FIRMA VALGKX
VAN
FABRIEK VAN IE KLAS WERKEN
ZATERDAG 20 SEPTEMBER 1930
EERSTE BLAD PAG. 2
DU1TSCHLAND EN FRANKRIJK
Democratie tegen dictatuur.
De „Volonté" bespreekt de kwestie van
de toenadering tussehcn •Duitschland en
Frankrijk, welke bet blad den grondslag
noemt voor den vrede in Europa.
Pan-Europa aldus wordt in liet blad be
toogd is slechts mogelijk, wanneer dit ge
bouwd wordt op een eerlijke samenwerking
tussehcn Duitschland en Frankrijk. Ver
ecnigd kunnen Frankrijk cn Duitschland de
geheele wereld hpn wil kenbaar maken cn
zoo tot vreedzame bij legging van alle kwes
ties bijdragen.
Mussolini doet alle moeite om 'n Duitsch-
Jtaliaansch-Hussisch-Oostcnrijksche Entente-
tot stand tc brengen als tegenwicht tegen
de kleine en groote Entente. Aan het eind
van dergelijke combinaties staat steeds de
oorlog, dien men wcnscht te verhinderen.
Het toenemen van de dictatuur schaadt
den vrede, zoodat de groote staten, die het
democratische regiem gehandhaafd hebben,
als Engeland, Frankrijk en Duitschland,
onvoorwaardelijk met elkander moeten on
derhandelen.
Het is de plicht van Frankrijk na den
uitslag van de verkiezingen in Duitschland
de Duitsche jeugd den gruwel van den oor
log voor te houden. De aanhangers van
Hitier zijn meest jongelieden, wien men
vergeten beeft de gruwelen van den oorlog
te leeron. Daarom moet Franlcriik het be
zoeken van de vroegere slagvelden verge
makkelijken en door persoonlek contact
van mensch tot mensch een eerlijke samen
werking bevorderen.
FRANSCHE LUCHTAANVAL OP
DUIZENDKOPPIGE MENIGTE
Volgens Engelsche berichten uit Hong
kong, zouden er bijna dagelijks verbitterde
gevechten geleverd worden tussehcn do
Fransche troepen en opstandelingen in
Fransch China. Bij Ninh Long werd een
groote luchtaanval uitgevoerd op een dui
zendkoppige menigte, waarbij honderden
personen door machinegeweervuur gedood
werden, terwijl verscheidene honderden ge
wonden vielen.
MAATREGELEN TEGEN RUSSISCHE
ROGGEDUMPING.
Ook in Finland begint .verzet te ontstaan
tegen het Russische dumping met rogge,
welke voor spotprijzen wordt verkocht Fin
sr.he landbouwvereenigingen hebben beslo
ten een verklaring te publiceeren, waarin
zij er den nadruk op leggen, dat de land
bouw de aankoop van Russisch graan ondei
de gegeven omstandigheden beschouwt als
een misdaad, niet alleen ten opzichte van
den Finschen landbouw, doch van de ge
heele beschaafde wereld. Ingeval de aan
koop van rogge nog mocht worden voortge
zet, zullen de namen gepubliceerd worden
van de firma's, die doorgaan met Russische
rogge aan te koopen. Tegen deze firma's zal
dan de boycot worden afgekondigd.
MEMOIRES VAN KROONPRINSES
CAECIL1E.
V-De voormalige Duitsche kroonprinses Cao
alle heeft beslóten haaf memoires te jnt
bJiceeren.
i Volgens eet) mededeeling van den uitge
ver'wordt in deze gedenkschriften nergens
de politiek ter sprake gebracht.
Daarentegen geven zij 'n duidelijk beeld
van het, leven aan de Duitsche en buiten-
landschc hoven, waarmede de prinses ver
want was.
VERZET VAN GEVANGENEN.
In het huis van bewaring te Bielefeld zijn
de politieke gevangenen, die ontevreden wa
ren over de behandeling, waaraan zij zijn
blootgesteld, tot verzet gekomen. Zij school
den in de eetzaal samen en riepen van daar
door de vensters naar buiten, dat men hen
honger liet lijden.
Zij weigerden de eetzaal te verlaten en
naar hun cellen terug te keeren.
Een aanvalcommando was spoedig ter
plaatse, doch moest eerst de straten voor
het huis van bewaring" schoonvegen, daar
de menigte steeds grooter werd.
De gevangenen werden ten slotte, on
danks hun hevig verzet, naar hun cellen
teruggevoerd.
De stakingsbeweging te Barcelona is
Ulians ten einde. De werkgevers hebben be
sloten de voor den aanvang van de staking
ontslagen arbeiders weder in dienst te ne
men. Het „Syndicato Unico", dat anarchis
tisch is georiënteerd, zal worden erkend.
Op verzoek van het Syndicaat zullen de on
derkruipers worden ontslagen.
