EEN TOCHT OVER
SCHOUWEN EN DUIVELEND
gf. W* ft
Kunst en Letteren.
Radio Nieuws.
Land- en Tuinbouw.
I-N GELE NAPOLEON
MAANDAG 11 AUGUSTUS 1930 DERDE BLAD PAG. 7
EEN DREISCHOR3CHE K7RK-
KWESTIE
HZT MOSSELDORP BR1JIHISSE
III (Slot)
iu wij loch in de buurt zijn, gaan
iNEui B naar de bekende toren van Koudekerk
udekerk was vroeger een dorp en een
lOte Parochie met St. Martinus als schuts-
ntj^ats. Helaas, dit dorp werd ook gewj
woord des dichters „Opgaan, Blink
Verzinken". Telkens kwamen er groote
Ibraken voor en overstroorningcn. De
p ers werden genoodzaakt op te breken,
id en Iden zij niet de kans loopen, om op 't on
nsiu wachtst door de zee verzwolgen .te "mr-
bei i.
Hl
udei
'hans is er niets meer overig dan de to-
i zonder spits, die de zeevarenden tot ba-
;phj i strekt en daarom nog in eere wordt pe
lden. Pas is nu een Restauratie-Commis-
in het leven geroepen, om deze stille ge-
j van Zeelands wee, te herstellen, zoo-
ll-uus dit noodig is.
■cam /ij gaan thans terug naar de Zierikzee
de! seeren het. dorpje Serooskerke, om via de
:iden er, door de Heerlijkheid van Nieuwer-
rELD ke jn Kerkwerve te komen.
Kings ;u ]iet schoone gedeelte van Schou-
BITHn bezocht hebben, is er niet veel schoons
deze dorpen op te merken. Zij zien er wel
,"a j' dig uit. Vooral het kerkje met. het schil-
>ram achtjge bruggetje, dat er bijkans vlak
Cai inover ligt, is een mooi zicht.
Com ns doel is echter niet, om weer in Zie
ruoi iee terecht te komen en sturen op de
cha' iting Schuddebeurs aan, want eenmaal
mac r gearriveerd gaan wo Schouwen veria-
om Duiveland in te gaan.
'ij zijn er, en heusch, het is fijn, om 'er
n" eens even op verhaal te komen. Het. is
toch mooi. O kenden de Hollanders
r ar meer de Zeeuwsche eilanden, zij zou-
Egf een geheel andere gedachte krijgen.
niet langer beweren dat Zeeland
ater en dijken is.
'ij fietsen thans door de fraaie laan, die
Schuddebeurs naar Dreischor voert.
Dreischor ontleent haar naam aan
de samenvoeging van een drietal
schorren Mareland, Bellaart en Sir
Jaurland.
No<fcrst informeeren wij naar het Kasteel
i; Dindenburg, waarvan wij een gravure
1 den en dat wij thans, naar wij mecnen
,A ten passeeren. Helaas, ook dit fraaie
Jul'® iwsche slot trof het lot van zoovele an-
i. Dit sterke -Kasteel Windenburg was
mpt een diepe gracht omringd en
cl eenmaal door Anna van Bourgondiö
Het lag in het Mareland. Het clicn-
sinzimede tot een Gerechtshof voor dit deel
iske Schouwen en er was op het kasteel een
die maar al te dikwijls haar dien-
1705 werd het kasteel verkocht en in
hebben de menschen door mokerslagen
rTs'É oude 'erfstuk der Vaderen vernietigd.
e het instituut „Monumentenzorg" maar
s'lze ',e eeuwen eerder geboren, hoeveel zou
Frei Dg gered zijn geworden.
t ons gevoel toch niet b'evredigd kan
len, gaan wij maar door naar het nar-
doi-pje. Dreischor is een oude en aan-
lijke Heerlijkheid. Immers tijdens don
ig met Vlaanderen wordt Dreischor
malen genoemd en niet ver van daar
"e bekende zeestrijd (10 Aug. 1301)
waardoor Zierikzee ontzet ,wj?rd. 4n
schonk Albrecht van Beieren aan
keuren en rechten en daar-
kwam hot tot grooten bloei en aanzien
de indijking van Noordgouwe en Zon-
lire werd Dreischor 31 Jan. 1401' met
uwen verbonden.
treden thans het dorp binnen om het
te bezien.
