DONDERDAG 2 OCTOBER 1930
HET LEIPZIGER PROCES
RIJKSWEER EN POLITIEKE
PROPAGANDA
HITLER IN HET ZADEL
(Van onzen Duitschen correspondent)
Drie officieren van de Duitsche rijksweer
staan in Leipzig wegens hoogverraad
terecht. De hoogste instantie, hot rijksge-
T&Jht, zal over hun toekomst beslissen.
Den gewonen burger is vrijheid van be
weging gegund. Ook den student laat men
zijn politieke overtuiging. Zelfs de politie
mag doen, dat zij wil. Onder Zörgiebel en
Weiss wist de partij der sociaal-democraten
een belangrijk deel van de verdedigers der
openbare veiligheid voor zich te winnen.
Alleen de soldaat mag niet aan politiek
doen. Hij mag er zelfs niet over praten.
Hij stelt zich in den bloei van zijn leven
in dienst van den staat. Hij kiest vrijwillig
een loopbaan, die hooge eischen stelt. Hij
verklaart zich bereid, zijn leven te offeren,
om dat van anderen te behouden. Bij de op
leiding tot dit beroep geeft men hem onder
wijs in de geschiedenis van zijn land, leert
hij dus Duitschlamd kennen in perioden van
glans en van verval, van bloei en achteruit
gang, van roem en van vernedering. Hij
wordt gedwongen, die veelheid van feiten
in zich op te nemen, maar het wordt hem
niet vergund, hieruit een eigen beeld samen
te stellen, conclusies te trekken, die hem
logisch toeschijnen. Vrijheid van gedachten
is hem ten strengste verboden. Om zich
heen hoort hij spreken over socialisten, com
munisten, nationaal-socialisten langs den
openbaren weg ziet hij allerlei organisaties
marcheeron, die haast net eender doen als
hij dat zijn ook overwegend jonge mem
schen van Duitschen bloede maar hij
mag zich daar niet mee bemoeien en doet
hij dat toch, dat loopt hij kans, wegens hoog
verraad te worden aangeklaagd.
Dat werden drie artillerie-officieren uit
Ulm gewaar, die hun sympathie voor de
nationaal-socialistische beweging tot uiting
brachten: luitenant Scheringer, luitenant
Ludin en de vroegere eerste-luitenant
Wendt, jonge mensehen van 26 en 27 jaar,
die met de justitie nog nooit te doen hadden
gehad en nu ineens voor de hoogste rechter
lijke macht in de bank der beklaagden moe
ten plaats nemen. Nog wel wegens hoog
verraad.
De senaatspresident Baumgarten staat
ivoor
een delicaat gevaL
De rechter van instructie, dr. Nagel, zal zijn
strafeisch rijpelijk moeten overleggen. Veel
meer dan een strenge vestingstraf en ont
slag uit den militairen dienst zal hij hoogst
waarschijnlijk niet kunnen vorderen.
Het terechtstaande trio liet zich overhalen
tot propaganda voor de nationaal-socialisti
sche beweging en kwam zoodoende met de
wet in conflict. Zij zijn het offer van hun
jeugdigen overmoed. Zij handelden onder
den invloed der binnenlatndsohe politieke
verdeeldheid. Ongetwijfeld hebben zij van
hun militairen superieur een stevige repri
mande verdiend maar moest het zoover
komen, dat zij voor de hoogste instantie als
landverraders terechtstaan?
Dat schijnt ook staatspresident Baumgar
ten zichzelf af te vragen want hij ontbiedt
Hitier, Goobbels en Göhring naar Leipzig.
Een prachtgelegenheid voor den Duitschen
Mussolini, om zijn partij en haar toene
mende beteeken is te schilderen. Hij doet dat
met gloed en overtuiging. Hij gooit alles
ondersteboven, wat hij vroeger beweerde,
spreekt veel
minder revolutionair
beweert, dat hij ook zonder een putsch, dus
langs legalen weg, het beoogde doel wil be
reiken en duidt hiermede, naar ik vermoed,
op samenwerking met het rijkskabinet Brü-
ning. Hij cacheert in het statige rijksge-
reohtshof zijn haat tegen de joden, wil op
eens niet meer het bloed van anderedenken
den in stroomen laten vloeien en maakt op
zijn ademloos toeluisterend gehoor in Leip
zig al een even sterken indruk als tijdens
de laatste verkiezingen in 'tBerlijnsche
Sportpalast.
