ttehJac(&& OummOiacA^ió
lijk
HrfAU
MAANDAG 28 APRIL' 1930
DERDE BLAD PAG. 9
„DE BERG VAN TROYE"
TE BORSELLEN
VOOR ONDERGANG BEWAARD
EEN WIJZE NOTAKIEELE
BESCHIKKING
Onder de gedenkteekenen van het verle
den bohooren ongetwijfeld ofschoon het
geen monumenten zijn van steen de tal
rijke Zeeuwschc Vlucht en Vliedbergen.
Deze heuvels, bewijzen van de werkkracht
onzer voorvaderen zijn echter stomme ge
tuigen, die geen licht verspreiden op het
duistere veld der Zeeuwschc Oudheid.
Hoe gaarne zouden wij willen, dat deze
ïeuveis, die getuigen geweest zijn van ont
zaglijk veel gebeuren, in ons Zeeuwsch ge
west, eons kon spreken.
Maar dit is niet zoo. wan teleurstelling,
bijna niets dan teleurstelling, is het lot
hem, die zich vleit met de hoop, dat
onderzoek naar de beteekenis van deze JaJ P,^!
eigenaardige heuvels iets zou kunnen bij-«wijlen Burgemeester Richel, dit merkvw
dragen tot opheldering van het grijs ver-Jdigc stukje Zeeuwsche Historie voor het "na-
leden van Zeeland. Wel is er zeer veel overgeslacht behouden tot in lengte van dagen.
de afgraving ontkomen. De laatste jaren
was daar zeker geen kans op, daar de heu
vel met het omringende weiland hot eigen
dom werd van den heer J. L. Richel, Burge
meester van Borsellen, die cenigc weken ge
leden, ria een operatie, in Don Haag over
leed. Bij dezen Historieminnaar was de
„Berg van Trove" in veilige handen, en
deze wiens huis een museum was, zou ei
nooit in hebben toegestemd dat de heuvel
zou worden a feegraven.
Nu dezer dagen liet testament geopend
werd, blijkt dat deze Burgervader, met
wicn ik vriendschappelijk omging, ver heeft
doorgezien. Allereerst vermaakte hij aan do
stad Vee're zijn fraaie collectie porselein.
Daar ilc haar gezien heb, kan ik verklaren,
dat dit voor het aloude Ter Veere, een rijke
aanwinst is, die thans een waardige plaat;
|Zal ontvangen in het fraaie stadhuis. Deze
collectie werd dus niet geveild, maar blijft
compleet bijeen.
Ook „de Berg van Troy
aandacht van dezen Historicus toen hij zijn
testament maakte. Ten einde te voorkomen,
dat een latere kooper, de heuvel zou afgra
ven, of het daarop groeiend boomgewas zou
kappen, heeft de heer Richel dezen Berg
■fijp de „Vereeniging tot behoud
t bepaling, dat
vermaakt
der Natuurmonumenten', e,
do Berg, met haar fraaien boomgordel 0_
jheel intact moet blijven voor het nageslacht.
dus, door dc goede zorgen van
de beteekenis dezer Vliedbergen geschrev
maar de meeningen van geleerde Oudheid
kundigen botsen tegen elkaar in.
Dr. J. Ah Utrecht Dresselhuï.s
Waarlijk niet de eerste dc beste en tot
oven de Zoeuwsche grenzen beroemd, be-
scihouwt ze
als heidensche olferbergi
plaatsen waar recht gesproken
werd.
De voornaamste offerbergen waren dan de
Berg bij Domburg en de Eliwerve
K a p e 11 e.
Dr. J. C. de Man. ook een Zeeuwsch ge
leerde bij uitnemendheid wil er niets an
ders in zien dan
Vlied of Vluchtbergen die dien
den om, wanneer de dijk be
zweek, de omwonenden tot eer
ste schuilplaats te strekken.
Als men tie beroemde oude kaarten van
'Tirion bestudeert, ziet men cr in Zeeland
nogal wat op aangeteeikend. De verschil
lende eilanden telden er, tijdens de vervaar
diging dezer kaarten in 1750 ruim 150, waar
van er blijkens een onderzoek nog een 40-
tal over zijn of aan dc overblijfselen te her
kennen.
Nabij deze Vliedbergen lag meestal een
fioeve of stahulum, wat men concludeerde
uit gevonden beenderen van varkens en run
deren. Sommige vliedbergen zijn ver van
elkaar, andere ook weer dicht bij elkaar.
