W. A. HOUTMAN Co's PIANO- en ORGELHANDEL Schiedam
DONDERDAG 8 MEI 1930
HUIS VAN BARMHARTIGHEID
ZESTIGJARIG BESTAAN
EEN DROEVIG GEBEUREN MET
ZEGENRIJKE GEVOLGEN
Het was in het voorjaar van het jaar
1870, dat op den straatweg nabij het buiten
goed Oud-Rosenburg onder Loosduinen een
droevig ongeval plaats had.
Een nog jonge vrouw van een scharenslij
per, die, zooals vaak het geval was, haar
man bij het uitoefenen van zijn werk met
twee jonge kinderen vergezelde, zakte plot
seling ineen. Weldra bleek do dood haar
voor goed uit haar sober bestaan te hebben
weggenomen.
De wanhopige echtgenoot begaf zich naar
het nabijgelegen buitengoed „Oud-Rosen
burg" van mevr. de Douairière C. F. Quar-
les van Ufford, waar hij om hulp vroeg.
Mevrouw de Douairière C. F. Quarles van
Ufford van Doorn, de Stichtster van het
Huis van Barmhartigheid,
Mevr. Quarles, die altijd bereid was te
helpen, waar het noodig was, nam onmid
dellijk de twee kleinen tot zich.
Dit gebeuren was oorzaak dat mevrouw
Quarles overleg ging plegen met Ds. en
mevr. Bryoe in Den Haag, om eens te be
spreken wat in zulke gevallen, die meer
konden voorkomen, gedaan kon worden.
Destijds bestond nog geen enkele inrich
ting, waar halve weezen of hulpbehoeven
de kinderen konden worden ondergebracht.
Juist stond toen een huis leeg naast de
woning van Ds. Bryce. Besloten werd het
te huren en eenvoudig in te richten tot een
tehuis. Dit was het begin, was
de oprichting
van het Huis van Barmhartigheid, dat 11
Mei 1870 officieel werd geopend.
Een eenvoudige juffrouw hield er toe
zicht onder leiding van mevr. Bryce, ter
wijl mevr. Quarles de linancieele zorgen op
zioh nam.
Het huis bleek echter spoedig te klein,
zoodat reeds drie jaren later naar een an
dere geschikte gelegenheid werd omgezien.
Weldra werd deze gevonden. Een des
tijds alleenstaande villa op den Zuid-Bin
nensingel werd door mevr. Quarles toot het
doel aangekocht en ingericht.
Na het overlijden van mevr. Bryoe in
1876 bleek het werk te groot en te zwaar
geworden te zijn, om alleen door mevrouw
Quarles gedragen te worden.
Een bestuur werd gekozen, waarin, na
het overlijden van mevr. Quarles in 1884,
altijd een harer kinderen of familieleden
zitting heeft gehad. Momenteel is dit Jkvr.
M. D. Quarles van Ufford.
Het is begrijpelijk, dat in den loop der
jaren vele veranderingen hebben plaats ge
had.
Het zou te ver voeren deze alle te memo-
reeren. Vermelding verdient echter het
werkzame aandeel, dat mevr. W. J. v. Her
waarden—Quarles van Ufford in dit Huis
heeft gehad. Reeds 53 jaren geeft deze haar
beste krachten als bestuurslid aan de be
langen van het Huis.
Dankbaar wordt ook herdaoht de trouw
der vorige directrice, mej. Wouters, die ge
durende bijna 25 jaren met de grootste zorg
en toewijding de belangen der kinderen be
hartigd heeft
De tegenwoordige directrice is mej. M.
Das.
Doel der Vereeniglng.
Hieruit volgt, dat er worden opgenomen
half-weezen, wier vader of moeder zelf niet
in staat is voor de kinderen te zorgen;
voorts kinderen, die door scheiding van va
der en moeder geen eigen tehuis meer heb
ben en ook „onechte" kinderen.
De in het H. v. B. opgenomen categorie
kinderen kan niet in een weeshuis worden
opgenomen.
Elke der talrijke aanvragen om hulp
wordt afzonderlijk en nauwkeurig onder
zocht In totaal kunnen SO kinderen ge
plaatst worden. Momenteel zijn er 75 kinde
ren in het Huis.
Voor de nog 5 open plaatsen heeft het
bestuur nog tientallen aanvragen, waaruit
de meest dringende geholpen zullen wor
den.
