EEN GELE NAPOLEON
DINSDAG 9 SEPTEMBER 1930
DERDE BLAD PAG. 9
CENTRAAL VERSLAG ARBEIDSINSPECTIE
in-)
De uitgebreidheid van dc materie in het
Centraal Verslag behandeld, dwingt ons,
hier en daar slechts een greep te doen uit
den rijken inhoud. En een van de dingen,
waarnaar wij het eerst kijken en die ook de
brecde massa interesseeren is zeker wel de
vraag, hoe het staat met de bescherming van
de kinderen en de jeugdige arbeiders.
Met dc kinderbescherming zijn wij begon
nen, wij zijn van stap tot stap verder ge
gaan, maar ze is en blijft noodig en sym
pathiek.
Wij weten dat een kind beneden li jaar
of nog leerplichtig geen arbeid mag verrich
ten. Iedereen weet dat. Gebeurt het toch,
dan zijn de ouders te laken, al mag
worden aangenomen, dat armoede ze tot
dezen stap bracht, maar dan zijn ook de
werkgevers in overtreding.
Het is helaas geen zeldzaamheid, dat dit
gebeurd is in 1929. Niet minder dan 766
processenverbaal moesten er worden opge
maakt. Dat betcekent natuurlijk dat men in
die gevallen de overtreding heeft geconsta
teerd. Het beteekent niet dat ze niet n
malen is voorgekomen.
Nu kan er wel eens in een bepaald geval
misverstand aanwezig zijn of kunnen de
omstandigheden een bepaalde overtreding
verklaren. Maar dikwijls is er met den bes
ten wil ter wereld niet aan misverstand te
denkeu, zijn het dezelfde ondernemingen die
telkens weer de wet ontduiken en overtre
den, en die derhalve bewijzen met opzet te
zondigen.
Zoo lezen wij van een machinale kuiperij,
die bijna elk jaar weer in het verslag moet
worden gesignaleerd. Nu werd een tijdlang
dagelijks gecontroleerd. Reeds den eersten
dag werden 3 kinderen, die trachtten zich te
verbergen, aangetroffen. Veertien dagen heeft
men de controle volgehouden. Toen scheen
men gezind zich voorloopig aan de wettelijke
bepalingen te houden.
Soms ontbreekt de humor niet in het geval.
I-Iet bestuur van een vereeniging tot Bescher
ming van Dieren, liet met prentbriefkaar
ten werken, ter verkrijging van finantiën
voor het op te richten asyl. Deze kinderen
waren jonger dan 14 jaar, en mochten dus
niet in loondienst arbeid verrichten. Hier
ging blijkbaar de liefde voor het dier die
voor den mensch te boven.
Misschien vindt men dezen arbeid niet te
Zwaar en dus de overtreding niet zoo erg.
Maar erger is wel, dat men kinderen van
11 en 12 jaar in het haam spant om langs
den wal een schip voort tc trekken. De
schippers, die dit blijkbaar minder erg von
den, kregen een geringe geldboete.
Daar zijn erger toestanden nog dan deze.
In een fabriek voor poetskatoen werd Zélfs
een 8-jarige jongen te werk gesteld en bezig
gevonden aan het uitrafelen van katoenen
snaren. Op een snikheeten Woensdagmiddag
werd geconstateerd dat een 4-tal jongens,
oud 7, 9, 9, en 13 jaar, bezig waren met het
versjouwen van hout op de werf van een
houtzagerij. Net als de volwassen sjouwers
hadden zij zich van alle overtollige kleeding
ontdaan en zij ploeterden zoo hard, dat hun
opgetrokken hemdjes nat van het zweet aan
hun lichaampjes plakten. Een onderzoek
bracht aan het licht, dart. deze kinderen
eiken vrijen Woensdag- én Zaterdagmiddag
en bovendien op de andere werkdagen na
schooltijd behulpzaam waren op de zagerij
en daarmede resp. 10. 15, 30 en 50 ct. per
week verdienden. Door een schikking
ad 4 x 3 werd strafvervolging (voorkomen.
Wij wil en wel eerlijk zeggen, dat we
liever dezen kindervriend maar eens voor
den rechter hadden gezien en met naam en
toenaam gesignaleerd. Principale hechtenis
had hij zeker verdiend.
In een conservenfabriékje, werd volgens
een courantenbericht, kinderexploitatie op
groote schaal gedreven.
