TWEEDE KAMER
BINNENLAND.
Gemengd Nieuws.
DONDERDAG 13 MAART 1930 TWEEDE BLAD PAG. 5
DE WINKELSLUITINGSWET
VERSCHERPING DER ZONDAGS-
SLUITING DOOR DE
RECHTERZIJDE AANGEBRACHT
Vergadering van 12 Maart 1930.
OVERZICHT
Over art. 4, eon artikel met uitzonderingen
op de Zondags- en avondsluitijig is gisteren
heel wat afgepraat. Een groot aantal amen
dementen was erop voorgesteld, waarvan
•lpciits enkele succes hadden.
np extremistische, die zich geheel buiten
rie werkelijkheid plaatsten, hadden natuur
lijk niet de minste kans. Veel argumenten
pi* voor werden ook niet bijgebracht. Wel
enkele algemeenheden. Die zijn echter in de
Tweede Kamer niet gangbaar. Daar wordt
gevraagd naar werkelijke argumenten. Bo
vendien wcnscht de Kamer geen wet, die on
middellijk alle effect zou missen, maar een
wet die positief uitvoerbaar is.
Dat het geheele wetsontwerp het karakter
van een compromis draagt, bleek heel dui
delijk. Het houdt het practiscb bereikbare in.
De minister bleef alle verzwakking, welke
ter linkerzijde gewenscht werd, afwijzen.
Kleine verheleringen in de richting van ver
scherping werden verkregen door de heeren
Smeenk. Snoeck Henkemans en v. Hellcn-
herg Hubar. Ter linkerzijde voelde men daar
uit den aard der zaak weinig voor.
Twee artikelen deed de Kamer af. Heden
easn we verder. Het ergste is echter voorbij.
VERSLAG
De Kamer begon gisteren met een regeling
van werkzaamheden.
De behandeling der Winkelsluitingswet
werd daarna voortgezet.
Bij art. 4. bevattende
kwam weer een serie amendementen aan do
orde.
Het artikel luidt aldus:
1. De bepaling van art. 2, onder a 'Zon-
dagssluiting) vindt geen toepassing:
a. Ten aanzien van winkels, waar uitslui
tend of in hoofdzaak brood, banket, suiker
werk en chocolade wordt verkocht op 1
Januari, 21. 25, 26 en 31 December en op don
eersten Paaschdag en eersten Pinksterdag;
b. ten aanzien van bloemenwinkels op 1
Januari, 14 en 15 Augustus, 1 en 2 Novem
ber. 24. 25, 26 en 31 December en op den
eersten Paaschdag;
c. ten aanzien van melk-, visch" en fruit
winkels tot 12 uur des middags, uitsluitend
voor den verkoop van melk, room, vi6ch en
fruit;
d. ten aanzien van winkels, wanT uitslui
tend of in hoofdzaak brood, banket, suiker
werk en chocolade wordt verkocht, geduren
de ten hoogste vier achtereenvolgende uren
liggende tusschen 9 uur des voormiddag' c
8 uur des namiddags, doch uitslui tend voor,
den verkoop van die waren en onder voor
waarde, dat van de uren, gedurende welke
de winkel op Zondag voor het publiek is ge
opend te atlcn tijde duidelijk is kennis ge
geven op een geschrift of drukwerk, 'at aan
de toegangsdeur tot den winkel is beves
tigd, zoodanig, dat daarvan van buiten af.
gemakkelijk kan worden kennis genomen.
2. de bepaling van art. 2 (avondsluiting!
onder b. vindt geen toepassing:
a. op Zaterdag;
b. op den dag voorafgaande aan Hemel
vaartsdag, op 14 Augustus en 31 October,
onder voorwaarde, dat onderscheidenlijk op
Hemelvaartsdag, 15 Augustus en 1 Novem
ber voor oen winkel Je regeling wordt toe
gepast, welke voor dan Zondag Is vastge
steld;
c. in hei tijd vak van 25 November tot en
met 5 December en in hot tijdvak van 18 tot
e.n met 21 Devember;
d. ten aanzien van bloemenwinkels op
30 December en winkels, naar uitslu.teiul of
in hoofdzaak bood-, banket, suikerwerk én
chocolade wordt verkocni op 25 en '31 De
cember:
3. Op de in het tweede lid gemwuude voor
afgaande dagen zal h 't echter verboden zijn,
een winkel voor het publ'.ek geopend te heb
ben na ld uur des namiddags en \oor 5 uoi
des voormiddags.
