Vthkaddi S-'uiMeücke. k&imti
VRIJDAG 19 SEPTEMBER 1930 DERDE BLAD PAG. 10
DE UITBOUW DER BELIJDENIS
HET RAPPORT VAN Dr. W. A. VAN ES
INGEDIEND BIJ DE GENERALE
SYNODE DER GEREF. KERKEN
ze vaderen de behoefte aan uitbreiding ook
van deze artikelen over de Schrift niet ge
heel ontbrak, kunnen we in de Walchersche
artikelen zien. En evenmin kan reden zijn
om niet tot uitbreiding over te gaan, dat
de breeder beschouwing toch wel in de Be
lijdenis zit of door combinatie wel is af te
leiden. Wat er dan inzit spreken de Kerken
dan ook zelf uit. Beknopt en naar den aard
van een belijdenisschrift, maar toch duide
lijk en met gezag, in overeenstemming met
de behoeften van onzen tijd. Anders zou de
vraag kunnen rijzen, of we niet evenzeer ge
noeg zouden kunnen hebben aan de Twaalf
Artikelen des geloof.s, ja, of alles niet ook in
de Schrift inzit cn de kerken mitsdien ook
wel zond - i belijdenisschriften zouden kunnen
Zooals gemeld heeft Dr. W. A. van
Es, van Leeuwarden in de Woensdagavond-1
zitting het rapport der synode Ie commissie
gelezen over het rapport van Deputatc-n in
zake den uitbouw der belijdenis, de afzon
dcrlijke memorie van Prof. Dr. J. Ridderbos,
terzake, alsmede omtrent do adviezen en me
dedeelingcn van de Particuliere Synodes van
Gelderland, Groningen, Drente, N.-Holland
cn Zuid-Holland Noord, waaruit blijkt dat
Groningen en Gelderland zich aansluiten bij
de toemorie van Prof. Ridderbos, Noord
en Zuid-Holland zich van een oordeel wen-
schen te onthouden, doch doorzenden voor
stellen van de classes Amsterdam en T ideri
en van de kerk van Delft, terwijl Drente ad
viseert het ontwerp door Deputaten aange
boden, niet aan te nemen.
De behoefte aan uitbouw.
Dr. van Es ving zijn rapport aan met er
op te wijzen hoe Deputaten en Prof. Ridder
bos op de vraag omtrent de behoefte aan
uitbouw der belijdenis een geheel verschil
lend antwoord hebben gegeven
Dit verschil stelde de commissie al aan
stonds voor de taak het rapport dor Depu
taten met de memorie van Prof. Ridderbos
te vergelijken, om te zien, waar do oorzaak
schuilt van dit verschil.
In hoofdzaak schijnen de commissie daar
bij vier punten in aanmerking te komen: lc
het uitgangspunt van beide stukken is
anders; 2e. wat aanleiding zou kunnen
geven tot eventueele uitbreiding wordt in
beide stukken verschillend beoordeeld; 3e.
wordt ook in verband met dc bestaande For
mulieren van E e n i g h e i d de behoef
te aan uitbreiding niet even sterk gevoeld;
en tenslotte wordt ook het doel van de
uitbreiding en in verband daarmede de d o e 1
matigheid niet gelijk verstaan en ge
waardeerd.
Het uitgangspunt
Nu kan hij dit alles al aanstonds worden
opgemerkt, dat men hier wel met een ver
schil in uitgangspunt, maar niet
met een volstrekte tegenstelli,n,g
van meeningen te doen heeft
Aan de andere zijde verdient zonder twij
fel ook wat Prof. Ridderbos opmerkt over ge
varen, die bij een al te minutieuze uitbrei
ding der belijdenis dreigen alleszins de aan-
De aanleiding.
Wat in dc tweede plaats de aanlei
ding betreft tot eventueele uitbrei
ding der belijdenisschriften het rapport der
deputaten ziet die in de velerlei dwalingen
•n afwijkende gevoelens omtrent de leer der
Heilige Schrift tegenwoordig, waarvan trou- iii>v o
i ook de opdracht van de Synode van j aarden. Ook schijnt het der commissie juist
Doel en doelmatigheid
Ten laatste raakt het verschil tusschec de
beide stukken ook nog het doel en in ver
band daarmede de beoordeeling van d e d o e 1
matigheid der beoogde uitbre.i-
d i n g. Prof. R. vreest dat het met geheel die
uitbreiding op een teleurstelling zal uitloo-
pen
L>o commissie is echter van oordeel, dat
deze bezwaren van den hoogleeraar zeker in
zoover recht van bestaan hebber., als ze ons
tegen ai te overdrevc-n verwachtingen van
een eventueele uitbreiding tot waarschu
wing kunnen zijn.