Eeh beetjë overdrijving school hier mis
schien in, maar bij een controle trof men
er toch een 7-tal kinderen van 913 jaar,
bezig met het ontstelen en sorrteeren van
kersen.
In een barbierswinkel trof men een 13-ja-
l*jg inzeepertje, die Woensdag en Zaterdag
uitsluitend togen het genot va,n eventueele
fooien, den kapper hielp en dan van 2 tot
10 a 11 uur aan dit beschavingswerk bezig
Was.
Maar soms zocht men het meer in de
Vroegte zooals blijkt uit de mededeeling om
trent een bakker, die zijn 13-jarige loop
jongen al om 5 uur in dc bakkerij liet wer
ken Gelukkig zijn er ook onder de ambte
naren van de arbeidsinspectie veel perso
nen die van vroeg opstaan houden.
Naast de humor van het geval der dieren
beschermers staat de tragiek van het steen
fabriek-geval, waar een 13-jarige jongen, die
dus niet mocht arbeiden, door de locomo
tief werd overreden en gedood.
De fabrieksbaas heeft blijkbaar gevraagd
paar de arbeidskaart, die de jongen niet kon
toornen natuurlijk. Hij had daarop het kind
moeten wegzenden, maar bleef in gebreke.
De arbeidswet is ook zoo veeledschend niet-
Daar ligt nu de verpletterde knaap, als een
getuige voor onze arbeidswet en tegen
veler levenspraktijk. Een christen zij ook in
de zaak van de arbeidswet teer van opvat
ting.
BRIEVEN UIT DE HOOFDSTAD
KONINGINNEDAG
Wij hebben onder dit hoofdje wel eens
meer iets geschreven over de viering van
den Koninginnedag in Amsterdam, die ons
niet geheel kan bevredigen.
Niet dat wij de viering zouden willen af
schaffen, wij meenen integendeel dat er meer
van moet worden gemaakt en dat onze eigen
mensch en zich minder afzijdig houden, dan
tot nu toe het geval was.
Men moet tegenover de berichten, die in
sommige bladen over de viering van den
Koninginnedag verschijnen, natuurlijk de
grootste reserve in acht nemen.
Bij arbeidsconflicten treffen ons soms in
dezelfde pers mededeelingen, die ons zou
den doen vermoeden, dat de politie met
zeker genoegen op de arbeiders losslaat, ar
beiders die dan in den regel zelfs nog niets
met het conflict te maken hadden en dat de
arbeiders zelf niet, dan met dc meeste zacht
zinnigheid on wellevendheid tegen werk
willigen optreden en dan slachtoffer worden
van een zekere politie-terreür.
Is er een feit van iidtionalé beteekenis,
maar dat dool- diezelfde j>ers niet wordt
gewaardeerd of niet begrepen, dan is ineehs
de politic, ook al teekenden ze kranig voor
de V.A.R.A. en al zijn ze sterk modern ge
organiseerd, slap en vaatdoekig, laat ze alles
toe, en de arbeiders gedragen zich als
liederlijke Zwijnen.
Kan men dan nog gelijk een hauw gevèn
naar de chrlsttelijke groepen dan doet men
dat met zekere voorliefde, en graag zou
men alle narigheid en alle verkeerdheid op
hun rekening schrijven, al Weet mc,n, 'dat ons
christenvolk in Amsterdam en daarbmteh
dit en andere feesten op waardige wijze
viert
Op zidhzelf gezien behoeft in die wijze van
feestviering naar ons oordeel geen verande
ring gébracht De feestviering op de scholen
is eenvoudig, in geen enkel opzicht over
dreven, ze moet alleen meer gecentraliseerd
worden. Enkele scholen hebben geen Konln-
ginnefeest, zulks in verband met den aan
vang der werkzaamheden na dé vacantics.
Het kan daarheen worden geleid, dat alle
scholen op denzelfden dag, zoo mogelijk op
den Kooinginneverjaardag zelf, weer het
feest vieren, of zooals men dat ook wel eens
heeft getraoht, dat men enkele scholen com
bineert, aJ etuirt dit wel weer op practieche
bezwaren.
Onze samenkomsten geleid door de Chris
telijke Oranjevereenigingen behoeven ook
niet van karakter te veranderen, ze zijn in
den loop der jar engegroeid, hebben eeh be
paalden vorm gekregen, die met het eigen
lijke doel der Vereeniging nauw verband
houdt.
