Onze Jeugdprijsvraag
KAMPEN WORDT GEUS!
Gemengd Nieuws.
DINSDAG 25 MAART 1930 VIERDE BLAD PAG. 11
OPLOSSING EN PRIJSWINNAARS
DICHTERS EN MOEDERS AAN 'T WOORD
,fiE LEF VAN TOM DE PA DVINDEREN VERDERE
VERMAKELIJKHEDEN
Beste Jongens en Meisjes
Hiep, dep, hoeral We zijn er!
In 't blad van vandaag kunnen we dan
eindelijk den uitslag van onze Jeugdprijs
.vraag bekend maken!
't Heeft lang geduurd, maar vandaag zeg
gen we met jullie: Lang gewacht, stil (en
ook wel hardop) gemopperd; maanden ver
wacht en eindelijk dan toch ook gekregen
We hebben al lang gemerkt, dat jullie boos
op ons bent. Maar wij zijn 't ook een beetje
op jullie.
Een prijsvraag uitschrijven is geen kunst
dat kan ten slotte iedereen wel.
We wisten heel goed, dat deze prijsvraag
allesbehalve gemakkelijk was. Sommige ver
toornde vaders en moeders schreven ons
zelfs: Daar komt niks van terecht! Die prijs
vraag is veel te moeilijk. Daar kunnen de
kinderen niet aan mee doen.
Eerlijk gezegd (we mogen 'tnu best ver
klappen, want 't geeft toch niks meerl): we
dachten ook, dat we er met een makje van
zouden afkomen.
Wat werden we r.chtar door jullie ont
nuchterd.
Eiken dag bracht de post stapels brieven:
de laatste dagen ging 'tmet zes k zeven
honderd tegelijk.
En toon Ge laatste oogst binnen was,
dreigden we onder een reuzenstapal inzen
dingen verpletterd te worden.
Toen we aan 't werk gingen, werden we
•r zenuwachtig van.
Hebben jullie er wel een oogenbllk aan
gedacht welk een karwei je ons bezorgd
hebt? We moesten al die honderden boeken
namen nakijken, en er komt heel wat kijken
eer dan de laatste aan je oogen en lippen
ontsnapt is.
Maar laten we ophouden! Want we hooren
Jullie al mopperen: Nou zullen die lui, die
ons zoo lang lieten wachten, nog gaan pro-
beeren meelijden bij ons op te wekken.
We zijn er diep van overtuigd, dat ons dat
tóch niet gelukken zal.
Of hoogstens alleen bij de prijswinnaars!
We maken dus geen complimentjes meer,
maar geven hier maar aanstonds
26.
DE OPLOSSING
Jn de duinen.
De jongens van de club.
De verkenner van Chr. de Wet
Uit het leven van Dik Trom.
G er dient je.
Het mcesterhuis van Terhorst.
Dordt voor den Prins.
Blank en Bruin.
Afke's tiental.
De held van Spionkop.
Livingstone, de padvinder.
Rosa Fluweeltje.
De kolonist van Zuid-West-Afrika.
De drie matrozen van Michiel de Ruyter
Jaap Snoek van Volendam.
Rika van de landhoeve.
Uit Jan Springer's jongensjaren.
Jaap Holm en zijn vrinden.
Jaap Holm en zijn vrinden.
Wij en ons ezeltje.
Willem Wycherts.
Peerke en z'n kameraden.
Dirk Stockman. (Een jongen met een
hart).
Het beleg van Gorkum.
Een doktersfamilie in het hooge Noorden
Roswitha.
De kanten sakdoek,
7 jongens en 'n ouwe schuit.
Weggeloopenl
Toen moeder weg was....
De leeuw van Modderspruit.
Jan van Diemen.
'n Vroolijk vijftal.
Twee jongens.
De overwinnaar van Nooitgcdacht.
De speelman op den Wildenborch.
Jullie weten zelf nog wel welke titels ie
ons hebt toegezonden. De meesten zullen
wel een afschriftje van bewaard hebben.
En velen van jullie zullen bij 'tgoed lezen
van dit Ii'stje, al hun hoop zien vervliegen
Nu we de juiste titels hebben meegedeeld,
is 'tniet meer uan billijk, dat we ook even
vertellen
Wat we zooal vonden.
Dat velen zich met één of meer boektitels
vergissen zouden is zeer begrijpelijk en werd
dan ook door ons verwacht. Maar we
den toch niet vermoeden, dat vooral dit punt
ons zooveel stof tot vroolijkheid zou geven
We hebben vele van zulke eigenaardige
namen genoteerd. Al kunnen we er niet
denken die alle weer te geven, toch willen
we hier tets van onze mooie verzameling
uitstallen.
Zooals gezegd: Wij hebben meer dan
er hartelijk om gelachen en we gunnen ook
onze medemenschen een pleziertje.
Tamelijk veel werden aangetroffen: Piet
en Geetje, Tante Jobje is jarig, Leiden ontzet,
De droeve vioolspeler, Kees in Engeland.
