Jlinttur (twromnt
BINNENLAND.
£30NPJCüCN?i
Per kwartaal 1 S.25
(Beschikklngskosten ƒ0.15)
|er week 1 0.25,
Voor het Buitenland bij Weke-
lijksche zending «O-—
Bij dagelijksche tending ».?«--
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad' cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
No 3140
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Postbox 20 Postgiro 58936
MAANDAG 1 SEPTEMBER 1930
D TCB JENTietTi
Van 1 tot 5 retrals f 'tfJJ
Like regel meer «0.22Vs
Inga. -iededeflinger t
van 15 regels „2J0
Elke regel meer 0.45
Bij contract belangrijke korting.
Voor bet bevragen aan het bureau
wordt berekend 0.10
10e Jaargang
Dit nummer bestaat uit TWEE bladen
EERSTE BLAD.
Met het oog op de alom gehouden
KONINGINNE-FEESTEN
is het nummer van vandaag kleiner
van omvang, dan gewoonlijk op
Maandag. HET BOUWBLAD zal
morgen verschijnen.
Door de beperking van den post
dienst op dezen dag zullen vele
lezers hun blad later dan gewoon
lijk ontvangen. DIRECTIE
4 OP DE BRES STAAN.
In één der Kerken, waarin gisteren in
'dankzegging en gebed de geboortedag der
Koningin herdacht werd, bedien le de pre
diker het woord naar aanleiding van
Ezechiël 22 30: „Ik 2oeht nu een man uit
hen, die den muur mocht toornaren en vuor
mijn aangezicht in de bres staan voor het
land".
En, in het herinneringswoord wees de
prediker ér op, hoe God telkens mannen en
.vrouwen uit het huis van Oranje verwekt
■heeft om op de bres te staan voor ons volk;
ja, om (naar een andere vertaling) vaak
een muur te zij n voor onze natie. En
hoe God thans, in de branding dezer tijden
ons een Koningin geeft, die met wijze be
dachtzaamheid en kloek van geest regeert;
doch die bovenal zonder ophouden met en
Voor dat volk bidt tot Hem, die Nederlann
geholpen en gered heeft, zoo vaak en me
nigmaal op zoo wonderlijke wijze.
Waarlijk, dat was wel een zeer schoone
gedachte: de Oranjes gesteld tot een muur
■èm het Noderlandsche volk; staande op de
bres om zijn rechten en vrijheden te verde
digen; doch ook dat volk heenwijzend naar
Hem, de 't al regeert en uit Wiens hand
vorsten en volken elk oogenblik alles moe
ten ontvangen.
Het is goed, dat ons Christenvolk gisteren
hij dien zegen bepaald is; want, zonder ver
dieping kan er geen ware feestvreugde zijn.
Wie echter den zegen Gods in de-ze dingen
ziet, die is waarlijk dankbaar en kan vreug
de bedrijven.
Maar en daarom vestigen we hierop
de aandacht wie het zoo ziet, die wil bok
zelf, op welke bescheiden plaats ook, op de
bres staan voor zijn volk en in deze dagen
vol zelfzuchtigheid en materialisme zijn
naasten dienen en steunen en het welzijn
yan heel de gemeenschap bevorderen.
En, wanneer dit ernst is, dan zal hij ook
de kracht zoeken hij Jezus, die in gansch
bizonderen en alles overheerschenden zin
een muur voor zijn volk is en immer op de
bres staat, zooclat niemand Zijn gemeente
overweldigen kan.
"Hem na te volgen en door Zijn kracht
staande blijven, dat is de ware en hoogste
vaderlandsliefde, waartoe deze vreugde
dagen ons mogen opwekken!
OFFICIEELE BERICHTEN
TOEPASSING VOLLEDIGE
TANDPROTHESE
De minister van Arbeid neeft hat tijdstip
vanwaar af de personen, die- niet vooi
zijn van een overeenkomstig do desbetref
fende wet ten tweeden maio geviseerd re-
wijs van vestiging of van een krachtens de
wet afgegeven diploma, niet bevoogd zijn
tot toepassing van de volledige tandpro
these, bepaald op 1 December a.s.
P. T. T.
Gsluktclegrammen
ln Juni zijn verzonden 15.651 geluktele-
grammen voor het binnenland, 508 voor he-1
buitenland en 2 voor Nederlandsche soheeps-
etations via de Nederlandsche kusts.tatio.ns.
De opbrengst der geluk telegrammen be
droeg deze maand ƒ3219.60. Di-t beteekcn't
vergeleken met de opbrengst over Juni 1929
een stijging van 353.74.
BURGEMEESTERSBENOEMINGEN
Bij Kon. besluit zijn herbenoemd, tot bur
gemeester van: Chaam, A. Schram, secreta
ris; Klundert, mr. P. N. Höweler; Gelder-
malsen, jhr. G. Valckenier von Geusau: Va-
rik, C. J. M. Brouwers; Hekelingen en Spij-
kenisse. A. Lindeman van Bloemen Wann-
ders; Moercapelle, A. Verheul, secretaris;
Hoog karspel, S. M. Middal-hoff; Ürsem, D. F.