Naar mate nu de Families dichter bijeen wil
den blijven, bleef men ook dichter in ei
kaars buurt.
Omstreeks Hooglande (Walcheren)
zijn er vijf of zes op bijna gelijke afstan
den. Te Womeldinge (Z. Beveland) waren
er drie, op de grootste werd de Ned. Herv.
Kerk gebouwd, terwijl op de andere de Bur-
- gemeester woont.
Het ligt niet in onze bedoeling een' opsom
ming te geven van alle nog in Zeeland in
tact zijnde heuvels. Wij willen alleen even
stilstaan, bij de fraaie vliedberg,
'de Bevg van Troye, die 'door
testamentaire beschikking van
de vorige maand overleden
burgemeester, behouden zal blij
ven.
De Berg van Troye is voorzeker (met 'die
le Coudorpe) wel de voornaamste Vliedberg
in de Baronie van Borsellen. Dit eiland had
vroeger veel met doorbraken te kampen
zoodat ook in deze streek, de Vliedbergen,
de gewensdhte redding brachten in, bange
momenten.
Naarmate de oeververdediging sterker en
sterker werd, door zware dijken, zinkstuk-
tken, hasaltwerken enz. enz. werd de macht
van den Waterwolf veel gebroken, zoodat
men zich tamelijk veilig voelde. Verschil
lende landbouwers, was dan ook zoo'n vlied
berg, een doorn in het oog, als die in hun
land lag. Nauwelijks eigenaar geworden
zijnde, ging de ploeg en do spade er in en
het duurde niet lang, of hun land was e f-
fen. Dat deze handelwijze door Historici
met leede oogen word aangezien behoeft
geen betoog, maar er was niets aan te doen.
De Berg van Troye, vooraan het dorp
Borsellen gelegen, kon echter tot nu toe aan.
A. M. WESSELS.
UIT HET SOCIALE LEVEN
GEEN GUNSTIG BEELD.
Ten opzichte der sociale wetgeving is men
in Amerika nog verre ten achter bij Europa.
Speciaal bij ons land.
We wezen daarop in een artikeltje in ons
blad, in verband met rationalisatie en de zorg
voor oudere arbeiders. In ander opzicht vinden
\vy dit bevestigd door hetgeen de heer Smeenk
in „Patrimonium" van Donderdag 24 Aprü
schrijft.
Op dit oogenblik zijn in Amerika rond
6.600.000 werkloozen.
Een behoorlijke voorziening of steunregeling
ontbreekt. Vandaar dat in heel Amerika een
„werkloozenzondag1' zal worden gehouden.
Ook de kerken zijn uitgenoodigd om op den
nood der werkloozen bijzonder de aandacht te
vestigen. Van de regeering vraagt men werk-
verschaffing en aanvulling van wat het par
ticulier initiatief doet.
Heel mooi ziet het er dus in Amerika niet
uit, schrijft de heer Smeenk. Ook naar ver
houding zijn er meer werkloozen dan in ons
land. En de werkloosheidsverzekering is niet
tot ontwikkeling gekomen.
Be loonen van verschillende groepen zijn
zeker ook niet hoog te noemen.
In de metaalindustrie is blijkens een enquête
het loon f 0.60 voor sommige categorieën,
terwijl het gemiddelde is f 0.90 per uur. Gezien
de hooge kosten van het levensonderhoud, is
dit loon beslist te laag.
En dan de werktijden! 53 der metaal
arbeiders werkt 10 uur per dag en 16.000 zelfs
12 uur. Ja, het komt meermalen voor, dat 14
16 uur per dag wordt gewerkt.
Het beeld hier geteekend, is, dunkt ons, al
heel somber. Al is het natuurlijk niet overal
zoo, en veelszins daar gunstiger dan hier, het
bewijst in elk geval, dat ook in Amerika nog
groote misstanden bestaan inzake loonen en
werktijd. De sociale wetgeving, dat blijkt ook
wel uit het eerste deel van het bericht in
„Patrimonium", is zeer veel by die in ons
land ten achter.
De Bondskas van de Ned. Vereen, van
Chr. Kontoor- en Handelsbedienden had in
1929 een winstsaldo van ruim f 2000, terwijl
de begrooting voor 1930 in ontvangst cn uit
gaaf sluit met, een bedrag van f 59.900.