In onzen kring, .'aal ons nu maar roemen
de onwijs zijn, zit hert kwaad niet We móe
ten trachten grooter kring nog te bereiken,
in de viering van den Koninginnedag te
betrekken. Er is. meenen wij, de laatste
jaren ook weer eenige verlevendiging merk
baar, maar daarmee is ten aanzien van de
kring vrijwel de taak beëindigd.
Vrijwel! Want voor een ding, en een be
langrijk ding zou ik willen pleiten. Dat is
een samenkomst van de Gemeente des
avonds of op den middag, al naar de prak
tijk dit uitwijst, waar wij dankend K-oor God
komen en Hem voor het leven en den wel
stand voor de gezegende regeering ook van
onze Hooge Landsvrouwe bidden.
Wij komen in dit opzicht tekort Niet al
leen, dat er bij sommigen verslapping is,
maar de besten komen te kort als wij letten
op de apostolische vermaning dat er gebe
den en smeekingen moeten ziin voor Konin
gen en allen die in hoogheid zijn. En een
opzettelijke samenkomst van de gemeenté,
die alweer naar de apostolische vermaning
den Koning moet eeren, bewaart ons voor
clandestien trompetgeschal en het half en
half goedgekeurd gezang in den gewonen
Zondagsdienst.
Deze samenkomsten kunnen ook een getui
genis zijn van de gemeente tegenover dc
wereld, tegenover de vaderlandslooze geeste
loosheid en de vaderland onteerende brood
dronkenheid. Een getuigenis ook voor den
eigen kring, dat wij nog altoos eeren „den
Koning", dat wij nog altijd liefhebben het
geschenk dat God ons in de Oranjes gaf.
Maar daarnaast hebben wij toch ook de
roeping iets meer te doen aan de opvoeding
van ons volk. De gröote massa, die zich be
weegt op de straten, die zich vermaakt om de
clowns, om een gesohminkten, verkleeden,
gemaskerden sjacheraar, die toetert en
ratelt, en geweld maakt,, heeft geen enkele
gemeenschap met het feit van den dag.
't Is eeh vrije dag, er is drukte, er
wat op straat te zien, reden genoeg
heen te gaan en te zien. Nog altijd is de
Amsterdammer belust op een standje en ge
neigd volksverzamelingen te makeh én de
politie te weerstaan.
Hij heeft genoeg van den kwajongen in
zich overgehouden, om smaak te hebben in
de poppenkast, in een kerel met een aap, in
een paar fantastisch Uitgedoste schooiertjes
uit de Jordaan, in een troep hossende jon
gelui, in slierende serpentines en wolkende
confetti..
En nu even het vuurwerk uitgezonderd,
anders is er niet. De vereeniging tot ver
edeling van het volksvermaak weet dit volk
blijkbaar niets te geven En zoo aan zich zelf
overgelaten zwalkt het door de stad, maakt
het veel minder bont dan sommigen geloo-
ven, maar weet toch van de Viering niets te
maken en geeft mede door de verzameling
aan allerlei ongure individuen gelegenheid
hun gore practijken uit te oefenen.
Het is wel een moeilijk probleem in een
groote stad de massa iets te geven. Maar
men zal toch de handen in elkander moeten
slaan en overwegen, of toch niert een weg is
te vinden, hier iets beters te geven.
AREND VAN AMSTEL.
Land- en Tuinbouw.
HOOG BEZOEK
De provincie Groningen zal deze week
bezocht worden door de heeren R. A. A.
Tjakranigat, regent van Bangkalon en R.
I. F. Wenas, Hoofd Djakar by den Landbouw
te Mando, die de landbouw in die provincie
willen bestudccren. Zij zullen o.m. ook de
Landbouw- en Nijverheid tentoonstelling te
Eaflo bezoeken.
FRANSCHE LEGERMANOEUVRES
Voor 't eerst na den weredoorlog hebben in 'de 'Al-pen weer de groote herfstmanoeuvres
van t Fransche leger plaats. Op onze foto ziet meii reusachtige tanks zich dalwaarts
spoeden.
WERKSTAKINGEN IN 1929
TOTAAL VERLIES 993.000
ARBEIDSDAGEN
HET WERK
VAN DE RUKSBEHIDDELAARS
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
bezorgde ons weer een overzicht van de in
1929 voorgekomen werkstakingen en uitslui
tingen. Practisch zijn het enkel werkstakin
gen wijl uitsluitingen niet voorkwamen
except twee gevallen, die geheel met stakin
gen waren saracn gevlochten, zoodat schei
ding in het cijfermateriaal niet mogelijk
bleek.
