Jets over cement
Adverteert
Wat is toch een p. k.
Wie niet adverteert
Koop en Verhoop
Huur en Verhuur
v.d.BERB RADEMAKERS
PAPiTEHRE- EN VRiJE BOVENHUIZEN
VILLA's in Aanbouw
lot Uw doel bereikt is
BOUWBLAD No. SS, Pag. 4
MAANDAG 7 JULI 1630
Hoewel het woord cement in allerlei be-
teekenissen wordt gebruikt, kan men wol
«eggen, dat bij het zien of komen van dit
woord in de eerste plaats gedaoht moet
Worden aan de buitengewone belangrijke
grondstof van beton, die in de laatste eeuw
een bijzondere rol is gaan spelen bij de
«lier belangrijkste werken voor vrede en
•orlog. De productie-statistieken er over
worden niet zoo zuiver gepubliceerd, dat
men een geheel juist beeld kan krijgen van
de wereldproductie, maar zeker is het,
schrijft P. de Blois in Vademecum dat te
genwoordig de cementproductie is gestegen
tot boven 40.000.000.000 kg. per jaar, waar
van 60 pet. in N.-Amerika, terwijl de groote
Europeesche landen ongeveer elk 10 per.
rullen produceeren. Rekent men een prijs
van f 25 per ton, dan is de waarde van dit
enkele artikel dus reeds tot over het mil
liard gulden per jaar gestegen.
Portland-cement is ongeveer 100 jaren
geleden ontdekt. Het materiaal kreeg dien
naam, omdat de steen er uit sterk geleek
(uiterlijk) op een natuurlijken steen in Port
land (Engeland) gewonnen.
Stelt men de vraag of vóór die ontdek
king dergelijke materialen niet bekend wa
ren, dan kan verwezen worden naar de
puzzolaan-coment, die reeds door de Ro
meinen in vrij groote hoeveelheden werd
gebruikt en die verkregen wordt door ver
malen van een natuurlijk voorkomend ge
steente. De „tros" behoort tot deze soort en
heeft nog steeds een plaats als bouwmate-
riaal, vooral voor speciale toepassingen.
Portland-cement wordt bereid uit kalksteen
en klci-aarde, hoewel ook andere grond-
otoffon mt surccs dienen kunnen.1
De kalksteen wordt in „koldermolens"
Sd.w.z. onder zware vertikaal gestelde ron-
e steenen, die over een platten steeri rond-
loopen) gebroken en vermalen en gemengd
na afwegen met een afgewogen hoevcelhe.d
rongwuldig gedroogde kleiaarde, waarna de
massa goed gemengd moet worden.
Soms gebeurt dit door alles te doen loi
pen in groote achtzijdigc tanks met roer-
werken, waaruit do brei over zeeven regel
matig weggevoerd wordt.
De zeeven houden do grovere bestand-
iJcelen terug, die weer nat vermalen wor
den, terwijl de rest naar de tanks gevoerd
wordt, waar alles altijd door met roerwer-
ken in beweging wordt gehouden.
Dit gebeurt ook wel door middel van sa
mengeperste lucht, die onderin verdeeld
wordt. Voor het malen gebruikt men wel
«eer groote cylindrische molens, waarin de
beide grondstoffen met water fijngemalen
«vorden door middel van zware stalen ko
gels, die bij het ronddraaien van den hori
zontaal liggenden cylinder alles fijmvrijveu
en bij het naar beneden rollen verpletteren.
Het fijnmalen van de grondstoffen is nood
zakelijk, evenals het zorgen voor een zoo
homogeen mogelijk meügsel, omdat de kalk
steen en de klei een chemische verbinding
moeten aangaan, zoodat alleen dan een ho
mogeen product verkregen kan worden, als
Idie stoffen zoo innig mogelijk vermengd zijn
cn overal, ook in zeer kleine ruimtedeeltjes,
in een vaste verhouding aanwezig zijn.