Icreerst trekt de oude kerk onze aan-
welke voor de tijden der Hervorming
""(parochiekerk was met een speciale vica-
oes° oor de Heilige Barbara. Wij gaan even
sn kijken on dan zien wij eenige fraaie
v. st ombcn, door JJententius vervaardigd,
dezer is de laatste rustplaats van Mr.
Mogge van Renesse, die aan zijn ge-
n estad
Zierikzee f 420.000.— vermaakte,
om hiervoor in deze stad een
Hoogeschool te stichten,
er echter, door kleinzieligheid en on-
T jjke tegenwerking nooit is gekomen,
f® jaren geleden heeft de Kerkvoogdij
-< tot het polderbestuur gewend of deze
1 was, mede te helpen, om het kerk-
t. Atl iw te herstellen.
r het jaar 1582 heeft de kerk den polder
door haar gronden te gelde te maken
=t.i i
Allereerst wordt ons oog getroffen door
den kloeken toren, die het dorp geheel be-
heerscht. W'io Zeeland wel eens heeft be
zocht, zal het dikwijls zijn opgevallen
en de opbrengst d.arvan te schenken aan
het poldf-rhesMm-, voor de zco hcognoodige
oevci verdedigin..'. aangezien de Zeeirwsche
erftijawl zijn muil had opengesperd om
een deel van Dreischor zoo niet geheel
in te slokken.
Dank zij die steun, ter rechter tijd, kon
alles behouden worden.
Hot polderbestuur, dankbaar voor deze
hul)), verplichtte zich wederkeerig om kerk
en toren te onderhouden, terwijl zij tevens
de plicht op zich nam voorzeker een uni
cum om voor het brood en den wijn
bij het Heilig Avondmaal te zorgen.
Toen in het einde der lSde eeuw Staat en
Kerk werden gescheiden, erkende men de
7,ilvei*en koorde, en werd de polder in 17C8
verplicht jaarlijks f ISO.— aan de kerk uit
te keoren, welke belofte zij tot op clen huidi-1 leS"
gen dag is nagekomen. Dit bedrag beteekent Tweo ja
thans veel minder dan toentertijd en daarom
hebben kerkvoogden van genoemde gemeen
te bij den polder om verdubbelde subsidie
gevraagd. Daar men rijk en gemeente ook
inzake 'eventueele Restauratie wil erkennen,
lean van deze zijde ook wel steun worden
venvacht.
Ook het aardige Raadhuis met zijn trap
gevel en drie ingemetselde wapens trekt
onze aandacht Ook de z.g. ring is zeer
schilderachtig.
Wij kunnen er echter niet te lang vertoe
ven, want wij gaan Schouwen verlaten om
het slot van onze reis, Duiveland te bezoe
ken.
Ui! de landsligging kan men zien, dat het
lvig een eiland op zich zelve geweest is.
'tt Is c streek van zeer ouden datum en
wordt reeds in 850 vermeld. Men meent dal
liet haar naam ontleend heeft aan een me
nigte van duiven, welke er vroeger in groo
ten getale neerstreken. In de Historiebladen
werd Duiveland bekend. Het werd niet
alleen beroemd door de zegepraal.
Maar ook ziet men het vaak, dat een groo-
te zware toren soms een kleine kerk naast
zich heeft, en dan somwijlen niet voltooid
lk wijs u even op Zierikzee, St. Anna ter
Muiden en ook hier te Kieuwerkerk.
Het dorp zelve is oen der grootste dorpen
van Duiveland. De eerste kerk was een
prachtig gebouw, doch zij werd gedeeltelijk
vernietigd. Het gevolg hiervan was, dat de
gerestaureerde kerk een weinig van den to
ren af kwam te staan.
