MAANDAG 5 MEI 1930 EERSTE BLAD PAG: 7
GANDHI GEARRESTEERD
NAAR DE GEVANGENIS
GEVOERD
BESPREKINGEN VAN DEN
ONDERKONING
LONDEN, 5 Mei- In den afgeloo'pen- nacht
is Gandhi in een klein plaatsje in de nabij
heid van Surat gearresteerd. De arrestatie
vond plaats op grond van een verordening
datcercndc uit het jaar 1927.
Na zijn arrestatie werd Gandhi met een
posttrein naar Buive op ongeveer GO K.M.
afstand van Bombay vervoerd, én vandaar
met een gesloten auto naar de gevangenis
te Foona, 150 K.M. ten Zuid-Oosten van Bom
bay gelegen, overgebracht»
In de gevangenis te Poona zal Gandhi
voorloopig blijven indien niet onmiddellijk
na zijn arrestatie een gerechtelijke vervol
ging tegen hem wordt ingesteld.
To Bombay hebben de autoriteiten omvang
rijke maatregelen genomen om demonstra
ties cn onlusten tegen" te gaan. Totc nu toe
heeft de Britsche regeering'geen officieele
verklaring met nadere bijzonderheden om
trent Gandhi's arrestatie gedaan. Ook de
berichten uit Indië in de ochtendbladen van
lieden geven geen aanwijzing welke be
paalde gebeurtenis de 'onmiddellijke aanlei
ding tot Gandhi's arrestatie is geweest
komen van de Noord-Westelijke grens van
Indië- De verordening waarbij een vroeger
verbod tegen het houden van vergaderingen
weer in werking wordt gesteld, vindt haar
oorzaak in de onrust welke onder verschei
den.' sterke .stamjnen in het Noordwesten
heerscht Hoewel verklaard wordt* dat vhet
dezer dagen opnieuw bezetten van de post
vAn Britsch Commissaris aan de Noordwest
grenzen niet irt verband staat met de on
lusten of met de kort geleden te Pesjawar
plaats gehad hebbende dienstweigering van
Indische troepen, heeft dit feit'toch bezorgd
heid in Engelsche kringen gewekt
Het bestuur van de Europeesche vereeni-
ging te Bombay heeft een 'schrijven gericht
aan den gouverneur der provincie Bombay,
waarin verlangd wordt dat de regeering in
de toekomst scherpere maatregelen zal tref
fen om de orde te handhaven, aanvallen tc
6traffen, demonstraties te verbieden en ac
tie tc voeren tegen Gandhi's campagne.
De binnenkomende berichten omtrent den
toestand in Indië brengen weinig nieuws.
Het gevaarlijkst acht men de situatie te
Posjawur .waar een vergaderingsverbod is
uitgevaardigd.
Te Bombay verschijnen nog slechts twee
Indische dagbladen, terwijl alle andere In
dische bladen hun verschijnen hebben stop
gezet, als protest tegen de perscencuur.
Lord Irwin, de Onder-koning van Indië.
heeft wederom een bijeenkomst gehad met
een aantal Indische leiders, waarbij hij nog
maals beeft gewezen op de bereidheid van
het Britsche bestuur om aan de wenschen
der Indiërs tegemoet te komen en op der.
vasten wil der regcering, om de rust en
orde te handhaven.
De Engelsche binden richten een ernstige-
vermaning aan de regeering. om strenger .te
gen de ordeverstoorders op to treden. Te
Londen is gisteren een Indisch vorst aan
gekomen, teneinde een bespreking te heb',
ben mol den OndCr-s'taatsscéréfaris voor
Indië.
De toestand in het Noordwesten.
liet verkeer tusschen Kaboel en Pesjawar
is. volgens bericht uit Moskou, onderbroken.
De Kaihorspoorweg is op verschillende plaat
sen beschadigd. Volgens nog niet bevestigde
berichten heeft een eensgezind comité van
Mohammedanen, Hindoos en Sikhs de lei
ding der opstandige beweging en hebben de
opstandigen een der sterkste forten van Pes
jawar bezet, terwijl in deze stad hevige
straatgevechten plaats vinden. .Agenten van
politie en troepen der Sikhs zijn naar de
opstandelingen overgeloopen.
De opstandige beweging vindt weerklank
hij do onafhankelijke stammen langs de
grenzen-
GEZELLE FEESTEN TE BRUGGE
"Gisteren werd te Brugge de honderdste
geboortedag van Guido Gezelle feestelijk ge
vierd. Des morgens vond in het raadhuis
een Academische plechtigheid plaats, waar
bij redevoeringen gehouden werden door
verschillende Vlaamsch'e, Woalsche, Zuid-
Afrikaansche en Hollandsche letterkundigen
en door Vlanmsche en Frnnsche afgevaar
digden. In den middag werd een gedenk-
tceken voor Guido Gezelle onthuld- Daarbij
werd het woord gevoerd door den president
van Vlaamsche academie, den minister van
hinncnl. zaken, den'burgiuneestcr van Brug
ge, welke den diphtcr huldigden. De koning
en de koningin legden een krans neer bij
het gedenk teeken. Ook sprak de koning nog
enkele woorden.