Het rapport der Deputaten ver
wacht alleen dat de dwaling dan
eerder ais dwaling kenbaar zai zijn, en het
de kerk gemakkelijker vallc-n zal er tegen
op te treden. IJet middel tot bestrijding dei-
De uitvoerbaarheid.
Het tweede punt dat onze aandacht vraagt
aldus de commissie, is, of, zelfs al erkent
men de behoefte aan uitbouw der belijdenis
ten aanzien van de leer der H. Schrift, d e
tij d waarin wij leven, daartoe wel geschikt
is, of, om het mot de opdracht van de G. S.
van Groningen te zeggen, „of het uitvoer
baar schijnt in deze behoefte te voorzien".
Het is zoo moeilijk om een oordeel te vellen
over het karakter en vooral over het Pijp zijn
gelijk men het uitdrukt, in een of ander op
zicht, ivan een tijd, waarin men leeft. Daar
entegen ziet men een tijd, die reeds ver ach
ter ligt, zoo onwillekeurig in een te gunstig
licht.
Het werd dan ook terecht opgemerkt: mis
schien kan juist het aan de orde stellen de
zer zaak een verlevendiging van het dogma
tisch besef tengevolge hebber m-
De wijze waarop.
Groningen gewaagt. Ook de memorie van
?rof. Ridderbas sluit daarvoor het oog niet
och meent de hoogleeraar, dat daarin op
zichzelf nog geen genoegzame grond voor
uitbreiding ligt. Daarvoor moeten meer rede
nen meent hij, van practische noodzakelijk
heid aanwezig zijn, zeer concrete behoeften,
een „worsteling voor de waarheid, niet enkel
door theologen gevoerd, maar bepaald door
de kerk zelve, zoodat ze het leven der kerk
in beroering bracht" en dan op kerkelijke
concilies of synoden tot beslissing wordt ge
leid. Tegenwoordig daarentegen zijn het meer
„algemeene verschijnselen, geen dwalingen",
die op het terrein van het kerkelijk leven
kunnen worden geconstateerd.
1-Iet is 'echter maar weer de vraag, hoe in
dit opzicht de tijd, waarin we leven wordt
bezien
De behoefte aan uitbreiding
„Het volstrekte gezag der Heilige Schrift
wordt duidelijk in de oude formulieren uit
gesproken", aldus Prof. R. „Centraal in kern
is de belijdenis aangaande de Schrift volle
dig in de klare uitspraak onzer Confessie
aangaande het goddelijk gezag der Heilige
Schrift. En een volledigheid der onderdee-
len kan door niemand worden gewenscht.
Van een braakliggend terrein is hier geen
sprake, het dogma van het volstrekte ge
zag der H. Schrift, staat sinds eeuwen vast
Het gaat hier enkel over eenige nadere for
muleering of uitwerking enz."
De commissie wil de betrekkelijke waar
heid van deze woorden van Prof. R. niet
betwisten.