Pieter Maritsr Aalsveensche jongens, Maan
tje Pik, Dolf de Boerenheld, De jongens van
Tante Saar, De negerhut van Oom Tom, Jes
sica's eerste gebed, Onder de vlag van Jan
Pzn. Coen, Visschers Grietje, De vlegeljaren
van Pietje Bel, Isegrim enz. enz.
Zooals men ziet, zijn dit voor 'tovergroote
deel titels van werkelijk bestaande boeken.
En heel goed te begrijpen is hoe onze jonge
vrienden tot de vergissing kwamen: ze had
den deze boeken gelezen en meenden daar
in onze plaatjes te hebben gezien. Een
kleine vergissing werd soms oorzaak, dat
een overigens mooie inzending voor prijs
niet in aanmerking kon komen.
Verder vonden wij nog onder de opgege
ven titels: Josephientje, Bromvlieg en Vlin
dertje, Vaders iongen, De tent No. 7, De ezel
van den bakker, De padvinder van Duin
wijk, Bloeiende rozen, Sohobbertje, De jon
Sjns achter de schutting, Een held, die
ranje liefhad, Een jaar geen Kerstfeest in
het groote huls, Het huisgezin van don
staker, De schooljaren van Piet Wind, Vre
deburg, Het buisje aan het Wilgenpad, Ik
geef mij over, Hein Stavast, Pochard Lceu
wenhard, De aarde en haar volken, Van Hol
landsche jongens In den Franschcn tijd. De
club op klompen, Alles sal reg kom, De
roodc vlek, Ben Hur, enz. enz.
We deden maar weer een greep uit onze
zeldzame collectie. We kregen zou den
indruk, dat velen per sé 36 titels wilden
invullen. En was men er niet heel zeker
dan, zoo hier en daar verscholen, maar eens
naar een naam geraden. De truc ging echter
niet door, vrinden! 'tWas niet heelemaal
zonder reden, dat we weken lang jullie ge
duld op proef stelden. Met de hnnd op 't
hart durven we verklaren, dat we secuur te
werk zijn gegaan.
Tot hier toe waren 't heel gewone
.ergissingen. Maar we hebban in onze ver
zameling ook zeer zeldzame exempla
ren. Daarvan willen we er ook een paai
noemen: Dc Koningsfractuur, Had je hem
maar (Dat zeggen wij nu ook, beste vrind
met 'toog op den prijs!), Zwarte Toontje.
Het bivak van den ratelslang, Daar kornen
de schutters, Drommelsche jongens, Onder
de Zocloekaffers, Sam, Neeltje met de ei
kin (Mogen wij dat bij gelegenheid ook
lezen?), De aangekleede ezel en zijn slaap
muts, Sultan Jim, Kapitein Snor, Het was
maar een winkelmeisje. Het kwatta-horloge
Willem de pakjesdrager, Oehoohoe, De club
der jonge Kanniafatcn, Tiji Uilenspiegel.
Liefdewind, Genoveva enz.
Eindelijk hebben we nog een verzameling
van inzendingen van makkers, die de be
kende klok hebben hooren luiden. Ook weer
paar voorbeelden: De compcnist van
Zuid-West-Afrika, Jaap Snoep van Voleri
dam. De hijbei van den Spionkop, De collo
:ze van Zuid-West-Afrika.
Maar 't ergste van alles kwam „Livings
tone, de padvinder" er af. Wat hebben velen
dien naam verhaspeld! Slechts een korte
bloemlezing: Levingstone de Padua, Lefzing
Ton de padvinder. Toen 't zoover gekomen
was, maakt er een ander van: David's lie
velingszonen als padvinders. En waar
eenmaal altijd baas boven baas is, schreef
No. 4 met vaste hand en gansch zeer sier
lijke letters: De lef van Tom de padvinder
Hoe komt men aan zoo iets?
O, zeer begrijpelijk. Op veie scholen werd
onze prijsvraag druk besproken. We verna
men zelfs, dat met de moeilijkste titels een
levondigen handel werd gedreven.
Men weet hoe dat gaat: „As jij mij No. 25
zeg, dan krijg je van mij No. 11."
Accoördl Maar onthoud nu zoo'n naam
maar eens! En juist keek de meester dezen
kant uit
We nemen 't jullie heelemaal niet kwalijk,
hoor! En je kostelijke vergissingen hebben
ons hij 't doorworstelen van een rijstebrijberg
menig vroolijk oogenblikje bezorgd.
En dat is ten slotte ook wat waard.
Als de heele klas mee deed.
Vooral op vele dorpen deed men per-klas-
tegelijk mee aan onze prijsvraag.
Dat was prachtig, maar tevens heel ge-
aarlij k.
Want natuurlijk ging men met elkaar
kwanselen. (Niet boos worden om dit woord,
hoor! want we hebben 't vroeger zélf ook
gedaan en spreken dus uit ervaring.) Maar
nog eens: 't was erg' gevaarlijk. Want de
„stukken" wijzen hier uit, dat men allemaal
over 't zelfde boek struikelde.
Piet beweerde secuur te weten in welk
boek ddt plaatje stond. En Jan en Geertje en
Sientje en Kees en Cor hebben zeer dank
baar van Piet's wijsheid geprofiteerd
Zie daar één van de oorzaken waardoor
vele dorpen 't niet tot een prijs konden
brengen.