De schoolgaande kinderen bezoeken de
Marndxschool. Nadat de school is doorloo-
pen, worden de meisjes opgeleid tot dienst
bode. Als de 18-jarige leeftijd bereikt is ver
laten ze hot Iluis, dat haar een uitzet mee
geeft.
De jongens verlaten reeds op 13-jarigen
leeftijd de inriohting.
Zij gaan dan naar de ouders terug of ko
men onder toezicht van den Voogdijraad.
Velen willen echter, zoo vertelde ons de
heer Herwaarden, tegenwoordig naar het
opleidingsschip te Rotterdam.
Bij den
hadden we ruimschoots gelegenheid de
orde en netheid, welke er in het Huis
heerscht, op te merken. Alles is eenvoudig,
doch practisoh ingericht en met de beschei
den middelen, welke ten dienste staan,
heeft men getracht alles zoo geriefelijk mo
gelijk in te richten.
In 't bi'zonder de slaapkamers troffen
ons door de buitengewone netheid en orde.
Ook in de andere zalen van het Huis is
een reinheid te constateeren, die zeker niet
zonder invloed op de kinderen zal zijn.
Wat ons eohter het allermeest heeft ge
troffen, is de sfeer van het Huis. Ja, die
vooral is het, die buitengewoon weldadig
aandoet.
Een hartelijke, blijde, opgewekte sfeer,
vooral bij de kleinsten, doet den bezoeker
een oogenblik verwonderd staan.
Het verbaasde ons dan ook niet meer,
toen wij aan enkele kleuters van 3 tot 5
jaar op de speelplaats later eens afzonder
lijk vroegen hoe ze het hier vonden, dat zij
antwoordden: Lekker en heerlijk.
Wilt u een klein voorbeeld van die har
telijke huiselijke sfeer, die het Huis maakt
tot
een groot huisgezin?
De kleinste was, juist toen we het Huis be
zochten, 1 jaar geworden. De kinderen had
den de kinderstoel van den kleine versierd
met slingers en bloemen en hadden
maal 's morgens, rondom den kinderstoel
geschaard, den kleine liedjes toegezongen.
De directrice, mej. Das, is hier de moeder
van dit groote gezin. Deze dame bracht
haar jeugd in Amerika door; desniettemin
heeft ze het eoht Hollandsch-mooderlijke
behouden. Het wil ons voorkomen, dat ze
kere Amerikaansche methodes hier niet
zonder gunstigen invloed zijn gebleven.
Kerknieuws.
DE WEG NAAR FUSIE?
Men weet, dat in Noord-Amerika bespre
kingen gaancle zijn over de samensmelting
van de Geref. Kerk en de Presbvteriaansche
Kerk. Thans lezen we in de „Standard-Bul
letin", te Grand Rapids verschijnend, dat bij
een Presbvteriaansche Gemeente in New
Vork beroepen is Dr. T. Oldenburger, predi
kant bij de Geref. Kerk te Grand Rapids
Worden alzoo reeds de rails voor een gere
geld onderling verkeer gelegd?
ZUIVERHEID OF UITERLIJK VERTOON?
Ds. G. Th. Smit, van Piershil, wijst in de
„Zondagsbode" op de uitspraak van „Heere"
om geen andere reden dan als zeker ken
merk van zuiverheid, die enkel in het ge
bruik van de stomme e wordt gezien. Hij
zegt iemand gekend en gehoord te hebben,
die zelfs geregeld „Amene" (in plaats
amen) zei. Zoo zijn er die zich toeleggen
op „Gereformeerde" termen en geijkte uit
drukkingen, die telkens tcruglceeren. Men
zoekt soms elkander te overtroeven, om maai
bij „het volk" in het gevlei te komen.
Wij waren eens aldus Ds. Smit ge
logeerd bij een collega, met wien wij jaren
bevriend waren. Hij vertelde van een pre
dikant, die voor hem gepreekt had. En, zeide
hij, zijn votum luidde ongeveer aldus: „Ons
begin zijn in den Naam des drieëenigen
Gods, Die sommigen heeft uitverkoren tot
zaligheid, en anderen gelaten in den toe
stand hunner verlorenneid, om te rijpen
voor het eeuwig verderf. Die naar Z-jn
voorzienig bestel".... enz.