4. Kappers- en birbierswinkels mogen op
de in het tweede lid, onder a en b genoemde
dagen, benevens op 24 December, zoo deze
dagen werkdagen zijn, lot 11 uur des namid
dags voor het publiek geopend zijn, doch na
I 10 uur des namiddags uitsluitend voor het
verrichten van kappers- en barbierswerk
zaamheden.
Amendemen ton.
De beer v. Voorst tot Voorst (R.K.)
verdedigde een amendement om tegemoet te
komen aan de boerenbevolking, die «ewoon
is des Zondags na de godsdienstoefening
niet alleen brood, maar ook vleesob mee
i naar huis te nemen.
Door den heer v. R a p p a r d ^Lib.) werden
een tweetal amendementen toegelicht. Het
eerste bedoelde de sigarenwinkels op Zon
dag enkele uren open te stellen; het tweede
beoogde banketbakkers niet 4, maar 6 uren
op Zondag te doen open zijn.
Een amendement van den heer v. Hel
le n b e r g Hub ar (R.K.) wenschte de ban
ketbakkerswinkels op 25 Dec. niet om 10,
I maar om 8 uur le sluiten.
I Ameudementen-v. Dis (S.G.P.) bedoelden:
a. adle ontheffingen van Zondagssiuiting te
j doen vervallen; b. om de slultingsuitzonde-
ringen niet voor de Roomse be feestdagen op
15 Aug. en 1 Nov. te doen gelden.
De heer Smeenk
(A.R.) verdedigde een
amendement om
voor banketbakkers-
vink els uitzondering
/an do Zondagsslui-
ting niet te verleenen
voor eersten Paasch-,
Pinkster- en Kerst
dag. Een volgcnJ
amendement bedoel
de voor bloemenwin
kels op eersten
Paaschdag en eer
sten Kerstdag geen
uitzonderingen toe te
staan.
Het derde amendement wilde melk-, visch-
en fruitwinkels op Zondag niet tot 12 uur,
maar tot 10 uur v.m. openlaten. Een laatste
amendement bedoelde om de banketwinkels
's Zondags te doen sluiton.
I De heer Snoeck II e nk e m a n 6 (C.H.)
verdedigde een amendement om ook op don
avond voor Goeden Vrijdag de winkels tot
De heer v. d. Bergh (S.D.). bestreed het
10 uur geopend te doon zijn.
eerste amendement-v. Rappard; dat van den
I heer v. HeMenberg Hubar werd een kleine
verbetering geacht.
I De beeir Sn o e c k ITenkemane (C.H.)
was tegen beide amendementon-v. Rappard
en achtte dot van den heer v. V. t. Voorst
overbodig. De Zondagssluiting wilde hij zoo
i ver. jnogelijk doorgevoerd aion en was daar
om voor de hmcnd'einiinten-Smeenk, behalve
de 4 uur open zijn aanvaarden met het oog
dat betreffende de koekbakkers. Iiij wilde
op de feitelijke toestanden Gedwongen slui
ting zou verschillende winkeliers ongeluk
kig maken, omdat het grootste deel van hun
debiet op Zondag valt.
De heer v. Wijnbergen iR.K.) was te-
pard. Met de twee amendementcp-Smernk
gen de amendementen-v. Voorst en v Rap-
was hij het eens: koek koopen kan men ook
op Zaterdag. Het nmcndemtn- Snoeck Hen-
kemans werd lorisch geacht Niet begrepen
werd waarom de heer v. Dis de Roomsche
I feestdagen wil uitschakelen en niet de Jood
sche.
Ook de hee r Smeenk (A.R.) wees daar
op. Hij geloofde van bestaansvernietiging bij
Zondagssluiting niets. De menschen hebben
zich wel aan groot-er dingen aangepast.