ENCELAND EN AFGHANISTAN
De spanning opgeheven.
De officieele betrekkingen tusscheu Enge
land cn Afghanistan zijn thans weer van
normalen aard geworden door het tot stand
komen van een bevredigende overeenkomst.
De naar Pesjawar uitgeweken leden van
liet Brjtsche gezantschap te Kaboel zullen
dezer dagen weer naar dc Afghaanscho
hoofdstad vertrekken.
Elf mijnwerkers gedood
Zaterdag heeft in een kolenmijn te Bar
niello in dc Spaansche provincie Asturio 'n
ernstige mijngasontploffing plaats gehad.
Elf mijnwerkers worden tengevolge van de
ontploffing cn van het instorten van een
deel van de mijn gedood. Tot nog too kon
den zes lijken geborgen worden.
DE HERSTELKWESTIE
Engelsche eischen voor de Duitsche
schuldcnloOning
Uit Brussel wordt gemeld, dat de Engel
fiche bankiers voor de Duitsche scholden
lecnlng bijzondere waarborgen hebben ge-
cischt, in den vorm van een hypotheek op
do Duitsche Rijksspoorwegen.
ERNSTIG VLIEGONGEVAL
Zaterdagavond to omstreeks 7 uur Heeft
op liet vliegterrein te Chemnitz een ernstig
ongeluk plantsgehad. Bij de landing van 'n
vliegtuig, dat een rondvlucht boven Chcm-
nit? gemankt had, kwam een jongmensch,
i! ii.i degevlogen hnd. na de landing te
dicht hij den propeller. Hij werd erdoor ge
grepen en was op slag dood. Zijn indenti-
ielt ia onbekend gebleven.
BLOEDIGE BOTSINGEN
TE MADRID
STUDENTEN IN STAKING
ROODE VLAG OP DE UNIVERSITEIT
Unamuno houdt een rede
tegen den Koning
De studenten fe Madrid zijn op grond van
het optrpdpiv der politie ter gelegenheid van
dc aankomst van den republikeinschcn pro-
fessort Unamuno, dia gedurende de dicta
tuur verbannen is geweest, voor 21 uur in
staking gegaan'. In en voor het gebouw der
Medische Faculteit is het'tot botsingen met
de politie.gekomen, die met stecncn beko
geld werd' en op haar beurt van de blanke
sabel gebruik maakte. Er zijn tal van ge
wonden. Op het Universiteitsgebouw werd
de roode vlag geheschen, onder het geroep
van: „Wég met de dictatuur van Bcrenguer.
leve dc RepubliekDe bevolking staat in
het algemeen sceptisch tegenover deze stu
dentenactie.
Unamuno heeft Zondag in een der grootste
bioscopen van Madrid voor een auditorium
val) ongéveer 4000 personen een rede gehou-
dep, waarin hij zijn aanvallen op den Ko
ning hernieuwde.
Hij vergeleek daarbij den Koning bij een
steen op een voetbalveld.
Interrupties, zooals „Weg met den Koning"
werden herhaaldelijk gehoord.
Over het algemeen verliep de vergadering
ruétig.
Merkwaardigerwijze werd van overheids
wege niet opgetreden tegen Unamuno en
de roepers.
Een incident geschiedde toen een 20 30
'jonge monarchisten de zaal binnendrongen
en bij het daarop ontstane handgemeen
den leider der socialisten Prieto licht ver
wondden. Pogingen tot het vormen van een
demonstratje-oplocht konden door dc politic
verhinderd worden.
DE WERELDTENTOONSTELLING
TE LUIK GEOPEND
Zaterdagmiddag is in tegenwoordigheid
van de Belgische Koninklijke Familie, het
corps diplomatique en tal van leden van
Kamer en Senaat, benevens vele militaire
civiele autoriteiten de Wereldtentoonstel
ling officieel geopend.
Nadat de heer Emilio Digneffe. oud-burgem.
/an Luik en voorzitter van den Raad van
Beheer der tentoonstelling de koninklijke
familie had begroet, nam minister Heyman
het wóórd. Aan het slot van zijn wel
sprekend betoog, waarin hij hulde bracht
aan allen, die hebben medegewerkt aan de
totstandkoming van de tentoonstelling, wees
spr. op het doel van de tentoonstelling; nl.
den volkeren te toonen wat België op in
dustrieel gebied vermag. Zij is tevens een
symbool van de vooruitgang der techniek
en een les van de daad, die een aan
moediging moet zijn voor dc stad cn het
.land
DE UITGIFTE VAN DE YOUNG-LEENING
Heden komen te Parijs bijeen de vertegen
oordigers van de Departementen van Fi
nanciën van de voornaamste schuldeischcrs-
mogendheden van Durtschland, alsmede ver
tegenwoordigers van het Duitsche Rijks
ministerie van Financiën- De Directeur van
de Bank voor Internationale Betalingen zal
deze zitting mededeeling doen van de
door de bijeenkomst te Brussel aangenomen
voorstellen door de daar aanwezige ban
kiers, in verband met de uitgifte der Young-
leening, teneinde thans de verschillende re-
gceringen in de gelegenheid te stellen, hun
houding ten opzichte van deze voorstellen
tc bepalen. De besprekingen te Parijs zul
len vermoedelijk wel eenige dagen duren,
aangezien de gedelegeerden de voorstellen
der bankiers aan een nauwkeurig onderzoek
zullen onderwerpen.