En toen kwam de vraag: „Vindt je dat
nu geen „boerenbedrog"?
Wij antwoordden: Ja, dat ontkennen wij
niet, maar wat hebt gij vanmorgen zèlJ
gedaan? Gij hebt gelezen: „Want Gij zijt
mijn heil, o Heere!". De maat en de rijm
de muziek, alles weg om de stomme e.
dat dan ook geen „boerenbedrog"? Hij maak
te een grapje en sprak over wat anders.
Mijn vriend was zuiver in „het stuk" v
de stomme e, maar zijn vriend bovendien
„het stuk" van de uitverkiezing en der vo
zienigheid.
Er is altijd baas boven baas.
't Is moeilijk voor voorgangers, dien het
om succes te doen is, geen volgers Ie
worden.
Een koopman zei: „Dominé ik zoek het
den menschen naar den zin te maken"
daar was hij koopman voor „dat moet
ook doen".
Het huis des Heercn een huis van koop
handel. Maar dan komt de geesel van
touwtjes.
De Directrice met de jongste baby
Het doel der Vereeniging is de instand
houding van het Huis van Barmhartigheid
op positief Christelijken grondslag en met
bestemming tot opneming, verzorging en _0_
opvoeding van half-weezen en van andere feestavond plaats.
kinderen, wier ouders door het bestuur niet I Op 14 en 15 Mei is er een Bazar; de fees
in staat worden geacht daarvoor te zorgen 'elijke herdenking zal besloten worden met
de Jabilemnherdcnklng
tegemoet gaat
Op 'bescheiden wijze hoopt men het 60-
jarig bestaan te herdenken.
Zondag 11 Mei zal er een dankdienst wor
den gehouden. Verder heeft er een intieme
diverse spelen voor de kinderen.
Het is begrijpelijk, dat het bestuur van
dezen bazar eenige optimistische verwach
tingen heeft
Het bestuur heeft nog een zeer groot ver
langlijstje en hoopt, dat er velen zullen
zijn, die in de komende feestdagen deze met
terdaad Christel ijk-sociale instelling met
een bijdrage zullen willen steunen, ten ein
de de kasmiddelen te verbeteren.
Een mooi aanbod
mooht het bestuur reeds ontvangen van het
personeel der Duinwaterleiding. Zooals be
kend zijn de kantoren der Duinwaterleiding
naast het Huis van Barmhartigheid. Het
personeel heeft nu aangeboden de kinderen
de volgende week een rijtoer te laten ma
ken met auto's naar Leiden, de bloembol-
lenvelden en onderweg speeltuinen te be
zoeken en de kinderen te onthalen.
Men begrijpt dat het bestuur met groote
blijdschap dit prachtige aanbod heeft
vaard.
Eigenlijk mochten we dit niet verklap
pen, omdat het voor de kinderen nog een
geheim is tot op den feestdag, en natuurlijk
de mogelijkheid bestaat, dat ze het uit de
courant lezen. De directrice is zelfs beducht
dat ze op den morgen van den dag zelve
het huis van blijdschap zullen afbreken.
Maar dat moeten we maar voor het goe
de doel over hebben. Er bestaat nog zoo
iets van voorpiot, die dikwijls veel mooier
is dan de eigenlijke pret.
Nu meenen wij genoeg van dit Huis
teld te hebben, om te gelooven dat menig
stadgenoot zal medehelpen om het Huis bij
zijn jubileum eens te gedenken.
Er wordt in dit Huis zoo ernstig gepoogd
om iets te vergoeden van wat de kinderen
missen aan den zonneschijn van het ouder
lijk tehuis.
En zoudt gij, die dit leest, nu niet eens
medehelpen bij het jubileum wat lentezon
dit Huis te brengen?
Iet nummer van de postrekening van
den secr.-penningmeester, den heer Van
Herwaarden? 81623.
Of misschien wilt u de Vereeniging ge
denken met iets voor den bazar?
Steun haar in ieder geval door uw bezoek
op 14 en 15 Mei, want om bij uitzonde
ring Multatuli eens te citeeren hier is
iets schoons te doen en gij kent toch ook
het woord: Zalig zijn de barmharligen, want
hunner zal barmhartigheid geschieden?
DUITSCHE LINIESCHEPEN IN DE HAVEN VAN PALERMO
KERK EN TIJDREKENING.
