KOFFIE-SOORTEN
v. ROSSEM's
De Russische
lingen
DINSDAG 30 SEPTEMBER 1930'
CENTRAAL VERSLAG ARBEIDSINSPECTIE
VAN LEED EN DOOD
Wie in het verslag leest het hoofdstuk
dat handelt over de ongevallen door electri-
citeit, die leest een verhaal van leed en dood
Hij leert verstaan wat Lamech bedoelde
met de smart onzer handen, vanwege het
aardrijk dat om onzcntwille is vervloekt
En hij zou ieder die door zijn arbeid met
electrische apparaten en leidingen te maken
heeft, a -illen instampen, toch de uiterste
voorzichtigheid te betrachten.
Hij zou voor alle prutsers en knoeiers zwa
re straffen willen bepleiten en met den
meesten ernst waarschuwen tegen alle
voorzichtigheid en baldadigheid, die zulke
ontzettende gevolgen kan hebben.
Natuurlijk zijn de meeste mededeelingen
in dit hoofdstuk voor een deel technisch en
dus voor een dagblad niet allereerst ge
schikt. Maar alle werkgevers, technici be
drijfsleiders e. d. dienen toch wel kennis te
nemen van het hoogst belangrijk en instruc
tief werk dat de Arbeidsinspectie ook hier
verrioht Men kan voor de luttele som van
50 et. aan de Centrale Dienst der Arbeidsin
spectie, een overdruk van het betreffende
hoofdstuk bekomen. Frappant is, dat de be
langstelling hiervoor niet zoo groot is, als
het aantal ernstige ongevallen wel zou doen
vermoeden.
Wij willen probeeren door enkele typee-
rende voorvallen, op den ernst van het ge
vaar te wijzen.
Ondeugdelijke apparaten kunnen niet al
leen ernstige verwondingen maar ook den
dood van een arbeider veroorzaken.
Een geval noemen wij hier, waar een on
deugdelijke gloeilamphouder aan een arbei
der het leven kostte.
„In een drukkerij hoorde een daar werk
zaam meisje plotseling een der drukkers
angstig om hulp roepen. Opziende zag zij den
man met gesloten oogen en open mond
staan achter de snelpers, waaraan hij werk
zaam was, zich krampachtig vastklemmen
de aan één der metalen steunstangen van de
machine. Het meisje waarschuwde terstond
ern der andere drukkers, die, vermoedende
dat zijn vakgenoot door den electrischen
stroom was getroffen, onmiddellijk den scha
kelaar van den gelijkstroommotor, die de
snelpers aandrijft, uitschakelde. Ziende, dat
de man ook toen de stang nog bleef vast
houden, viel zijn oog op een lampje, dienen
de ter verlichting van de snelpers, hetwelk
de getroffene tusschen één der handen
het lichaam gekneld hield. Dit lampje was
door middel van een gummiadersnoer met
contactstos aangesloten op een contactdoos.
Hij rukte de contactstop uit en op datzelfde
oogenblik liet de getroffene de stang los en
zakte inéén op den vloer. Ter plaatse
door eenige personen, die een cursus „Eer
ste Hulp bij Ongevallen" hadden gevolgd,
gepoogd den getroffene, wiens gelaatskleur
blauw was, tot het bewustzijn terug te
brengen door middel van kunstmatige adem
haling. Inmiddels werd een geneesheer ont-
baden, die na tien minuten ter plaatse kwam
maar na eenige oogenblikken verklaarde, dat
de getroffene overleden en dus verdere hulp
overboden was."
Onvoorzichtigheid was eveneens meerma
len oorzaak van ernstige ongevallen.
Men zou denken, dat iemand, die werken
moet in een hoogspanningsruimte voor
10.000 volt, toch wel met de grootste voor
zichtigheid zijn werk verricht.
Wij lezen in het verslag echter o.ijey
„In een hoogspanningsruimte voor 10.000
volt had een monteur met een ander den
vorigen dag een laagspanningsbordje aange
bracht ten dienste der verlichting dezer
ruimte. Terwijl zijn medearbeider eenige
gaatjes in het marmeren bord bezig was op
te vullen, begon de ander overeenkomstig de
hem gegeven opdracht verschillende isolato
ren van de hoogsoanningscellen nabij dit
bordje met een stofdoek af te vegen.
Ofschoon hij wast, dat in een der vergele
gen cellen, die niet in de Opdracht begrepen
was, eenige leidingen aan de achterzijde
onder spanning stonden, begaf hij zich ook
in die cel, om de isolatoren te reinigen. Met
behulp van een trapje klom hij op den olie
schakelaar. Op het oogenblik dat hij met
den stofdoek een der achterste leidingen
aanraakte, ontstond een vlamboog, die over
sloeg op de beide andere leidingen en op
den geaarden bak van den olieschakelaar.
Zwaar getroffen stortte de monteur voor
over in de cel. De andere monteur snelde
toe en ziende, dat de getroffene met de
blanke deelen in aanraking was, greep hij
hem bij een zijner schoenen vast, om te
trachten hem van de leidingen af te trekken.
