Nieuwe Leidsche Courant | 1930 | 22 september 1930 | pagina 11

BINNENLAND.

Schoolnieuws.

ZATERDAG 20 SEPTEMBER 1930

DERDE BLAD PAG. 9

General® Synode der Geref. Kerken

DE LAATSTE SYNODEDAG

DEPUTAATS CHAPPEN BENOEMD

De Sluitingsrede

De laatste Synodedag werd aangevangen
met het zingen van Ps. 105 2 cn 3 en gebed.

D<? Ie scriba, Ds. J. C. Klaarhamer,
bracht de acta der vorige zitting uit, die
werden gearresteerd.

Een ingekomen, schrijven verzoekende bij
de komende Internationale Synode zich van
het Esperanto te bedienen, werd voor ken
nisgeving aangenomen.

Op voorstel van den praeses werd be
sloten een schrijven te zenden aan de Part.
Synode van Overijssel met mededeeling, dat
noch de primus-afgevaardigde Oud. H. Mor-
sink Gzn., te «Uelden. noch een der secundi
gedurende vele dagen aanwezig zijn geweest.

Naar aanleiding van een gerezen geschil
tusschen Gen. deputaten naar art. 13 en de
Part. Synode van Friesland.-Noord werd be
sloten na cenige discussie het moderamen
op te dragen met dit Part. Synodaal ressort
samen te spreken teneinde zoo mogelijk het
gerezen geschil in der minne op te lossen.

Ds.Koopmans rapporteerde voorts over
het bezwaarschrift van de Part. Synode van
Friesland-Noord, inzake verhooging van de
percentagecijfers voor de bijdrage voor de
predikantspensioenen.

Een levendige discussie ontstond. Dr. v. Es
deelde mede-, dat waar Friesland Noord niet
meedoet aan het beginsel der onderlinge, ver-
zekering zij ook niet bereid is om naar het
in Groningen vastgestelde percentagecijfer
aan de aanvragen voor de Gen. kas te vol
doen. x

Ds. M i e d e m a wees er op dat er mets
nieuws bepaald is.inzake de percentagecij
fers. Hier is reeds een besluit van de Gen.
Synode van 1905.

Het bezwaarschrift werd afgewezen.

Hierna rapporteerde Ds. Meynen over
het financieel beheer der gen. Zendmgsdepu-
taten. Na eenige discussie werden de volgen
de conclusies aangenomen.

De commissie stelde voor te besluiten:
le den dank der Synode te betuigen aan
de heeren N. v. d. Grampel, N. D. van Meyen-
feldt en R. C. van Vulpen te Amsterdam
voor den gewaardeerden arbeid door hen bi]
't nazien der boeken, belangeloos verricht;

2e. aan de te benoemen deputaten voor de
zending op te dragen naar art 26 Zendings
orde quaestoren te benoemen en te ïnstruee-

r03e al de kerken met bijzonderen nadruk
ernstig op te wekken om van alle inkom
sten voor de zending, van welken aard ook,
10 pCt. te storten in de Generale Kas en
daartoe namens de Generale Synode een
door Deputaten voor de Zending en tevens
door het moderamen der Synode geteekend
schrijven te richten;

de de te benoemen deputaten voor de Zen
ding te machtigen met bekwamen spoed van
alle kerken een bijzondere collecte te vragen
voor den bouw van het hospitaal te Wonoso-
bo en het moderamen der Synode op te dra
gen die aanvragen mede te teek enen.

5e aan de te benoemen deputaten voor de
Zending op te dragen om als zulks noodig
blijkt, namens de Generale-Synode van de
kerken een of meermalen een extra-collecte
te vragen voor de Generale kas;

6e de te benoemen deputaten voor de Zen
ding machtiging te verleenen om evenals de
vorige Gen. Synode deed, ingeval van beslis
te noodzakelijkheid ter voorkoming van
stagnatie in den gang der zaken kasgeld op
te nemen voor rekening van de gezamenlij
ke kerken tot een maximum van f 24000;

7e vriendelijk dank te zeggen aan dr. W.
G. Harrenstein voor de welwillende hulp;

Se ter uitvoering van art. XVIII alinea 2
der zendingsorde aan te benoemen Deputa
ten voor de zending instructie te geven, zoo
als die is vastgesteld door de Gen. Synode
van 1902 en door latere Synodes gewijzigd;

9e de deputaten voor de Zending onder de
Heidenen en Mohammedanen van den ar
beid naar art. XVIII te dechargeeren en aan
hen en bijzonder aan den quaestor, ds. W.
Breukelaar dank te betuigen voor de in de
zen verrichte gewichtige diensten.