Homogeniteit en verhouding wordt steeds
nauwkeurig gecontroleerd, opdat niet een
minder geschikt mengsel in den oven ge-
yoerd zou worden.
Bijna altijd wordt tegenwoordig gebruik
gemaakt van zeer cylindrische ovens, die
een weinig) schuin geplaatst zijn en die
langzaam om hun as draaien. De grootste
er van hebben een lengte tot 75 meter.
zijn uit platen samengeklonken, die van
binnen bedekt zijn met vuurvaste steen.
Aan den buitenkant zijn eenige steunrin-
gen aangebracht, waarmee de cylindcrzui-
len op zware rollen, die langzaam bewe
gen, kunnen ronddraaien en zoo den oven
meenemen.
Het hoogste deel van den cylinder rust
ïn een ruimte, waarin de grondstof binnen
komt om in den cylinder tc vallen, terwijl
de passen weggevoerd worden.
1-Iet laagste deel komt uit in een ruimte,
waarin de afgewerkte massa kan neerval
len om verder geroerd te worden. Aan dit
uiteinde wordt veefal zeer fijne vermalen
steenkool en verwarmde lucht toegelaten,
zoodat de kool snel verbrandt onder hu
leveren van lange vlammen en in dit uil
einde van den oven een temperatuur ver
oorzaakt van ongeveer 1500 gr. C. Door het
ronddraaien van don oven gaat de erin ge
.vallen massa langzaam naar beneden tegen
den stroom hcotc gassen in.
De grondstof wordt dus al zeer snel ge
droogd en komt in steeds heeler wordende
ovens, zoodat tenslotte alles chemische ver
anderingen ondergaat en harde stukken,
ter grootte van een noot ontstaan. Deze
stukkon vallen uit den cylinder en komen
terecht in ccn kleineren, die er onder ligt
en ook schuin gesteld is.
In deze kleineren cylinder wordt, tegen
den langzaam naar henoden gaandon stroom
stukken in, lucht gevoerd, zoodat de „klin
kers" afkoelen en de lucht zeer heet wordt,
die heeto lucht dient dan als zuurstofgever
in den oven cn voor het drogen der klei
aarde. Die klinkers bestaan feitelijk reeds
uit cement, dat echter nog in bruikbarc-n
staat gebracht moet worden door de stee-
non zoo fijn mogelijk te vermalen, hetgeen
ook gebeurt In groote kogelmolens; vooral
tegenwoordig wordt dit malen lang cn in
groote eenheden voortgezet, omdat een spe
ciaal soort snelhnrdciidc .cement voelbare
concurrentie ging aandoen aan dc portland,
wnaraan alleen door leveren van een fijner
product het hoofd geboden kon worden.
Cement heeft de merkwaardige eigen
schap om zich met water chemisch te ver
binden tot een hard gesteente (cn ook met
water, zanfl en steenen); die verbinding
ontstaat slechts lanigzanm cn het duurt vele
weken aleer die omzetting eoo ver is gevor
derd, dat het gesteente een groote sterkte
heeft bereikt.
Men onderstelt don aan de oppervlakte de
ecmontkorreltjos onder den invloed van 't
bijgevoegde water (bij gebruik van cement
alleen) half gelatineuse verbindingen ont
staan, die langzaam ineen vloeion en een
horde massa gaan vormen.
Dit hangt dus nf van de totale oppervlakte
die bij tweemaal grootere fijnheid, reeds
viermaal zoo groot is, volgt er uit, dat zoo
fijn vermalen noodzakelijk is.
Vandaar dan ook, dat allerlei officieele
eischen, te stellen aan cement, ook de fijn
heid opnemen en bij herziening dier eischen
bijna steeds grootere fijnheid verlangen.
