EBPALESTA
WOENSDAG 19 MAART 1930
TWEEDE BLAD PAG. 5
EERSTE KAMER
GESTRAFTE TRAAGHEID?
KLEINE WETSONTWERPEN
DEFENSIEBEGROOTING
Vergadering van 18 Maart lt
De Eerste Kamer moest haar afdeelingcn
vernieuwon. Tot nieuwe afdeelingsvoorzil-
ters bleken later gekozen de heeren v. Was
senaar* v. Catwijck, v. Voorst tot Voorst, v. d.
Bergh, Polak en Fock. Drie links dus on
twee rechts. Vermoedelijk is slappe opkomst
van de leden der rechterzijde oorzaak van
dezen uitslag. Traagheid is dan gestraft..
Een aantal wetsontwerpen van geringen
omvang werd daarna goedgekeurd, o.a. dat
betreffende de verbetering van de Vlissing-
gche haven.
Vervolgens werd de bcgrooting van
Defensie
ean de orde gesteld.
De oud voorzitter, Baron v. Voorst tot
Voorst (R. K.) opende hot debat en be
toogde, dat het ijveren voor den vrede nim
mer de zorg voor een goede landsvcrdcdi-
Sing mag doen verslappen. Frankrijk en
elgië geven van ontwapening het tegen
deel te zien. Zelfs Denemarken denkt niet
aan ontwapening, wijl het zijn internatio
nale verplichting niet wensoht te verzuimen.
Aangedrongen werd op opheffing
itelsel der dubbelrangen en op krachtige
(steun aan het vooroefeningsinstituut.
Tot waakzaamheid tegenover het Russi-
Bchc gevaar spoorde de heer Koster (Lib.)
aan.
Maritieme beschouwingen hield de heer
HeerkensThijssen (R.K.) Hij vroeg
waarom in plaats van het scheepje de
„Arend" niet een flottieljevaartuig i
ragao was gezonden en zou wenschen, dat
een dezer vaartuigen er voortdurend bleef
kruisegu
De marinevliegtulgen moeten behouden
blijven; er Is uitstekend mee te manoevree-
ren.
Mevr. Pothuis-Smit (S.D.) informeerde
of de commissie-Aalberse voldoende reke
ning houdt met de wenschen van den Bond
van rnohilisatieslachtoffers. Voorts bepleitte
rij beter behartiging van de belangen der
oud-gepensionneerden.
Betreurd werd, dat. de heer v. Voorst tot
Voorst zoo weinig geloof in den vrede had
getoond. Mevr. Pothuis verklaarde i
wapening te gelooven en achtte het uitgeslo
ten, dat Nederland, indien het zou zijn ont
wapend, zou worden aangevallen.
Prof. v. E m b d e n (V-D.) fulmineerde in
gelijken geest en op zijn bekende manier
tegen wat hij noemde „oorlogsuitgaven".
Met autoriteit verklaarde hij, dat de wa
penfabrikanten de Londcnsche conferentie
tot een paskwil maken.
Betoogd werd zulks in strijd met de
getuigenissen van de Duitsche legerleiding
dat onze weermacht in 1911 van geen be
teekenis is geweest.
De -Volkenbond zit ook nog vol met ver
keerde opvattingen. De opvatting moei
daar wonjen losgelaten: Ln eiken oorlog
staan twee partijen tegenover elkaar, die
ieder voor zich meenen het oorlogsmiddel
terecht toe te passen. De vrijz.-dem. staal
Biet op het standpunt van individueel?
weerloosheid en zij erkent ook voor den
Staat het recht van verdediging tegen ruis
en opstand, ook al zou men daarbij
bloed moeten vergieten. Maar de strijd te
gen misdaad en opstand, die een politie
taak is. eischt in de verste verte niet hot
aantal slachtoffers van een oorlog van weer
macht tegen weermacht
Het beste middel om ons te verdedigen is
de verdediging in rechte.
De heer v. Embden was om half 6 nog
niet uitgesproken en zal heden zijn rede
Voortzetten.
KRING VAN WERKGEVERS
CENTRALES
EEN VERVOLG OP
..EEN VERBLIJDEND SLOTSTUK"
In ons blad van Maandag 27 Januari
werd onder het hoofd „Een verblijdend slot
stuk" afgedrukt een verslag van een verga
dering van don „Kring van Werkgoverscen-
tralon".