Overeenkomstig deze conclusies werd met
algemeene stemmen besloten.

Prof. dr. A. G. Honig bracht daarna het
eindrapport over den arbeid der Zendings-
deputaten uit. Overeenkomstig de door hem
voorgestelde conclusie werd besloten:

le met dank aan den ITeere te gedenken
den veelvuldigen arbeid van den overleden
Deputaat dr. J. Hania;

2e aan de afgetreden Deputaten de verzeke
ring te bieden dat de Synode gaarne goed
keurt en hoogelijk waardeert den zoo om
vangrijken arbeid, die belangeloos met groo
te kunde en toewijding onder den zegen
Gods door hen verricht werd;

3e In den geest een groet en heilbede te
brengen aan al de broeders en zusters die
namens de kerken op onze Zendingsvelden
werkzaam zijn.

Ds. M ey e r i n g rapporteerde over een
verzoek van de classis Batavia om de kas
sen ad. art. 13 van de Gen. Deputaten en
van id'e classis Batavia gescheiden te
mogen houden en bij eimeriteering zelfstan
dig te mogen optreden en van de kosten
van de emeritaatsvoorziening der Ned.
kerken te worden vrijgesteld.

De commissie stelde voor daarop thans
niet in te gaan maar deputaten op te d!ra-
gen met de classis Batavia nader tc cor-
respondeeren om op de volgende Synode
met een profijtelijke regeling te koenen.

Conform besloten.

Ds. Miedema rapporteerde over de
herziening van de bepalingen betreffende de
toekenning van emeritaatsgelden en pen
sioenen. Dit rapport was tevoren den Sy
nodeleden in druk toegezonden.

Oud. Sc halekamp hield een pleidooi
om de emeritaatsregeling voor dien predi
kant op 65-jarigen leeftijd tc doen ingaan.

Deze gedachte zal aan deputaten vooi
art. 13 worden in overweging gegeven.

Na eenige discussie vereenigde de Sy
node zich met de volgende conclusies:

De Generale Synode besluit de bepalin
gen betreffende de toekenning van emeri
taatsgelden en pensioenen overeenkomstig
het concept ran Deputaten te aanvaarden,

a. met dien verstande dat sub I met be
trekking tot de kerkeraden achter de woor
den „aan de kerken zou bedoelen" (alinea
3) worden bijgevoegd de woorden: „Terwijl
voorts mag vertrouwd worden dat kerken,
die tot gunstiger finantieele bepalingen in
staat zijn niet zullen blijven staan bij de
minimumbedragen waartoe een ontwerp
dat ook voor minvermogende kerken be
stemd is zioh wel moet bepalen.

Dit alles echter met dien verstande dat
door geeiic voor de toekomst vast te stellen
regeling kan worden tekort gedaan aan de
rechten, die de thans gepensioneerden door
bepaling van hun pensioen reeds verkregen
hebben of van rechten, die aan ecnigen
dienaar des Woords reeds zijn toegekend
door een formeel besluit van de kerk w
aan hij verbonden is,

b. dat sub a het tusschen gestelde
(vanaf welke leeftijdsgrens echter tot aan:
niet voordeel) vervalle,

c. dat sub e vervalt,

d. dat sub IV met betrekking tot de Gen.
Synode in plaats van „de kosten van het
kerkverband" gelezen worde: „het percen
tage dat voor het hulpbetoon naar art. 13
K. O. door de Gen. Synode is vastgesteld.

Namens de commissie voor de geestelijke
verzorging der Zuiderzeearbeiders, waar
over de Synode reeds een beslissing nam,
stelde Ds. Gerber voor om 5 deputaten
te benoemen, uit elke kustprovincie één.
Conform besloten.

Hierna werd gepauzeerd.

MIDDAGZITTING

6 en. .7.