Ook in den Spaanschen tijd werd Kieu
werkerk niet vergeten. Toen in 1574 Charles
de Boisol met eenige vendels soldaten in
Duiveland kwam om Ziei-ikzee te bescher
men, sloeg hij zijn hoofdkwartier te Kieu
werkerk op en daar hij zich niet van zijn
krijgsmacht kou verwijderen, werd de ver
gadering der Staten van Zeeland aldaar be-
Jan
stouten en gevaarlijken overtocht
der Spanjaarden in 1575 onder den
dapperen Mondragon.
Dit zeldzaam knap stuk werk (waarop wij
thans niet dieper in kunnen gaan) is de on
vergankelijk.' eere voor dezen nobelen Span
jaard, die hierdoor een groot deel van
Schouwen in zijn macht kreeg.
Wij bevinden ons thans midden in Duive
land, 't welk vijf uren gaans in den omtrek
is. De landerijen,'die zich aan ons nog ver-
toonen zijn vruchtbaar in het dragen van
onderscheidene gewassen. Zij worden afge
wisseld door veel grazige weilanden, 't Is
ook hier een echt Zeeuwsch Polderland, en
de Polder der Vierbannen mag er wezen.
Duiveland zelve heeft geen stad, zelfs geen
smalstad, maar wel zes dorpen ïi.1. N i o u-
werkerk, Ouderkerk en Kape 11 e.
die in den Polder der Vierbannen liggen. De
andere drie dorpen zijn Oosterland,
Heer Jansland en Bruinisse, die
ieder in hun eigen polder liggen.
De Polder en de Hoogheerlijkheid van de
Vierbannen is de oudste en uitgestrekste
dijkage van Duiveland. Wij zijn er nu mid
den in en in de verte wenkt ons een kloeke
toren, die van het dorp Nieuwerkerk,
waar wij thans arriveeren. De Parochie en
Heerlijkheid van Nieuwerkerk is een goed
Zeeuwsch leen on had een hoog, middel en
laag Rechtsgebied.
later sloeg de Spaansche bezet
ting van Zierikzee aan het muiten en liepen
de soldaten liet land af en plunderden op
den 13dcn Juli 1576 het dorp en de' omstre
ken van Kieuwerkerk. Ook vindt men hier
bij Nieuwerkerk eenige fraaie vliedbergen.
Hier is ook een Christelijke school, welker
stichting indertijd een geloofsdaad was.
Want liet wilde wat zeggen in het liberale
land van Zierikzee zoo iets te doen.
Nu wij Nieuwerkerk gezien hebben,
Het dorp is niet zoo groot als Nieuwer
kerk. Er zijn minder huizen. De Hofsteden
die hier veel gevonden worden, behooren
wel onder Ouwerkerk, zoodat men het een
„liofstedendorp" zou kunnen noemen.
De oeververdediging ging hier menigmaal
met groote bezwaren gepaard en vooral in
de 19de eeuw r.chijnt men aan den Westdijk
voor doorbraak bevreesd te zijn geweest. In
1738 was het bijna verkeken. Het voorland
zonk plotseling weg en het water was den
dijk genaderd. Door het laten zinken van
zware, durë zinkwerken bleef Ouwerkerk be
houden.
De dorpskerk die ook alweer een zware
toren naast zich heeft stond vroeger ter
begeving van. het Kapittel van St. Salvator
te Utrecht. Zij was vroeger veel grooter en
was gewijd aan de Heilige Geertruida, die
in ecu groot deel van Zeeland, ten zeerste
vcreord werd. Geen wonder,
Aan haar machtigen invloed werd het toe
geschreven, flat men hier van de plaag der
ratten en muizen bevrijd bleef. In dit voor
recht deelde geheel Duiveland. Derhalve
hier een ideaal oord voor boeren met volle
graanschuren.
Hot dorp Ka pel le, waar wij arriveeren
is hij kans niet meer te herkennen, 't Is
eigenlijk meer een Heerlijkheid. In de 15de
eeuw moet liet een Parochie met kerk ge
weest zijn. In 1750 telde het maar 14 huizen.