Zoo mcenen ook wij met
pulaten, dat wat de Art. der Belijdenis
over de Schrift en het Schriftgezag lecren
voor onzen tijd niet meer voldoende kan wor
den geacht. Én dit geldt b.v. ook van wat de
Belijdenis zegt omtrent de beteekenis van de
algemeene openbaring en haar verhouding
tot de bijzondere. Dat intussohen ook bij on-
Het rapport van Dr. van Es behandelt
hierna de vraag omtrent de wijze, waarop
in de bedoelde behoefte kan worden voorzien
Wat beoogd wordt is een na
dere uitwerking en formulee
ring van wat in de Ned. Geloofsbelijdenis
aangaande de Schrift geleerd wordt, in ver
band met de dwalingen en behoeften van
onzen tijd. Maar dan in een apart geschrift
cn niet alleen als een aanhangsel of toevoeg
sel van wat reeds in deze artikelen staat. Na-
tuurt ijk moet het zoo kort mogelijk zijn
i niet in een theologische verhandeling ont-
aarden. Ook schijnt het der commissie juist
gezien, dat de Deputaten zich beperkt heb
ben tot de formuleering van wat naar hun
oordeel onder ons reeds voldoende zeker
heid heeft. Met name hebben zij zich daarom
van een nadere uitwerking en formuleering
van de leer aangaande het getuigenis der
H. Geestes in verband met de Schrift ont
houden, omdat deze leer nog te zeer voor
werp van dogmatisch onderzoek is en de
ontwikkeling daarvan nog te weinig ge
meengoed der kerken is geworden i&fc i'-y
De proeve zelve
Ten aanzien van de door Deputaten aan
geboden proeve zegt de Commissie, dat men
in deze proeve nog slechts met een eersten
stap heeft te doen om tot het door velen be
oogde doel te komen. Ook de Deputaten die
in de proeve reeds een concept voor een
nieuw belijdenisschrift zien, bedoelen daar
mede niet, dat dit concept niet voor verbe
tering of aanvuliing vatbaar zou zijn.
De vraag is dus maar of de Synode het
concept nis zoodanig geslaagd zai achten. De
Commissie meent van wel.
De commissie kan dan ook niet inzien, dat
er cenige grond is voor de conclusie, waar
toe dc memorie van Prof. Ridderbos komt en
waarbij Groningen en Gelderland zich aan
sluiten, dat er voor een uitbreiding der be
lijdenisschriften inzake het leerstuk der
BOND VAN CHR. BAKKERS
PATROONS
TWEEDE ALGEM. VERGADERING
TE ZWOLLE
„Moedig voorwaarts zij de leus!"
In aansluiting op het reeds geplaatste
.-islag volgen hier nog eenige mededeelin-
oL-n omtrent deze welgeslaagde vergadering.
De opkomst was zeer bevredigend. Onder
de gasten behoorde de heer Gunter, redac
teur vun de Chr. Bakkerscourant; van den
K. K. Bond was bericht van verhindering
ingekomen.
De Voorzitter, de heer J. Bakker, van
Groningen, wees er in zijn openingswoord
p, dat t niet den Bond langzaam maar ze-
ktr vooruit gaat; de jongste aldeeling (Am
sterdam) was een flinke aanwinst, terwijl
alrneer de gedachte doordringt, dat de Chr.
Patroons-vakorganisatie er komen moet.
Wel is er veel tegenwerking en wordt de
leuze: allen onder één vaan! aangeheven,
maar, zegt spr., ziende op Gods Woord en
onze belijdenis zeggen wij: dat kan niét!
Moedig voorwaarts, zij de leus! Niet staan
i eigen kracht, maar opwaarts ziende ver
wachten wij de hulp van God, Die roept en
ook de krachten geeft.
De heer J. Boss, voorzitter der Zwolsche
afdeeüng, sprak namens haar een welkomst
woord, 't Verheugt spreker, dat er een C.hr.
bakkersorganisatie is, een neutrale vereen,
heeft velen nooit kunnen bevredigen. Maar
nu ook aan 't werk; er zijn vele Chr. Bak
kers. ze moeien allen komen onder onze
banier!
Het jaarverslag.
De heer K. B o 1 s t ey n, van Groningen,
bracht het jaarverslag uit. In Maart 1929
werd de oprichtingsvergadering gehouden
en begon men met 3 afd. en 53 leden. 31
Dec. 1929 waren er 124 en langzamerhand
gaat het ledental nog steeds omhoog.
De Bond heeft een eigen orgaan, 't welk
om de li dagen verschijnt. Veel werk is
verricht, zegt spr., maar met dankbaarheid
mogen we op 't afgeloopen vereenigingsjaar
terugzien.
De penningmeester, de heer d. J. Grit-
ter, gaf een pittig verslag over de finan
ciën. Een batig saldo van ruim f 100 kon
worden geboekt.
In plaats van den heer G. Z o m e r, te
Utrecht, die ontheffing had gevraagd, werd
als hoofdbestuurslid gekozen dc heer J.
Boss, te Zwolle, die de benoeming aan
nam.
Een belaugrijke vraag.