De heer Schaper (S.D.) meende, dat als
koekwinkels gesloten worden, deze lunch
rooms zullen worden en dan mogen ze den
heelen dag open zijn.
De heer v. lie 11 en berg Hubar (R.K.)
zou voor het sluitings-amendement-Smeenk
voelen, indien hij niet van gevoelen was, dat
't wegnemen der 4 uur voor de koekwinkels
aanleiding zaïl zijn, dat de menschen in ca
fé'© en andere inrichtingen zich van versna
peringen zullen gaan voorzien.
De heer Zandt (S.G.P.) betoogde, dat het.
ie gebod geen andere gedragslijn toelaat,,
(Kan in het amendement-v. Dis vervat is. De
R.K. heiligendagen wil hij niet erkennen.
Er werd van beginselen gesproken, maar het
verband met de zaak werd niet duidelijk, te
minder indien we letten op de practijk der
„vaderen", diie veel ruimer waren dan de
heer Zandt en de zijnen.
Ur. Schokking (C.II.) wenschte te ver-
nemen, dat in airt. 9 de bedoeling ligt, dat,
gemeenteraden nader aanpassing kunnen
zoeken van de centrale regeling met den
geeet der bevolking.
De Minister van Arbeid vertrouw
de, dat ten aanzien van de absolutistische
amondementen-Van Dis de Kamer wel con-
«ekwent zou zijn.
De eerste twee amendementen-Smeenk
werden eigenlijk aanbevolen. Zelfs had de
minister neiging tot overnemen. Het amen
dement ten aanzien va-n de visch- en fruit
winkels werd ontraden. Eveneens de alge-
heele Zondagsstuiting van banketwinkels.
Het amendement-Snoeck Henkemans ont
moette geen bezwaar. Evenmin dat van den
heer v. Hollenherg Hubar.
Eventueele verscherpingen van gemeente
raden waar zulks in overeenstemming is met
de zeden, zal geheel in overeenstemming zijn
met art. 9.
Het amendement-v. Voorst is niet in het
belang van de doorvoering der Zondagsrust,
welke de voorsteller zegt te willen.
Over de waarde van sabbath en Zondag
spreekt het wetsontwerp zich niet uit. Ge
beurde dit wel ten aanzien van andere feest
dagen, dan zou dat een zeer hatelijk karak
ter krijgen.
Volgden d«
VRAGEN VAN KAMERLEDEN
DE MIJNVERSTERRINGEN IN INDIE.
Het Tweede Kamerlid Van Rappard heeft
den minister van Koloniën de volgende vragen
Zyn de loopende geruchten juist, dat door
de regeering in Nederland is vastgesteld, dat
in Indië de batterijen ter verdediging van de
iiynversperringen bezet zullen worden door
personeel van de landmacht?
Zoo ja, acht de minister het niet ten nadeele
van de Indische defensie, dat de verdediging,
bewaking en behandeling van die mynversper-
ringen, in afwijking van het tot nu toe ge
volgde systeem, in handen komen van twee
deelén der weermacht, marine en leger; te
meer, daar het toch zal kunnen voorkomen,
dat marineschepen en marinevliegtuigen deel
nemen aan de verdediging van de versperrin
gen en waardoor de zoo noodige eenheid van
opvattingen by die verdediging niet bevordert
Vermeent de minister niet, dat de door do
regcering hjerbedoelde getroffen maatregel in
tegengestelde richting gaat van de organisa
ties by mogendheden met oorlogservaring,
waar zelfs de kustverdediging by marine
ondergebracht
DE NIEUWE BURGEMEESTER VAN OEGSTGEFST
Gistermiddag is de nieuwe Burgemeester van Oegstgeest, de heer A. J. van Gerrevink,
feestelijk ingehaald en daarna plechtig geï nstalleerd. De schooljeugd bracht den r
Burgervader een zanghulde.
stemmingen-
De heen- Smeenk trok de amendementen
3 en 4 in, om de Kamer een stemming te
besparen, nu was komen vast te staan, dat
ze geen kans van aanneming hadden.
