weergegeven als de pijn van
een, die veel te dragen had.
De humor is er als de stille trooster, als
■n milde herfstzon, die in den avond nog
even wat goudglanzen leggen komt over
een landschap, dat gansch den langen dag
triest en somber en zwaar van eenzaamheid
as. Zoo is de Salomo-figuur in haar ge-
ichtigheid, in wijdgeplooide mantel,- de
voeten zichtbaar als om te symboliseeren,
het recht, dat snel ter been is, de handen
'borgen als van- één die zich niet in de
handpalmen laat zien.
Dan is er de wetenschap, de oogen stil on
hot gewichtige boek, de uil op den schouder.
Stil en eenzaam maar toch weer niet een
zaam, doch in zichzelf verklaard zoo zit de
wijze en hij peinst voort over al wat leeft
en zucht. Want peinzensmoede is de
mensch, toch heeft hij nimmer rust maar
vorscht en zoekt en schouwt en achter al
zijn jacht naar weten is de verborgen drift
naar 't geen hij mist: de rust!
De oogen van de poppen zijn 't die 't le
ven wekken meerendeels. Zij beelden vorm
en wezen en kunnen in hun staren zijn
van ongeweten leegte of van bewuste felheid
al naar den maker van de pop in de ziel
viel, of naar hij zich bewust was als een
t a a k. Want zoo moet men de poppen zien,
als uitbeeldend het volle leven in kleur- en
vormenspel en geen van hen mist ooit het
doel. Wie heel de reeks beschouwt, aandach
tig, piet intens genieten, zal tot erkenning
komen van wat leven is: een damp, een
rook, een smeulend vuur ten hoogste, maar
dan toch daarachter het vergeten, al te
lang vergeten leed, dat in de oogen leeft of
in de hoeken van don mond verzwegen na
trilt.
Fr is soms verlangen naar beweeg dei-
poppen en de intentie die voorzat om het
echt-menschelijke te naderen, om ook door
beweeg de broosheid en de zwakte en het
klein geluk der menschen uit te beelden,
zal de aandrijvende oorzaak zijn geweest dat
de maker ook een reeks van trekpoppon
deed onstaan. Maar niet als spel zijn zij
bedoeld: slechts in hun rust zijn ze te genie
ten en alleen aJs de vervaardiger, die te
vens eigenaar is, ze tot leven, eigen leven,
wekt door stil te spelen met de draden, is
hun beweeg vol eigen zeggingskracht en
daardoor te waardeeren.
Zoo is er Zot Louwietje: het komisch ge
baar, een verwonderde uitdrukking in do
oogen als van een, die zich verbaast, dat
heel de wereld draait en alles voortgang
heeft de ernst met vreugde samen, ha
ren vaak de zotheid!
De droomdanseres met de fijn gebaren
de handen. Toorop-handen schier schreven
/e, met de devoot gehouden spitse vingers,
ls in den droom zich gevend. Een tot reali
teit geworden droom in simpele mousseline.
En in haar rust is toch de beweging, maar
van een uitzonderlijke bekoring en dis
tinctie.
In de mooie kapel, stemig en devoot, is
de Indische figuur wekkend tot comtempla-
tie, de stille gevouwen handen, de o
omlaag geslagen, een figuur van stille rust
en groote 'eenvoud.
Het onheil is van een gansch apart ka
rakter. Deze pop beeldt sfeer uit door het
gemis, het gemis van a.1 wat bekoort. In de
expressie van deze pop is de vrees gelcarak
terisseerd, de vrees om 't onheil, dat aan
komt, met doorzichtige vleugels, zoodat men
't schier niet eer ervaart, dan als 't
bij is. f.
Zoo zouden we kunnen voortgaan,
noemen nog slechts „Powder and Patches",
de vrouwenfiguur met hoepelrok en poeder
doos en spiegel, het wijd gespreide kleed
gemaakt van een Louis XVI vest, bedoc'd
als symbool van wuftheid en vergankelijk
heid.
Maar iedere pop op zichzelf moet ge gaan
bezien, en dan stil en rustig op u laten in
werken al wat de maker bedoeld heeft en
dat zijn invloed op u niet missen zal.
De Amersfoortsche Kunstkring deed'mooi
werk met het organiseeren van deze 'expo
sitie. Zij is geopend van 4 tot en met 19
October a.s.
Weerbericht
BAROMETERSTAND
Hoogste stand 772.9 te Weenen.
Laagste stand 742.0 te Akureyri.
VERWACHTING
Matige, wellicht tijdelijk krachtige Zuide
lijke tot Westelijke wind, zwaar bewolkt tot
betrokken, met tijdelijke opklaringen, wi
schijnlijk enkele regenbuien, weinig verané
dering in temperatuur.
FIETSERS LICHT OP:
Van 56 Oct. van 6.59 nam. tot 6.40 voorn%
Van 67 Oct. van 6.57 nam. tot 6.41 voorma
Schoolnieuws»
ROTTERDAMSCH PHILHAR
MONISCH ORKEST
Het programma van het concert te geven
door het R'damsch Philh. Orkest op Zater
dagmiddag 11 October half 4 in de groote
Doelezaal luidt als volgt:
Symphonie h moll (Unvollendete) Schu
bert; Het Kind van den Dorpsvedelaar (or
kest ballade) L. Janacek; Pastorale D'été,
Arthur Honegger; Ouverture Carnaval Ro-
main Berlioz.
Solist Phonsch Duscti, welke zal voordra
gen de Variatione Symphoniques van
Cesar Frank. Dirigent Eduard Flipse.