Burgerlijke dictatuur tegen 't communisme?
Volgens berichten in de Chineosche bladen
zou in de havenstad Swatau een commu
nistische opstand zijn uitgebroken en zou
den de regeeringstroepen tot nog toe iu staat
zijn geweest, de opstandige beweging te
onderdrukken.
In de provincies Kwantoeng en Hoepei,
zouden de opstandelingen hebben getracht,
de "macht aan zich te trekken en een com
munistische Raden-dictatuur in te stellen
De Chineesche Kamers van Koophandel in
Zuid-China zouden daartegenover besloten
hebben, een burgerlijke dictatuur in te stel
len, teneinde den strijd tegen het commu-
riismé beter te kunnen voeren.
Uit Oslo wordt gemeld, dat de aardver
schuiving, nubij het Drontheim-Fjord, zooals
bij nader onderzoek gebleken is geen be
paald plaatselijk karakter draagt, noch in
verband staat met een aardbeving, die viel
waar te nemen langs de geheele Noorscho
kusL Gebleken is, dat eenige ondergrond-
sche telegraafkabels zijn vernield. Langs de
geheele kust in dc omgeving van Drontheim
hebben zich aardverschuivingen voorgedaan.
Op verschillende plaatsen bleek de bodem
der zee zes meter gedaald te zijn. en op
diepe plekken zelfs nog meer-
SCHEEPSBOTSING OP DE THEEMS
Op de Theems zijn tijdens den zwaren
mist de beide Engelsche stoomschepen „Hol
lywood" (15-15 ton) en „Maine'' (6600 ton)
met elkander in botsing geweest Do „Ilolly
wood" bekwam een groote lek midscheeps
cn begon te zinkon. zoodat zij naar de kade
gesleept moest worden. De „Mainebekwam
eveneens aanzienlijke schade cn moest naar
ccn der dokken worden overgebracht.
Bij Dungencss is het Engelsche stoomschip
„Tartary", tijdens den mist gestrand. Nadat
ile lading gelost was, kon het schip zijn
weg vervolgen.
DE AARDSTORTING BIJ DRONTHEIM
Naar uit Drontheim gemeld wordt, zijn bij
do aardstorting hij den Dronthcim-Fjoril
niet minder dan 00.000 M2. land in het >vater
gestort' Verscheidene honderduizenden kub.
Meters grónd zijn verdwenen. Uit een in
gesteld onderzoek is gebleken, dat de aard
storting het gevolg is geweest van een ver
schuiving van de Fjordbedding
Zooals reeds gezegd, is do materieele scha
de aanzienlijk.
TYPHOON IN JAPAN
TWEEHONDERD DOODEN
Zuid-Sschalin en het eiland Hokkaido, het
Noordelijkste der hoofdeilanden van Japan
zijn Vrijdag en Zaterdag door een typhoon
geteisterd, die ongeveer 200 menschcnlevens
heeft geëischt.
Tot Zaterdag waren reeds 107 lijken van
bij de typhoon, welke reeds meer dan 40
uren boven Zuidelijk Sachalin on het eiland
Hokkaido woedde, om het leven gekomen
slachtoffers geborgen. Een Japansch schip,
dat Magasaki verlaten en vergaan zou zijn,
is thans zonder averij in een Japansche ha
ven binncngeloopen.
De Japansche keizer heeft bevolen, dat
bijzondere fondsen ter beschikking moeten
worden gesteld van de familieleden der bij
de ramp om het leven gekomen slachtoffers
Tragisch is, dat dc typhoon juist opstak
op het oogenblik, toen honderdon visschers,
aangelokt door het verschijnen van reus
achtige scholen haringen ,in zee waren ge
stoken-
Te Woreh ester (Kaapprovincie) is het
Zondagmiddag tol een ••eeselijk gevecht ge
komen tusschen veertien politiemannen en
een troep inboorlingen. Vier kleurlingen en
een inboorling zijn gedood. Twee agenten
werden gewond en een inspecteur werd zóó
toegetakeld met een bijl, terwijl een vrouw
hem bovendien in de keel stak, dat. hij er
uiterst ernstig aan toe is.
D: onlusten werden veroorzaakt door
«honken kleurlingen. Een maand geleden
kwamen er ook ongeregeldheden voor, bij
ee:. inval der politie bij dranksmokkelaars.