C. F. van den Heuvel, secretaris; Graamv en
Longendam, F. J. van Campcn; Blokzijl, TI. J.
Bulten; St. Odiliënberg, J. Ma essen; Bergen
(Limburg), E. T. L. M. Otten.
ARMENRADEN
Met ingang van 1 Sept. 1930 zijn bono rad
tot secretaris van den Armenraad te Dev
ter .1. van Laar, thans als zoodanig we
zaam in tijdelijken dienst; te Nijmegen, H.
H. A. S. Vrancken. thans ais zoodanig werk
zaam m tijdelijken dienst.
DE KONINGIN
SPREEKT INDIE TOE
DE HULDEBETOOGING TE BATAVIA
UITSTEKENDE ONTVANGST
Mij en de Mijnen is gehoord, dank zij de
voortreffelijke inrichting van den radio
dienst. Onder den verschen indruk van het
gehoorde voel Ik mij gedrongen het comité
en allen, die aan deze uitvoering hebben
medegewerkt en den duizenden belangstel
lenden aanwezigen, Mijn warmen dank te be
tuigen voor hun aanhankelijkheid en mede
leven. Dat alle groepen der bevolking van
hun belangstelling hebben doen blijken
stemt Mij tot bijzondere erkentelijkheid. Ik
besluit met den oprechten wensch dat zoo
wel hier in Nederland als in Nederlandsch-
Indië het streven vaardig blijve naar een
innige samenwerking ter behartiging van
het gemeenschappelijk doel, waarnaar wij
allen streven, het welzijn van het land onzer
inwoning on liet welzijn van het geheele
rijk."
Nadat de laatste woorden van de redevoe
ring van II. M. do Koningin geklonken had
den, viel een stilte in en daarna sprak de
omroeper van de K. R. O. woorden van dank
baarheid voor het feit, dat deze Vereeniging
de belangrijke uitzending had mogen re-
layeeren. Deze mag inderdaad als geslaagd
beschouwd worden.
Op Het Loo.
Wij vernemen nog nader, dat de verster-
De nauwe samenwerking tusschen de No-
derlandsch-Indische en Nederlandsche Tele-
graaf-Administraties heeft het mogelijk ge
maakt, dat de hulde, welke gisteren op ini
tiatief van het Algemeen Nederlands'cli
Verbond te Batavia aan de Koningin ge
bracht is, een aanhankelijkheidsdemonstra
tie werd, waarin het moederland en de over-
zeeschc gewesten zich een wijle innig ver
bonden hebben gevoeld.
Het Indische concert werd uitgezonden
door de zenders P. L. E. op 15.93 Meter en
P. M. C. op 16.55. De ontvangst had plaats
op Noordwijk Radio, waar iedere zender
dubbel werd ontvangen, welk vier ontvang vernemen noe nauer aai ae vermor
sten wederom door middel van twee com-1 k J. - T 'lol-_
binatoren cemenRd werden. Van ieder stel .lch?nR ,n, £el LooPdleis was aange-
ontvangers was er een geplaatst in de bracht in de werkkamer van Z. A H. den
te ontvangstzaal van Noordwijk-Radio en I "is. terwijl in de salon van den Prins de
nicrofoon was aangebracht, waardoor H. M.
;esproken heeft. In een daarnaast gelegen
vertrek was do luidspreker opgesteld en
daar heeft het Koninklijk Gezelschap de uit
zending aangehoord. Met II. M. de Koningin
waren aanwezig II. M. de Koningin-Moeder
en I-I. K. II. Prinses Juliana, de Hofmaar
schalk, Baron De Smeth, Baron Van Geen,
Particulier Secretaris van TI. M. en Mevrouw
Van Geen, Kapitein O. T. Van Kestercn, ad
judant van II. M. de Koningin, Kapitein
Phaff ordonnanceofficier, Jhr. Van Suchtelen
van der Haere, intendant van de Paleizen,
en eenige genoodigden, in totaal 17 personen
II. M. legde veel belangstelling aan den dag
'oor de in het nevenverlrek opgestelde in
strumenten en onderhield zich evenals H. Iv.
II. Prinses Juliana met de aanwezige inge
nieurs, Dr. N. Koomans, Jhr. van dor Wyck,
i Ir. Visser, welke laatste speciaal belast
as met het lijngedeelte, kabels, versterkers,
te ontvangstzaal van Noordwijlc-Radio en
een in de z,g. hut, welke zich op 50 meter
afstand in bet duin bevindt, zulks ter voor
koming van fading. Deze gecombineerde
ontvangst werd vervolgens doorgegeven aan
de versterkerskamer van den Radio dienst
te Amsterdam. De versterkerskamer had
twee verbindingen, ten eerste een reclit-
streeksche, langs speciaal daartoe uitgo
zochte geleidingen gevoerde, met hel Paleis
Het Loo, waar luidsprekers waren opge:
steld in den salon, waar zich het Koninklij
ke gezelschap bevond. Een tweede verbin
ding was aangelegd met den Hilvcrsum-
schen zender, waar de K. R. O. voor de her
uitzending zorgde.