In deze buurt heeft ook een prachtig slot
gelegen n.l. „Zwanenburcht". Het' wordt
reeds door Melis Stoke in zijn oude rijm
kroniek vermeld. Helaas, ook dit fraai Dui-
velandsche slot liet men vervallen. In 1744
werd de laatste, muurblok gesloopt. De her
innering aan dit verleden wordt nog dooi
den naam ecner hofstede bewaard. In dezo
„Zwanenburcht" werd de hoogo Vierschaar
van Duiveland gehouden. Aangezien
hier niets meer kunnen zien, dat ons boeit,
Het raadhuisje van Dreischor,
verlaten wij dit plaatsje en gaan op Oos
terland aan.
Haar naam dankt zij aan haar Oostelijke
ligging. Aan de Oostzijde van Duiveland la
gen in de 14de eeuw uitgestrekte schorren,
wellicht overblijfselen eencr vroeger ten on
der gegane landstreek, waardoor een kreek
stroomde, de Marevliet
Nadat deze afgedamd was, werden de
schorren ter bedijking uitgegeven en zoo
ontstond het ambacht van Oosterland. In
April 1370 verkocht Hertog Albrecht zijn
aandeel in het Ambacht van Duiveland,
groot 1100 gemeten, aan Hendrik van do
Abeele.
Het dorp Oosterland zelve is niet
groot en een stuk kleiner dan Nieuwerkerk,
maar toeli ziet het er aardig uit. In 1012
werd het dorp door een grooten brand ge
teisterd. Het meest opvallende van het dorp
is wel de toren. Zelve ben ik meermalen
in Groningen en Friesland geweest, maar
als men. Oosterland instapt, zou men
De alleenstaande toren is eigenlijk slechts
een klokkenhuis. Meermalen is getracht dit
dak af le breken en er een spits op te zetten,
evenals bij de andere Zeeuwsche torens,
maar dit is niet gelukt, zoodat Zeeland een
typisch Groningschen toren bezit
Wij gaan maar weer verder en komen te
Sir Jansland. Zij dankt haar naam aan
Sir (of Heer) Jan van Beaumont, den be
dijker' Sir Jansland was vroeger ook eeri
goed Zeeuwsch leen cn had, naar men zegt,
een eigen munt.
Het dorp is niet groot, maar luchtig en
aangenaam gelegen. Veel is er voorts niets
te zien, zoodat het thans op het eindstation
aangaat
het mosseldorp Bruinisse.
De Heerlijkheid Bruinisse was vroeger in
hoog aanzien. Zij is reeds van zeer ouden
datum, want haar naam komt reeds in 1250
voor. In het begin van 1452 had Philips van
Bourgondië octrooi gegeven aan Ridder Adri-
aan vau Borsellen om Bruinisse te bedijken..
Ook de schorren Hordernesie cn Zonneschijn
werden aangedijkt.
Helaas hier was ook weer hetzelfde onver
antwoordelijk getwist, dat zooveel schade
aan Zeeland deed. De Heeren Ingelanden
zochten twist o\er de verschillende gronden.
Binnenskamers werd er inzie gemaakt, ge
praat en nog eens gepraat, maar naar de
dijken der pas bewerkte gronden werd niet
omgezien. De gevolgen bleven dan ook niet
uit cn in 1615 stroomde de met zooveel zorg
en moeite aangewonnen grond weer onacr.
Nu schaamde men zich blijkbaar, maar
toch duurde het nog 25 jaar eer men de
zaak aanpakte om deze onvergetelijke fout
te herstellen. Een nieuw geslacht pakto aan
cn in 1671 werd de Bruinissepokler weer
teruggewonnen, 't Was echter maar een
kortstondige zegepraal, want iu 1695 liet men
het weer verloren gaan. Wij zullen ons niet
verder verdiepen in deze polderzaken maar
het dorp even bezien.
Het dorp Bruinisse is thans het grootste
cn mooiste dorp van Duiveland. Het is voor
zien van een flinke haven. De eerste aanleg
van het dorp is verricht door Adolf van
Kleef, den Heer van Ravonstein.
