JHrnuir geïii&d)t(JTmirant
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
EERSTE BLAD.
VACANTIE-ADRESSEN
ABONNEMEfCIi
Per kwartaal fS.25
(Beschlkktnpskosten f 0.151
5er week 1 0*25
Voor het Buitenland bij Weke-
lijksche zending
Bi] dagelijksche zending «7.—
Alles bil vooruitbetaling
Losse nummers 5 cenl
met. Zondagsblad 7 cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
No 3097
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Postbox 20 Postgiro 58936
ZATERDAG 12 JULI 1930
ADTEBTENTICNl
Van 1 tot 5 regels f tl'V»
Like regel cneer «0.22V*
Inges. jiededecllnger. t
van 1—5 regels *2^0
Elke regel meer -0-W
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan het bureau
wordt berekendWO
10e Jaargang
Dit nummer bestaat uit ViER blader
DE ZUIDERZEE
VEELEDEN - HEDEN - TOEKOMST
Geheel de aarde is geschapen,
uitgezonderd Nederland, dat door
de Hollanders tot aanzijn is ge
bracht.
In de laatste jaren is de Zuiderzee
om nu eens een algemeene uitdrukking
te bezigen, in het middelpunt der be
langstelling gekomen. Dit vindt zijn oor
zaak in de groote, we mogen wel haast
zeggen, de heroïsche werken, die Hol-
landsche aannemers, geleid door Hol-
landsche ingenieurs tot stand brengen
op dat „lapje water" tusschen de Wes
telijke kust van Friesland en de N.Ot
kust van Noord-Holland.
En juist omdat onze Zuiderzee thans
zooveel belangstelling geniet meenden
wij goéd "te dóén," eenig'szins breedvoerig
voor onze lezers over deze binnenzee en
de plannen, die aangaande dez^ zee be
staan en reeds in uitvoeringen, iets te
schrijven.
We meeilden daarom goed te doen
even een eeuw of wat in de geschiedenis
terug te,gaan', om te onderzoeken hoe
het (waarschijnlijk) was, daarna zien
we hoe het nu is, en hoe men denkt, dat
het in de toekomst zal zijn.
Vooral die toekomst is-belangrijk, om
dat allerlei zeer moeilijke vraagstukken
daarbij op den voorgrond treden, die om
een oplossing vragen.
Er moet in de grijze oudheid een tijd
geweest zijn, dat Holland, of laten we
het maar officieel zeggen, dat Neder
land niet bestond, 't Zij geheel niet, 't zij
voor een heel groot deel niet.
Zoo langzamerhand moet het aange
spoeld zijn door de zee en door men-
schenhand aan die zee ontwoekerd of
tegen de terugeischende golven verde
digd!
Hoewel dus wel een reden is om met
zekere trots over te spreken, ligt hei-
niet in de lijn van ons onderwerp om
daarover uit te weiden.
Ook missen wij de juiste gegevens,
zoodat alles op goede gronden moet aan-
genpmen worden.
En op deze goede gronden neemt men
dan ook aan, dat Nederland by het be
gin onzer jaartelling een geheel andere
kaart vertoonde, dan thans.
Men heeft verschillende kaarten, die
ontworpen zijn naar verschillende ge
gevens, doch die natuurlijk niet op eeni-
ge juistheid aanspraak kunnen maken,
daar onze voorouders of de eerste bewo
ners van ons land (wat niet hetzelfde
is) nog niet de gewoonte hadden kaar
tjes te teekenen.
VèrSchillende gegevens hebben de ge
leerden weten te benutten en zoo kwa
men verschillende kaarten uit.
En deze drukken wij hierbij af. (Zie
taart I).
Men ziet hier Nederland benoorden
de Waal.
De kustlijn is slechts op een enkele
plaats doorbroken.