De regeering zal alle gearresteerden, die
betrokken waren hij de staking, zoomede de
belhamels, doen in vrijheid stellen. Heden
zou het werk worden hervat,
DE DUITSCHE SABOTAGE IN AMERIKA
Ontploffingen vóór Amerika aan de
oorlog deelnam
Te 's-Gravenhage is gisteren de behande
ling begonnen van de Amerikaansche vorde
ringen, ingesteld in verband met gevallen
van Duitsche sabotage in Amerika.
Schadevergoeding wordt wegers ontplof
fingen in de Lehigh Valley Terminal, Black
Tom (J^ew-Yersey) in den nacht van 29 op
30 Juli 1916 en in de Assembling Plant te
Kingsland (New Yersey) op 11 Januari 1917.
De Amerikaansche agent Hon. Robert W.
Bonyngo betoogde in zijn pleidooi dat Duitsch
land Amerika niet heeft beschouwd als
neutraal Jand en dat het van 26 Januari 1915
af een geheimen oorlog voerde tegen «le Ver-
eenigde Staten. Het belangrijkste bewijsstuk
noemde spr. een telegram van 26 Januari
1915, waarmee iedere schakel in de ketel is
verbonden. Dit document achtte spr. zoo be
langrijk, dat liet nooit uit het oog mag wor
den verloren. Het behelsde de opdracht oir
in de Ver. Staten en Canada sabotage te ple
gen tegen alle fabrieken en munitiewerk-
plaatsen, die den geallieerden dienstig zouden
kunnen zijn. Als gevolg daarvan zijn don ook
bommen geplaatst in Amerikaansche havens
zóó, dat zij moesten ontploffen, als de sche
pen in volle zee waren. Dokken, aanleg
plaatsen, goederenloodsen zijn opgeblazen
enz. Spr. gaf een gedetailleerde uiteenzet
ting van de feiten-.
INKWARTIERING IN DE OEKRAÏNE
Nnar het voorbeeld van den 30-jarfgen oorlog
Ter bestrijding van sabotage door Ockraï-
ners in Oost Galicië hebben de Poolsche auto
riteiten in eenige Oekrainisehe dorpen, mili
taire inkwartiering bevolen. Hiervoor wordt
naar het voorbeeld van den dertigjarigen
oorlog cavalerie gebruikt, -
VOLKENBONDSVERGADERING
DE MINDERHEDENKWESTIE
De verschillende commissies van den Vol
kenbond hebben gistermorgen een groote
werkzaamheid ontplooid.
Terwijl in de tweede commissie de tech
nische kwesties van de economische vraag
stukken in verband met dc huidige econo
mische wereldcrisis, die door alle sprekers
van groote beteekenis worden geacht, met
kracht ter hand werden genomen, heeft in
dc zesde commissie de leider der Duitsche
democraten dr. Koch een beslissende stap
in de minderhedenkwestie gedaan.
Reeds Donderdagavond hadden vertegen
woordigers van de Kleine Entente, Polen
enz. een korte bespreking in verband hier
mede.
De heer Koch ontwikkelde, nadat hij do
kwestie der minderheden als probleem van
vitale beteekenis voor den vrede in Europa
had aangeduid,
een geheel program tot ver
betering van de bescherming
der minderheden
de behandeling van klachten door een com
missie. van drie uit den Raad van den
Volkenbond enz. Hij verklaarde dat de kern
van het probleem der bescherming der min
derheden is de bescherming van de men-
se.helijke rechten, dc moedertaal, de cultuur,
cu de godsdienst dor minderheden.
Hij sprak tenslotte de hoop uit, dat de
Volkenbond bet teeken des tijds tijdig zou
verstaan cn een rechtvaardige bescherming
der minderheden tot stand zal hrengen.
Bij de voortgezette hehandcling van het
vraagstuk der minderheden eischte de Al-
baansehe gedelegeerde de instelling van een
Permanente Commissie voor de Minderhe
den.
De besprekingen in de commissie werden
daarna even gestaakt om het luchtschip
..Graf Zeppelin", dat boven Geneve ver
scheen, waar te nemen.
Groote beteekenis van de debatten bleek
daarna uit het feit, dat de Fransche Minis
ter van Buitcnlandsche Zaken
en constateerde, dat bet probleem der Min
derheden in zijn volle omvang in de zitting
van den Raad te Madrid behandeld is. waar
bij de voornaamste belanghebbende naties
zich tot een nieuw onderzoek van het pro
bleem bereid verklaarden. Met algemeene
stemmen is destijds besloten tot een nieuwe
procedure. Tegen deze nieuwe procedure is
tot nu toe geen ernstige critiek ingebracht,
integendeel hadden de minderheden onbe
perkte wanrborgen ervoor, dat hun klachten
enz., goed behandeld zouden worden. Laat
daarom deze nieuwe procedure uitwerken
In bet belang van rte minderheden zelf moet
gezegd worden, dat de eischen der minder
heden niet te ver gedreven mogen worden.