Daarbij voelde hij echter een schok, die hem
dadelijk los deed laten. Hij schakelde nu de
4 in bedrijf zijnde voedingskabels uit. Te
ruggekomen, lag de getroffene levenloos op
den vloer vóór de cel; aangezicht en onder
ste lichaamshelft waren zwaar verbrand.
Zijn kleeding had vlam gevat en werd met
een brandhlusohapparaat geblusoht."
Soms is, nog erger, liederlijke baldadig
heid oorzaak geweest, dat er kostbaar leven
.verloren ging. Zoo lezen wij:
„In eon plattelandsgemeente hadden eenige
jongens van 17- en lS-jarigen leeftijd, die
's avonds in een vroólijke stemming huis
waarts keerden, de onvergeeflijke overmoe-
dighteid, om een eind staaltouw over de
buitenleidiingen van het laagspanningsnet
van 220 volt spanning tegen de ,aarde te
werpen, teneinde aldus kortsluiting tusschen
de draden te veroorzaken en op deze wijze
het licht iin de huizen te laten uitgaan. Deze
phaseleidingen en het staaltouw smolten
door, waarna de einden op den grond vielen
en dwars over den toegang naar een boeren
woning kwamen te liggen. De smeltveilig-
heden van deze phasen waren in werking
getreden, zoodat de neergevallen draden dus
spanningloos hadden moeten zijn, ware het
niet, dat een der beide draden in aanraking
was gekomen met een derde phaseleiding,
waardoor die leiding desondanks onder
spanning bleef staan. Den volgenden morgen
gingen twee buurjongetjes van circa 10 jaar
op weg om melk bij den boer te gaan
halen; zij zagen de gebroken draden over den
weg hangen. Eén van hen greep één der
draden vast, om hem op zij te duwen, doch
werd op hetzelfde oogenblik tegen den grond
geslingerd. Zijn kameraadje waarschuwde
den hoer in de woning. Deze, ziende dat het
getroffen kind den draad niet meer vasthield
trok het knaapje weg en liet een geneeskun
dige roepen. Uit het feit, dat het jongetje
den draad los heeft kunnen laten, zou op te
maken zijn, dat na den val op den grond de
draad weer vrij is gekomen van de ondi
spanning staande phase, zoodat het kind
slechts kort onder stroom heeft gestaan,
Eerst 45 minuten na het ongeval kwam een
geneesheer ter plaatse. Deze paste ruin
uur lang kunstmatige ademhaling toe, doch
het mocht niet meer baten; het knaapje
bleek te zijn overleden. Brandwonden waren
op het lijkje niet aanwezig.
Tegen de baldadige jongens, die de
leidende oorzaak zijn geweest van dit treurig
ongeval, heeft de Justitie een Strafvervol
ging ingesteld."
,n 200 ongevallen lezen wij zoo, waren
11 doodelijkc en 189 niet doodelijke. De
meeste getroffenen behoorden tot het des
kundig personeel. Niet alle ongevallen w
van ernstigen aard, maar de meeste
had men door het opvolgen of uitvoeren der
bestaande voorschriften kunnen voorkomen.
Schoolnieuws.
Kerknieuws.
DE NIEUWE WESTERKERK
TE KAMPEN
Te Kampen is de Geref. Kerk een bede
huis rijker geworden. De Hagenpoortkerk
voldeed niet meer en vooral de nieuwe wij
ken aan Wilhelminalaan en Noordweg had
den dringend behoefte aan een eigen kerk
gebouw.
Het nieuwe gebouw, ontwerp van den be
kenden architect B. W. Plooy te Amersfoort,
is onmiddellijk aan de fraaie Wilhelmina
laan gelegen, in het centrum vart nieuw-
Brunneplein. De s'rak massaal gehouden
toren is 34 M. hoog en reeds op grootei» af
stand zichtbaar. Aan de voorzijde geven
twee groote symmetrisch aangebrachte
poortdeuren toegang tot ruime portalen mei
dubbele tochtdeuren. Om het verlaten van
de kerk aoo vlot mogelijk te doen verloopen
kan gebruik worden gemaakt van de
hoofd- en zijdeuren.
Het eigenlijke kerkgebouw biedt plaats
aan 700 personen, terwijl de gaanderij be
rekend is op nog 150 zitplaatsen. Het voor
ste gedeelte van de kerkbanken is zoo In
gericht, dat het tevens dienst kan doen bij
de Avondmaalsviering.
De architect is er in geslaagd de in
protestantsch kerkgebouw gewenschte sfeer
van rust en wijding te scheppen en dit
vooral door treffende kleurencombinaties
en strakke lijnvorming. Daarbij is zorg ge
dragen, dat licht en Tucht in ruime mate
toegang hebben. De glas-in-loodramen geven
het geheel een bijzonder effect en doen
het oog weldadig aan. Hetzelfde geldt voor
den in eikenhout uitgesneden kansel met
wit-marmeren voet en paarsen achtergrond.
