Jlteuu«e gciteclfe dotiraid
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
EERSTE BLAD.
oek
Uit de Pers.
VEENENDAAL IN ROUW
BINNENLAND.
&20NNCUENTI
P;x kwartaal
fltescliikklngsknsfpn 1 0 15)
VT.»or hel fluiten land bil NVcke
lijksrhe «ending
In higeliiksche «ending
Alles bil vooruitbetaling
5 cent
met Zondagsblad 7 cent
gnndagshlnd met nfz<m-lei lijk verkrijgbaai
No 3101
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Postbox 20 Postgiro 58936
DONDERDAG 17 JULI 1930
iDVCB-ENTIENi
Van 1 tot 5 regels f 1-17V5
blke regel meer 0-22V»
Inge* iededer'ingei.
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer 8.43
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan het bureau
wordt berekend10-10
10e Jaargang
Git nummer bestaat uil URIE blader
EEN ANDER,
NIEUW PROBLEEM
FT
Op de lagere school hebben de ouderen
van het thans levend geslacht geleerd, dat
Nederland arm aan delfstoffen is. We heb
ben land, weiden en water, met daarop en
daarin aardappelen, tarwe en rogge; scha
pen en koeien, boter en kaas; haring en
paling; maar ondergrondschc bodemproduc
ten hebben we niet en wat we daarvan
noodig hebben, moet uit 't buitenland worden
aangevoerd.
Dat leerden wij, maar zoo was het niet.
Jaren geleden waren er al optimisten, die
zonder wichelroe beweerden, dat er, behalve
lange en korte turf (wat we al eeuwen lang
wisten) nog andere brandstof in den Ne-
derlandschen bodem te vinden was; en dat
niet alleen de zee zouthoudend was, doch
dat dit zout ook diep onder den grond aan
wezig moest zijn.
Die overtuiging leidde tot proefnemingen
door particulieren en tot de instelling van
een voortreffelijk rijksorgaan voor bodem
onderzoek en na de noodige voorbereidingen
en strubbelingen kwam er zout uit den
bodem en stookten wij in kachel en haard
Nederlandsche steenkolen.
Vooral de oorlog heeft aan deze zaak goed
gedaan. Want toen bleek het, dat het waard
is, als een land zich bij de voorziening
de eerste levensbehoeften, onafhankelijk
van het buitenland redden kan.
Aanvankelijk is men dan, soms terecht
en vaak ten onrechte ,van meening, dat het
buitenlandsche product beter is dan het bin
nenlandsche, doch dat wordt met de jaren
wel beter en organisaties als „Nederlandsch
Fabrikaat" brengen op den duur wel juister
inzicht.
Gevolg was, dat, ook na terugkeer van
den vrede, toen het buitenland volop brand
stof kan leveren, de Limburgsche mijnen
.inet toenemende energie steenkool bleven
produceeren en welhaast in staat waicn om
in de binnenlandsche behoefte, indien noo
dig, te voorzien.
Zoo ontwikkelde zich een industrie, waar
van men vroeger slechts bij geruchte ge
hoord had, of waarvan enkele ruwe durvers
wisten te vertellen, die als boerenknecht
uaar Duitschland togen en in de steenkolen
mijnen terecht waren gekomen.
Hij heeft in de mijnen gewerkt, zei men
dan tegen elkaar, en spreker en hoorder
huiverden bij die gedachte.
Hij heeft in de mijnen gewerkt; geen
wonder, dat hij na wederkomst zijn buur
man met een mes of bijl bewerkte: hij was
gewoon er op in te hakken.
Deze opvatting was niet geheel zonder
grond. Want een plotseling oplevende
dustrie en dan nog wel een ondergrondschc
trekt allerlei ruwe elementen tot zich, die
-tot heden van de hand in den tand leefden
en nu de geregelde inkomsten niet steeds
goed en doelmatig besteden.
In Limburg begreep de R.K. Kerk dan ook
al spoedig, dat zij bizondere zorg aan haar
leden moest besteden om ze tegen ongc-
wenschte invloeden van buiten te bescher
men en om vreemdelingen zoo mogelijk tot
zich te trekken en zoo het eigen godsdien
stig karakter dezer streek te bewaren.