Voor het aantal verloren arbeidsdagen
komt ditmaal het leeuwenaandeel voor de
landbouw. Terwijl het. - verlies in totaal
939.000 arbeidsdagen bedroeg, kwamen hier
van niet minder dan 534.230 ton laste van de
landbouwbedrijven en landarbeiders. In 1928
was dit slechts 3-120. Het conflict in Oostelijk
Groningen dat van 1 "Mei tot li October
duurde, heeft een verlies van 532.000 arbeids
dagen gébracht, bijna het geheeïe verlies is
triet déze cijfers verklaard.
De toestand in de hijverheidsbedrijven is
dus niet ongunstig geweest, er gingen slechts
34.980 arbeidsdagen verloren, d.i. vergeleken
met 1928 toen dit cijfer 625.410 bedroeg, dus
al heel gelukkig.
Opvallend is, dat meer dan in 1928, thans
de stakingsactie der arbeiders op loons-
verhooging was gericht, in 1923 was het per
centage 55 pet. van het totaal, in 1929 steeg
het tot 73 pet
Het aantal geschillen was iets grooter,
het aantal ondernemingen iets kleiner, het
aantal stakers ongeveer 4000 meer dan een
jaar te voren. De nijverheid heeft cenige
langdurige conflicten gekend van beduiden
den omvang, in het houtbot'rijf te Zaandam
b.v., maar overigens mag van een vrij rustig
jaar gesproken worden.
Natuurlijk is een aantal stakers (19500)
wel heel groot, maar wie de cijfers van 1901
1913 ziet (gem. 10.000), of die van 1919'20
die boven de 60.000 komen, of zelfs die van
1921'2o welke gemiddeld '1 <n0 waren, die
kan het thans gepubliceerde cijfer, mede ge
let op de abnormale toestand in het land
bouwbedrijf, niet dan heel gunstig noemen.
Hier is zoowel de invloed van de vrij
stabiel blijvende kosten van levensonder
houd, als de bemoeiing der Rijksbemidde
laars merkbaar.
Het grootste deel der geschillen heeft niet
langer dan vier weken aangehouden, terwijl
de meeste conflicten voorkwamen in de pro
vincies Zuid- on Noord-Holland.
Wij wezen reeds op don invloed der Rijks
bemiddelaars. In 1929 was het percentage
der door hen beslechte geschillen 4 pet. tegen
20 pet. in het voorgaande jaar. Wijl zij
slechts kunnen optreden bij geschillen waar
bij meer dan 50 arbeiders zijn betrokken, en
het percentage slechts ziet op die gevallen
waarin de opheffing hert rechtstreeksch ge
volg is van het optreden der Rijksbemidde
laars. is ook hier reden tot tevredenheid.
Veilig mag worden aangenomen, dat de indi
recte invloed van dit instituut belangrijk
grooter is geweest
Van de in 1929 ontstane geschillen is in
28 ivan de 100 gevallen, de strijd door de
arbeiders gewonnen, d.w.z., dat al huti
etschen zijn ingewilligd, in 20 van de 100 ge
vallen Werd door het conflict niets bereikt,
in 50 van de 100 gevallen had een schikking
plaats en kwamen partijen düö naar elkan
der tpe. De restoereh.de 2 pet. bleef onbe
slist of althans de uitslag onbekend.
Zoo gezien is de toestand voor dc arbei
ders beter geweest dab in 1928. Neemt men
echter in§tede van het aantal stakingen, dat
der betreffende arbeiders, dan is de verhou
ding anders en is slechts voor 6 pet. de
strijd gewonnen, voor 11 pet. geheel verloren
en is voor 82 pet. een schikking tot stand
gekomen.
De resultaten van. conflicten waarbij ar
beidersorganisaties waren betrokken, zijn
doorloopend gunstiger dan die van conflicten
waar men de z.g. directe actie toepaste. In
het jaar 1929 is door „wilde" stakingen
geen enkel geschil ten gunste der arbeiders
opgelost
Het is goed dat de arbeiders, die zich Wel
eens al te gemakkelijk door revolutionaire
mondhelden latën meetronen, hiervan goede
nota nemen.
Kunst en Letteren.