Wij namen dit verslag woordelijk over uit
de „Mcdedeelingcn" van de Christelijke
Werkgevcrs-Vcreoniging.
Ons doel hiermee was, om, waar eenige
wrijving was ontslaan tusschen de georga
niseerde Christelijke werkgevers en de
werknemers, de goedo verhouding te helpen
herstellen.
De publicatie hoeft bij den „Kring van
Werkgeverscentra len" ontstemming ge
wekt, zoowel om het feit der publicatie zelf,
alsook omdat wel de rede door den heer F.
L. van der Bom, als waarnemend voorzitter
van dien Kring gehouden, volledig en woor
delijk word weergegeven, doch niet hetgeen
in antwoord daarop door anderen gezegd
werd. Hierdoor werd, aan dc hand der voor
melde „Mededeellngen", die woordelijk ge
citeerd worden, ten aanzien van die ant-
woorden eon onvolledig en onjuist beeld ge
geven. Thans geven wij nog gaarne den vol-
ledigen tekst van de antwoorden van de
heeren ir. J. A. Kalff, voorzitter van het
Verbond van Nederlandsche Werkgevers; J.
Goedkoop, voorzitter van „Centraal Over
leg" en J. P. J. Asselbergs, voorzitter van de
Alg. R.-K. Workgcvers-Veveeruging, tot wel
ke publicatie do .Kring van Werkgevers-
contralcn" liet Bestuur va.n de Christelijke
We.rkgevers-Vereeniging machtigde.
Na de rede van den heer F. L. v. d. Bom
zeide de heer Kalff, dat hij liever niet het
woord gevraagd zou hebben, maar zich ge
noodzaakt ziet naar aanleiding van de
woorden van don waarnemend voorzitter
eenige opmerkingen te maken. De heer Van
der Bom heeft aan spreker vooraf toege
stuurd wat hij voornemens was te zeggen.
Spreker heeft dit gewaardeerd, maar moet
bekennen, dat zijn verwondering over den
inhoud van het gesprokene door deze voor
afgaande toezending niet is verminderd.
Spreker stelt er prijs op in deze openhartig
zijn meening te zeggen. Het nut van wat
men zou kunnen noemen de „getuigenis"
van den heer Van der Bom is spreker ont
gaan. Immers de heer Van der Bom zeide,
dat hij de vraag zou kunnen stellen,
of het Verbond van Nederlandsche Werkge
vers ook voortaan in den „Kring" als-grond
slag onzer samenwerking zou aanvaarden
„een volledige eerbiediging van de beginse
len, waarvan de R.-K. Werkgevers-Vereeni-
ging en de Protestantsc.il Christelijke Werk
gevers-Vereeniging uitgaan, zoodat ook ver
der bij het aan de orde stellen van onder
werpen, bij voorbaat er tegen worde ge
waakt, dat niet dan punten van practisch
beleid ter sprake komen, welke op grond
hiervan een vruchtbare bespreking doen
verwachten. Doch de heer Van der Bom ver
klaarde verder, dat hij deze vraag niet
wilde siellen, omdat hij ervan overtuigd
was, dat de uitingen van -mr. Philips eèn
persoonlijken indruk waren, zooaJs trou
wens door dezen zeif destijds nadrukkelijk
is verklaard.
Welnu, wat heeft de heer Van der Bom
nog meer van noode dan deze overtuiging,
die hij reeds bezit? Overigens zou deze
vraag, naar sprekers meening, ook prac-
tische be-teekenis hebben gemist, omdat het
immers uitgesloten is, dat in dezen „Kring"
zaken worden besproken, die een der leden
niet zou wenschen te bespreken. Natuurlijk
kunnen de te behandelen onderwerpen al
leen met aller instemming ter tafel komen
en spreker heeft niet den indruk, dat hier
eenige moeilijkheid zou kunnen rijzen.
