H
ETSERS
B
VKT
TE KOOP
Ontwerpen 0p systeem
LEIDEN-OEGSTGEES
COMPLEX
OUWKUNDIG BUREAU
KRALINGEN (s-Gravenhof)
Dc woonwijk voor de goed gesitueerden van Rotterdam
Aan den LAMBERTWEG hoek VAN SOMERENWEG
VILLA'S en HEERENHUIZEN
in prij'zen vanaf ff 24.500.
Inlichtingen: S. J. MOOK, Telefoon 32518 en 32732
BOUWBLAD 179. 44, PAO. 3
MAANDAG 7 APRIL 1930
ESTI
ET GEBRUIK VAN TRAS
IN NEDERLAND
Een interessant gesprek iusschen de heeren Dirkzwager en Scharroo.
1
In liet artikel „De evolutie van de beton-
techniek" („Bouwbedrijf", 1928. No. 21) werd
o.rii. het volgende opgemerkt:
„Talrijk zijn de onderzoekingen, welke
over het vraagstuk van de toevoeging van
tras voor betonwerken in zeewater werden
verricht. Gebleken is echter, lezen wij in het
Bouwbedrijf, dat door de toevoeging van
tras, de vastheid, vooral van magere mor-
tels, kleiner wordt, terwijl bovendien daar
door het cementbeton bros wordt Waar voor
betonwerken in zeewater, vooral ook van
gewapend beton, een groote dichtheid wordt
yereischt, is dan ook de toevoeging van
tras niet aan te bevelen. Bovendien is bij
den tegenwoordigen stand van de beton-
techniek deze toevoeging van tras niet noo-
dig, aangezien ook zonder deze toevoeging,
door een goed geregelde korrelgrootte van
den toeslag, een dicht beton vervaardigd kan
Worden, dat bovendien een grootere vast
heid heeft dan cement-trasbeton.
Ook voor gewoon betonwerk, buiten zee
water, is toevoeging van tras niet noodig en
vindt deze toevoeging, ook naar aanleiding
van de ervaring, welke bij verschillende
groote werken in de laatste jaren werd op
gedaan, geen onverdeelde instemming. Zeker
mag de toevoeging van tras nooit leiden tot
Vermindering van het cementgehalte van de
mortel. Wordt tras bijgevoegd, dan mag het
doel slechts zijn het vergrooten van de dicht
heid van de mortel, zoodat de toegevoegde
tras eigenlijk dienst doet als toeslag. Zoo
als reeds werd opgemerkt, kan deze groote
'dichtheid tegenwoordig ook zonder toe
voeging van tras, zeer goed worden bereikt."
Naar aanleiding hiervan had ik met den
heer S. Dirkzwager, Directeur van de N.V.
Verkoopkantoor van tras en tufsteen een
onderhoud, dat mij belangrijk genoeg voor
komt om dit in „Bouwbedrijf weer te geven.
Hoewel ik met zeer veel interesse uw
betoog over de evolutie van de betontech-
nick heb gelezen, kan ik het niet eens zijn
uw opinie over de mindere waarde van
Deging van tras in beton. Ik zou u daar
om gaarne mijn meening hierover willen
gen. maar aangezien u ons gesprek in
luwbedrijf" wil publiceeren, wil ik op
voorgrond stellen, dat ik alleen zuiver
iwctenschappelijk met u wil praten, want ik
zou niet gaarne dc schijn op mij laden, dat
ik in mijn hoedanigheid van Directeur van
het Verkoopkantoor van tras en tufsteen op
deze wijze reclame wil maken voor het ge
bruik van tras.
Natuurlijk! Ik ben overtuigd, dat ook
dc lezers van „Bouwbedrijf' gaarne uw ob
jectieve meening zullen hooren over dit
vraagstuk, dat zoo velen interesseert. Ook
de Redactie wil niets liever dan alle vraag
stukken van de bouwtechniek van verschil
lende zijden belichten, zoodat zij dit het tijd
schrift bestudeeren, zelf zich een oordeel
kunnen vormen.
Laat ik u dan mogen zeggen, begint
'dc heer Dirkzwager, dat het mij bekend is
dat er in ons land ingenieurs zijn, die het
aandurven beton in zeewater te verwerken
zonder tras. Verreweg de meeste hunner,
idoen dit echter uit een oogpunt van be
zuiniging en mijns inziens niet uit over
tuiging. Ieder ingenieur, die waterdicht en
solied werk wil hebben, schrijft het gebruik
.van tras voor. Daarvan zou ik u de be-
Jrijzen kunnen toonen, als u dit wenscht.