Verder bevat het gebouw, behalve een
ruime kosters woning, nog vertrekken voor
het houden van vergaderingen, catechisa
ties en kerkeraad.
Nog in geen jaar tijds is het gebouw, dat
als een aanwinst voor de met moderne ar
beiders- en middenstands-woningen be
bouwde omgeving mag worden beschouwd,
gereed gekomen. In dit verband moge ook
wel een woord van hulde worden gebracht
aan de aannemers, Gebr. v. Goor, Zwolle— - -
Dedemsvaart. Op 14 Dec. '29 werd door Dr. I illustratie. Enkele werkjes en werken mo-
Impeta de eerste steen gelegd en thans ls|j?Gn vertaald worden; doch het groote deel
alles gereed om het nieuwe bedehuis a.s. I blijft voor ons een gesloten boek, tenzij we
Woensdag officieel in gebruik te nemen. I zelf de taal machtig zijn. En om voor ver-
DE NEDERLANDSCHE TAAL
OP AMERIKAANSCHE SCHOLEN.
In de „Chicago Daily News" kwam kort
geleden een artikel voor: „The Art of the
Foreign-Born", waarin gewezen werd op een
kunstuitvoering, waaraan niet minder dan
15 onderscheiden „rassen" meewerkten en
die zóó goed voldeed, dat de redactie het
eens wilde uitspreken, dat de immigranten
niet alleen genaturaliseerd dienen te worden,
maar dat het voor Amerika bovenal van
groot belang is profijt te trekken van de
cultureelu goederen die de vreemdelingen
uit hun oude vaderland hebben meege
bracht.
De onderscheiden en talrijke elementen,
waaruit het Amcrikaansche volk is saam-
gesteld, moeten voortdurend medewerken
aan de gestadige ontwikkeling van het mr-
dende type der specifiek Amerikaansche
beschaving. Elk deel van de groeiende
natie moet zich inspannen om het beste van
zijn geërfde beschaving in het Amerikaan
sche volksleven in te dragen.
Deze opmerkingen hebben een inzender
in het te Chicago verschijnend Chr. week
blad „Onze Toekomst" het volgende doen
schrijven:
Heeft dit ook ons, Nederlanders, iets te
zeggen? Als Nederlanders hebben we toch
een rijke nalatenschap van onze vaderen
meegekregen. Een erfenis op het terrein van
wetenschap en kunst en godsdienst, zoo
groot en van zoo blijvende beteekenis, dat
we handen en hoofden te kort schieten om
het alles zelf te waardeeren, laat staan
dat we het gemakkelijk zouden kunnen in
dragen in ons nationaal volksbestaan. Om
echter iets te kunnen doen voor ons aange
nomen vaderland, zullen wc moeten zorgen,
dat onder ons en onze kinderen die nalaten
schap niet verloren ga. En er dreigt gevaar,
dat we, als reactie tegen een vroeger star
conservatisme, thans veronachtzamen gaan
wat ons rijk maakt, en betcekenisvol, voor
ons land en volk.
„Natuurlijk was het niet mogelijk, dat we
onder ons, in ons dagelijksch leven en in
ons kerkelijk leven, de Nederlandsche taal
als spreektaal en schrijftaal zouden behou
den. Zullen we werkelijk een zoutend zout.
lichtend licht zijn, dan moeten we den
mlijken inhoud onzer Nederlandsche
beschaving, en onzer godsdienstige overtui
ging, naar buiten uitdragen in het gewaad
der Amerikaansche taal.
•el om dit te kunnen doen, moeten
diegenen onder ons die, als het ware, onze
mond en onze pen zullen zijn, op dc publieke
markt van het Amerikaansche leven, het
Nederlandsch machtig zijn. Vroeger,
kwarteeuw terug, werd er op onze Christe
lijke Scholen onderwijs gegeven in het
Nederlandsch, aan de kleintjes in de eerste
twee of drie jaren. Dat gaf luttel baat.
Thans is alles zoo goed als aan kant gezet.
En dit deugt nóg minder; dit is schromelijk
„Waarom niet aan onze wakkere jongens
_.i meisjes op dc high school en op de junior
high schools het Nederlandsch geleerd, als
een vak?
moet voor die high school stu
denten zooveel tijd worden uitgetrokken
Duitsch, Latijn, Fransch, Spaansch,
terwijl we hen gansch en al onkundig
laten van het Nederlandsch?
„Ons land gaat prat op zijn practischen
i. Laat ons als Amerikanen dan ook een
beetje practischen zin in beoefening brengen
door onze kinderen een vreemde taal te
door middel waarvan /e in staat
gesteld worden van groot practisch nut te
kunnen worden in ons kerkelijk en maat
schappelijk leven.
„En als „vreemde" taal heeft het Neder
landsch onder ons, nog bovendien dit voor
deel, dat er nog wel lovend contact gevonden
•orden kan onder ons eigen volk in eigen
nmiddellijke omgeving. Toen Dr. Hepp
onlangs zijn lectures hield, sprak hij waarlijk
niet voor stoelen en banken alleen!