Als volgende getuige tracht staatssecreta
ris Zwcigert, in opdracht van dr. Wirth's
ministerie voor binnenlandsche zaken ver-
geefsch, dezen indruk te (verzwakken. Hij
citeert Hitiers vroegere dreigingen en her
innert aan diens pogingen tot radicale om
wenteling. Hitier zegt, dat hij thans zulke
middelen niet meer noodig heeft Met 107
afgevaardigden betreedt hij althans zijn
partij den nieuwen rijksdag. Mocht men
tot nieuwe verkiezingen voor den Pruisi-
schen landdag komen, dan zullen de nazi's
ook daar hun macht bewijzen en de tijd is
althans volgens Hitier, niet ver, dat zij
over gansch Duitschland den toon zullen
aangeven. Maar zoover zijn we nog niet. En
hiermede moeten dus de luitenants rekening
houden, die weliswaar geen propaganda
voor Hitier beoogden, maar toch jegens de
heerschende voorschriften der rijksweer zon
digdon. Zij zullen weldra hooren, welk von
nis over hen wordt uitgesproken.
Laten we hopen, dat het niet al te zwaar
uitvalt. Niet slechts voor hen, maar meer
nog voor Duitschland's naaste toekomst.
Want
Hitiers macht
pal hierdoor onder alle omstandigheden be-
DORDTSCHE GEDENKPLAAT
Donderdag 25 September 1930 was voor Dordrecht een datum van qroot gewicht. Toen
werd de nieuwe Zeehaven officieel door H. M. de Koningin geopend. Tér herinnering
aan deze gedenkwaardige gebeurtenis is aan de Dordtsche schoolkinderen een door Jaap
Kastelein geteekende gedenkplaat uitgereikt, waarvan we hier een afbeelding geven.
vorderd worden. Hij zal er munt uit slaan.
Kijk, zal hij zeggen, tot zelfs in de rijks
weer is men overtuigd van de juistheid en
noodzakelijkheid eener nationaal-socialisti
sche beweging. Alleen in Berlijn, waar de
socialisten nog regeeren, wil men dat niet
erkennen. Zelfs de rijksregeering overweegt
rijpelijk, of ze met de socialisten of met ons
zal samenwerken. Mocht het katholieke
centrum hiertoe tegen zijn eigen overtuiging
overgaan dan zal het ervaren, wat wij als
tegenstander beduiden. Dan zullen wij met
elke andere partij, die zich tegen deze coa
litie keert zelfs al waren het de commu
nisten tijdelijk samengaan, om ze ten val
te brengen. Wij eischen ons aandeel in het
staatsbewind. Wij eischen dat in naam van
de millioenen, wier stem op ons werd uit
gebracht.
Zoo redeneert Hitier en onder samenwer
king met Goehbels en Strasser ziet het er
naar uit, dat hij zijn doel zal bereiken.
Mocht hij thans reeds tot positief werk
worden opgeroepen, dan zal zijn partij stel
lig het ministerie van binnenlandsche zaken
en dat der rijksweer opeischen. De hooge
politiek voor het Leipziger gerechtshof zal
dan in Berlijn worden voortgezet en de
overmoedige luitonants uit Ulm zullen er
wel hij varen. Mochten echter Hitier en de
zijnen Duitschlands politiek voor den eeret-
volgenden tijd voor hun rekening nemen,
dan kunnen zij niet op de instemming van
het buitenland rekenen en het zal de vraag
zijn, of de partij der nazi's tegen zulk een
vuurproef is opgewassen.
Leger en Vloot.
HET SMALDEEL AUSTRALIË.
Blijkens een bij het Departement van De
fensie ontvangen telegram is het vlagvcr-
toon-smaldeel Australië 30 September van
Melbourne vertrokken.
Kerknieuws.
Ds. L. J. van Leeuwen, Ned. Hen', predi
kant te Den Haag, schrijft in het weekblad
„De Gereformeerde Kerk" het volgende:
„Ik ben van een jaloerschheid genezen. De
Generale Synode ran de Gereformeerde
Kerken in Nederland zou het huwelijksfor
mulier gaan behandelen en herzien. Daar
stel je, wanneer je dat formulier keer op
keer moet gebruiken en dus telkens .op-de
moeilijkheden daarin stuit, natuurlijk belang
in. Onze Synode wil het ook gaan doen,
maar je houdt je hart vast hoe dan de be
handeling cn hoe later de ontvangst in de
Kerk zal wezen. Dus was ik een beetje
jaloersch. Die Synode van de Gereformeerde
Kerken heeft iheol wat macht en kan zijn
wil doorzetten, getuige Assen. Er zijn heel
wat kwesties over deze zaak brandende. Nu
zouden zij eens forech kunnen aanpakken
en ons straks met een uitnemend, alleszins
bruikbaar huwelijksformulier de oogen gaan
uitsteken. Ik heb met aandacht de discussies
gevolgd. En wat is de conclusie? Vier ge
weldige veranderingen! De voornaamste zijn
wel deze: In plaats van „leiden zoudt" moet
voortaan gelezen worden „zoudt leiden". In
plaats van „wereldlijke pracht" voortaan
„wercldsche pracht Dan is er vrijheid
gegeven maar dat heeft heel wat gekost
om het zoo ver te krijgen dat bij het
huwelijk van bejaarden niet meer gebeden
hoeft voor de kinderen, die ze krijgen zullen.