Als men niettemin een omschrijving zou
willen geven van het werkterrein van den
„Kring", dan kan spreker zich zeer wel aan
sluiten bij de opmerking van den heer Van
dei* Bom, dat bij de keuze der onderwerpen,
welke hier in bespreking worden gebracht,
rekening wordt gehouden met den aard an
bet onderwerp, zoodat die vraagstukken,
welke een principieele beslissing vorderen,
hier niet aan de orde worden gesteld of
slechts in zooverre worden bezien, als de
practlsche toepassing zulks eischt, of met
liet oog op een toelichten van elkanders
standpunt tot beter verstaan gewenscht
wordt geacht
Inderdaad, het ligt voor de hand, dat
slechts op deze wijze ln dezen „Kring" prac
tisch werk gedaan kan worden.
Spreker zou het bij deze opmerkingen
kunnen laten, omdat het verdere betoog
van den heer Van der Bom meer gericht was
tegen de rede van den heer Philips, zij het
ook in diens afwezigheid. Spreker acht zich
niet geroepen, noch gerechtigd, hier een
verdediging van die rede te geven. Dit kan
trouwens veilig aan mr. Philips zelf worden
overgelaten. Een uitzondering wil spreker
echter maken voor de opmerkingen van den
heer Van der Bom, dat mr. Philips een
„voorstelling" zou hebben gegeven „alsof
d' beginselen van de R.-K. Werkgevers en
de Protestantsch Christelijke Werkgevers
liier in den „Kring" verdoezeld worden".
Deze opmerking klinkt alsof mr. Philips
in strijd met de waarheid te kennen zou
hebben gegeven, dat de R.-K. en de Chris
telijke Werkgevers in den „Kring" hun con-
fessioneele overtuigingen zouden hebben
verloochend of losgelaten. Vast staat, dat dit
door nu*. Philips nimmer is gezegd of be
doeld. Alleen heeft hij er op gewezen, dat
hem niet was gebleken, dat het verschil Ln
levensbeschouwing geleid had tot een aude-
re verhouding tusschen patroon en arbei
ders een opmerking, die overigens voor
rekening van mr. Philips blijft, maar die
toch moeilijk aanleiding kan geven om te
twijfelen aan do beginselvastheid van dc
confessioneeie ccntralon. Voorts kan toch
wel aangenomen worden, dat de reputatie
van deze centralen integendeel voldoenden
waarborg oplevert, om eiken twijfel ten de
ze uit te sluiten. -Voor het Verbond van Ne
derlandsche Werkgevers is reeds uit hoofde
van de velschillende levensbeschouwingen
zijner leden voor een dergelijken twijfel
geen aanleiding.
In verband met deze reputatie is het spr.
niet duidelijk geworden, waarom de opmer
king van mr. Philips tot een zoo ernstig
betoog als thans door den heer Van der
Bom is geleverd, aanleiding zou moeten ge
ven.
Spreker wil intusschcn ten overvloede
gaarne verklaren, dat, voor wat het Ver
bond van Nederlandsche Werkgevers be
treft, steeds de bedoeling heeft voorgezeten
en blijft voorzitten om in dezen „Kring van
Werkgeverscentralen" alle moeilijkheden in
verband met de beginselen van de confes
sioneeie centralen te vermijden. Het Ver
bond wenscht niet anders, dan alles achter
wege te laten, wat in dit opzicht aanstoot
zou kunnen geven.
Het liefst zegt spreker tenslotte en hij
zegt dit met een zekeren nadruk dat hij
hoopt, dat hiermede het laatste woord ge
zegd is, wat óver deze zaak te zeggen valt.
In verband met het voorstel van den
•aarnemend voorzitter om spreker tot voor
zitter van den „Kring" te oenoemen, merkt
spreker op, dat hij, hoewei dit voorstel
waardeerende, voor het oogenblik geen aan
leiding kan vinden deze benoeming te aan
aarden. Spreker stelt daarom voor den
heer Van der Bom als zoodanig aan te wij-
De heer Goedkoop merkt op, dat door den
waarnemend voorzitter in zijn rede ook een
oogenhlik Centraal Overleg is genoemd. Spr.
wil ziph daarom gaarne aansluiten bij de
woorden van den heer Kalff en verzekert
gaarne, dat ook op Centraal Overleg steeds
de bedoeling voorat de beginselen van an
dersdenkenden te eerbiedigen.
