MAANDAG 2 JUNI 1930
TWEEDE BLAD PAG. 7
HET „VOORLEZERS-VOORZANGERS" AMBT
DOOR A. M. WESSELS
HOE HET VROEGER TOEGING
QE EEN ZEEUWSCH VOORZANGER
UIT DEN NOOD GERED WERD
Als men de Kerkelijke Historie uit vroo-
(rö tijden nauwgezet, onderzoekt, dan
jmt men voorzeker tot de conclusie, dat
Voorzanger der Gemeente, vroeger een
[et onbelangrijke plaats in het gömecnto-
k leven innam.
Tc meer was dit „ambt" in hoog aan-
fit, toen na den Beeldenstorm de orgels
l velé kerken verwijderd waren, zoodat
i gemeente, in haar gemeenschappo.lij-
r/ang, op dezen „ambtclijken" dienaar
l unde.
Teneinde te bevorderen, dat dit ambt
aar niet aan den eersten den besten gc-
fóoeker werd (weggegeven, namen d<!
agistratcn zelve de benoeiming in han-
Xi. Was er derhalve een vacature in do
n of andere plaats, dan zocht een solli-
tant, die zich daarvoor geschikt achtto,
aanbevelend schrijven man den Ker-
raad té verkrijgen, welke aanbeveling
juurlijk 'vaji groot gewicht was.
•He eerste Voorzanger b.v, 4»
in dc kerk van Dordrecht
n eekere Jan Adriaanse, die vau
n Kerkeraad. aldaar in 1611 een aanbe-
libg kreeg, om bij den Magistraat van
fdrecht naar dit ambt te solliciteeren
Itet Gemeynte daardoor in het sin-
i meerder werde gesticht".
D« aanbeveling van den Kerkeraad
»lp en Jan Adriaanse werd Dordrecht's
rste voorzanger.
Hoog was zijn salaris niet, want het bc-
Slecl ts f 36 per vol jaar. Er was
Ster geen sprake van, dat hij dit geld
c maar op mocht strijken.
f,u. Hij moest daarvoor alle dagen de preek
o.7i— wonen „endc tei-stont nae 't Klocke-
1luyt de Psalmen op heffen endc dat ver*
,tuk igéns nae de ordrc der Psalmen endc
ft ,usen dersclve, ende des Sondags
501 «xite en Nieuwe Kérck waerncmen".
Gewoonlijk gaven dc predikanten niet
welke Psalmen gezongen moesten wor-
"prufn- maar lieten dc keuze aan den voor-
nger over. In den regel liet deze op rij
ngen van Psalm 1 1 tot Ps. 150 3 en
rii' io weer van voren aan.
i.t De voorlezer kon natuurlijk nooit van
I"1 voren weten, waarover dc Dominè zou
de T-lizoodat het vaak voorkwam,
2—i et inleidend v ers absoluut niet in hot
roe der der predikatie paste.'
Maar dit was zoo erg niet, daarov
voorlezer en voorzanger zich niet
r#lorg(l maken, want hij had 'zooveel te
k' cd. wat wel blijkt uit het volgende
tapje:
52-
ren eersten sal hij luyeri, de kerek
sluyten en ontsluytcn,
't Kérckhol cn kerek reyn houden
binnen en buytcn.
5)1,Psalmen zal hij voor en nac de
dc predikatie zingen,
'MVitor tot den Doop zal hij aenbringen.
I'» Prophecyen zal hij stichtelyck lezen,
W predicanlcn cn k f eken-raedt
gehoorzaam weson,
Hij sal tot den nd'chtmaal aanschaffen
broodt endc wijn,
JJits tafelen; balleken, crocsen, 't geen
dat nöodigh mach' zijn.
ccr de predicantcn ter kereken
falen,
ill Sod zal hij uitgaan om die te halen.
'01
gt Zooals gezegd was te Dordrecht
lorlczer op aanbeveling van den Kerke-
ong, id aangesteld. Heel kieskeurig schijnt
»iv echter niet altijd en overal te zijn ge
est bij de aanstelling eulker personen.
ltl$onis werd „rijp en groen" aangesteld,
eindelijk, toen dit te erg werd, op
■I van de Classis Alkmaar, do Sy-
.an Haarlem in 1606 besloot „dat de
Tirloser olte singer" beslist lidmaat der
)rtneerdc Kerk moest zijn.
.jmigc kerken stoorden zich niet aan
„ry Synode besluit en gingen hun gang.
irj„ adat de volgende Synode van Hoorn,
i jaar later gehouden in 1608 besloot de
i
bulp in te roepen van de Ge
committeerde .Raden van West-
vTiesland en 't Noorderkwartier
dit euvel te bestrijden.
[eiKhillende predikanten wilden op de
van Leiden, dat de Voorlezers en
prznngers. de drie formulieren openlijk
«ten ondcrtcckencn, doch dit voorstel
o f niet door.
.54 Hellcmi n werd met recht geëischt, dat zij
goed voorbeeld zouden geven en zich
schuldig zoudefi maken aan wangedrag.
'II ontbrak er nog al eens aan, want de
Dimde predikanten Koelman en Ilondiu.;
ilagen zich in hunne afschriften, dat de
Kiezers cn voorzangers „dikmalc zijn die
r len. ganscli niet exemplaer van leven en
ntlel, vol lossigheit en dranksucht, Zij
r 'golijck en zijn geen personen om die
w )'ljge Psalmen Davids en voor tc singen".
Zeeland was men een andere mcc-
i toegedaan.