Nadat verschillende punten de revue wa
ren gepasseerd, kwam in de middagverga
dering aan de orde het belangrijkst punt
der agenda: een vraag van de afd. Zwolle:
„Hoe moet een Christen-patroon staan te
genover de arbeidscontracten?".
Hierover ontspon zich een breede discus
sie, waartoe gereedo aanleiding bestond om
dat te Zwolle zich een kwestie met een
voorgelegd collectief contract had voorge
daan. De heer Van Keulen gaf hierover
een toelichting. Ten slotte werd een motie
met algemeene stemmen aangenomen, waar
in werd gezegd, dat een Christen-patroon
geen bezwaar kan hebben tegen een collec
tieve arbeidsovereenkomst, mits er voor de
vaststelling van zulk een contract door bei
de partijen op organisatorische wijze over
leg is geschied. -
Van het referaat van den heer J. van
Al ten a Czn., dat hierna aan de ordé
kwam, gaven we gister reeds verslag. Zoo,
ook het slotwoord van Ds. H. A. Munnik.
Daarna werd de vergadering op de
bruikelijke wijze gesloten.
Kerknieuws.
NED. IIERV. KERK.
Beroepen: Te Brandwijk, H. A. de Geus
- .te Huizen (N.-H.). Te Bcrgschenhoek,.
Heilige Schrift geen genoegzame reden aan j j E Uitman te ^ist. Te Langweer
r HET 'JUBILEUM VAN PROF. DE BRUIN
..czig zou zijn.
Het advies der Commissie is dan ook. dat de
Synode opnieuw Deputaten benoeme om het
overleg met de buitenlandsche Kerken voort
te zetten, onze eigen Kerken nog gelegen
heid geve haar wenschen en opmerkingen
over de aangeboden Proeve binnen een te
stellen termijn in te zenden, deze proeve re
kening houdend met de verkregen opmerkin
gen nader tot een concept uit t.e werken en
het dan uiterlijk een half jaar voor de a.s.
Generale Synode den Kerken te doen toe
komen.
(Fr.), J. W. Noteboom te Aagtekerke.
Bedankt: Voor Gouderak, B. Batelaan
te Barneveeld. Voor Sommelsdijk, J. Enke
laar te Ouderkerk a. d. IJssel. Voor Op-
heusden, J. van Amstel te Putten o. d. Veluwe
Voor Putten (toez.), B. G. C. Steenbeek te
Wierden.
emeritaat
d s. C. B. B a v i n c k, predikant der Geref.
INGEZONDEN FIEDEDEEL-ING
verleend met ingang van 1 December a.s. Ds.
Bavinck, de nestor van de predikanten der
Geref. Kerk van ^Rotterdam, stond van 30 Nov.
1890 te Hazerswoude en deed 9 Sept. 1894 zijn
intrede te Rotterdam.
PREDIKANTSPLAATSEN.
Op de rijksbegrooting wordt aangevraagd
gen traktement van f 1000 voor een predicant
£ij de Ned. Herv. Gem. te Emmercompascuum.
VACANTE GEMEENTEN.
In den ring Hoogezand der Ned. Hew.
Kerk zullen weldra 7 vacatures zijn, terwijl
een plaats wegens ernstige ziekte van den
predikant ook nog door de ring moet worden
voorzien van predikdiensten.
KERKGEBOUWEN.
Te Amsterdam werd Zondag j.l. onder
veel belangstelling de nieuwe Luinerkapel
aan de Eulerpestraat van de lierst. Evang.
Lutiierscne Gemeente plechtig ingewijd, bij
welke gelegenheid tevens liei nieuwe urgei
m georuiK werd genomen.
De dienst, weme bijgewoond werd door
Burgemeester De Yiugi met zijn echtgenoo-
te, werd geleid door uen wijkpredikant Ds.
P. Neideck.
Verschillende vertegenwoordigers van ker
kelijke colleges \oerden het woord, afgewis
seld door zang v/iii de Gemeente en van de
soliste mevr. Dannie van Wijk—-Horn, bege
leid door den heer L. A. van Wijk.
Het orgel werd bespeeld door den beken
den organist, den heer Jan Zwart, die de
kwaliteiten van dit instrument op schitte
rende wijze demonstreerde. Zoowel de re
gisters aizonderlijk, als in combinatie ge
bruikt, en het volle werk, zijn heel mooi en
de bekwame organist wist het gehoor door
zijn spel te boeien.