Anders geraakt de Volkenbond tegenover
een souveroinen Staat in een moeilijke po
sitie. De kwestie der minderheden mag in
geen geval voor gevaarlijke agitatie gebruikt
worden.
MISHANDELING IN DE POLITIECEL
NA DE DUITSCHE
VERKIEZINGEN
Voorstel der economische fractie tot
landdagontbinding in Pruisen
De heer A. Morael, te Oude God, beeft
aan den Belgischen minister van Justitie een
open brief gericht met de uitvoerig toege
lichte klacht, dat zijn l(J-jarige zuon te
Oostende in de politiecel op beestachtige
wijze is mishandeld terwijl hij met de han
den op den rug geboeid was.
De jonge Morael was op "24 Augustus, in
een autobus gezeten, op weg naar de bede
vaart te Diksmuide, door een burger, die op
de treeplank van de autobus gesprongen
was, met een revolver bedreigd en had, wat
ieder ander in zoo n geval zou gedaan heb
ben, dien man een uuwtje gegeven zoodat
hij op straat rolde en zicli bezeerde. Latei
bleek die burger een geheim agent geweest I
te zijn. De autobus werd door drie auto's'
met politie achtervolgd, Morael werd eruit
gesleurd en dor negen agenten opgebracht
üp het politicbureau werden zijn handen
op den rug in boeien geklonken en toen hij
in de col zat, werd de weerloozc jongeman
daar door een veiligheidsagent op afschu
welijke wijze met oen matrak algeranseld
cn met geweld op buik en onderbuik ge
trapt. Een gendarm, die tijdens deze beest
achtige mishandeling van een weerloozen
gevangene ook de cel binnentrad, heeft daar
eveneens aan deelgenomen.
Het adres van den vader eindigt, volgens
„De Schelde", met deze woorden:
Of U handelen zult? Wij vreezen wel van
niet. Het is ons enkel er om te doen om' U
de gelegenheid ertoe te geven, en aan ons
Vlaamsche Volk, en aan het buitenland te
bewijzen hoe, in dit gezegend jaar '30, in
dit gezegend landeken van alle vrijheden,
agenten in dienst "der Openbare Veiligheid
laffelijk misbruik maken van hunne macht
om weerlpoze gevangenen beestachtig te
mishandelen.
Nochtans duiven wij hopen dat U, was
het maar in stilte, hevelen geven zult opdat
er een einde komc aan deze laffe, en hate
lijke polilie-zeden.
DE CHINEESCHE BURGEROORLOG
De val der tcgenregeering verwacht
Uit Sjanghai wordt gèmeld, dat de Noor
dnlijke generaals Fen en Yen de voorwaar
den van Maarschalk Tsang Hsoe Liang,
welke beoopon een einde aan den burger
oorlog in China te maken, hebben aange
nomen. Het is nog niet bekend of deze voor
waarden ook door maarschalk Tsang Ka!
Shek zijn aanvaard.
Mantsjoeiijsche Ir .epen zijn gisferen Tsjili
binnengerukt, terwijl do Noordelijke troe
pen zirh op bevel van generaal Yen terug
eetrokken li ebben. I)o burgerlijke president
der I'ekingregeering Wang Tsin Wei beeft
Peking verinten. waarin men een aanwij
zing ziet, dat de tegcnregccring tc Peking
haar val nabij is.
PRESIDENT HINDENBURG VAN DE
MANOEUVRES TERUG.
De Rijkspresident is van de manoeuvres
naar Berlijn teruggekeerd.
VON GRONAU TE CUXHAFEN.
Aan boord \an bet Hapag-stoomschip
„Hamburg" is te C.tixhafon aangekomen do
bekende oooannvliegcr Von Gronau. Hij
werd vergezeld door den aviatcur Zimmer.
den monteur Hack en den radio-telegrafist
A ib recht.
Een escadrille vliegtuigen cirkelde boven
de haven.
Het enthousiasme der aanwezigen, o. w.
de naaste familieleden van de vliegers, was
zeer groot.
De e^e vaardigde Ludendorff beeft na
mens de fractie van de economische partij
in den Pruieischen Landdag, een voorstel
ingediend, om den landdag onmiddellijk
te ontbinden.
Het voorstel wordt toegelicht als volgt:
Blijkens het resultaat van de verkiezingen
voor den rijksdag staat v<i6t, dat achter de
bestaande coalitie in Pruisen ook bij bena
dering niet meer de meerderheid van het
volk ©Laat.
De naitionaal-socialistieóhe partij, die in
den Pruisischen landdag nog haar fmetie-
etenkte niet heeft, is thans op één na de
grootste partij van Pruisen.