De Synode van Goes in 1620
winscbte de Theologische Stu
denten die met vacantie tbuis
waren
noodzaken, het Voorzangers en Voorlezers
t>t té bedienen. Zij grondde dat op drieër-
overwegingen,
ooi'eerst zonden de proponenten daardoor
end worden aan de gelicele gemeente,
volgens een zekere vrijmoodiglieid krij-
|(r eindelijk zou hun stem en uitspraak
XH fdoor ..gpformeert""*Avonlen.
'elk resultaat dit voorste! gehad heeft,
t ik niet kunnen nagaan.
'ersciiillende, predikanten waren niets op
iftngers gesteld. Kallmnn liet zich er
il scherp over uit. dat velen te veel pe-
terie hadden-
ok hadden de voorlezers in sommige dor-
alth.nis in Zeeland nog een andere taak
de couranten toenmaals ontbraken,
n het publiek, dat nogal wijd uit
aar woonde moeilijk bereiken om mode-
j. i lilipen t,- do> li.
Vo loost, er dus een verkooping in «Ion om-
plant- liehhen, of een verpachting don
op den voorzanger de taak, om voor
de kerkdienst aanving, dit dun aan de
kgflngers bekend te maken.
-eter is dit ook in onbruik geraakt
ie orgels hebbt'ii wel voor een groot deel
5 l Jporzangersuinlit overbodig gemaakt.
Ky i herinner ik mij. dut ik zug, dat een
irtinger, ondanks de aanwezigheid van
7%ft orgel, zeker volgens de kracht der ge-
"*mte. zieli toch in „postuur" zette, doch
itemgchyd was van geen invloed op
lang.
Laat mij besluiten met een
aardige Zeeuwsche voorzangers
historie, voor welker historiciteit
ik volkomen insta.
daar ik de personen in kwestie zelve ken
en bij een bezoek bij hen. wij het vo<
vallone nog eens „ophaalden".
't Was op een Zondag tusschen *Kerstdag
cn Nieuwjaar, derjialve gedurende den „ge.es
telijken tiendaagschen Veldtocht", zooals de
doniinee's dat wel onder elkaar noemen.
Als wij dan nog melden, dat het- hier v
melde, zuiver historie is eu in een perma
nent vacante Zeeuwsche Gemeente voorviel,
meenet! wij de lezers voldoende georiën
teerd te hebben.
Do broeders kcrkeraadsleden hadden het
er onder elkaar reed.? herhaaldelijk over
gehad, dat het toch zoo el-g was, dat als
de gemeente vacant was, men met de Feest
dagen, altijd op een leesdlonst was aange
wezen; er werden meeningen geopperd om
dit euvel eens tc ondervangen.
Totdat een voorstel gedaan werd. dat er
door ging.
„Zie", had een broeder ouderling gezegd.
„Als wij nu eens een Professor vroegen!
't Is nu vacantie en dan hebben die heeren
tocli geen les tc geven! Wellicht hebben wij
een kans!"
Bezwaren van allerlei aard werden ge
opperd, als „die krijg je toch nic" en „veel
tc deftig voor een dunt" e.n „bic mien mot
hij nie leseeren", maar de praeses wist
alle bezwaren weg te praten en de brief
met het preekverzoek werd verzonden.
Een paar dagen later rende de scriba op
gewonden naar de andere broeders met een
brief, waarin vermeld stond, dat aan het
preekverzoek gevolg werd gegeven. Onder
weg werden de andere leden der Gemeente,
op do hoogte gesteld „dat dc Professor naar
't durp kwam om te leeren".
Slechts twee waren er. die met het pree-
ken des professors niet bijster ingenomen
waren. n-1. dc vrouw van den ouderling,
die aan de beurt voor het. „logies" was. en
de voorzanger der Gemeente.
Bij beiden rezen de bezwaren met de mi
nuut en hoe verheugder de Gemeente was,
hoe somberder het, tweetal werd.
Dc vrouw van den „logies-ouderling" kon
het „maar nie begricpo, hoe ze zoo iets ver
zon nc adde, zie zat der mee in der macg
i voe eur kwam 't er op an."
Maar gelukkig daagde er voor haar uit
komst, want een der meest notabelen van
't dorp (ofschoon niet tot- de kerk behoorend,
maar tamelijk trouw bezoekend, als het geen
leeskerk was) bood aan „don Professor te
leseeren", welk aanbod natuurlijk gaarne
werd aangenomen ,want zeiden de leden on
der elkaar „dat komt goed uut, ie oórt daer
toch beter t.hnus, stand hij stand".
Was dus de zorg van de Ouderlingvrouw
weg. niet die van den Voorzanger. Hoe meer
rle. datum naderde, hoe zwaarder de last
hom drukte.
Dit werd nog erger, toen hij leden eener
genabuurde Kerk tegenkwam, die hem mee
deelden dat „ok zij naer dc Prefesser kwae-
me.n luisteren".
Er was dus geen twijfel aan, of het aar
dige. Kerkje zou stampvol zijn.
Hoe moest dat afloopen? Hij, als voor
zanger was een man van gewicht, en als
hij eens een flater beging, clan stond hij
>or schande
In geen geval zon hij willen ondervinden,
at een anderen Zeemvschen collega over
kwam. Deze had een verkeerd vers voorge
lezen cn toen de Classis-Dominé hem van
len kansel zachtjes toeriep „Je bent ver
keerd!" keerde hij zich om en ten aan-
ichouwe en aanhoore der gansehc gemeente
Jak hij den Ds. het briefje toe met de
voorden „dan mot jic maer beter schrieven!