Voor wat de propaganda betreft, gaat het
met de vereeniging bij den voortduur goed.
Alleen in Maart werden 155 nieuwe loden
ingeschreven. Gaat het zoo door, dan hoopt
men dit jaar nog de 5000 te bereiken.
NED. VEREEN. VAN CHR. TECHNICI
Te Hilversum is een afdeoling opgericht
an de Ned. Vereen, van Chr. Technici,
aanvankelijk met zeven leden. Het bestuur
bestaat uit de heeren: H .de Hoop, voorzit
ter, S. van der Woude socr. en C. van der
Maal, penningmeester. Het secretariaat zal
gevestigd zijn: Coehoorn6traat 34.
INTERNAT. CHR. VAKVERBOND
BIJEENKOMST VAN DEN
BESTUURSRAAD
Herdenking van het tienjarig bestaan
van het I. C. V.
De bestuursraad van het I. C. V.,. waarin
zitting hebben de vertegenwoordigers der aan
gesloten vakverbonden en der vakinternatio-
nales, heeft op 25 en 26 April te Berlijn zjjn
derde bijeenkomst gehouden. Na een bespre
king over het verslag van den secretaris
het I. C. V. over de jaren 1928-1930 en over
de financieeie verslagen, behandelde de be
stuursraad ten aantal vraagstukken, die
momenteel oolc in de Internationale Organisatie
van den Arbeid aan de orde zijn. Er werden
eer. aantal resoluties aangenomen, waarin
de bestuursraad zijn houding ten aanzien van
- vraagstukken bepaalde. Zoo uitte hy ten
nzien van den arbeidstijd der bedienden en
k van de mijnwerkers den wensch, dat de
arbeidscor.ïerentie internationale conven-
s op den grondslag van den achturendag zal
n aanzien van de vraagstukken, welke op
de maritieme conferentie in 1929 te Geneve
besproken werden, gaf de vergadering als
r meening te kennen, dat ook ten aai
deze groep van werknemers spoedig tot
regeling van den arbeidstijd op den grond
slag van den achturendag moet worden over
gegaan.
Op grond van de in het wereldprogram
der internationale Christelijke vakbeweging
istgelegde beginselen voor het arbeidsleven,
heeft de bestuursraad zich verder uitgespro
ken voor de algemeene afschaffing van den
gedwongen arbeid der inboorlingen.
Verder heeft de bestuursraad zich bezig
gehouden met het vraagstuk van den Zondags-
arbeid en de Zondagsrust. In een resolutie
heeft de vergadering zich uitgesproken vooi
zoover mogelijke beperking van den Zon-
dagsarbeid, om daardoor tc komen tot eer
volledig mogelijke Zondagsrust en Zon
dagsheiliging.
Het volgende congres van het I. C. V. zal
volgens besluit van den bestuursraad in Sep
tember 1931 in België waarschijnlijk ir
Brussel worden gehouden.
In verband met het tienjarig bestaan var
het I. O. V. vond op 25 April in het gebouw
van den Reichswirtschaftsrat een openbare
bijeenkomst plaats, waarin na een openings
woord van den internationalen president, den
heer B. Otte (Berlijn) en epn rede van den
Rijksminister van Arbeid, Dr. A. Steger-
w a 1 d, door den secretaris van het I. C. V.»
den heer Serrarens (Utrecht) een rede
werd gehouden over het streven en werken der
internationale Christelijke vakbeweging.
Een reeks vertegenwoordigers van aange
sloten vakverbonden en van bevriende Duit-
sclie organisaties, hield eveneens begroetings
toespraken. De avond werd verder opgeluisterd
door zangnummers, voorgedragen door het
Berlynsche mannenkoor „Cacilia1'.
Op 26 April werden de deelnemers aan de
bestuursvergadering officieel ontvangen door
den Rijksminister van Arbeid, Dr A. S t e g er-
wald. In aansluiting aan deze ontvangst
bezichtigden de deelnemers de tentoonstelling
het Ministerie van Arbeid.
CHR. LANDARBEIDERSBOND
Te Schildwalde en Andijk werd een
ieuwe afdeeling van den Christelijken
Landarbeidersbond opgericht. In verschil
lende andere afdeelingen werd op actieve
wijze dc propaganda gevoerd. Een voor
beeld daarvan is wel de afdeeling Roode-
school, die met 28 leden vooruitging.
De Christelijke Landarbeidersbond met
zijn plm. 300 afdeelingen nadert het getal
van 9000 leden en streeft naar de 10,000.