Er was veel mooi werk ender.
We' hadden er niet om gevraagd, maar
toch hebben velen van hun inzending een
mooi stukje werk gemaakt. En dat kan na
tuurlijk niemand verbieden.
Maar 't ging bij ons vóór alles om de juiste
titels der boeken.
Dat we een traan wegpinkten, zou wal
overdreven zijn, maar 1 ging on. toch aan
't hart, als we in zoo'n mooi werkstukje vap
uren ingespannen arbeid een leehjke fou!
ontdekten.
Dan daalde de kans hoc hard we tzolf
ook vonden.
Ook waren er talrijke
Jongingskuur uitgeven. Men weet dus m
een beter en heel wat goedkooper middel.
Een meisje berichtte ons:
Mijnheer, zooals u ziet
Heb ik ze allemaal niet,
Doch 'k heb mijn hest gedaan
En ben op zoek gegaan.
'k Heb alles overhoop gehaald.
En heb dan ook maar niet gedraald
U d'uitslag mee te deelen.
Ik hoop, dat 't naar genoegen is.
Dan zal ik zeker en gewis,
Mijn naam nog kunnen lezen
In onze goeie, boste krant,
Die wij niet missen kunnen, want
En dan volgt een lofzang op ons blad. Hoe
jammer, dat deze zus, die alles overhoop
heeft gehaald, „z' ker en gewis" haar naam
niet bij de gelin'Mgen zal aantreffen. Dat
is wel jammer, maarzooals u ziet heb
'k ze allemaal niet" sloot de mogelijkheid
hier
r uit
DICHTERLIJKE ONTBOEZEMINGEN.
Natuurlijk waren die er!
Zou een prijsvraag zonder gedichten mo
gelijk zijn?
Een paar liedekens laten wij hier atclruk-
ken.
Mijnheer de redacteur, wat heb ik moeten
zweetcn.
Om de boeken van de plaatjes to weten,
Welke in onze krant waren afgedrukt
Maar het is mij toch elnd'lijk gelukt.
Ik hoop, dat ik de juiste boeken heb ge
vonden,
Want ik zou graag willen, dat mij ook een
prijs werd toegezonden.
Een andere vrind maakte van deze gele
genheid gebruik om zijn hart eens over t
Zondagsblad te luchten.
Het Zondagsblad vermaakt 't gezin.
En niet het kind alléén!
Er staat voor Jong en Oud iets in,
't Is het blad voor iedereen.
't Maakt ouders jong en kinderen wijs,
Men leest 't van A. tot Z..
't Gaat mee op de vacantie-reis,
Het gaat zelfs me».naar bed.
..'t Mankt ouders jong" dót wisten v
housch niet, maar we willen graag aanne
men. dat deze dichter uit ervaring soreekt.
Gedurig kan men lezen, dat er mensehen
zijn, die handen vol geld voor een ver-
Een, zekere Aart zong aldus:
'k Hoop van harte, dat g' u Jegens mij niet
ongenegen zult toonen.
En mijn arbeid dan ook met een prijs zult
beloonen.
En 'k ga nu weer met frisschen moed be
ginnen
Om abbonné's voor onze fijne krant te
winnen.
Natuurlijk niet, beste Aart, we zijn je
heusch niet ongenegen. En doe maar
je best, jongen om er nog meer lezers bij te
winnen. Misschien komt er dan gauw weer
een nieuwe prijsvraag enmaak je dan
meer knns!
Een 14-jarige Jan Dirk deelde ons aldus
zijn ervaringen mee:
Vorig jaar waren we allen in opschudding
Was het misschien om de lekkere kerst
pudding?
Neen, om een krantenbericht,
zag vroolijk ieders gezicht.
Er was namelijk een Jeugd-Prijsvraag;
In het begin zat ik er mee in mijn maag:
Geen enkele kon ik er vinden,
Maar ik zei. „Hurry Up!"
En zie, daar kwam de oerste:
De Jongens van de Club;
Weldra volgde Christiuan de Wet.
En ook Dik Trom kwam uit zijn bed,
.Gocmorgen" zei de guit-
Hier is de Leeuw van ModderspruitI
Deez' heer brulde met alle kracht,
Maar zijn praats werd mindr,
Toen hij zag Livingstone de Padvinder.
Zoo kreeg ik er meer,
En iederen keer
Was ik erg in mijn nopjes
En telde eens op mijn topjes
Hoeveel ik er had bij elkaar,
Maar, tot mijn pink kon ik slechts komen.
Dat had ik ook niet kunnen droomen;
Maar langzamerhand kwamen de andere
heeren,
Dat ze goed zijn durf ik niet beweren,
Maar ik ben zonder zorg,
Dat komt door^den Speelman vap den Wil,-
denborch.
Mijn hoop Is, dat als deze man een vroolijk
wijsje fluit,
Mij een prijsje valt als buit.
Nu is het gedichtje uit.
BEZORGDE MOEDERS IN ACTIE
Voorts waren er heel wat bezorgde moe
ders, die de pen opnamen om voor zoon of
dochter bij ons te pleiten. Belangstellend
hebben wij steeds van die vertogen kennis
genomen, ook al waren we niet altijd bij
machte aan 't moederlijk verzoek te voldoen
Gelukkig achtten we ons, dat we 't vol
gend verzoek wèl konden inwilligen:
Mijnheer.