Tk herzeggeen de voorgelezen Psalm
werd gezongen.
De Zondag naderde en vol verwachting
klopte ieders hart. 't Was Zaterdags na den
iddag al spoedig bekend dat „de Prfesser
op 't durp" was. Verschillenden hadden hem
gezien en aller oordeel, was „niks gin groo-
zigheid an. ie knikt vriendelijk gocjendag".
Zondagmorgen.
Met een beklemd hart schreed de voor
lezer tempclwaarts. 't Eten had hem niet
gesmaakt, en ook do mededeeling dat de
Professor maar een eenvoudige, man was,
had zijn zorg niet verlicht.
Op weg naar de kerk belde hij bij den
Notabele aan om het „Verzenbriefje", wat
hem ter hand werd gesteld.
Daar las hij: Lolzang van Simeon vers
1 cn 2.
Och. och. daar heb je het al: Daar be
gint de ellende! Neen, neen. daar kon niets
an komen, 't Is verschrikkelijk! Was het
ui nog maar Psalm 42: 't Hijgend hert. of
Psalm 25: Wie heeft lust, enz. geweest, dan
was het. nog tc wagen. Maar nu, de Lofzang
van Simeon, zoo onbekend mogelijk, zonder
orgel en dan een professor en een volle
Kerk
'tAngstzweet brak den armen man uit,
e voor een flater beefde.
Wanhopig zag hij aan. hoe de Kerk zich
allengs vulde niet menschen.
Maar er is een spreekwoord dat. zegt „als
do nood op het hoogst is, is dc redding
nabij
Zoo ook hier.
Daar ziet hij oen broeder uit een der ge-
nabuurdc kerken, binnenstappen, cn hij
istdat deze goed kon zingen.
Als een drenkeling, die zich aan de laatste
stroolialni vastklampt, snelt hij op hem af
en zegt. gejaagd:
„Broeder, och wil jij vanmorgen eens voor
ingen? Ik durf niet goed, zooveel volk en
een professor. Hier heb je hot briefje!" dat
hij maar gelijkertijd in diens handen duw
de.
Als heerlijke muziek klonk het antwoord
in zijne ooien:
„Wel jae. waerom niet! 'k Durf best oor!
Een prglcsser ia ok maer een mensch van
gelijke beweging als wulder!" en dc daad
bij liet woord voegende stapte, hij onbe-
iouuI naar de voorzangersbank.
gemeente kijkt vreemd op. als de
Ps'eudo-Voorzanger'zich in postuur zet.
Onverschrokken kijkt, deze op het briefje
i ziet als voorzang Slaan: De Lofstem van
Simeon!"
„Nou eerlijk gezegd, dat is geen alle-
Inagseli vers!" mom pelde hij. „L>e wijs ken
k ook zoo goed niet! Weet je wat de ge-
nceiitc weet tortl niet wat cr op het briefje
itaat en daar zijn in de Psalmen nog an
imo Lofzangen genoeg! cn tot een besluit
komende, klinkt het uit zijn mond:
„De voorzang der Gemeente zij uit Psalm
\ers I: „D,> Lofzang klinkt uit Zions
ilen! Tot U met stil ontzag!"
Van den echten voorzanger, die wanhopig
teekens geeft, trekt hij zich niets aan en
ldra klinkt deze Psalm door de Kerk
der welk gezung Kerkeraad en Professor
de kerk binnenkomen.
De Kerkeraad keek vreemd op, toen hij
een vreemden voorzanger op dc gebruike
lijke plaats zag staan, maar tijd voor nadere
iteenzetting was er niet.
De dienst verliep uitstekend .en 't i'olk
ZUIVELBEREIDING IN DE
PROVINCIE UTRECHT
ZESDUIZEND KAASBOERDERIJEN
ONGEREGELDE MELKTIJDEN ZIJN
VERKEERD.
Aan liet door ons ontvangen verslag van
de werkzaamheden van den Rijkszuivelcon
sulcnt voor Utrecht, dr. ir. P. N. Bockel
over 1929, ontlecnen wij het volgende:
Bij het verleenen van hulp bij de kaas
bereiding op de boerderij worden steeds
monsters genomen van de te verkazen melk
en van de wei, welke daarna op vetgehalte
en' s. -g. worden onderzocht om inzicht te
krijgen in de samenstelling van de grond
stof en in _het verloop van de bereiding.
Van de bereide kazen worden randmon-
sters genomen, die aan het Kaascontróle-
station op vetgehalte onderzocht worden.
Ten behoeve van het toezicht op de melk
contrölevereeni gingen in deze provincie
werden in totaal 368 monsters melk in du
plo heron derzocht.
Verder zonden ook in 1929 de coöp. zui
velfabrieken tc Bunschoten cn Achterveld
op ongeregelde tijden melkmonsters ter
controle van het onderzoek aan de fabriek
Mijn in vorige verslagen geuite wensch,
dat meerdere fabrieken tot deze hoogst nut
tige en noodzakelijke hcrcontröle zouden
toetreden, is tot heden niet in vervulling
gegaan-
Vele boerderijen zijn nog altijd aange
wezen op het
gebruik van sloot- of putwater
voor de reiniging van het melk- en zuivel
gereedschap. Uitdrukkelijk zij er hier de
aandacht op gevestigd, dat al het buitcn-
ater en meestal ook het putwater abso
luut ondeugdelijk is en zeer dikwijls ern
stige gebreken in het zuivel veroorzaakt
Het slootwater wordt steeds slechter door
de voortdurende uitbreiding der bebouwde
kommen en den groei der industrie, die
het afvalwater op het buitenwater loozeu.