Zoo werd in 1905 in Engeland als eisch
gesteld, dat op een zeef van 180 bij ISO ma
zen per vierkante inch, hoogstens 22JA pet.
zou blijven liggen, terwijl tegenwoordig een
residu van 5 pet., de norm is in de snel-
hardende soorten zelfs 1 pet. bereiken. Ver
der wordt dikwijls de nadruk erop gelegd,
dat cement bovendien rijk moet zijn aan
buitengewoon fijn poeder, dat dan wel als
„bloem" aangegeven wordt.
Men probeerde eerst het gehalte hiervan
te bepalen door wegblazen met lucht, maar
toen bleek, dat men hierdoor geen betrouw
bare resultaten kon krijgen, is men er toe
ovengegaan de cement tc spoelen met vloei
stoffen, die er geen chemischen invloed op
hebben en die bij strooming in staat zijn
die allerfijnste deeltjes mee te nemen, zoo
dat de hoeveelheid ervan bepaalbaar wordt.
De snelhardende cement, voor welke con
currentie men zoo bang begon te worden,
is vooral de „ciment fondée" of „alumina-
cement", die verkregen wordt door een
mengsel te nemen, dat rijk is aan kleiaarde
cn dat na de besproken voorbereiding in een
electrischen oven gesmolten is, of liever biy
hooge temperatuur van den electrischen
oven gesmolten is, de verlangde chemische
omzettingen heeft ondergaan. Natuurlijk
wordt ook deze zeer fijnvermalen en kan
dan gebruikt worden voor het makon van
beton, dat reeds na een etmaal zeer sterk is
cn na drie dagen met volledig vertrouwen
gebruikt kan worden.
Deze soort is veel duurder dan. de gewone,
maar het is direct in te zien, welke betee-
kenis een dergelijk product moet hebben
voor het maken van constructies op ver
keerswegen en bij verder spoedwerk.
Van de andere grondstoffen voor cement,
zij het misschien dan ook niet voor de al
lerbeste soorten, dient eerstens nog genoemd
te worden de hoogovenslak (d.w.z. alleen
de zoogenaamde basische soorten), die ver
mengd wordt met portland in verschillende
verhoudingen en ook wel met kalk, om dan
na fijnmalen een voor velerlei doeleinden
bruikbare en goedkoope cement te leveren,
Een andere grondstof is gips, in de eerste
plaats wordt een zeer groote hoeveelheid
gips onder de genoemde grondstoffen ge
mengd, om te zongen, dat de cement niet al
te snel „afbindt", hetgeen voor velerlei toe
passingen verkeerd zou zijn. Verder worden
sinds den oorlog belangrijke hoeveelheden
van deze steen in Duitschland gebruikt voor
een dubbel doel.
Het is n.l. mogelijk uit gips zwavelzuur te
maken, wat echter alleen rendeert, wanneer
men ook voor den afval een emplooi vindt
Het bleek toen, dat men door bijvoeging van
kleiaarde bij gips, waaruit zwavelzuur be
rcid moet worden, een zeer bruikbare grond
stof kon krijgen voor portland-cement, zoo
dat tegenwoordig de fabricage van deze twee
zeer belangrijke chemische producten ge
combineerd wordt en economisch mogelijk
is. Het fs vooral de vinding van
Franschman Monier geweest, die de groei
van de cement-industrie mogelijk heeft ge
maakt.
Deze was n.l. de eerste die ontdekte, dat
cement met diverse steenslag en grind en
water een mengsel kon opleveren dat
grooter sterkte kreeg, door er een „bewape
ning" van ijzer in te brengen.
1-Iet. is gebleken, dat de beton) het ljzi
eoo vast omgeeft, dat van aantasting van
het ijzer geen sprake imag zijn, terwijl
combinatie van hpton, dat «el bestand is
tegen hoogen druk, maar niet tegen trek,
met het trekvaste ijzer de mogelijkheid heelt
geopend om constructies te maken, die in
vroeger tijden ondenkbaar geweest zouden
zijn.