De heer Asselbergs had aanvankelijk wel
;t een en ander willen opmerken naar
aanleiding van het door de heeren Van der
Bom en Kalff gesprokene, doch wil dit ach
terwege laten in verband met den wensch
van den heer Kalff, da.t thans over déze
aangelegenheid het laatste wóórd gezegd
zou zijn. Spreker volstaat derhalve met de
opmerking, dat de meening van de Alge-
leehe R.-K. Werkgevers Vereeniging zich
./rijwel dekt met de meening, die door den
heer Van der Bom naar voren is gebracht.
Spreker stelt er evenwel prijs op te verkla
ren, dat de Algeméene R.-K Werkgevers-
Vereeriigïng vol vertrouwen onze verdere
samenwerking in den „Kring van Werkge-
vers-Centralen" tegemoet treedt.
EEN MERKWAARDIG SOORT VAN' ZWEEFVEER.
WAT EENS OP
19 Maart
hoog en torsoht een veergondel, welke vie-r w-De ijzeren brug, welke men bier ziet, is 33 M.
vindt men tusschen Rasbeoht e>n Os ten (D). agens en veertig personen kan
Het transport geschiedt electrisdh over de ruim 90 M. breede rivier.
Het advies
van den Radioraad
VOOR DE K.R.O. PRINCIPIEEL
ONAANVAARDBAAR
DE V.A.R.A. WIL 25 PROCENT
De r.-kartüi. Maasbode bevat een artikel
over de verdeeliing van den zendtijd volgens
het advies van den Radioraad, waarin aan
de A.V.R.O. 26 prooenit, de drie „gekleurde
omroepen elk 18 procent, aan bijzondere onn-
roepvereenigiingen tésamen 5 procent wordt
toegekend, benevens 15 procent aan een al
gemeen programma, dat iedere week door
een andere omroepvereenigimg zal uitgezon
den wordon. Het artikel noemt dit advies
voor de katholieken principieel onaanvaard
baar en bovendien practisch onuitvoerbaar.
Wat dóet dit advies?, vraagt het stuk.
Hot deelt ons volk in twee groepen: de
„neutralen" en de „bijzondeu-an". Wij aan
vaarden deze onderscheiding niet: de eenig
werkelijke scheidslijn die one volk heeft is:
rechitsoh-liniks, termen die iedereen begrijpt
Die lijn is duidelijk gemarkeerd in pera en
politiek, in bet geheele onderwijs en ook in
de radio evenals in elke andere organisatie.
En daar komt nu de Radio-raad en ne
geert niet alleen de werkelijke scheiding,
die in ons volk leeft, maar neemt daarbij
d« vrijheid de minderheid tot meerderheid
te maken. Want volgens het gepubliceerd
advies krijgen de .^neutralisten" 82 pet
„A.V.R.O." 4- zgn. algemeen program) en is
de reet van den zendtijd voor de „bijzondere" j
groepen. De Katholieken, die lh van de be-
volking uitmaken, (35.06 pet.) krijgen minder
dam */s van den te verdeelon radio-zendtijd.
Dat zal ons Katholieke volk, dat zijn radio
heeft gebouwd tot een sterken burcht, aooit
begrijpen.
De Radiio-raad stelt nu een „nationaal" of
m „algemeen" program voor op zendtijd,
die uitsluitend aan de p rincipleel-christelijke
groepen wórdt ontnomen. Dit is volslagen
in strijd met de wet, die spreekt van een
verdeeling naar „billijkheid" en met het
Katholiek program, dat ook „billijke verdee
ling van den beschikbaren zendtijd" wil.
Er komt nog iels bij.
In zijn Memorie van Antwoord inzake de
ïgrooting van de Posterijen enz., aan de
Eerste Kamer, schrijft de Minister van Wa
terstaat o.a., dat hij voor een oplossing van
het zendtijdvraagetuk de Radio-wet geens
zins een belemmering acht,.„ook niet indien
voor deze oplossing samenwerking tusschen
de omraepoigairuisatiiiea vereischt is."
Dit zinnetje schijnt er op te wijzen, dat
de minister meent het hem uitgebrachte ad
vies op dit punt te kunnen volgen. Mij wil
een deel van den zendtijd geven aan de ge
zamenlijke omroeporganisaties, die gedwon
gen worden im onderlinge samenwerking een
algemeen program uit te zenden!