Op vele boerderijen is de oplossing gezocht
door aanleg van nortonputten. doch" dit is
niet altijd doelmatig geschied. Het beste is
aansluiting bij het waterleidingnet, waar
de uitbreiding op het platteland geluk
kig groote vorderingen maakt.
Kaasgebreken
In overeenstemming met do belangrijke
plaats, welke de volvette kaasbereiding op
de boerderij in onze provincie, inneemt,
hadden de aanvragen om advies vnl. b<
trekking op de kaas en alles wat daarmede
in verband staat. Men kan deze huipaan-
ragen nog weer in twee groepen splitsen
Eon deel der bezoekers had te kampen
met een laag of te laag vetgehalte in de
droge stof van de kaas, w^it een waarschu
wing van het Knaseontrólestation of zelfs
het missen der Rijkskaasmerken met zich
bracht. Een andere categorie vormen de
genen, die om inlichtingen, of hulp komen
egens kaasgebreken, waaronder steeds
„heft" of „los" do eerste plaats inneemt, 't
Gebrek „laat-los" of „nagisting", waarbij
de kaas later los wordt (veelal bij don
koopman of zelfs bij diens afnemer), kwam
ook in 1929, vnl. in het warme seizoen, vrij
veel voor.
Op de tweede provinciale kaaskeuring
ormde dit gebrek zelfs het leeuwendeel
an dc voorkomende afwijkingen- Een be
langrijk gedeelte van den arbeid van de
reeds in vorige verslagen -genoemde „Com
nissie tot onderzoek dor gebreken i
olvettc Goudschc kaas" is dan ook aan dit
gebrek gewijd geweest.
Omtrent hot
het machinaal roeren vai
wrongel
werden wederom vele inlichtingen verstrekt
Het totaal aantal bij de kaasbereiding
op de boerderij in gebruik zijnde machines
(voornamelijk dus in Zuid-Holland en
Utrecht) bedraagt thans meer dan 1000
Ter vergelijking zij medegedeeld, dat hel
getal kaasboerderijen op plm. 6000
stellen.
De toestand zal zich in den loop van de
volgende jaren zoodanig ontwikkelen,
op alle grootcrc bedrijven, die aangesloten
zijn bij het electrisch net, een roerinachine
,:ebezigd zal worden. De concurrentiestrijd
tusschen verschillende systemen i3 zeer Jc-
endig. Een vergelijkend onderzoek naar
Ie voor- cn nadeden der meest gebruikte
machines is in gang.
Verhooging van het vetgehalte
der volvette boerenkaas.
Het aantal aanvragen om hulp ter
hooging van het vetgehalte «lev kaas is
ieder jaar -groot.
Op 8Ï boerderijen werd de kaasbereiding
oorgedaan in verband met een laag of te
laag votgehalto in de droge stof van de
kaas, ten gevolge waarvan moeilijkheden
met de kaascontróle werden ondervonden.
Als regel is de hulpverleening voldoende
om het vetgehalte der kaas van de. betref
fende boerderijen aanmerkelijk tc doen
stijgen- Hieruit volgt, dat meestal fouten
bij de bereiding oorzaak van de lage ge
halten zijn.
Meestal bepaalt de werkwijze zich tot
het meer of minder regelmatig volgen van
een bepaalde methode, zonder kennis van
de beteekenls der verschillende maatrege
len bij do bereiding.
Men onderscheidt gewoonlijk
de oude en de nieuwe methode
De eerste bestaat dan hierin, dat de
wrongel, na korten tijd onvolledig bewerkt
te zijn, waarbij één- of meermalen wei af
geschept en opgewarmd wordt, door kne
den of kruimelen („wringen") rijp verkre
gen cn in het vet gebracht wordt. De me
thode geeft veel verlies aan vet en kaasslof.
Gaat men de werkwijze op de boerderijen
genoot ten zeerste.
Na de beëindiging van den dienst kwam
de Kerkeraad bijeen en \rocg de Professor
naar den voorzanger.
Deze verschoen dudelïjk en onmiddellijk
zeide de Hooggeleerde:
„Beste broeder, je bent abuis geweest!"
„Ik Prefesser, eb ik dan niet goed voor
gezongen? vroeg deze z.g. ten zeerste ver
wonderd.
„Ja. ja. ik zeg niet, dot je niet goed voor
zong, maar je was abuis met dc Psalmen.
Ik had opgegeven Simeon's Lofzang en jij
hebt dc gemeente laten zingen „De Lofzang
klinkt uit Zions zalen!"
„O Professerl" klonk .het. „Is 't anders
nie! Dat was geen abuis oor! 't Was te
moeilijk! En noe docht ik bic me zelve,
beter de Lolzang Davids good dan Simeons
Lofzang slecht gezongen
Wat dc Professor lachend moest beamen.
Een paar jaar later kreeg de Gemeente
haar orgel; men beweert .dat deze „Lofzang"
daartoe heeft meegewerkt, daar men dc ri
sico van „onbekende" psalmen niet meer
wilde dtagen,
na. dan vindt men overal verschillen, niet
berustend op een bewust nastreven van
een bepaald doel. doch veelal geheel wille
keurig. Van eenheid is allerminst sprak'
zelfs niet in hoofdzaken. Ook in de gereed
schappen treft men voel verscheidenheid
aan. Deze werkwijze wordt echter meer
meer verlaten.