De Praeses dankte namens de Synode
de broeders van de pers voor het bloem
stuk dat zij uit dankbaarheid voor de ont
vangen welwillendheid aangeboden hebben
en zegde hen ook dank voor bun arbeid op
deze Synode. (Applaus.).

Deputaten

De Piraeses stelde aan de Synode voor
voor de verschillende deputaatschappen als
leden te benoemen de heeren:

1. inzake het nieuwe leerboek voor de
catechisatiën: Prof. Dr. A. G. Honig, D s. J.
L. Schouten, G. Meima te Groningen;
secundi: Dr. K. Dijk en J. van der Waals;

2. inzake uitbreiding van den bundel
„Eenige Gezangen": Prof. Dr. V. Hepp,
Prof. Dr. T. Hoekstra, Ds. J. Douma, Prof.
Dr. H. H. Kuyper, Dr. H. Kaajan, Ds. A.
H. van Minnen te 's-Gravenzande;

3. voor de revisie van de liturgie: Prof.
Dr. H. Bouwman, Ds. T. Ferwerda, Prof.
Dr. J. Wille te Amsterdam;

4. voor de oefening van het verband met
de Theol. Faculteit van de V. U.: Ds. W.
Breukelaar, Ds. K. Fernhout, Ds. W.
H. Gispen te Seheveningen, Ds. J. J. Mie
dema, Ds. J. P. Klaarhamer, Dr. J. Thijs;
secundi: Ds. J. L. Schouten, Dr. H. Kaajan
en Ds. H. Hummelon te Zutfen;

5. voor rediokerkdienstuitzending: D s. J.
A. Tazelaar te Rotterdam, Ds. Jac. van
Es te 's-Gravenhage, Ds. W. Bouwman te
Leiden, Dr. A. van der Deure te Bennekom
en Ds. G. Kerssies te Wildervank;

6. voor de kas tot steun bij de uitvoering
van Art. XIII K.O.: Jurrien Veldkamp te
Groningen, Ds. F. Wiersma te Oosterbie-
rum, Ds. D. P. Koopmans te Sneek, J. Beek
man te Zuidlaren, Ds. H. Meulink te En
schedé, Ds. L. J. C. Kreyt te Dieren, Ds. J.
G. Meynen te Baarn, Ds. A. Schweitzer
te Buiksloot, Ds. H. Meijering te Katwijk
aan den Rijn, Ds. D. Pol te Rijsoord, Ds. A.
Scheele te Kapelle-Biezelinge, Ds. J. A. de
Vries te Tilburg; en tot hun secundi: T. G.
Veenkamp te Delfzijl, Dr. W. A. van Es te
Leeuwarden, Ds. J. op 't Holt te Bolsware,
G. F. Hummelen te Assen, Ds. J. H. Broek
Roelofs te Vnoomshoop, Ds. R. M. Weste
rink te Velp, Ds. E. Schouten te Amersfoort,
Ds. IJ. van der Zee te Amsterdam-West,
Ds. A. H. van Minnen te 's-Gravenzande,

EEN HARTELIJK AFSCHEID

Toen de Koninklijke familie uit Katwijk vertrok, werd zij door de meisjes, die a
zanghulde hadden deelgenomen, hartelijk toegejuicht. Wel viel de regen in sin
neer, maar ook dit vermocht (niet aan de goede stemming afbreuk te doen.

Ds. R. K. M. Hummelen te Gorinchem, C.
P. Pouwer te Middelburg en Ds. D. de Wit
tc 's-Hertogenbosch;

7. inzake echtscheiding: Prof. Dr. G. Ch.
Aaldërs, D r. K. D ij k, Dr. W. A. van Es,
Prof. Dr. S. Greydanus en Dr. H. Kaajan;

8. voor de Zending onder de Heidenen en
Mohammedanen: Ds. M. Meijering te Delf
zijl, Ds. J. P. Klaarhamer, Ds. G. M. van
Hennes te Hecg, Ds. N. Duursema te Nieuw-
Amstcrdam, Ds. R. Hamming te Nijverdal,
Ds. J. ICruger te Elburg, Ds. W. Verhoef te
Zeist, Ds. W. B reu keiaar, Ds. A. H.
van Minnen,, Ds. D. Pol, Ds. F. Staal te Co-
lijnsplaat, Ds. J. de Vries te Tilburg;