En ten slotte is die passage over de nood
zakelijkheid van het huwelijk nog wat uit
gebreid.
De Generale Synode van Arnhem heeft met
haar geweldige veranderingen getoond nog
heel erg te zitten onder den angst voor
brommende broeders".
Naar aanleiding van bovenstaande opmer
kingen van Ds. van Leeuwen, schrijft Dr. H.
Kaajan. die lid der Arnhemsche Synode was,
in de „Utrechtsche Kerkbode" het volgende
.•'t Schijnt toch moeilijk voor onze Her
vormde broeders, om er achter te komen wat
feitelijk ter Synode voorviel.
Meent Ds. L. J. van Leeuwen nu inder
daad, dat deze kleine wijzigingen de eenige
zijn, die in ons Huwelijksformulier werden
aangebracht?
Had hij-iifzage gehad van het Rapport in
zake de Herziening der Liturgie aan de Ge
nerale Synode van Arnhem, door Deputaten
ad hoe aangeboden, dan zou zijn entrefilet
zeker in dë pen gebleven zijn. De angst voor
„brommende broeders" was heusch op dc
Arnhemsche Generale Synode niet zoo groot
In het bovengenoemd Rapport zeggen Depu
taten het volgende:
„Nauwgezette overweging van het door de
Leeuwarder deputaten ingediende concept en
van de naar aanleiding daarvan gemaakt*
opmerkingen en de daartegen ingebrachte
bezwaren, heeft deputaten er toe geleid een
geheel nieuw ontwerp te formuleeren, dal
zij hierbij aan de Kerken voorleggen".
Deputaten noemden het (al is dit ietwat
te kras uitgedrukt) een geheel nieuw
ontwerp..
In elk geval: dit „geheel nieuwe" ont
werp is door de Generale Synode aan
vaard behoudens de enkele mutaties, die
zij op voorstel van Commissie I daarin
aanbracht
Ook is het onjuist, dat de passage over
de noodzakelijkheid van het huwelijk nog
w\at werd uitgebreid. Wel lag dit aan
vankelijk in de bedoeling der Synode, maar
na lang heen en weer gepraat is de voor
gestelde aanvulling vervallen.
Wat de herziening der Liturgie betreft
konden Deputaten ter Synode van Arnhem
een bijna volkomen overwinning behalen
en is Ds. van Leeuwen (al nemen
we hem dit als buitenstaander niet zoo
kwalijk) er dus wel bizonder naast
Zelfs wat het zoogenaamde Vrij e Kerk
lied aangaat, waren deze Deputaten met
hun voorstellen niet onfortuinlijk. Hun Rap
port, dat van diep-gaande studie getuigde,
werd zelfs uitbundig geprezen. Gelukkig,
onze kerken hebben zich in de groote meer
derheid voor de uitbreiding van den bun
del „Eenige Gezangon" uitgesproken. Dit
was goed gezien, 't Geldt hier een middel
matige zaak. Dwang zal bij de invoering
van eenige nieuwe Kerkliederen niet worden
gebruikt".
Schoolnieuws.
KLEUTERZORG.
Een mooie tentoonstelling.
Tientallen jaren hebben opvoeding en on
derwijs voor het schoolgaande kind in het
middelpunt der belangstelling gestaan, ter
wijl aan de kleuters slechts matige toewijding
betoond werd. Als zc maar op tijd hui:
je cn droogje" kregen en de grootr.ioe-
en tantes zoo nu en dan voor wat b«zar-
spoelgoed zorgden, nu, dan kon het wel
Maar de laatste jaren heeft men toch steeds
meer leeren begrijpen, dat men in alles moet
„beginnen bjj het begin'Dc kleuters, van
nul tot zes jaar, zien nu van lieverleè hur
„rechten" toch al meer er. meer geëerbiedigd.
Naast het werk van de dokters voor de Kin
acrklinieken vinden we dan nu al wee. een
heel, fonds van zorgresultaten voor de gees
telijke ontwikkeling- van het jonge kind.
Al gaan dan theorie en practijk niet altijd
hand aan hand, ze werden toch ook op dit
terrein steeds meer bestudeerd en beoeftnd.
En ciat is al een groote winst op zichzelf.
Maar desniettemin zitten nog heel wat
ouders, en vooral moeders, met tal van vra
gen. Hoe moet dat „jonge grut" aangenaam
worden beziggehouden Hoe moet de aanleg
an die kindertjes ontdekt en ontwikkeld
worden Wat is goed en wat is slecht voor
hen? Hoe komen we aan degelijk, leerzaam,
prettig en goedkoop speelgoed?
Niet alle ouders kenner, lezen, wat er voort
du".nd op het terrein van kleuterverzorging
van de pers komt. Zij missen de voorlichting,
die er tegenwoordig toch wel te krijgen is.