DE SOVJETPERS ZIET DE REVOLUTIE
IN DUITSCHLAND KOMEN
Naar uit Moskou gemeld wordt, bespre
ken de officieele Sovjetbladcn „l6westiia"
cn „Prawda" Woensdag voor het eerst den
uitslag der Duitsche verkiezingen. De „Is-
westija" verklaart, dat het kapitalistische
Duitschland het evenwicht tussehcn de
binnenJandsdhe krachten heeft verloren. De
binnen- en budtcnlandsché politiek worden
verward. Zelfs wanneer de nationaal-socia
listen geen zitting zullen hebben in het
nieuwe kabinet, zal het moeilijk vallen de
huidige buitcnlandsche politiek voort te
zetten. De uitslag der verkiezingen zal ze
ker den stoot geven tot nieuwe ernstige ge
beurtenissen in Duitschland-
De „Prawda" ziet in het resultaat der
verkiezingen een aanwijzing voor de ko
mende revolutie in Duitschland.
MUSSOLINI GEÏNTERESSEERD DOOR DE
STORMACHTIGE OPKOMST VAN
HET NATIONALISME
Het „Foglio d'Ordinii" van de fascistische
partij bevat 'een opmerkelijk artikel, dat
naar men vermoedt van de hand van Mus
solini is. over de Duitsche verkiezingen. In
dit artikel wordt o.a. het volgende gezegd:
De generaties der twintigste eeuw wor
den bekoord door twee nieuwe politieke
extreme richtingen, het fascisme cn het
bolsjewisme. Dit alternatief teekent zich
steeds duidelijker en dramatischer af. De
verkiezingen van den 14den September,
welke plaats vonden onder de vanen van
Hitier, bevestigen dit Duiischlaud staat
op het punt van een beslissing te neme
en Heeft intusechcn zijn opgewonden g<
laat, doch tevens zijn vasten, dipeen c
onbedwingbaren geest getoond. Bestaat er
nog iemand, die deze beweging stremmen
kan? Bestaat er nog iemand, die- gelooft, dat
hot Youngplan precies in het jaar 1988 zal
afloopen? En dait de verdragen eeuwig
kunnen duren? De stormachtige nationale
opkomst van Duitschland intCM-esseert ons.
De veronderstelling, welke hier en daar
geuit wordt, dat het hier een voorlooper
van het communisme zou betreffen, ver
schrikt ons in gecnen deele. De fascistische
houding loopt niet op de gebeurtenissen
voorui'f en maakt geen voorspiegelingen-
Het bereidt zich voor.
In politieke kringen knoopt men aan i>o-
venstaande uitlatingen de conclusie, dat
de onderhandelingen tussehcn Frankrijk
en Italië zeer slecht moeten 6taan.
DE „DAILY HERALD" OVER DE
MILLIOENEN IN DUITSCHLAND TEGEN
HET YOUNG-PLAN
Naar aanleiding van de resultaten van
de verkiezingen voor den Rijksdag ir
Duitschland verwacht de „Daily Herald'
in Duitschland een versterking van den te
genstand tegen het Youngplan.
Al is ook de meerderheid in den nieuwen
Rijksdag voor een geheele uitvoering
het plan, 'toch kan nergens in Duitschland
eenige enthousiasme daarvoor geconsta
teerd worden. Ook in brieven van Duitsche
sociaal-democraten wordt de vraag gesteld,
waarom rnen Frankrijk nog gelden zal be
talen, wanneer deze voor bowapening wor
den gebruikt.
Het is niet cremakkelijk deze vraag te be
antwoord-en. Men moet, zegt de „Daily Hè-
nald", in Engoland duidelijk begrijpen, da-t
niet sleohts de millioenen van de rechtscbe
partijen en deir communisten het parool
„Weg met het Youngplan!" aangeheven
hebben, cloóh nog vele millioenen der an
dere partijen zijn het hiermede eens.
Een bevel 'tot arrestatie is te Chicago uit
gevaardigd 'tegen 26 bnindli-eitenlei'dere, o.
All Capon-e en George Moran. Zij zullen na
hun arrestatie terecht staan ais „vijanden
van de openbare orde".
Kerknieuws.
GEREF. GEMEENTEN
NED. HERV. KERK
Drietal: Te Haarlem (vac.-L. Poot): W
M. A. Kalkman te Katwijk aan Zee; J. H
Th. Rappard te Dinteloord; H. W. te Winkel
te Sncok.
Beroepen: Te Schelluinen, A. van Griet
huysen te Zuid-Beijcrland.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
D s. "W. S. van Leeuwen, die 28 Sept.
a.s. nfscheid neemt van de Ned. Herv. Gem.
te Velsen Cn 5 Oct. intrede hoopt te doen
Rotterdam, wordt bij die gelegenheid bevi
tigd door Dr. S. F. H. J. Berkelbach v, d.
Sprenkel.
JUBILEA.
Ds K. van Anken, predikant der Geref.