De landing der Spanjaarden op den Brui-
nisser grond had den Staten van Zeeland
aanleiding gegeven om hun gedachten te la
ten gaan, om iBruinisso te versteken met
sluizon en grachten.
't 1^ Werkelijk een aardig dorp cn als de
vïsschcrsvloot thuis is, is liet een mooi ge
zicht in de haven. De mooie dorpstraat is
zelfs zeer voornaam en de Christelijke le
vensopvatting wordt in Bruinisse goed ge
vonden. Men kan voor het kcrkgaan volop
keuze doen.
Wij zijn thans aan het eindo van onzen
tocht door Schouwen-Duiveland.
Goes.
A. M. WESSELS
Het tweede stuk stond in ons nummer
ran Zaterdag 9 Augustus.
DE BEGRAFENIS VAN SIEGFRIED WAGNER
ft
Onder geweldige belangstelling had de begrafenis plaats van Siegfried Wagner, icon
van den beroemden Duitschen componist Richard Wagner. Bovenstaande foto werd op
het kerkhof genomen.
De ondervinding leert eóhter ocik, schrijft
de Minister, dat vele gemeentebesturen aan
een reeds eerder daartoe gedaan verzoek,
niet 6teeds aandacht zijn blijven schenken.'
waardoor geen gedegenheid bestaat pogin
gen tot behoud van de bedreigde molens in
het werk te stallen.
De Minister verzoekt daarom nog eens
-met nadruk, om, zoodrn den burgemeester
ter oore mooht komen, dat er plannen tot
slooping of verbouwing van windmolens be
staan, daarvan onmiddellijk mededeeling
aan hem te doen.
„AMSTERDAMSCH EPOS".
Is. Querido heeft voltooid het eerste deel
eener nieuwe cycius: „Het Volk God6". Het
deel draagt tot ondertitel: „Van armen en
rijken" en leidt in in 't leven der tegen
woordige Amsterdamsdhe Joden.
BUITENLANDSCHE BELANGSTELLING
Bij Ineel-Verlag te Leipzig verscheen een
Duiisdhe vertaling van Ernest Claes' De
Witte, versierd met de plaatjes van Felix
Timmermans.
Bij Le Monde Nouveau te Parijs verscheen
de Fransche vertaling van Nico van Such-
telens De Stille Lach.
ANTON VAN DUINKERKEN.
publiceert de>ze maand een di-chtbundel Ly
risch Labyrinth, waarin is opgenomen
de tweede druk van „Onder Gods Oogen".
NIEUWE UITGAVEN.
Annie Salomons: „Verhalen u i t h e t
Verre Oosten"; Paul Konnis „Over
zicht van de Vlaamse he letter
kunde na „Van Nu en Straks", met
bibliografische aanteekeningen van Pr. R.
Roemans. W. B. Dr. J. Haantje* Z u i d-
Afrikaansce letterkunde. Ui tg. Mij.
„Holland" Amsterdam.
BEHOUD VAN WINDMOLENS.
Een Ministerieel schrijven.
De Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen heeft aan de burgemeesiers
een schrijven gericht, waarin wordt mede
gedeeld, dat het in de afgeloopen jaren,
dank zij de tijdige me-dodeeüng van de daar
bij betrokken gemeentebesturen, meermalen
mogelijk gebleken is windmolens, die eon
groote aantrekkelijkheid van het landschap
ter plaatse uitmaakten, te behouden door
tijdig overleg met den eigenaar en in ver
schillende gevallen door vcrleening van een
kleine tegemoetkoming in de kosten van
noodzakelijke herstollingen of verbeteringen
J)e bundel bevat vijf afdeelingen: Onder
Gods Oogen. Het kruipend bloed. Onvoltooid
Verleden. Protest (hekeldicht.-n <-n Liede
ren uit het Zuiden. De bundel brengt -le
meeste gedichten uit de jaren 1922 tot 1930.