Um dezelfde reden trok de heea- v.
Voorst tot Voorst zijn amendement in.
Prof. Visscher (A.R.) legde de verkla
ring af, dat hij en enkele andere leden zijner
fractie voor het le amendement-v. Dis zullen
stemmen, los van de gegeven toelichting en
ondanks het echelden der S.G.P. op de antd-
rev.
Het eerste amendement-v. Dis (algeheele
Zondagssluiting) werd verworpen met
779 tegen 7 ©temmen. (Voor: v. Dis, Zandt,
D. v. Twist, Visscher, Severijn, v. Dijk en v.
d. Heuvel).
Het eerste amendement-S m e e n k (Zon
dagssluiting voor de banketbakkers op le
Paasch-, Pinkster- en Kerstdag) werd aan-
s e n o m e n met. 46 tegen 38 stemmen. Het
tweede amendement (Zondagssluiting voor
bloemenwinkels op lsten Kerstdag en
Paaschdag) werd eveneens rechts tegen
links aangenomen.
Het eerste amendement-v. Rappard
werd verworpen mei 64 tegen 17 stem*
mon.
Het tweede amendement-v. Rappard
viel eveneens: met 61 tegen 23 stemmen.
Het tweede amendement-v. D i s (Room
sche feestdagen) werd verworpen met
si tezen 3 stemmen.
Het voorstemmen van den heer Lingbeek,
die den vorigen dag over kwellen van an
dersdenkenden gesproken had, werd met
luid spotgelach begroet.
De amendementen van de heeren Snoeck
Henkemansenv. Hellenberg Hu
bar werden z. h s. goedgekeurd. Eveneens
het geamendeerde artikel.
Aan de orde was vervolgens art. 5, dat
uitzonderingsbepalingen bevat voor het ge
vat het hoofd of de bestuur-Ier van een win
kel, tot een kerkgenootschap behoort, dat
den wekelijkschen rustdag op den Sabbath
of op den zevenden dag viert.
Ds. V o 6 (Lib.) verdedigde een amende
ment om Joden gelegenheid te geven op
Zondag hun winkels open -te -houden.
De heer v. d. Bergh (S.D.) had een amen
dement om adleen in de zomermaanden den
Zondag als compensatie voor den Zaterdag
te geven.
De 'heer v. D i s (S.G.P.) verdedigde een
amendement om de voor de Joodsche win
keliers getroffen uitzonderingsbepaJingen op
Zondag te doen vervallen.
De heer Smeenk (A.R.) erkende eenl-
ge compensatie voor de Joodsche winkeliers
wenschelijk, maar het amendement-Vos
gaat hem te ver.
De Minister verdedigde bet artikel,
dat in overleg met de Joodsche geestelijk
heid is geformuleerd.
Het exclusivisme van den heeT v. Dis vindt
in de Kamer geen weerklank. Zijn amende
ment is zeer onrechtvaardig tegenover een
d-eel onzer landgenooten, meende de minister
De heer Vos bleef het aangeboden equi
valent onvoldoende achten.
Alle amendementen werden verwoi pen
Die van den heer v. D i s verwierven 1 stem. I
die van den heer v. Die. Het amendement-1
Vos viel met 42 tegen '25 stemmen; dat van
den heer v.d. Bergh met 38 tegen 29 stem
men.
Het artikel werd z. h. s. goedgekeurd en
de vergadering daarna verdaagd.'
Regeling van werkzaamheden.
Op voorstel van den Voorzitter is besloten
om aan die agenda -toe te voegen o.a. de in
terpellatie-De Visser over de werkloosheid,
UITBREIDING VAN GRONINGEN
HOOFDVERKEERSWEGEN EN KANALEN-
VRAAGSTUK
P. on W. deelen in een uitvoerige brief den
p-aadmede, noe liet nieuwe ontwerp-ui'brei-
dingsplan van de gemeente Gronincm er uit
ziet. In de eerste plaats komen de spemweg-
plannen hierin .ter sprake Volgens het uit
breidingsplan zal de spoorlyn naar Assen het
bestaande tracé ku. nen blijven volgen.