9. voor de loopende zaken der Zending:
Ds. D. Pol, Ds. W. Breukelaar, Ds. J. P.
Klaarhamer;

10. voor het examen naar Art. 4 Zendings
orde: Ds. W. Breukelaar, Prof. Dr. H.
Bouwman, Prof. Dr. C. van Gelderen, Prof.
Dr. V. Hepp, Prof. Dr. T. Hoekstra, Prof.
D r. A. G. Honi g, Prof. Dr. H. H. Kuyper
en Ds. D. Pol;

11. voor de Zending onder de Joden: Ds.
J. Doum a, Dr. J. Hoek, Ds. C. Lindeboom,
Ds. J. J. Miedema en Ds. J. D. van der Vel
den; en als secundi: Ds. W. Verhoef, Dr. C.
Bouma en Ds. C. J. Sikkel te Amsterdam-
Zuid;

12. voor de Evangelisatie in België: Ds.
H. de Bruyn, Ds. P. van Dijk te Zaandam,
Ds. P. N. Kruyswijik, D s. W. W. Meynen,
cn D. W. Schalekamp te Klundert;

13. voor de correspondentie met de Hooge
Overheid: Prof. Dr. H. Bouwman
Staatsraad A. W. F. Idenburg, Prof. Dr. H.
I-I. Kuyper; en als secundi: S. Barou van
Heemstra, Commissaris der Koningin in
Gelderland, Prof. Dr. A. A. van Schelven
en Mr. J. A. de Wilde;

14. voor de verzorging der geestelijke be
langen van de militairen: reserve-luitenant
B. Gelevnse, Ds. T. J. Hagen, luit-kolonel
W. .T. D. Havelaar, adj. A. van Helden, Ds.
A. H. van Minnen en Ds. J. de Vries;

15. voor de geestelijke bearbeiding van
de verstrooide Geref. in Ned.-Indië: H. Bos
Kzn. te Rotterdam, Minister van Staat H.
Colijn, Dr. K. Dijk, K. Floor, Burgem. G.
L. de Gaay Fortman, Dr. W. G. Harren
stein, Staatsraad A. W. F. Idenburg, Ds. C.
Lindeboom en Ds. H. A. Wiersinga;

10. voor de correspondentie met de bui-
tenlandsche Kerken: Prof. Dr. G. Gh. Aal
dërs, Mr. A .J. L. van Beeck Calkoen, D r.

G. K e i z e r, Prof. L. Lindeboom, Dr. S. O.
Los te Den Haag, Dr. J. C. Rullmann te
Wassenaar en Prof. Dr. A. A. van Schel
ven; cn als secundi: Dr. H. Mulder te Gro
ningen, Ds. T. Ferwerda, Dr. J. W. v. d.
Bosch te Harderwijk;

17. voor steunverleening aan Hongaar-
sche studenten: C. v. d. Bos te Amsterdam,
Prof. Dr. F. W. Grosheide, Ds. A.
Hoeneveld, Prof. Dr. A. G. Honig, Ds. H. A.
Munnik Jr.;

18. voor den geestelijken arbeid bij de
Zuiderzeewerken: Ds. D. Hoek, Ds. P. de
Jong te Bunschoten, D s. H. H. Schoema-
kers, IJ. Tromp te Harderwijk en J. Weer
stra te Cornwerd;

19. voor de ambtelijke behartiging van de
geestelijke belangen der verstroide Gerefor
meerden in Noord-Frankrijk: de Kerk van
Brussel;

20. voor het uitschrijven van een bede
dag: de classis 's-Graven'hage;

2L als archief bewarende Kerk: Amster
dam of zoo noodig 's-Gravenhage-West;

22. voor onderzoek inzake het Synodaal
Archief: D r. G. Keizer, Dr. Th. Ruys Jr.
te Lisse, G. van Zeggelaar te Ransdorp;

23. als archivaris tevens voor het geven
van advies inzake archieven aan kerken,
classes en Part. Synodes: Dr. Th. Ruys Jr.,
secundus: Dr. H. Kaajan;

24. voor onderzoek inzake de zekerstel
ling van de bezittingen der gezamenlijke
Kerken: Mr. A. Anema, Prof. dr. H. Bouw
man, Ds. W. Breukelaar, Dr. K. Dijk, Mr. G.