Tegenover die bewijzen, antwoorde de
neer Scharroo, zou ik dadelijk minstens even
veel voorbeelden kunnen stellen van beton
werken in zeewater, waarbij zonder toe
voeging van tras, de beste resultaten zijn
verkregen. En ook zijn verschillende werken
te noemen, waarbij het gebruik van tras
peen bevredigende resultaten heeft gegeven.
Denk bijv. eens aan de practische proeven,
welke ir. Verhey indertijd in Den Helder
nam en waarbij hij tot de conclusie kwam
dat voor betonwerken in zeewater de toe
voeging van tras niet noodzakelijk is
zelfs niet ls aan te bevelen.
Dat de ingenieurs, die beton in zeewater
zonder tras verwerken, dit niet uit over
tuiging zouden doen, kan ik dan ook niet
onderschrijven. Ook is niet altijd juist, dat
beton zonder tras bezuiniging geeft. Wordt de
toegevoegde tras gebruikt ter vervanging van
een deel van het cement, dan is cementtras-
beton goedkooper dan cementbeton, daar ce
ment duurder is dan tras. Maar deze wijze
van toevoegen van tras acht ik zóó verkeerd,
dat ik ze zelfs geheel buiten beschouwing
laat Nooit mag in beton tras ter vervanging
van een gedeelte van het cement voorkomen.
Toevoeging van tras zou alléén nog kunnen
overwogen worden, wanneer de tras wordt
beschouwd als een verbetering van de toe
slag en wel door de vermeerdering van het
aantal fijne toeslagdeeltjes in die mate, waar-
In dit noodig is.
En nu komen wij op dit kardinale punt.
Beton in zeewater moet een groote dichtheid
hebben en juist met het oog hierop werd
vroeger door velen de toevoeging van tras
noodig geoordeeld, om daarmede een toeslag
met een van fijn tot grof, goed gemengde
korrel grootte te kunnen verkrijgen. De hoe
veelheid tras mag dan niet grooter zijn
noodig is om de fijne zandkorrels aan te
^Inmiddels heeft echter de betontechniek
een groote ontwikkeling doorgemaakt en
heeft men ingezien, dat een goed gemengde
korrelgrootte van den toeslag een eerste \er-
eischte is om een goede, dichte betonmassa
te kunnen maken. Met zorg wordt tegenwoor
dig die korrelgrootte geregeld en verbetenh
Daardoor wordt het overbodig om ook nog
de zooveel duurdere tras toe te voegen, als
met zand. mits dit een goede koirelgrootte
heeft, hetzelfde kan worden bereikt, en daar
bij dan tevens de gebreken kurnen voor
komen, die bij beton met tras altijd zijn te
jreezen.
Dit is niet alleen mijn mccning, maar laat
ik u als één voorbeeld uit vele, mogen noe
men den sluisbouw te Anderten, waar in dit
opzicht tal van proeven werden genomen en
waarbij werd vastgesteld, dat bij week beton,
zonder trastoevoeging en met minder kosten,
een minstens even groote dichtheid kon wor
den verkregen als bij beton, waarbij een ge
deelte van den toeslag door tras was ver
vangen.
Zeker, men kan ook zonder tras beton
saterdicht maken, maar dan moet de ver-
ouding zeer sterk zijn. en wordt de specie
daardoor zeer moeilijk te verwerken, hetgeen
vooral bij gietbeton licht tot ontmenging
voert Gebruikt men daarentegen bij gietbe
ton ook tras, dan zal de specie veel gemak
kelijker door de gietgoten stroomen of zich
voortbewegen; in één woord zij zal smediger
zijn.
Ik zou bovendien de korrelgrootte van tras
onder uw aandacht willen brengen, welke
juist tusschcn die van zand en cement in
ligt Na de chemische verbinding met het
cement, zet de tras uit en vult zoodoende de
poriën. Men verkrijgt daardoor na verhar
ding absoluut waterdicht beton.
Dat wil dus zeggen, dat de tras dan een
verbetering is van de toeslag.