Evenals toen werd ook nu de politie ge
dwongen zich voor de overmacht terug te
trekken.
Vijftig poli'tne-agenten zijn nu uit Kaapstad
naar Worcester vsrrakken in autobussen.
PARACHUTE-SPRINGER VERONGELUKT
Zondagmiddag heeft zich bij een vlieg-
demonstratie te Geldern een doodelijk on
geval voorgedaan met den parachute-
springer Lange uit Darmstadt- Toen Lange
op ongeveer 500 meter hoogte uit het toe
stel sprong zag het publiek tot hun ont
steltenis, dat het valscherm zich niet open
de en dat de parachutist als een steen naar
beneden viel. De man was onmiddellijk
dood. Bij onderzoek bleek, dat op onver
klaarbare wijze de karabijnhaak van het
valscherm niet aan den gordel van de pa
rachutist was bevestigd. Lange hing dus
geheel aan het linnen van het scherm, dat
begrijpelijkerwijze scheurde met het vrccse-
lijk gevolg.
TREINROOF
Zaterdagochtend werd in een trein tusschen
Keulen eu Euskirchen een boekhouder van
een fabriek in een compartiment derde
klasse door twee gemaskerde mannen onder
bedreiging met een revolver aangevallen.
Zijn knevelden hem, sloten hem in het toilet
en gingen er met 1S.000 Mark aan loon
gelden vandoor. Eerst veel later ontdekten
de medereizigers wat er gebeurd was- De
daders zijn nog niet gevondon.
N11 coir proces te Hamburg, dat zestien
zittingsdagen duurde, viel Zaterdagmorgen
de uitspraak in het bekende „Falke"-proces
(aanwerven van Duitsche manschappen
voor den burgeroorlog in Venezuela). Alle
beklaagden werden vrijgesproken.
De kosten van het geding zijn voor reke
ning van den staat.
PARTIJLEIDING EN RIJKSDAGFRACTIE.
Een brief van Graaf «Veslarp aan
Hugenborg.
De Duitsch-nationale afgevaardigde Graaf
We^tarp heeft een brief gericht aan den
voorzitter der Duitsch-nauonaie partij, Dr.
Hugenberg, en aan don voorzitter der
Duitsoh-nationale Rijksdagfractie. Dr. Ober-
fehren. In deze brief deelt hij in opdracht
van 28 leden der Duitsch-nationale Rijks
dagfractie mede, dat de 28 <mderteekenaars
niet kunnen erkennen, dat de stemming van
de meerderheid der fractie op 12 en op 14
April in strijd was met het beginselprogram
der partij en met het partijbelang, aange
zien de fractiemeerderheid als gevolg van
het eenstemmig genomen besluit door de
fractie op 3 April de door de burgerlijke
Rijksregeering genomen maatregelen voor
het oogenblikkelijk verlecnen van steun aan
den zoo zwaar getroffen landbouw heeft hel
pen veilig stellen. Het leedwezen, door tn-t
partijbestuur in zijn resolutie van 25 April
uitgesproken over de houding der fractie-
meerderheid moet deze dan ook afwijzen.
De afgevaardigden zullen zich dan ook in
de toekomst de vrijheid voorbehouden, die
voortvloeit uit de eigen verantwoordelijk
heid, die de Grondwet den afgevaardigden
oplegt.
KERK TEGEN REGEERING OP MALTA.
Omdat de Britsche gouverneur vnn Malta
Lord Strickland eenigen tijd geleden de uit
voering van een disciplinair bevel van het
hoofd der Franciscaners tot een priester om
zich naar Italië te begeven heeft verhin
derd, leeft de Roomsch-Katholieke geeste
lijkheid op Malta op voet van oorlog met
het gouvernement
De laatste uiting daarvan is wel zeer
sterk. De aartsbisschop van Malta en de
bisschop van Gozo hebben een gezamenlij-
ken herderlijken brief aan de gcloovigen
laten voorlezen, waarin den kiezers als
doodzonde wordt aangerekend, wanneer zi.i
op Lord Strickland en zijn partij zullen
stemmen of zich voor zijn partij candidnat
zullen laten stellen en verscheiden priesters
hebben bij het voorlezen van den brief nog
gezgd, dat wio het bisschoppelijk besluit
niet gehoorzamen, Gods vloek over zichzelf
en hun familie zullen halen.
Merkwaardig is, volgende de „Malta Cr©
nicle", dat deze actie de Nationalistische
partij ten goede komt, wier streven niet
wortelt in het geloovig-katholiek volksbe
wustzijn en welke partij geleid wordt door
een bekend antielericaal, Enrico Mizzi, die
er nanr streeft Malta'van Engeland af tc
doen vallen cn zich hij Italië te laten voegen.
EEN NIEUWE KOMEET ONTDEKT.