Toch is naast de kwaliteit ook het vetge
halte van het product onregelmatig!
Aangezien de
roermachines
steeds meer ingang vinden, zij hier iets
medegedeeld omtrent onze ervaringen
den invloed daarvan op het vetgehalte van
de kaas.
De ervaring heeft geleerd, dat het machi
naal roeren geen enkel bezwaar voor het
vetgehalte van de kaas oplevert. Dc meeste
machines leveren een vetgehalte in de
dat wellicht iets hooger is dan bij een zeer
zorgvuldige bewerking met de hand, doch
dat zeker niet achterstaat bij het gemiddel
de, dat in dc praktijk wordt aangetroffen
Verder bevordert de machine een regelma
tige en vaste werkwijze hetgeen ook van
gunstigen invloed op het vetgehalte moet
zijn-
Ook dit jaar werd weer meermalen waar
genomen, dat een voorname oorzaak van
te lage vetgehalten in de kaas gelegen is
ongeregelde melktijden
Op boerderijen, waar men des morgens
laat melkt, is liet vetgehalte van de och
tendkaas dikwijls te laag. terwijl dan de
avondkaas soms een extra hoog gehalte
heeft. Voor het verkrijgen van een uniform
product is dit ccn ongewensrhte toestand.
De reden van het laat zijn 's morgens
wordt wel geweten aan het personeel, dat
te laat opstaat.
In dergelijke gevallen kan ik aanraden,
des voormiddags een half uur eerder te be
ginnen en des namiddags inplaats van
uur, 2 uur schafttijd aan het personeel te
geven.
Met een dergelijke regeling zijn in
practijk go^dc resultaten verkregen. Het
personeel stelt het op prijs cn hot vetge
halte der kaas wordt cr veel regelmatiger
door.
Een andere oorzaak \an ondergchalten
in de kaas vormt hot verkazen van melk
met laag vetgehalte. Hoe hooger het vetge
halte van dc melk is, des te gemakkelijker
kan in het algemeen aan de gestelde mi
nimum vetgehaltegrens in de kaas worden
voldaan.
Kerknieuws.
EEN PREDIKANT GEEN RAADSLID 1
Het prov. Kerkbestuur van Zuld-IIolland
heeft aan do Algemeen® Synode der Ned.
Hervormde Kerk een reglementswijziging
voorgesteld, om bij art. 3, al. 2 regl. voor de
kerkeraden bij te voegen achter de woorden
„van een der Kamers dor St. Generaal en
dat der Provinciale Staten": „on van den
gemeenteraad" cn eveneens die toevoeging
aan te brengen in art. 1 al. 2 regl. op do
vacaturen.
Waar de gemeentewet tot dusver dienst
doende predikanten niet bevoegd achtte het
Idimaatsehap van den Gemeenteraad te kun
nèn beklecden, had opname in de kerkelij
ke reglementen van een verbod der samen
voeging dezer functie met 't ambt geen zin;
nu do Gemeentewet gewijzigd wordt, diene
de Kerk de tijdsomstandigheden vóór te zijn
en nu reeds in hare reglementen het verbod
op'te-nemen, vóór dat straks bij mogelijke
schade van het kerkelijk cn godsdienstig
gcmeonteleven de omstandigheden zouden
eischcn achteraf in te grijpen.
NOORD-AMERIKA.
Bij Wm. E. Eerdmans Publishing Compa
ny te Grand Rapids (Michigan, Noord-Ame-
rika) zijn verschenen de Jaarboekjes 1930
van de Oir. Geref. Kerk on dc Goref. Kerk
in Noord-Amerika.
Het „Yearbook of llic Christian Reformed
Church", saamgesteld door E»s. J. Noorder
wier, Ds. J. R. Brink en Ds. J. C. Schaap,
beleeft zijn SOstcn jaargang: wel een bewijs
dat het zich een plaats in de harten van het
Chr. Geref. volk in Noord-Amerika verwor
ven heeft.
Uit het statistisch overzicht blijkt, dat de
ze Kerkengroep 263 Kerken omvat, verdeeld
in 15 Classes. Zij tellen te zamen 108.861 zie
len, waarvan 52.905 belijdend lid zijn. In
genoemde Kerken zijn 218 predikanten werk
zaam, terwijl 59 predikanten in den arbeid
der Zending, Barmhartigheid cn van het
Onderwijs bezig zijn of emeritaat verkregen
Vergeleken bij het vorige jaar ging de Chr.
Geref. Kerk met 1041 zielen vooruit
In dit Jaarboek vinden we behalve ge
noemd overzicht de predikantenlijst en een
necrologie van 91 predikanten; het \ereenl-
gingsleven in de onderscheiden Kerken, de
adressen do scribae; de gegevens omtren»
de Theol. School en het Calvin College te
Grand Rapids; de Zending onder Indianen,
Chineezen en Joden en de Evangelisatie; de
organisaties voor emigranten naar Canada,
de radio-uitzending on allerlei andere comi-
té's en delegaties: Kerkelijke pers.
e brengen ook in herinnering, dat Ds. J.
Noordewier, sinds 1912 emeritus-predikant,
onder zijn ambtgenooten de oudste is, wat
betreft het jaar dor „ordening".
Dr. Henry Beets, de bekende Zondings-
man en historicus, geeft een broed en inte
ressant Jaaroverzicht uit het leven der Ker
ken van Calvinistische Confessie. Als we
uit dit overzicht een tweetal sprekende trek
ken mogen noemen, zouden het zijn do op
wekking tot saambinding der Kerken van
Gereformeerde belijdenis zaowel als de venna
ning tot verdieping en belijning: „our fore
most task as a Christian Reformed Church
to remain Reformed and become more
Reformed". Tevens merken we op. dat Dr.