Zooals u wilt, maar kunt u zich een
beter middel denken om beton waterdicht te
maken? Trouwens wij zullen het er wel over
eens zijn. dat wij op chemisch gebied nog
wel iets kunnen leeren van onze Oostelijke
buren. Welnu, vooraanstaande chemikers als
Prof. Burchartz, Prof. Dr. Gehler, Dr. Grün,
Dr. Bach, Dr. Ostendorf en vele anderen, be
velen het gebruik van tras aan. Dr. Grün,
de leider van het Hochofcnzementsyndikat
deelde mij persoonlijk mee, dat hij in zout,
noch in zoet water, voor waterdicht werk
hoogovcncement zou gebruiken zonder tras.
Dr. Grün gebruikt dan de tras om de
toeslag te verbeteren en aldus de bctondicht-
heid te verhoogen. Maar ik zeide reeds, dat
ditzelfde tegenwoordig ook zonder toevoeging
van tras, met minder kosten even goed is te
bereiken, en dan loopen wij ton minste niet
de gevaren, welke aan het toevoegen van
tras verbonden zijn.
Welke zijn dan volgens u die gevaren?
Wel, dat de toevoeging van tras de vast
heid van het beton vermindert en dat boven
dien dc kans ontstaat, dat het beton bros
wordt, terwijl bij gewapend beton ook de
aanhechting aan dc bewapening kleiner
wordt.
Bij het gebruik van tras wordt het bin
den iets vertraagd, maar de vastheid neemt
absoluut toe. Zelfs na maanden, wanneer be
ton zonder tras reeds uitgewerkt is, neemt
de vastheid nog steeds toe. om daarna on
eindig veel hoogere cijfers te laten zien dan
beton zonder tras.
Ik begrijp niet, hoe u dit zeggen kunt,
als u b.v. eens denkt aan de proeven van
Burchatz en van Graf en zoo vele anderen,
die tot de conclusie kwamen, dat de trastoe
voeging de betonvastheid aanmerkelijk ver
mindert, zoodat tras alleen zou mogen wor
den toegevoegd, wanneer het beton daardoor
zulke belangrijke andere eigenschappen zou
HET TECHNIEKHUIS TE ESSEN
Bij 'de opening waren tal van vertegenwoordigers van industrie en weienschap aan
wezig. Het in moderne stijl opgetrokken gebouw huisvest behalve het yfortbildings-
InslUut für Technikerook de Essener Spaarkasse en verschillende winkels.
In het algemeen verstaat men onder ont
werpen op systeem, het scheppen van vor
men, waarbij men zich tot op zekere hoogte
bindt aan een of andere geometrische basis.
Het ontwerpen op systeem is niet nieuw
nauwkeurige onderzoekingen hebben uitge
wezen, dat dit aan vele werken der antieker.
bij het ontwerpen ten grondslag heeft ge
legen, terwijl dit begrip ook den ontwerpers
uit de middeleeuwen bekend moet zijn ge
weest
Intusschen is het niet gemakkelijk .om een
definitie te geven van wat deze woorden
ontwerpen op systeem inhouden.
Zeker, het is ontwerpen en teekenen van
stylaties over een stelsel van hulplijnen,
maar het is ook nog meer, véél meer.
Wellicht komt dit doorgevoerde principe
voor den buitenstaander in een helderder
licht te staan, wanneer we de tegenwerpin
gen, die hierover gewoonlijk gemaakt worden
eens trachten te ontleden. Een der voor
naamste hierbij is dan wel, dat men zich niet
wil laten binden door een bepaald systeem,
doch dat men zich bij het bepalen der ver
houdingen van een meubel, een versiering
of wat ook, moet laten leiden door een ge
oefend smaakgevoed en gevoel voor ver
houdingen.
Nu zal echter dee meest overtuigende voor
stander van het ontwerpen ©p systeem aller
minst ontkennen dat èn gevoel voor verhou
dingen èn ontwikkeld smaakgevoel niet de
voornaamste factoren zijn bij het tot stand
komen van een goed ontwerp. Vanuit dit
standpunt bezien, is het systeem, dat bij het
ontwerpen gebezigd wordt, niet anders dan
een hulpmiddel, evenals het stramien voor
een borduurwerk of de maatindeeling bij
het com poneeren van een muziekstuk.
Zoowel aan een statig Bach-koraal als
aan de wildste Jazz, ligt op zichzelf altijd
stramme maatindeeling ten grondslag; zon
der maatindeeling is geen muziek-compo-
sitie denkbaar.