Dat deze arbeid, waarbij men vaak op
gelukkige wijze geestelijke en sociale actie
samen deed werken, rijke vruchten ople
verde, kan ieder, die iets van Zuid Limburg
weet, constateeren.
Gelukkig geldt hetzelfde ook van den
veelzins gezegenden en moeilijken arbeid
der orthodoxe protestanten, welke vaak van
Brabant, of zelfs van Holland uit, georga
niseerd werd.
Of die geestelijke actie met voldoende
energie en de noodige hulpmiddelen gevoerd
is, staat niet aan ons te beoordeelcn; aan
groote toewijding ontbrak het zeker niet en
wie meer had verwacht, moge bedenken,
dat de groei der moderne vakbeweging in
zoo'n streek met een sterk gemêleerde be
volking toch waarlijk niet moet verbazen.
Hoeveel moeite kostte het vaak in plaat
sen met sterk Christelijkcn inslag niet om
afdoend te waarschuwen tegen het anti
godsdienstig karakter der moderne vakbe
weging.
Voor ons is dan ook niet de belangrijkste
vraag of wc succes hebben, maar wel of we
getrouw zijn in de roeping, welke met elk
nieuw probleem tot ons komt.
Zoo'n nieuw vraagstuk ontwikkelt zich
thans weer in den achterhoek van Gelder
land. Dat de Nederlandsche bodem daar rijk
is aan delfstoffen, wisten we reeds. Een
vorig jaar hebben we nog enkele artikelen
gewijd aan de zoutontginning bij Boekelo.
Aan zout hebben we voorloopig in ons land
geen gebrek. In de mijnen bij Boekelo zit.
naar ruwe schatting 200 milliocn ton en als
er geen zware accijns op lag, dan kregen
we het haast gratis.
eerst waarlijk niet en het deed daarom wel
wat vreemd aan te lezen, dat een n
concessie'is verleend voor zoutwinning in
den achterhoek van Gelderland.
Echter, de concessie spreekt ook van
steenkool. En het is duidelijk, dat de „Ned.
Mij. tot het verrichten van mijnbouwkun-
dige werken" vooral daarop het oog heeft.
Want hierdoor wordt het ook begrijpelijk,
dat in de concessie het verbod van ontloo-
ging van zout is opgenomen en dat de
maatschappij daarmee accoord gaat.
Bij Boekelo verkrijgt men n.l. het zout
door uitlooging: het inpersen van water
de zoutlaag (tenzij men zoo gelukkig is
waterwel te vinden, welke men naar het
zout kan leiden) en dan dit met zout verza
digde water weer op te pompen en naar de
verdampinstallatie te leiden. Dit echter is
in de buurt van Groenlo verboden om
Boekelo de concurrentie niet al te zwa
maken cn om de onderliggende steenkool
laag niet te beschadigen. Het moet dus mijn
bouw in optima forma werden.
Waar nu de Limburgsche mijnen nauwe
lijks rendabel zijn en rijke kolenlagen in de
Peel en midden Limburg onaangeroerd
blijven, omdat ze te diep liggen, verbaast
het wel, dat men in den Achterhoek al
dert jaren reikhalzend uitzag naar een con
cessie, want hier zit de steenkool nog dieper
in den grond.
Men schijnt echter economisch licht in de
donkere mijn te zien, want niet minder dan
1030 H.A., gelegen in de gemeente Winters
wijk, Lichtenvoorde, Groenlo en Eibergen
zijn in de concessie begrepen.
Ook wordt verteld, dat de werkzaamheden
reeds het volgend jaar een aanvang zullen
en. En, al is het niet te verwachten,
dat er dan onmiddellijk een groote trek van
belanghebbenden bij den mijnbouw zal zijn:
de mogelijkheid, dat zich hier een snel
groeiend industrie-centrum gaat ontwikke
len, is er ongetwijfeld.
Dat is weer een nieuw probleem; belang
rijk voor de economische ontwikkeling van
ons land cn de welvaartspolitiek; maar van
beteckcnis ook voor het geestelijk leven.
En ook hier geldt: het natuurlijke is er
het eerst, daarna het geestelijke; doch het
laatste is van oneindig meer waarde dan
het eerste, want alles, wat een mensch heeft,
zal hij geven tot lossing van zijn ziel.
gen: „In Jezus ontslapen", en dan is het
toch goed.