Wij hadden enkelen dingen op de enve
loppe verkeert gezet dus hebben wij het
nog eens over gedaan uit angst dat u het
daardoor op zij zou leggen en Marietje
heeft er heel veel moeite voor gedaan
achtend Marietje haar
MOEDER
En ook was er nog een moeder zóó'n
briefje blijft in de herinnering bewaard
die de oplossing schreef voor haar jongen,
die gebrekkig was en daarom zelf (ofschoon
hij veel las) niet kon schrijven.
Deze prijsvraag gaf ons niet zelden de
treffende be wijzén van 't meeleven der
ouders met wat hoofd en hart van hun kin
deren bezig houdt.
We hebben het met 't werk aan deze prijs
vraag druk gehad.
We hebben booze briefjes moeten slikken,
t Vroeg heel wat nakijken en vergelijken
om eindelijk een beslissing te nemen.
En toch we hebben ook ruimschoots
genoten.
En dót verzoent weer met alle kleine moei
iijkheden.
Ten slotte geven we hier en dat vinden
jnllie natuurlijk 't meest belangrijke van ons
heele relaas! de namen van
DE PRIJSWINNAARS
TIEN HOOFDPRIJZEN.
1. EIKENHOUTEN BOEKENKASTJE aan:
PRIJNA JOHANNA NOORT, Vliet Z.Z.
14, Rijnsburg (11 jaar),
2. ZILVEREN HORLOCE aan: MARIE
WILHELM!NA SCHIPPERUS, Vliet 5!,
Rijnsburg (11 jaar).
3. FOTOTOESTEL
SCHRAVENDEEL,
Lisse (13 jaar).
4. VULPENHOUDER aan: TEUNIS
aan de volgende Inzcndors:
Metta Noort, Vliet Z.Z., Rijnsburg (10
jaar: Jannie Vooys, Brouwerstraat 33.
Rijnsburg (11 jaar); Apolonia Junge
s, Oegstgeesterweg 63, Rijnsburg (12
jaar)Johanna Geertruida R ij s-
i. Mr. C. Fockstraat 31, Katwijk aan Zee
(14 jaar); Gerritje Ravensbergen,
Moleneinde 5, Rijnsburg ;il jaar); Cor
sb e r g e n. Brouwerstraat 22, Rijnsbui g
(12 jaar); Emma Tij ster man, Smid-
steeg 25, Rijnsburg (11 joa>-); Didy Wijn
beek, Kerkstraat 3'J, Noordwijk-Binncn (11
jaar)Herman de R ij k, Jan Vossensteeg
34, Leiden (14 jaar); Co melis Krom
hout, Brouwerstraat 11, Rijnsburg (12 jaar)
ob AmerikHeemskrrk, Voorhou-
terweg 4, Rijnsburg (12 jaar)C o r n e 1 i s
Pieter P 1 o o y, Sandtlaan 22a, Rijnsburg
(13 jaar)Abramvan derVijver, Koe
straat 49, Rijnsburg (17 jaar); Clara
k, Nieuwe Rijn 74, Leiden (14 jaar);
Johanna van Duyn, Oostpad 12, Kat-
ijk aan Zee (14 jaar); F rouw in a A 11-
a Kuypers, Morschweg 73, Leiden (12
jaar); Pieter Nijhoff, Steekterweg 85,
Alphen aan den Rijn (12 jaar); Jan
llendrika van den Berg, Atjehstraat
27a, Leiden (12 jaar); Helena van Dig-
e, Floris Schoutenstraat 2. Sassenheim
713 jaar)Gcertjede Ru, Haven 17, Lei
den (13 jaar); Marcus Vermeer, Hen-
renweg 155, Lisse (15 jaar); Catharina
E. Zuyderduyn, Overrijn 26, Katwijk
aan den Rijn (14 jaar)Willem Kruik,
Kloris Schoutenstraat 16. Sassenheim 714
jaar)Ger da Gillebaart, Stengelin-
straat 14, Katwijk aan Zee (11 jaar)W i 1-
Noort, Zandsl.kade 5, Sassenheim (1?
jaar); H. Per fors, Hoofdstraat 75, Sassen
heim (12 iaar); Jannetje van Ek, Pr
Frederikstraat 10, Leiden (11 jaar); Corne
lls van Muyen, Tramstraat 6, Rijnsburg
(12 jaar): Gerardus Jacobus Buys
Duinoord 19, Katwijk aan Zee (13 jaar)
Willem Staring, Van Heemstrastraat
19, Sassenheim (13 jaar); Truus Jon
kers, Van Heemstrastraat 17, Sassenheim
(11 jaar); Florie Lindhout, Wilhelmi
nastraat 3, Noordwijk-Binnen (10 jaar):
Cornelia Rodenhui g, Vliet Z.Z. 10.