Wanneer overal flink gewerkt wordt, kan
dit aantal gemakkelijk worden gehaald. Er
zijn nog duizenden on- cn verkeerd geor
ganiseerde arbeiders in het landbouw- tuin
bouw - zuivel- en vcenbedrijf..
Wij wenschen deze organisatie, die
aak onder zeer moeilijke omstandigheden
moet werken, veel zegen op haar arbeid cn
de propaganda.
ONTSLAG IN DE SUIKERRAFFI
NADERIJEN
Het personeel in de suikerraffinaderij
„Wittouck" te Breda is ontslag aangezegd
indien de grondstoffen uitblijven. Dit ont
slag zou dan einde Mei ingaan en de bijna
400 arbeiders dier raffinaderij betroffen.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
DE GEVANGENIS VAN COLUMBUS'(VER. ST.)
Deze gevangenis heeft een treurige vermaardheid gekregen door den dezer dagen uit
gebroken brand, die aan meer dan driehonderd gevangenen het leven kostte!
Uit de Antirev. Partij.
Zaterdagmorgen had in de [bovenzaal der
Buitensociteit te Zwolle een huish. verg.
plaats van bovenstaande vereeniging. Een
verblijdend verschijnsel was het dat de kas
sloot met een batig saldo.
's Middags trad als spreker op in open
bare vergadering de heer J. Schouten
lid der Tweede Kamer, die sprak over: „Een
politieke rondblik in ons land en de plaats
welke wij als Anti-Rev. in deze hebben in
te nemen".
Dr. H. Bouwman bracht als voorzitter
spr. dank voor zijn bezielend woord.
Land- en Tuinbouw.
Duitschland heeft verhoogde tarieven voor
landbouwproducten in werking gesteld, Ame
rika blijft ten dezen niet achter.
Het staat nu al vast, dat door Amerika de
volgende invoerrechten zullen worden geheven:
op aardappelmeel 214 (inplaats van 1 Lop
boter 14 (12) Amer. cent per lb., voor eieren
10 (8) A. c. p. dozijn, voor maïs 25 Lp.v. 15
A. c. p. bushel, voor tulpen, leliën, narcissen
en convallariia S 6 (2), voor crocussen 8 2 (1)
per 1000, terwijl het invoerrecht op hyacinthen
8 4 per 1000 blijft. De gras- en klaverzaden
zyn alle verhoogd en wel witte klaver van 3
tot 6, incamaatklaver van 1 tot 2, kropaar van
2 tot 5, zandwikke van 2 tot 3, andere wikken
van 1 tot 1V», veldbeemdgras en Fransch
raaigras van 2 tot 5, van groentezaden kool
van 10 tot 12, radijs van 4 tot 6, knollen en
koolrapen van 4 tot 5, gedroogde erwten van 1
tot 1%, gedroogde boonen van 1% tot 3, split-
crwten van 14* tot 214, uien van 114 tot 214,
versche tomaten van 14 tot 3, mosterdzaad
1 tot 2, niet gehekeld vlas van 1 tot 114,
gehekeld van 2 tot 3 c. p. lb., versche groen
ten van 25 tot 50 9c der waarde, versche kom
kommers 3, sla en kool 2 c. (per lb.) inplaats
25 der waarde, aardappelen 75 inplaats
25 A. c. per 100 lb., kaas van 5 c. en
minstens 25 der waarde tot 7 c. en minstens
•12 van de waarde. Voor boter en uien is
ook nog van kracht gebleven de verhooging
an 50 krachtens de zgn. flexible provisions.
VLIEGEN EN ZAAIEN.
Volgens een buitenlandsch landbouwblad
lieeft een landbouwer te Bellingham (Ver.
Staten) kortelings in 1 uur en 40 minuten 160
acres (ongeveer 64 H.A.) op een hoogte van
500 voet uit een vliegtuig met alfafa (lucerne)
bezaaid. Als deze proef eenigermate gelukt, is
weer een nieuwe stap gezet op den weg
algeheele mechaniseering
bedrijf in Amerika.
DE GOEDGEKEURDE AFGEKEURDE
STIER.
Op de te Haaften (Geld.) gehouden stieren
keuring werd ten stier van een aldaar wonend
landbouwer afgekeurd. De eigenaar zette het
beest daarna in een auto en bood 't een paar
later denzelfden keurmeesters op de stie
renkeuring t9 Rumpt ter keuring aan, met hot
resultaat, dat de stier nu werdgoed
gekeurd.