Kerk van Delft, hoopt 24 Sept. a.s. zijn
25-jarige ambtsbediening te herdenker..
van Anken werd geboren 16 Aug. 1831 te
Huogeveen. Op 22-jarigen leeftijd legde hü het
candiduatsex'-men af. 29 Sept. 1905 deed hij
•/gii ir.irede te Heinkenszand. Hij stond daarna
noc to Pernis en Wildervank en sinds 1921 tc
Delft. Ds. van Anken bewoog zich te Wilder
vank cok op het gebied der straatprediking,
lerwi.il hij in zijn tegenwoordige gemeente
den Evangelisatie-arbeid nog steeds ter nand
neemt
Ds. J. W. POLMAN.
Ds. J. W. Polman, predikant by de
Clir. Geref. Iverk te Almelo, die reeds eenige
weken ongesteld is, zal voorloopig geen amb
telijke» arbeid mogen verrichten. Door den
geneesheer is hem absolute rust voorgeschre
ven. Z.Eerw. vertoeft thans te Diepcnheim,
t Nnaaaaaaw NaaNozaoNi
G°
KERK EN CONCERT
O RG ELFABRIEK
Aelbrechtskade 90a--91--92
Telef. No. 32722
ROTTERDAM
Orgel Ned. Hcrvomde Kerk te Hengelo (O.)
Gerei. Kerk Hengelo (O.)
Geref. Kerk ,.Pro Rege", Rotterdam.
Geref. Kerk, Vollenliöve.
Geref. Kerk, Wageningsn.
Geref. Nassau Kerk, Amsterdam.
Geref. Zuiderkerk, Amsterdam.
Gerei. Kerk, Heerjansdam.
Luthersche Kerk, Euterpestraat,' Am
sterdam.
Doopsgezinde Kerk, Baarn.
Stichtingskerk, 's Heercnloo bi] Er-
melo.
Ziekenhuis Groningen.
R.K. Kerk, Saasveld.
R.K. Kerk, Geldrop.
R.K. Kerk, Veendam
R.K. Kerk, Utrecht.
R.K. Kerk, Zevenbergen.
KERKGEBOUWEN
Te Giessendam zal Woensdag a.s. een
gebouw voor de Geref. Gemeente in Hersteld
Verband in gebruik worden genomen, bij
welke gelegenheid Ds. D. C. Overduin hoopt
voor te gaan.
Het kerkgebouw, een omgebouwde sohool,
gekocht van de gemeente, bevat 200 plaatsen.
DE EVANGELISATIE TE OOSTVOORNE
In ons blad van 18 Sept. jl. werd meege
deeld, dat cand. H. G. Groenewoud te Vric-
zenveen eenigen tijd als hulpprediker de Ned.
fjerv. Gcm. te Oostvoorne zal dienen. Dit
bericht is onjuist. De zaak is zoo, dat de
heer Groenewoud tijdelijk de Evangelisatie
in Oostvoorne zal dienen, in den tijd, na 't
vertrek van deil heer Godthelp, die er noodic
is voor 't benoemen en de komst van een
volgende evangelist.
GRAFSTEEN Ds. VAN PETEGEM
Te D i n x p e rl o is dezer dagen op het
graf van den aldaar op 9 October 1928 over
leden predikant der Ned. Herv. Gemeente
Ds. J. W. van Petegem een gedenksteen ge
plaatst, waarvoor de gelden door de gemeente
werden biieen gebracht.
VEREENIGING TOT BEVORDERING DER
ZENDINGZAAK.
De Vereeniging tot bevordering der Zen
dingzaak tc Rotterdam hoopt Woensdag a.s
haar jaarlijksche vergadering te houden in dt
Groote Kerk aldaar. Als sprekers treden op
Ds. W. G. Posthumus Meyjes en zendeling D.
C. A. Bout, zendeling op Jappen (Nieuw-
Guinea).
De vergadering heeft 's avonds 8 uur plaats,
met medewerking van het dameskoor „Ca-
pclla" en Rotterd. Kinderkoor.
KERKTELEFONIE VOOR ZIEKEN
Een handleiding.
Bij de uitgeversmij. „Holland" te Amster
dam, verscheen dezer dagen „Kerktelefonie
voor Zieken" (haar organisatie en haar tech
niek), een handleiding voor Kerkeraden en
Commissiën, door Ds. J. A. Tazelaar, te Rot
terdam.
Ds. Tazelaar is een veelzijdig en vooruit
strevend man. Hij was de eerste onder de
predikanten, die de groote beteekenis der
radio in verband met de uitbreiding van
kerkdiensten voor zieken en eenzaam wonen
den begreep cn toen ook maar dadelijk zich
met alle energie ervoor gespannèn heeft
deze uitzendingen te verzekeren, eenerzijds
door de bevordering van een krachtige Chr.
radio-organisatie en anderzijds door in de
kerken waartoe hij behoort, deze uitzendin
gen te propageeren en later te organiseeren.
Ook op de ziekentelefonie heeft hij zich
met grootcn ijver geworpen. Als dat nog niet
tot ieder doorgedrongen is, dan kan men
het te weten komen uit het boekje, dat we
hier aankondigen en dat aan alle Geref.