En vaak weten ze den weg daartoe evenmin.
Daarom is het van het Museum voor
Ouders en Opvoeders te Rotterdam ('s-Gra-
vendijkwal 26 b) een uitnemende gedacht;
geweest een keuze-tentoonstelling te opener.,
die'nu eens bepaald den kleuterleeftijd de voile
aandacht geeft. Daar kunnen ouders, die h;t
..echt" met hun kleuters meenen, heel wat
licht opsteken. Een alleraardigste en duide
lijke tentoonstelling rret volkomen deskun
dige en uiterst bereidwillig verstrekte inlich
tingen kunnen vooral aan de moeders ec.i
heil nieuwen kijk geven en haar met jonge
geestdrift bezielen.
We waren voornemens over die tentoonstel
ling heel wat te schrijven. Maar we doen het
niet. 't Is toch niet mogelijk door een dorre
opsomming genoegzame belangstelling te
wekken en voor hen, die denken er niet heen
tc zullen gaan, nieuw licht te verspreiden. Ze
moeten wèl gaan en zien en vragen, fiank
en vry vragen r.aar alles wat men in h«t
belang van dat heel jonge volkje" welen
wil. De directrice, rnej. S. van der Hoop, kan
men niet meer plezier doen, dat men haar
tentoonstelling komt zien en onbevreesd
vraagt zooveel men maar wil. Want al dit
tontoonstellingswerk bedeelt toch werkelijk de
ouders voort te helpen in hun zorg voor de
kleuters.
Er is een zaal, die enkel het spel van het
jr.nee kind overziet, uitermate leerzaam. Et-n
tafel met extra beproefd en gekeurd doel
matig en prettig speelgoed, waarmee de kin
deren zich nooit behoeven te vervelen. Er is
zelfgemaakt speelgoed: spelletjes, poppen-
kamers, prentenboeken. De riviertafel met
bruggen, viaduct, buizen enz. is een nieuwe
vondst: voor 'n prikje te maken en fijn vcor
de kinderen. Zand- en waterspeien zijn pre
sent. Verder een afdeeling eenvoudige, leuke
handwerkjes (gekleurd draad, raffia, krtoop-
werk), waarvoor het museum zelfs uitleen-
doozen verstrekt. Een in Zwitserland inpe
nieus bedachte „kinderbewaarplaats", die r.og
geen Hollandschcn naam heeft en nu deftig
„j-'ans-Souci" heet, is de kennismaking waard.
Vooits vinden we hier allerlei speelgoed van
uiterst goedkoop en deugdelijk materiaal,
waarmee praehtresultaten verkregen w_>rden:
winkelgerei, blokkenafdeeling, - neen, we
beginnen niet op te sommen. Zelf zien!
Er is een rubriek kinderkleeüing, waarbij
aardige Amerikaansche modellen. Er* werden
ook patronen verstrekt. Dan een verzameling
materiaal voor knippen, plakken en kleuren;
een collectie A.D.O.-speelgoed (tafeltjes, stoe
len enz.), dat den goeden smaak het Kind
bijbrengt; doelmatige meubelen vot de
kinderen zelf, een practisch Amerikaanscli
traphekje enz. Vaders die knutselen of tim
meren, kunnen hier heel wat leeren. Ze be
koeven niet angstig-stiekum de m;at te
nemen, maar hebber, volop gelegenheid allts
jf te neuzen, 't Staat er voor! De tentoon
stelling verkoopt niets en maakt voor geen
enkele firma reclame. Wie prijzen van speel
goed, meubeltjes enz. wil weten: ze zyn
doorgaans zelf te vinden.
In het museum zijn ook ondergebracht de
volledige Fröbl- en Montesscri-1 eermiddelen
met de werkresultaten van leerlingen. Er zijn
paar treffende reek=en teekeningen, die il-
lusreeren hoe de teekenkuns bii een kind van
16 jaar successievelijk zich ontwikkelen kan.
IJzeren teokenfiguren kunnen als hulpmidde
len dienst doen. doch overigens vermag de
fantasie meer dan men vermoedt.
Er is een afdeeling prenten-, zang- en ver
telselboeken. een gesorteerde studie-littera
tuur over kleuterzorg.
Een beeld wordt gegeven van wat in de
gemeente Rotterdam dcor modernen school-
bouw voor het voorbereidend lager onderwijs
gedaan wordt; van de vractische opleiding in
kinderverzorging op de vijf scholen voor vrou
wenarbeid te dier slede; van het Arnhemsche
dagkoloniehuis voor kleuters; van kinderbe-
waarnlaatsen in Rotterdam en Drenthe; van
dc Philips-kleuterschool in Eindhoven, de
„open air nurseryschool" in Londen, van het
werk in Zweden erz. Inderdaad, veel te veel
om op te noemen.