De Classis Pella der Chr. Geref. Kerk heeft
naar we in „Het Oosten" dat te Paterson
verschijnt, vermeld vinden, in haar laatste
vergadering besloten, een verzoek aan de
komende Synode te richten, om een protest
in te dienen bij de organisatie, die propa
ganda maakt voor de invoering van een ka
lender bestaande uit dertien maanden.
Er is reeds heel wat hierover geschreven
en de „National Committee on Calender Sim
plification for the United States" heeft
reeds heel wat literatuur gepubliceerd. Een
der boekjes, die over dat onderwerp worden
uitgezonden is getiteld: „Religious Aspects of
Calender Reform".
KERK EN ZEDELIJK LEVEN.
De Oostelijke Methodistisch-Episcopasl-
sche Conferentie heeft besloten bij de wet
gevende macht van New-York en Connecti
cut (Noord-Amerika) aan te dringen op zulk
een wetswijziging, dat het den geneesheeren
vrij staat hun patiënten op de hoogte te
stellen van wat noodig is om de geboorte
van kinderen te voorkomen. Zulks „in hel
belang van zedelijkheid en gezonde weten
schappelijke kennis".
Waar gaan we heen? zoo mag wel ge
vraagd worden, wanneer van Kerkelijke
zijde zulk een standpunt ingenomen en der
gelijk besluit genomen wordt Dan is het
geestelijk-zedelijk peil wel zeer laag.
KERKELIJKE PERS.
Op de najaarsvergadering van het Ned.
Luth. Genootschap voor In- en Uitwendige
Zending werd een Commissie benoemd om den
toestand van het weekblad ,.De Wartburg" te
onderzoeken en in dezen van advies te dienc-n.
Deze Commissie heeft een uitgebreid rapport
uitgebracht. Naar aanleiding van dit rapport
werd het Hoofdbestuur van het Genootschap
gemachtigd om zoo noodig over te gaan tot
samensmolting van „De Wartburg" met „De
Vaste Burg", het tijdschrift, dat uitsluitend
gewijd is aan de Zendingsbelangen van het
Genootschap, zoo mogelijk ook met daarvoor
aanmerking komende gemeentebladen.
KLETSPRAATJES IN DE KERK.
Het komt helaas meerdere malen voor, dat
de radio-luisteraars zeer goed kunnen hoo-
ren het gepraat in het kerkgebouw door de
kerkgangers, vóór en na de godsdienstoefe
ning, die per radio is doorgezonden of op
punt staat aan te vangen.
In het „Kerkbeurtenblad van Amsterdam"
schrijft Dr. P. Stegenga Azn., prod, bij de
Ev. Luthersche Gemeente te Amsterdam,
aanleiding van door hem ontvangen
klachten van luisteraars, o.a. ook het vol
gende:
,Ticn minuten vóór den aanvang van den
dienst: Orgelspel. Maar we zouden best kun-
en zeggen: begeleid door gekeuvel der aan-
ezigen in dc.... kerk. Het schijnt nu een
maal noodwendig te zijn vóór den dienst
juist in de laatste tien minuten allerlei
kletspraatjes te houden. Er moet toch nood
endig verhandeld worden wat men 's mid
dags hij de theevisites te kort gekomen is.
Het hindert heelemaal niet dat het huis
Gods zoo vóór den aanvang der Godsver-
eering veel overeenkomst heeft met een ge
zellige kofiekamer. Laat de organist maar
spelen, dat is wel gezellig, maar het praatje
moet af
Hoe eerbiedig en stil komt men in het
buitenland in de kerk. In Engeland en in
Duitschland zwijgt men voor den dienst of
leest men stil in bijbel of gezangboek. Maar
rij Hollanders hebben betere manieren..."!
En na afloop van dg godsdienstoefening,
bij het verloten van het kerkgebouw, kun
nen de luisteraars ook al het hinderlijk pra
ten van de kerkbezoekers beluisteren. Hier
over schrijft de heer Joh. W. Brugman Jr.
tenminste in J)e Omroep-Gids" het vol
gende:
„Het gebeurt soms, dat na afloop van een
uitgezonden kerkdienst de indruk van dc
predikatie zeer verstoord wordt door het
luide spreken van de kerkbezoekers tijdens
het naspel van het kerkorgel, blijkbaar ver
oorzaakt door de microfoonbewondering van
sommigen. De heer Brugman stelt voor om
na den kerkdienst eenige corporatielcden op
een afstand van pl.m. vijf Meter op to stel
len, zoodat het zeer storende gepraat tot het
verleden zal gaan behooren".