H. A. Grosheide te Amsterdam, Ds. D. Pol
in Ds. J. L. Schouten te Amsterdam.

25. als roepende Kerk voor de volgende
Generale Synode: Middelburg;

26. inzake de moeilijkheden te De Leek:
Ds. W. Breukelaar, D s. H. M e y e r i n g, K.
Glastra, van Loon;

27. inzake de grenskwestie Heerenveen—
Oudéschoot: Ds. J. J. Berends, Ds. J. P.
P. Klaarhamer, J. de Wit te Leidschendam;

.2S. inzake het bezwaarschrift van de
Kerk van Siegerswoude: Ds. J. J. Miedema,
D s. D. P. K o o p m a n s en P. Koster te
Valthermond;

29. inzake het bezwaarschrift van den
heer en mevr. J. Th. Ubbens en J. Ubbens
Wielenga te Malang: J. Beumer te Kla-
ten, Ds. A. Pos te Djokjakarta en W. de
Vries te Weltevreden;

30. voor het schrijven aan de legerpredi-
kanten en eventueele hernieuwe samenroe
ping van de Synode: de leden van het Mo
deramen dezer Synode;

31. voor de verzorging der geestelijke be
langen van de Gereformeerden te Curasao:
de Geref. Kerk van Den IJaag-West;

32. inzake het geschil tusschen de Part
Synode van Friesland-Noord en de Depu
taten ad art. XIII K.O.: de leden van het
Moderamen dezer Synode.

De namen van de saamroepers der onder
saheiden deputaatschappen zijn gespati
eerd gedrukt, terwijl wij achter de namen
van hen, omtrent wie misverstand rijzen
kan, de woonplaatsen hebben afgedrukt

De Synode verleende aan het Moderamen
machtiging tot het afdoen van verschillen
de loopende zaken.

D r. v. Es adviseerde om het tafelmeu-
bilaiir uit te breiden en voor de volgende
Synode een typiste te benoemen, die de on
derscheiden conclusies vermenigvuldigen
kan, opdat de Synode-leden daarvan te vo
ren kunnen kennis nemen.

De Synode besloot aan deze wenken ge
volg te geven.

De Praeses las een Ingekomen schrij
ven voor van den heer T. van Dijk, school
opziener ©p Soemba, die dank betuigde voor
de hem ter Synode verleende gastvrijheid.

Sluitingsrede.

Vóór het sluiten van do laatste zitting
spreekt de Voorzitter een kort woord, waar
in hij al het behandelde ter Synode de
revue laat passceren, dit belichtend met
het Schriftwoord in Psalm 40 uit den
mond van den komenden Messias, Die daar,
staande in de poorte der profetie, bidt:
„Laat in U vroolijk en verblijd zijn allen,
die U zoeken; laat de liefhebbers Uws heils
geduriglijk zeggen: De IJeerc zij groot ge
maakt''!

Dit woord is de saamratfcing van de vooi
bede van Jezus Christus, die Hij gedurende
den Synodalen arbeid opzond en dit woord
moet ook aanbiddend natrillen in de har-
ten van hen, die mochten arbeiden en bid
den.

Spr. is het een lust geweest de vergade
ringen te presidcercn en hij brengt dank
aan den assessor en de beide scribae, dat
zij zoo trouw Spr. ter zijde stonden.

Spr. brengt dank aan de hoogleeraren
van do Theol. School en van do Theol. Fa
culteit der V. U. voor hun adviezen, bijzon
der aan den ouden hoogleeraar Lindeboom.
Verder wordt dank gebracht aan dep\itafit-
sclhappen, aan prae-adviseerende commis

HET KONINKLIJK BEZOEK AAN KATWIJK

LINKS: H. M. de Koningin en Prins Hendrik leggen een krans aan den voet van het monument. HECHTS: Na de onthulling
van het monument werd Prinses Juliana door twee Katwijksche visschersvrouwen naar haar loge begeleid.

siën, aan de Kerk van Arnhem en aan ver
schillende personen, die het goede voor de
Synode begeerden te zoeken.

Spr. releveert nog de zaak van het doc
toraat aan de Theol. School en de conclu
sie, welke haar oorsprong dankt aan de be
geerte naar rust en eenheid in de Kerken.