Wij troosten elkander en de diepbedroefde
ïabestaanden van Ds. Jongebreur met déze
woorden!
Ds. M. JONGEBREUR. t
„In Jezus ontslapen", dit is het eenige,
maar ook het allesbeheerschende en alleen
bemoedigende, nu we met duizenden diep
verslagen staan bij het stoffelijk overschot
van wijlen Ds. Jongebreur te Veenendaal.
Gisteren nog bezig in de dingen van Gods
Koninkrijk hier op aarde, ging hij reeds
kort na middernacht dat Ilemelsche Ko
ninkrijk binnen; plotseling afgelost door
den Koning, Wien te dienen zijn begeerte en
blijdschap was.
Geheel Veenendaal staart verslagen naar
het huis. waar de dood zoo onverwacht bin
nentrad om den man weg te nemen, die nog
stond in de kracht zijns levens en van wien
veel te hopen viel voor Kerk en
school, voor ons sociaal cn politieke leven
Ds. Jongebreur had niet door vaagheid ol
zoetsappigheid, doch juist door principieel
optreden, groote beslistheid en immer bla
kende strijdbaarheid voor de zaak des Hec-
ren, zich de liefde verworven van allen, die
Christus als Koning willen eeren en de
hoogachting van gansch de burgerlijke ge
meente, waar hij meer dan een kwart eeuw
arbeidde en van duizenden in den lande
die den strijdbaren held als geestverwant of
politieken tegenstander kenden.
Dat is de eere, met welke God Zijn diena-
n kroont, die niets anders zoeken dan de
eere van hun Zender en het welwezen van
Kerk en Staat
Strijdbare helden, mannen des geloofs als
Ds. Jongebreur, brengen eerst verwijdering,
doch wanneer de gaafheid van hun bedoc-
de onzelfzuchtigheid van hun arbeid
door tegenstand en critiek beproefd en ge
louterd zijn, dan blijft wel de anthithese der
beginselen, doch er komt hoogachting en
waardeering voor den persoon.
Daarom is er niet alleen rouw in de hui-
in van de leden der Kerk, welke hij diende
met heel zijn hart cn van zijn naaste geest
verwanten op sociaal-politiek terrein; doch
er hangt rouw over heel Veenendaal en er
is ontroering door heel het land.
Do menschen zeggen het tegen elkaar, dat
Ds. Jongebreur dood is en nooit meer kansel
of catheder betreden zal; dat hij nooit meer
tie gemeente zal opwekken om het loflied te
zingen, maar dat hij nu zelf aanheft te mid
den van de schare der verlosten; doch
men kan het zich niet voorstellen: het is te
plotseling geschied; de man is weggescheurd
uit den kring van die hem liefhebben.
ir hij is in Jezus ontslapen en ont
vangt thans het genadeloon van de leeraars
die wel gediend hebben.
Niemand, die aan het Christelijk leven
in Nederland deelnam in de laatste jaren,
zal Ds. Jongebreur en zijn arbeid in on
kreukbare trouw aan het beginsel verricht
vergeten; zij allen zullen staren op de ledige
plaats, welke naar menschelijke schatting
niet te vervullen is; doch als zij in Gods
heiligdom mogen ingaan, dan zullen zij zeg-
PROF. SLOTEMAKER DE BRUINE
EN HET BIJZONDER HOOGER
ONDERWIJS
Wij hebben een breed verslag gegeven
van de rede, welke de oud-minister Slote
maker de Bruine tc Lunteren hield
over subsidieering van 't Hooger Onderwijs
en ook van het debat.
Het was te begrijpen, dat zijn rede in de
pers niet algemeen zou worden onder
schreven.
De Standaard (a.r.) schrijft o.a.:
Al dadelijk komt het ons voor. dat de
spreker niet heel gelukkig was in zijn
formulcering, door tc gewagen van be-
gcjrte naar gelijkstelling van bij
zonder en openbaar H.O. Al moge in den
kring van voorstanders van het bijzonder
H.O. die uitdrukking wel eens gebezigd
zijn, voor zoover ons bekend, is dit door
de meer verantwoordelijken onder hen,
althans in onzen kring, toch nimmer ge
schied. Zoo spreekt bv. het Program van
Actie der A.R. partij voor de stembus van
1929 slechts van een verruiming van de
gelegenheid tot steun aan het bijzonder
Hooger Onderwijs.