Beets terdege kennis neemt van bet Kerke
lijk leven in Nederland. Hoe zou 't ook an
ders kunnen, belezen en bereisd als die
man, met zulk een open, is!
Van den Zendingsarbeider Lee S. Huizen
ga, uit China, is er een bijdrage, over „The
Christian Reformed Church and the world".
Na nog enkele korte mededeelingcn over
„nieuw gestichte Gemeenten" troffen vve le
vensberichten van vijf overleden predikan
ten aan: N. Gelderloos, J. C. Kruithof, S. S.
van der Heide, H. van Wesep cn B. Nagel,
die allen in Nederland geboren zijn. resp. te
Spedium Almelo, Ferwerd, Amsterdam
"n De Leek.
Het ..Yearbook of the Reformed Church in
America", samengesteld door Ds. van der
Werf. js f.-itolijk meer een aanvulling <>p
het „Constitutional Yearbook" van 1929, dat
(verzicht van de gehecle inrichting van
genoemde Kerkgemeenschap gaf. De editie
van 1939 wijdt meer bepaaldelijk aandacht
aan de Kerkelijke onderwijsinrichtingen, de
colleges en seminarli-ii.
Aan wat we statistisch omtrent deze Kei^
ken nog meegedeeld vinden, ontlecnen we,
dat zij 793 in getal zijn en te zamen SKI pre
dikanten bezitten. Tot deze Kerken hehooret,
13.368 zielen, waarvan 8.858 li.] zijn door be
lijdenis of attestatie. Het Zondagsschoolon-
derwijs neemt een ruime plaats ia. Voorts
vinden we hier gegevens omtrent Zending
en Evangelisatie, Hope College to Holland,
Central College te Pella, Theol. Seminarie
te New-Brunswick en Th ooi. Seminarie te
Holland.
Achter in het Jaarboek vinden we de
lange lijst van Kerken met derzdver predi
kanten en adressen, waarna dan nog een
afzonderlijke alfabetische naamlijst der pre
dikantcn volgt
In een korte necrologie vinden we ver
meld, dat vorig jaar van deze Kerkengroep
12 predikanten overleden zijn, van wie 2 in
Nederland geboren waren, pi. Ds. P. Sie
gers en Ds. J. Luxen.
De uitgever zorgde voor degelijk werk.
Daar staat Eerdmans tc Grand Rapids trou
wens voor bekend. Beide Jaarboekjes heb
ben een stevïgen, met linnen beplakten om
slag.
We verstaan, dat dc Amcrikaansche Ge
reformeerden. vooral die in het Westen wo
nen, mee door de groote afstanden deze
Jaarboekjes een aangenaam bezit achten,
wijl allerlei gegevens nu gemakkelijk zijn
na te slaan en waardoor de onderlinge
band sterker spreekt en bindt.
Wetenschap.
Drie visschers uit Breskens hebben opge-
vischt en aan wal gebracht, deelcn van ge
raamten van voorhistorische dieren en wel een
schedel met gewei van den bison proscus, den
buffel die in het tertiaire tijdperk in Zeeland
voorkwam, een tweeden schedel van eenzelfde,
dier, met volledige zware hoorns en hersenkas
en een schedel met bovenkaak en half gewei
van het reuzenhert (cervus eurycerus).
Deze vondsten zullen worden overgenomen
door het Zeeuwsch Genoot.-chap der Weten
schappen te Middelburg, dat reeds in zijn mu
seum een kop heeft van een mammoet (elephas
primigenius), waarvan de slagtanden en kie
zen nog aanwezig zijn. Deze kop is indertijd
ook door visschers uit Breskens opgehaald.
NEDERL. MYCOLOGISCHE VEREENIGING
De Nederlandsche Myeologische Vereeni-
ging zal haar jaarlijksche vergadering met
paddenstoelententoostelling houden te Nij
megen van 27 tot en met 29 September.
Kunst en Letteren.
HULDE AAN GEZELLE's LEERLINGEN
Zondag is aan de gevel van het huis. vroe
ger bewoond door de West-Vlaamsche dich
ters, Eugecn van Ove en Karei de Gholderc,
(beide leerlingen van Guido Gezelle tc Roe-
selare) tc Thomhout, een gedenkplaat ont
huld.
BEKRONING M. DES OMBIAUX
De jury door de Belgische regeoring be
last met de toekenning van de vijf jaarlijk
sche "prijs van 20.000 francs voor Fransche
literatuur heeft deze prijs toegewezen aan
Maurice des Ombiaux.
HET COMMUNISTISCH TOONEEL
Dc Schager Courant schrijft in een ar
tikel „het nieuwe toonool cn het
nieuwe Rusland":
„Nergens als in toonecl cn film is dc
communistische gedachte zoo sterk naar vo
ren gekomen. Tot in dc bijkomstigheden is
lit in het toonecl van Meyerhold doorge
voerd. Alles, wat herinnert aan den bour-
geoisie-tijd heeft afgedaan en als er toch
iets van noodig is, legt hij er zooveel ironie
in, dat het een hoogst vermakelijke kari
katuur wordt. Volgens Meyerhold mogen ul-
leen machines worden gebruikt. Dit toch is
alleen noodig voor den Sovjet-staat. Kanon
nen, autos' en motoren zijn dc levende in
carnaties van de revolutie! Al het andere
heeft zijn waarde verloren cn dient volgens
hem om den mensch te „verlakken".