De uitzending van de redevoering van do
Koningin was technisch zoodanig geregeld,
dat niet slechts Nederlandsch-üost-Indië.
maar ook de gewesten in Wcst-Indië deze
zouden kunnen volgen. Voorts mocht ook
aangenomen worden, dat vele huitenlaud-
sche luisteraars door de Koninklijke rede
voering verrast zouden worden, aangezien
deze werd uitgesproken op het uur, dat be
stemd is voor de wekelijksch'e uitzending
van de Stem van Holland. De uitzending
had plaats op de parallel geschakelde tele
foon-zenders van den Rijksradiodienst te
Kootwijk P. C. K. op 16.3 Meter en P. C. V.
op 16.85 Meter. Een salon in het paleis Hei
Loo, waar de Koningin haar redevoering
uitspreken, was speciaal daartoe inge
richt met een microfoon en rechtstreeksche
erbinding naar Kootwijk, met een aftak
king naar Apeldoorn, Amsterdam en Hilver
sum, de laatste voor de heruitzending der
K. R. O. op 1071 Meter.
Dr. Ir. N. Koomans, chef van het Rijks
radio-laboratorium, die deze geheele rege.
ling op zich genomen en voorbereid hart,
as ten paleize Het Loo aanwezig en regel
de uitzending en ontvangst.
Om 13 uur 30 was het geheele betaalde
radio-telefonische verkeer Nederland—Ned.-
Indië v.v. stopgezet ter voorbereiding van
de grootsche gebeurtenis.
Tc Batavia
Precies op tijd, ving de uitzending van 't
muzikaal gedeelte van de huldiging, welke
op de Pasar Gambir te Batavia plaats vond,
aan. Onmiddellijk nadat het Wilhelmus had
klonken ten teeken, dat de uitzending een
aanvang had genomen, volgde de Reveille
door de tamboers, hoornblazers, trompetters
en vereenigde muziekkorpsen, onder leiding
van den kapelmeester Fuchs van het derde
regiment infanterie. De verschillende onder
deelen waren uitstekend te onderscheiden.
Vooral de tonen der fluit-orkesten klonken
iver. Dit geldt ook voor do speciale
nummers van de Madoneesche en Amho-
ncesche fluitorkesten welke hierop volgden.
Ook de overige muzieknummers werden uit
stekend ontvangen.
De zanghulde, waaraan door ongeveer 150
zangers en zangeressen, onder leiding van
den heer J. F. Bakker, werd deelgenomen
ving aan met „Wilt hoden nu treden" uit
Valerius' Gedenkklanck door een mannen
koor, gevolgd door „O, Heer! Die daar des
Hemels tenten spreidt", eveneens uit Vale
rius' Gedenkklanck, gezongen door een
meisjeskoor. Het dameskoor viel daarna in
met „Ein fester Burcht ist unser Gott". Ver
volgens klonk het forsche „Merk toch hoe
sterek" uit Valerius' Gedenkklanck, gezon
gen door het mannenkoor. Het „Princesse-
lied", jubileum-cantate van Mevr. E. Schu
mannvan den Bosch, was het volgend num
mer van het programma, gevolgd door
„Lied" van Catharina van Rennes, gezon
gen door een dameskoor. De eerste twee cou
pletten van het „Wilhelmus van Nassouwe",
oude zetting, werden vervolgens door het ge
mengd koor gezongen, waarna het publiek
aan de hulde deelnam door uit volle borst
het 'eerste couplet van het Wilhelmus mede
te zingen. Een driewerf hoera besloot de uit
zending.
De Koningin spreekt tot Indië.
De heer Dr. Ir. N. Koomans sprak daarna
de Indische luisteraars toe en deelde mede
dat van II. M. de Koningin bericht was ont
vangen dat Zij wilde antwoorden op het ge-
bodene. Alvorens TI. M. te verzoeken voor de
microfoon plaats te nemen zou hij gaarne
langs den diensttelefoon vernemen of in Nc-
derlandsch-Indië alles voor de ontvangst in
orde was. Op spoedig bericht word door hem
gewacht. Hij deelde den betrokken dienst in
Indië mede, dat men dezerzijds niet kon ant
woorden op het straks verwachte bericht om
dat beide zenders parallel staan.