Volgens Prof. Slotemaker dient de
Universiteit vooral tot ontwikkeling van
het wetenschappelijk karakter der natie.
Nu gaan we thans niet in op de dieper
liggende vragen, die hier kunnen rijzen.
Maar we stellen een zuiver practischc
vraag. Deze nl.: Is die ontwikkeling van
het wetenschappelijk karakter der natie
een monopolie van de openbare Univer-
sitertc» Meent Prof. Slotemaker, dat de
bijzondere Universiteiten daaraan niet
kunnen medewerken? Dan mogen wij
hem er toch aan herinneren, dat zijn
geestverwant Dr. De Visser daarover
anders dacht, toen hij de speciale onder
zoekingen van Prof. Buitendijk aan dc
V.U. door middel van een Rijkssubsidie
steunde. Dat standpunt was derhalve
minder benepen dan dat van den spreker
te Lunteren.
En nu gaan we een schrede verder.
Aan het eind dezes jaars zul de vierde
faculteit der V.U.. naar we hopen, haar
arbeid aanvangen. Indien nu wij
wijzen op een mogelijkheid de hoog
leeraren in deze faculteit hunn<j weten
schappelijke onderzoekingen eens concen-
treeren in een richting, die aan onze
Rijksuniversiteiten minder volledig tot
haar recht komt, draagt zulk onderzoek
dan niet bij tot ontwikkeling van het
wetenschappelijk peil der natie? En kan
zulk onderzoek dan geen redelijke aan
spraak doen gelden op de belangstelli
ook van die Overheid, die immers, in het
belang van dat wetenschappelijk peil, de
(openbare) Universiteiten behoort in stand
te houden?
Zou dat door het C. H. beginsel, als
neergelegd in art. 14 van het Beginsel
program óók moeten worden buitenge
sloten? Is ook zoo subsidieering van het
bijzonder H. O. „ondenkbaar"?
Als we die vraag zóó stellen, dan is
dat niet omdat we van meening zijn, dat
voor andere argumentatie geen plaats
zou zijn; ook niet omdat wc voor een
principieel debat terugdeinzen; maar om
dat de kwestie van gelijkstelling
van openbaar en bijzonder II. O. er geen
geen is van practischc politiek.
Op dat terrein hebben we alleen te
maken met den A. R. wensch naar ver
ruiming van de gelegen he i.d
tot steun aan het bijzonder II. O.
En met het oog daarop beschouwden
we de zaak nu slechts uitsluitend van
den meer practischen kant.
Alleen zoo kan men ook iets verder
komen in het elkaar leeren verstaan; be
hoeft men niet het voorbeeld te volgen
van den beroemden Spaanschen edelman
die het kwader had met onderstelde dan
met echte vijanden.
van nationale saamhoorigheid en wat
dies meer zij.
Maar pij overlaadt het noordelijk deel
van het Rijk met Universiteiten, welke
voor het zuidelijk deel ongeschikt zijn cn
het zuiden sluit gij dus practisch van de
universitaire studie uit.
Niet absoluut, wij weten het. Maar
het volk van het noorden heeft dan toch
maar een drie- cn vierdubbele kans op
universitaire studie, tegen ons volk nul.
Tenminste, zoo wilt gij het.
Tenminste, zoo zou 't, volgons uw
meening moeten zijn; alleen openbare
Universiteiten.
Het is practisch anders, omdat er, sinds
enkele jaren, uit de kracht van het katho
lieke volk een eigen Universiteit is ge
groeid tc Nijmegen maar deze Univer
siteit behoorde er, volgens den heer
Slotemaker niet te zijn, volgens hom is
slechts een openbare Universiteit een
Universiteit.
In dat verband klinkt alle gepraat over
volkseenheid als een vloek.
Volkseenheid ja, mits gewrongen
naar de opvatting van één deel des volks
Volkseenheid, mits vermoord de
overtuiging van een minderheid.