In een zijner proclamaties schreef Meyer
hold dan ook: „Onze kunstenaars behooren
het penceel weg te gooien en naar passer,
hamer en nijptang te grijpen om het toonecl
naar het voorbeeld onzer industrlcwereld ge
heel tc hernieuwen"'.
LEZEN EN VOORDRAGEN
We ontvangen ter aankondiging het derde
nummer van de ijfde jaargang van Lezen
en oord ragen. Het bevat verschillende
gedichten en proza-stukken. Is de richting,
zoo vragen we, die deze periodiek heeft in
geslagen haar door de practijk aangewezen
als de juiste? Vroeger had Lezen cn
Voord ra gen door zijn korte studies over
onze auteurs en uitvoerige bespreking van
poëzie en proza een eigen stempel. We ont
kennen niet dat het nuttig is. dat con goed-
georiënteerd letterkundige van hier cn ginds
allerlei voordracht-materiaal bijeenbrengt,
maar vragen ons toch af, of dit het uitgeven
van eeu apart blad wettigt. Blijkt natuur
lijk dat een voldoend aantal lezers dit wel
het geval vindt, dan leggen we gaarne dc
hand op de mond.
TWEE BOERDERIJEN
IN VLAMMEN OPGEGAAN
Men meldt ons uit Eist:
Zondagmiddag brak door liet spelen met
lucifers door kinderen brand uit in dc
boerderij van Jansen van Doorn in Zetten
De brandweer van de gemeente Eist, dio
gealarmeerd was, kon niet verhinderen, dat
het vuur. dat was overgeslagen naar de hof
stedo% toobehoorende aan Worms, beide hof
steden In vlammen deed opgaan.
Het gelukte de brandweer van de boerderij
an Jansen van Doorn een schuur tc b.-
houden, terwijl de inboedel van do hoMede
van Worms naar buiten kon worden gedra
gen. Dc gebouwen varen slechts laag ver
zekerd.
te van den groentenwagen en reed Blom zoo
danig aan. dat hij zwaar gewond werd en
bijna op hetzelfde ookenblik overleed. Hij laat
een vrouw en zeven kinderen achter.
EEN PIJL IN HET OOG
Tc Roosendaal werd bij het handl«oog-
schieten dc 11-jarige knaap A. B.. die als
pijl-ophaler dienst deed. met een pijl in liet
oog geschoten. De knaap werd por auto-naar
het ziekenhuis te Breda overgebracht en zal
vermoedelijk zijn oog moeten missen.
OUDE VONDST,
Bij het peilen en uitzetten op de droogge
vallen gronden in de Wicringermeer zijn z-^»
'doodkisten met steenen zerken gevonden. D®
opschriften op de zerken zijn niet meer t®
ontcijferen.
EEN DRONKEN FIETSER.
De marechaussee heeft op den rijksstraat
weg onder Zevcnb'ergschenhoek gearresteerd
een zekere H J. uit Breda, die met zijn rijwiel
tengevolge van dronkenschap werd aant
reden door den motorrijder K .v. T. uit
Dordrecht. Dc wielrijder werd in arrest ge
steld terwijl de motorrijder genoodzaakt was
zich met een ontwrichte pols per trein naar
huis te begeven.
DOODELIJK AUTO-ONGELUK
Vannacht is overleden Van Leeuwen, die
op Homed vaartsdag per rijwiel ter hoogte
van Zuiddijk te aWssenaar den Rijksstraat
weg overstak en door den automobilist D.
uil Bergen op Zoom werd aangereden.
INBRAAK EN INBREKER
Donderdagavond is tijdens afwezigheid der
bewoners ingebroken in de woning van den
beer I'. van D., aan den Kleiweg, gemeente
Schiebroek. De dader wist de deur te fortee
ren en zich toegang te verscaffen. Ontvreemd
zijn een heerenjas, een pantalon, een paar
schoenen en een byna nieuw heeren rijwiel.
De chef-veldwachter Van *t Hof heeft ter
stond een uitgebreid onderzoek ingesteld cn
gisteravond in een café aan den Sehiedamsch®-
dijk aangehouden, de 39-jarige V. J. G-. een
bekend Rotterdamsch inbreker. Hij werd nanr
de politiekamer van het nieuwe Raadhuis te
Schiebroek overgebracht en daar ingesloten.
Hü heeft vannacht daar de gehcele cti:
brits, tafel, ruiten enz., vernield, mair koa
toch niet ontsnappen.
Hedenmorgen is hjj naar het Huis van Be
waring tc Rotterdam overgebracht.
Rivierberichten.
dchmndt
Ouden; Alula. HuKema.
a-QRAVENHAGE; .Maria. De Winter. A\
tuur.
ROMMEL: «obroeder», Boethouwcrt.
ZAANDAM: lMeterne'.l.i. Verburg
SCHERMER: Ondernoming. Smit.
IJMU1DEN: Stormvogel. Verboom.
WEMELDLNGE: Jacoba. Dev..Under. Kon-
Bc\ f landcr.
HEENDEN: Osc
DEVENTER:
ET F EN: Dev.
DELFT: Zeol
AMSTERDAM: Amstcl
HA NS WEE
Moi
ir. Kit-
DUITNCHLAND: Rijn
Solne. Oscar. Eduard. 1'oSsomlcrs: Tunisia
hoorn; lvy 2. Hooykens; Louise. De Noute
utferltJm. v. d. Meersohe: Gray i. van
Julia. Seeldrayers Irma de Gruytcr: 'och
Muwhr; Alpha. Wiltons; W uta. O- rl
tllus IJ, W<
Toekomst. d. Velde. Leopold. LVeo
Brool: Alaska. Sellenelash. Sylvia.