Op de Ifamburgsohe Sterrewacht is in den
nicht van 2 op 3 Mea door Prof. Schwasn-
mann en Dr. Bachmann een nieuwe komeet
van de 12de grootte ond>ekt in het sterren
beeld ven de Kroon. De ontdekking had we
derom lanen photograflachen weg plaats
Het hemellichaam beweeet zldli ongeveer
Graad per dag in de richting Oost-Noord-
Oost. Met het ongewapend oog is de komeet
niet zichtbaar.
HERST. EVANG. LUTH. KERK.
Drietal: Te Enkhuizen, prop. B. E. J
NED. IIERV. KERK.
GEREF. KERKEN.
Bedankt: Voor Nieuw-Weerdinge, J.
Wiepkema te Neede.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
Dr. G. B. W urtli, gekomen van Sou
burg, werd Zondagavond door Dö. C. B.
Schoemakers bevesugd lot predikant van
de Geref. Kerk van Kateiwlreclü (Rotterdam).
De bevestiger had tot tekst 2 These. 8 1 en
wees op de beteekeinis van de voorbede: 1.
voor hen, dóe het Woord brengen; 2. voor
hot Woord zelf; en 3. voor hen, tot wien dat
Woord gebracht wordt. Na cv© bevestiging
werd Dr. Wurtih toegezongen de bekende ze
genbede u-i't Psalm 134. IJs. Schoemakcrs
sprak hem hartelijk toe. Het kerkgebouw
aan het Putscheplein was overvol.
Ds. J. de Jong, gekomen van Spijk
(Gron.), werd Zondagavond in de (Judc
Kerk te Scheveningen als 5de predikant dei
ived. Hervormde oemeente aldaar beves
tigd. Ais bevestiger trad op Ds. L. de Boer,
van Scheveningen, die tot tekst had Mar
kus 4 2ö en 27: „Een Hij zeidë: Alzoo is
het Koninkrijk Gods, alsot een mensen het
zaad in de aarde wierp, en voorts sliep en
opstond, nacht en dag, en liet zaad zen uit
sproot, dat hij zeil met wist hoeIn dit
verhand wees spr. op den zaaier, het zaad
en den akker. Na deze predicatie had de be
vestiging plaats.
Ds. A. Meijers, overgekomen van Hoo-
geveen, werd Zondagmorgen bij de Ned.
Herv. Gemeente van Utrecht in de Domkerk
bevestigd als opvolger van Ds. B. Batelaan.
üe kerK. was stampvol. De bevestiger, Ds.
J. Goslinga, had tot tekst Ezechiël 84 lü,
zette uiteen de hooge en heerlijke betceke-
nis\an het predikambt Hij uitte den
wensch, dat Ds. Meijers en hij gedurende een
lange reeks van jaren, levend uit een en
hetzelfde geloof, een en hetzelfde Evangelie
zouden mogen uitdragen. Na de bevestiging
werd Ds. Meijers toegezongen Ps. 134 8.
Ds. W. Hendrikscn, gekomen van
Ede (G.), heeft Zondag zijn intrede gedaan
bij de Chr. Geref. Gemeente te Rotterdam-
Zuid. Des morgens werd hij bevestigd door
Ds. J. W. van Ree, van Barendrecht, die als
tekstwoord gekozen had 2 Tim. 2 15 en
sprak over de opdracht aan den dienaar
Gods: allereerst in zijn voorstelling voor
God, daarna in zijn arbeid voor de Gemeen
te, en tenslotte in het loon voor zichzelf.
Des avonds deed Ds. Hendriksen zijn in
trede met 1 Corinthe 1 23 én 24. llookllhe
ma der prediking was: „het Evangelie ge
bracht in de volkrijke stad". Daarbij wérd
gewezen op: 1. het arbeidsveld, waar de
boodschap gebracht wordt; 2. het karakter
dier boodschap; 3. inhoud dier boodschap en
4. de ontvangst dier boodschap. Na den tus-
schenzang heeft Ds. Hendriksen allereerst
zijn bevestiger Ds. van Ree toegesproken,
voorts den Kerkeraad, de afgevaardigden
van Rotterdam-Centrum en diverse vereerti-
gingen. Aan het einde van den dienst werd'
Ds. Hendriksen nog toegesproken door Ds.
van Ree, als zijn bevestiger en namens de
Classis Rotterdam; namens den Kerkeraad
door den heer H. Hartman; en namens Rot
terdam-Centrum door den lieer II. M. van
der Meer. Men zong den nieuwen herder cn
leeraar nog toe Ps. 20 1 en Ps. TT.2 0.
GENERALE SINODE-GEREF. KERKEN.
Promotierech t-T h e o 1. School. De
Kerkeraad van Nijmegen heeft na breedvoerige
bespreking ryn sympathie betuigd n.et het
Meerderheidsrapport van de Curatoren <b.-r
Theol. School, adviseerende het promoti? recht
aan deze School niet te verleenen.