Opmerkelijk is evenwel het feit, dat het
gevoel voor maatindeeling en rhythme, voor
zoover dit ons gehoor betreft, zoo goed als
een ieder is aangelboren en vaak reeds op
zeer jeugdigen leeftijd tot uitdrukking
komt, terwijl het gewoel voor maatindeeling
en verhouding op het gebied der vormen,
hetzij plastisch, hetzij als voor vormen in 'i
platte vlak, slechts zeer weinigen is aan
geboren en bij niet yelen dooi; langdurige
oefening is te ontwikkelen.
Evenals we het gevoel voor maatindee
ling en rhythme op het gebied der klanken
een hoogere functie kunnen noemen van
ons gehoorzintuig, evenzoo kunnen we dus
het gevoel voor juiste verhoudingen in het
rijk der vormen, als een hoogere functie
beschouwen van ons gezichtsorgaan en we
kunnen hierbij vaststellen, dat de eerste
gewoonlijk intuitief aanwezig is cn
tweede gewoonlijk niet
Beide functies ontwikkelen zich echter
op een indeeling van ruimte.
Een meer oppervlakkig argument tegen
•het ontwerpen op systeem is wel de opmer-
king, dat in de natuur de meeste vormen
een groote willekeur vertoonen en wanneer
dan gewezen wordt op verschillende plant
en diervormen, ligt hierin zelfs een schijn
van waarheid.
Verschillende zaken worden hierbij over
het hoofd gezien; zoo wordt, om ons eens
tot een roos te bepalen, vergeten, dat de
vorm die men daarbij op het oog heeft ken
merkend is voor gekweekte soorten, waar
bij men doelbewust den primitieven en
regelmatigen oervorm van het oorspronke
lijke type, door allerlei op zichzelf vaak
bewonderenswaardige doch niettemin
kunstmatige cultuurmethoden, gewijzigd
iheeft in een onregelmatigen vorm.
Verder wordt daarbij vergeten, dat alle
natuurvormen, zoowel de regelmatige als
de meest onregelmatige, voor het over-
groote deel zijn opgebouwd uit zeer regel
matige, zij het vaak microscopisch kleine,
onderdeelen, als cellenweefstels, kristal
formaties of andere structuren, waartij
zelfs de grootst mogelijke regel- en
matigheid aan den dag treedt.
Daar waar systeem en wet schijnbaar niet
aanwezig zijn, gaat de natuurvorscher uit
van de praemisse, dat zij zonder twijfel
aanwezig zijn en dat het zijn taak is, om de
onbekende factoren op te speuren en om
door deze met de bekende te combineeren,
tot een wetmatigheid te kunnen besluiten.
In tegenstelling met het beweerde, zou
dus uit dit argument een conclusie getroK-
ken kunnen worden, welke zóózeer pleit
voor het ontwerpen op systeem cn wel met
zulk een kleim als wellicht moeilijk aan
welk ander argument ook, ontleend kan
worden.
{Wordt .vervolgd.).
Een ijzeren huis te Heerlen
De Oranje-Nassau-mijnen te Heerlen zijn
voornemens een nieuw kantoorgebouw te
laten bouwen.
Daarin zullen zoowel de administratie als
de technische dienst van dit bedrijf worden
ondergebracht. Dit gebouw zal geheel uit
ijzer worden opgetrokken; ook de muren
worden van dit materiaal vervaardigd.
Bouwkundig Bureau
J. C. Henri van Ingen
Rotieraam, Vlieisir.Sb.lel.11748
Verzorging van In- en Exterieur
Hinderwet, Drankwet enz.
-Alles lot het vak bchoorena-
[)e Vechtbrug bij Muiden
De werkzaamheden aan de Vechtbrug te
Muiden zijn thans zóó ver gevorderd, dat
zij waarschijnlijk op 1 Mei a.s. voor het ver
keer zal kunnen worden opgesteld.
Ten behoeve van het afmonteeren van den
bovenbouw, welk werk door de firma Klin
kenberg te Wormerveer wordt uitgevoerd,
werden twee ijzeren montagemastcn van
26 M. hoogte opgericht, elk wegende circa
G000 kilo, met een hefvermogen van 50.000
kilo. Langs de fortgracht is, als beschutting
van de zandlaag, welke een der opritten
vormt, een ijzeren schoeiing aangebracht,
bestaande uit ongeveer 140 ijzeren larssen.
elk circa 350 kilo wegende. Binnenkort hoopt
men de laatste twee bctonbruggen aan te
brengen.