Het midden van ons land vertoont een
groot meer, Flevo, waarvan de Spaan-
sche geschiedschrijver Pomponius Mela
30 n. Chr. reeds gewag maakt, ter
wijl andere geschiedschrijvers o. a. de
meer bekende Tacitus 100 n. Chr. en
Plinius 50 n. Chr. spreken van een
groot aantal meren, waarvan Flevo dan
wel het voornaamste was.
Dat meer Flevo zal waarschynlyk go-
legen hebben op de plek, die in de
tegenwoordige Zuiderzee aangeduid
wordt met den naam: Val van Urk.
In dit meer Flevo stroomde de Rijn
mond, de IJssel, en waarschijnlijk nog
een andere Rijnmond, die dan ge
stroomd moet hebben door de tegen
woordige Geldersclie vallei.
Met de Noordzee stond Flevo in ver
binding door een niet zeer breed water,
dat Vlie werd genoemd.
Dat het niet zeer breed was moet wel
blijken uit de mededeelingen van den
Frieschen geschiedschrijver Ubbo Em-
mius, die in 1222 zegt, dat het Vlie, hoe
wel vroeger wijder zijnde, toen slechts
de breedte had van een beek of vliet,
terwijl Melis Stoke mededeelt, dat Wil
lem I in 1203 te paard uit Friesland te
Zijpe aankwam.
Van een zee, eën Züiderzee, was toen
dus nog geen spralce.-
Maar daar de zee noch de rivieren in
dien tijd door dijken in bedwang gehou
den werden, alleen ,op enkele plaatsen
hadden de Romeinen de bewoners dezer
streken geleerd dijken aan te leggen,
had de zee zoo goed als vrij spel.
Het gevolg hiervan is geweest, dat in
den loop der eerste 14 eeuwen de Zui
derzee, niet ineens, ook niet geleidelijk,
doch by gedeelten, ontstond en den
vorm aannam dien wij thans van de
kaarten kennen.
Op welke wijze dit plaats had is moei
lijk te zeggen. Er is heel veel literatuur
hierover, doch zich een juist beeld over
het ontstaan der Zuiderzee vormen is
vrijwel ondoenlijk.
Twee nogal bekenden op historiscji-
geografisch gebied: de Zweed Arnold
Linde en de Hollander J. L. Ramaer
komen wel ongeveer tot een gelijke be
schouwing, tenminste in de hoofdzaken.
Volgens hen dan heeft men bij het
vormen der Zuiderzee zich drie perioden
te denken.
De eerste periode begint met een door
braak van de duinen ten Zuiden van
het tegenwoordige Texel, waardoor het
Marsdiep gevormd werd.
Langzamerhand sloegen steeds meer
stukken van het beoosten daarvan lig
gende lage land weg en ontstond de z.g.
Texelstróom.
Dit hield aan totdat de tweede periode
aanbrak met het vereenigen van Texel-
stroom en Vlie, of volgens Ramaer met
Westvlie, want deze geleerde neemt aan
dat er twee uitmondingen van Flevo
naar het Noorden waren, een Oost- en
Westvlie, die zich weer vereenigden en
zoo een eiland omvatten (het tegenwoor
dige Griend met de Griendwaard ten Z.
van Terschelling), 't Is echter ook wel
mogelijk, dat deze Westvlie pas later
dan in deze eerste periode ontstond.
Deze vereeniging maakte, dat een
doorstrooming ontstond, die natuurlijk
voor de omliggende landen gevaarlyk
werd.
De gevolgen zullen dan ook niet uit
gebleven zijn en zoo ontstond ongeveer
een toestand als we in kaartje II vinden.
Hierna kreeg men de derde periode.
De doorgaande zeestroomingen spoel
den steeds meer stukken land weg, hoe
wel ook op andere plaatsen wel weer
aanzettingen plaats grepen, wat blijkt
uit het boven aangehaalde van Ubbo
Emmius, die het Vlie „vroeger wijder"
noemde.