Het orgel, dat gebouwd werd door de fir
ma Valckx en Van Kouteren en Co., kerk-
orgelfabrikante te Rotterdam, vormt met het
nieuwe kerkgebouw een harmonisch geheel
HERDENKING 150-JARIG BESTAAN DER
ZONDAGSSCHOOL.
Het feit dat de Zondagssciiool voor 15u
jaar door Robert Raikes te Gloucester in
c/iigeljuiu werd opgericht, zal te Amsterdam
worden herdacht uoor het; Comité van Aai-,
sterdamsche Zondagsscholen, hij welk Co
mité 'een veertigtal Zondagscholen aange
sloten zijn.
in de eerste plaats zal op Zondagavond
19 October m de N .Z. Kapel de jaarujksohe
mdstond worden gehouden, waarbij Ds. J.
li. F. Kcmme zal voorgaan. Voorts zal op
Maandag 2U October een samenkomst wor
den gehouden met ouders van Zondags
schoolleerlingen en belangstellenden in het
kerkgebouw der Herst. Evang. Luth. Ge
meente aan de Kloveniersburgwal. Daar zul
len 6Ü0 Zondagsschoolleerlingeai eenige lie
deren zingen, terwijl Dr. M. J. A. de Vrijer,
voorzitter van het Comité, en Ds. C. J.
Schweitzer het woord zullen voeren.
Deze samenkomst zal door de Ned. Chr.
1 Radio-Vereen, worden uitgezonden.
Tot slot zal op Woensdag 22 October eeu
feestelijke bijeenkomst worden gehouden in
Parkzicht.
ZENDING.
Zendingsintern at en. Het Zendings
bureau te Oegstgeest meldt ons o.a. over
het Zendingsterrein van het Ned. Zende
ling Genootschap onder de Karo Bataks in
Deli Noord-Sumatra) het volgende:
De Christelijke Zending, die de waarde
van het gezinsleven en mitsdien van de op
voeding hoogschat, heeft dat in Deli uitge
drukt in twee internaten, één voor jongens
en één voor meisjes. Dit laatste heeft zeker
in den tegenwoordigen tijd niet minder be
teekenis dan het eerste. Er wordt dan ook
in Deli al lang wat voor de jonge vrouwen
en de Delimaatschappij het Jongensinter
naat beter gehuisvest is, heeft dezelfde Deli-
Maatschappij nu tienduizend gulden gege
ven voor een nieuw meisjesinternaat.
Deze gift beteeként echter geen vermeer
dering van inkomsten, daar de Zending zelf
de grond moet koopen en zij een eigen er
varen Europeesche leidster voor dit meisjes
internaat zal moeten benoemen.
Schoolnieuws.
HOOGER ONDERWIJS
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN.
Dr. J. H. Thiel uit Haarlem is vanwege fiet
Leidsche Universiteitsfonds benoemd tot Bij
zonder Hoogleeraar in de oude geschiedenis
den hellenistischen tijd aan de Leidsche
Universiteit.
LAGER ONDERWIJS
HOOFDBENOEMINGEN.
(School Telefoonweg)H. Schraa,
aldaar. Genoemde school wordt n.l. gesplitst in
ree scholen.
Boel en slaan (Fr.), A. Lauwerse. ond.
te Middelburg.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN.
A speren (hoofd J. v. d. Velde), h. Vis-
srher. Blokzijl. Aangenomen.
Apeldoorn (Pr. Julianaschool, Piet
Jaubertstraat 50, hoofd J. Doff), J. B. Stob,
Winsum (Gr.). Aangenomen.
Putten (School Rapiermakerstraat, hoofd
C. Mulder), J. W. Timmer, Hulshorst, en E.
Timmer, Staverden (tijdelijk).
Bresken s, J. Suurmond, Vlissingen.
De Wilp, Gr., (hoofd B. J. Cramer), J.
L. Zijlman, Houwerzijl.
Ichr. landbouwhuishoudschool
TE EDE
Bij de- aanbesteding van ©eri Chr. Land
bouwhuishoudschool te Ede vanwege de afd.
