USSCHEN DINKEL EN REGGE
het nijvere, groeiende twente
s voor honderd jaar
zaterdag 19
juli 1930
Gemengd Nieuws.
Uit Oost-Indië
VACANTIE-ADRESSEN
II*)
Onlangs, aan den dlsch, dien het Bestuur
e ZevcnmljlB-joumaliaten in het restau-
int van hel groote Van Heekpark aanbood,
dj ik op verzoek en namcna de pers-
unschcn de bogroetingsredo van don
tfripresident beantwoord.
Uiteraard zegt men in zoo'n korte
peech (o, tafelredenaars, bedenk toch, dat
e vooral hier matig, zeer matig moet
jn!) sleohts enkele vriendelijkheden. Maar
Bt deed me waarlijk goed, dat het geen
■aeen behoefden te zijn; want, wie een
orte vergelijking maakt tusschen Enschedé
lór een kwart eeuw en Enschedé nü, die
an over feiten spreken.
Soms denk ik wel eons, cn het is een
onderlinge gedachte 't einde der wereld
ïoet wel nabij zijn; de wonderen der tech-
lek dringen met zooveel kracht naar vo-
«n, dat er een nog nooit gehoord „Tot hier-
pe en niet verder", moet volgen, waar genie
n vernuft het hoofd stooten, want anders
egint men opnieuw aan den torenbouw van
label; doch dan ze>g ik weer tot mijzelf'
lust, mijn hart, uw God is Koning; en Hij
leeft alles in Zijn voorzienigheid beschikt
n begrensd.
Dit echter neemt niet weg, dat wij, die het
jven van de laatste kwarteeuw bewust
leegeleefd hebben, een verandering kennen
j een vooruitgang 6peuren, waarvoor vroe*
»r eeuwen i.oodig waren.
Een wijziging, laten wij het toch ook eer-
jk erkennen, welke tot groote dankbaar-
eid stemt.
Verbeterde toestanden.
.Voor 25 jaar, toen reeds kende men ln
iwente niet meer, de schandelijke, God- en
ïenschonteerende toestanden in de fabria-
en, zooals deze bij de opkomst der machi-
lale industrie geheerscht hebben.
Dat duldde ons volksgeweten niet.
Maar tooh, welk een verschil, bij 't begin
szer eeuw en nü. Het lijkt meer op een
mmekeer, dan op een behoedzaam voort-
ihrijdende evolutie. Alles, letterlijk allee 's
ïranderd. Ja, de menschen ook.
Precies, zegt de pessimist: de menschen
eranderd en.... slechter geworden. Ze
n meer het genot, de weelde, de ver
lig; en, onze menschen worden meer
-ereldgelijkvormig.
De waarheid, welke hierin schuilt, ontken
geenezins; maar ik erken het niet voer
;ie waarheid. Want het is geen mensch
aar dig bestaan, als de arbeider, afgestompt
ir overmatigon arbeid, lichamelijk ge-
jken door een ongezonde atmosfeer, uit"
teerd door onvoldoend voedsel, geen lust
van de natuur te genieten of naar
ing en muziek te luisteren.
De toestanden fhoohten dan v66r een
iuw niet zoo h-oneltergend zijn ge-
'eest als voor een halve eeuw: de fabrieken
en te veel van den arbeider cn gaven
te weinig terug.
vadere, vooral zij, die vroeger het vrije
lUenleven gekend hadden, kenden slechts
ikn begeerte: dat hun kinderen buiten de
ïfibr/ékspoort imochten blijven. Want wie
daar, vlak na de schooljaren, binnentrad,
w moest elke hoop maar laten varen.
Lange arbeidsduur, bedorven atmosfeer en
(ge loonen drukten een 6tempel van licha-
ielijke cn geestelijke minderwaardigheid en
akelijkheid op den arbeider en de ar-
'dstei's.
Dat alles is radicaal veranderd. De wel
vaart der industrie is voor geen klein doel
ten goede gekomen aan den arbeidenden
stand, en hiervan heeft weer de gemeente
lijke schatkist en de middenstand geprofi
teerd.
Dat is de wisselwerking in onze fijn-geor
ganiseerde maatsohappij.
Doch liever dan daarop thans verder ii
te gaan, knip ik thans eon citaat uit em
artikel van Prof. Dr. Z. W. S n e 11 r, ook
bekend bij de lezers van ons blad.
Het is iets ongewoons, dat in een maand
blad van een zakenfirma wetenschappelijke
artikelen voorkomen. En toch i6 dit het ge
val met De Industrieels Gids
de Handelmaatschappij It. S. Stokvis en
nen te Botterdam, iar'n Prof. Sneller ccn
artikel schreef over
Bodrijf en Geschiedenis.