Het is ons een raadsel, dat men den minis
ter het recht zou toekomen te verordenen,
dat een algemeen program moet worden uit
gezonden. Wij zouden tegen dergelijk recht
overwegend bezwaar hebben. Op een goeden
dag zou zoo'n recht,msibruikt door een
kwaadwillig minister, noodlottig kunnen
worden voor iedere uitzending van een be
paalde kleur.
Resuméerend besluiten wij: dat de Katho
lieken geen opgedrongen „nationalen" om
roep kunnen aanvaarden;
dat een „algemeen" of „,natJio^naaT, pro
gram niet mag worden uitgezonden ten
koste van de Christelijke groepen alleen;
dat een regeling, als voorgesteld in het
advies van den Radio-raad, strijdig is met d®
Radio-wet en met het program van de Ka
tholieke Staatepairtij.
Hoe toen de wet en dit program ook uit-
legge, het is onbestaanbaar, dat men er zou
kunnen uithalen, dat een Minister van Wa
terstaat de bijzondere omroepen zou kunnen
dwingen tot eenigertei medewerking
aan de uitzending van een „algemeen" pro
gram.
Daarom as het advies van don Radio-raad
voor ons principieel onaanvaardbaar.
Ook de socialistische radio-liefhebbers
blijken niet in te stemmen met het advies.
In de op 15 Maart gehouden vergadering
van de V.A.R.A. is door den voorzitter ge
zegd, dat de weelde van de A.V.R.O. berust
op het onrecht aan de V.A.R.A. aangedaan
en dat laatstgenoemde onverzwakt haar
eiisoh op een kwart van den beschikbaren
zendtijd handhaaft. Dit veroorzaakte luiden
bijval. De voorzitter zei verder: „en wij
verklaren ons bereid om mee te w-erken aan
de verzorging van ©en algemeen program-
JEUGDHERBERG HEYENOORD
WORDT TE ARNHEM GEOPEND
Te Arnhem zal de volgende maand de
jeugdherberg Heyenoord worden g/eopend
Het huis, waarin de gouverneur van Ned.-
Indië, jhr. mr. A. C. D. de Graaf, 's zomers
verblijf hield, is thans ingericht tot een dei-
mooiste jeugdherbergen van Nederland. Het
huis is gelegen op een heuvel, begrensd
door een uitgestrekt bosch nabij het welbe
kende Mariendaal. Voor het huis staande
heeft men een schitterend uitzicht op een
groot gedeelte van de Betuwe, zelfs op de
grensplaatsen van Duitschland.
GEBEURDE:
Het was op den 19den Maart 1813, dat le
Blintyre (Lanarkshire) David Livingstone
werd geboren, een der merkwaardige per
soonlijkheden der negentiende eeuw.
Hij was de zoon van Neil, die bij de En-
gelsche marine had gediend, zeer geloovig
was en in de laatste twintig jaar van zijn
leven, diaken was te Hamilton. David was
zijn tweede zoon, die reeds op zijn tiende
jaar naar de katoenfabriek werd gezonden.
Tot diep in den nacht wijdde hij zich aan
godsdienstige studiën, daar hij zendeling
wilde worden. Bovendien verslond hij aller
lei werken over godsdienst en natuurlijk©
historie, doch geen romans. Hij wilde eerst
als zendeling naar China gaan. Daar woedde
evenwel de opiumoorloog en eindelijk aan
vaardde hij een aanbod voor Zuid-Afrika.
Van Natal werd Livingstone naar het land
der Bechuanas gezonden, een ong. 700 mij-
Ion ten noorden van Kaapstad gelegen streek
waar hij tot 18-45 als zendeling werkzaam
was. In 1849 ondernam hij voor het eerst jen
bepaalde ontdekkingsreis, waarvan het doel
was het nog door geen Europeaan aan
schouwde Ngami-meer. Dat doel gelukte. In
1852 bracht hij vrouw en kinderen naar
Kaapstad, nam voor twee jaar afscheid van
hen en zond hen naar Engeland.
Tusschen 1852 en 1856 onderzocht hij den
Zambesistroorn. Hij volgde van Linyanti de
zen stroom door het Portugeesche gebied tot
den Indisclien Oceaan.
In 1856 keerde Livingstone naar Enge
land terug en ook nog in 1865. In dit laatst©
jaar trok hij van kaap Delgado Afrika weer
in. Livingstone heeft daar bijna zeven en
een half jaar in het onmiddellijk ten zuiden
van den evenaar grenzende gedeelte van het
binnenland van Afrika gezworven.