Spr. wijst er op, dat men het lang niet
altijd eens was, maar dat het als 'n groote
winst geboekt mag worden, dat allen één
bleven.

Spr. constateert, dat vruchtbaar werk is
verricht. Spr. uit de beste wenschen vooi
Ds. Bakker met zijn emeritaat en voor diens
opvolger Ds. Pos. De benoeming van een
derden docent werd op het program ge
plaatst. De benoeming van een zendings
professor kan hoopvol "worden tegemoet ge
zien.

Na Ds. W. Breukelaar te hebben toege
sproken, memoreert Spr. de behandeling
van het vrouwenkiesrecht, het leerboek, de
verzorging van de geestelijke belangen der
militairen, het Zuiderzee-vraagstuk, de her
ziening van de liturgie, de uitbreiding van
gezangen en de uitbreiding van de belij
denis. Die buiten zijn, aldus Spr., zullen
wel weer zeggen, dat wij 't niet goed deden.

Men spreekt van versteening en verstar
ring als wij weigeren nieuwe banen in tb
slaan zoolang wij niet zeker weten of zij
'wel liggen in het verlengde van de oude
paden.

Do tegenwoordigheid van afgevaardigden
uit Bentheim, Oost-Friesland en Indië en
uit buitenlandsche Kerken wijst op het
■'internationaal karakter' van de Kerk des
'Heeren/.

De oqtvangst door het gemeentebestuur
van Arnhem wordt op hoogen prijs gesteld.

Spr. beslqdt met er op te wijzen, dat de
toekomst des Heeren met rassche schreden
genaakt Laten de lendenen omgord en de
kaarsen brandende zijn.

Ds. Douma, assessor der Synode, brengt
den voorzitter dank voor diens leiding en
wenscht hem toe, dat God nog vele jaren
zijn kracht moge zijn.

Na het zingen van Ps. 90 vs. 9 en dank
gebed door den voorzitter, wordt de Synode
provisioneel gesloten.

VERBOND VAN NEDERL.
WERKGEVERS

Gistermiddag heeft Het Vertoond van
Nederl. Werkgevers z'n algemeene vergade
ring gehouden te Terneuzen. De Algemeen-
Voorzitter, Ir. J. A. Kal ff heeft daarbij
een rede uitgesproken, waarvan we de
hoofdgedachte hieronder laten volgen.

Spr. begon met er op te wijden dat het
bedrijfsleven in ons vaderland op het
oogienblik een moeilijken ti] 1' doormaakt en
hoelang deze inzinking nog duren zal, is
door niemand te beantwoorden. Vast staat,
dat het niet verstandig zou zijn, op verbe
tering der economische verhoudingen te
wachten, als gevolg van economische con
ferenties, internationale bijeenkomsten e.d..
doch dat een ieder good zou doen, zonder
naar hulp van anderen uit te zien, deze
moeilijke tijden door te worstelen. Het
voortdurend en gerechtvaardigd verzet tegen
het opleggen van steeds nieer sociale las
ten aan het bedrijfsleven zou aan waarde
verliezen, zoodra ook de werkgever op den
Staat of openbare kassen zou gaan leunen.

Er ectouLlit een buitengewoon groot gevaar
in, dat zocxw<el hier als elders door allerlei
lagen der bevolking bij iedere bijzondere
omstandigheid welke tijdelijk het leven be
moeilijkt, onmiddellijk naar huilp van bui
tenaf wordt uitgezien. Staling van energie
maakt plaats voor ondermijning van eerge
voel en verantwoordelijkheidsbesef, terwijl
een tweede daaraan vastgeklonken gevaar
is, dat de invloed van den hulpverleenen-
den Staat, die in z'n beslissingen allereerst
door politieke overwegingen wordt geleid,
steeds grooter wordt. Daarom moet gezodd
worden in de richting van bezuiniging en
rationalisatie. Het is dan ook een "verheu
eend verschijnsel dat eveneens hij de Soc
Democr. meer en meer deze opvatting gaat
hcerschen, die er eveneens op wijzen, dat
rationalisatie slechts tot werkloosheid van
langer duur leidt, in tijden van bedrijfsma
laise en dat behalve door rationalisatie do
werkloosheid óók, en dan veel duurzamer
en gevaarlijker, ontstaan kan door het uit
blijven va niratinalisaitie en mechanische,
waarvan het technisch zoo achtergebleven
bedrijfsleven in Engeland zoo'n jammerlijk
bewijs lévert.