Men bedenke bij dit alles wel, dat ge
durende deze periodes eeuwen verliepen.
En gedurende deze eeuwen werd. het
meer Flevo steeds grooter. De vroeger
er om heen verspreid liggende meren
vereenigden zich voor een groot gedeel
te er mede. Zware stormvloeden deden
zoo nu en dan groote stukken land weg
slaan en vergrootten zoo het eertyds
onbeduidende binnenmeer.
De. z.g. Wieringermeer ontstond ten
koste van een deel van Noord-Holland.
Beduidende stormvloeden hadden
plaats omstreeks 350, 530, 695 en 730.
maar vooral die van 1170 moet aan ie
Zuiderzee, toen nog Flevomeer, een
groote uitbreiding gegeven hebben.
Ook de jaren 1237 en 1250 zyn be
rucht geworden om hun hevige storm
vloeden, waardoor Flevo groote uitbrei
ding moet aangenomen hebben.
't Schijnt echter, dat tusschen Medein-
blilc, Enkhuizen en Stavoren nog steeds
een hoek land moet zijn blijven liggen
en dat wel gedurende ongeveer 1^>
eeuw.
Volgens de „Kronijk van Friesland"
kon men in 1255 nog met een rafter
(polsstok) of een dalye (vonder) van
Stavoren naar Enkhuizen gaan en was
het „een goed vast land".
En pas in 1400 wordt melding ge
maakt van een zoo zware vloed, dat „se
dert dien" de groote schepen Enkhuizen
en Amsterdam konden bevaren en Dor
drecht niet meer de eenigste zeestad
was.
Maar de Wadden waren nog tot' zee
geworden. De Ffiesche Kronijk deelt
mede, dat in 1420 men met een rafter:
(polsstok) van Harlingen tot Terschel
ling kon gaan, doch voegt er in één
adem bij „korts na dezen heeft de zee
een groote wydte daarin geslagen, zoo
dat- dat gaan benomen is".
Een .vree^elyke storm in 1395 moet
meerdere zeegaten hebben doen ont
staan, waar tot dusverre alleen Mars
diep of Texelstroom en Vliestroom be
kend waren, met de Middelzee. De laat
ste echter was al sedert de 13e eeuw
aan het dichtslibben, wat door de bewo
ners zeer gesteund werd, zoodat deze
zee omstreeks de 15e eeuw geheel dicht
was. Maar de zee had in het meer Flevo,
dat sedert 1340 ook bekend staat onder
den naam Zuiderzee, dubbel teruggeno
men, wat ze in de Middelzee had moe
ten afstaan.
Steeds meer gronden werden afgesla
gen, hoewel sedert ongeveer 1300 de
kustbewoners op verschillende plaatsen
al begonnen waren dijken aan tè leggen
om de kracht van de zee té keeren.
Omstreeks 1500 zal de Zuiderzee
waarschijnlijk onderstaand beeld ver
toond hebben.
Intusschen ging het bedijken steeds
meer en meer door en kwam de zee
meer tot rust. Het inpolderen van droog
komende opnieuw aangespoelde gronden
ging ook door. Er kwam minder bewe
ging in het water. Het door de rivieren
aangevoerde slib bezonk reeds in het
Zuidelijk deel der Zuiderzee, waaruit
waarschijnlijk de vlakke bodem van dat
zuidelijk deel te verklaren is.
Trouwens de geheele Zuiderzee is niet
diep. Zelden dieper dan 4.5 M. De ge
middelde diepte is 2 a 3 M. Alleen de
Val van Urk is 5 tot 6 M. diep en tus
schen Stavoren en Enkhuizen heeft men
een smalle strook waar men tot 8 M. en
dieper komt.
Het Marsdiep heeftop sommige plaat
sen een beduidende diepte die gaat tot
boven de 30 M.
Over de plannen, die in den loop der
tijden rezen tot droogmaking der Zui
derzee, in een volgend artikel.