DE BASTAARDSATIJNVLINDER.
In Noord-Brabant moeten de eikenboomen
nog vol nesten zitten van den bastaardsatyn-
vlinder. Boom aan boom, kilometers lang.
ritten daar r.u nog de boomen met 100 tot 20Ü
en meer nesteD.
het landbouw-
VERDRONKEN.
Door dc gemeentepolitie uit 's Bosch werd
uit den Dommefc opgevischt het lijk van een
onbekend man, leeftijd 25 éi 30 jaar. Teeke
nen van geweld waren niet zichtbaar. Het
lijk had nog slechts kort in het water gele
gen,
DE BLOEIENDE BETUWE.
Tengevolge van het buitengewoon zachte
weer van de laatste dagen staat de Betuwe
reeds zoover in bloei, dat een tocht naar Tiel
thans reeds zeer is aan te bevelen. De gele
genheid bestaat van Tiel uit autorondritten
te maken. Inlichtingen worden verstrekt
door V. V. V. aan haar bureau in de \Y
terstraat, Tiel.
DE TULPEN UITGEKOMEN.
Het Comité „Lisse Vooruit" deelt ons méde
dat een inspectietocht langs de geheele bol
lenstreek gemaakt is. Wat in geen jaren
gebeurd is, is thans geschied. De vroege tul
pen zijn door het warme weder plotseling
uitgekomen. De kleurenschakeeringen zijn
inderdaad prachtig.
DOODELIJK VERKEERSONGEVAL.
Te Amsterdam is het 13-jarig zoontje van
den arbeider C. Drubbel bij het passe'eren
van een rijdende vrachtauto van de firma
Evssens komen te vallen. Het ventje werd
met twee ernstige hoofdwonden dood opge
nomen. Of hij met den wagen in aanraking
is geweest, dan wel of de oorzaak in
val gezocht moet worden, is niet zeker. De
politie onderzoekt de zaak.
FABRIEKSBRAND TE WAALWIJK
Te Waalwijk Is de fabriek van schoenen-
onderdeelen van de firma Van Gent Co,
door onbekende oorzaak geheel uitgebrand.
De brand kon door de Waalwijkslhe brand
weer met behulp van de motorspuit in
uur tijds gebluscht worden. De schade wordt
door .verzekering gedekt.
Radio Nieuws.
HUIZEN (1875 M-.) K
jonmuzlek. 12 God
Udseln \an de KHO-Klo
erlchten. 12.15—1.15 Luuc
no. 1.15—2 Nieuwste li
rouwenuurtje. i—j Plu
13.01—12.15 Po
reda. Leen
oor nieerg
»r M O. k 4-57.15 Cursus
vorderden door den leer
-ekcr: WclKerw. ZcergcL
Toe» tanden
eeuw. 7.45s Poiitleber.
oorsteegh. Ned. Herv. Predikant te •s-Cravi-n-
age. voorzitter van den bond van Chr. Oronj-?-
ereeniglngen In Nederland. Medewerkenden:
.mold Spoel, leider. Mevr. Betsy de Ridder-
paan. pianobegeleiding. Het Volkszangkoor der
laagsche afdeeling van de Nederlandsche Ver
eniging voor den Volkszang De heer Paul TuL
ariton. De heer J. A. d« Zwaan. orgeL Het
:vr. de Leeuwvan
nuzlck. 4 20—5 Solist»
6 TtJAseln. 01 Voo
^concert. S.30—S
ru. Concert. i JO
Cursus Kngelech:
U57.45 Cursus
Kred Fry. 7.4 5— t
DOOR HET HEMELVUUR.
Te Klarenbeek (gem. Voorst) sloeg cfe blik
sem in de boerderij „De Beekhoeve", be
woond door A. Piek. Het huis is tot den
grond toe afgebrand. De geheele inboedel
ging verloren. De bewoners, die juist het
middagmaal gebruikten, bekwamen geen
letsel. Het aanwezige vee kon gered worden.
De inboedel van het huis wAs verzekerd.
BIJ HET OVERSTEKEN GEDOOD.
T© Tilburg is het 4-jarig dochtertje van
Hoppensbrouwer—Van der Heikamp. dat .-n
d© Koestraat plotseling zich van de hand
van haar moeder losrukte en de straat over
stak, door een auto overreden en ernstig
gewjood. Ze ds 's nachts overleden.