Dr. Sneller zegt daarin, dat de nijver!
in Nederland betrekkelijk jong is; maar met
de Twontsohe industrie is dat anders.
..De geschiedenis van een onzer groote
industrial, aldus de schrijver in de „Inciu-
strieele Gids", reikt terug in een verwijderd
verleden. Dat is de katoen-industrie, die
hel begin der 19e eeuw uit de plattelands
nijverheid van Twente is voortgekomen, des
tijds nog een nijverheid van half katoenen
stoffen, door thuiswevers uitgeoefend
staande onder leiding van een kapitaal-be-
zlttenden entrepreneur
In den loop der negentiende eeuw is uit
deze huisindustrie de moderne fabrieksnij
verheid gegroeid. In de plaats der half-ka-
toenen stoffen, saamgeweven uit linnen on
katoen, kwam het volle katoen; de arbei
ders, eertijds verspreid in hun boerenwonin
gen, wei'den samengetrokken rondom de
ma oh ine ln de fabriek; cn de entrep'eneur,
die nu zijn kapitaal in machines en gebou
wen ging vastleggen, werd een moderi
groot-industrieel.
In Twente i6 de nijverheid als uit den
bodem oosewacsen, al hebben ook overheids
maatregelen in een bepaalde phase van om
wikkeling den groei bevorderd. De onderne
mingen zijn er voor een goed deel familie
ondernemingen gebleven, die firma's of f.i-
milie-vennootschappen ziin. Het kapitaal is
verkregen uit de winst, door een ijverig
spaarzaam voorgeslacht telkens weer in
onderneming belegd.
Vestigingsplaats en bedrijfsvorm van
Twentsche katoenindustrie en de vrije hou
ding tegenover bank en beuns zijn door Je
historie bepaald.
En uiteraard heeft de historie ook niet
nagelaten, het type van den Twentschon
ondernemer te bepalen, zooalö het is in zijn
gedegenheid en zijn solieda kracht.
Twentenaars zoeken zelf alzatgebied.
Na uiteengezet te hebben hoe in Man
chester Lancashire de scheiding tusschvn
nijverhedd en exporthandel tot stand kwam.
vervolgt Dr. Sneller:
„De Twenteche katoennijverheid is jonger
dan die van Engeland. Hoewel reeds
oude tijdon te platten lande gevestigd, werd
zij eerst in 1830 een exporteerende nijv
heid. Toen nam de Nederlandsche Handel
maatschappij de exportfunctie op zich.
Onder den dirang van het liberalisme is
deze Nederlandsche Handelsmaatschappij,
die een geprotegeerd cn semi-officie?l
lichaam was, van haar bemiddelingspositie
tueschon Nederland en Incliè weggedrongen.
De Twentsohe nijverheid moest toen nieu
we banen zoeken, hetzij via exporthuizen,
ten brolc machinerie in een Tiucntsch textiefabrick. Een gezellig praatje kunnen de
trbeiders niet met elkaar houden. Stofzuigers cn bevochtigingsapparatcn zijn cr wel,
maar geluiddempers nog niet. De machines maken do muziek van den arbeid.
Door S. VAN W OUDEN.
(20
Eet oproer ontketend
Een geestig Fransch schrijver van den
Batsten tijd heeft eens geschreven: „Het is
üitengewoon moeilijk geschiedenis teschrij
en. Men weet nooit nauwkeurig hoe de
ingen gebeurd zijn, en de moeilijkheden
oor den schrijver stapelen zich op, al naar
late de documenten \eelvuldiger zijn. Als
cn feit slechts aan één monsch bekend
s, neemt men dit wel zonder veel twijfelen
an. Ilot begint pas verwarrend te wor-
lon, zoodra twee of meer getuigen de ge
beurtenissen verhalen, wamt hun bewerin
gen zijn altijd met elkaar in tegenspraak
n nooit overeen te brengen.-
Anatoie France, die deze wrvorden schreef,
ias behalve schrijver ook historicus. Zeer
eker heeft hij zelf ook tallooze malen met
ele moeilijkheden te kampen gehad, voor
ilj voor zich zelf tot een bindend resultaat
lekomcn was.
Nu ik aan het eind gekomen ben van
nijn „Voorgeschiedenis van den Belgischen
Ipstand", moet ik eveneens verklaren, tot
ivelke ge volg1', rekkingen ik kwam na nauw
keurige bestudeering van allerlei bronnon.