Een groot gezelschap kunstenaars en of-
ficieele personen was Zaterdagmiddag in
het Stedelijk Museum bijeengekomen te bij
woning van de opening der tentoonstelling.
„Vincent tan Gogh en zijn tijdgenooten".
Met den Franschen gezant den heer F. A.
Kammerer, waren aanwezig de minister v.
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, Mr.
J. T e r p s t r a, de waarnemend burgemees
ter van Amsterdam, D r. W i b a u t, de wet
DE RAMP. IN DE DOMINICAANSCHE REPUBLIEK
houder van Kunstzaken en onderwijs, de
heer E. Polak, verschillende Amsterdam-
sche Raadsleden, leden van de Tweede Ka
mer, besturen van vereenigingen van beel
dende kunstenaars, het echtpaar Kröller,
leden van het Corps Consulaire, tocneel-
spelers en vele anderen, o.w. een zustor van
Vincent.
Wethouder Polak was de eerste spre
ker. In korte, sobere worden, op een wijze
echter, die zijn gehoor buitengewoon boei
de, schetste de heer Polak de geheele levens
loop van Vincent van Gogh, er aan herin
nerend, dat de meester van heel zijn reus
achtig oeuvre slechts een werk voor 400
francs verkocht heeft. Al wat hier hangt
in de zalen van het museum, zijn doeken
en verf, betaald door hetgeen Vincent's broer
Theo uit zijn mond spaarde. En thans vech
ten musea en particulieren om het bezit er
van. Wel groot is de tegenstelling tusschen
toen en nu! Ons blijft slechts over, hem te
eeren, meer kunnen wij thans niet meer
doen.
Minister Terpstra, vervolgens het
woord voerende, wees er op, dat bij Vincent's
herdenking niet alleen Amsterdam, doch
geheel Nederland betrokken is. Spr. bracht
in de persoon van clen heer Polak, het ge
meentebestuur van Amsterdam hulde voor
zijn initiatief voor deze daad van piëteit,
waaraan ook de regeering volgaarne haar
steun verleend heeft.
D r. F. M. W i b a u t richtte tenslotte als
warnemenr burgemeester worden van
groote erkentelijkheid tot Minister Terpstra,
in wien hij de„jegeering dankte voor de
medewerking, welke van haar is ver
kregen.
LOUIS VAN TULDER HERSTELD
Naar wij vernemen is de tenorzanger Louis
van Tulder weer hersteld en zal 10 en 11
September voor het eerst na zijn zeer ern
stige ziekte medewerken aan de uitvoerin
gen van de 9e symphonic van Beethoven in
het Kurhaus te Scheveningen.
ZANGERIGHEID VAN HET AFRIKAANSCH
De bekende Engelschc uitgeversfirma
Ghappee-en Co. te Londett heeft 'n prijs ter
beschikking gesteld van de zuidafrikaan-
sche Èisteddfodd voor het bcsfe oorspronke
lijke toondicht op oorspronkelijke Afrikaan-
sohe woorden. Verder kreeg de Èisteddfodd
een aanzienlijken prijs ter beschikking van
de Ver. „Helpmekaar" in de Kaapkolonie
voor een Afrlkaansch kinderzangspel. Een
en ander getuigt van ontwakende belang
stelling en offervaardigheid voor de Zuid-
afrikaansehe, muziek, zoowel in als buiten
het land. Vooral de dichtbundel „Die Vlakte"
van Jan Celliers schijnt de belangstelling in
Engeland gaande tc hebben gemaakt Een
Enfielsch toondichter, de heer R. Hunstan
Taylor, die in Juni te Kaapstad vertoefde,
vond den maatslag der taal van sommige
Afrikaansche dichters zoo prachtig, hun bed
ding zoo schilderachtig, de gedichten in het
algemeen zoo rijk .van klank, dat hij de
verzoeking niet kon weerstaan, er eenige op
muziek te zetten. Van „Die Vlakte" wil hij
een cantate maken. Een bekend Zuid-afri-
kaansch zanger is naar Londen vertrokken,
om deze muziek op de plaat vast te leggen.
Grooter erkenning kon moeilijk ten deel
vallen aan een taal, waarvoor letterkundigen
van naam nog niet zoo lang geleden de
schouders ophaalden. („Neerlnndta
NELLIE VAN KOL.
Bij een portret geeft de Bibliotheekgids van
Augustus 1930 (uitg. De Sikkel, Kruishof
straat 223, Antwerpen), een bibliografie van
Nellie van Kol.