Als voorbeeld behoeven we slechts te wij
zen op de constructie van de moderne
zwaar belaste wegen, waarvan het dek ge
dragen wordt door een gewapende onder-
bctonconstructie.
Dank zij het steeds veelvuldiger gebruik
van houtbewerkingsmachines, ook in klein
bedrijven, zal er wel geen houtbewerker
meer gevonden worden die nog de uitdruk
king P.K. paardekracht niet gehoord
heeft. En toch kan men zich er dagelijks
van overtuigen dat er, zelfs onder dc velen
die deze uitdrukking kennen en ze dagelijks
gebruiken, nog geheel wat menschen zijn
die zich geen juist beeld kunnen vormen
van wat men precies met die uitdrukking
bedoelt.
Laat ons dan maar om te beginnen zeg
gen, dat men de arbeidskracht der machi
nes in paarden krachten of P.K. uitdrukt en
dat het de beroemde Engelsche uitvinder
Jajrr.es Watt is, die 't eerst aldus een maat
staf zocht om de arbeidskracht zijner stoom
machines te meten.
Bij het plaatsen van een zijner machines,
in de brouwerij Withread, kreeg hij de op
dracht, dat deze stoommachine cene gang
spil moest vervangen, welke diende om wa
ter op te halen, en dat zij zooveel imoest
voortbrengen als de paarden van de brou
werij, die voorheen de gangspil gedreven
hadden. Orn nu het arbeidsvermogen van
zijn paarden vast te stellen nam de brou
wer een zeer 'sterk dier en liet het acht
uren werken, waarbij het niet gespaard
werd en er zelfs ruim gebruik van dc zweep
werd gemaakt Na afloop van dc acht uren
kwam men tot do bevinding, dat in dien
tijd 2.210.000 kilogram water één meter
hoog waren opgevoerd geworden of 73.6 ki
logram per seconde. Dit gaf den grondslag
voor de berekening der paardekracht. Later
werd het cijfer op 75 kilogram afgerond en
nam mei^. in de techniek aan dat cle uitdruk
king II P horse pound, ook Horse, in 't
Nederlandsch P.K., in 't Fransch sinds kort
C V dheval vapeur, bedoelde, of liever
voorstelde een hoeveelheid mechanischen
arbeid voldoende om 75 kilogram in eenc
seconde 1 meter hoog te heffen.
Watt berekende dit ook nog op eene an
dere manier: hij berekende de dagclijksche
arbeidsprestatie van twee paarden, die een
zwaargeladen wagen heen en terug moes
ten voeren. Bij de heenreis bleef dc wagen
geladen, hij de terugreis was hij echter le
dig, zoodat de paarden dan minder te trek
ken hadden. Er werd rekening gehouden
met de noodige rustpoozen en het opont
houd voor het voederen der dieren. Dc
gansche dagprestatie van twee paarden ver
deelde Watt per seconde en berekende daar
uit hoeveel Engelsche ponden in éêne se
conde ócn Engelsche voet hoog konden op
gehaald worden. Vandaar de uitdrukking
„Horse-Pound" H. P.
Het is echter klaar en duidelijk dat geen
enkel paard in dc gansche wereld cene der-
gelijko prestatie kan volhouden. Om nu de
in gewone omstandigheden, gewone presta
ties van een paard tc kennen sloeg men in
dc kolenmijnen van Auzin, gedurende een
geheel jaar niet één maar 250 paarden
nauwkeurig gade. De zorgvuldig uitgevoer-
de berekeningen gaven als werkclijko paar
dekracht ongeveer een derde der machinale
paardekracht, 't zij 27,8 kilogram. Ander
zijds is bekend, dat trekpaarden, voor zwaar
beladen wagens gespannen op dc vlakke
baan soms tot 3 en bij klimmende baan
wel tot 6 P. K. moeten leveren. Ook met
electrische apparaten werden metingen ge
maakt, waaruit bleek, dat een sterk boeren
paard, bi' het eerste aanrukken ccn arbeid
ontwikkelde die gelijkstond met 16 P. K.