De Classis Den Haag heeft naar aanleiding
van de voorspellen van Scheveningen en Den
Haag-Oost, strekkend tot verleening van het
promotierecht na breede discussie aar.genomec
een voorstel van de afgevaardigden van do
Kerk van Delft, luidende:
De Classis enz. besluit het volgende op de
Part. Synode van Z.-H. ten N. te brengen tv
doorzending aan tie Generale Synode,
„De Generale Synode enz., ov e r w e g o. n d e
flat er ten opzichte van het Promotie reent anr.
de T. S. twee stroomingen bestaan, die niet te
vereenigen ziin, zooals èn in de Rapporren èn
in de Kerken ons weer duidelijk openbaar
geworden is; dat daarvan zoowel verwerping
als aanneming van het meerderheidsrapport
geen bevrediging brengen zou. maar ec.der
droefheid en verbittering zou wekken; dat et
daarom ongewenscht is verwerping of aanne
ming van het rapport afhankelijk te doen zijn
van een meerderheid op de Synode; dat in elk
geval gewaakt ir.oet worden tegen een herha
ling van hetgeen op de Synode van Arnhem
(1902) is geschied; dat wellicht daarom de
tyd nu aangebroken is om ernstige pogingen
ti doen voor de eenheid van opleiding met
volle zeggen.-chap der Kerken; overtuigd
dat principieel en practisch het zceken van
eenheid van opleiding bereikt worden zou; de
bestaande bezwaren in de toekomst mez Gods
hulp kunnen verdwijnen; besluit: 1o. vooi
Icopig geen beslissing te nemen inzake hef
promotierecht en eerst het vraagstuk van c.e
'•onheid van opleiding onder de oogen te z en:
2o. Dep. te benoemen die daarover op een m
1931 samen te roepen Synode een rappel
rullen hebben in te dienen; 80. De Vcrem
voor H. O. op G. G. te verzoeken een commissie
te willen be-.oeiren ter samenspreking reet
Dep."
Dé Classic echtte hiermede de voorsteken
van Scheveningen en Den Haag-Oost tt z(jn
verworpen, maar zal op verzoek van deze
Kerken deze voorstellen doorzenden.
De Classis Sneek behandelde een voorstel
van de Kerk van IJlst, luidende:
Gehoord het rapport van de Curatoren der
Theol. School inzake het voorgestelde Promr-
ticrecht, dringt er bij de Generale Synode van
Arnhem op aan, overeenkomstig het advies
van Curatoren te besluiten en het Promotie
recht af te wijzen, omdat:
I. de bezweren er tegen door Curatoren aan
gevoerd èn principieel èn practisch van zeer
emstigen aard zijn;
II. het geheel overbodig is, wijl vo x de
enkele studenten, die wenschen te promuveeren
er gelegenheid te over is èn ir. eigen land èn
iu heit buitenland om zulks te do«n;
III. aan de vastheid en bondigheid van een
maal genomen besluiten i.e.: het besluit van
de Gen. Synode van 's-Gravenhage 1914, (waar
met groote meerderheid hel verleenen van het
promotierecht werd verworpen) niet zonder
ernstige redenen mag getornd, vijl zulks in
'tryd is met doel en strekking dor K. O.;
verzoekt de Generale Synode maatregelen te
nemen dat niet telkenmale een reeds definitief
uitgemaakte zaak wederom ter tafel komt,
omdat
1. dit het gezag der Generale Synode op
ernstige wijze aantast;
2. hierdoor aan het duurzaam karakter der
besluiten onzer Generale Synodes te kort wordt
gedaan; en
VADER VAN HASSELT
OVERLEDEN
OUD-ZENDELING DER U. Z. V.
PIONIER OP NIEUW-GUINEA
RIDDER IN DE ORDE VAN
ORANJE-NASSAU
Vrijdag j.l. overleed te Hilversum de heer
Johannes Lodewijk van Hasselt in den ge-
zegenden leeftijd van
Negentig jaren.
Den 20sten April 1862 werd hij met de hee-
ren Klaasscn en Otterspoor in de Janskerk
te Utrecht afgevaardigd als zendeling op
Nieuw-Guinea. Reeds als kind had hij den
wensch gekoesterd God te mogen dienen
het werk der Zending. En zijn leven is ook
een waarlijk dienen, een zaaien „al wee-
nende" geworden. Een rijk gezegend leven
lag voor hem.
Den 2Ssten Aug. 1862 ging hij met zijn
jonge vrouw aan boord van een zeilschip
en bereikte na een tocht van juist honderd
dagen Batavia. Met de Molukkenboot
ren ze naar Ternate, waar ze twee maanden
op een scheepsgelegenheid naar Nieuw-
Guinea moesten wachten, die ze toen
den op een kleinen, lekken, buitengewoon
vuilen schoener, die den 18en April 1S63 hel
anker liet vallen voor Mansinam,
eilandje in de Geelvincksbaai op de kust
van het onherbergzame Nieuw-Guinea.
Daar heeft de heer Van Hasselt
zes en veertig jaren
gearbeid, met slechts twee malen een kort
verlof naar 't vaderland.