Gelderland van den Ohr. Boeren- en Tuin-
dersbond waren 42 inschrijvers. Hoogste in
schrijvers: Gebr. de Kleer, Ede, met 30.500,
laagste inschr. A. Aartsen, Ede met f 24.125 en
j. van Dolder Co., Bennekom, met f22.666.
RUIME KEUZE EN GEEN KEUZE.
Voor de betrekking van onderwijzeres aan
de Chr. School te Witharen (O.) hebben
zich 105 sollicitanten aangemeld.
Voor de betrekking van onderwijzer met
verplichte hoofdacte te Martenshoek, gem.
Hoogezand, heeft zich geen enkele sollici
tant aangemeld.
ACTIE TEGEN EEN SCHOOLHOOFD.
Onlangs werd aan de openb. school in het
Noorden van Hoogeveen een roomsch school
hoofd benoemd. De ouders hielden hun kin
deren toen thuis.
Thans heeft dit hoofd ziekteverlof verkre
gen tot 8 Nov. a.s. In zijn plaats is tijdelijk
een niet-roomsche onderwijzer benoerna en
nu zenden de ouders hun kinderen weer
naar school, aldus „De Maasbode", die ver
onderstelt, dat de ongesteldheid van het
hoofd niet vreemd is aan de actie der
ouders.
TOELAGEN AAN KWEEKELINGEN.
Minister Terpstra acht het noodig de be
reidwilligheid om tot onderwijzer te worden
opgeleid aan te moedigen door het in uit
zicht stellen van financiëelen steun. Daar
om zijn in de begrooting van Onderwijs de
artikelen, bestemd voor het verleenen van
bijv. in het Zendingsziekenhuis te j toelagen aan kweekelingen, met f 7500 en
Sibolangit, waar een aantal van haar in
babyverzorging wordt bekwaamd.
De internaatsgebouwen te Kaban Djahe
lieten veel te wenschen over en terwijl een
vorig jaar met behulp van het Landschap
f 500 verhoogd en is art 115, behalve met
't te venvachten gewone accres, met f 40.000
verhoogd, ten einde de instelling van enkele
parallelklassen aan kweekscholen onder be
paalde voonvaarden mogelijk te maken.
Radio Nieuws.
9.30—9.40 Nieuwst
10.30 Ziekenu'
12.— .Tijdsein
lateurfotografer
leidersklasse". 6.Lezing over „Vacantle-
g en speeltuinwerk". 6.40 Kinderuurtje. 7.45
^■0. Transport
arbeiders. 9.Toe
ïofoonmuziek. 12.
PAEDAGOGISCH TIJDSCHRIFT.
In het jongste nummer van deze periodiek
komen de volgende bijdragen voor: „Het
zenuwachtige kind" door Dr. J. van der
Spek; „Jezus als opvoeder", door Prof. Dr. a.
van Veldhuizen; „Het humanisme in ons school
leven". Alle zeer belangrijke opstellen.
D. Wouters zet zijn Christelijke Revue voort,
Embé geeft een „fijn'' stel briefjes van een
moeder aan een onderwijzer, en T, van der
Koov overziet de jongste paedagogische litte-
EXAMENS
ACADEMISCHE EXAMENS
Wensen, P. L. J.
J. J. Woltman. E.
EXAMENS VRIJE- EN ORDE-OEFENINGEN
eree, DelfzUl. Niet
vezen 3 candidaten
EXAMENS-STUURMAN
e n h a g e. Gslaagd voor 2e stuurrpan
omvaart de heeren C. G. M. Winter en
de beeren
Gelderen. Amsterdam; J. Wortel, Ter
J. F. W. Dicker, Utrecht en N. P.
Middelburg.
n de heeren A. Ris en L. Pot, Amsterda"m;
Ruiter. Noord-broek; A. G. Slabbehoorn, Saa
H. Posthuma,_ Utrecht; H. H. IC
ön. Voorschoten;
Reit, Winschot
A. Roosen. Tilburg: H. Rozendaal,
de Rooy, Eindhoven; J. Qi
sum; A. J. Schipers
's-Hertogenbosch en
Het politiediploma
en M. Schram. Haa
Fr. Royers. A. H.
latsheuvei; A. Rutcn,
srwierven J. J. Sleypfn
m; H. Sjoerds, Ede; J.