Kerkeraden is toe-gezonden.
De zic-kentelefoon maakt in ons land dat
trouwens door zijn gelukkig nog intens ker
kelijk laven daarvoor als het ware aangewe
zen is een triumftocht.
Duizenden zieken zijn door het geheele
land reeds aan hun kerk „aangesloten'"
genieten den zegen van „de samenkomst der
geloovigcn" mee, terwijl zij niet in staat zijn
naar het bedehuis op te gaan.
Maar nog grooter zal de toepassing van
deze vinding worden als men maar overal
goed bekend is met dc kerkrechtelijke orga
nisatie zoowel als met de technische eigen
aardigheden ervan.
In de behoefte daaraan nu voorziet deze
handleiding van Ds. Tazelaar.
Als voorzitter van de Rotterdamsche Kerke
lijke Commissie voor de Ziekentelcfoon over
ziet hij het heele terrein, zooals uit dit boekje
wel duidelijk blijkt.
Hij en dc penningmeester-administrateur
der commissie, de heer A. G. Corbeth, hebben
deze zaak tc Rotterdam in hoofdzaak samen
opgebouwd en wat men opbouwt dat kent
men in den regel door en door.
Weliswaar is de Ziekentelefoon elders voor
het eerst toegepast en zelfs reeds vrij lang
geleden, nog vóór er sprake was van een ont
wikkeling der radio. Ze is immers in den
grond der zaak niet anders dan de uitbrei
ding van de z.g. „dooventelefoon" in de kerk
tot ziekbeddc-n in de omgeving van het kerk
gebouw.
Aan de Rotterdamsche Commissie komt
evenwel de oer toe, dat zij het voorhandene
heeft uitgebreid tot een voor de stad bruik-
]>aar stelsel. De zich inmiddels snel ontwik
kelende radio-techniek deed haar de midde
len tot die ontwikkeling weliswaar op ge
makkelijke wijze toevloeien, maar toch moes
ten. ook technisch tal van speciale moeilijk
heden overwonnen worden om de zieken-tclc-
fonie te maken wat zij thans is geworden,
dank zij een langdurig en zorgvuldig experi
menteeren.
Er is hier het technisch gedeelte van het
boekje van Ds. Taselaar wijst het vooral aan
pionierswerk verricht.
En ook deze „handleiding" zelf mag gerust
pionierswerk worden genoemd. Lectuur op
dit gel>ied bestaat er uiteraard niet, i,n ons
land zelf cn nog minder in het buitenland.
Bij hot doorlezen van het werkje werden
we or niettemin door getroffon vooral om
dat we hier toch te doen hebben met de pen-
nevrucht van iemand, die tooh in de eerste
plaats predikant is dat het technische ge
deelte zoo helder is geschreven en zoo stel
selmatig on overzichtelijk snmengesteld.
Wij durven met gerustheid te zeggen, dat
wanneer ec\n kcrkcraads-cominissic voor de
CENTRAAL VERSLAG ARBEIDSINSPECTIE
V.
VERPLEGINGSINRICHTINGEN.
Door het inwerking treden van de arti
kelen 6i, 65 en 66 der Arbeidswet vanaf 1
1929 is een nieuwe groep arbeiders, n.l.
zij die werkzaam zijn in iverplegingsinricli-
tingen de wettelijke bescherming, inzake
den arbeidsduur verzekerd.
„Het kan niet gezegd worden, dat de be
schermende bepalingen door alle belang
hebbenden met evenveel enthousiasme wer
den begroet; er zijn onder „de oude garde"
die het betreuren, dat baar liefdewerk van
tur tot uur met verplichte rusttijden moet
rorden ingedeeld; voor de groote meerder
heid evenwel is het vak aantrekkelijker ge
worden, nu de vrije tijd langs wettelijken
weg gewaarborgd is.
In het algemeen heeft de doorvoering
van de voorgeschreven maatregelen niet zul
ke ernstige moeilijkheden opgeleverd als
van verschillende zijden was gevreesd. In
verschillende gevallen moesten nieuwe ar
beidskrachten worden aangesteld om de
dienstregeling binnen bet kader der Ar
beidswet te houden, welke uitbreiding zoo
wel betrekking had op het verplegend als
op het huishoudelijk en technisch personeel.
Ook is gebleken, dat werktijdverkorting niet
steeds behoeft samen te gaan met uitbrei
ding van personeel, doch dat in deze zeer
veel is te bereiken met een doelmatige orga
nisatie van den dienst. In bet Academisch
Ziekenhuis te Leiden werd reeds begin 1928
een regeling ingevoerd, welke vrijwel over
eenkwam met die van bet Verplegingsbc-
sluit. Dit is bereikt zonder vermeerdering
van personeel, dank zij een meer bedrijfs
matige organisatie van den geheelen dienst
in die inrichting, mede als govolg van den
arbeid eener commissie van beheer, die tij
delijk de leiding beeft gehad.