DANSMUZIEK IN DE KERK.
Te Los Angelos (Californië, Noord-Ameri
ka) worden, blijkens de „Los Angelos Ti
mes", godsdienstoefeningen gehouden met
een prediking in „dynamisehen en kracht)
gen vorm". Mej. Leila Castberg preekt er af
en toe in bijzondere genezingsgodsdienst
oefeningen. Do opschriften luiden o.a. aldus:
„Wilt u weten, wie de Roode Zee spleet?
Bob Schuier zal u het antwoord geven. De
beroemde Texns-evangelist Roxford zal u en
onzen tijd analysceren. Plaatsen zijn nog te
krijgen. Vertellingen van doode mannen!
Komt en overtuigt u"! In de „Eenigo Kerk
des Heeren", een negerkerk, werden en wor
den bij vroolijke jazzmuziek van bazuinen,
trommels enz., godsdienstoefeningen ge
houden.
KERKORGELS.
Te Rotter da m is de bouw van een
nieuw concertorgel door de Vrijzinnig-Her
vormden opgedragen aan de ifrma M. Spie
ring te Dordrecht. Dit zal het vierde orgel
voor Rotterdam zijn, dat in korten tijd aan
genoemde orgelfabrikante werd opgedragen
EVANGELISATIE.
De heer P. Stam, van herkomst Nederlan
der, thans president en leider van r!e „S'ar of
Hope-Mission" te Paterson (New-Jersey,
Noord-Amer:ka), die ook een tak van arbeid
gevestigd heeft in Noord-Hclland (Juliana-
dorp, 't Zand, Callantsoog en andere plaatsen),
deelt nu in „The Star of Hope" mee, dat als
--sultaat van dat werk twee vaste Zendings-
posten overbleven en dat binrenkort te Alk
maar een derde station zal worden geopend.
Aan dit werk zjjn verbonden de evangelisten
J. Adema en J. Sevensma.
De April-aflevering van „Woon! en Daad",
tijdschrift voor Inwendige Zending (uitg. N.V.
Algem. Boekhandel voor In- en Uitwendige
Zending te Den Haag) bevat een interessante
bijdrage (met illustraties) van Ds. J. Groene-
eg, Dr. O. Norel en Ds. L. W. Dakhuizen van
en Brink over Df. J. van Djjk Mzn., den
stichter van de Doetinchemsche Inrichtingen,
wiens honderdsten geboortedag onlangs her
dacht is. De tweede schrijver wjjst op de
buitengewone peroonlijkheid van Ds. van
Dijk, diens invloed, zjjn beteekenis en paeda-
gogisch opzicht, zijn dogmatische grondge
dachten, zijn bedoelingen en resultaten. De
laatste schrijver teokent hem in zjjn verhou
ding tot de Ned. Hervormde Kerk: zjjn inzicht
de beteekenis dezer Kerk, zjjn eigen positie
daarin en de verhouding zjjner stichtingen tot
de Kerk.
Van Ds. H. H. Barger vindfn we hier een
artikel over „Het Diakonessenhuis", waarin
nu over haar beginselen en de positie van
•r, diakones gehandeld wordt.
De laatste bijdrage ook afzonderlijk uit
gegeven als brochure is van Mr. A. de
Graaf en gaat over „de nieuwe moraal", waarin
de schrijver kloek de beginselen van het Chris,
tend om plaatst cn verdedigt tegenover het
optreden van den Amerikaanschen kinder
rechter Ben Lird~ey ten n:uizien van het
huwelijk en huwelijk verhoudingen.
Radio Nieuws.
Godst
12.15 Rolltleber
2.— Gramofoor
N.C.R.V. Tödst
12.1-5
k. 7—7.30 Lezing
7.30 l'er-)>■ rlc7i-
Cyelus; Kerk en
55 Indruk
i Concert. 10.05—
ie Chr. Liederen-uurtje
aoor Jon. ae neer. redacteur v. Het Zoeklicht.