Even later werd blijkbaar uit Neder-
landsch-Indië bericht ontvangen dat daar al
les voor de ontvangst gereed was en onmid
dellijk daarop trad TI. M. de Koningin voor
de microfoon. Hare Majesteit sprak als volgt:
„Door den Gouverneur-Generaal ingelicht
cmtrcnt het voornemen van het comité, ge
vormd op voorstel van het Algemeen Nerler-
landsch Verbond, eener feestelijke viering
van Mijn vijftigsten verjaardag en dankbaar
gebruik makende van de Mij geboden moge
lijkheid het program per radio aan te hooren
is het Mij aangenaam te kunnen mededeelen
dat de uitvoering volkomen duidelijk door
etc.
In het vertrek waar de microfoon was op-
;esteld heeft II. M. vol belangstelling het
moment afgewacht, waarop Indië de instel
ling der ontvang-apparaten zou berichten,
hetgeen met buitengewone snelheid geschied
de. Na afloop heeft TI. M. hare bijzondere te
vredenheid betuigd over de schitterende de
monstratie.
Op Curagao.
Ten slotte vernomen wij nog, dat bericht,
was ingekomen uit Curacao, waarin dc Gou
verneur meldde, dat de uitzending werd uit-
geluisterd. Van Suriname was geen bericht
binnengekomen, maar aangenomen mag wot
den, dat ook daar de uitzending is aange
hoord, hetgeen door de technische uitvoering
mogelijk werd gemaakt.
Aneta meldt, dat Curagao-Radio seinde,
dat de uitvoering volkomen is gelukt. Beide
stations warén goed te volgen, hoewel vrij
e,ei last van fading ondervonden werd.
Paramaribo heeft geseind, dat de uitzen
ding uit Indië zwak hoorbaar was, terwijl
de Kootwijk-zen dér was te volgen met wei
nig fading en goed sonstant. Echter was een
cri ander alleen hoorbaar op telefoon en on
voldoende voor een behoorlijke versterking.
BATAVIA, 30 Aug. (Aneta). Ruim G0.000
bezoekers van de Pasar Gambir woonden,
voor een gedeelte door middel van over het
uitgestrekte terrein verspreidde loudspea
kers, de indrukwekkende serenade bij, wel
ke voor IT. M. de Koningin werd uitgezon
den. Op de eere-tribune hadden plaats ge
nomen alle leden in den Raad van Neder-
landsch-Indië, de Algemeen Secretaris, de
hoofden der departementen cn kopstukken
uit den handel, terwijl de Landvoogd, ter
voorkoming van verkeersopstoppingeh, als
gevolg van de afzettingen van den weg,
welke bij een tocht van den Landvoogd
naar het Pasar Gambir-terrein nodzakelijk
zouden zijn geweest, de demonstratie te zij
nen paleize door middel van een koptele
foon volgde.
Eén diepe ontroering maakte zich van
menschenmassa meester toen de koninklijk'
stem doorklonk als ware de Landvorstinne
in baar midden. De hoorders waren innig
dankbaar dat H. M. de Koningin de sere
nade en de ovaties uitstekend had verstaan.
Nimmer tevoren werd de saamhoorighei
tusschen Oranje, Nederlandsch-Indië cn N<_
derland zoo duidelijk gevoeld. Direct na de
beëindiging van de indrukwekkende plechtig
heid barstte een reeds uren dreigende regen
bui los.
INTERN. ROTARY-CONGRES
WORDT TE DEN HAAG GEHOUDEN
Op 11, 12 en li Sept. wordt te I)cn Haag
het Int. Rotary-congres voor Europa en
Noord-Afrika gehouden. Het congres zal ver
moedelijk door 600 Rotarians worden bezocht
ALG.MEENE REKENKAMER
VERSLAG OVER 1929
Verschenen i6 het verslag der Algemeene
Rekenkamer betreffende haar werkzaamhe
den over 1929.
Ook .in 1929 is de Kamer genoodzaakt ge-
eest de aandacht van velschillende mi
nistère te, vragen voor de omstandigheid, dat
;ij meermalen onredelijk lang op beantwoor
ding harer brieven en opmerkingen moest
wachten.
In 1921 deed de Kamer de Regeering het
denkbeeld aan de hand, door een wijziging
van de onteigeningswet te komen tot een
aanzienlijke besparing op de hooge adver
tentiekoeten die onder de tegenwoordige be
palingen onvermijdelijk zijn. De Regeering
nam dat donkbeeld in overweging.
Sedert is de Kamer schier van jaar tot jaar
op dit onderwerp teruggekomen. Thans
heeft de minister van Binnenlandsche Zaken
en Landbouw medegedeeld, dat binnenkort
de indiening van een wetsontwerp zal kun
nen worden fegemoetgezien.
DE NED. CHR. REISVEREEN.
GEREGELDE GROEI.
Het reisseizoen, da* nu ton einde spoedt,
s voor de Nederl. Chr. Reisvereeniging
zeer gunstig geweest. Het ledental steeg
linds 1 Mei j.l. met ongeveer 1500 leden.