DOODELIJKE VAL
Te 'Arnhem is de 42-jarige timmerman B.,
die zich op het dak van een woning aan de
Rijnkade bevond om daar herstellingen te vei
richten naar beneden gestort en dood opge-
's Avonds is de 76-Jar!ge B., 31e bezig
wah met het repareeren van een jalouzie aan
een huis aan de Steenstraat, van den ladder
gevallen en op straat terecht gekomen. De
man was onmiddellijk dood.
Te Dongen (N.Br.) is de 24-Jar!ge arbei
der C. B. uit Oosterhout door een klep vnri
de looierij in de lederfabriek gevallen. Hy
was bjjna onmiddellijk dood.
OEST&AND EN WEER VLOT.
Het Italiaansche stoomschip „Castitae-!
dat op de Noordergronden hij Terschelling
strandde, is Zaterdagavond zonder assisten
tie van 6leepbooten op eigen kracht vlot ge
komen en heeft zijn reis naar Cardiff voort,
gezet.
(Nadruk verboden)
DE EZEL VAN MIJNHEER PIMPELMANS
DOOR G. TH. ROTMAN
siiw/
t/l
T. Ergens In ons 1an3 ligt het vriendelijke
dorpje Epscheuten. 't Is er rustig en vredig,
zóó rustig, dat je er wel midden op straat
je boterham op kunt gaan zitten eten,
zonder ooit onder eon auto tereoht te komen
Aan het kerkplein, midden in het dorp,
staat een mooi, groot huis»
Tn c!a? huls woon! Pfmpelmans, een
zeer waardig man, zooals je wel zien
kunt. Hij droomt er nu vost niet van, wat
een ongelukken hij beleven za!ja, als
hij dat vooruit had geweten, zou hij nooit ecu
ezel gekocht hebben, daar kun je zéker van
zijn!
{Wondt Woensdag vervolgd.J
TROTSKY'S BEELD NAAR ZIJN
GEDENKSCHRIFTEN
BIJ LENIN EN ZIJN KRING
TE LONDEN
ALS BULDOG EN HAZEWIND:
BOLSJEWISTEN EN
MENSJE WISTEN
RETOUR IN RUSLAND VOOR DEN STORM
:c. o°is) in
Na de Ooatenrijksche grens veilig, to hoh-
hen gepasseerd en op hot dichtst bijgelegen
station zijn geheel doorweekte, bcmodderde
kleeding te hebben gereinigd, kon dc uit
Rusland ontkomen balling Trotsky den
trein naar Weenen nemen. Wel was zijn
doel Zürich ,doch dit kon hij, wegens geld
gebrek, niet rechtstreeks bereiken. Eerst
moesten Weenschc geestverwanten hem
daartoe aan de noodige middelen helpen,
wat ook niet zonder moeilijkheden ging,
daar Trotsky in het geheel geen practischo
oefening in de Jandstaal had.
„Van Zürich kwam ik tc Londen, via
Parijs, tijdens den herfst van 1902. Het was
waarschijnlijk in de maand October, des
morgens in de vroegte. Met gebaren slaag
de ik or in mij door con koetsier tc doen
Het tweede artikel stond in ons blad,
Van gisteren.
begrijpen, en de „cab" bracht mij naar een
adres, dat ik op oen papiertje liad en mijn
bestemming aanwees. Deze plaats was het
logies van Lénin
Men had mij van tevoren te Zürich mijn
lesje geleerd en mij gezegd drie malen met
don ring op do deur te kloppen. Nadedja
Konstantïnovna kwam mij open doen, (an
dere naam voor Lenin's vrouw Kroepskaja)
Ik denk. dat zij uit bed gesprongen zal zijn
door het leven, dat ik maakte. Het uur was
veel te vroeg cn iemand, die meer dan ik
aan de manieren der beschaafde wereld ge
wond was, zou rustig een uur of twee aan
't station gewacht hebben, instec van reeds
bij het aanbreken van den dag aan ander
mans deur tc kloppen. Maar ik was nog
heel en al in het élan van mijn ontvluchting
uit Verkholensk."
Lénin en Kroepskaja waren door deze
bruuske aankomst wel lichtelijk bevreemd,
doch ontvingen hem vriendelijk. Het laatste
Russische nieuws werd uitvoerig besproken
en op een wandeling door Londen, dio zij
getweeën maakten, probeerde Lénin niet
tact uit te vindon „wat voor vlecsch hij in
den kuip had".