5.— Tijdsein. 56.30 Con.-c-rt. ..Delft serie Trio'
bf staande uit de heeren Lt.ul> A« Ituvter vinnl
Henk Berghout, cello c
K.R.O. 6.30—7 Gramofoi
VPRO. 7.30 Weckultie
ten. 7.45 Politieberichte
Kerkgaan 8.20S.55 Cot
ken van Amerika. 9.3
10.25 Voordracht. 10.Z5
HILVERSUM (VOÓr 6 uur 298 M.. nl
1071 M.l. JLV.R.O. 10 Tijdsein. 10—ll>.
genvrijding 12—2 Mustek. Z.05—2.4$ Clt
voor h.;:-n. 2.4c—2 Gr
Maak-het-Zelf! 4.30—5 Gramofoonmuzie
Lezing. 5.30—6 Coneort. 6.45—7.15
Spaansch be~inners. 7 15—7.45 Cursus v
het Onderwijsfonds voor de Clnnenv.tr
en 8 01—8.15 Gramofoonmuzlek 8.15 Aai
Philips' Ontspannlngsgebouw te Eindhov
zendlng van het oratorium ..Der Messias
rustpoos lezing. Xa afloop persberichten
ZENDING.
In Afrika. De bekende Amerikaansche
zendelinge Johanna Veenstra, die onder de
Soedan-negers ir. Zuid-Egypte met bijzonderen
zegen werkzaam is, zal binrenkort hulp krijgen
in mej. Nellie Breen, uit Holland (Michigan),
die gedurende acht jaar onderwijzeres is ge
weest. In Juli vertrekt zij naar Nigeria
(Egypte), uitgezonden door den „Sudan United
Board", waarvan het hoofdkwartier te Louden
gevestigd is.
Luthersch Zen dingi f ee s t. Het
Zciidingsfeest uitgaande van het Ned. Luth.
Genootschap voor In- en Uitwendige Zending
zal dit aar gehouden worden op „Wildhoef"
te Bloemend;al Woensdag 18 Juni a.s. Als
sprekers treden cp Dr. F. Stegenga, van
Amsterdam: Openingsrede; Ds. W. J. Manger,
van Tiel; Ds. P. Boendermaker, van Hilver
sum; Ds. Th. Gramberg, van Zwolle; en Ds. P.
N'eideck van Amsterdam: Slotrede.
Zendingsconferentie-S umatra
Er heeft zich een Comité geconstitueerd
tot organisatie van een Zondingsconferentie
van 31 Mei—2 Juni te Raja op de Koro-
hoogvlakte, meldt de „Sumatra Poet". Er js
in liet vacantiekoloniegebouw plaats voor
60 logées. De conferentie is open voor alle
Protestantsch Christelijke groepen, en heeft
tot doel de belangstelling in het werk van
de Zending en van bet Heilsleger te bevorde
ren. Als sprekers zullen optreden Ds. Loeff.
Ds. Mak en Ds. Blanson Henkemans, de
Zendelingen Neumann, van den Berg en
Th eis en de heeren H emmers, Mr. van der
Veen en Dr. van Bart.
Uit het Sociale Leven.
MALAISE IN HET VISSCHERIJBEDRIJF.
Te IJmuiden zjjn reeds 80 schepen voor de
visscherij opgelegd, waarvan vele van begin
Februari af. Het gevolg hiervan is, dat vele
vkschers thans zonder eenig inkomen zjjn.
omdat de vissoherjj voor de werkloozerrver-
zekering door het Rjjk als 9eizocnbeorjjf
wordt aangemerkt Daarom zijn van 1 Mei af
alle uitkeeringen uit de werkloozenka3 stop
gezet. Het fonds voor sociale voorzieningen
geeft wel steun, doch slechts een geringe cn
alleen voor zes weken. Deze steun is boven
dien voor de meeste reeds vervallen.
Thans worden van gemeentewege de werk-
loozen, die geen inkomsten meer voor hun
gezin hebben, te werk gesteld bjj het gemeen
tewerk, bestaande in het egalisecrcn van
duingrond aan de grens der bebouwde kom
tegen f 0.40 per uur.
De Ned. R. K. Steerfabrieksarbeidersbond
heeft aan de steenfabrikanten te Wemhout
te Sint Oedenrode, te Bossehenhoofd, en te
Zegge, een ultimatum gesteld ter doorvoering
van de collectieve arbeidsovereenkomst in
de West Brabantsche Steerindustric. Indien
geen overeenstemming wordt bereikt, gaat
ce staking op deze fabrieken op 12 Me» a.s. in.