BINNENLAND.
AUDIËNTIE.
De audiëntie van den Minister van Water
staat zal a.s. Woensdag 16 dezer niet plaats
hebben.
BUITENLANDSCHE ONDERSCHEIDING.
Bij K. B. is aan den kapitein C.' L. Walther
Boer van het Regiment Grenadiers, Directeui
van de Koninklijke Militaire Kapel, vergun
ning verleend tot bet aannemen en dragen
van de ordeteekenen van Ridder le klasse
in de Orde van het Zwaard van Zweden.
HOFBERICHTEN
DE KON. MOEDER TE WOLFHEZE
Gistermiddag heeft H. M. de Koningin-
Moeder een bezoek gebracht aan het Tehuis
voor alleenstaande blinden te Wolfheze. H. M
die vergezeld was van haar hofdame baro
nesse van Tuyll van Serooskerken en voorts
door Jhr. de Pesters, arriveerde per auto te
ruim vier uur aan de inrichting, alwaar ter
verwelkoming aanwezig waren de voorzitter
der stichting Jhr. mr- Laman Trip en andere
bestuursleden. Een der verpleegden bood de
Koningin-Moeder bloemen aan, H. M- onder
hield zich met alle blinden en bood hun per-
STICHTSCH ASYL VOOR DIEREN
Het gebouw van H Stichtsche 'Asyl voor dieren te Utrecht, 'dat deze weeli onder groote
belangstelling werd in gebruik genomen.
ANTWOORDEN VAN MINISTERS
EEN MOBILISATIE-SLACHTOFFER.
Op vragen van het Tweede Kamerlid
Wijnkoop, inzake steunverleening aan A.
Feringa, mobilisatie-slachtoffer te Olden-
hove, heeft de minister.van defensie geant
woord:
Met het oog op de belangen van Feringa
achtte ondergeteekende het wenschelijk, cIp
uitbetaling van de ondersteuningen, welke
sedert de totstandkoming van de. wet van
13 Mei 1927 (Staatsblad no. 161) aan dezen
gewezen dienstplichtige zijn verleend, in
wekelijksche termijnen te doen plaats vin
den.
Uit de aan ondergeteekende door zijn
ambtgenoot van binnenlandsche zaken en
landbouw verstrekte inlichtingen is komen
vast te staan, dat de burgemeester van OI-
dehove ten gevolge van het optreden van
Feringa, voornoemd, genoodzaakt was hein
te gelasten het gemeentehuis te verlaten.
Feringa heeft aan bedoelde lastgeving, ook
na herhaalde aanmaning, niet voldaan,
waarna de burgemeester betrokkene uit het
gemeentehuis heeft verwijderd.
De bewering, als zou Feringa voor straf
50 maal een afstand van, 3. K.M. moeten
loopen om den hem van rijkswege verleen
den steun in ontvangst te nemen, is on
juist'
In den afgeloopen winter ontving Feringa
ondersteuning van het burgerlijk armbe
stuur. Het eindigen dezer ondersteuning
houdt verband.met het feit, dat een onder
zoek uitwees, dat Feringa een eigen huis en
een motorrijtuig bezit
EEN ONTSLAG BIJ DE STAATSMIJNEN.
Op desbetreffende vragen van het Tweede
kamerlid L. de Visser heeft de minister
van waterstaat geantwoprd:
Uit van de directie van do staatsmijnen
ontvangen inlichtingen is den ondergetee
kende gebleken, dat de houwer A. Potze op
12 April 1.1. als ongewensclvt voor het be
drijf uit den dienst der staatsmijnen is ont
slagen. Bij dit ontslag is hem een bedrag,
gelijk aan het loon over den opzeggings
termijn, uitbetaald en is hem nog, hoewel
onverplicht, een schadeloosstelling toege
kend.