Rijnsburg (12 jaar); S i e n tj e Francisca
B erg, Kalvermarkt 8, Leiden (13 jaar),
Willem v. d. Bosch, Ter Leede 3, Sas
senheim (12 jaar); C. Wilbrink, Oude
Poststraat 63 H., Sassenheim (11 jaar); Ma
rie de B 1 o i s. Lagewaard C. 10. Koude
kerk aan den Rijn (13 jaar) N i e k S i 1 j 6
Uiterstegracht 16a, Leiden (14 jaar); Airi-
ana Marie van d e r M e e r. Korte Raam
steeg 77, Leiden (13 jaar); Adriana Jo
hanna den Ouden, Prins Hendriklaan
1. Oegstgeest (12 jaar); H. A. van Zuy
len, Meezcnstraat 7, Leiden; Ca
trien van Egqiond, Hoofdstraat, Sas
senheim (12 jaar)Gesina de Ru, Noord
einde 15, Leiden (12 jaar); Corry Zuur
deeg. Lammermarkt 44, Leiden (14 jaar):
Petronella Gcrda den Ouden, Prins
Hendrikstraat 1, Oegstge ct (13 jaar); M
rie van Veen, Lagewaard C. 56, Koude
kerk aan den Rijn (15 jaar)L. S t u i v o e t,
Floris Schoutenstraat 3, Sassenheim (13
jaar); J. Star, 3e Prellaan 51, Lisse (12
jaar)A n n e 1 i e n M o o 1 e n a a r, Over Ter
Leede 2-45, Sassenheim (12 jaar).
Achter dit slot nóg een slot en wel
Twen mcdedeellngon.
I. Wij wachten van de tien eerstgenoemde
prijswinnaars binnen acht dagen bericht of
zij wellicht iets anders dan de genoemde
artikelen wcnschen te ontvangen. In dat
geval willen we probeeren aan hun wensch
te voldoen. Vanzelf mag 'tniet duurder zijn
dan de hem of haar toegekende prijs kost.
II. In geen geval kunnen wij over den uit
slag van deze prijsvraag in correspondentie
treden. Ieder zal dezen maatregel kunnen
en willen billijken.
DOOR E. D. J. DE JONGH JR.
DE PLAKKATEN VOLGEN
ELKANDER OP
VERBEURDVERKLARING, VER-
BANNiNG EN TERECHTSTELLINGEN
».-)
I vol
De ketterjacht was te Kampen dus
len gang. en dat degenen, die ook maar
verdacht werden de nieuwe leer aan te han
als paria's beschouwd werden, moge
blijken uit een mandaat van den keizer,
den met zooveel geestdrift aanvaarden nieu
landsheer, dat in 1541 werd uitgevaar
digd en waarbij werd bekend gemaakt, dat
al degenen, die behept waren rnet kettersche
gevoelens, ook al hadden zij daarover be
getoond, of al was hun deswege gra
tie verleend, toch niet in eenigen raad zit
ting mochten hebben noch een eerlijk beroep
mochten uitoefenen. Dit ondervond ook J a
cob Sc h roeder, de zoon van C I a e s
van Enssen, die bij een processie riiet
den noodigen eerbied betoond had en des
wege voor het gerecht gedaagd, als ketter
werd gesignaleerd. Hij nam echter de vlucht
waarop de Raad verklaarde, dat hij, als men
hem in handen mocht krijgen, overeenkom
stig het keizerlijk edict zou worden gestraft
Intusschen won de nieuwe loer ook onder
de geestelijkheid veld, zoodat er zelfs hiei
en daar gebrek begon te ontstaan aan Room
sche priesters oin de parochiën te bedienen
Zoo was er te Kampen een priester, M e l-
ohior Pelgrim genaamd, die een aan
hanger van do nieuwe leer geworden was
en zich daarop naar Wittenberg had bege
ven, waar hij was gehuwd en vader van
eenige kinderen was geworden. Vandaar
ging hij naar Bergen als predikant van de
kerk van het daar gevestigde Hanze-kan
toor. In 1548 was rie vader van dezen Pel
grim, die ook te Kampen woonde, gestor
ven, en nu verstoutte hij zich om naar zijn
vaderstad te komen om de erfenis te helpen
regelen. Dit bekwam hem echter slecht,
want ten stadhuize ontboden werd hem
daar aangezegd, dat hij „bij schijnender
zon" de stad moest verlaten en daar niet
meer mocht binnenkomen" zonder dat hij
toestemming had verkregen van den keizer.
Later is deze Melchior Pelgrim met Cas
ner Coolhaes te Deventer als Her
vormd prediker opgetreden. Een andere Kam
per priester, E n g L e rt Vrije genaam
gaf openlijk blijk van met het Roomsche ge
loof te breken door zijn huwelijk met de ba-
gijn Elisabeth Lamberts.
In 't jaar 1544 woedde in dit gewest de
vervolging in hevige mate. Had iemand
vleesch gegeten op een Vrijdag of op een
anderen dag, waarop dit verpoden was, of
had iemand zich door spreken of het lezen
van verboden boeken tegen de Roomsche
kerk komen te misgaan, dan werd hij on
verbiddelijk met den dood gestraft door ver
branden, hangen of radbraken en werden
zijn goederen verbeurd verklaard. Ook in
1551 werden er velen om des geloofswillo
aan een wreeden dood onderworpen, schoon
de eene officier, met de uitvoering van de
plakkaten belast, meer gema.tigdheid aan
den dag legde dan de ander.