„PROSA DER UNGEDRUCHTEN".
Bruno Cassirer Verlag te Berlijn ls voor
nemens een bloemlezing uit tc geven van
novellen en essays van auteurs, die nooit
werk in boekvorm deden verschijnen.
Radio Nieuws.
WOENSDAG ie fEPTEMBER
HUIZEN. (VOÓr 6 u. 298 M.. a& 6 u. 1071 M 7,
C.R.V. 8.15 Tijdsein. S.15—9.30 Moreenconcert.
10.30 Tijdsein. 10.30—11 Korte Ztekendicn.U. ta
lelden door Ds. J. G. Meynen. Geref. Prèd.'
Baarn. 1112 Harmoniumbesjvelln*. door de.i
heer M. P. Jorjaanz. te Hilversum. 122 Gram..»
foonplatenconcert. 2.— Tijdsein. 2—2.45 Ker.«.«
pedcelte Tan het Concert te geven door den heer
frits Meyerse. zang; den heer Dirk Vos. rioolj
mevr. Hanny HeldermanSmit plano. MS3.1S
l-ezen van Chr. Lectuur door mej. M_ WenUnk.
te Hilversum. 3.151.15 Vervolg concert. 4.153
Gramofoonmaziek. 5.Tijdsein 5—4 Klnder-
uurtje, t« leiden door mej. N. Verhaar, te Hllle-
geraberg. Zang: mej. L Steen te Rotterdam.
Piano: mej. To Steinz. te Hilversum. Tijd
sein. 66.30 Cursus Knippen en Stofverajercnj
te geven door het Instituut E.N.S.AJ.D, Tol
steegsingel 51. te Utrecht 6.30—6.10 Koor«en.
MO—-7 Gramofoonmuziek. 7—7.30 Spreker de
heer H. J. van Engeland. Den Haag. Onderwerpa
„Gevaren van electric:telt" (IV). 7.30S Spreke»
de heer H. S. van Houten te Assen, namen» h.-e
5rt.-V.!k« Frj"sk Seis kip. Onderwerp: JjOnjce
Kr.-ft". S - Tijdsein. S—11 Spreker I
B Jantzen F.Gzn.. architect te Amsterdam. Or-
««1^: ..Kerkboinr". Concert, te geven door
hpt Chr. Radio-Orkest o. 1. v. den heer Plet vux
den Hurk. Solist de heer Jan Keeasen, violist te
Utrecht 10— Persberichten.
HILVERSUM. (1875 M). V.A.RJL. 8_ Orgel
concert. 9.Gramofoonplaten. V.P.R.O. 10.—
Morgenwijding. V.A.R.A. 10.15 Voordracht 10.39
Ziekenuurtje. 11.30 Gramofoonmuziek. 12.Po-
Utleborichten. 12.15 Concert. 1.15 Gramofoonma-
TZ*Onderbreking. 2.30 Zang. 3.30 Maak het
zelf. 4.30 Vr*kghalfuurtje voor kinderen. 5.IS
Concert 7.Literair halfuurtje. 7.15 Politiebe
richten. 8.—Inleldmg van het concert vanuit het
Kurhaus te Scheveningen. 8.15 Uitzending vanuit
Scheren'nsei- Na afloop Pers
berichten. 11.10 Qramofoonmuzlek. 11.15 Sluitln*
Te Sarajevo, e
Yoego-Slavie, kai I
hooren van een uit Holland afkomstlgen reus.
De stem van dezen reus ls helder on klaar
en kan op verschillende kilometers afstand
uitstekend gehoord worden. HU staat tegen-
algemeen bekend onder don naam
Alle vacantiegangers zBn xeer enthousiast
over de concerten van den Retis. De pers neemt
de gelegenheid waar om de Hollandsche rndto-
Industrle enthousiast te prijzen. In diverse an
dere plaatsen ls men er reeds toe overgegaan
broers van dezen bcfaamden retis voor con
certen te engageeren.
bury heeft volgens <Jv ..Wireless World" de
signaalhoorn van xön auto vervangen door een
luidspreker-installatie. HU is erin geslaagd voet
gangers op 100 M. afstand toe te spreken.
stations verhoogen den lantsteB
Thans vernemen wö uit Fln-
""ii. ao omroepzender te Wlborg haar
onergle van 0.1 tot 10 kW. zal verhoogen. Deze
zender zal dun waarsehbnlUk ook ln ons land
hoorbaar ztJn.