Een dikwijls geopperd bezwaar luidt, dat
als gevolg van de gebondenheid aan werk-
roosters een patiënt telkens een andere ver
pleegster te zien krijgt, wat in sommige ge
vallen niet zonder nadeel voor de verple
ging is. Hetzelfde doet en deed zich echter
ook dikwijls voor in inrichtingen, die niet
aan de wettelijke bepalingen gebonden zijn
of vóór zij dit waren. Deze ervaring doet
twijfelen aan den ernst van de klacht".
Ln sommige roomsche gestichten is door
toepassing dc arbeid der religieuzen bedui
dend verzwaard. Wij lezen daarvan:
„In verschillende confessionoele inrichtin
gen, waar het personeel gedeeltelijk uit niet
door dc Arbeidswet beschermde religieuzen
bestaat, werd de verkorting van den werk
tijd van het leekcnpersoneel somtijds ge
compenseerd door den werktijden der reli
gieuzen te verlengen. Diensttijden van 3G
uur achtereen blijken in dergelijke inrich
tingen dan ook geen uitzondering te zijn".
„Voor de groote inrichtingen welke onder
beheer stonden van provincie of gemeente,
leverde de wettelijke regeling weinig be
zwaar op omdat daar zonder uitzondering
reeds een 48-urige werkweek bestond. Voor
de kleine inrichtingen vooral in de. kleine
steden, bleek dc nieuwe regeling een aan
zienlijke bekorting van den dagelijkschen
en wekelijkschen werkduur noodig te ma
ken.
De inspanning die de meeste directrices
en besturen van verplegingsinrichtingen
zich hebben getroost om een aan de wette
lijke bepalingen voldoend dienstrooster sa
men te stellen, en. ook practisch toe te pas
sen verdient met lof te worden vermeld.
Vooral de werktijden),ndeeling van het huis
houdelijk personeel kostte in vele gevallen
hoofdbrekens, omdat men in velschillende
inrichtingen er niet op had gerekend dat ook
op deze groep van arbeiders dc wettelijke
bepalingen van toepassing zouden zijn
De meeste moeite heeft de doonvoering
der wettelijke werktijden-bepalingen gege
ven in ziekenhuizen in kleine provincieste
den, welke ziekcninrichtingen een zeer nut
tige plaats innemen, doch over het algemeen
financieel een moeilijk bestaan leiden, daar
zij hoofdzakelijk moeten bestaan van parti
culiere liefdadigheid. Het bleek daar dik
wijls zeer moeilijk, een geroutineerde keu
kenmeid of een alwetend portier op hun
vrijen dag te vervangen, terwijl het in tijden
van extra drukte niet mogelijk bleek eenige
tijdelijke hulp te verkrijgen.
In den slappen tijd is er in zulke kleine
inrichtingen weer geen dagtaak voor het
geheele personeel, zoodat er dan dikwijls
eenige dagen extra-vacanjie wordt gege-
Natuurlijk zijn niet alle bezwaren opge-
Weerbericht.
BAROMETERSTAND
Hoogste stand 764.ÏS te La Coruna.
Laagste stand 732.6 te Holyhead.
VERWACHTING
Stormachtige tot krachtige Zuid-westelijke
tot Westelijke wind, betrokken tot zwaar
bewolkt, regenbuien, iets koeler.
Ontvangen 20 September: storm sein I.
Wordt x erwacht: Storm uit het Zuidwesten.
FIETSERS LICHT OP:
Van 2122 Sept. van 7.31 nam. tot 6.16 vm.
Van 22—23 Sept.
t 7.29 nam. tot 6.17
lost En de toestanden zijn zoo onderschei
den, dat een uniforme regeling steeds weer
haken en oogen zal geven. Wij denken b.v.
aan wat wij lezen in het verslag:
„In confessioneele inrichtingen worden als
hulp voor huishoudelijk werk soms aange
troffen een aantal onder toezicht gestelde of
lichamelijk of geestelijk onvolwaardigen, die
in dc inrichting een veilige haven hebben
gevonden. Er word meermalen bezwaar ge
maakt, voor hen dezelfde rusttijclbcpalingen
te handhaven als voor de gewone werk
krachten .Betoogd werd, dat dergelijke per
sonen na een werktijd van 55 uren gedu
rende 36 uren zou dan worden overgeleverd
aan de moreele gevaren van de straat, zoo
dat liet wenschelijk zou zijn dit personeel te
onttrekken aan de bepalingen van de Ar
beidswet opdat een langere werktijd voor
hen mogelijk zou wórden. Dit kon niet wor
den toegestaan en werd ook niet noodig ge
oordeeld, omdat liet zeer wel mogelijk was,
met dergelijke arbeidsters overeen te komen,
dat zij baar vrijen tijd niet steeds buiten de
inrichting zouden mogen doorbrengen'.