Aanleiding tot dit ontslag was het feit,
dat Potze betrokken is geweest bij de ver
spreiding van geschriften, waarvan de in
houd kwetsend is voor de godsdienstige ge
voelens van anderen.
Dat het ontslag verband zou houden met
een actie, is den ondergeteekende niet geble
ken.
Ondergeteekende Is niet bereid om te be
vorderen, dat Potze weer bij de staatsmij
nen in dienst wordt genomen.
ONTSMETTING VAN VRACHTAUTO'S
WAARIN VEE WORDT VERVOERD.
Op vragen van het Tweede Kamerlid I.
H. J. Vos betreffende ontsmetting van
vrachtauto's, waarin vee wordt vervoerd,
heeft de minister van arbeid geantwoord:
Vermits deze vrachtauto's niet gerang
schikt kunnen worden onder de openbare
middelen van vervoer, is het niet uitgeslo
ten, dat deze vervoermiddelen niet steeds
ontsmet worden. Nochtans bevordert sinds
geruimen tijd do veeartsenijkundigo dienst
bedoelde ontsmetting.
DE BRUG BIJ SPIJKENISSE.
Op Vragen van het Tweede Kamerlid
B r a a t in verband met het afsluiten van
do brug over de Maas bij Spijkenisse voor
het verkeer op den openbaren weg bij het
passeeren der tram, heeft de minister van
Waterstaat geantwoord:
In verband met aanhangige plannen om
de draaibrug door een hefbrug te doen ver
vangen, waarbij overwogen wordt om het
gewone verkeer gelijktijdig met do trams op
de brug toe te laten, komt het niet wensche
lijk voor, thans nog werken, welke betrekke
lijk hooge kosten met zich brengen, te doen
uitvoeren.
DE NACHTPOSTTREINEN
Naar reeds gemeld werd. zullen met in
gang van 5 October a.s. des nachts tus
schen de drie grootste steden en de voor
naamste gemeenten in de provincie hier 1o
lande speciale nachtposttreinen worden in
gelegd, waardoor de avondpost den vol
genden moü-gen in de eerste bestelling kan
worden opgenomen.
Deze treinen zullen, naar „Spoor en
Tramwegen" meldt, van Amsterdam CS. en
Botterdam Maas naar Maastricht en Gro
ningen met in omgekeerde richting
bij wijze van proef le. 2e en 3e klas rijtui
gen meenemen voor het vervoer ook van
reizigers.
Wannoer men om 0.18 's nachts uit Am
sterdam vertrekt of om 0.00 uur uit Botter
dam Maas, is men !s morgens om 5.09 uur
in Groningen of om 5.20 uur in Maastricht.
PRINS DAMRONG
Gistermorgen te 10 uur verliet Prins
Damrong, vergezeld van den heer Gardo
man, het Amstel-hotel te Amsterdam om
een bezoek te brengen aan het Koloniaal
Museum. De beide prinsessen maakten de
excursie niet mede. In de hall van het In
stituut werd de Prins ontvangen door de
heeren Jhr. Mr. Dr. A. Röell, voorzitter van
den raad van beheer, den heer E. P. Wes-
terveld, algemeen secretaris. Prof. Dr. W.
A. P. Sohüffner, directeur van de afd. tro
pische hygiëne, en Prof. Dr. L. Ph. Je Cos-
quino do Bussy, directeur van de afdee-
ling Handelsmuseum.
Na de ontvangst werd een rondgang door
het museum gemaakt, waarna in de be
stuurskamer ververschingen werden aan
geboden.
Gisteravond om 8.19 uur ls prins Dam
rong met de beide prinsessen en het gevolc,
vertrokken; Hij gaat via Hamburg nauT
Kopenhagen. De heer D. H. P. Mackav, con
sul van Siam te Amsterdam, heeft hem uit
geleide gedaan.