ONWETTIGE RADIOSTATIONS.
Van de meer dan vierhonderd onwettige radio-
stations, die in het begin van dit jaar ln Frank
rijk bestonden. zijn volgens een officieel» mede
deeling door den geheimen radiodienst thans
meer dau de helft opgespoord. Deze onwettige
stations verzonden partlcullore telegrammen,
particuliere modedneUngen-
"fij^gebroadcust. woar-
Ulsterposten opgesteld. Amateurs, di» betrapt
«"orden. worden beboet met dulieod tot tlendul-
DE ..AREND-
NAAR SAN DOMINGO
Het in West-Indië gedetacheerde flot-
tieljevaartnig Arend'' is heden van Curasao
naar_ San Domingo vertrokken, teneinde zoo
noodig bijstand te verleenen aan de bewo
ners van dat door de cycloon getroffen
eiland. i
door ARTHUR E. SOUTHON
(66
Daarop viel cr een stilte in, meer angstwekkend dooir haaf
dreiging dan de wilde kreten. Als ze ingespannen luisterde, ver
beeldde ze zich, dat ze boven het geluid van haar eigen geagi
teerde ademhaling het geschuifel van bloote voeten hoorde, in
de richting van haar kamer.
Een donker wreed gezicht loerde daar behoedzaam rond; ze
vuurde, zooals Harley haar geleerd had, dat ze schi-sten moest,
en met een vaardigheid die men alleen verkrijgt als hand en
oog vertrouwd zijn met dif werk.
Een rauwe gil en 'n log lichaam viel dwars over den drem
pel. Weer eeh paria was dood.
Ten tweede male werd het angstig, benauwend stil. Het een
zame meisje stond en wachtte. Toen graaide een arm onverhoeds
om de deurpost en een speer suisde boven haar hoofd. Ze vuurde
weer, terwijl ze zich onwillekeurig vooroverboog, maar miste.
Een andere speer volgde, maar raakte haar evenmin. Wel echter
yiel ze door deze worp om.
Het volgende oogenblik was haar kamer vol met mannen, en
hoewel ze vuurde en nog eens vuurde, voelde ze dat magere,
klamme handen grepen naar haar armen, haar lichaam, haar
keel
De browning viel haar uit de hand, en voor ze zich kon reali-
seeren wat er gebeurde, voelde ze zich opgenomen en naar de
waranda gesleept door de vreesclijke grijpende handen. Haar
armen werden op haar rug gebonden, zoo stevig, dat de fijne
[vezels van de strop in haar vleesch drongen.
k Toen zij hulpeloos gebonden was, stelden de paria's een on
derzoek in naar het geleden verlies. Dosomu leefde nog, maar
was zwaar gewond aan den schouder. Twaalf anderen waren
eveneens min of meer zwaar getroffen en van de mannen, die
Mperu verlaten hadden, bleven er geen veertig over, die niet
gewond waren.
Terwijl ze aan htln veronrtwaardigiing luöht gaveh en zwoeren,
dat ze dit wel aan het arme meisje zouden wreken, maakte eeh
plotselinge lichtflits, dat ze ontzet omkeken. De omgegooide
lamp had het gordijn van muskietengaas om Mary's bed in
lichter laaie gezet en die vlam tastte nu het dak aan. Den regeh
ten spijt verspreidden de vlammen zich in een oogwenk, want
de tallooze balken en latten van het dak waren zoo droog als
kurk.
Zelfs ai zouden ze het geprobeerd hebben, hadden de paria's
het vuur niet kunnen blüsschen.
Maar ze waren alleen bedacht op hun eigen veiligheid. Ge
legen op een heuvel, was de brandehde residentie mijlenver in
den omtrok te zien, en Kiludik was slechts tien kilometer hier
vandaan. Als Fane of een can zijn mannetjes toevallig wakker
geworden was en de vlammen ontdekte, zouden ze onmiddellijk
herwaarts snellen en dan zou het or voor do paria's niet zoo
mooi uitzien!
De weg naar Kiludiko liep vlak langs den Mperuheuvel en het
was meer dan waarschijnlijk, dat ze onderschept zouden worden,
alvorens de veilige stad te hebben bereikt Elke banneling zag
hert dreigend gevaar zich duidelijk voor den geest en toen
Dosomu het bevel gaf, marcheerden ze met versnelde pas weg,
het half bewustelooze meisje meesleurend.