Hef aantal deelnemers aan binnen- en bui-
tenlandschc reizen, nam dit jaar nog met
enige honderden toe. Alles wijst er op, dat
deze vereeniging een gezonde ontwikkeling
doormaakt. In bet nieuwe bureau. Wete
ringkade 22a, 's-Gravenhage, behoorlijk ge
huisvest, konden de talrijke aanmeldingen
en aanvragen goed worden behandeld.
Naar de Wereldtentoonstelling in Antwer
pen werden door de Vereeniging en hare
Afdeélingen, duizenden leden gebracht, die
hoogst voldaan huiswaarts keerden
In de maand September zijn nog enkele
reizen van korteren en langoren duur ge
organiseerd naar België (La Roche en Ave-
dennes) Duitschland, (Schwarzwald, TIarz)
Oostenrijk (Kufstein) en Zwitserland (Lu
gano, Miihlehorn, Wilclerswil), voor welke
reizen nog enkele deelnemers kunnen wor
den ingêschreven. Bij aanvrage aan boven-
f «n'oemd adres ontvangt men gratis toe
évding van het geïllustreerde orgaan der
vere-niging „Ons Reisblad" en verdere ge
wenschte inlichtingen. Zij, die zich thans
als lid der Vereeniging opgeven zijn voor
het jaar 1930 van betaling der contributie
(f 1.50 cn f 1 entreegeld) vrijgesteld.
BACON CONTROLE
HEEFT ZICH TE UTRECHT GEVESTIGD.
:zer dagen is te Utrecht gevestigd het
secretariaat van de vereeniging Nederlandsche
Baconcontrole. De vereeniging heeft haar
introk genomen in een der' lokalen -'an de
Bank-Asséciatie op het Janskerkliof aldaar.
De oprichting van de ve.recniging is eon
gevolg van de Landbouwuitvoerwei 1029
•tlke het o.m. mogelijk maakt, dat
uitvoer van bacon (d.i. gezouten va'kens-
vleesch) n.'inr bepaalde landen verboden wordt,
wanneer deze niet voorzien is van nader voor
tc schrijven merken.
Ile bedoeling van deze regeling is te voor
komen, dat Nederlandsche bacon vr.n min
dere kwaliteit als eerste klasse bacon wordt
uitgevoerd, waardoor de naam van net Nr
derlandsche product in het buHcnland
geschaad wordt, en in het algemeen den raam
van de Noderlandsche bacon in het buiten
land te verbotereu.
Het is de taak van bovengenoemde vereeni
ging, toe te zien op het gebruik van de van
Rpkswoge voorgeschreven merken.
Evenmin als de botc-r- en kaas-ccntrole-
stations is de vereeniging Nederl. Bacon
controle een officieel lichaam.
Tot het aanvaarden van het voorzitterschap
van de vereeniging werd bereid gev.ndon »ie
hoer J. L. Niisingh, tevens voorzitter van
het Koninklijk Nederlandech l„andbouw-comité
Verder bestaat het bestuur uit de hoeren H.
Cox, oud-directeur van do Hollandsche Stoom
boot Maatschappij, Mr. F. I. J. Jansen, lid o'er
Eprsta Kamer, en de hoeren S. van Zwanen
berg en F. G. Dokter, als vertegenwoordigers
der Vereeniging van Nederl. Baconzouters.
Als adviseerend lid werd door den minister
op verzoek tceevoegd Ir. H. G. A. Laignes
Bakhoven, Rijksveeteeltconsulent te Leeu
warden. Met de werkzaamheden van het
Ri.ikstoezicht werd belast de heer J. Zweers,
Rijkskeurmeester, Secretaris der vereeniging
is Mr. Dr. A. van Deth.
De waarde van den jaarlijkschen uitvoer van
Nederl. bacon bedraagt ongeveer 60 millioen
gulden.
HET HAAGSCHE LICHTFEEST
GEUZEN EN GEUZINNEN
LUISTERRIJKE LICHTSTOET DOOR
KRUIST DE LICHTSTAD
HONDERDDUIZENDEN
DEN WEG
De Residentie heeft do viering van den
SOsten verjaardag van 11. M. de Koningin
op zoo schitterende wijze ingezet, dat daar
mee alle vroegere feestvieringen als in de
schaduw komen te staan.
Het. georganiseerde liciillcesl met in den
avonduren den ro idtrekkenden licM.tocl u
tot iets zeer bijzonders, tot ,iets buitenge
woons geworden. Ook het weer heelt tot dit
welslagen niet weinig bijgedragen. Het lokte
naar buiten, zoodat de belangstelling
de avondfeestviering daarin een sterken
bondgenoot had. Letterlijk niemand schijnt
te zijn thuis gebleven. In de avondur
tusschen 9 en 12, waren zeker honderd
duizenden langs den weg om te genieten
van gebouwen cn ook den ommegang van
den lichtstoet gade te slaan.
De aftocht van den lichtstoet
zou te 9 uur plaats hebben. Zoo is het ook
gegaan. Wel een bewijs hoe punctueel alles
georganiseerd was.