Segers. A. F. J. Smul-
Tilbmrg; J. Riezebos, G. Snikkenburg. E. de
Roos. A. van Schaik, H. Chr. Run go. A. Schol-
tens en A. Raggers, Amsterdam: A. Reiber,
's-Hertogenbosch; M. Roeda en S. J. Siccama,
Leeuwarden: J. J. de Ruiter. Hontenisse: S. E.
Siebelts. Eindhoven; K. Rottnans, Klazinaveen;
A. Schatkorst. Oudenbosch; H. J. Smld, Wln-
D. Prtjs
Dragten; G. de Reier, Alkmaar; H. Ridderbroek
Heerde: W.
EXAMENS-KRAAMVERPLEGING
Breda. (Prov. Noord-Brabantsche Groene»
ICruls-eVreeniging). Het diploma-Kraamverple-
ng verkregen de dai
EEN GELE NAPOLEON
door ARTHUR E. SOUTHON
„Welkom, Bloem ivan Kwandi!" begroette Rilston haar. „Wat
drijft je nog zoo laat hierheen?"
„Ik kom tot Feribu-ekun, om voor mijn vader te pleiten. De
gele man heeft hem weer op een dwaalweg gebracht. Hij is daar
in.geslaagd, alleen omdat hij zeide, dat hij mijn vader vermoor
den zou, wanneer hij zijn partij niet koos. Spaar hem, Feribu-
ekun, cn hij zal u zeer onderdanig zijn in den vervolge".
„Morgen vroeg zal ik. hem onder handen nemen om zijn
dwaze streken", zei Fane norsch. „Toen ik hem de vorige maal
gespaard heb, heeft hij me bij hoog en bij laag gehoorzaamheid
beloofd. Het schijnt, dat de koning erg vergeetachtig is. Dit is
een kwestie, waar meisjes zich maar niet mee moeten bemoeien,
Feribo". I' I ;lt^
„Maar, Feribu-ekun, een meisje weet misschien dingen, die nog
verborgen zijn ivoor eiken man. Ik weet, wie de vooraanstaande
figuren bij de Broederschap des Doods zijn in elke stad, en ik
weet, welke geheime teekencn zij onder elkaar plegen te gebrui
ken. Spaar mijn vader en ik zal u alles vertellen wat ik hoorde,
toen ik den gelen man lag af te luisteren vannacht".
Fane kon nauwelijks zijn gelukkig lot gelooven! Als ze de
wuarheid sprak, en hij had het meisje nog nimmer op een leugen
betrapt, dan zou aan alle troebelen weldra een eind zijn geko
men. Met de sleutel tot de geheimenissen van dc Broederschap
zou het vrij eenvoudig zijn, het vuurtje uit te trappen en Karum-
bana te redden van de dreigende revolutie.
„Laat me eens hooren, wat je weet", zei de Commissaris na
enkele oogenblikken. „Als jouw wetenschap me helpen kan om
het kwaad van den gelen man ongedaan te maken, zal ik je
vader ook ten tweeden male sparen".
Bijna een uur lang zat hij ijverig aanteekeningen te maken in
zijn notitieboek, terwijl Feribo met het bewonderenswaardige ge
heugen van iemand, die zijn (vermogen nooit verzwakte door zich
te verlaten op geschreven hulpmiddelen, herhaalde alles wat ze
had opgevangen. Toen ze klaar was daarmee, leunde Fane ach
terover met een glimlach van groote tevredenheid en voldoe
ning op zijn magere, vermoeide gezicht. Hij had nu alles wat
hij noodig had; oneindig veel meer dan hij had durven hopen.
De dag (van de Broederschap zou niet meer dagen!
„Je vader is veilig, Feribo", zei hij. „En nu wil ik je danken
met mijn lippen, zooals mijn hart je vandaag al zoo vaak heeft
dank gezegd voor de waarschuwing, die mijn vriend in staat
stelde om mijn zuster te redden. Om dien grooten dienst, dien je
mijn zuster hebt bewezen, zou ik je vader in ieder geval ge
spaard hebben, maar nu ben ik je dubbel verplicht en ik wil je
graag helpen, als ik kan. Is er iets, dat je graag hebt en bij het
verkrijgen waarvan ik misschien helpen kan?