Van dezelfde dichter verschijnt ook een
didactisch gedicht: Het Wereldorgel.
INGEZONDEN MEDEDEELING
'het beste daselijksche
'Ier opwekking
'enverfrisschin?. a
dinsdag 12 augustus.
HUIZEN. <V<5dr 6 u. 298 M„ nA 6 u. 1071 m
K.R.O. 8.153.30 Tlatenconc. 11.30—13 Godsdien
stig halfuurtje. 12.— Tij-- i. v:'. •-
siek. 1.152 Gramofoonplaten. 23 Vrouwen-
uurtje. 5—4 Graniofoonmuzlek. 6.Tijdsein. 6.01
—6.15 Nieuwsberichten ln h*t Espera
6.30 Graniofoonmuzlek. 6.30—6.40 Koe
7.15 Gramofoonmuzlek. 7.158 Intei
het Augustlnus-Ora.torlun». 8-Tijdsein. 8'il-
SlS—
HILVERSUM. (1875 M-). A.V.R.O 8— Tljdsele
-3.45 Gramoft
i Morgenwijd!
Muziek. 2—2.30 Gr«
Voordracht. 3.304 30 Concert. 4.305.30 Klnder-
isur'jo. 5.305.45 Gramofoonmuzlek. 5.457.15
Concert. 7.15—7.45 Kadlo Volksuniversiteit. 8
Tijdsein. 8.01—9 Concert. 9—9.30 Toonccl. 9 30—
9.45 Viool voordracht. 9 4510 Voortz. Concert,
in Nieuwsberichten. 10 15 Voortz. concert. 11
Gramofoonmuzlek. 12.Sluiting.
riUUir> KRIJGT WEER EEN EERSTE» fRIJb
rhillps stand
n de hoogsts
tijd de vierde
.tionsJa industrie ten deel valt.
leiding v
■elding die
OSLO KOMT Or DE LANGE GOLF!
Onlangs werd gemeld, dat de omroepzender
te Oio op een golflengte van 135 m. zou werken.
Dit blijkt echter niet het gev-.l te zijn. Op dtte
golflengte kan men nL op het oogenbllk den
nlouwsten Zweedschen omroepzender hooien.
Deze zender bevindt zich te Spanga. n.iblj Stock
holm cn werkt met een energie van 60 kW'.
De Noorsche 75 kW-zender te Oslo Is momen-
'ordt omp-L.":» I
1 1100 A 1300 tl
lange golf t
Je Oslo wor
gebruikt, die
radio in de fransche treinen.
De proeven roet radlo-ontvanglnstallstic» In
treinen op de lijn ParijsHOvro schijnen w. 1
buitengewoon succes te hebben gehad. .Op het
oogenbllk zijn bijna alle treinen, die va« nntle-
gangers naar de Fransche badplaats n brengen,
voorzien vau een ontvanglnstallut:.-. Op het f.
bled van radio In de treinen schijnt Frankrijk
INTERN. TENTOONSTELLING
„DE SUIKER".
Op iniiiatief van den handel en de sui
kerindustrie zal van 10 tot 26 April 1931
in het R.A.I.-gebouw te Amsterdam de
Intern. Tentoonstelling „De Suiker" worden
gehouden.
Naast stands die uitsluitend don vakman
zullen interesseeren, zal men er belangrijke
inzendingen vinden met een hoofdzakelijk
propagandadoel voor den verbruiker.
In de eerste plaats zal geëxposeerd wor
den de suiker zelve. Er bestaat groote kans,
dat ren suikerfabriek in het klem tentoon
gesteld zal worden, waardoor de bezoekers
in staat zullen zijn een beeld te krijgen, hoe
uit de suikerbiet en het suikerriet de sui
ker gefabriceerd wordt.
Een zeer belangrijke plaats zal de suiker
verwerkende industrie innemen.
Chocolade-, limonade-, ice-cream- cn sui-
kcrwerkbedrijven cn banketbakkerijen zul
len er zijn, benevens een historische afdee-
ling.
De spoorwegen hebben reductie op vrach
ten toegezegd.