KELÖEN bcliiaai
leMypothsksn. Rente huizen
5%, landerijen 4o/n.
eouwcrodieten - Flnancieering -
Voorschotten.
B. SEVINGA Co.
Essenburgs«raa1 71a - Tel. 36566
ROTTERDAM.
Onder architecluur gebouwde HEERENHUIZEN
aan de Schellinglaan, hoek van Deventerlaan
te Voorburg. Te bevragen op het werk en bij
EII2. DIK CÜDEX, Prist Hsiiriklaas I. Cijsljeast. Itl 1'47
RUSTIG WONEN te OVERSCHiE
m TE KOOP aan deTH. JACOBALAAN. Mooie
m VRIJE HUIZEN met tuin. Zeer goede verbinding met
Rotterdam—Centrum, f 9000.- en I 9500.
jjj Te bevragen bij: RÖL2HAUER, Roti EijwlJ 131. OltlStkil
Tc!. 42467 en op het werk'.
De N.V. Leid3che Expl.-Maatsch.
van Onroerende Goederen
Stationsweg 18 Telefoon 1649
LEIDEN
1 biedt zoowel te LEIDEN als te OEGST-
U GEEST verschillende perceelen en bouw-
TE KOOP of TE HUUR aan.
F 7.SO PER WEEK
VOLGENS HUURKGOPSYSTEEta
TE KOOP
SCKIEBROEK
\ostlhule. Trappen-
taiiliin. .SKUK-SS
Inlichtingen F. YAH BOVEH
verkrijgen, dat dc vermindering van de vast
heid minder beteekenis heeft Ik weet wel,
dat de Deutsche Traszbund het tegendeel
heeft aangetoond en bij proeven door tras
toevoeging tot een hoogere vastheid is geko
men. Maar dit resultaat berust op het feit,
dat bij deze proeven normaalzand werd ge
bruikt en bovendien cement, tras en normaal
zand naar gewichtsdeelcn werden gemengd.
Het Duitsche normaalzand heeft een vrijwel
gelijkmatige korrelgrootte, zoodat de hierme
de vervaardigde mortel veel holle ruimten
krijgt, die bij traseement gemakkelijker en
beter worden gevuld dan bij enkel cement.
Maar dergelijke laboratoriumproeven zijn
heel iets anders dan onderzoekingen met ma
terialen. zooals die in de practijk worden ge
bruikt En deze onderzoekingen geven een
vermindering van Ie betonvastheid door toe
voeging van tras. Met het oog op mechani
sche invloeden is dit voor werken in zeewa
ter met gew;nschl.
Dat cementbeton met trastocvoeging bros
zou zijn, is bepaald een vergissing van u.
T»;aS maakt beton juist in hooge mate elas-
trfieny zoodat het gebruik daarvan in onze
slappe grond, waar altijd zettingen
men, zeer is aan te bevelen.
Ook het feit, dat tras beton meer of min
der bros maakt, is door proeven en in de
practijk aangetoond. Laat ik om niet te uit
voerig te worden, alleen in ons eigen land
blijven en u dan wijzen op de ervaringen,
die Ir. Jacobs in dit opzicht opdeed en die hij
in 1912 in „De Ingenieur" beschreef. En ver
der de ondervinding, die Ir. Verhey met hei
palen te Hellevoetsluis en Den Helder had.
Bij de te Hellevoetsluis geheide betonpalen
zonder tras, zes weken verhard, werd het be
ton door het heien niet verder beschadigd
dan het ijzer. Bij de in Den Helder geheide
palen, tien weken verhard en samengesteld
uit cementtrasbeton vielen heele stukken
beton van de palen af buiten de omwikke
ling.
En dan is het toch zeker een groot nadeel
van de trastoevoeging, dat daardoor de aan
hechting kleiner wordt, zoodat dus een van
de eigenschappen, waarop het beginsel van
gewapend beton berust, in gevaar wordt ge
bracht. Ir. Verhey heeft een betonpaal van
cementtrasbeton gesloopt De betonlaag bui
ten de omwikkeling liet zich gemakkelijk
verwijderen, de omwikkeling liet zich zonder
bezwaar afwikkelen, terwijl de hoofdbewa-
peningstaven door enkele hamerslagen zoo
ver uitbogen als de omwikkeling was weg
genomen. In de jaaal werden zichtbaar vol
komen gladde, halfcirkelvormige cannelures,
terwijl aan de staven geen stukje beton bleef
zitten.