Aan het eind der Laan van Meordervoort,
ongeveer bij dc tramremise, had de opstel
ling plaats. De successievelijk aankomende
wagens konden onmiddellijk hun plaatsen
innemen: Op het asfalt stond in groote witte
cijfers hun nummer aangegeven.
Met gedoofde lichten w rden de standplaat
sen ingenomen. Even voor negen uur weer
klonk het signaal: „Voorwaarts gaan", de
lichten werden ontstoken cn terwijl van alle
zijden de bewondering zich hoorbaar uitte,
werden de motoren aangezet. Eenige minu
ten later stelde dc' luisterrijke stoet v?in 50
lichtwagens zich in bewering tusschen de
vele duizenden toeschouwers, die zich op dit
punt verzameld hadden en onder gejuich
het passeeren gadesloegen. Twee en een half
uur zou de tocht door de stad duren langs
de 25 K.M. lange route. Het is van het be
gin tot bet eind een triomftocht geweest
Overal duizenden toeschouwers. In dichte
rijen vaak stonden ze langs den weg; op
sommige gedeelten met minder diclitc be
volking was het wat minder, Maar dit staat
vast: ieder heeft gemakkelijk en rustig den
stoet kunnen. gadesJ.aan en zjjn hooggespan
nen verwachtingen overtroffen kunnen zien.
Hier en daar werd tijdpns het voorbij
trekken de verlichting gedoofd, zoodat de
verlichte stoet te heter uittkwam. Van ver
siering en verlichting blec-k hier en daar
veel werk gemaakt te zijn. Het Staten
kwartier maakte met de ballons in de hoo
rnen een eebt-voornamen cn briiorenden in
druk. Op .Schcveinpen stond de oude toren
in helder licht, de Gedenknaald prijkte
in een verlichting in de nationale kicuren,
langs den Boulevard hadden allen hun beste
beentje voorgezet, in het Bezuidenhout ver
rasten L. dc Cnligny- cn Juliana v. Stol-
bergplein door hun vetpotjcsvcrlichling, de
L. v. N. O.-Tndië toonde met hoe groot en
thousiasme het feest werd meegevierd on
in de binnenstad, ja daar was hot toover-
achtig mooi.
Tegen half 12 was de stoet aan het eind
punt: de tocht door de Zeeheldenwijk ein
digde door de Perponcherstraat in dc Mar-
nixstraat. Daar ging de stoot uiteen.
De verlichting.
Tiet hoogtepunt daarin is te vinden in
het hart der stad. De Vijverberg heeft iets
feeërieks en bij de gebouwen aan den Vijver
is een buitengewoon effect verkregen. Sprook
jesarhtig mooi komt het lage groen tegen do
mat-witglanzende muren uit. Iets nieuws
vormen dc fantastische gasfnkkels op den
Vijverdam. Een tegenstelling daarmee vorm
de de lijn verlichting van de Gevangenpoort,
die op zichzelf een buitengewoon mooi suc
ces is. Begrijpelijk is het, dat zich tenslotte
hier alle verkeer concentreerde en kruiste.
Het verkeer
schijnt nog al wat stagnatie te hebben ge
had. Het traject, waarop gereden kon wor
den in de binnenstad, scheen te klein voor
het aantal auto's, dat er op reed. De route
is toen verruimd. Tram en verkeer per as
zaten elkaar ook nog al eens in den weg
en een enkele maal bracht ook de lichtstoct
storing.
Om 12 uur werden alle wegen vrijgegeven.
F.cn kwartier later werd overal de feestver
lichting gedoofd en keerde do rust in de
feeststad spoedig weer.
GELUKKIGE POLITIEKE ONKUNDE
Met een ver verwijderde variatie op Sim-
jons woord: „Ik ben ditmaal onschuldig aan
't bloed der Filistijnen"; ben ik geneigd ta
zeggen: Ik ben onschuldig, ais ik te midden
der feestvreugde de Herv. Geief. Staatspartij
een slag geef.
Men had mij gevraagd om mee te rijden
in den Haagechen Lichtstoet, welke Zater-.
dagavond honderdduizenden oogen heeft be
koord met 6choone cn symbolische schitte
ring; maar behalve de clown, die voor op de
motorkap was gaan zitten, trok niets mijn
bijzondere belangstelling en ik daoht reeds
er het zwijgen toe te doen.
Daarom liet ik me halverwege van len
wagen glijden en voegde mij bij de Loe-»
schouwers.
Nauwelijks stond ik daar. of er was iet*
dat mij bijzonder frappeerde.
Onder de verlichte auto's \%as er ook een
van „jonge geuzen en geuzinnen", uitgedost
door de Herv. Geref. Staatspartij.