'e het nu eens zoover konden bren
gen en waarom zouden we 't niet?
dat onze seniors op de high schools een jaar
of vier Nederlandsch achter de knoopen
hadden, of, zoo ge wilt, onder de muts, wat
een prachtgelegenheid hadden ze dan in
zoo'n geval, om hun vordering in de aange
leerde taal op de proef te stellen!
„Maar dat is niet het eenige. Ze hebben
ruime gelegenheid in hun naaste omgeving
proefondervindelijk hun kennis van het
Nederlandsch te toetsen en te vermeerde
ren. Die practische oefening in verband met
de schoolarbeid is ontegenzeggelijk van
groote beteekenis. Er worden ónder ons nog
Nederlandsche bladen gelezen en boeken
ook. „Onze Toekomst", „De Wachter" en
„De Hope", etc., behoorden een plaats te
hebben naast andere, uit Nederland zelf
geimporteerde tijdschriften, op de leestafels
van onze high schools en in onze junior
highs. Dat geeft levend en practisch con
tact!
„Bezwaren? Och ja, waar zijn die niet?
Leerboeken zijn er nog niet? Maar onze
kleintjes leerden vroeger ook Nederlandsch!
Het levend contact dat we onder ons in
eigen kring nog bezitten, vergoedt veel van
het gebrek aan leerboeken. En als we begin-
de zaak aan te pakken, zullen de leer
boeken uit den practischen nood der prac-
tijk in de school, vanzelf wel te voorschijn
komen.
„Me dunkt, deze zaak moest niet op de
lange baan geschoven worden. De Neder
landsche literatuur is zoo buitengemeen rijk
aan opbouwende, geestelijke materie. De
lectures van Dr. Hepp gaven daarvan een
GRAFSTEEN DS. 3. H. UANDWEHR
Hedenmiddag werd op de Algem. Begraafplaats Crooswijk te Botterdam een grafsteen
overgedragen aan de familie van wijlen hs. J. H. Landwehr, emeritus-predikant der
Geref. Kerk aldaar. We geven hier een foto van den grafsteen.
taling op den duur te blijven zorgen, dienen
we onder ons zulke jongelui te kweeken, die
daartoe straks in staat mogen zijn.
„En dit alles klemt te meer, daar
tóch op onze high schools vreemde talen
moeten onderwijzen. Waarom zullen we
dan ons eigen Nederlandsch, dat boven an
dere talen voor ons, en voor ons land en
volk, om zijn rijke schat van godsdienstige
en cultureele waarden, zoo belangrijk is,
ivcronach tzamen
Tot zoover deze zeker niet van belang
ontbloote beschouwing over de beteekenis
van onderwijs in de Nederlandsche taal op
de Amerikaansche Scholen.
De redacteur van genoemd blad, Ds. E. J.
Tuuk, is het er volkomen mee eens, en
schrijft: „Het erfgoed der vaderen, van be
schaving en cultuur, van wetenschap en
kunst, van godsdienst cn zedelijkheid, moe
ten wij bewaren en verrijken".
Kunst en Letteren.
LEIDING
Prof. P. Geijl stond zijn lezing af gehou
den op 't Vlaamsche filologen-congres 17
April '30 te Antwerpen over „De Protestan-
teering van N.-Nederland". Hoe is het te ver
klaren, dat Brabant en Limburg als aaneen
gesloten gebied katholiek zijn gebleven, ter
wijl in de rest van ons land deze godsdienst
Stellenw eise voorkomt? Dat komt doordat
de opstand tegen Spanje zich vanuit Hol
land en Zeeland langzamerhand uitbreid
de, en het eGus-worden der steden gepaard
ging met verbod van de Paapsche leer. Zoo
kondigden in 1572 de Staten van Holland
eerst vrijheid van godsdienstoefening af,
maar weldra, nadat hun samenstelling door
het eene stedelijke staatsgreepje na het an
dere reeds radicaler geworden was, verbo
den zij de katholieke eeredienst. Zoo ging
het ook in de veroverde provinciën. Waar
de opstand de macht bezat, waren de Room
sehen van de regeering uitgesloten, en werd
hun godsdienst onderdrukt en het Protestan
tisme gepropageerd en georganiseerd. Dit
proces werd in Vlaanderen en Brabant af
gesneden door hun verovering door Parma
De streken, die pas n a het Bestand bij de
Republiek zijn gekomen: het grootste deel
van Noord-Brabant en Limburg en b.v. 01-
denzaal en Grol zijn van de protestantee-
ringsactie, gesteund door gewapende Sta-
tenmacht vrij gebleven; dat is de oorzaak
waarom ze tot heden ten dage homogeen
katholiek zijn gebleven.
Dezelfde auteur, wiens bijdragen we op
buitengewoon hooge prijs stellen om hun
helderheid, de gelijkheid en bezadigdheid
schrijft over: „De Toekomst van Nederland
i Vlaanderen".
Terecht wijst Prof. Geyl er op. hoe prae-
matuur het praten van de radicale~nati-
onalisten in Vlaanderen is over aansluiten
bij Nederland.