3oor ARTHUR E. SOUTHON
<48
■hei du, 'de vrouw, bezat een scherpe tong, die ze hem niet
We d6
en in zijn hart had de koning daarvoor diep ontzag.
de priesteres, bezat bovennatuurlijke macht, zoo groot,
Ma ij zich veel moeite gaf om zijn ware gevoelens te verbergen
'al haar. En zoo steunde de koning haar in het publiek, lioe-
t"a ij heimelijk deelde de gevoelens van afkeer, welke de stad
den jegens haar arrogante, onverdraagzame optreden,
itt-ien maanden was ze nu ongeveer weer de baas geweest,
het minste gerucht had haar bereikt omtrent Tulasi's ont-
■u' ling, nooh over dc Broederschap des Doods. De halfbloed
rerdwenen en niemand in Kwandi had hem gezien, behal-
l ku n die mannen, welke Dosomu in het jaar tevoren naar het
°ed ne bosoh had geleid. Voor Nadu en voor den koning was
Het volk was weergekeerd tot den dienst van Shango
oor kort waren do hoeveelheden offers voldoende ge-
voor haar overdadig vragen.
laatste weken evenwel had ze een geleidelijke teruggang
Urd, niet zoozeer in de offers, als wel in de houding van
annen van Kwandi jegens haar. Instede van een overdre-
g erbied cn gereedo gehoorzaamheid op haar kleinste wen-
th wat voor haar beteckend had een terugkeer tot de macht,
"kte ze een atmosfoer van onafhankelijkheid, die haar in
irring bracht Onaangenaam herinnerde haar dat aan de
i, toen Tulasi de etad in het holle van zijn 'hand hield,
en toen ze een gevallen ster was. De eenige verklaring, die ze
voor het geval wist te geven was de tegenwoordigheid in
Kwandi van een blanken priester, Frank Rilston.
Ongeveer een jaar geleden was die daar gekomen en hij had
zich er rustig geiOste!d. Den eersten tijd had hij gelogeerd in de
gastenkamer van het paleis, maar later was er een hut voor hem
gebouwd daar vlak in dc buurt en daar leefde Rilston sedert
dien in z'n eentje, met een kleine Yoru ba-hu is jongen en een
Kroo-kok. Niemand had zich verzet tegen zijn komst, want Fanc
had den koning strengclijk geboden, zeggende dat hij in vrede
leven moest en dat dc koning persoonlijk verantwoordelijk ge
steld zou worden voor zijn veiligheid.
Rilston -had met zorgvuldigheid zijn taaie aanvaard en hij had
een open oog voor dc moeilijkheden, (lie liet gevolg waren ge-
xveest van de revolutie van onlangs. Hij besefte ten volle
dat -hij, alvorens iets te kunnen uitrichten, het dialect van Ka
rumba meester moest worden; waartoe hij dan ook al zijn best
liad gedaan. Hij had een „flair" voor talen en verkeerde boven
dien in de gedukkige omstandigheid in Engeland tijdens zijn
6tudie kennis gemaakt te hebben met een medisch student die
een dialect verstond dat veel op dit van Karumbana leek wat
hem nu goed te pas kwam.
Daar hij niets geen Engelscli hoorde en geheel erop aangewe
zen was zichzelf zoo goed mogelijk verstaanbaar te maken, had
hij de taal merkwaardig vlug aangeleerd, zoodat hij het nu
vloedend spreken kon en de gewone conversatie gemakkelijk
verstaan.
Hij deed meer dan alleen prcckcn tot iedereen, die maar naar
hem luisteren wilde. Hij had eon cornet geegebraoht en deze
nieuwigheid op muzikaal gebied wekte direct de algemeene be
langstelling. Als hij stond te blazen, hetzij op de markt, of in
de schaduw van zijn, hut, kwam .er altijd een troepje menscheD
om hem heen staan, en dit bood licm de gelegenheid om een
zangvereeniging te stichten.