Op deze reis is Livingstone, Mei 1873 ge
storven. Waarschijnlijk tengevolge van het
doortrekken van een moerassige streek,
waar men soms uren achtereen, tot over de
heupen door het water moest gaan, leed hij
aan dysenterie.
Zijn lijk, dat, zij het op primitieve wijze
door zijn getrouwe zwarten was gebalsemd,
werd naar Engeland vervoerd.
Op den 18 April 1874 werd het stoffelijk
overschot van den grooten man naar de
Westminster abdij overgebracht.
INGEZONDEN MEDETEELING.
SNIJ-. SCHAAF-, STOOT.. 0RANOWONDEN
B2B DOET WONDEREN 13Q «o -75CT
DE WEG HALFWEG-SLOTERDIJK
WORDT BINNENKORT GEASFALTEERD
In de M. v. A. aan de Eerste Kamer over
de Begrooting van het Wegenfonds voor 19301
zegt de minister van Waterstaat, dat van
den weg 's-GraverdiageRotterdam het ge
deelte 's-GravenhageDelft binnenkort ge
reed zal zijn, terwijl snelle aanleg van het
gedeelte DelftRotterdam wordt bevorderd.
De weg AmsterdamHaarlem voldoet thans
in eersten aanleg aan de bestaande verkeers»
behoeften. Het ligt in de bedoeling het ge
deelte HalfwegSloterdijk bij gedeelten te
asfalteeren, naar mate de straatklinkers ver
sleten zullen zijn. Vermoedelijk zal dan in
1935 de vervanging geheel voltooid zijn.
Voor dien tijd zal ook de nieuwe rijksweg
AmsterdamVelsen zijn voltooid.
De Minister kan niet toegeven dat met
den bouw van nieuwe bruggen te weinig
voortvarendheid wordt betracht en 'dat de
plannen lukraak worden gemaakt. Nadat ten
aanzien van de overbrugging van het Hol-
landsich Diep zal zijn beslist, zal worden
getracht de uitvoering hiervan in het pro
gramma in te schakelen zonder vertraging
in het tot stand komen van de beide ander©
doorgaande verbindingen.
Uit het volle levert
GENERAL MOTORS
CONTINENTAL S.A.
IV (Slot)*)
Onze Colijin, men weet het, heeft te Genè-
*e getracht de tariefmuren, die om bijna elk
land zijn opgetrokken, zooveel mogelijk te
Biechten, door het stichten van een tarie-
Ven vrede.
Wat tariefmuren beteekencn, daarvan
Weet een Amerikaansche firma als de Gene
ral Motors, die op grooten schaal in Europa
invoert, mee te praten. Er zijn landen, die
de eigen auto-industrie beschermen doorliet
heffen van zulke hooge lasten, dat er voor
een buitenlandsch merk bijna geen doorko
men aan is.
Ook België heeft vrij hooge invoerrechten
voor automobielen en in de fabriek van Ge
neral Motors te Eeckeren lean men in den
tneest letterlijken zin des woords de tarief
muren zien oprijzen.
Dat zit zoo:
Voor de auto's en onderdeel en, die, uit
Amerika ingevoerd, bestemd zijn voor het
Belgische afzetgebied, moet een hoog in
voerrecht worden betaald, terwijl -voor de
producten, die doorgaan naar andere lan
den, alleen doorvoerrecht moet worden ge
stort
De goederen nu, d(e voor Belgisch gebruik
bestemd zijn, worden streng gescheiden ge
houden van die welke voor andere landen
borden aangevoerd. Een bepaald gedeelte
van de fabriek, met blindo muren omgeven
is cr voor bestemd en wil men eens een be
paald onderdeel, dat, nooclig is, uit deze af
deeling betrekken, dan krijgt men 'het niet
los of eerst moet de Belgische' douane die
hier altijd aanwezig is, er een loodje aan
hebben gehecht, ten toeken, dat liet invoer
recht is betaald.
1 is een zonderling gezicht, deze encla
ve te midden van de begaiegrondsverdie-
Ping.