„Nü mogen studentenvergaderingen en
veekbladen nog zoo luid om Groot-Neder
land roepen, België wordt er niet door aan
getast En zou waarlijk de Groot-Neder-
landsche gedachte (waar wij nog ver van
af zijn) op eenmaal het Vlaamsche en het
Nederlandsche volk beide onweerstaanbaar
eesleepen, dan kon, als België nog steeds
zijn Brusscisch eenheidsbewind bezat, een
bloedige botsing niet uitblijven: België
zou zich te weer stellen, Europa zou er zich
mee bemoeien en wie kan zeggen, wat de
uitkomst zijn ?pu?
Heeft Vlaanderen daarentegen eenmaal
zijn eigen bestuur een mogelijkheid ook
volgens Senator Van Mierlo dan zou niet al~
leen de toenadering tusschen Vlaanderen
en Nederland op de voet van gelijkheid
snelle vorderingen kunnen maken, maar dan
zou ook, in geval van een crisis, Vlaanderen
met bewustheid en doortastendheid kun
nen handelen en met meer gezag tot Wal
lonië, tot Nederland, en tot Europa spreken"
Dr. P. N. van Eyck wijdt een zwaar en
moeilijk-leesbare studie aan Gorter. Van
„M e i" zegt de Auteur o.m.
„Met de strengste maatstaf. Gorters eigen
bedoeling gemeten die hoogere eenheid
waarvoor hij verbeelding behoefd, maar
waarin hij iets geheel anders uitgedrukt
zou hebben was „Mei" een mislukking.
Van het lagere plan der centrale, nu soe
vereine fantasievoorstelling beoordeeld, be
hoort het, niet ajleen door zijn rijkdom
aan bekoorlijk detail, maar als gedicht
als harmonisch getouwde, evenwichtig
schakeerde, in een met zijn wezen zuiver
overeenstemmende versbeweging, verwezen
lijkte dichterlijke eenheid, tot liet schoon
ste dat de Nederlandsche poëzie heeft voort
gebracht."
In de literaire kroniek kritiseert Van
Eyck Prof. Huizinga's „Cultuur-Historische
Verkenningen".
Nine van der Schaaf draagt romanfrag
ment; Dr. tH. W. Obbink een studie: Het
Oude Testament en Egypte, I. I. Brants ver
zen hij. De uitgever van dit degelijke, cul
tureele tweemaandelijksch tijdschrift is
C. A. Mees te Santpoort.
KERKCONCERTEN
ANNA STRONCK-KAPPEL
Onjcler de auspiciën van de Holl. Concert-
directie Dr. G. de Koos zal onze bekende land
genoote, de sopraanzangores Anna Stronck-
Kappel in de maanden September en Octo
ber een groote tournee door Nederland ma
ken en o.a. in dc volgende plaatsen kcrkcon-
certen geven:
Velp, Zutphen, Deventer, Breda, Utrcoht,
Hilversum, Dordrecht, Rotterdam, Den Haag,
Haarlem en Tiel.
De organist George Robert zal zijn mede
werking bij deze concerten verleenen, te
Rotterdam de organist J. H. Besselaar Jr.
Eenige nrs. van het programma zijn gewijd
in de nagedachtenis van Professor Ri
chard Stronck; met veel piëteit werden deze
stukken door de concertgeefster gekozen: J.
Brahms „O Traurigkeit, o Herzeleid"; P.
Cornelius, Treue en Angedenken en van G.
Mahler No. 4 „Aus den Kindertotenlieder".
Verder werken van J. S. Bach. A. Diepen-
brock; G. F. Handel en W. A. Mozart.
Het kerkconcert te Rotterdam zal plaats
inden op Maandag 13 October in de Groote
Kerk, te Dordrecht op Vrijdag 10 Oct in Je
Rem. Kerk.
UIT HET SOCIALE LEVEN
NA HET CONFLICT BIJ DE K.L.M.
Naar wjj vernemen zijn voor het onderzoek
omtrent de rechtspositie van de vliegtuigbe
stuurders der K.L.M. de volgende heeren aan
gewezen: door den Raad van Bestuur der
K.L.M. Mr. L H Slotemaker. ambtenaar der
maatsohaippijdoor de Vereeniging van Vlieg
tuigbestuurders de heer W. M. O. A. Beek-
door de Minister van Waterstaat Mr. Dr.
C. J. H Schepel, raadsheer in den Hoogen
Raad, die zich daartoe vrijwillig beschikbaar
heeft gesteld en zich met de leiding heeft
belast
DE WERKLOOSHEID IN JULI 1930.
Hieronder volgen de indexcijfers van de
werkloosheid zooals deze berekend zijn door 1
het Centraal Bureau voor de Statistiek. Deze 1
cijfers, weergevende het percentage werk- I
loosheidsdagen van het aantal dagen dat ge
werkt had kunnen worden, indien geen
werkloosheid ware voorgekomen, zijn in I
Radio Nieuws.