De Karumbana's bezaten een menigte lyrische verzen, woor
den op eenvoudige wijzen, die geslachten-ver waren overgeleverd
Rilston kende die al spoedig en hij wist menig Christelijk lied*
op de wijzen to maken. Deze leerde hij dan aan do menschen, en
het ging er best Ln.
Hoewel ze luisteiden naar iets wat ze niet heelemaal begre
pen hij sprak namelijk van een goede God, en dat was iets
ongeloofelijks in hun ooren begonnen ze aldra hun gewijzigde
lyrische verzen te zingen als ze door het bosoh liepen naar hun
akkers, of den heelen dag drentelden over de markt, want, als
elke inboorling, hielden ze veel van zingen.
Onbewust raakten ze zoo vertrouwd met de nieuwe ideeën, en
al kon hij dan niet een bepaoldc bekccring bespeuren, toch
voelde Rilston, dat zijn werk dat jaar niet vergeefsoh geweest
was. Toen hij op zekeren dag een troepje vrouwen tegenkwam,
dat terugkeerde van het Offerbosch, waar ze een geit geslacht
hadden voor Shango en dat toen zong dc vertaling van „Jezus
mint ons", begreep hij, dat het zaad van het nieuwe leven ten
minste gezaaid was. Ze vreesden Shango cn zongen van zün
macht om te dooden; ze brachten hun offers om zijn gunst te ge
winnen maar nooit hadden ze eraan gedacht dat Shango ook
kon liefhebben.
Nadu had het volk ook die Christelijke versjes hooren zingen
en ze had gemerkt, hoe vriendelijk men den blanken man be
jegende, dien zij beschouwde als een priester van een concur-
reerende godheid.
Toch voelde ze niet jegens Rilston zulk een persoonlijk antago
nisme als ze Jegens Tulasi gekoesterd had. Steeds was de zen
deling vriendelijk geweeet als ze hem een enkele maal ontmoet
had, en dan noodgedwongen met hem had moeten praten en
van alles wat ze geboord had over zijn \riendelijke daden jegens
zieke menschen in de stad moest ze toch eigenlijk wel toegeven,
dat hot een goed mensch was. Tulasi daarentegen, voelde ze in
stinctief, was van nature slecht.
Van de beide godheden, die de mannen verkondigden, begreep
ze die van den halfbloed beter dan die van Rilston. Dat was een
god van Afrika, vreeselijk, grimmig, om bang voor te zijn, zoo
als haar eigen god Shango. Als Tulasi maar niet zoo grenzen-
loos naijverig geweest was, zou hij haar steun gemakkelijk heb
ben kunnen winnen. Alle Afrikanen houden er een veelgoden
dom op na en het is hun niet moeilijk nog anderen toe ta
voegen aan de reeds zoo lange lijst. Nadu's vrees voor de geesten
wereld zou haar onder gewone omstandigheden genoopt hebben
een verbond te sluiten met den halfbloed. Het wa«^|[jn
dwaasheid om haar trots te prikkelen door haar te negerreï^ïii-
haar maakte tot een onvci-zoenlijkc tegenstander hoewel ze
zelfs, toen zo Harley Fane naar de offerplaats gcleiddo om den
man dien zij haatte teil onder te brengen, verkeerd had als in
een doodsstrijd van angst, dat Mimba-Karo haar zou vernietigen.
Van den koning had ze 't een en ander vernomen over Rilston't
God maar die nieuwe ideeën kwamen haar voor niet de
moeite waard zijn om cr eenige aandacht aan te schenken. Dat
waa immers weer zoon dwaasheid van een blanke, waarom de
meeste inboorlingen de blanken eenvoudig voor gek verklarwn.
Die God moge misschien geschikt zijn voor die menschen in
hun eigen land, Nadu voelde heel goed, dat hij niet paste in
Afrika. Weliswaar dacht ze nooit met gevoelens van bitterheid
aan den zendeling zelf maar wel schreef ze op zijn rekening
dat de houding van velen in do stad to haren opzichte gewijzigd
was. Zo kon ar geen enkele reden voor bedenken.
(Wordt yervcdgdj