Trotsky werd door hun bemiddeling onder
dak gebracht in een huis, waar meerdere
Russische geëmigreerden samenwoonden, en
kreeg contact met de buitonlandsche
redactiestaf van het leidende revolutionaire
orgaan, de Iskra (Vonk). I
„Het contact met Rusland was geheel in
handen van Lénin. Zijn vrouw Nadesjda
Konstantinowna Kroepskaja had het secre
tariaat der redactie op zich genomen. Zij
stond in het middelpunt van al het organi
satie-werk: ontving dc van verre gekomen
kameraden; verschafte hun, die vertrokken
inlichtingen en vergezelde bon; stelde de
communicatio-middolon vast cn do plaatsen
van rendez-vous; schreef do brieven in cij
ferschrift en ontcijferde wat binnenkwam.
In haar kamer was bijna altijd een geur
van gezengd papier: zij hield geheime brie
ven voor hot vuur-"
Deze brieven waren nl. geschreven met
sympathischen, dat wil zeggen onzichtbaar
geworden inkt en werden eerst na verwar
ming weder leesbaar.
De passage geeft een goed denkbeeld van
de sfeer in deze Londensche samenzweer
derskringen.
Overigens heerschte tusschen de leidende
personen op dezen buitenlandschen voorpost
reeds een tamelijk
sterke spanning
en wrijving, ontstaan door het verschil in
vooruitstrevendheid, dat zich later defini
tief zou doen gelden in een splitsing tus
schen bolsjewisten cn mensjewistcn. De
oudere theoreticus Plékhanow cn Lénin
kwamen zelfs tot een conflict van drama-
tischen aard, hoewel zij persoonlijk door
vriendschapsbanden verbonden waren. Doch
het beginsel cn dc tactiek gingen bij beiden
voor alles.
„De bemiddelaars waren Zassoelitch en
Martow; Zassoelitch sprak voor Plékhanow
Martow voqr Lénin. Zij kwamen tot de vol
gende karakteristiek der beide tegenstanders
George (Plékhanow) is een hazewind:
hij knabbelt wel, maar eindigt altijd met
los te laten; U bent (nl. Lénin) een buldog:
als U bijt. laat U niet meer los
Toon Yéra Ivanowna mij later deze uit
spraak meedeelde, voegde zij er aan toe:
En hij (Lcnin) was daar erg mee in zijn
schik. „Ik bijt en laat niet meer los?" her
haalde hij geamuseerd."
Zijn eersten tijd in Londen besteedde
Trotsky wederom aan studie. Later ging
hij ook aan het schrijven voor de „Iskra",
en hield voor do Russische goïmmigrecrdcn
propnganda-lozingen.
Het was voor de redactie van dc „Iskra"
een moeilijke tijd. Het strijdpunt van min
of mcpr radicaal verdeelde haar In twee ge
lijke kampen, en daar zij uit zes leden be
stond staakten steeds de stemmen. Lénin,
die van meening was Trotsky aan zijn zijde
te hebben, slaagde er in langs diplomati
sche» weg, juister gezegd door een onop
rechte voorstelling van zaken, dezen ook uls
redactie-lid opgenomen te krijgen. Hij had
zich echter ten opzichte van hem misrekend
Trotsky ging destijds niet met de uiterste
extremisten mede.
Met het oog op de voorbereiding van een
tweede Russisch
socialistisch congrei
verplaatste de redactie tijdelijk haar zetel
naar Geneve, dat voor dc afgevaardigden
uit Rusland gemakkelijker te bereiken was
Ook daar rezen opnieuw moeilijkheden.
Lénin was er voor, dat de Iskra-redaclie
het centrale bestuursorgaan der partij zou
worden, dus dat er in feite oen redactie-
dictatuur zou ontstaan. Andere leden had
den daartegen bezwaren.
De eigenlijke zittingen van het congres
zouden in Brussel jilaats hebben en onop
vallend begaven de afgevaardigden zich
daarheen. Al heel spoedig werd men echter
in de Belgische hoofdstad door de tsaristi
sche geheime politie verontrust, cn werden
de afgevaardigden door do regeering het
land uitgeweken. Mon keerde daarop tot
voortzetting der werkzaamheden naar Lon
den torug. De reeds dreigende scheiding
tusschen Bolsjewisten cn Mensjewisten werd
daar een feit
Na het congres loed Lénin enkele weken
lang aan een zenuwaandoening. Trotsky
was met de meer gematigde elementen mede
gegaan; Lénin werd meer en meer de er
kende leider en organisator der extremisten.