Immers, in vele gevallen wordt door ra
tionalisatie op den duur juist nieuwe werk
gelegenheid geschapen.

Gaat ihet nu om de kostprijsverlaging
van een bepaald product, dan kan deze wor
den verkre-ren hetzij door arbeidsvergroo-
ting bij gelijke arbeidsduur en hetzelfde aan
tal arbeiders met dezelfde hulpmiddelen.
hctz.ij door annsohaffing van betere machi
nes, waardoor arbeiders gemist kunnen
worden of de productie wordt opgevoerd.
Voorts kan de nil eider door premies tot in

tensief werken worden aangezet.

De tengevolge der rationalisatie ontstane
werkloosheid zal, vanwege de verkregen
prijsdaling en dus grooter vraag naar pro
ducten,waardoor tegelijk de vraag naar
aitoeidskrachten stijgt afnemen, al zullen
de zeer bijzondere omstandigheden van de
zen tijd, met z'n abnormale werkloosheid
tot vorzichtlgheid manen.

Voorts is voor de hoogste ontwikkeling
van een bedrijf de medewerking van
den arbeider nodig, waardoor weer een goe
de omgang van het personel onderling een
eerste vereischte is. De meening dat een be
vel voldoende is, heeft afgedaan. Er is een
omstandigheid, die de heteekenis van het
persoonlijk element op den achtergrond
tracht te dringen, d. i. de wetenschap in de
productie. De Industrie heeft het men-
schelijk element ie veel verwaarloosd. De
geestesgesteldheid van vele chefs is verder
dorgaans te iveel „verdedigend" inplaats
van /opbouwend". Een verdeedigende hou
ding, tegenover wat zij bij do arbeiders
aanwezig achten aan onwil, onbekwaam
heid, luiheid e. d. werkt niet bestrijdend,
maar evenmin opbouwend en schept
slechts een atmosfeer van wantrouwen ln
welke niets te bereiken is Een opbouwende
houding wordt verkregen door gegeven or
ders of opdrachten te motiveeren tegenover
den arbeider. Daardoor zal hij het bedrijf
beter begrijpen, z'n interess zal er voor stij
gen en als gevolg hiervan z'n medewer
king. Die meerdere kosten, welke de „tijd
verspilling" der chefs met zich brengt,
zullen ruimschoots aan den anderen kant
weer goedgemaakt worden. De chefs moe-
terp bun arbeiders opleiden tot medemver-
kers en niet tot loontrekkende, opgecom-
mand eerde werkliedenI

Dit is dan het einde van de rede van
Ir. Ka 1 f f, welke onder groote aandacht
werd aangehoord.

HOOGER ONDERWIJS

ProL Dr, H. ZWAARDEMAKER t

In den ouderdom van 73 jaar is Vrijdag
avond te Utrecht na langdurige ongesteld
heid overleden Prof. Dr. IJ. Zwaardemaker,
oud-hoogleeraai in de medische faculteit van
de Utreehtsche Universiteit.

De overledene promoveerde aan de Uinver-
s'teit te Amsterdam tot doctor in de genees
kunde, op proefschrift: „Over ischaernie van
den hartwana'. Hij was van 1882 tot 1S97
officier van gezondheid. Daarna vestigde de
overledene zich als arts te Utrecht. In 1897
werd hij benoemd tot hoogleeraar in dc phy
siologic aan de Universiteit te Utrecht. Dc
overledene was een man van buitengewone
bekwaamheid, wiens groote konnis tot ver
over mze grenzen bekend was.

LAGER ONDERWIJS

HOOFDBENOEMINGEN.

K a m p e r e i 1 a n d: H. v. d. Wal, ond. te
Kampen. Tijdelijk.

ONDERWIJZERSBENOEMINGEN.

Vlaardingen (Dr. A. Kuyperschool,
hoofd T. van der Kooy): H. van der Wey
te IJsselmonde. Uit 54 soil.

Vlaardingen (idem): A. de Graaff te
Rotterdam, ond. met akte Fransch.