QNTSLAG BIJ SWINKELS WEVERIJEN
Door de directie van Swinkels weverijen
te Helmond zijn, evenals voor li dagen, we
derom twintig werklieden ontslagen.
DOOR DEN BLIKSEM GEDOOD
Bij een hevig onweer Is te Albcrscn
(Ov.) de 17-jarige van Riel door don blik
sem getroffen on gedood.
Tc Kerkrede L.is een kindje der fa
mille S. 7 maanden oud. dat bij een enen
"inra sliep, door den bliksem gedood.
DOOR EEN AUTO GEDOOD.
Bij Rozcnstein onder Santpoort stond op
den rijksstraatweg de 48-jarige J. 1' B!.-i"
met zijn grocr ,1 wagen. Een vrachtauto.
stuurd door B. G. uit IJniuiden eu rijdende
m ae richting Haarlem, slipte Juist ter hoog
Mtfntje Rlners; oso 15. Fr ai
hauna. Runtk-:! Mitr
LOBITH. 31 Mei.
Gepasseerd voor 4 uur cn bestemd voor:
ROTTERDAM: stoomschepen: Viin.i: Wil
sum 1. Cara Elisabeth; Helena. Colbert; Main®
Egiduis; Vara. Turgot, Meurthe. Adrian* 3
Johanna 2; Maaskade. WangardMoselle: J;
nard. Wilhelm; Eimburgla; LouvoU. Helmulli
I-VIgk-a; Droma. Brabant la; Hela; K. Vaart 1*
KrUla; Annard; Llena; Tombora. Ramaker
Slndoru. v. d. Zand-:. LuJgcr. Demnler. WD.!»
horn, Borhmann; Mannheim 223. 1M1; Itheln
talirt 128. Wal*. Gripp*. Kieboont; Unilever U
Wilting; Ore. de liaan; Energie 2. Dlrkse
Longfellow. Ycrwey; de Musset. Gocdegvburc
Claslna, Jonker. Jcannette. v. Zwol: Tolstoi
Marlens; Covert Flinok. KBpke. Asselyn.
Baaien: st. Zeester: Raab Karcher 50. D-A.P.Q
1. Gross; D.A.P.G S. Weber; 'D.A.P.G 11. Leli
mann. Emma. Krapp. Neer tandia. Hoek. Mach-
UJda. Schultema. Peruvla. de Jong. Anker J
Bang; Ludwlg, Paulus; Trlnita* Siempel
Prinsenlioofd. Hauberlch; Trlnttas 3. Schndis
Ocean. Vogel; Gamuret. Pusch; Amtorta». 1?-!
sort. Neplun 30. Sack; Mermk. Huyger.: In-;*
Dekkers. Frida, llutjos; J. Schürmann J8
StruckJ. SchUrmann «7. Stumm. Ludoiku»
Drlessen, st.Edmund; Siegfried; Paul* AM
STERDAM: st. MastwijkVREESWIJK: tl
Harm.-i.io 1. HARLIXGEN: Fluviale v. B»
ven; Stella Marls. Joore; TILBURG; Alldj. v
d. Vegte; DELFT: El. Anlo.ne. v. Ophullen:
ZUTPHEN; Ilerrtia. Zvns: DELFZIJL: Emma
nuel, do Boer; EERTRUIDENBERG Goad
V. Zwol; SOUBURG: Davina, Klinker. HAAR
LE.M; Cornelia, van Steen; BOLNES: Petro.
nella, Thalcna; DEN HAAG: Studeo. Breevoord;
NIJMEGEN: VoïU Sublto. Meycr. ALPHEN
a,'d. RIJN: Johanna, van de Graaf; GEERTRUI
D ENTJE KG Verandering. RU ken; DELFT:
Thcan. Kevmor; ROTTERDAM Aüaa Kdli
nen; ARNHEM: Roglna. Afra, Maler. ELDE.N-
Anna Maria, Muller. ARNHEM: MvA Johan
na. HWUnk; GOES: Hendrik, v. Maarem
DELFT. Hard!. Luyka; DEIL: Hcndrlka MarL
Brevoord; MILLING EN: Feetl-ve. HutRIe»;
BOK 8 SE LEN Jacomlna, Jumelei; GORIN-
CHBM: Ardlna. Janeen. ZWOLLEKKAKSPEL-
OverU*»'!: Padding; RAAS TRI GUTFlora. T»
nbnen; MBPPEL: Henjo. <L stouwc; Twe.
Gebroeders. Brouwer VLI881NOEN: Apollo, v
d Donk: DUIVEXDRECHT: Henrietta. Tak:
TWBLLO: Eendracht. Stoter NIJMEGEN:
Scwy*. Dcmulh; UTRECHT: MarU. TaiwJihaari
JLTPIfAAS. Vlos. Huitxrs: AMSTERDAM-
Jaspis. .Noldes. Spcs, Bakkeren; SLUISKIL:
Willem, v. Doodt waard; BREDA; Margeraat
de Bot. DORDRECHT: Woglinde. Verbaas.
DENEMARKENNavigatie. Kapper.
BREMEN. *t. Flor
KOPENHAGEN: Tw.od. Bonnlnga. m
DUITSCHLAND: .1 Hol land U