ERNSTIG AUTO-ONGEVAL AAN
TWEE NED. HERV. PREDIKANTEN
OVERKOMEN
DS. JONGEBREUR OVERLEDEN
DS. SNOEK GEWOND
OFFICIEELE BERICHTEN
POSTERIJEN, ENZ.
Bij beschikking van den directeur-generaal
der P.T.T. is aangewezen a's directeur va
post- en telegraafkantoor te St. Anna Parochie
de adjunct-referendaris der P.T.T. F. A. Hof-
an te Leeuwarden (postkantoor).
onderscheiding.
Pij ic. R. is toegekend de zilveren
medaille aan L. A. Schuurs, chef van de de-
ratieafdeeling der N.V. Expeditiebedrijf J.
F. Ven-loet Co. te Rotterdam.
arbeidsinspectie.
Aan den geneeskundige bij de arbddsinspec
tie E. Boerma te Arnhem is de gemeente
's-Gravenhage els standplaats aangewezen.
Aan den geneeskundige bij de arbeidsinspec
tie J. Ie Roy te Deventer is de gemeente Arn
hem als standplaats aangewezen.
buitenlandsche onderscheiding
Bij K. B. is aan Mr. M. Smeding, secretaris
der gemeente Rotterdam, verlof verleend tot
het aannemen van het vreemde eervteeken
officier in de orde van de Ster van Roemenië.
HOFBERrCHTEN
GIFT AAN „SURINAME".
De Koningin heeft een belangrijke
schonken aan het bestuur der vereniging
„Suriname" ten behoeve van het door die
veieeniging opgerichte ondersteuningsfonds,
OVERTREDING WEGEN
BELASTINGWET
DE BETALING DER BOETE.
Het dezer dagen in de pers gelanceerde
bericht, inhoudende dat de rijksambtenaren,
belast met de controle op de wegenbelasting,
bevoegd zijn bij ontdekking van overtredin
gen dadelijk de boete te innen, is onjuist. Dc
Minister van Financiën heeft slechts
wijze van proef de bevoegdheid van het slui
ten van een transactie (waardoor rechtsver
volging wordt voorkomen) overgedragen
van de directeurs op de ontvangers der di
recte belastingen (c.q. der accijnzen) en daji
enkel in het geval de overtreding be
staat in het niet kunnen vertoonen van een
belastingkaart, terwijl de belasting wél is
betaald.
Uit de Gelderlande
Wij zullen niet trachten den heer
Slotemaker van zijn standpunt af te
dringen of ook maar met hem in debat
te treden. Het zou toch niet baten. Wij
weten allen en het is in vroegere
polemieken uit den treure herhaald
dat de openbare Universiteiten in theorie
universeel heeten, maar in dc practijk
zeer eenzijdig zijn. Rationalistisch heeft
Dr. Kuyper ze geheeten. Niemand kan
zeggen, dat er aan onze Universiteiten
bepaalde richtingen worden geweerd,
doch practisch overheerscht er het onge
loof. De christelijk-historischen weten dat
ook wel en zij ontkennen het niet, maar
zij antwoorden
PROV. STATEN VAN ZEELAND
HET VEER VLISSINGENBRESKENS.
In de Woensdag voortgezette zitting van
dc Provinciale Staten van Zeeland werd z.
h. s. aangenomen het voorstel om een cre-
diet te verlccnen van f 700.000 voor den
bouw van een tweede motorveerboot voor
den dienst VlissingenBreskens.
Dit zelfde geschiedde met het voorstel tot
aanschaffing van een motorveerboot voor de
lijn Hanswecrt—Walsoorden. Deze boot zal
vermoedelijk f 315.000 kosten.
ST. SEBASTIAAN
OOSTERHOUT
BESTAAT 180 JAAR.
Ongeveer vijf uur gistermiddag kw
rle beide predikanten, Ds. Jongebreur en Ds.