We zijn hier bij onzen rondgang door het
fabriek en complex het laatst aangeland en
lullen er ook het laatst over schrijven, maar
het merkwaardige is, dat vele der ondmdee-
Een foto van verschillende leidende figuren van J. Waller Thomson Cy., de grooic
publicUeit-firma, die de dagbladreclame van General Motors Continental verzorgt.
Zittende v.l.n.r. de heeren L. R. Coleman en C. E. Suiter; staande v.l.n.r. A. Bridgrnan,
AFraiteur, L. Smilde en J. H. Cerny.
len, die we in de carosseriemakerij en hij
de inotorafdoeling reeds hebben zien gebrui
ken hier het eerst zijn bewerkt. Wanneer
men zich nog dc luchtfoto uit ons eerste ar
tikel herinnert, zal men gezien hebben, hoe
General Motors te Eeckeren aan een der
bassins is gelegen en de grooie zeeschepen
met de onderdeelen langszij aanleggen. Als
met kranen de geweldige kisten in de fa
briek zijn gezwaaid, staan nijvere handen
gereed ze uit te pakken.
Men moest eens zien, hoe dat geval bin
nenkomt. Gróote partijen spatborden en an
dere ijzerdcclen worden opgestapeld voor
liet gebruik, maar alle zitten zc dik onder
bet vet en zóó kunnen ze niet gebruikt wor
don.
Er is een zeer groote ontvettingsmaclune
in de bega ncgrond safdeel ing, wa ar het vet
langs chemischen weg -wordt verwijderd.
Bij groote partijen worden de nog inge
vette onderdeden aan ijzeren staven op
gehangen en heel langzaam verdwijnt alles
door een transportband voortbewogen in 'n
gigantische trommel, die met zijnwindlngon
rodelbaan doet denken. Ik
een half uurtje op visite te gaan, want er
heersdht oen allergemeenst© atmosfeer. Het
is er gloeiend heet niet alleen, maar de
trichloriethyleon-gassen benemen. U schier
den adem en na weinige oogciiblikkcai
zoudt ge als buitenstaander misschien be
wusteloos in elkaar zakken.
Men went echter aan alles en de arbei
ders, die hier werken, „halen er hun neus
niet voor op" en ruiken niets meer van. de
benauwende dampen.
Bij het laltbad, dat na de ohtve11ioigskuur
volgt, is het al niet veel anders. Die lak is
ook geen. zuivere 1711 en de temperatuur is
hier bijkans nog iets ondragelijker.
De heer Spanjaards, mijn getrouwe leids
man, die me tot in de uiterste hoeken van
het G.M.C.-bedrijf heeft rondgevoerd, bracht
me en :k ben er dankbaar voor, want eeij
journalist mag gec.i salonheld zijn ook
hier.
Het was interessant
Ontzaglijke kuipen met autolak stonden
rimpelloos klaar, onmerkbaar schier zakte
de transportbami, waaraan de nu blanke
metaaldeelen hingen, naar benedenéén
niet aaaiirad*. j in doze ontsmettingsafdeelingcentimeter, nóg een centimeter en daar
raakte het uiterste onderste van 60 spatbor
den tegelijk de oppervlakte van de lakkuip,
bijna roerloos niet de beweging als van een
schuifelende slang zakte de massa lager, al
lager, tot alles in de zwarte vloeistof ver
dwenen was ©n al weer nieuwe 60 spatbor
den nader bijschoven om het bad te onder
gaan.
Vet glimmend zag men wat verder de ge
lakte metaaldeelen na hun onderdompeling
weer uit de kuip t© voorschijn komen, lang
zaam volgden ze het voorgeschreven traject
om uit t© druipen om dan weer heel lang
zaam in een droogoven te verdwijnen.
Die droogoven was een crimeDe hee-
tc-prikkelende lucht van drogende lak be
nam je don adem, de thermometer stond
hier nog eenige graden hooger en de ruimt©
waar we door moesten wringen was krap.
In ons gezelschap geraakte een nogal cor
pulent persoon klem tusschen den oven en
den muur en we vreesden al hem als een
plasje terug te vinden, maar gelukkig: hij
,\vist zich los te wringen en naar lucht hap
pend vonden we elkaar buiten dit oord der
verschrikking weer terug, blij, dat geen
nieuw inferno ops wachtte.