STAKING VAN GRONDWERKERS.
Men meldt ons:
Wegens het niet nakomen van het collec
tief contract hebben een aantal grondwerkers
in de Zanderjj onder Terhejjdcn (N.Br.) het
werk neergelegd. Een en ander geschied
in overleg met de besturen der organisatie.
Hot betreft hier het graven en wegvoereif
van zand voor het ophoogingswerk in den
Relerumpolder welk werk wordt uitgevoerd
door den aannemer Stujj uit Rotterdam. D»
zaak staat zoo, dat de aannemer voor zijn
arbeiders in Breda het contract wel, voor die
in Terhejjden niet nakomt. De betrokken
chauffeurs zjjn solidair met de stakers.
Singel 114-116, Telel 68176
Bekende merken in alle prijsklassen w.o. o..ot.
Grotrlan-Stelnweg - Sctiledmaljer - Mannborg e.a. SlrtLaTT!!'».*
tot procureur-generaal werd benoemd. Als
zoodanig deed hij zich kennen als een
scherpzinnig en uitnemend maar ook streng
jurist.
Koning Lodewijk riep hem in 1807 naast
zich als Minister van Justitie en Politie, in
welke qualriteit hij de nieuwe, op Fransche
leest geschoeide Wetboeken voorbereidde en
deed invoeren. Doch toen ontstond er een
conflict Koning Lodewijk eischte van hem.
dat hij, naar de begeerte des Konings, de
geheime politie zou organiseeren. Dit wei
gerde Van Maanen, een weigering, die hem
als Minister het leven kostte. Doch hij be
hield, behalve den titel en zijn inkomen
als Minister, de achting van Lodewijk. Dit
moge blijken uit een aanhaling uit '6 Ko
nings Gedenkschriften:
Een werkzaam man, jong en van zeer
vele verkregene kundigheden, die zeer
groote diensten aan zijn land zou hebben
kunnen doen, wanneer hij wezenlijk
minister van politie des Konings had
willen zijn en de heimelijke kuiperijen
van vreemdelingen in liet land had ver
ijdeld.
Van Mannen was dus allerminst een
oogenddenaar. En ook toonde hij ach een
vrij en onafhankelijk man, door niet te ge
hoorzamen aan zijn koninklijken meester!
In dien tijd wos Van Maanen oprecht
Framfich-gezind. Reeds was hij monarchist
Van harte hoopte hij heil voor zijn vader
land van het een hoofdig bestuur, dat Keizer
Napoleon in 1810 tot zich trok. Hij tiet zich
daarom de benoeming welgevallen tot lid
van den „Cuisoil pour les affaires dc la
IHollande", waarvoor het noodig werd, dat
hij naar Parijs ging, om daar de zittingen
voor de „sectie voor wetgeving, binnenland-
sche zaken en politie" te presideoren. Staats
raad dn buitengewonen dienst geworden,
koerde hij im October 1810 maar Den Hang
terug, waar hij de functie waarnam van
Eerste President van het Keizerlijk Ge
rechtshof cn het hoofd word van die Justitie
in dc Hollandfiche Departementen.
In November 1813 voelde Van Maanen
eerst weinig voor liet „wilde werk", zooals
i in zijn oogvn de Omwenteling was. Maar in
I 't belang van hot vaderland liet zij zich
vinden, voor hot Voorioopig Bewind do lei-
|i!.ing van de Justitie op zich te nemen, om
dat hij overtuigd was, dat deze leiding In
andere handen heilloos voor hot land zou
kunsien worden
En zoo werd Van Maanen. de Patriot van
'95, de Frnnschgezinde Minister van '07 tot
'13, een dienaar van Willem I. Want toen
[de Souveneine Vorst hem aanzocht, als
j Minister van Justitie op te treden, weigerde
j hij niet En weldra stond Van Maanen als
streng monarchistkich-gezindc hij Willem 1
in hoog aanzien.