We hopen, dat deze tentoonstelling, die deze
maand eiken middag (uitgezonderd des Maan
dags) geopend is en ook op Woensdagavonden,
een druk bezoek mag hebben. Ouders en
kleuters zullen er van proiteeren.
Alpen a. d. Rijn - 370
's-Gravendeet - »S «S
- 718 87
■■QMÜ
VaaldwIJk - 14
Oversoh.e (dorpl CKerkcoll.) - 91 37
Radio Nieuws.
VrUdos 3 October.
HUIZEN (1875 M.) NCRV. 8.15 Tüd»ein. 8.18
—3.30 MorgenconcerL 10.30 Tijdsein. 10.3010.5®
BUbellezt-h. 12 Politieberichten. 12.30 Tijdsein.
12 30—; Middagconcert. De Heer H. Hermann,
vjool. De heer D J Vos. viool. De heer H. v d
Hurst Jr.. cello en Mevr. R. A v d Horst-
Bleekrode plano. 2 Tijdsein. 2—4 Graroofoon-
platen. 4 Tüdsein. 4—5.50 Concert. Msvr. J. Hsk-
kert—v. Ky.iden. e^prnan; Mevr. Ina Mulder—
Bclser, alt-invzzo. H. Hermann, viool. Cor Ree.
orgel en plano. 0.30—6.30 Orgelconcert vanuit
do Domkerk te Utrecht door de orgelist dier
kerk. den heer H. J. Bos. 6.30—6.45 Grarr.ofoon.
6.45—7.15 Bezoek van den Radio-dokter. 7.15—
7.45 Causerie over ..De kamerplanten In des»
maand" door den heer A J Herwig te Buesum.
7.43—8 Polltlebef'chten. 8 TUdscn. 810.<S
tipeker: Ub. J. C. van DUk. Ned. Herr. Prea. te
Bloemendaa!. Onderwerp: ..De dichter Anthonle
HILVERSUM, (298 M. na 6 uur 1071 M.) VARA
8 Gnmofoon. VPRO 10 Morgenwijding. VARA
10.15 Voordracht 10.30 Zleltenuurtje 11.30 Gramo-
foon 12 Einde van het VARA-programma. AVRO
12 Tlldsein- 12.15—2 Concert. 2.05—2.80 Uitzen
ding voor scholen. 2.30—3 Grntnofoon 3—4 Mld-
dagmuzieU. VARA 4 Onze Keuken. 4.45 Vèor ds
Schevenlm
IJsselmonde
Zoutelande
273 14
938 56
180.94
53.74
33
de Unie-collecte weer gehoud-n. H»t be-
der collecten te Alphen a. d. Rijn. Rotter-
(Charlols) en Schevenlngen is aanzienlijk
;er dan in 1929.
Mr. J. J. HANGELBROEK.
adj -secretaris van de Unie
Wetenschap.
DE MISLUKTE OVERWINTERING DER
ZEVEN HOLLANDERS OP JAN MAYEN-
EILAND
Hun graf gevonden
Men weet, dat er verschil van meening
althans eenige onzekerheid bestaat over de
plek, waarin 1633—'34*de zeven Hollanders
hadden overwinterd cn waren omgekomen.
Toen in den zomer van 1S34 hun lijken
waren gevonden, zijn die teraarde besteld,
natuurlijk vlak bij de ovenvinteringshut.
Maar waar had die gestaan? Het antwoord
op die vraag schijnt thans na driehonderd
jaar te zijn gegeven.
De leider van het Noorsche meteorolo
gische station op Jan Mayen heeft, na een
systematisch onderzoek, dezer dagen het
graf der zeven Hollanders die daar in 1633
tot '34 overwinterden en omkwamen, gevon
den aan net zuidelijk deel der Walrusbaai
op geruimen afstand van den dezen zomer
opgerichten gedenksteen.
DE BEDRIJVIGHEID BIJ DE BIJENKORF
TE ROTTERDAM. - BIJ KARREVRACHTEN
GAAT DE LEDICE EMBALLAGE DE
DEUREN UIT!
6.50
allerlei. 7.10 Vervolg concert. 8 Einde. VPRO.
8 W-ekultzendlng. 8 Tijdsein 8.01 Catechisatie
Kerkgeschiedenis. Spreker: Ds. F W J v d
Klebooni. Bergen. 8.30 Concert 9 Leting. Onder
werp: Do groote stad en haar sociale problemen
2e vu -dracht. Spreker: C v d Berg. Den Haag.
9.39 Concert. 10 Persberichten 10.03 Var Dia*.
10.15 Lezing. Onderwerp: Bach'e Hohe Mesie.
Spreker: Herman Putters Amsterdam. 10 40 Con-
errt. VARA. 11 Gramofoon. 12 Sluiting.