Uit de verschillende aanhalingen, die in
nijn artikelen voorkomen, heeft men kun-
hro ren, dat ik méér dan één schrijver heb
feraadpleegd, Belgen even goed als goede
a\vr, ile Ned* rlaii' Daardoor
uir-n denke aan Anatoie 1" -wo werden
ook mijn moeilijkheden niet woinig ver
meerderd. En mijn arbeid heeft mij menig
slapeloos nachtelijk uur bezorgd, omdat ik
tot oen voor mij bindend resultaat wilde
komen.
En nu?
Zonder aarzelen moet ik zeggen, dat bel
de partijen, de Belgen en ook de Regeering
van het regeringsbeleid van Koning Wil
lem I beschuldigd moeten worden.
Maar België staat zeker het meest schul
dig.
De gebeurtenissen volgden elkander in
1830 mot een schier razende snelheid op.
In Frankrijk brak in de Juli-maand een
revolutie uit, die Karei X van den troon
wierp en Louis Philippe het koningschap
bezorgde. Het was een overwinning, die het
Fransohe liberalisme had behaald.
Hoog-op en luid klonk nu het gejuich
onder de Belgische liberalen. Niet genoeg
wisten ze den heldenmoed en het doorzet
tingsvermogen van hun Fransche broeders
te prijzen. En de Belgische Roomsch-Katho-
lieken, trouw aan wat met recht 'n monster
verbond heeten mocht, juichten met de 11-
beralisten mee.
Zou het Fransche voorbeeld geen navol
ging kunnen vinden, óók in België?
Aarzelend nog werd die vraag gedaan, en
heel in de stilte togen de gangmakers voor
de revolutie aan den arbeid.
Ze wisten, de leden van het Belgische
monster-verbond, dat de bodem wél toebe
reid genoemd worden kon. Telcje de orde
der Infamon al niet tallooze leden?
Willem I had een tocht door het Zuiden
gemaakt, waar men zich scheen te beijve
ren, den Vorst de liefde en aanhankelijk
heid ook van de Belgen te tonnen. Wat
was er natuurlijker dan-dat de Koning zich
hierover verblijdde!
Maar toeneen oogcnblik verloor Wil
lem I de behoedzaamheid, die hem meest
GODS RECHT
EN DE VOLKSCONSCIENTIE
HET AANGERANDE BEELD GODS
LEVEN VOOR LEVEN!
TWINTIG JAAH.
Men «schrijft ons:
Nog staat ons levendig voor den geest het
schikkelijk drama dat een anderhalf jaar
geleden plaats had te Grootegast, toen vier
veldwachters die hun plicht deden koelbloe
dig door zekeren Wijk6tra werden ver
moord. l)e bizonuerheden van 't gruwelijk
bedrijf waren afschuwwekkend in hooge
mate, en het was niet te sterk gezegd, wan
neer men zich uitdrukte: dat de moordenaar
beestachtig te werk gegaan was, omdat hij
zijn slachtoffers als geslacht had.
Geheel het land was er vol van.
Ontzetting vervulde aller gemoed.
En het meeleven met de vier gezinnen die
daar op dien morgen op eenmaal door de
hand van één mcnsch 111 rouw gedompeld
werden, openbaarde zich op krachtige wijze
Straks volgde men met spanning de be
handeling van de rechtszaak.
Verwondering baarde het, zoo niet weer
zin. dat er nog ten gun6te van den moorde
naar zou gepleit wordenter verontechul
diging ler ontlasting, bij de zware be
schulddging die tegen hem ingebracht was
Maar eindelijk deed dan de Rechtbank
uitspraak, en er was niemand die die uit
spraak niet volkomen reohtaardig achtte,
icen de eisch was: levenslange gevangenis
straf.
Niemand behalve de verdediger
En zoo werd dp behandeling van de zaak
weer geopend psychiaters kwamen eraan te
pas, om te onderzoeken of de moordenaar
niet in éen toestand van psychische' afwij
king gehandeld had
Om kort te gaan, bij de hernieuwde be
handeling is het dan tot dit einde gekomen:
dat de uitspraak was: Twintig jaar gevan
genisstraf
En zoo is het dan gebeurd dat de man rt'e
ier menschen, Overheidsdienaren nog wel,
koelbloedig vermoord heeft, en vier gezin
nen ongelukkig gemaakt heeft, verschoond
word van de zwaarste straf, die eerst over
hem was uitgesproken.
F.n waarlijk .stond er onlangs nog in de
bladen dat de man in dit vonnis van 20
jaar berust heeft: het was nog wel belang
rijk genoeg om dit aan de wereld te ver
tellen.
Intueechen rijst de vraag: of deze uit
spraak van de Rechtbank bevredigen kan
En dan is het antwoord volmondig: neen.