HUIZEN (1875 M.) NCRV. 8.16 Tüdseln. 8.IS
Morgeneoncert. 10.30 Tfldeein. luZO—11
- dj- Ds. j. x. Schep
Geref. Predikant i
foon-half uurtje. 11.30—12.30 Hai
ling door den heer M. F. JurJaani te Hilversum.
12 Politieberichten. 12.30 Ttfdsein. 12 202 Mid
dagconcert. Mevr. j. Hekken—van Eysder •«-
praan. Het - -
roth, plai
gedeelte van h
N'leuwcnhoven. to-
ias. Ferd. KloeK.
;n van Chr lectuur
lvcrsum. 3.15«15
mofoon 5 Tüdso?n.
door mej. G. -ing-
te Amsterdam. Zang: Mevr. A. v. Eyk—
te Amsterdam. Plano: Mej. C Muller te
dfim. 6 Tijdsein. 5—6.45 Uurtje voor d«
door den '.leer H
Mevr. Joh. vi
praan, Hendrik Kubbinga. t
orgel en plano. 2.453.15 Lez.
door mej. M. Wentlnk te Hi
Vervolg concert. 4.15—5 Gra
5—6 Kinderuurtje, te lelden
Pllon. Hoofd der
Achterveld (U.). 6.457.16 Lexlng door Dr. O.
Bssellnk. over ..Ons bestnan een worsteling om
het leven". I. Inleiding. 7.15—7.45 Cursus Elek
trotechniek, te geven door het Ned. Technlcum
PBNA. te Arnhem. 7.45—8 Politieberichten S
:rt. te gpven door de Chr.
>n Amoro" te Lelden, onder
leiding van D. Smink. Solisten: Mevr. Sophie
T» Ink
Lelden. Spreker: Ds. A. D.
leeter Ned. Herv. Pred. te Lelden. Onderwerp:
Vat Leiden overmorgen weer herdenkt. 1010.10
'ersberlchten. 10.1011.30 Gramofoon.
HILVERSUM 298 M. na 6 uur 1071 M.) VARA
Gramofoon. VPRO. 10 Morgenwijding. VARA
0.15 Voordracht. 10.30 Zlekenuurtje. 11.30 Gra
mofoon 12.15 Middagconcert. 1.45 Onderbreking
oor verzorging van den zender 2.15 Toe-praak
oor de vrouwen. 3 Maak het zelf! Cursus.
raaghalfuurtje voor kinderen. 4.30 Klnder-
ertelllngen. 5.15 Orgelspel. 7 Literair halfuurtje
45 Gramofoon. 8 Uitzending voor Verben. Ge-
eelonthouders. Muziek en Tooneel. 0.15 Hoor
spel. 10.16 Persberichten. 10.30 VARA-Orkesc.
11.15 Gramofoon. 12 Sluiting.
DE STORING OP DE 1071 M. GOLF
OSLO HEDENAVOND OP SLECHTS 10 K.W
Op verzoek van den K.R.O. zal tijdens de
uitzending van de feestviering, ter gelegen
heid van haar vijfjarig bestaan, «le zender
Oslo zijn energie van 40 K.W. tot 10 K.W. ver
minderen, waardoor practisch alle storingen
zullen zijn opgeheven.
DE UITZENDING OP ST. NICOLAASAVOND
De Vrijz. Prot. Radio-Omroep, die altijd op
Vrijdagavond uitzendt, heeft uit hoofde van
het bijzonder karakter van zijn eigen omroep
taak, gemeend den avond van 5 December
(Sint Nicolaasavonddit jaar niet te moeten
gebruiken. Het Hbld. verneemt, dat V.P.R.O.
avond ter beschikking gesteld heeft van
den Radioraad, die hem dan kan geven aan
V.A.R.A. of A.V.R.0 of wel er een avond met
een „algemeen programma" van kan maken.
hoofdzaak berekend uit opgaven van gesub
sidieerde werkloozenkassen.
Beroepsgroepen: Aardewerkindustrie enz.
Juli 1930 0.9, Juli 1929 0.6, Juni 1930 0.9;
Diamantindustrie 66.7, 20.7, 58.2; Drukkers-
bedrijven enz. 2.9, 3.1, 2.8; Bouwbedrijven enz
5.4, l.S, 4.7; Houtbewerking enz. 4.9, 2.8, 3.8;
Kledingindustrie 8.5.2, 5.6; Lederindu
strie 3.4, 3.2, 1.8; Steenkolenmijnen 0.4, 0.03,
0.3; Metaalindustrie, scheepsb. 5.8, 2.1, 5.9;
Textielnijverheid 5.3, 1.6, 4.7; Voedings- en
genotm. bedr. 4.3, 3.3, 3.7, w.o. tabak- en sigd-
renind. 5.8, 4.3, 4.7; Landbouwbedr. veenderij
1.3, 1.1, 1.2; Visscherij 0.4, 0.2, 0.2; Handels
reizigers 0.6, 0.6, 0.5; Verkeerswezen 4.8, 2.3,
1.4; Handels- en kantoorbed. 3.1, 3.1, 3.—;
Overige groepen 3.9, 1.9, 2.9; Totaal 5.2, 2.4,
4.3; (Totaal met uitzondering van de dia-
iantindustrie) (4.3), (2.1), (3.5).