Men ziet dus, dat het niet te doen is om de
mechanische paardekracht met het werke
lijk arbeidsvermogen van een paard te ver
gelijken.
Vergelijkt men nu deze prestatie met die
der menschen, dan blijkt onmiddellijk, dat
do menschclijko krachtbron bij deze der
dieren en der machines ver achterstaat. Hot
is een algemeen bekend feit, dat mensche-
lijke arbeidskracht de duurste is en altijd
de duurste was.
Bij gemiddelde prestatie kan een man
van normale kracht niet meer dan onge
veer eene halve P. K. per uur leveren. Ver
gelijkt men met een houtbewerkingsmachi-
nc, bijvoorbeeld met eene lintzaag gedreven
door een 4 P. K.-motor, dan moet men vast
stellen dat, om hetzelfde werk te verrich
ten als de 4 P. K.-motor, er niet minflor
dan 10 man noodig zijn. Als men nu weet
hoeveel een 4 P. K.-motor per uur verbruikt
en ook den prijs per Kilowatt-uur kent, zal
het niet zeer moeilijk zijn te berekenen hoe
groot de bcparing is welke men bij vervan
ging van handkrncht door mechanische
kracht kan verwezenlijken.
HYPOTHEKEN
Wij ontvingen dezer dagen een rondschrij
ven van de makelaars B. Sevinga Co. te
Rotterdam, assurantiën, hypotheken en cre-
dietcn, waarin zij stipuleerden, dat bij het
aanvragen van eerste hypotheken geen kos
ten vooruit in rekening worden gebracht.
Het Glas der Toekomst
Iedereen weet, dat niet al de door de
zon uitgezonden stralen voor het mensche-
lijk oog zichtbaar of liever waarneembaar
zijn. Dit geldt onder meer voor de ultra
violette stralen, die nochtans voor de meest
uiteenloopende levensverrichtingen van zeer
groot belang zijn en bij de genezing van som
mige ziekten zeer gunstig kunnen werken.
Nu heeft ook het gewone vensterglas de
eigenschap, de ultra-violette' stralen niet
door te laten wat bijvoorbeeld alvast voor
ziekenhuizen een zeer groot nadeel betee-
kent Het zou dus wenschelijk zijn, dat, zoo
niet alle woningen, dan toch minstens alle
ziekenhuizen, sanatoria, scholen, enz zouden
voorzien worden met vensterglas, dat de ul
tra-violette stralen doorlaat. Een glassoort,
die de ultra-violette stralen doorlaat zou ook
zeer nuttig zijn bij de vervaardiging van elec
trische gloeilampen, deze zenden immers ook
ultra-violette stralen uit en wel in recht-
streeksche stijgende verhouding met het
stijgen van den gloeiingsgraad van het me
taaldraadje, waaruit de lamp bestaat. Ven
sters en gloeilampen voorzien van ultra
violette stralen doorlatend glas, zouden zeker
heel veel bijdragen tot de verbetering der
volksgezondheid in 't algemeen.
Dergelijke glassoorten bestaan en al zijn
zij niet volmaakt, men is er toch in geslaagd
zeer benijdenswaardige resultaten te boeken
In Duitschland is onder den naam „Ul-
traviolglas" een glassoort in den handel,
waarvan men beweert dat ze niet minder dan
70 pCt. der physiologisch werkzame ultra
violette stralen, welke door het gewone
vensterglas absoluut geweerd worden, door
laat, Onnoodig te zeggen dat aan dergelijke
glassoort een schoone toekomst mag voor
speld worden.
In Engeland heeft men eveneens een ge
lijkwaardige glassoort „het vitaglas" gevon
den, deze heet echter niet meer dan 40 pro
cent ultra-violette stralen door te laten. Om
te kunnen vaststellen, welke de uitwerking!
der ultra-violette stralen is op het mensche-1
lijk lichaam werden de leerlingen van twee
scholen gedurende een periode van negen
maanden zeer zorgvuldig gadegeslagen.