Het is volkomen waar, dat de Overheid
dient geëerbiedigd te worden in hare gedra
gingen en uitspraak door den Rechter, en
wij zullen ons wel wachten om aan de eer
bied voor de Ovei'he.d a/breuk te doen, op
eenige wijze.
Maar dit neemt niet weg, dat het optreden
van de Justitie weerklank moet vinden in
ae consentratie van het volk en dat haar
daden bovenal in overeenstemming zijn
moeten met Ihet hoogste recht, het recht
Gods. En waar in dezen afwijking van de
lijn merkbaar is, is zeker getuigenis daar
tegen reebt en plicht.
Dat de moordenaar van Grootegast twin
tig jaar gevangenisstraf ontvangen heeft,
zal zeker voor zijn verdediger en voor hem
zelf een voldoening geweest zijn, maar dat
hij levenslange gevangenisstraf op zijn
minst verdiend had, wie twijfelde er aan?
Er zijn helaas in onze rechtspraak, zooals
die meermalen geoefend wordt, twee droeve
dingen.
Ten eerste, dat door verdedigers van zulk
een misdadiger met groote ijvergezocht
wordt naar eenig symptoom van psychische
afwijking, om daarmee dan te trachten de
schuld van den delinquent te verkleinen. Ea
al blijkt dan uit alles, zooals ook in het ge
val van Grootegast, de koelbloedigheid
waarmede de moordenaar te werk ging, en
het sluw overleg, men haalt er toch de psy
chiaters bij die dam na een kort. onderzoek
hetzij langs routes, die direct van de fabriek
naai- den verren afnemer voerden. Zij heeft
dit laatste gedaan, hiertoe in staat gesteld
door het moderne goederen- en berichtenver
keer, dat van omstreeks 18G0, 1870 dagtee-
lcent. Het werd nu mogelijk vanuit het fa-
briekskantoor de verre markt te overzien en
er naar orders en opkomende verlangen te
speuren".
Dat speuren was niet tevergeefs. Want,
hoew el men in den laatsten tijd klaagt over
gebrek aan orders, gaat de aanbouw van
fabrieken en de uitleg der stad maar steeds
door. Fabelachtig als van Eindhoven is de
groei der Twentsohe fabrieksplaatsen niet;
maar het was tot heden een gezonde groei,
regelmatig-en evenredig en wie een verge
lijking maakt tusschen een kwart eeuw en
nu,- zegt weer met Potgieter: Hoe schoon is,
Twente, uw machtig heden!
Het eerste artikel stond in ons blad
van Donderdag 17 Juli.
al in het opepbare leven kenmerkte. In
Luik gekomen, betuigde hij zijn tevreden
heid over de houding der Belgen. Door
niets was zijn tocht door het land \eront-
rust, zei hij. Ja, er waren in het Zuidei*
smis hier en daar dingen gebeurd, die
strafbaar waren, maar in de meeste geval
len was dit een gevolg geweest van liet
schandelijk gedrag van enkele „infames'*
eerloozenHet was duidelijk, dat de
Koning, een enkeling beschuldigend, een
verontschuldiging zoülit voor heel liet volk.
Maar dit woord: infanten vloog door
gansch België. Infamen durfde de Koning
do Belgen noemon? Zooals vroeger sma
lend gesproken werd van „geuzen", zoo
schold nu de Koning de Bolgen voor eer
loozen!
„L'ordre dc l'infamie" werd opgericht en
„Fidéle jusqu'a l'anfamie" trouw tot aan
de eerloosheid, werd de zinspreuk der nieu
we orde!
Zeker, 's Konings woord was een uiting
van onbedachtzaamheid geweest. Maar dat
wettigde niet de oprichting van de orde
der eerloozen. En allerminst mochten de
Belgische leiders de meening ingang doen
vinden wat ze deden! dat de Koning
Alle Belgen „infames" had genoemd!
De bodem voor de revolutie Wis toebe-
raid. Ieder oogcnblik kon de opstand uit-!
breken. Alleen: in het Noorden sliep men.
Ik geefslechts heel in het kort liet begin
weer, omdat het van den beginne mijn^ hoofd
doel is geweest den Belgischen opstand.al
leen van zijn politieke zijde te bezien.
25 Augustus 1830: Opvoering van „La
muette de Portici".
Mep.-heeft,-Van Belgische .slide, gepoogri
de- meaning ingang te doen vinden, dat het
oproer van den 25sten Augustus een spon
tane daad van een tot het uiterst getergd
een verklaring moeten geven. En ja, dan
gelukt het wel, een psychische afwijking ie
const® teeren. Waar is de misdadiger die
normaal is, als hij zijn booze daad verricht?