's-G ravenhage (Nij verh.-avondsehool
„Patrimonium"): L. Krol, leeraar in de Wis
kunde, en K. Monna, leeraar in het meu-
beltèekcnen.

Kinderdijk (hoofd S. Bosóhma): P.
Scherpenzeel te Lexmond.

Stellendam (hoofd J. A. Jongsma):
mej. N .Maas te Koudekerke (W.). Aangen.

KONINKLIJKE BELANGSTELLING

Na de plechtige onthulling van het mor
ment onderhield de Koningin, hartelijk
eenvoudig als immer, zich met eenige
Katwijksche visschersvrouwen*

INGEZONDEN MEDEDEELING

Voor Zelfscheerders

Eerst een weinig Purol goed in de
huid wrijven en daarna pas inzeepen.
Dat scheert schoon, zacht en pijnloos.

Spakenburg (Oude School): W. Har»
tog. aldaar. Tijdelijk.

Laren (N.-H.) (hoofd J. II. Ietswaart)*
mei. M. C.. Geel te Landsmeer.

De Valk, gem. Lun teren (Herv,
School): mej. De Vaal te Utrecht.

Drachten (hoofd J. W. Draijer; U. L,
O.-Scliool): G. Hoekstra, ond. te Opeinde,

Glanerbrug (Groen van Prinsterer»
school): A. Hartgerink te Wageningen.

Emmer Compascuum (Dr.): mej. R,
Soheiclema te Sleen.

Pieterzijl (Gr.): mej. J. Prins ta
Kollum. i

SCHOOL EN RADIO.

De Kroon heeft verworpen bet beroep vani
de Vereeniging tot stichting en instandhou
ding van Chr. Scholen tegen het besluit
van den gemeenteraad te Gouda, waarbii
gelden werden gd-veigerd voor de aanschaf
fing van een radio-toestel voor de Prinses
Julianaschool. In hoogste instantie is hier
mede principieel beslist, dat de gemeenten
de op bijzondere scholen te plaatsen radio's
niet behoeven te vergoeden. i

EXAMENS

- Rotter-
;rktulgkundig-ingej

NUkerk: J. J. Ryn<

J. G. v.

W. A. Cos-
Dordr-cht;

scheikundig lnger
n: W. P. M. M.

EXAMENS-NOTARIAAT

's-G ravenhage. Geslaagd voor deel
heer M. I. P. G. van Thiel, Beek en Do

EXAMENS WISKUNDE L.O.

EXAMENS LEIDER IN LICHAAMS
OEFENING

Haarlem. Gesl. de domes- H. R. Dorre-
itün. Utrecht; J. B. A. Marlssen. Utrecht: E.
Dlrksen en J. Rutgers belde uit Leeuwarden.

EXAMENS VRIJE- EN ORDE-OEFENINGEN

Utrecht. Geslaagd de heeren J. Helder,
K. E. Idema. B. Kruiper en H. UlterwÖk. al
len 's-Gravenhage. en R. A. KluUtmnns, 's-Her
togenbosch. Afgewezen 1 candldnat.

EXAMENS-MACHINIST

3. H. de Goede,

M.

Veen. Den Haag; H. St.

Teunlssen. Tlel; P. Sterlnga. Westergeest: T.
Vegtcr. AmsterdamTh Stttema i
J. M. Sweep. Tilburg. D. Veld. Delft: C. Ver
kerk. Haarlem; L. W. H Swanns. Ossendrecht
W. M. Tholen. Maastricht: A. M. A J P. Ter-
stege. Amsterdam; W. Stell-ma. OudkerkW.
F. J. Vesters. Amsterdam O. van *r Steeg
Rotterdom: L. J. Somers. Kerkrad-; III Vast
binder. Rotterdam; p. van der VaHC Middel-
Mllllg.w. M C

Velum. Utr

H. Storms,
ergen; J, W.
oerds. Dordi
R. G. M.

J. Stulvcnberg, Lonneker: I. A M Snoer Eind-'
oven: A. V. Tellingen, Utrecht; J. Th J Ven
ule, Baak. en M. J. Verhuist. Ar.rder.Uirg
Geëxamineerd werden 133 cund. afgew. 31.

EXAMENS NATUURKUNDE M.O.

Het mondeling gedeelte van do examens tot

akte Kill), zal wordor

30; 16 én 29 Octob.