Feribo keek beschroomd naar den grond, terwijl ze zenuwach
tig frommelde aan de plooien van haar blauwe gewaad. Toen zei
ze zacht met een rozig blosje op haar mooie gezichtje:
„Als Feribu-ekun tot den koning voor mij wil spreken over
Makindi, dan zou ik altijd zijn slavin willen zijn. Ik bemin hem,
zooals hij mij bemint en onze dagen gaan in treurigheid voorbij,
omdat we zelfs niet eens tegen elkaar mogen spreken. Het hart
van een Afrikaansch meisje is gelijk aan dat van haar blanke
zusters. Liefde is alles ivoor onsen voor Makindi, mijn gelief
de, zou ik graag mijn leven willen geven".
„Ik zal erover spreken; en de koning zal naar mij luisteren",
antwoordde Fane hoffelijk.
Met een vlugge gracieuze beweging viel Feribo voor hem op
haar knieën. Terwijl ze plat voorover ging liggen, nam ze zijn
voet en plaatste die op haar hals, terwijl ze hartstochtelijk uit
riep:
„Mogen alle goden u blijdschap geven, want gij hebt mijn be
droefde hart vervuld met innige vreugde, o Feribu-ekun!"
Toen stond ze op en met een korte groet voor de beide blanke
mannen, ging ze naar buiten in den donkeren nacht. Blijheid
straalde er uit haar groote donkere oogen.
„Je had gelijk, Rilston", zei de Commissaris na een wijle,
terwijl de harde trekken op zijn gezicht een zachter uitdrukking
vertoonden. „De broederschap der menschen is toch iets reëels.
Onder de oppervlakte zijn zwarten en blanken één in de groote
passies van liefde en haat. De vorm, waarin die zich uiten is
grootendeels een geografische kwestie, geloof ik. Ik ging Tulasi
haten even vurig, als hij mij haatte en hier in de woeste bin
nenlanden maakte de haat me even meedoogenloos als hem.
En deze liefde van Feribo en Makindi is even diep en zuiver als
de diepste en zuiverste passie, die ik ooit onder ons eigen ras heb
waargenomen. Afgedacht van toevalligheden ö/ls omgeving, op
voeding en religie, is het heele menschelijk geslacht één, want
liefde en haat zijn de dingen die den mensch maken tot wat hij
is. Tulasi was een duivel, omdat hij leefde om te haten. Als hij
eiven vurig had kunnen liefhebben, zou hij een groot man ge
worden zijn".
HOOFDSTUK XIV.
De overwinning van Kwandi
Mary Fane herstelde langzaam van haar ernstige beproeving
en van wat zij dien langen nacht had moeten doorstaan. De
overval was op het meest ongelegen tijdgtip gekomen, want ze
was nu langer dan een jaar in Afrika geweest en zou binnen
weinige dagen naar het vaderland terugkeeren. De koorts maakte
haar neerslachtig en zwak, maar de zenuwschok, die veroor
zaakt was door die klamme magere vingers van een banneling,
hadden haar het grootste leed berokkend. lederen nacht door
leefde ze in haar droomen weer die vreeselijke gebeurtenis en ze
werd dan gillend wakker.
Nadu, die merkwaardig veranderd en verteederd was, ver
pleegde haar voorbeeldig. Ze zat geduldig naast het krakende
veldbed, al die lange warme nachten om haar te kalmeeren als
de nachtmerries kwamen, die haar deden sidderen en beven.
Feribo paste haar overdag op, en Mary praatte dan lang en
ernstig met het mooie meisje, die haar gered had van een nade
rend onheil.
De Commissaris besteedde zijn dagen met het doorkruisen van
Karumbana, waarbij hij dankbaar gebruik maakte van de sleu
tel die Feribo hem verschaft had, om de hand te kunnen leggen
op de voormannen van de geheime organisatie en om de bewe
ging uit te roeien.
Drie weken lang lag Mary in Rilstons hut, terwijl ze lang
zaam aan genas. Toch waren het geen ongelukkige weken voor
haar- Ze liet nimmer door woord noch blik merken, det ze in
'n kort moment van bewustzijn, toen ze in onmacht lag, zijn harts
tochtelijke roep gehoord had: „O Mary, lieveling, Goddank, dat ik
op tijd was" en Rilston kon niet bevroeden, dat zij zijn geheim
wist, (Wordt vervolgd).