We willen het w el gelooven. dat bij iemand
dië zulk vreeselijke dingen len uitvoer
brengt, abnormaliteit te constateeren valt.
Wie, die psychisch gezond en recht is,
komt tot zulke daden? Wij Gereformeerde
Christenen zeggen, dat de zonde den menech
al Abnormaal gemaakt heeft, en heel zijn
leven aangetast heeft, ea de algemeene ge
nade Gods verzacht dit abnormale, maar
heft het niet op, hoe veel te meer is de mis
daad buiten de zuivere lijn van het ziele-
leven.
Ten tweede is dit hel droevige dat men al
het licht wil doen vollen op het recht van
den misdadiger, maar dot daarbij geheel op
den achtergrond raakt: ik zeg nog niet het
recht van het slachtoffer, van den varsla-
gene. die nlaé-meer voor zich zelf getuigen
kan. maar: het recht Gods. Het is de heilige
taak van den Rechter, om het recht te doen
wedervaren aan de krenking van het leven,
naar de ordinantie Gods.
Maar hoe vaak ontvangt men den indruk,
dat maar zeer weinig leeft in de ziel van
die reoht hebben te spreken, hoe zwaar de
misdaad is, die aan een mcnsch het leven
kostte, nfl. dit, dat het beeld Gods i6 aange
rand, en dat God zelf daarop de straf be
paald heeft: leven voor leven.
liet is te hopen, dat, gelijk tot onze blijd
schap in de Volksvertegenwoordiging niet
zoo lang geleden, nog de wederinvoering van
de doodstraf bepleit is, onze Christc-lijke
voormannen zullen blijven aandringen op
wait, in tegenstelling met een slappe recht
spraak óver den doodslager, naar de ordi
nantie Gods is. En dat daarbij de Kerk niet
achterwege blijve, om haar getuigenis te
deen hooren.
Men heeft het nog al eens over de volks-
conscientie, die eerste luide spreken moei.
vóór men op die doodstraf aandringen kan.
Maar men bedenke, dat dit de maatstaf ni-st
is. Maatstaf is de eisch Gods.
Trouwens de volksconscientie kan te min
der maatstaf zijn, wanneer men haar, in-
plaats van wakker te maken, morphine in
spuit, met allerlei theoriön, die het recht
Gods op z|j zetten voor misplaatste ethische
overwegingen.
Uit het Sociale Leven.
DREIGEND CONFLICT
IN DE SIGARENINDUSTRIE.
Het bestuur van de Ned. R.-K. Tahakswor-
kersbond heeft aan de firma Schoonder
mark en Hoogenhoom, sigarenfabrikanten
te -Bladel bij Eindhoven, een werkstaking
aangekondigd, wijl deze firma niet bereid
is de nieuwe bepalingen der collectieve ar
beidsovereenkomst na te komen. De werk
staking zal ingaan Maandag 28 Juli a.s.
UIT DEN TREIN GESPRONGEN.
F.en Duitsche dame, die te Haarlem woont,
was naar Amsterdam gekomen, om met den
Duitschen trein via Emmerik naar Stutt
gart te reizen. Zij heeft zich vergist in den
trein en is gestapt in een wagon, die via
Den Haag en Brussel naar Bazal gaat.
Onderweg, tusschen Amsterdam en Haar
lem, is zij tot de ontdekking gekomen, dat
zij in den verkeerden trein zat en daardoor
zoo zenuwachtig geworden, dat zij uit den
trein is gesprongen. De bestuurder van een
uit Haarlem komende electrischen trein zag
haar op hot baanvak loopen. Deze trciii
heeft gestopt en heeft haar weer meegeno
men naar Amsterdam. Aan het station neeft
men de dame ondervraagd, maar haar ver
klaringen waren zeer verward. Zij zat vol
scrammen en builen. Over het algemeen
was zij er echter goed afgekomen.
Bij het binnenkomen van den Amster-
damschen trein aan het station tt Amers
foort sprong de 56-jarige Jonkvr. StVrni, van
's-Gravezande, uit Soesterherg uit den nog
niet geheel setllstaanden trein. Zij geraak;.-
met helde hecncn tusschen het perron cn de
treeplank. Bewusteloos werd 2ij naar het St
Eiisahethsgast'nuis overgebracht. Haar toe
stand is zorgwekkend.
CONSERVENFABRIEK AFGEBRAND
Uit Beverwijk wordt geméld: -
Vannacht is dc van hout opgetrokken ron
ser-venfabriek van den heer P. C. Doctor,
staande aan den Wijkermeerweg in vlammen
opgegaan. Toen de brandweer met een im-
torspuit arriveerde, stond de fabriek reeds
in lichterlaaie, en kon aan hlusschen niet
meer worden gedacht. Men moest zich dus
bepalen tot het nathouden van rle belenden
de perceelen, zijnde het woonhuis van den
heer Doctor en het fabrieksgebouw van „Iie
Betuwe" uit Tiel.