Bij hun aankomst werden de drie nieuwe
zendelingen verwelkomd door dc hroeders
Geissler en Jaesrich, die een jaar jaren te
voren als zcndelihg-werklieden van deGoss-
nersche Zending er zich hadden gevestigd.
Een hunner, Ottow, was reeds bezweken en
het is een wonder in onze oogen, hoe do
anderen zijn staande gebleven in al de ont
beringen. die ze er hadden geleden.
Nieuw-Guinea werd slechts hoogst zelden
door een schip aangedaan, men was er to
taal van de overige wereld afgesloten. Soms
ontving men
ééns per jaar de post.
De héér cn mevrouw Van Hasselt vestig
den zich óp Doréh, een kampong op hét
vaste land tegenover Mansinam, waar ook
Ottow had gewoond.
Spoedig werd hun daar een kind geboren,
dat zij een paar maanden later weer ver
loren. Man en vrouw werden ernstig ziek,
doch herstelden weer. Ook een tweede kind
begroeven ze op Nieuw-Guinea; Zendeling
Otterspoor moest doodziek naar Nederland
terug en Klaasscn om dezelfde reden naar
Ternate.
Lr was absoluut geen geneeskundige hulp
Na een paar jaren was Van Hasselt van
rouw en kinderen
beroofd
en stond hij geheel alleen. Hij is later geluk
kig hertrouwd met dc weduwe van zend'
ling Mosche, mej. W. C. Mundt
In het bamboe-huisje onder de palmen
op de kust ontstond toen een bloeiend gezin
en bij het. ouder worden kregen ze den
Vader en Moeder Van Hasselt.
Maar nu het Zendingswerk?
Dat is een groote lijdensgeschiedenis ge
worden.
De bevolking was verwilderd; de staim-
rnen vochteu onderling aanhoudend.
Kopnensneilen en menscheneten was ro
ffel. Er hecrschte slavernij en polygamie.
Van eenige beschaving was geen spoor.
Na 25 jaren Zendingsarbeid waren er op
Nieuw-Guinea
meer zcndelings-graven dan gedoopten.
De eerste jaren leek het werk geheel on
vruchtbaar. Een hevige aardbeving verniel
de dc woningen der zendelingen en de aan
gelegde tuinen. Het eene graf na het andere
werd gedolven en de vijandsohap der be
volking tegen het Evangelie verminderde
niet,
In liefde en "©loof bleven de zendelingen
getrouw. Hun eenige hoop was in die j,
ren gevestigd op de slavenkinderen, die 3
vrij kochten en opvoedden.
Na 10 jaren wilde de Utrechtschc Z. V. de
zending op Nieuw-Guinea
opheffen,
doch, dc zendelingon, die zooveel ontbeerd
hadden cn nog moesten ontberen verzetten
zich daartegen. Juist was toen dc eersteling
gedoopt.
Het bleef echter een werk van tranen en
gebeden, maar ook van volharding.
Gelukkig kwamen telkens nieuwe arbeids
krachten de opengevallen plaatsen bezet
ton, o.a. de zendelingen Bink, W. C. Jcns,
3. het gevaar dreigt dat zoodoende de vrede
ui de rust der Kerken op ernstige wijze wordt
De Classis beeft besloten, gehoord en gezien
de wijze waarop inzake hoi. Promotierecht
wordt geageerd, zich vóór he' v-tel-IJlst uit
te spreken, maar legt de b ig gaarne in
handen van de Generale Syn
De Classis Enkhuizen kre- - hchardeling
»ic voorstellen der Kerken van Enkhuizen eu
Hoorn om aan de Theologische School te Kam
pen het promotierecht toe to kennen. By de
beslissing over deze voorstellen hebben even
wel de stemmen gestaakt.
De Kerken van Nieuw-Amsterdam. Kraóbcn-
dljke, Uithuizermceden en de Classis Den
Bosch hebben zich uitgesproken voor toeken
ning van het promotierecht.
V ooropicidin g-Z ending. Da Kerke,
raad van Nijmegen heeft met algemeene stenw
men volle instemming betuigd rrct de cmclu-
sies van het Rapport inzake do Voorople.tlirg
voor den Zendinesarbeid.
De Classis Enkhuizen heeft met dit rapport
instemming betuigd.
Weerbericht.
BAROMETERSTAND.
Hoogste stand 767.0 te RósL
Laagste stand 749.1 te Valerrtia.
VERWACHTING.
Matige Zuidoostelijke tot Zuidwestelijke
wind, meest zwaar bewolkt, toenemende
kans op regen of onweer, aanvankelijk
warmer.
FIETSERS LICHT OP:
Van 67 Mei van 8.01 nam. bot 3.51 voorm.
Dit buisje behoort
in Uw zak
J. M van Balen en in 1894 Frans van Hasselt,
de zoon van Vader van Hasselt
Sinds 1S9S zijn de eerste verschijnselen
van een nieuwen tijd opgemerkt Toen werd
door het Gouvernement
een geregeld bestuur
gevestigd; de raak-tochten (koppensnellen)
heksenprocessen en slavenhandel werden
verboden en... als men de schuldigen vatten
konook gestraft Handel en verkeer
kregen meer beteekeuis.