Weliswaar volgde er nog een lakinstalla-
tie de verschillende onderdeelen worden
wat men met een vakterm noemt „dubbel
gebakken" maar aangezien deze precies
hetzelfde was als do eerste, konden we zc
gevoeglijk overslaan.
Veel meer trok het ons aan nog eens een
kijkje te nemen in de afdeelingcn waar we
de wielen kant en klaar zagen maken, een
bezoek t© brengen aan de groote ruimte-, die
is gereserveerd voor de vervaardiging van
vrachtcarosseriecn. Dat. is weer een nieuwe
tak van dienst van de General Motors, die
wel op zal nemen, daar het ook hier moge
lijk zal zijn door de grootsche macliinerieën
en het vervaardigen van groot© aautalien
standaard-modellen den prijs der carosso-
rieën te -drukken ien bate van den verbrui
ker.
Een klein er af deel inkje was gereserveerd
voor de vervaardiging van bussen, waarbij
'uiteraard niet zoo in het groot wordt'ge
werkt.
Typeer énd in contrast met de benauwen
de stilt© in dc lak- en ontvettingsovens was
'het lustig gehamer van de autogene lasch*
afdeeling, waar do verschillende, onderdeelen
electrisch aan elkaar worden geklonken.
Van de groote schaftlokalen van het per
soneel, die ook beganegronds zij iT inge
richt, gaven we tusschen ons vorige artikel
reeds een plaalje. -
De voor hem waarschijnlijk wel belanrijk
rte afdeel in gen had echter de heer Span
jaards tot het laatst beward. Dat warén
de afdeelingcn „afleveri'.-g" en „propagan-
Het eerste contact, met hun elementeen overzicht van de proefbaan der General
Motors te Antwerpen, waar alle wagens eerst ter dege worden uitgeprobeerd, voor ze
worden afgeleverd. Links ziet men de helling, waar al de auto's „van stapel" looperu
Ik noem ze maar in één adem, omdat ze
toch niet buiten elkaar kunnen.
De aflevering:
Stel U voor een bijna niet te overziene
hal, die volgepropt staat met alle moge
lijke General Motors-producten: Buicks, Ca
dillacs, Marquette's, Ghevrolets, Trucks en
wat er verder op de markt wordt gebracht.
Het is de trots van Ecckeren's f abri eksl ei-
ding, piet alleen, dat ze er staan, maar
vooral ook, dat er dagelijks groote schoon
maak onder wordt gehouden, dat ze bij troo
pen de l'abriekspoort uitgaan.
Dit isnlet te boud gesproken en men ver-
deivke mij er niet van, dat ik nu al aan de
afdeeling „propaganda" bezig ben. Wie even
een kijkje kan nemen op het kantoor van
de „leaders", dat direct bij de afdeeling „af
levering" aansluit, kan zien, hoe men zich
hier vaak verdringt om af te sluiten en
straks met de wagens te vertrekken, door
heel België en tot. ver buiten België.
Hoevéel duizenden auto's hebben sedert
6 November van het vorig jaar,toen denten
we fabriek werd geopend, de „aflevering"
al niet verlaten.
Hoe dat mogelijk was?
Voor een niet gering deel door de afdee
ling „propaganda". Onbekendheid is voor
een product als de auto doodelijk en be
kendheid zonder „propaganda" onmogelijk.
Welk een beteekenis cl© „propaganda'" ook
voor de General Motors heeft, wc konden er
van J. Walter Thomson aan de Avenue d©
France te Antwerpen waar een staf van
werkers onder leiding van deheeren Pratt
en Suttcr de G.M.C.-productcn er met d©
dagbladreclame inbrengen als gesneden
koek. Maar tochpropaganda en afleve
ring, ze zouden beiden tot rudimenten in
krimpen, wanneer niet de kwaliteit van 't
product voorop stond.
Ik ben blij, dat ik ook onze lezers een,
zij liet vluchtig, en niet volledig beeld, heb
kunnen geven van de groote acuratesse en
de sterk doorgevoerde efficiency, die in d©
General Motorsfabrielc wordt toegepast om
voor weinig geld een goed- autoproduct op do
markt te brengen.
Hoe goed dat product, hoe voortreffelijk
de General Motors-automobielen zich op den
weg betoonen, dat kan U elke gebruiker ver
tellen en dus behoef ik het niet te doen.
IL