De fabriek is totaal verwoest. Verzekering
dekt do schade.
HET VLIEGONGELUK TE SOESTERBERG
Te Zeist werd onder veel deelneming het stof
felijk overschot van den te Soesterberg ver
ongelukten vlieger, C. F. Th. Elout, ter aarde
besteld. Eenige sergeant-vliegeniers voerden
de kist naar de groeve, langs een dichte rij
volk is geweest. Niets is minder waar dan
deze bewering. Hel oproer is zorgvuldig
voorbereid. Voordat dc liederen \an deze
opera in den Brusselschcn scliouwuurg ten
gehoor® werden gebracht, wisten de inge
wijden het reeds, uat er grouie gebeurtenis
sen op til wanen. Ze wisiun, dat de Brusse-
laars zich zelf zouden gaan vergelijken met
de Napolitanen, die in ïütö tegen Spanje
opstonden; ze wisten, dut de jongelieden,
die naar den schouwburg trokken, zich zou
den aansluiten bij dc zangers, oie van „hei
de" en „eer" zouden zuigen; ze wisten,
dat het volk buiten op at raat d'io liederen
zou overnemen en Juichend en zingend
door de straten zou trekken ze wisten
dat alles, de Brusselsche liberalen, omdat
ze deze tooneelen zélf ln scène hadden
gezet!
En avant, marchons,
Contre les canons;
A travers le Ier, le feu des bataillons,
Courons k la vicloire!
Zoo zingend trokken scharen Jongelieden
door de straten der stad, waar op de hoe
ken der straten plakkaten waren aange
plakt, die inet roode letters vermeldden:
Maandag, vuurwerk.
Dinsdag, verlichting.
Woensdag, omwenteling.
De stemming, door dp liberalen gewild
en gewekt, wis er. Do revolutie kon komen!
In het Théfttre de la Monnaie was de
spanning ten top gestegen. „Bij de opening
der bureeien schrijft Leo van Neck in
zijn „Gedenkboek", dat in 1903 verscheen
werd de zaal letterlijk ingenomen. Degenen
Voorwaarts! Laat ons marcheeren!
Tegen de kanonnen in,
Tegen het lood en het vuur der batailons in,
Snellen wij de overwinning tegemoet!
GRAAF KEYSERLING
MET VERLOF NAAR NEDERLAND.
Met het S£. Lotica, dat omstreeks IS
Juli van Paramaribo vertrekt, zal de go i
verneur van Suriname, Dr. A. A. L. Rut
gen?, voor een verlof van 4 maanden naar
Nederland vertrekken.
TWEE COMMUNISTEN GEARRESTEERD
SOERABAYA, 17 Juli (Aneta). Volgens
de „Indische Crt." zijn door dc politic, op
last van den procureur-generaal aan boord
van het s.s. Tjibadak van de Java—China—
Japanlijn, twee Russen gearresteerd, die
verdacht worden van communistische pro
paganda. De Russen zijn afkomstig van
Sjanghai.
ZWARE AARDSCHOKKEN.
KOTA RADJA, 18 Juli (Aneta). Gisteren
avond zijn hier zware aardschokken opge
treden, die 1 minuut duurde, doch geen
schade hebben aangericht.
welke niet gelukkig genoeg geweest waren
zich plaatahi!jetten aan te schaffen, wan
«lelden in den omtrek. Het stuk was met
1 te wonderenswaard igen samenhang uitge
voerd. Toen de schrijver, Lafeuillade, in de
i«'l van Mas&niello, «le aria: Amour sacié
«le la Patrio! aanheft, staan al «le aan-
schouwers als één man op. De geestdrift is
ten top gestegen!
Wat er verder gebeurde?
De Belgische geschiedschrijver llymans
zeg! er van: een gedeelte der toeschouwers
verliet de tooneelzuul, den vollen teugel aan
huil vrijheidskroten gevende.
Van Neck, die zeer gematigd schrijft,
vertelt dan weer verder:
„Een aantal jongelingen doorloopcn de
W olvengrachtstraat. Dnur bevinden zich de
bureeien van «Ion „National", het orgaan
van den in vrijheid gestelden galeiboef Li-
bri Bagnano, do vermaledijde ziel van Wil
lem. Straatsternen worden uitgerukt en
tegen de vensters geslingerd, waarvan do
stukken zich in 't mndeVerspreiden. Een®
slem laai zn li iiomvn: ,,Vienden, men
moet bij Libri zelve gaan". Op oen o«>g
wenk zijn de deuren dos huizes ojrcngosla-
gen, de kamers ingenomen. Libri was ver
dwenen: het was tijd.