Snoek, beiden uit Veenendaal, terug van bet
Zendingsfeest te Rijsenburg. Tusschen Doom
en Driebergen op den Rijksstraatweg nnb-i
de garage De Bruin, moest de chauffeur uit
wijken voor een groote touringcar. De \vn
pen. een spiksplinternieuwe Cadillac, slipte
in de tramrails, die daar ter plaatse niet be
straat is. De auto werd eerst tegen een boom
de eenc zijde van den weg geslingerd,
cn daarna aan de overzijde \au den weg. De
chauffeur, zekere G. Beukhos, uit Veenen
daal, werd half uit den wagen geslingerd,
doch wist 't stuur nog vast te houden. Daar
het chassis weinig beschadigd werd, kon fie
auto nog verder rijden cn na een vijftigtal
meters werd de wagen tot stilstand gebracht
F.en vierde inzittende, zekere J. H. Jansen,
eveneens uit Veenendaal, werd uit de auto
geslingerd, doch bekwam wonder bov
der geen letsel.
Het achterste gedeelte van de Cadillac
werd echter totaal vernield. De beide pre .li
kanten, die achterin zaten, werden vrcese
lijk verwond. Dr. van der Wev, van Ik
nabijgelegen sanatorium „Dennenoord", ver
leende de eerste hulp, terwijl spoedig na liet
ongeval dr. Le Heux, dr. Barkey Wolf. lv»i
den uit Doorn, en dr. Beelacrts van Blok
land, uit Driebergen, aanwezig waren.
Ds. Snoek bleek ernstige vleeschwonden
en eenige gebroken ribben te hebben. Per
ziekenauto kon hij naar Veenendaal overge
bracht worden.
Ds. Jongebreur werd met zware hoofd
wonden en andere verwondingen opgero-
men en naar het Wijkhuis te Doorn
voerd.
Toen het tragisch ongeval in den loop
den avond bekend werd, verzamelde de be
volking zich op het Marktplein. De versla
genheid over dit ongeluk, den beiden Ned
Herv Predikanten overkomen, is zeer groot
Nader wordt ons gemeld, dat Ds. Jonge
breur vannacht om 1 uur zonder tot bewust-
ijn te zijn gekomen, is overleden.
De toestand van Ds. Snoek is bevredigend.
Omtrent het ongeluk wordt ons nog ge-
De oorzaak van het ongeluk is te wijten
aan het feit dat ter plaatse tusschen de
tramrails geen bestrating aanwezig is
Auto's die moeten uitwijken komen meer
malen op dit zandgedeelte terecht, en bij
^enige vaart slaan de wagens om.
Verleden jaar waren aan dit euvel een 6-
tal meer of minder ernstige auto-ongevallen
te wijten.
i ^ar'inPs Jongebreur, die den
leeftijd van o4 jaar en S maanden bereikte,
herdacht den 20sten November van het
vorige jaar den dag. waarop hij voor 25
jaar als dienaar des Woords werd bevestigd
in den Ned. Herv. Kerk te Veenendaal Ds
Jongebreur, die 20 Nov. 1S75 werd geboren
te Ouder-Kerk a. d. IJssel, bezocht achter
eenvolgens het Gymnasium te Zetten en
de Rijksuniversiteit te Utrecht.
1899 werd hij candidaat en op 25 Maart
1900 deed hij zijn intrede bij de Ned. Herv.
Gemeente te Jaarsveld, welke gemeente hij
ier jaar gediend heeft
In 1904 stond in Veenendaal Ds. H. Doorn-
veld. een gemoedelijk vrome man, die ech
ter de lijnen der beginsels niet al 'e scherp
Politiek was Veenendaal. laten we maar
zeggen. Christelijk liberaal.
In deze sfeer nu werd de dominee van
Jaarsveld gehaald, een jonge \urige Petrus-
natuur, die zwoer bij de Gereformeerde be
lijdenis en wien de anti-revolutionaire be
ginselen zeer veel waard waren.
In deze eerste jaren was er op politiek
terrein, bij gemeenteraadsverkiezingen ook
een vaak felle strijd tusschen de anti's eener
zijds cn de gccoaliseerde Chr. Historischcn
met de liberalen anderzijds.
I)s. Jongebreur was er tie man niet naar,
om voor scheldpartijen en intimidatie op
zij te gaan. IIii hield het dool in 't oog cn
met vaste hand stuurde hij daarop aan.
Geleidelijk veranderde de toestand, vooral
toen in 19ns Ds. Doorn veld verdween, om
dat hij zich te oud voelde voor ruzietjes
np schoolgebied en in de politiek.
Tegen de jonge garde van „Troffel cn
Zwaard" was het Cbristelijk-liberale bol
werk niet bestand.