Ik citeer weer Jhr. Mr. de Bosch Kemper,
die in zijn Letterkundige A ante e-
k e n in g c n een goed karakterbeeld van
Minister Van Maanen gegeven heeft:
Van Maanen was naar zijne godsdien
stige overtuigingen, sterk ar.ticlericoal en
a's criminalist ven de oude schx>! reor
gestreng: bedde omstrrxPgheden moesten
hein in Jiant brengen bij de (bedoeld zijn:
de Belgische) clericale en liberale dog-
hladenschrij vers: Bij de beoordeeMng van
de zijde der Belgen moot wel in liet nog
gehouden wonden hunne onbekendheid
mot onze vroegere geschiedenis. Terwijl
zij Van Maanen van veranderlijkheid be
schuldigen «s hij in het wezenlijke
alt ij d dezelfde beginselen toe
gedaan geweest (Sjuiticering van
ons). Hij was altijd anti-aristocratisch eu
unti-clericaal. Daarbij was hij ook als mi-
mimstex van justitie meer rcgtorüJU amb
tenaar dam staatsman. Inde om wen to
1 i <n g o n heeft li ij zich in b ij n a
geen enkele politieke gebeur
tenis op den voorgrond gesteld,
maar als p ro c u re u r-g e n e ra a 1
evenals later als minister ven
justitie, heeft hij onder onder
scheidene regeringen de orde
door strenge toepassing der
wet gehandhaafd. SjwL v.n ons).
Wanneer men schrijft, det hij avmputhie
hooft gehad voor hot ragarn)gri|nBl win
Willen» I, drukt men hot v. n^fe min
der juist uit Hij diende Willem I elo-hts
in nrgtszAken, en <I?t <Wd hij met err-
Jijkbeid, bekwaamheid en vosten moed*
h:ei\toor is hij, itcttegenstaande zijn
harde vormen cn strenge anloribit.'bAeiii-
oefen eeuigvn i zoor populn r goweeit
hij de Noord orlr.ndor*. m den ertrijJ
dien do Be' - :i tegen hen» v xrdrn. M, lt
beschouwde htm. cn n ot ten onregte.
een man strenc* r gisien-»,|h-,g cn
moed. Slc-hts writ -i» Noord \e'crlan-
r'crs ko»>rden de di*uk pars vervolg irv-cn af,
alleen die, waarin <!e rmbtennrrn van h*t
o oorhaar ministerie onvoorrlgtg te wenk
gingen.
(Wordt vervolgd)
FEUILLETON
VOOR HONDERD JAAR
De verklaring echter, die ik bij Jhr. Mr
de Bosch Kemper vond, zal, béter dan een
lange uiteenzetting, een oplossing geven van
het raadsel-Van Maanen:
Van Maanen behoorde Ln 1795 niet tol
de onstuimige patriotten, maar tot drie
regtsgeleoixlc patriotten, die meenden, dat
éénheid van magt en duidelijkheid in de
wetgeving eerste vereischten waren tol
volksgeluk, waardoor hij later dan ook
geleidelijk tot monarchale beginselen
overging. t
M.a.w.: Van Maanen heeft in den loop der
jaren zijn dwaling ingezien; hij is tot in-keor
gekomen. Hoe verleidelijk het ook mag zijn,
«Iie langzame ontwikkeling van Patriot tot
Monarchist van stap tot stap na tc gaan,
dit bestek veroorlooft niet anders dan het
geven cn memoree ren van feiten.
Met nog vele anderen ging het evenzoo:
reeds spoedig na het revolutiejaar '95 werd
de omkeering in de publieke opinie merk
baar. In een uitgave van liet jaar 1801, de
Burger politieke blixem genoemd,
klonk de uitspraak al niet meer ongewoon:
van de Patriotten wordt moer cr. meer
Het hotel van Minister van Maanen na de verwoesting op 26 Aug. I860.
met minachting, van de „Oranjegezinden
met achting gesprokenHeel het volk
ontwaakte uit den vrijheidsdroom; men
werd weer nuchter.
Zoo is het ook met Van Maanen gegaan,
die, een woord van Koning Lodewijk ge
tuigt dit, im leder opzicht een man is ge-
woest
In 1793 gepromoveerd tot Meester in de
Rechten, werd hij 2 Februari 1795 secretaris
van 's-Gravenhage. Na de omwenteling
werd hij eerst advocaat-fiscaal en later sul»-
stituut-pro cureu r-goneraa 1 van het Hof.
waarna hij kort daarop, 10 April 1795 reeds,