De eene sohool was van gewoon venster
glas, de andere van vitaglas voorzien. Na
afloop van de gestelde tijdsperiode moest
men wel vaststellen, dat de leerlingen der
Vitaglas-school lichamelijk veel meer voor
uitgegaan waren dan hun kameraadjes uit
de school met het gewone vensterglas. Ter
wijl de gemiddelde gewichtstoename bij de
scholieren dezer laatste school niet meer dan
2.83 Pond bedroeg, was zij bij de leerlingen
der Vitaglasschool niet minder dan 6.11
Pond. In de eerste school was de gemiddel
de groei 1.22 Engelsche duim, tegen in de
Vitaglasschool 1.86 Eng. duim. Bij de eersten
was de toenamen van den haemoglobin-in-
houd van het bloed 7.53 pCt., terwijl men
voor dc leerlingen der Vitaglasschool
16.14 pCt. kon boeken.
Deze getallen spreken voor zich zelf en
maken alle commentaar overbodig. Waar
met het Engelsche Vitaglas reeds zulke tast
bare uitslagen konden bereikt worden mag
men van het Duitsc'ne Uitra-violglaa nog
meer venvachten. Het blijkt nu alleen nog
maar, een kwestie, te weien, in hoeverre de
prijzen van deze nieuwe glassoorten hun
toepassing bij den bouw van scholen, zie-
kenhuizen, enz, enz, zullen mogelijk maken.
Jammer zou 't zijn, indien deze prijzen zoo
danig zouden moeten zijn, dat dit nieuwe,
zoo kostbare materiaal niet op groote schaal
lean aangewend worden. In het belang der
openbare gezondheid is integendeel een snel
le algemeenc verspreiding van deze nieuwe
bouwstof ten zeerste tc wenschen.
R. v. H.
wordt vergeten
van ,Onroerende GoederenVilla s HuizenEtages, Kamers, enz.
F 7.SO PER WEEK
VOLGENS HUURX00PSYS1EEM
TE KOOP
VestiiMilt). Trnppei
Mm "SSïüme!
TE KOOP
HEERENHUIZEN
aan de
Laan v. Leeuwensteijn
no. 34-40 te Voorburg
16.500; met ccntr. ver
warming 17.500.
Te bevragen bij J. J.
VERSTEEGH, Noorder-
burglaan 54, Voorburg.
Tel. 7S197.
UITBREIDINGS
PLAN DELFT
TE KOOP Portiek-, Winkel-,
Onder- en Bovenhuizen, niet Garage
complex, gelegen Spoorsingel
fockstraat te DELFT.
Inlichtingen op he! werk en bij
VOOREURG
HOOGE WEIDELAAN 28
TELEF. 78325 EN 18480
TE KOOP OF TE HUUR
allen bevattende 3 groote kamers ensuite, 3 slaapkamer!
cn badkamer. Te bezichtigen alle dagen van 2 tot 5
uur. Te bevragen bij: N. KOOPMAN, Willebrordus-
straat 154a, Rotterdam, Telefoon 43613.
TE HUUR
aan de CAAN VAN NECKLAAN,
te RIJSWIJK (Z.-H.)
NOG EEN PAAR
EERSTE EN TWEEDE PORTIEK ETAGES
Schitterend afgewerkt Badkamer met
Bad Groote Slaapkamer Ruime kasten
VOOR GELDBELEGGING TEVENS TE KOOP.
Inl.: Bouwbureau Gebrs. VAN DER L00
Herm. Costerstr. 323, Telef. 36795, DEN HAAG
Tekoopollekuur
jj Vrije
jj Boven- en Benedenhuizen
Rochussestraat nabij Nieuwe Binnenweg
Adres: NI OO BOS
Mathenesserw. 51
Tel. 33475, Rotterdam
PARK-FLAT „MARLOT"
Schitterend gelegen FLATS TE HUUR in het Park-Flat
„MARLOT" te 's-Gravenhage.