Troffel en Zwaard was de jonge mannen-
vereeniging. waarvan Ds. Jongebreur voor
zitter was, en waaruit hij zijn mannetjes
recrutcerde. Door de samenwerking van <Ie
predikanten Jongebreur en l)e Bruin, den
opvolger van ds. Doornveld, werd in Veenen
daal Zondag aan Zondag verkondigd de
zuivere Gereformeerde waarheid: dc een
was meer voorw erpelijk. de ander nircr aan
den ondcrwerpelijken kant.
Gedurende de volgende vacature, die 2',;
jaar duurde voltrok zich de kentering ge
heel en groeide de partij der Jongebreuria-
nen uit tot vollen wasdom. En zoo bleef
het. Veenendaal is tot den huidige» dag eeit
Gereformeerde, anti-revolutionaire Gemeente
Ds. Jongebreur was in het kerkelijk le-
•n der Ned. Herv. Kerk geen onbekende.
Hij was secretaris (later penningmeester)
van den Geref. Bond tol verbreiding en
rdediging van dc Waarheid in de Ned.
*rv. (Geref.) Kerk, waarvan hij in 1906
mede-oprichter was. In 1901 was hij de me-
dc-opricliter van den Geref. Zemlingsbond.
Ook had hij een belangrijk aandeel in de
oprichting van den Bond van Ned- Herv.
Jongelingsvereenigingcn op Geref. Grond
slag.
Verder was Ds. Jongebreur praetor van de
Ring Wijk, scriba van dc Classis Wijk en
Sec. lid van het Prov. Kerkbestuur van
Utrecht.
Veenendaal w-as hij Voorzitter van de
A.-R. Kicsvcrecniging, van de Vrije Chr.
School, van de Patrimoniumschool. van
Troffel en Zwaard.
Zijn persarheid als medewerker van „De
Nieuwe Utrechtsche Courant" laten we niet
vermeld.
liet is dus te begrijpen, dat, wanr er
•o'n hechte band bestond tusschen dezen
leeraar en zijn gemeente veertien maal
poogden andere gemeenten dien te verbreken
de droefheid in Veenendaal uitermate
groot is en dit ongeluk groote verslagenheid
onder de gemeenteleden gebracht heeft.
bestaan.
Dit gilde, dat den handboog beoefent, werd
opgericht in 1750 bij gildebrief van Willem
Corel Hendrik Friso. De origineele vrijbrief,
hierop al sinds dertig J die zich nog in het bezit van het gilde bevindt,
jaren, dat de geloovige richtingen dan
maar moeten zorgen aan de openbare Uni
versiteiten haar plaats tc veroveren. Het
klinkt heel parmantig, maar het veran
dert niets aan het feit, dat de openbare
Universiteiten blijven, wat ze zijn en dat
de gereformeerden en de rnomseh-katho-
lieken het noodig oordeelen een eigen
Universiteit te stichten en te onderhouden
Het is zeer aannemelijk, dat de heer
Slotemaker deze noodzakelijkheid niet
inziet maar hij kan toch begrijpen, dat
wij niet voor ons genoegen jaarlijks uit
het toch al bezwaarde katholieke volk de
sommen halen, noodig voor 't onderhoud
en den uithouw eener eigen Universiteit.
Met een beetje goeden wil kan hij toch
heseffen, dat wij deze Inspanning ver
richten in het belarie onzer hoogste gees
lelijke goederen en dat 'I ons onmogelijk
is de christelijk-historisehe opvatting dei-
Universitaire studie, hoe komt liet dat
deze aan het liberalisme ontleend schijnt
te deelen.
Welnu, gij praat van volkseenheid.
EEN BURGEMEESTER DIE
OVERSTAG GING
IN EEN OUDE GEUZENSTAD.
Men schrijft ons uit Gouda:
Onlangs heeft Gouda'e burgemeester aan
de socialisten toestemming gegeven voor een
optocht op Zondag. Muziek bij dien optocht
wilde hij echter niet toestaan.
In de raadsvergadering die op die weige
ring volgde, werd door dt S.D. een motie
voorgestekl, waarin de burgemeester werd
uiige nood igd alsnog zijn toeslemming te ver-
leenen.