Maar dc grootste invloed heeft gehad
het voorbeeld van de zendelingen
Een gezinsleven als dat van Vader vau
Hasselt was voor de ruwe Papoea's een
openharing. Hun liefde, hun zelfopoffering,
hun vriendelijkheid tegenover de bevolking
heeft diepen indruk gemaakt en den weg
tot de harten gebaand.
Bovendien, God werkte mee en wel op
duidelijke wijze door
droomgezichten.
Zooals in den tijd der Oude Bedeeling
openbaart God zich ook iu dezen tijd vaak
door droomen: op letterlijk alle zendings-
terreinen zijn de voorbeelden daarvan' aan
te wijzen.
Zoodra dc geestelijke strijd in de harten
der heidenen is ontwaakt en de keuze moet
worden gedaan, die zoo moeilijk is, omdat
de ziel vastzit aan 't oude, aan den adat
enz. wordt die strijd meermalen tot beslis
sing gebracht door een droom. Die droom
is dan de stoot tot den overgang. Een dier
droomen had in wijden omtrek zulk een in
vloed, dat er algemeen over gesproken werd
en dat op het eiland Roon op Oudejaars
avond 1907 de korwars voorouderbedden 1
en amulet en werden verbrand en openlijk
met hot heidendom werd gebroken.
In dien tijd was men ook zoo ver geko
men dat uit de opgevoede slavenkinderen
cn op de scholen opgeleide jongens 7
gceroe's
konden worden aangesteld, die geregeld on
derwijs gaven en predikten. O t&l van dor
pen kon zulk een goeroe worden geplaatst
en zijn invloed was groot. De zendelingen
reisden en trokken van post tot post, predik
ten, doopten, leidden de nieuwe goeroes op,
hielpen de bevolking bij ernstige ziektege
vallen. Een motorboot verving de oude ge
vaarlijke prauw, waarmee ze langs dc kust
moesten reizen.
In 1908 haalde de bevolking van het be
ruchte moord en aars-nest Biak zendeling Van
Hasselt af cn verbrandde men in zijn tegen
woordigheid o.a 68 korwars en verzocht
men om een goeroe.
Petrus Kafiar, als kind van Biak gestolen
en door Van Hasselt opgevoed werd toen
goeroe onder zijn volk, ecu volk van kop
pensnellere, zeeroovers, moordenaars en
dronkaards.
In dat jaar is de oude Van Hasselt na zes
en veertigjarigen dienst,
naar 't vaderland teruggegaan
om een welverdiende rust te genieten.
„Een ander is het die zaait, een ander die
maait".
Zendeling A. J. de Noof zingt er van:
Uit tranenzaad is 't werk gegroeid,
na lang beproefd geduid
zijn de gebeden en dc zuchten
vervuld.
De dorre wildernis, besproeid
door tranen en geween
bleek vruchtbaar, en jong leven
verscheen.
de oogsttijd
geworden.
Er werken nu 15 zendelingon en er zijn
15.000 gedoopte Christenen en nog steeds
broidt de beweging zich uiL Er is een door
loopend tekort aan zendelingen.
Vader Van Hasselt heeft de vreugde van
het doorbrekend licht nog mogen beleven.
Van do wonderen van Gods genade heeft
hij mogen lioorcn in den la 'en avond van
zijn leven.
Thans is de eerbied waardige grijsaard
„höimgegangen" en is de trouwe dienst
knecht in het Vaderhuis.
Soli Deo Gloria.
GIFTEN EN LEGATEN.
Tc Leiden werd voor dc Pieterskerk
lichtkornen, van ccn onbekende een gift
in zesduizend gulden ontvangen.
Ds. II. W. Laman te Kampen ontving
in iemand, wiens naam onbekend moet
blijven, een gift van duizend gulden ten
behoeve van het Geref. Zendingshospitaal
te Magelang.
KERKGEBOUWEN.
Te Middelburg besloot de Kerkeraad
der Geref. Kerk een 5 pCL leening van
f 50.000 aan te gaan ten behoeve van den
nieuwen kerkbouw.
Tc Drimmelen is de bouw van een
nieuwe Geref. kerk na aanbesteding gegund
aan den inschrijver D. van Rijnslbergcn te
Hooge Zwaluwc, voor f 7.825.
JUBILEA.
Ds. R. II e i d e m a, pred, der Geref. h'ei k
te Zuidbroek, werd door de Classis Gronin
gen op zijn verzoek met ingang van 1 Sep
tember a.s. eervol emeritaat verleend. Ds.
Heideina is 78 jaar en heeft 41 dienstjaren.
Hij arbeidde te Nieuwvecn, 27 jaar te Hei,
nenoord en sinds 9 Febr. 1929 te Zuidbroek,