Deze felpartijdige symboliek was bedoeii
als een fel-halelijke demonstiatie tegenover
onze Iloomsche landgenooten. Want geuzen
en geuzinnen, dat waren hier niet de verte
genwoordigers vun de helden, die den vrij
heidsstrijd streden, doch de personif.cat'F*
van de tegenstanders van Rome. En deze
auto was geen verlichte getuige van Oranje
liefde. maar een 6cheiie uitstraling van gods
diensthaat tegenover landgenooten. d e met
ons éér Vorstin eeren en liefhebben.
Enfin, ze moe-ten dit tenslotte zelf weten.
Zoo docht er blijkbaar ook liet llaagsche
Comité over en het stelde niet don eisch:
geen politiek in de Lichtstoet
Gelukkig maar: dergelijk separismc doet
geen kwaad; bet eet zich zelf den dood.
In een kluwen van mensehen staande heb
ik nauwkeurig geluisterd naar de opmerkin
gen over uer. Geuzenwagen. Doch ik behoef
de geen enkele aanteekening te maken. Er
werd niets, absoluut niets bijzonders over
gezegd. Men nam er, om zoo ie zeggen, geen
notitie van.
Bij alle wagens werden .crscbillende uit
roepen vernomen: ..Prachtig, die wagen van
het G E.B.": en „die Scheveningsche vi6ch-
zaak": en „die bruiloft": en „ten huis vol
licht"; en „die oude bakken van Simons";
enz. mz. Toen: de geuzen! Doch niemand zei
er wat van; hoogstens: o. dat zijn geuzen!
Maar. verder niets. Niemand dacht aan de
Wel zeker: bij een Oranjefeest een geuzen-
stoet; dat is goed. Dat past. Maar H.G.S.em,
die blauw geuzenbloed in de aderen he.-ben;
neen, op dat idee komt de man in dc straat
Ik wil maar zeggen: de wagen met jonge
geuzen en geuzinnen vond men mooi of
minder mooi; dat hangt ook ai van d*
smaak af; maar iefo bizondere zag men er
niet in. 't Was iets met eenige historische
bet2ekenis en daarom meer of minder op
z'n plants in de stoet. Doch daarmee is dan
ook alRs gezegd. De H.G.S. wint er geen
stem mee en Rome voelt ei niet6 van.
Zóó wordt onkieschheid gestraft. Zóó ko
men op da koffie, zij. die de onsmakelijkheid
hebben om zelfs op een dag als deze, de na
tionale eenheid nog aan te randen.
Verdiend loon!
ELECTR. SCHRIJFMACHINES
VOOR BEURS- EN NIEUWSBERICHTEN
Naar wij vernemen, zal het Persbureau
Vaz Dias eind September te Amsterdam een
demonstratie houden met electrische schrijf
machines, welke vanuit een centraal punt
bediend, nieuwsberichten zullen publicee-
ren. Deze schrijfmachines, zullen algemeene
nieuwsberichten, koersen van de buitenland-
sche beurzen, prijzen van verschillende
producten, scheepstijdingen, politieke- en
financieele telegrammen op den papicrrol
brengen. De overbrenging der berichten zal
kunnen geschieden met een snelheid van
ruim 460 teekens per minuut.
Ter vergelijking dicne, dat de oude dezer
dagen te New York buiten werking ge
stelde toestellen op het smalle lintbandje
slechts 120 teekens per minuut konden pro-
duceeren. Het zal, dank zij deze groote
snelheid, mogelijk zijn, naast de reeds ver
melde berichten, ook een zuiver beeld te
geven van het koersverloop der Amsterdnm-
schc Effectenheurs. Dc machines zullen
daarom den mnschen dag in onafgebroken
bedrijf zijn. De ontvangmachines zullen,
na deze eerste demonstratie en indien een
gunstige beschikking op de concessie-aan
vrage verkregen wordt ook buiten Amster
dam bij financieele instellingen in clubs
en hotels geplaatst kunnen worden.
ALG. NED. VERBOND
EEN STAHDAG OP 20 DECEMBER A.S.
Op Zaterdag 20 December 1930, zal in een
der zalen van Pulchri Studio, Lange Voor
hout 15, te 's-Gravenhage een stamdag ge
houden worden van het Algemeen Nederl.
Verhond. De aanvang is bepaald op 11
des morgens.
Als sprekers zullen optreden: voor Zuid-
Afrika: Z.Exc. D. J. de Villiers, buitengewoon
gezant en gevolmachtigd minister van de
Unie van Zuid-Afrika; voor Nederl.-Indië
Mr. Dr. W ,M ,G. Sohukmann, oud-voorzittei
van den Volksraad, oud-voopzitler van he
bestuur der groe.p Nederl-Indië. lid van het
hoofdbestuur van bet A.N.V.; en voor Cura-
Cao: de oud-voorzitter der groep Nederland
sche Antillen, de heer G. Ferguson.