Deze motie werd met 1 stem meerderheid
links tegen rechts aangenomen. De
liberale raadsleden anders oer-conserva-
eteraden mee met de S.D. We hebben
trouwen van die liberalen absoluut niets ie
hopen voor de handhaving van de Chr.
grondslag van ons volksleven.
Weth. Van Slaal gebruikte geducht z'n be
kende zweep, om de burgemeester t. bewe
gen de motie niet naast zich neer tc leggen,
en kwam met het dreigement, dat in d.ït
geval de Politieverordening gewijzigd zou
worden om den burgemeester zijn bevoegd-
den loop der jaren onderteekend door, -
Willem Carel Friso, Koning Willem II Koning i ,ot wewering te ontnemen.
Willem III. Prins Frcderik der Nederlanden.!, Do burgemeester oud-officier sloeg
Prinses Sophie der Nederlanden, Koningin I van zoodat het Chr.
Wilhelmina, Koningin-Moeder Emma, Pri ■-
Wied, Prins Hendrik en Prinses Juliana.
Het gilde is bovendien nog in het bezit var.
het vaandel en de trom, dateerend van de op
richting.
BESMETTELIJKE ZIEKTEN
Tn de week van 6 tot en met 12 Juli wer
den geconstateerd 206 gevallen van rood
vonk. Het aantal diphtheriegevallen bedroeg
131. Voorts worden er 30 gevallen van kin
derverlamming aangegeven.
Afgeleverd werd nnn koepokstof door dp
entstofinrichtingen to Amsterdam, Rotter
flam en Groningen resp. voor 1GSS, lil en 2
P Er n°n'
deel der burgerij dacht dat weth. Van Staal
z'n zweep vruchteloos had doen knollen.
De teleuretelling was dan ook groot men
de burgemeester eenige dagen Inter overstag
sing en tóch toestemming gaf tot muziek
bij «Ie optocht op Zondag
Aan het eind van dc Raadsvergadering
van 1.1. Maandag sprak de heer Muvlwijk
zijn leedwezen er over uit, dat de burge
meester op zijn eerst genomen besluit was
teruggekomen. liet had nu al den schijn,
zei hij. dat de burgemeester voor de zweep
van Van Staal was teruggedeinsd, liet ge
zag was daardoor allerminst gediend. Op de
Schoolzangdagcn mogen niet eens onze
mooie nationale liederen gpzmgen v orden,
terwijl revolutionaire muziek langs de si r i
ten wordt toegestaan, cn diil op Zondag!
liet hoongelach der S.D begeleidde liet
spreken van den heer Muvlwijk, en de voor
zitter van de S.D. bedankte tenslotte den
burgemeester voor z'n houding.
weigeren de Nationale liederen te laten i
gen cn zeeft verlof tot revolutionaire muziek
langs de straten op Zondag. En dat in een
Oude Geuzen-Stad!
P. T. T.
GELUKTELEGRAMMEN.
In de maand Mei 1930 werden verzonden
20093 Geluktelegrammcn bestemd voor het
binnenland. 607 bestemd voor liet buitenland
en 3 voor Nodcrl. Schcepsstations via de
Nederl. Kuststations.
Do opbrengst bedroeg f 4121.45. Vergeleken
bij de opbrengst over Mei 1929 bctcekcnt dit
een stijging van f 533.05.
Van rle opbrengst werd een beding van
f fii si? bcschikbanr gestold voor het Kinder
fonds van het Post- cn TelegraafpersonetL
MR. J. P. HOFSTEDE t
1» gieren
J. PMtot
j de HRht
In den ouderdom van 69 jaar Is
tc '«-Gravonhagc overleden r
stede, oud-officier van Justitie bij
bank te Groningen. De begrafenis heef»
plaats Zaterdagmiddag te half 3 op Oud Eik
en Duinen te 's-Gravenhnge
I)e overledene was ridder in de orde van
den Ned. Leeuw.
DE RIJKSMIDDELEN
De nijk«middelen hebben In de maand
Juni f 39.723.105.— opgebracht of ruim
f 59.000. minder dan in dezelfde maand \an
liet vorig jaar
Over hei eerste halrjnar bedroegen do
Rijksmiddelen f259.742 NX»- of bijna 10 miL
lioen meer dan in 1929.