Omstreeks dezen tijd werden er te Kam
pen verkocht en verspreid exemplaren van
het boek van Johannes Anastasius
V e 1 u a n u s, getiteld Der Leecken
wee h wijzer, zijnde een onderrichting in
al de principieele punten des Christelijken
geloofs. Hij was pastoor van -Garderen op
de Veluwe, maar werd een ijverig voorstan
der en aanhanger van de Hervorming, doch
meer in Lutlierschen dan iu Calvinistischen
geest. Den 27en Januari 1555 verscneen er te
Kampen een publicatie tegen het verkoopen
en verspreiden van genoemd geschrilt met
bevel om die boeken, als men ze in hanaei.
kreeg, bij Schepenen en Raad in te leveren
Onder de regeering van Philips II, die in
1555 zijn vader als heer van deze landen
was opgevolgd, werd het er wat de gewetens
vrijheid betreft niet beter op, hoewel de ge
loofsvervolging in dit gewest en in de stad
BOEKENTASCH aan: JANNA GERR1T-
JI-'. VAN NIEUWKOOP, Koestraat 18,
Rijnsburg (13 jaar).
SCHEMERLAMPJE OF KLOKJE aan:
MAGDALENA FAAS. Smelleweg 30,
Lisse (13 jaar),
NAAIDOOS OF GROOT BOEK aan:
FEMMIE VAN ZUILEN, Heerensteeg 4.
Leiden (14 jaar).
GROOT BOEK in prachtband aan: A
VAN ROSSUM, Wagenstraat 2, Lisse
(16 jaar).
GROOT BOEK in prachtband aan:
BERTUS BLOK, Nieuwe Rijn 74, Le:
den (11 jaar).
De prijswinnaars onze beste wcnschen! lwia>ct ,..B Ull
En die geen prijs hadden? Houdt er den I Kampen niet van zoo ernstigen aard
moed in, jongens en meisjes! Laten we-
hopen elkaar nog eens te entmoeten!
Deze prijsvraag heeft ons weer versterkt
in de overtuiginp-, dat er een sterke band be
staat tusschen ons blad en de, jeugd.
Honderden jongens en meisjes zijn niet
alleen trouwe lezers van, maar ook ijverige
propagandisten voor ons blad.
Laat 't zoo blijven en moge in de loekomst
die band nog versterkt worden.
En mogen we op jullie blijven rekenen?
Ja? Afgesproken?
Van onzen kant belovon wij ons best te
doen om weer eens een ander plannetje uit
te denken.
En weer nu allen bedankt en hartelijk ge
groet door
DE PRIJSVRAAG-COMMISSIE.
COMMUNISTISCHE WRAAK?
Tijdens de protestvergadering te Heerlen
kwam de dienstbode van Üs. G. Mol Zater
dagavond omstreeks tien uur thuis. Zij
trachtte de voordeur te openen met den sleu
tel, dóen zij zij zich had, doch bemerkte, dat
de deur aan de binnenzijde met de knip ge
sloten was. Daarop begaf zij zich naar de
achterzijde der woning en merkte dadelijk,
dat er ingebroken moest zijn, althans een
der ruiten in de serre was vernield. Zij be
gaf zich naar de politie, die onmiddellijk
een onderzoek instelde. Het bleek, dat de
indringers zich aan de achterzijde van de
woning toegang hadden verschaft en in alle
kamers van het huis waren geweest, daar
de kasten hadden opengetrokken en den in
houd van de verschil lende laden op den
grond hadden verspreid.
Een boekenrek aan den muur bevestigd,
was met behulp van een pook van den
muur gehaald en op den grond geworpen.
Enkele kleine dingen werden vernield. Op
de bovenverdieping waren alle bedden af
gehaald en alle beddegoed log op de gang
en in andere kamers, terwijl op een der ka
mers de gaskraan was opengezet. Over het
gascomfcor was een becldesprei geworpen.
Voorts bleek nog, dat waarschijnlijk bij het
verlaten van het huis petroleum was uitge
goten Ln de serre en daarop was papier
neergelegd en in brand gestoken. Het schijnt
evenwel, dat tengevolge van den tocht het
vu« weer was gedoofd. Op een der kamers
van de bovenverdieping werd een papiei
gevonden, waarop geschreven stond „com
munistische wraak." De politie heeft on
middellijk een uitgebreid onderzoek inge
steld, dmt evenwel bemoeilijkt werd doordat
ook de telefoonleiding vernield was Bij het
verlaten vain het huis haddon de indringers
het eleotrische licht in het geheel-a huis la
ten branden, daardoor den indruk wekkend,
dat eir personen thuis waren.
s als
elders. Dit laatste was te danken aan de j
gematigdheid van den nieuwen stadhouder
Johan van Ligne graaf van Arem-
berg, die in 1548 deze waardigheid had
aanvaard. Toch kon men zich ook in Over
ijssel niet onttrekken aan de willekeur en
de wreedheid, die het bestuur van Al va
straks zouden kenmerken, en aan den teugel
loozen ketterhaat van een man als Philips
II. Zoo ondervond men ook hier den druk,
die den aanhangers van de meuwo leer
werd opgelegd, >n werd don 30en December
1559 de regeering van Rampen door den
stadhouder Aremberg op last des konings
aangeschreven om scherp toezicht uit te oefe
nen op verboden boeken en op personen, die
zich van elders hier kwamen vestigen. Het
volgende jaar kwam er weer een verordening
tegen het niet behoorlijk houden van Zon
dagen, heilige- en vastendagen, tegen het
schrijven, drukken, hebben, koopen, verkoo-
erspreiden van verboden boeken en
tegen heimelijke scholen en conventikelen.