NIEUWE WATERVAL ONTDEKT
Uit Dares-Salam wordt nu gemeld:
Een ambtenaar van het binnenlandech
bestuur van Noord-Rhodesia heeft in Zuid-
Rhodesia een serie watervallen ontdekt die
nog geen enkele Europeaan gezien heeft en
waarvan de inboorlingen zelf het bestaan
nauwelijks kenden.
Een dezer watervallen is 70 M. hoog, dus
nog 12 M. hooger dan de Niagara-watcrval,
en bijna oven prachtig als dc beroemde Vic-
toriawaterval. waarvan zij slechts 30 K.M.
verwijderd ligt.
Deze groote waterval is er een van een
groote serie kort achter elkander liggende
watervallen. Het peilverschil tussc.hen den
hoogsten en laagsten waterval is 111 meter.
De inboorlingen noemen dezen waterval
de Chiangkwasi-waterval; hij wordt ge
vormd door de rivier de Qumga (een zijarm
van de Zambesi rivier) die den Victoria-
waterval veroorzaakt.
Kunst cn Letteren.
PRINSES JULIANA
Een portret door Lizzy Ansingh
Naar wij vernemen heeft de schilderes
Lizzy Ansingh, aan wie was opgedragen een
portret te maken van Prinses Juliana, dit
schilderij voltooid. Het stelt de Prinses
levensgroot voor, ten voeten uit gesclüldcrd
op de treden van een bordes, met op den
achtergrond een gobelin. Hot werk zou eerst
te Amsterdam en daarna te Den Haag wor
den geëxposeerd.
AMSTERDAM
STEUN AAN DE INDUSTRIE.
Dc Naaml. Venn. Constructie-werkplaat-
sen voorheen Du Croo cn Brauns heeft de
strijd niet kunnen volhouden en verkeert
in staat van faillissement.
Er zijn echter enkele Amsterdammers die
zich voor dit bedrijf interesseeren en die
het nog een goede kans geven. Ze hebben
bereids een aandeelenkapitaal van f 200.000
bijeengebracht en hebben de redelijke zeker
heid dat de nieuw op te richten vennoot
schap het erfpachtsrecht op dc terreinen
alsmede de opstallen en machines zal kun
nen overnemen.
Echter meent men is er nog f 200.000 noo
dig en dit bedrag is niet van particulier®
zijde bijeen te brengen. Men heeft nu aan
de Gemeente het verzoek gedaan dit bedrag
te verstrekken in den vorm van een lee
ning tegen 5 pCt. rente en af te lossen in
40 jaar, onder eerste hypothecair verband
op de erfpachtsterreinen en opstallen.
B. cn W. stellen voor aan dit verzoek t«
voldoen. Ze motiveeren dit in hoofdzaak
met het oog op het behoud van werkgele
genheid.
In de fabriek Werkten voorheen ongeveer
200 werklieden, thans zijn er nog 40 werk
zaam. terwijl verwacht wordt dal er in d®
eerste jaren voor 100 werklieden plaats zal
zijn.
Als werkverschaffing is dit o.i. een t®
prefereeren weg boven die welke bij d®
ontginning, n.l. in Drenthe en Overijsel
wordt gevolgd. Maar als precedent is dit
in dogen van economische malaise niet
zonder gevaar. Toch lijkt ons, moet d®
Gemeente dit risico nemen. Protectie in
den eigenlijken zin, is hierin niet aanwezig.
HAAR GEHEIM
Uit liet Engelsch van
V DORA OLIVE THOMPSON
Den eerst/volgenden namiddag wandelde
Junö naar Eikhorst, aan den anderen kant
van het stadje, om haar vriendin Lucy Gre-
viilQe op te zoeken. Eikhorst, met een trijs
eteenen huis aan den oever van de rivier,
was de mooiste buitenplaats van Cherryvale.
„Daar woont Dr. Grevilile", zoo lichtten de
burgers met zichtbaren trots den vreemde
ling altoos in; „u weet wel, Dr. Greville, de
bekende zenuw-speoiailisL Hij gaat met zijn
auto eiken dag naar het hospitaal In de
stad. Men zegt, dat hij van plan is nog eens
een groot hospitaal voor zichzelf te houwen!
Het was een heel bekende wandeling voor
Juni, de Hoogstraat af naar Eikhorst, maar
op dezen wannen September-middag scheen
ze een heel bijzondere bekoring te hebben,
terwijl de zon de lichtbewogen takjes van
de krachtige ahorn- en iepenboomen srtreeide
en in gloeiende kleuren de belofte schilderde
van toekomstige hesrfetpracht.
Juni had een waardeerenden blik voor de
huizen, die op de Hoogstraat uitkwamen; ze
waren zoo klein en stijf en netjes; de ven
sterbanken vol geraniums en de vierkante
frasperkjee met balsamine omzoomd.