GEREF. 'JEUGDVERBAND
„VOORNE EN PUTTEN"
EEN OPENLUCHTMEETING
Begunstigd door het heerlijke weder heeft
dezer dagen in Rockanje's duinvallei de der
de openluchtsamenkomst plaats gehad.
Om half vier opende de voorzitter de heer
L. Eland van Tinte de vergadering en liet
zingen Ps. 13S vs. 1, ging voor in gebed en
las Openbaring 3 van vs. 7 tot einde.
In liet openingswoord roept hij allen een
hartelijk welkom toe. Wij mogen ons ver
heugen als wij om ons heen zien in dat
donkere Voorn e en Putten dat er is een lang
zaam maar toch groeiende organisatie is.
Als spreker trad op Ds. Herm. Knoop van
Dclfshaven met het onderwerp „Waarom
Jeugdwerk?"
Het antwoord is: onder Gods gunst men-
schen te kweeken tot alle goed werk vol-
maaktelijk toegerust.
Naast het kerkelijk leven gaat de wereld
zich werpen op het zedelijk leven. Bioscoop,
dans en niet minder de radio, alles trekt
de jeugd mee, omdat de wereld zooveel ont
wikkeling en beschaving biedt
Daartegenover ons jeugdwerk. Geen op
pervlakkige kennis maar werken om iets tg
verstaan van de eisch die in dezen tijd tot
ons komt Daarom jeugdwerk.
Na de pauze sprak Mr. H. Bijleveld van
Den Haag een opwekkende rede, getiteld:
Enthousiasme.
Enthousiasme ls geestdrift Onze tijd
eischt enthousiasme.
In ons organisatie-leven is noodig geest
drift, heilig enthousiasme. Ook in ons
maatschappelijk leven wordt dat geeischt.
Geen geestdrift die maar even opvlamt an
weer dooft maar vurig enthousiasme voor
onzen God.
Enthousiasme eischt kennis van het maat
schappelijk en staatkundig leven.
Het slotwoord werd gesproken door Ds.
J. v. Lummel van Zuidland.
Hij verheugde zich in de levende bioscoop
welke hij nu zag. Wat is er mooier, levendi
ger dan zulk een schare die hij voor zich
zag. Veel .nooier dan de mooiste bioscoop
waarin hij door de tekortkoming zijner op
voeding nog nooit geweest was.
Spr. wekt allen op om trouw te blijven
aan do Calvinistische beginselen.
Na het zingen van Ps. 105 vs. 5 sloot
Ds. van Lummel de samenkomst met dank
zegging.
De samenkomst werd opgeluisterd door
de Chr. Gem. Zangvereen. Soli Deo Gloria
van Zuidland.
PROV. Z.-H. BRANDWEERBOND
ALGEM. VERGADERING TE ROTTERDAM
Te Rotterdam werd op de bovenzaal van
café Tivoli een algemeene vergadering ge
houden van don Provincialen Zuid-Holland
schen Brandweerbond, onder voorzitterschap
van den heer \V- A. Keeman, hoofdman van
de Brandweer le Rotterdam. De vergadering
werd bijgewoond door vele burgemeesters,
wethouders en brandweerleiders van een groot
aantal gemeenten uit de provincie Zuid-Hol
land. Behandeld werden de onderlinge hulp
verleening van brandweerkorpsen bij brand,
zoomede de in den afgeloopen winter vanwege
den bond gehouden lozingen en cursus-avon
den. Het bestuur deelde mede, dat alleen hü
voldoende deelneming dergelijke avonden kun
nen worden gehouden.
De voorzitter wees er op, dat de minister
er op heeft gewezen, dat aansluiting bij den
bond zeer gewenscht en noodig is Zeer vele
gemeenten zijn nnjj geen lid, terwijl de ge
ringe eonlributie toch geen beletsel kan zijn
INGEZONDEN MEDEDEELING.
Ik vergeet verdnet en zorgen,
En mijn dobbertje zetfs ook.
Als ik, aan den kant van 't water,
'n Pijpje DOUWE EGBERTS rook.