Eindelijk is nog een bezwaar van het ge
bruik van tras bij gewapend beton, dat door
binding van de vrije kalk in het cement de
roestwerende eigenschappen van het beton
kleiner worden.
Neen, toevoeging van tras acht ik alleen
te verdedigen in mortels, omdat deze daar
door makkelijker verwerkt kunnen worden.
Ik wil u er nog op attent maken, dat
cementbeton krimpt Door de juiste toevoe
ging van tras voorkomt men krimping. Bo
vendien maakt men beton door toevoeging
van tras in hooge mate bestand tegen inwer
king van allerlei zuren.
Mag ik u nog vragen, of in ons land
voor mortelbereiding veel tras wordt ge
bruikt?
Dit is voor mij moeilijk na te gaan,
daar het Verkoopkantoor van tras aan han
delaren verkoopt. Deze laatste koopen echter
regelmatig volle scheepsladingen voor opslag
zoodat zij ook en detail aardig wat omzetten.
Geschiedt de verkoop van tras in Ne
derland alleen door tusschenkomst van het
Verkoopkantoor, of wordt ook op andere wij
ze tras aan de markt gebracht?
De verkoop van tras in ons land en in
Oost- en West-Indië geschiedt alleen door ons
kantoor als vertegenwoordiger van de „Deut-
scher Traszbund" te Andernach, waarbij alle
in het Rijnland bestaande trasgroeven aan
gesloten zijn. Op andeie wijze kan geen Rijn-
landsche tras aan de markt komen.
Hebt u er bezwaar tegen om mee te doe
len, hoe groot ongeveer het trasverbruik in
Nederland ls?
Vóór de oprichting van het Verkoopkan
toor van tras werd per jaar gemiddeld 5000
6000 ton tras verkocht- Die hoeveelheid
was in de jaren 1925 tot 1928 rond 4750, 7000,
13450 en 11350 ton.
Voor Eikenhout
I Een goed adres:
Jac. P.v.d.Bsrg s
FIJNHOUTHANDEL
Ridderstraat 9-15
1 Weenaplein 8
ROTTERDAM
1 Telef. 41490-43675
WASSENAAR
TE KOOP:
BETER GEBOUWDE
HEERENKUIZEN
OP EIGEN GRCND.
Voorzien van vasfe wasch-
tafels en aanleg toor bad,
electr., gas en water, met
garage. Billijke prijs. Hooge
hypotheek aanwezig.
Te bevragen bij
P. H. VAN SPR0NSEN,
Hanenburglaan 142, Den Haag,
Telefoon 34529 en op het work
Crocusstraat, Deyleroord.
Te Koop of Te Huur
onder architectuur gebouwd modern
gelegen aan de v. I&usschenbroekstraat,
hoek Pasteurplesn, Den Kaag, in de onmid
dellijke nabijheid van de Rijswijkscheweg.
Prima Geldbelegging.
Inlichtingen: Bouwbureau „BÉXAM",
Vlierboomstraat 246 - Den Haag - Telef. 39402
r Wat -I zoon bad toch heerlijk!
Open de kraan en daar stroomt
het dampende water al uit den
„Vaillant". U moest toch eens
een brochure vragen, ol nog
beter - den „Vaillant" op onze
monsterzalen in werking komen zien.
N.V. Handelmaatschappij
R. S. STOKVIS Zü
Rotterdam Westzeedijk 50?
Amsterdam - Keizersgracht 313
Den Haag - Alexonderstraat 9
n - Hoornschedijk 3
Bovenstaande Waschtafels, Baden, Badkachels, enz.
verkrijgbaar bij
A. HOGEDOORN
Zaagmolenstraat 93 a-b, R'dam, tel. 41616
's-GRAVENHAGE
voor het maken van plannen en uitvoering van werken, zoowel
nieuwbouw als verbouw. Adviezen Hinderwet Taxatie
en Administratie voor Huizen, enz. Accurate en spoedige uitvoering.
«5. FLES
Copernicusstraat 255. Architect.
N .V„V€R KOOPKfl NTOO R van TRfi® KN TUFST€€N
ROTreppaM
H6PIN#VLieT.32. TCLCF. 53480
PPIMQ QNI7ePNQCHgP.cn BPOHL€PTPftS