„Hoe het zij, liet He congres was oen
groote étappe in mijn leven, alleen reeds
om doze reden, dat hot mij gedurende moer
dere jaren van Lénin gescheiden hield.
Wanneer ik thans het verleden In zijn ge
heel beschouw, betreur ik niet hetgeen ge
schiedde. Later dan heel wat anderen keer
de ik tot Lénin terug, maar ik keerde tot
hom terug langs mijn eigen wegen, toon ik
had doorgemaakt cn overdacht de revolutie
(van 1905 nl), de contra-revolutie, en den
lmperialistischen oorlog.
Dank zij deze omstandigheden keerde ik
met meer beslistheid en ernst tot hem terug
dan diegenen zijner „discipelen", die tij
dens zijn loven den meester op vaak mis
plaatste manier in woorden en gebaren na
bootsten. en na zijn dood bleken te zijn on
machtige epigonen en onbewuste werktui
gen in dc hand van vijandelijke machten."
Trotsky hield het met dc gematigde min
derheid van het Congres ook niet lang vol.
Heel hot jaar 1904 zat voor hem vol
conflicten
welke houding moest men tegenover libe
ralen cn bolsjewisten aannemen? Trotsky
was van meening, dat men al hot mogelijke
moest aanwenden om aan de liberalen hun
invloed op hel volk te ontnemen. Geleid
door dit inzicht zegde hij aan de mensje-
wisten dan ook het accoord op.
In het begin van 1905 keerde hij heimelijk
naar Rusland terug. Daar hij zich moest
schuilhouden, trok hij in Kièv \au het eenc
logies naar het andere.
„Gedurende eenigen tijd moest ik mij zelfs
verbergen in een ooglijders-cliniek. Op voor
schrift van een geneesheer-directeur, die op
dc hoogte met mijn historie was, bereidde
een verpleegster mij voetbaden. Ik schaam
de mij ervoor. Zij gaf ook mijn oogen pijn
stillende injecties.
Ik was ais samenzweerder genoodzaakt
dubbele voorzorgen te nemen: ik redigeerde
verborgen voor do verpleegster, dio ervoor
vvakon moest, dat ik mijn oogen vermoeide,
mijn vlugschriften.
Op het bezoekuur dook de professor, na
zich* van een weinig betrouwbaren assistent
te hebben ontdaan, in mijn kamer, gezamen
lijk met een assistente waarin hij vertrou
wen had, sloot haastig d© deur en trok do
gordijnen dicht, alsof Jiot er om ging mijn
oogen te onderzoeken. Vervolgens begonnen
wij alle drie te lachen, voorzichtig.' maar
hfpl vrooltjk."
In denzelfden tijd valt ook zijn kennis
making met Krassin. die ingenieur was. in
allerlei kring relaties had, en tevens een
geheime drukkerij leidde.
Dit eerst verschenen deel van Trotsky's
gedenkschriften eindigt in het jaar 1915. De
komende
revelatie
welke In Moed zou w orden onderdrukt,
toonde zich reeds in al haar dreiging aan
den horizon. Met al zijn kracht werkte do
omstreeks 25-jarige eraan mede, haar over
zijn vaderland uit te storten. Dat hciu dit
mogelijk was, hoewel hij met bij een der
vqle samen werkende of gfegnder bestri j«
(lende formaties met hart nrflrl was aan go
sloten, was alleen verklaarbaar uit de om
standigheid, dat de partij der bolsjewisten
destijds nog niet in die mate was gecen
traliseerd, als later hot geval zou worden.
Ook toen was hij In wezen één die apart
stond, de bewoner van een geestelijk eiland
Het Prinkipo der vert>anning zou rorst veel
later, als consequentie van partij-dwingelan
dij. zijn deel worden.
Resumeerende zien wij hem als een man.
dm alles voor den drang zijner revolutie
denkbeelden veil had, een rustig heslaan.
een verzekerde toekomst, vrouw en kinderen,
een door het onwoder voortgedrexene. een
xerdoolde. één die met energie arbeidde nar»
nnderer en eigen ondergang, verblind door
de lokking van een onzalig en ongoddelijk
ideaal!