Slechts op twee plaateen werden de kleine
Hoogstraat-huisjes vervangen door wat groe
ier e gebouwen en winkels: een confectie
magazijn, een bakkerij, een bazaar, een dro
gisterij, het postkantoor en een garage. En
precies in het midden hun eigen kleine
kerkje: „pa's kerk!" zooals Juni nog alio»
in gedaohten zei, mot een brok in haar lcoei.
En dan begonnen de kleine huisjes weer:
kleine huisjes cn geranlum-venstens en
balsamine-oinzoomde tuintjes.
Juni was deeen middag bijzonder welkom
op Eikhorst Een week te voren had Lucy
Greville haar wet verstuikt en ze bracht nu
opstandige on ongeduldige uren binnenshuis
Ze groette Juni met kennelijke blijdschap.
„Je bent een sdheit, dat je komt", zei ze. „Ik
ben tooh zoo moe van mijn eigen gedachten.
Mijn voeten werden niet gemaakt, om ze stil
te houden, Juni!"
Juni keek eens naar haar eigen kleine
voetjes in de keurige bronzen Oxford-
schoentjes. „De mijne zouden het ook af
schuwelijk vinden", antwoordde ze. „Lucy,
ik ben gekomen om je te vertellen, dat Jim
en Nan de pastorie overnemen om er in tc
wonen. En dus zal die in de familie blijven!
„O. heerlijk, zeg!" antwoordde Lucv. met
een jonge-meisj es-gilletje. „Jur.i. dat betee-
kent dus, dat Jij hier ook kunt blijven wo
Juni schudde haar hoofd.
„Niet als Ted zijn zin had. Hij wil maar
hebben, dat ik iets zal gaan doen een
baantje zal zoeken, begrijp je? dadelijk
manr zoo gauw mogelijk! Je weet, hoe
zuinig en knap Ted zelf is. En ik móét geen
baantje! Ik wü wérk hebben! Lucy, zeg me
tiou nnet. dat je daar geen verschil tusschen
kunt zien".
Een half uur later, toen Dr. Greville bin
nenkwam, sprak Juni nog over dit onder
werp. terwijl ze zat op den vloer naast, de
óofa, haar wangen hoog gekleurd en haar,
donkere oogen schitterend van enthousiasme
Dr. Greville, die onder een vrij ruw uiter
lijk een wonderlijk teer en gevoelig hart
verborg, drong terstond door tot do kern
van de zaak.
„Ik geloof, dat ik je gevoel wel begrijp, Ju-
rid, beste meid", zei hij. „Eenmaal had lk
hetzelfde gevoel. Als jongmcnsch heb ik een
jaar of drie gewerkt bij een makelaar in
vaste goederen, en ik wae er gewiekst ge
noeg voor; maar het bevredigde mij niet.
Dat andere, het beroep van medicus, riep en
trok mij, totdat ik toegai en er toe over
ging. En ik heb er geen spijt vain gehad,
Het meisje zat weer op haar hurken en
keek naar hem op.
„Maar u wist", zei ze, „u wist O, ziet u
niet het verschil? U wiet, dat u dokter
wilde worden en ik weet niet wét mij
trekt. Ted zegt. dat ik in alle9 negatief ben,
dat ik alleen de redenen kan zien, waarom
ik iets niet wil doen".
De dokter boog zich voorover en viel haar
in de rede met zijn zachte, diepe stern:
„Juni", vroeg hij. „heb je er ooit ean ge
dacht om opgeleid te worden voor ver
pleegster?"
Het meisje hield haar adem even in. maar
zweeg.
..Daar zit heel wat in", ging hij voort.
„Prachtige kansen en ruimte voor ontwik
keling, Juni. Het is hard werken, en niet
maar een „baantje", maar een beroep, of
meer nog, het i6 een werk van dienen.
Het meisje zuchtte hoorbaar
„En als we ja, daar je altoos zooveel van
kinderen hebt gehouden, als we je eens ge
plaatst kondon krijgen in het kinder-zieken-
buis, waar zieke en gewonde kleuters ko
men om verpleegd en verzorgd te worden,
nu, ik geloof Juni, ik geloof zeker dat je dat
zou bevail'len".
„Ja", fluisterde Juni, „ja, da-t geloof ik
ITeel den weg naar huis stond voor Juni
een vieioon varn een groot hospitaal, een zae-
kenhuis „waar zieke en gewonde kleuters
komen om verpleegd en verzorgd te wor
den". „Ja, dot. zou me bevallen, ze te helpen
genezen!" dacht ze, en een warm gevoel
kwam over haeir, terwijl ze, met starende,
niets-ziende oogen de Hoogstraat opwandel
de, voorbij de kleine winkeltjes en huisjes
en de ba.leamine-omzoomde tuintjes.
HOOFDSTUK II
Aan 't werk
Daarna volgden de gebeurtenissen elkan
der snel op „mei angstwekkende snel
heid", zooals Juni zeide.