Er zijn dan ook verscheidene besprekin
gen noodig geweest om voor verschillende
moeilijkheden zoo mogelijk een bevredigen
de oplossing te vinden. Niet altoos kan men
voor den eersten tijd aan de letter der wet
vasthouden, maar in het algemeen schijnt
gezegd te mogen worden, dat men is ge
slaagd en dat er ook wel bij de leiding der
inrichtingen waardeering is voor wat tot
stand kwam. -
Zonder financieele gevolgen bleef dit alles
niet. In de meeste inrichtingen bedraagt de
personcelvermeerdering 10 pet. Op kleinere
inrichtingen drukten uit den aard der zaak
de vermeerdering der kosten nogal zwaar.
Wij staan op het standpunt, dat men met
de toepassing der wet de noodige soepelheid
moet betrachten en hebben den in (Luk dat
dit ook gebeurt. Liefst zagen wij de verple
gingsinrichtingen buiten de gewone arbeids
wet vallen. De practijk echter heeft ook
naar onze mcening aangetoond, dat bescher
ming niet overbodig is.
Moge Hij het ontwerpen
diverse bepalingen het belang x
pleegden niet worden vergeten.
ziekentelefoon een eenvoudig electricien met
wat gezond verstand dit hoekje in handen
geeft, deze, met de gegevens daarin neerge
legd, toegerust, zonder veel moeite haar een
installatie zal bezorgen, die goed aan haar
doel beantwoordt Inzonderheid nu er zoo
veel amateurs op radio-gebied zijn, die wat
van microfoons, transformators en verster
kers, accu's, gclijkrichters, luidsprekers enz.
weten, lijkt het geen heksentoer om, met dc
uitvoerige gegevens van Ds. Tazelaar's hand
leiding die ook de keuze laat tusschen ver
schillende systemen en <le vóór en nadoelen
daarvan in 'heldere bewoordingen uiteenzet,
een ziekentelefoon aan te leggen.
Behalve het zeer belangrijke technisch ge
deelte bevat het bookje een korte inleiding
en, zooals boven gemeld, een organisatori
sche en kerkrechterlijke uiteenzetting, die
hoofdzakelijk gaat over de Commissie, baai-
verhouding tot kerkeraad cn diaconie eener
zijds en tot de publioke diensten en de aan
geslotenen anderzijds, haar financiën, haar
taak, haar instructie en haar inventaris.
Het boekje is, daar het'uit de practijk ge
boren is, rijk aan practisclie opmerkingen
cn waarschuwingen en kan een- handleiding
geacht worden die alle voorkomende vragen
beantwoordt.
Gemengd Nieuws.
GESTAAKT
De reizigersdienst op de stoomtramlynen
Wijlre-Gulpen wordt ingaande 5 October a.s.
gestaakt. Daarentegen wordt de dienstrege
ling op het traject Maastricht-Vaals uitge
breid. t
VERDUISTERING.
De kantoerklerk L. uit Aalten, wiens ver
missing werd gemeld, is door de politie in de
grensstad Eocholt gearresteerd, als verdacht
van verduistering van f 2500 ten nadeele der
N.V. Stoomwasschery Herman Driessen Zn.
te Aalter», waar hij werkzaam was. Hg is naar
Zutfen overgebracht.
Economie en Financiën.
SIEMENS ft HAI.SKE.
Onbevredigende gang van zahc...
.'ot de officieele noteering te Berlijn zyn
toegelaten R.M..10 millioen Siemens Halske
debentures 1930.
Het prospectus deelt mede, dat de gang van
zaken in hot loopende jaar niet bevredigend
is. Het aantal uit te voeren orders blijft bij
bet vorige jaar achter. De bedrijvigheid is
geringer. Van de verdere ontwikkeling in de
gang van zaken in 1930 zal afhangen in hoe
verre de ingetreden depressie haar invloed
zal doen gelden. In September werden weer
een aantal arbeiders in dienst genomen
wegens toename der bedrijvigheid.
FAILLISSEMENTEN.
Uitgesproken!
ROTTERDAM. A Houthuysen, loodgieter. Ro-
J G Hujr-
denrüschclaan 78 a. R-dam. R.-c
ser; cur.: mr W Schenk.
J M Mouwen, koopman. Luathofstr
R-dam. R.-c. als voren; cur mr W Jallnk.
I v Been. kleermaker. Hu»v de
C9 b.
allnk.
r. 105
M Kodcritsch
D J G de Ge\
nhandelaar, R'dam.
PROPAGANDA-MAAND SEPTEMBER 1930
Het blad van de lezers voor de lezers
Ondergeteekende geeft op als abonné op dit blad de(n) volgende(n)
persoon(onen):
AANBRENGER:.
(Namen en adresson volledig invullen.)
Onderteekenlng van aanbreng
Op te zenden aan het bureau vau ons blad.
Kwartaalabonné's ontvangen tot 1 October de verschijnende