„OPBOUW" EN „KUNST"
„Opbouwen" verschijnt opnieuw per 15
October, onder één omslag met het maand
blad voor oude en jonge „Kunst", waarvan
het, wat opzet en inhoud betreft,* volkomen
thankelijk blijft.
Voor Nederland is de alleenverkoop bij
De Spiegel, Amsterdam.
Op deze wijze wordt samensmelting van
tijdschriften verkregen en de traditioneele
versnippering in Vlaanderen op dit gebied
vermeden.
Het initiatief daartoe is uitgegaan van
Wilfried Boucherij, d'en jongen redacteur-
secretaris van „Kunst",
Luchtvaart
DE INDIE-POSTVLUCHTEN
HET EERSTE POSTVLIEGTUIG IN INDIE
Aneta-Vaz Dias meldt: Volgens bij de
K-LJV1. binnengekomen telegram is het eer
ste postvliegtuig voor Indië, de P.H.-A.G.R.
heden te 5.4'7 uur plaatselijke tijd, uit Bang
kok vertrokken en te 12,47 uur te Medan
aangekomen Aan boord is alles wel; heden
wordt de tocht voortgezet
HET TWEEDE POSTVLIEGTUIG.
Oponthoud te Sofia.
Aneta-Vaz Dias meldt:
Het tweede postvliegtuig naar Indië, de
P.H.-A.E.D. is gisteren in plaats van naar
tamboul naar Sofia gevlogen daar de toe
stemming om over Turksch gebied te vlie
gen nog niet verkregen was. Waar deze ook
heden nog niet is afgekomen, blijft het
'liegtuig te Sofia wachten.
DE R. 101 NAAR INDIE.
Alle voorbereidingen waren gisteren ge
maakt voor het luchtschip R 101 om van
ochtend te starten van Cardington voor een
vlucht naar Indië.
Hoewel het luchtschip voortreffelijk inge
richt is voor het vervoer van passagiers,
zullen op dezen tocht, met het oog op het
cxperimenteele karakter van deze vlucht
door de tropen, slechts weinig passagiers
worden meegenomen.
Opder de passagiers bevinden zich o.a. de
minister van luchtvaart Lord Thomson de
directeur der burgerlijke luchtvaart SirSef
ton _Brancker en eenige hooggeplaatste offi
cieren.
Het luchtschip heeft een bemanning van
vijf officieren en zeven en dertig manschap
pen, terwijl het totaal aantal opvarenden 53
bedraagt. De leiding is in handen van vlie
ger-luitenant Irwin, terwijl eskader-leider
J olm son als stuurman optreedt, i
ACADEMISCHE EXAMENS
echn. Hoogeschool to Delft.
gd: Scheikunde: prop.ex., de heer B. ScheiJ*
A. Hoekenia
1. Dabby, J. Das, C. J. Dekker, W. F.
v. d. Eyken, J. Grosjoan, H. B.
nej. M. Harff, J. Hoebercchts, C. J. Jonkman.
1. ICivlet, A. Lacle, W. D. Nolke Jr., V. Op
>ers, J. E. J. Penn, G. Petersen. F. H. Pruy?
mlt, H,
G. M<
lekf Enschedd!JdM.dpmTroc
e Westerveld, Velp. Afgew.
sltelt te Ut
slaagd: Rechtwet
de heer C, Ensing,
Janssteen (met lof).
1. Taal: cand.ex., de heer D. Huizingai
EXAMENS-WISKUNDE
a a gr, 3 Oct. Akte K5. Hoogere Wis*
EXAMENS-MACHINIST
a a g, 3 Oct. Gesl. voor dipl. A, de hoe*
aijer, Middelharnls; J. H. van Beek.
C. L. F. Fricdrichs en H. Weeglnk,
Radio Nieuws.
wel "men pas
i Italiaa-n-,
raagt 1000 Lire
ulk ger
>e hoofdprijs1
klokken bestaat. Vóór het ver,
it carillon heeft men het MO!
leproefd. De „Norag" heeft hier-
jndlng gegeven. Deze uitzending
ïrgenomen door het kortegolf^1
XJ1T.SLAGEJJ* DER DUITSCHE
VERKIEZINGEN UITGEZONDEN.
Evenals vorige jaren heeft men ook thans:
n Duitsehland do uitslagen der verkiezingen
'oor den Rijksdag over alle Duits-iie zenders!
litgezonden. Het duurde tot in de vroege mor,
renuren eer alle resultaten der verkiezingen
'estaaktWarCn e" d° uitzendin£ ko« worden
RADIO VOOR DEN POOLSCHEN
fw Ua te ™akc" cursussen over den land-
aw door de radio te volgen. Jeugdvereenl-
igcn op het platteland, die bewezen hebben
3d georganiseerd te zijn, zullen zich, van
ischaffen bedraS. radio-apparaten kunnen
TER GELEGENHEID VAN DEN 50STEN
VERJAARDAG DER KONINGIN
'er gelegenheid van den 50sten verjaardag
een zaal vam°h'"t8''had tC Buen°3 Alres
ats voor de Hollandscho kolonie. Doo^me-
dowerklng van de omroep-autoritelten wist
'Ing door het gcmeenteHjko
bewerkstelligen.
1 tikheld warén o.a. tegenwoor-
Ketwlch Verschuur, bulten-
tlgd" jïlnïst
i L.S.l.
i Nederlandse
De
genttin!
7, WllheimuV".'0
end Holiandsche i
geoper
feestavond uitslul-
aat Uw bezoekers
toch vooral bemer
ken dat U ons blad
leest.