De naar alle zijden ruim uitzicht biedende Flats zijn o.a. voorzien van
Centrale Verwarming, stroomend koud en warm water, Koelkasten
Telefoon. Centrale Keuken, enz. Groote eigen Tuin met GARAGES'.
Directe verbindingenRotterdam, Schevenlngen, Wassenaar en Lelden
Het bouwen van goedkoope Landhuisjes
(Vervolg).
De aannemer-bouwer is echter met dit
type huis goed bekend, kent er bij onder
vinding goed de samenstelling en den kost
prijs van en zal daarom aan dit type de
voorkeur geven, terwijl ook de middenstan
der, door het veelvuldig voorkomen van dit
woningtype, meent, dat dit hem zekec goed
zal bevallen. Op zijn hoogst worden er nog
wel eens wat kleinere ramen in de zijgevels
geplaatst voor meerdere verlichting van gan«
of woonkamer, doch het type blijft in den
grond onveranderd. Zelfs de erker in den
voorgevel, een motief, dat speciaal in de
slacl is ontstaan door dc behoefte om ook
bij het ingebouwde woonhuis de straat in
lengterichting te kunnen overzien, wordi
vaak ondoordacht naar het landhuis over
ccbracht, terwijl hier zijdelingsch uitzicht op
geheel andere en tevens betere en doelmati
ger wijze kan worden verkregen.
Zelfs do instelling van schoonheidscom
missies, waarin bekwame architecten zitting
hebben, heeft niet kunnen beletten, dat het
landhuis voor den kleinen middenstander in
wezen onveranderd is gebleven. Krachten.-»
hun functie mogen n.l. de leden eener schoon
heidscommissie zich alleen bezig houden met
het verbeteren van den uiterlijken vorm
en niet met het wijzigen yan den platte
g r o n d.
De aannemer-bouwer heeft zich dikwijls
reeds weten in te stellen op de wenschen -van
de schoonheidscommissies en meent, flat hij
nu zelf ook wel weet, hoe „modern" moet
worden gebouwd. Hij weet ,dat zijn vroegere
twee ramen nu een drielicht moeten worden
dat de luifel vlak boven de deur en nief
lioven het bovenlicht moet komen, dat hef
dak wat lager moet worden doorgetrokken,
dat boven in den topgevel ook ccn tweelicht
of drielicht moet wordep geplaatst, dat de
windveeren wel achterwege mogen blijven
(waartegen hij geen bezwaar heeft, daar dit
wat pannen uitspaart), terwijl daarentegen
wordt gemopperd tegen een* hoogen nok.
danr deze te veel pannen eischt Hij weet.
dat hij desnoods de schoorsteenpotten mag
inmetselen, hetgeen nu niet bepaald vakkun
dig is, en verder, dat hij geen verglaasde
baksteen mag toepassen, doch eventueel wel
Vlaamsch verband. Kortom, hij meent, aai
hij alleen zijn vroegere ontwerpen wat dient
te wijzigen wat den buitenkant betreft en het
is hem niet bekend, dat de schoonheids
commissies dikwijls tot haar leedwezen een
slechte plattegrondverdeeling onveranderd
moet laten passeeren.
En zoo zien we, dat het „moderne" land
huisje van den kleinen middenstander in
wezen een compromis is tusschen den tradl
tioneelcn plattegrond van den eigenbouwei
en wat „landelijke architectuur", zooals deze
in toonaangevende auchitectenkringen mo
menteel wordt beoefend. In de volgende ar
tikelen zal worden getracht, eenige uitge
werkte voorbeelden van goedkoope landhuis
jes te geven, welke meer rekening houden
met de ligging t.o.v. de windstreken en waar
bij tevens naar zeer goedkoope cn eenvoudige
samenstelling zal worden gestj-eefd.