„Aan een venster «ler tweede verdieping
had men oen bezems! k, voorzien van een
strikknoop, gehecht. De aanvallers verbrij
zelden cn verscheurden al wat onder hun
bereik viel
Von Neck schrijft voorts:
„Zooals doorgaans hadden lediggongers.
landloojjcrs en ander gespuis dat in al
de groote steden krioelt zich weten op
don eersten rang te plaatsen. Men rag hen
«le kelders \c.n Libri ledigen". Maar hij
ontkent toch uiet, dat het de „fiere Belgi
sch® jongelingschap" is geweest, die het
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
VREEMDE ONDERSCHEIDING.
BATAVIA. 18 Juli. De w.n. consul-gena-
raal van België ontving officieus bericht uit
België, dat nnn gouverneur-generaal Jhr. d®
Gracff het Grootkruis ln de Orde vau de
Kroon van België is verleend.
ECONOMIE EN FINANCIEN
BUITENLAND
DISCONTOVERHCOQING IN SPANJE
De Bank van Spanje hoeft haar disconto
verhoogd \an 5^ tot pet Ook «le belee-
ningsrente is niet 1 - jict. verhoogd.
adres direct den eersten dag de krant
al ontvangt en hierop stellen de lezers
zelf toch zekor even grooten prija
als w\j.
eerst tot «le vernieling van het huis en
de eigendommen van Libri Bagnano over
ging.
liet oproer zette zich voort. Ik volg weer
«le korte beschrijving \an Vau Neck.
„Van Muum-n was het mikpunt ter oor»
zake zijner lc\endige trouw aan «len Koning
„De menigte verbrijzelde o|> haren door
tocht «i® ruiten \an tiet oud Ju?tlc!epaleia
waar het Assisonhof zetelde. Het huis de®
ministers, aan de lammen overgeleverd,
nn op de schrikkelijkste wijze te zijn er-
woest, stortte langzaam in vóór de verge
noegde blikken eens samengejiakten volks-
hooi». Men hot tien blusschers niet toe het
door de lammen aangetaste gebouw te
naderen, dan slechts om dc aanjialcnde
huizen van «le ramp te bevrijden.
„De hotels van don plaats bevelhebber,
generaal Wauthier, op den ZavH; van den
l«rokureur des Konings Schuermnns, Priem-
straat: van het politiehoofd Do Knyff, Bei^
laimontstraat, ondergingen het lot ih-sgMt-n
van minister Van Maanen en wenkf^Sz-
gelijks in puin en gelegd.
„De wapenmagazijnen werden geplun
derd. Het volk, met ijzeren haken g»»a-
pend, haalde beneden en verbrijzelde al
de onderscheidingsteckcncn van het Huis
van Oranje
De schrijver deelt dan nog mee, dat ze
kere lieden, het schuim des volks, verplicht
werden de door hen geroofde goederen af
to geven. Hij wil daardoor natuurlijk nog
maals d««n indruk wekken, dat het oproor
niet door plunderaars is op touw gezet
Zooveel te erger, luidt dan ons oordeel. Dj®
besrtiaafde Brusselaar® ze behoonkn
immers niet tot het schuim des volka
*'in tlan ,och 'naar hraiiUaUchterb gwor-
Wordt vervolgd).
De philosoof. schrijver en leider van de
School der Wijsheid'' te Darmstad, die 20
Juli 50 jaar oud wordt. Zijn belangrijkste
werk is „Reisdagboek van een philosoof'.
kameraden. Tal van kransen werden mecge-
De commandant van Soesterberg sprak het
eerst, waarna verschillende personen het
woord voerden en de vader voor de deelne
ming dankte.
DE VASTGESTELDE SCHADE DOOR
HAGELSLAG
Uit Beverwijk wordt gemeld:
De schade veroorzaakt door den hagelslag
in den avond van 22 Juni aan de land- on
tuinbouwgewassen in de streek Kennemer-
land, is door de voor dat doel aamengestelda
commissi® van deskundigen vastgesteld op
f 54.321.84.
DE GOUVERNEUR VAN SURINAME
Men moet er zich niet bij neerleggen.