In 1563 werd dit verbod vernieuwd en moest
de Raad van Kampen beloven, dat de plak
katen des konings met alle naarstigheid en
gestrengheid zouden worden uitgevoerd.
De instelling van de nieuwe bisdommen
gaf verklaarbare ergernis en op een dagvaart
van ridderschap en steden, den 27en Januari
1562 te Deventer gehouden, ontzagen de af
gevaardigden van Kampen zich niet daarte
gen krachtig te protesteeren. daar zij de
bisschoppen beschouwden als kettermees
ters en inkwisiteurs. Zij waren van meening
dat door die instelling inbreuk gemaakt
c\yerd op de vrijheid an de privilegiën van
ae stad.
Het eene verbod volgde op het andere. Nu
eens 9 Mei 1563werd straf bedreigd
tegen het herbergen van befaamde ketters
en opnieuw tegen het stuk van verboden
boeken; dan weer 21 Mei 1565 waar
schuwde de stadhouder gedeputeerden van
Kampen goed toe te zien dat er geen ver
boden vergaderingen gehouden werden, ter
wijl in het volgende jaar de steden -Zwolle,
Deventer en Kampen overeenkwamen, dat
hun, die wegens kptterij uit één dezer ste
den wegens ketterij gebannen zouden zijn,
niet zou worden toegestaan zich in een
de andere steden te vestigen, noch zelfs
daar binnen te komen. Den 27en Augustus
1566 werden de plakkaten tegen de ketters
te Kampen opnieuw afgekondigd.
De Gereformeerden eischen kerken.
Al deze maatregelen waren echter niet in
staat om de belijders van den Gereformeer
den godsdienst te bedwingen in het uitko
men voor hun meening, cn den voortgang
van de nieuwe leer tegen te gaan, en hoe
meer deze zich uitbreidde, hoe strenger de
verordeningen en strafbedreigingen werden
frt weerwil daarvan nahi hot aantal van
gedaan, gestadig toe, eo niettegenstaande de
strenge bevelen ontzagen zij zich zelfs niet
om in het vrije veld predicates te houden.
Ook in Kampen gebeurde dat. zoodat de ste
delijke regeering bij klokgelui een streng
verbod deed uitgaan tegen het toelaten van
dergelijke nieuw-opgeworpen predikanten,
het bezoeken van hun vergaderingen of het
aanhooren van hun predication, terwijl alle
conventikelen van de Gereformeerden wer
den verboden, en zij, die zich aan hel scheu
den van kerken of kloosters zouden schul
dig maken, met den dood werden bedreigd.
De Hervormden in Kaïnpen lieten zich
echter door ai deze maatregelen en verboden
niet uit het veld slaan, maar gingen er too
over om aan het uiten hunner bezwaren
meer kracht bij te zetten. Daartoe kwam een
groot aantal burgers op den 3en September
1560 in de kerk van liet Heilige Geest-gast
huis bijeen. Z.j vaardigden vier mannen
uit hun midden af naar de vergadering van
Schepenen en Raad, die op 't raadhuis aan
't delibereeren was over de benarde tijdsom
standigheden. De afgevaardigden gaven daar
den wensch te kennen van d^ in de Heilige
Geest-kerk vergaderde burgers om in 'l he
it gesteld te worden van een kerkgebouw
ten einde daarin godsdienstoefening te hou
den naar de Augsburgsche confessie. (1)
Eenparig besloten Schepenen en Kaad aan
«Ie afgevaardigden mede te deelen. dat men
aan de landvoogdes, de Hertogin van Par
ma. de toestemming daartoe zou vragen,
en dat men de Ridderschap en de andera
steden zou trachten te bewegen om dit ver
zoek te steunen. Aan de deputaten werd
verzocht dit antwoord aan de vergaderda
burgers mede te deelen en hen te vermanen
om zich stil te houden en de orde niet te
verstoren Ongeveer op denzelfden tijd had
in Zwolle en Deventer een zelfde beweging
plaats; ook in elk van die steden werd door
de Hervormden om een kerkgebouw ver*
zocht.