Bij het aan alle zijden vrijstaande land
huis is men vrij van de beperkingen, waar
mee men bij het sfadswoonhuis heeft, te
hekenen. Het mist dus allen zin, het stadstype
van het ingebouwde woonhuis ne,ar het land
over te brengen. Wordt vervolgd.)
In de bouwkunst is de schoonheid slechts
één van meerdere onmisbare factoren, die
evenwel ten nauwste met elkaar samenhan
gen. Het gebouw dient bepaalde practische
behoeften en het vereischt een bepaalde
techniek: het bouwen, d.i. het op standvas
tige tegen natuur en gebruik weerstand
biedende wijze aaneen voegen van materia
len tot een ruimte-overspannend samenspel.
Daarom vereischt beoefening van bouw
kunst niet slechts scholing van smaak en
oefening van scheppend kunstvermogen, doch
zeker in niet mindere mate inzicht in de
eischen door de bestemming van het gebouw
medegebracht en constructieve kennis.
Prof. WATT JES.
«a 'fiwiFimn ri
Inlichtingen en prosp.: Nassau Odyckstraat 37, Den Haag, Tel. 15160.
Maquette te bezichtigen: PulchriStudio,L. Voorhout 15. Toegang vrij.
„BÉkoven s Grondbezit
In het met prachtige dennen beplante Oosterpark te BILTH0VEN, zijn
onder leiding van architect,
bevattende: 7 Kamers, Kelder, Keuken, Zolder en Garage, voorzien
van alle comfort, als: centrale verwarming, vasle waschtafels met
koud en warm water, gas cn electriciteit. Dicht bij bus. Treinaan-
sluitingen bijna lOOpcr dag. - Prachti; o grondperceelen TE KOOP voor hen,
die zelf willen gaan bouwen, in prijzen van 11.50 tot f3.50 per M«.'
Te zien en te bevragen alle werkdagen tot 4.30 n.m. bij den uit
voerder van de touwwerken aan de SWEELINCKLAAN te BILTH0VEN en
op het kantoor der N.V.: Straatweg 41, Hillagersberg. - Telefoon 40455
TE koop
voor
Geldtel
©sagging
15 min. van zee, bosch en duin, aan de 40 M. breede Kijkduinsche-
straaf, voorm. Loosduinen,
Vier Portiekhuizen, de ""mm"s 57-79 Huuropbrengst
- r rf 5580.— per jaar. hrfpacht i 750—,
Koopprijs f 54.000.— vrij op naam. Alles verhuurd.
Twee Portiekhuizen met Garaqe, ^""mmersHi-
3 151, waarvan eéq
met Winkel en groote, droge Kelder. Huuropbrengst 1 3500 - per
jaar. Erfpacht f 490.—. Koopprijs 33.500 vrij op naam.
De Portiekhuizen i",de.,3? M' br.e.ede ArembBrshstr. en
alcwijnlaan te Voorburg, gelegen 5 min.
van halte Laan van N. Oost-Indië en 1 min. van halte blauwe tram.
Koopprijs f 17.000.— persiuk.WinkelhuismetGaragef23.000.—.
Eigen Grond, 30 M. diep, ook in gedeelten te koop.
Te bevragen bij den Eigenaar Ha C. TH. STRIK
de Heemstraat T38 - Telefoon 37SSO - DEN HAAG
ADVERTEERT IN DIT BLAD
8C1M© ,sm'7/<n"MUSm
VRAAGT PROSPECTUS! - HAHBO HOUTBOUW - HARDINXVELD - TEL41.
PORTIEKWONINGEN
h TE KO )P aan de Soestdijksche Kade te Den Haag,
een COMPLEX onder architectuur gebouwde PORTIEK
H WONINGEN. Prima bouw pn afwerking.
M Inlichtingen op het werk en
I Zuiderparklaan 192, Den Haag, Telefoon 30460.