CHR. TEXTIELARBEIDERSBOND
„UNIT AS"
Bondsziekenfonds.
Met ingang van October is aan deze orga
nisatie een Ziekenfonds voor de leden ver
bonden, waarvoor de toetreding vrijwillig is.
De bijdragen bedragen voor de 4 laagste con
tributieklassen 5 centen voor de 4 hoogste
10 cent per week.
Kringvergaderingen
Het hoofdbestuur van deze organisatie be
sloot tot het houden van een tweetal Kring
vergaderingen.
Deze worden gehouden op Zaterdag 11
October te Enschede en Zaterdag IS October
te Utrecht.
Op beide vergaderingen wordt dezelfde
agenda afgewerkt
Als lid van het hoofdbestuur dezer orga
nisatie is in de vacature van den heer J.
Dekker, gekozen de heer H. Hartkamp te
Apeldoorn.
Het adres van Unitas is thans F. C Don-
dersstraat 63 bis Utrecht
DE MEEST GANGBARE v
bij Uw kruidenier zijn:
STER zachl, geurig, krachflg 65 cl
No. 1 geurig, zwaar 55 ct
No. 3 geurig, zuiver 45 cl
No. 4 goed, zuiver40 ct.
per half pond
HOE ER GELEDEN. GEBEDEN EN
GESTREDEN WORDT
II (Slot)
Onze roeping.
De Sovjets zullen dezen strijd tot eiken
prijs voortzetten en wij, wij kunnen niets
anders doen dan de worsteling aanvaarden
tot het bittere einde.
Op de onlangs te Augsburg gehouden ver
gadering heeft een spreker deze formule ge
geven: „Jetzt greift die Kirche an!" „Thans
gaat de Kerk tot den aanval over!"
Dit bevel, dat in overeenstemming is met
de aanwijzingen, reeds door de hoofden
van de verschillende Kerken gegeven, moet
door R.-Katholieken, Protestanten, Ortho
doxen, Muzelmannen, Israëlieten en zelf»
eerlijke vrijdenkers, zonder verwijl wo'rden
epgevolgd. Het is een plicht, voortvloeiendo
uit den toestand, dien wij zooeven blootge
legd hebben, een plicht tegenover de geloo
vigen in Rusland en een plicht tegenover
onze kinderen, die bedreigd worden onder,
te gaan in deze anti-godsdienstige vloed.
Een beslissende strijd is dus even onver
mijdelijk als noodzakelijk en deze geeste
lijke worsteling moeten wij aandurven en...
in goede banen leiden.
Zijn in deze de symptomen gunstig? Wij
mogen wel constateeren dat, tot in 1929, alle
pogingen gedaan tot het mobiliseeren van
dc kerken en godsdienstige kringen als
zoodanig tegen het bolsjewisme ijdel zijn
gebleven. Het eerste succes van het afge-
loopen jaar is dus geweest, dat de gods
dienstige wereld in beweging is gebracht en
dat haar geestelijke leiders de leiders der
Sovjet-Republiek openlijk hebben aange
klaagd als vervolgers van den godsdienst
Doch we zijn er nog niet
Bovendien is het van het grootste belang
te weten, hoe men aan de overzijde van de
grens op de protestbeweging reageert en op
wie men in Rusland zelf kan rekenen voor
den strijd tegen den anti-godsdienstigen
veldtocht van de Sovjets. De Russische ge
loovigen moeten niet alleen als voorwerp
van onze bezorgdheid en onze broederlijke
philantropie heschouwd worden, maar ook
als strijdmakkers.
Men weet, dat, dank zij de onhandigheid
van de Sovjet-pers en het feit, dat de men-
schen in de Sovjet-Republiek gewend zijn,
tusschen de regels door te lezen, men in dat
land bekend geraakt is met het bestaan
van de grootsohe kerkelijke actie der laat
ste maanden. Dit heeft millioenen getrou
wen aangemoedigd om den strijd voort te
zetten, waarvan men verscheidene bewijzen
vindt in de Sovjet-pers en in de berichten,
die uit Rusland komen. Dat is een eerste
positief resultaat van de protestbeweging.
Wie strijden mee?
Maar op wie kan men in Rusland re
kenen?
De leiders, die het meest opvielen, zijn
thans voor het gmotste gedeelte verdwe
nen. De beste vertegenwoordigers van de
geestelijkheid zijn óf voor hun altaar ge
dood, óf in de gevangenis gestorven, of
sterven in de concentratiekampen.