Zelfs de vischjes ut den vijver
Komen aan het oppervlak:
Ruik eensDai is DOUWE EGBERTS!
Heerlijk! Wat een pracht tobak.
ECHTE FRIESCHE
[HEEREN BAAI
-SOCTJtRONS
^vtrsc/ujft U wolken van gatot.
DE VRIJMAKING DER VROUW
DE VROUWENBEWEGING IN HET
OUDE ATHENE
Het is wel een merkwaardige conclusie,
waartoe zijn grondig historisch onderzoek
Dr Loenen in zijn studie over „Vrijheid en
Gelijkheid in Athene" ten opzichte van de
emancipatie-beweging voor de vrouwen
leidt:
„De gedachte dus schrijft hij van de
gelijkstelling der vrouw is, volgens de
overigens schrale overlevering, het meest
principieel en consekwent geconcipieerd en
uitgesproken door mannen en groepen, die
tegen do principes van do radicale, ook de
vrouw onderdrukkende, democratie waren
gekant.
Er is van de vrouwen zelf misschien een
zwakke poging tot verheffing uitgegaan:
we bezitten in de „Ecclasiazusai" van Aristo
phanes een emancipatie-beweging in bur-
lesken, vorm, die wellicht daarop wijst
Een verandering heeft deze toch zeer gedeel
telijke „ontwaking" niet in het loven van
de Atheensche vrouw gebracht".
Toen ik dit in „de Vrijheid" gelezen had,'
dacht ik onwillekeurig aan een preek, welke
ik eenigen tijd geleden hoorde en waarvan
ik zonder verder commentaar hier tekst en
thema (uit het geheugen geciteerd) laat
volgen.
„En het geschiedde daarna, dat hij reis
de van de ecne stad en plok tot de an
dere, predikende ,en verkondigende het
evangelie van hét Koninkrijk Gods; en
do twaalven waren met Hem;
„En sommige vrouwen, die van b'ooze
geesten en krankheden penezen waren,
namelijk Maria, genaamd Magdalena, van
wie zeven duivelen uitgegaan waren:
„En Johanna, de huisvrouw van Chüsas
den rentmeester van Herodus, en Susan
na, en v e 1 e anderen, die Hem dien
den van haar goederen".
•Tezus, die*vele vrouwen toeliet Hem te
volgen en Zijn taak in het Koninkrijk Gods
te steunen met diakonessen-arbcid; brak
hiermee radicaal met de publieke opinie
over de vrouw.
De Joden stelden de vrouw ver beneden
den man; de heidenen discussieerden wijs-
gcerig of juridisch over de vraag, of de
vrouw wol een ziel heeft; Jezus demon
streert met een daad, wat Paulus later
schreef: „daarin is geen man cn vrouw:
want gij allen zijt één in Christus Jezus".
De vrouwen hebben deze vrijmakende
daad van Jezus nooit vergoten; nergens
leest gij in de Evangeliën, dat een vrouw
een hard woord sprak tot Jezus of Hem
verloochende.
Vele vrouwen, zoowel uit deftige krin
gen, als voortgekomen uit de eenvoudige
visschers- of arbeidersbevolking, volgden
Jezus en dienden Hem van haar poederen:
want niemand heeft meer dan Hij gedaan
voor dc v r ij m a k i n g der vrouw.
Met het oog op de groote drukte bij
onze administratie, nu zoo velen onzer
lezers met vacantie gaan, wordt men
vriendelijk verzocht, deze tydelyke
adresveranderingen zoo spoedig mo
gelijk op te geven, liefst enkele dagen
van te voren Komen zulke aanvragen
op het laatste oogenblik, dan is het
niet zeker, dat men aan z'n nieuwe
adres direct den eersten dag de krant
al ontvangt en hierop st< llen de lezer»
zelf toch zeker even .rooten prjj»
als w\j.