Bij onverschillig welke Blekte Is men niet
alleen aan zichzelf, doch mede »an zijne om
geving verplicht cr zich tot eiken prijs »tn
te verlossen. lie ziekte I* e»n lyrannle en een
marteling:. En men verdraagt de tyrannic en de
marteling slechts dan wanneer het volstrekt
niet anders kan. Toch wordt een groot aantal
der meest bekende aandoeningen in den regel
door de Tink Pillen genezen, aangezien deze
aandoeningen voornamelijk een Jd" r*
of wijziging der roode bloedlichaampjes en de
Pink Pillen ontegenzeggelijk een der krachtig
ste middelen vormen voor het verrijken van
het bloed Zij verrijken niet alleen het bloed,
doch prikkelen tevens op krachtige wijze het
zenuwstelsel en versterken de verzwakte or
ganismen.
De Pink Pillen-
bentellen bet bloed, vrrvttrkrr ét icazwwa
lij vormen een geneesmiddeldat zlja
ioeltrotfendheid heeft be wazen ia «die
gevallen van bloedarmoede, neuras
thenie, algemeene verzwakking,
utoormszen, veroorzaakt door den
gToei, ot het keeren der jaren, maag
pijnen, hoofdpijnen, zenuwuitputting.'
De prijs der Pink Pillen bedra-Mfl 1.75 per
flacon, f. 9 per res flacons. HoofJrtépétJacob
Marispleln, 23. te Amsterdam. Kiscnt dit adres
en de Holland*che gebruiksaanwijiing. De
Pink Pillen rijn eveneens te verkrijgen bi)
«11e goede apothekers en drogisten.
INTERNAT. VEEARTSENIJHUNDIG
CONGRES
Men meldt aan het Ilaagsche Aneta-
kantoor:
Bij beschikking van den Minister van
Koloniën van 11 Juni j.l. Xo. 16 is aange
wezen öls vertegenwoordiger van Neder-
landsch-Indiö op het van 4 lot 9 Aug. a.*
te Londen te houden Elfde Internationale
Veearteenijkundig Congres, Dr. J. F. C
Raabe, inspecteur van den burgerlijken
veeartaonijkundigon dienst in Nederlandse!)
Indiö met verlof hier te lande.
VECHTENDE VOETBALLERS
GEVERBALISEERD.
MENADO, 17 Juni. Na afloop van den
voetbalwedstrijd tusschen de alhier behoo-
rende voetbalvereeniging „Wilhelmlnu" en
een elftal, samengesteld uit opvarenden
vin 11 r. Ms. Opnerningsvnartuig Van Doorn
ontstond e«:n wrijving tusschen het publiek
un het verliezend marine-elftal. Aanleiding
daartoe was dat dit elftal door het publiek
werd gehoond wegens zijn unfair «>ti foreoh
spel. De politic die tusechonbelde trad,
nleek niet opgewassen te zijn tegen de aan
wezige 20 marlnlert rlie tot "den aanval
overgingen en sluag uitdeelden, om daar
na spoorloos te verdwijnen. De heeren zijn
later van boord gehaald en zullen gerech
telijk worden vervolgd. F.en der belhamels
bleek te zijn gedroschL
KINGSFORD SMITH NAAR AUSTRALIË.
BANDOENG. 18 Juli (Aneta). Kingsfnnl
Smith meldt, dat hij voornemens is 1 Auc.
e.k. met een klein toestel, n.l. een Avn
Avian, naar Australië te vliegen. Ilii hoopt
S Augustus e.k. te Bandoen tc zullen anï-
BRITSCH -INDISCHE KATOENINDUSTRIE
Tengevolge van de opeen hooping der voor
raden en de depressie in den handel zullen
nog vier groote katoenspinnerijen te Bom
bay (Eng. Indië) per 1 Augustus gesloten
worden, waardoor 10.000 arbeiders crklooa
zullen worden.
ROEMEENSCHE PETROLEUM
PRODUCTIE
De algemeene potroleum-productie be
draagt in Roemenië nog steeds 1700 wagon®
per das. Gelijk men weet is or sprake van
ze tot 1350 wagons terug to brengen.
STEUN AAN DE EFFECTENBEURS
IN ITALIË.
Uit Rome wordt aan de A.E.F. geseind:
De Banra Commerciale Italians schijnt,
volgens een officieuze mededeeling, voorni'-
mens te zijn Interventie te verleenen om de
aandeelenmarkten te steunen. Naar ver
luidt. zouden andere groote banken dat
voorbeeld volgen.
Met het oog op de groote drukte bij
onze administratie, na zoo velen onzer
lezers met v&c&ntie gaan, wordt men
vriendelijk verzocht, deze tijdelijke
adresveranderingen zoo spoedig mo
gelijk op te geven, liefst enkele dagen
van te voren. Komen zulke aanvragen
op het laatste oogenblik, dan is bet
niet zeker, dat men aan z'n nieuwe