Na een pauze zullen spreken Z.Exc. G. I
Diekema, buitengewoon gezant en gevol
machtigd Minister van de Vereen. Staten
van Noord-Amerika .voor Amerika. Mr. Jozef
Muls, conservator van het Museum
sriioone kunsten tc Antwerpen spreekt
Vlaanderen en de burgemeester van Zwar-
tewaal, oud-secretaris der groep Suriname,
de heer S. da Silva voor Suriname. Voor
Nederland hoopt te spreken Mr. Dr. W. II.
Westermann, ondervoorzitter van de Vereen,
Nederland in den Vreemde.
AUTOBUSSEN
Ged. Staten van Zuid-Ho'.lurJ hebben be
sloten de aan de Naaml. vorm A ïp
Utrecht verleende vergunning o*»1* bet ln
werking brengen van ^en aiilchusdi -Ust
van Gorinchem (station) over Arke'schedam
Hedichem, Leerdam, Schoonrowoerd. 'Vi-
cop en Lexmond naar Vianen (Voorstraat)
met ingang van 1 September in te trekken.
Ged. Staten hebben vergunning verleend
aan C. Brakband te Leerbroek om met in
gang van 1 September een autobusdionst
in werking te brengen van Gorinchem (sta
tion) over Arkel, Kedichem, Oosterwijk,
Leerdam, Schoonrewoerd, I-Ieieop en Lex
mond naar Vianen (Voorslraat).
HET GESCHENK VAN DE
WEERMACHT
In verband met het gemelde omtrekt de
aanbieding van een geschenk van dn
weermacht aan H. M de I»->ninein. is ge
bleken, dat vermelding van naam hij de
stortingen op postgiro-rekening 102440 nood
zakelijk is, daar deze giro-biljetten anders
niet geaccepteerd worden. De betreffende
giro-rekening staat ten name van generaal-
majoor M. Raaymakers, Jan van Nassau
straat 86, 's-Gravenhage,
ANTWOORDEN VAN MINISTERS
DE TOESTAND OP DEN WEG NAAR
ETTKN—LEUR.
Op de Vragen van het Tweede Kamerlid,
de heer Drop, betreffende de bestrating aan
de ï.iesboschstrap.t en bij het Liesbosch in cie
bccht van den weg naar Etten-Leur heeft de
minister van Waterstaat geantwoord, dat
ovc-nvogen wordt, het
schen het hoofdspoor e
van een bestrating te.
De minister is niet i
stand ernstige gevaren
het verkeer oplevert.
Na het verruimen van den boog van het
tiamspoor naby de Liesboschlaan (weg) is
de bestrating tusschen het tramspoor riet
oprc'euw aangebracht, doch korten tijd geleden
is door den Rijkswaterstaat een keiverhr.rdintu
aangebracht.
De derde vraag moet ontkennend beantwoord
werden, omdat ter plaatre van 'nft wisselspoor
in de Liesboschstrant de breedte van d» .•er-
harding tot het tramspoor thans 6.50 M.
bedraagt, terwijl deze vroeger slechts 4 45 71.
Ook vóór het weder aanbrengen van de be
strating tusschen de tramrails in de bocht bij
het Jdesbosch was de toestand aldaar niet rc-
vaarlyk. aangezien bij de verflauwing -an de
bocht in het tramspoor dc hestrating een
breedte had verkregen van 5 tot 10 M. fin
het tnidden van de bochtN
Hoewel de Tramweg-maatschappij er: even
min de Rijkswaterstaat verplicht is het weg-
vak tussehef het hoofdspoor en liet voetpad
in de Liesboschstrant te verharden, wordt
overwogen zulks alsnog te doen e-eschie^t-n.
Dc Tramwegmaatschappij heeft zich namelyk
bereid verklaard de nog onthrekpnde verhar
ding te deer» nnnbrengp' indiee de daarvoor
nood:re materialen doo'- den Rijkswaterstaat
beschikbaar worden gesteld, hetgeen binnen
kort zal geschieden.
UIT HET SOCIALE LEVEN
DE A.T.AJM.-STAKING OPGEHEVEN.
Men meldt ons uit Den Ilaog:
In een Zaterdagmiddag gehouden verga
dering van de stakers bij de A.T.A.M. is,
gelijk we reeds kort meedeelden, met alge
meene stemmen op advies van het bestuur
besloten den arbeid om 4 uur flwerdagmid-
dng te hervatten.
Dc beide ontslagenen blijven ontslagen,
doch de rechtmatigheid van het ontslag ral
worden onderzocht door een arhitnige-com-
missie, bestaande uit den adjunct-directeur
van de II. T. M.t den vice-president van de
rechtbank cn den hoer Cusiel. bezoldigd
voorzitter van den Schildersgezellenhond.
Mocht deze commissie lot het oordeel ko
men, dat het ontslag onpem -fiveerd was,
dan zal zij een schadeloosstelling verstel
len. welke de A.T.A M.-directie aan da
heide ontslagenen zal hehbon uit te keeron.
Over de verdere grieven zal overleg worden
gepleegd en regelingen zullen worden ge
troffen om te trachten in de toekomst moei
lijkheden te voorkomen.