Daar was Nans enthousiaste bijval voor
het idéé en Teds nadrukkelijke afkeuring.
„Drie jaar hoepitaaJ-opleiding 6nert, on
zin!" zei hij. „Een korte stoomcursus voor
kantoor-opleiding, daar zou je meer aan
hebben. Je zou zelfs ate mijn steno-typiste
aan de Bank hebben kunnen komen!"
„O, wezenlijk, Ted', en opnieuw had
hij het onaangename gevoel, dat Juni hem
uitlachte „werkelijk, het is „vrees-dijk"
vriendelijk van je. ni ij als je eteno-typis'e
te willen hebben! Maar ik geloof toch, dat
het andere beter is".
Daar waren sollicitatie-formulieren in 'e
vullen cn aanbevelingen te vragen. En toen.
ikwam, met ontstellende snelheid, het be-i
richt, dat mejuffrouw Juni Joslvn was aan
genomen in de Na ja ars^asp irant-klasse van
het Kinderziekenhuis.
„Dit beteekent dus, da<t lk ben aangeno
men en dat ik van huis moet!" zoo vertelde
Juni op een morgen haqr huiogenooten aan
het. ontbijt, welke officieele merledealing
m'ét groote oogen dcor den heelen kring
werd ontvangen. „Ik ga van huis o, .on-
gens!"
Daarop volgde een stormachtige voorbe
reiding van he>t uitzet, waarbij Nan een on
waardeerbare hulp bleek.
„Je bont verlekkerd op het costuum", In
sinueerde Ted. „Je verbeeldt je, dat het je
bijzonder zal flatteeren
„Dat is heelemaal niet noodig!" stoof Juni
op. „Ik begeer alleen maar een bruikbaar
men6ch te zijn!"
En Ted antwoordde: „Och, larie!"
In het dorp werd heel wat gepraat uver
het „waarom" en „waartoe" van Juni Jo-
Ivn'e vrij plotselinge beslissing en haar aan
staand vertrek naar de stad.
„Als ik mijn meaning most zegtmn. don
is dat zoo de manier van doen van de jonge
me^ischen van tegenwoordig", merkte de
oude juffrouw Gray op, tegen haar dochter
Martha. „Daar heb je nu dat meisje, die
Juni, die kon werkelijk een prettig tehuis
hebben gehad bij haar zuster en voor haar
op de kleine Susan hebb gepast. En dan.
zoo'n aardig ding als zij is. zou best getrouwd
zijn: dat had heusch niet zoo lang geduurd!"
..Verrukkelijk!" gaf Martha, met iels sar
castisch in haar toon. ten ant.voord.
Het was juffrouw Tlm-O'Brien die door
dc idee heelemaal overstuur raakte.
„Ik hoop maar niet, dat u die aankomende
jongens en meisjes zulke dwaze dineen in
Ihet hoofd zult prenten", zej ze tot Juni,i
blijkbaar aJleon denkende aan haar eigen
\Toolijk troepj® van negen kleuters. „Nou.
ik hoop dan maar, dat de mijne allemaal
hier blij ven, net zooals hun vader en moeder
en zooaJs hun grootvader en grootmoeder l"1
„Maar ik ga er geen pretje van maken.
Juffrouw Tim", protesteerde Juni. „Ik gs
werken".
Juffrouw Tim zette haar handen met een
kracht.ge beweging in haar heupen, terwijl
liaar geheele houding op welsprekende wij*
ze haar afkeuring te kennen gaf.
„Maar als u dan zoo graag werken wttt,
waarom blijft u dan niet hier en holpt uw
zuster in de groote. oude paetorlo cn iat
voor haar op de kleine SusanT*
„Omdat het ni-n noodigiRTlh omdat ik
er nio: vssl zin in heb', gaf Juni tachend
ten an woord, volstrekt niet gemakt.
De kleine juffrouw Lavin.» O'Brien, een
schoonzuster van juffrouw Tim, nam Juni
des namiddags e en ter zijd*
kind", fluisterde ze, „o, ik ben ro®
blij! Ze keek rond. s!»af ze bang was l«
worden beluisterd. „Eenmaai eenmaal
heb ik óók wegge wild. Maar u weet wel
het was :oon geen tijd voor jonge meusjp»
om er uit te gaan en nun eigen brood t»
verdienen. En ongelukkig genoeg, was ik
ren „Jonge dame". En zoo kwam het dat ik.
dw niet trouwde, een afhankelijk, ren arm
on afnankelijk familiestuk weid. Juni. en
wereld!"*8 allereilcndiS6te toestand in d®
-unJs sterke, jonge armen iverden can
haar heen geslagen.
„Maar u bent onmisbaar hier. juffrouw
Lavina. 4\at souden ze zonder u hebben
moeten beginnen? Gerust, zij rijn meer aN
hankelijk van u, dan u van hen".
.Wordt vcrvolgï,