De bijzonderheden van die tocht kon Afery zich later niet meer
herinneren. De onbarmhartige regen doorweekte haar dunne
kimono, die ze inderhaast aangeschoten had bij het eerste alarm
en haar yoet yoelde elke puntige steen door de fijne kamer
pantoffeltjes. Maar haar liöhamelijke pijn was niet het ergste
van wat ze te verduren had; ja ze lette er toen niet eens op.
Toen ze zoo gestompt en voortgeslêurd werd, kwamen haar
schrikkelijke tooneelen voor den geest van haar mogelijk toe
komstig lot Elk verhaal, dat ze wel eens gehoord had over de
aanranding door illets ontziende inboorlingen van blanke vrou
wen, zag ze in zoo schrille kleuren voor zich, dat haar zenuwen
het ten laatste niet meer verdrageh konden en ze luid begon te
schreien.
Direct gaf een ruwe hand haar een fiksen klap op haar mond
en een leelijk dreigement werd haar toegebeten. Ze waren vlak
bij den weg, die naar Kiludiko leidde, en, opdat ze geen alarm
zou maken, gaf Dosomu het bevel, dat haar den mond zou wordcri
gestopt
Toen een kwalijk-rlckende lap van een blauw katoenen klee-
dingstuk in haar mond gepropt werd, viel ze half in zwijm. Vaag
kon ze zich later nog herinneren dat ze tan den hoofdweg af
gegaan waren, en dat ze hardhandig heuvelopwaarts was ge
stompt en gesleurd langs oen steenachtig pad. Geregeld struikel
de en viel ze, maar dan sjorden de meedoogenlooze bannelin
gen haar weer ruw overeind. Haar kracht was uitgeput en bij
het aanbreken van den dag hield Dosomu halt en beval twee
mannen haar te dragen.
De rotsen, waarachter Rilston en zijn mannen zich verborgen,
waren vlak hier in de buurt en de zendeling kon hert mompelend
gegeven bevel verstaan. Onmiddellijk vuurde hij zijn buks af en
op dit teoken sprongen zijn marrnen op en begonnen om het
hardst te schreeuwen. Door heen en weer te loopen en voort
durend de klank van hun stem te veranderen, wekten ze ge
makkelijk den schijn, of een aanzienlijke troepenmacht de pas
bezet hield.
Toen de bannelingen het schot hoorden, lieten re het schier
bewustelooze meisje liggen, waar ze gevallen was, en holden
weg om dekking te zoeken. Ze trokken de oonclusie, dat het do
geduchte commissaris was, die natuurlijk de brandende resi
dentie gezien had en hen nu in dc pas wilde overvallen. Uit ge
paste vrees voor de doodolljk treffende geweren, waarmee en-
keleh hunner zooevcn op tragische wijze kennis gemaakt had
den, klauterden ze zoo snel mogelijk den heuvel af om in het
Oerwoud een veilig heenkomen te zoeken.
Ziéh herinnerend, dat ze do pas onbewaakt hadden achterge
laten, zagen ze er niet veel heil in om het riskante experiment
tc wagen en over de rotsen naar boven te klimmen, want zo
dachten vast en zeker, dat de Hausa's de rotsburcht bezet hadden
en er was ook geen andere mogelijkheid om te Mperu te komen.
Riteton hoorde dat zij zich verwijderden, maar hij dood geen
moeite om te zien, waarheen ze vluchtten. Hij du<^| alleen aan
hot meisje, dat hij zoo Innig liefhad, en terwijl .Nfalindl en do
anderen voortgingen met hun koor van oorlogskreten, klom hij
naar omlaag, om te zoeken naar het meisje, dat nu geheel be
wusteloos was geworden.
ln het zwakke, vale licht van de eerste morgenschemering zag
haar gezicht doodelijk bleek.
Hij vreesde, dat ze al dood was.
Terwijl hij over haar heen boog, haalde hij voorzichtig de prop
uit haar mond, wreef haar koude klamme handen, en riep haar
naam.
Op de grenzen van het vage land der bewusteloosheid hoorda
ze hem, en een ondeelbaar oogenblik opende ze haar oogen en
zag hem in het gelaat
Daarop viel ze weer in zwijm, maar nog eren had ze hem met
gebroken atom hooren zeggen:
-O Mary, lieveling, God zij gedankt, dat ik op tijd wm!" i
{Wordt vervolgd.J J