Des anderen daags besloten de drosten in
de provincie en de afgevaardigden van da
steden, in het klooster te Windesheim ver
gaderd, aan de Hertogin van Parma een
schrijven te richten, waarin zij er op aan
drongen dat in iedere stad aan de burgers
l.wee kerken of tenminste één kerk zou wor
den toegewezen, waarin het Woord Gods ge
leerd en de heilige sacramenten benevens
de andere ceremoniën bediend konden wor
den naar de orde der Augsburgsche Con
fessie. Zij verzochten dringend om spoedig
een toestemmend antwoord te mogen ont
vangen, daar zij in het tegenovergestelde
geval niet voor de rust en de goede orde
zouden kunnen instaan. Eu mocht er soms
middelerwijl iets geschieden, waardoor de
rust onder de burgerij verstoord zou wor
den, dan hoopten zij dat er zoowel bij zija
koninklijke majesteit als bij hare vorstelij
ke doorluchtigheid genoegzame gronden van
verontschuldiging zouden aanwezig zijn.
Den 9en September kwamen de gezanten
van de drie steden op het raadhuis te Do-
venter bijeen om te beraadslagen hoe zij op
de beste wijze ook bij den stadhouder Graaf
van Aremberg zouden kunnen oepleiten het
afslaan van een kerk aan die burgeis, die
begeerden te leven naar de Augsburgsche
Confessie
Den volgenden dag vervoegden zich de
afgezanten van de drie steden bij den stad
houder, die toen juist binnen Deventer
was. De gezanten van Kampen waren Jas
per Schep el er en Arend toe Boe-
co p. De laatste, sinds 1559 Licl- van den
raad en burgemeester van Kampen, heeft in
deze en latere jaren aan zijn stad onschat
bare diensten bewezen. Hoewel hij den
Roomschen godsdienst beleed, was hij een
eerlijk man. vol liefde voor zijn geboorte
stad, cn had hij een afkeer van de Spaan-
sche dwingelandij en een open oog voor da
rechten van zijn Hervormde medeburgers.
Dc gezanten van de drie steden dan werden
door Aremberg ontvangen op de proosdij;
zij legden hun grieven bloot en gaven hun
wensch en te kennen gelijk zij die in den
brief aan de landvoogdes hadden uiteenge
zet
Aremberg, die een ijverig Katholiek was,
maar toch altijd zijn best deed om den vre
de, de rust en de orde te bewaren, had ver
schillende bedenkingen tegen het verzoek.
Zoo was hij niet voor het invoeren van da
Augsburgsche Confessie, omdat daarop al
licht andere leeringen zouden volgen en al
lerlei bezwaren daaruit zouden voortvloeien.
Hsóhoon hij den wensch der burgers wel
kon verstaan, zoo vreesde hij nochtans, dat
de inwilliging daarvan de verontwaardiging
des konings zou opwekken, en men moest
wel bedenken welk een machtig heer hij
was. De stadhouder herinnerde verder aan.
ermaningen en bevelen, door den ko
ning meermalen, ook nog te Gent vóór zijn
vertrek naar Spanje, gegeven en aan het
verzoek van do steden om steeds bij haar
privilegiën en oude gebruiken te mogen blij
ven. Aremberg van zijn kant had meerma
len. óók tegen den president Viglius gezegd,
dat hij zich zou verzetten tegen het invoe
ren van nieuwigheden en dat liij liever zijn
stadhouderschap zou prijsgeven dan iels te
doen, indien de koning hem dat mocht bevo
len. dat in strijd zou zijn met de privile
giën van het landschap Overijssel. En nu
lievreemdde het den stadhouder, dat de ste
den aandrongen op een verandering van de
religie, wat toch zeker een groote nieuwig
heid was. Het richten van het verzoek van
de landvoogdes, dat men van plan was,
raadde hij ten sterkste af, omdat hij vooruit
wel wist welk antwoord daarop volgen zou
en wijl hij er van overtuigd was, dat de her
togin niets zou doen buiten bevel van den
koning. Verder herinnerde hij eraan, dat da
hertogin en de edelen overeengekomen wa
ren. dat de predikanten zouden mogen blij
ven prediken daar waar dit lot dusver had
plaats gehad, tenzij de koning daarin ver
andering mocht brengen, en dat dit predi
ken op andere plaatsen niet werd toegela
ten. Eindelijk herinnerde hij eraan, dat het
plunderen van kerken met kruent zou wor
den tegengegaan.
Op het rapport, dat de afgevaardigden van
Kampen bij Schepenen. Raad en beide ge
meenten uitbrachten omtrent hun wederva
ren bij den stadhouder, werd besloten op
nieuw een deputatie af te vaardigen naar
den graaf van Aremberg te Zwolla om hem
nogmaals te verzoeken dat deztf^r bij de
hertogin op aan zou dringen in dé drie ste
den een kerk beschikbaar tc stellen tot het
houden van godsdienstoefeningen naar de
Augsburgsche Confessie. Of, zoo hij daartoe
niet genegen was, aan de drie steden dat-
*ene te vergunnen, wat in andere landen of
steden op het stuk van godsdienst was toe
gestaan of toegestaan zou worden.
Zoo hegaven zich dan den 13en Septem
ber 1560 de gedeputeerden van de drie ste
den andermaal naar den stadhouder, die
thans te Zwolle zitting hield. Doch de sa-
menspreking had niet het gewenschte ge
volg.
(1) Deze whs in 1530 door Melanchton op-
r!e predikers, die de Hervorming waren toe gesteld, en den 24en Juni van dat jaar voor-