Alle inlichtingen, die men in den loop
van dezen zomer heeft ontvangen, toonen
aan, dat de levende krachten, die de ge-
loovigen nog tellen, gedwongen door de hou
ding van de Sovjet-regeering, zich verber
gen en dat de onuitbluschbare vlam van
het geloof in God in het geheim bewaard
blijft De bewonderenswaardige schijnsels
van deze vlam worden geopenbaard door
de Sovjet-pers. Welke prachtige voorbeelden
van Christelijke liefde, van trouw aan
Christus, van heldhaftigheid! Wij geven
hier slechts een uittreksel van eeu onlangs
uit Rusland ontvangen bericht:
Na de vernieling van de kerk en de ver
volgingen van de geestelijkheid beschreven
te hebben, vervolgt de schrijver:
„Maar, wat hebben zij, die zich aan deze
misdaden hebben schuldig gemaakt, gewon
nen? Eén ding, nl. dat het geloof de stuw
kracht van een algemeene actie wordt De
priesters ontbreken; er zijn geen predikan
ten meer, maar de strijdgeest ontwaakt te
gen de vervolgers en de godslasteraars. De
weeen zijn vol mannen en vrouwen, die er
op uitgaan, om te prediken. De blinden en
de bedelaars roepen om de verdwijning van
de anti-godsdienstige macht. Gedrukte, of
met de hand geschreven blaadjes, waarin
om verdelging der vervolgers geroepen
wordt, vinden overal hun weg. Iedereen
spoort ons aan tot den strijd in naam van
God, in naam van de Goddelijke waarheid.
Wij, die vertrapt en verjaagd zijn, wij spra
ken slechts van vrede. Zij, die in onze
plaats gekomen zijn, roepen op tot den
strijd."
Wij moeten hieraan toevoegen, dat wij
gedurende de laatste maanden getuigenissen
hebben ontvangen, die bevestigen, dat de
geloovigen in Rusland steeds meer deze
verklaring van een orthodox priester in
practijk brengen: „Broeders, het oogenblik
is slecht gekozen voor meeningsverschillen
tusschen geloovigen. Wij allen aanbidden
God. Dp gemeenschappelijke strijd is dus
onze plicht."
Het is de plicht van de geloovigen in
Rusland, het is hun plicht ook daar
buiten.
Luistert naar wat Monseigneur Antoine
ons toeroept:
„Reeds twaalf jaren verscheuren de mis-
leidprs van Moskou de Russische ziel. De
gevangenissen zijn stampvol met onschul-
digen. die reeds lang opgesloten zitten en
er van honger sten-en. Alles wordt in het
werk gesteld, om de macht van het schrik
bewind te doen toenemen- Maar de wereld
volkeren blijven stom. Zij zwijgen. Enkele
hebben zelfs betrekkingen aan
geknoopt met deze boosdoeners."
Hoort dezen oproep van een voorzitter
van een Prot kerkbestuur In Rusland:
..Hoe zullen wij nog kunnen voortleven,
wij en onze kinderen, zonder Gods Woord?
(O, laten er toch duizenden en tienduizen
den Bijbels naar Rusland worden gezonden
of voor Rusland in gereedheid worden ge
houden. K.) Maar als gij, waarde vriend,
«erugkeert naar het buitenland, zeg aan
onze broeders in Jezus Christus, «lat wij
hier den laatsten strijd strijden, dat wij
wanhopig zijn en niet meer weten, hoe ons
er uit te redden."
Luistert naar dezen Duitschen, uit Rus
land ontsnapten kolonist:
..Toen wij besloten om te vertrekken, leg-
dc ccn agc.it van dc Gc,.coc nna uil, dal hel
nutteloos was. Buiten Sovjet Rusland, reide
hij. had men sedert lang het Christelijk ge-
loof prijsgegeven. Wij geloofden het. want
wij konden niet a&unemen, dat d« Christen
volken diplomatieke betrekkingen zoude*
onderhouden met een regeering, die opoiv
lijk verklaart te willen strijden tegen God
en zijn bevelen."
Het zijn de regeeringen van de groot»
mogendheden, die de zware verantwoorde
lijkheid op zich hebben genomen, deze
diplomatieke betrekkingen aan te knoopen,
tot wie de Kerken zich moeten wenden, om
haar te vragen van Rusland het herstel
van de geloofsvrijheid te eischan.
Ook zij die volstrekt niet doift aan poli
tiek, doch alleen op religieus en moreel ge
bied zich bewegen, hebben het recht, en
zijn zelfs verplicht de houding van som
mige regeeringen af te keuren. De regee-
ringen van Groot-Brittannië, Duitschland en
Italië steunen indirect de Sovjet-tirannie.
Hetzelfde geldt van zakenmenschen, die
de immoreele dumpingstaktiek van Rusland
steunen tot hun eigen voordeel, doch tot
groote schade van hun eigen volk en
van de arme verdrukte Russen. Iloe meer
men over deze dingen nadenkt, hoe zwaar
der de verplichting der geloovigen wordt en
hoe uitgebreider de taak. die ons van IIoo-
ger hand wordt opgelegd.
Wat hsjt resultaat zal zijn? Wij weten het
niet. Maar wij herhalen ook hier 't woord
van den Zwijger:
„Het is niet noodig op welslagen te reke
nen om de hand aan den ploeg te slaan,
noch zijn streven met succes bekroond t«
zien om te volharden in een goede zaak."