De spoorlijnen naar Leeuwarden en die naar
Delfzijl, Roodeschool en Zoutkamp, zullen eerst
de lyn naar Assen een eindweegs volgen. On
geveer by de zuidelijke grens der gomecr.te
buigt van deze een lijn af, welke in westelijke
richting in een groote boog buiten de bebou
wing ora zal worden geleid. Deze lijn splitst
zich even ten Westen van het stadspark m
één tak die naar Leeuwarden zal voercr. en in
één tak naar het Noorden.
Het tweede belangrijke vraagstuk, dat onder
de oogen i3 gezien, was het kanalen v ra ag-
stuk.
Tusschen het Eemskanaal en het Winschotcr-
diep is een havenaanleg geprojecteerd, in d»
omgeving waarvan handels- en industrieteiTei-
nen zijn gedacht. Deze zullen desgewenscH van
een spoorwegaansluiting kunnen worden voor
zien. In dit gebied zal tevens een terein kunnen
worden gereserveerd voor een nieuwe veemarkt
de tegenwoordige is te klein.
Wat de hoofdverkeerswegen te
land betreft, hebben de ontwerpen er reke
ning mee gehouden, dat Groningen het centrum
van de provincie is en dat handel en verkeer
van de omringende plaatsen zich hier concen-
treeren. Met het oog hierop zijn in het oe-
staande stratenplan eenige wijzigingen aan
gegeven.
Tenslotte is in de toelichtende nota het vraag
stuk van een vlieghaven voor deze gemeente
aangeroerd. De ontwerpers hebben evenwel
gemeend, zich er van te moeten onthouden,
voor dit doel thans reeds een bepaald terrein
aan te wijzen.
GENOOTSCHAP VOOR RECLAME
DOEL EN TECHNIEK DER
ETALAGE-KUNST.
By bestuursverkiezing op de gister te
Utrecht gohouden jaarvergadering van het
Genootschap voor Reclame werden herkozen
de heeren C. R- T. baron Krayenhoff en L. Le-
visson, die periodiek aftredend waren, In
plaats van de heeren dr. ing. N. A. Ha 1-
bertsma en Mach. W i 1 m i n k werden ge
kozen de heeren Ir. Den ij s. Dr. Hubert van
Bleyenburg, Schuitema en Fente-
ner van Vlissingen.
Hierna deed de heer L e v i s s o n eenige me-
dedeelingen betreffende de continentale recla
me-organisatie; spr. wekte tot groote Neder-
'andsche deelneming aan het a.s. Brusselsche
congres op.
Na een Brabantsch koffieuurtje werd een
gemeenschappelijk bezoeic aan de Jaarbeurs
gebracht.
In de middagvergadering sprak de heer ir.
Ernst Grünberg uit Weenen over: „Doel
en techniek der étalagekunst".
NEDERLAND-FRANKRIJK
Blijkens tusschen Hr. Ms. gezant te Parijs
en den Franschen minister van Buitenland
sche Zaken op 15 en 28 Febr. j.l. gewisselde
nota's is tusschen Nederland en Frankrijk
°en regeling tot stand gekomen tot wedcr-
zijdsche vrijstelling van inkomstenbelasting
in zekere gevallen, waarbij winsten voort
vloeien uit het scheeovaartbedriif.
de in terpena-ti-e-v. d. Heuvel over den crisis
in den lamdbouw, heit wetsontwerp, regelen
de de rechtspositie va.n kapiteins en schepe
lingen en het ontwerp tot wijziging der Ar
beidswet-
EILANHFNBEURS TE NIEUW-HE1.VOET
In ons blad van gister gaven we een uitvoerig verslag van de officieele opening van
de Eilandenbeurs te Niouw-Helvoet Op deze foto ziet men den Burgemeester temidden
van de vele genoodigden, die de opening bijwoonden.
GROOTE FABRIEKSBRAND
TE OOSTVOORNE
EEN HALVE TON SCHADE.
In den afgeloopen nacht hoeft te Oost-
voome een felle fabrieksbrand gewoed.
Omstreeks 1 uur in den nacht werd brand
ontdekt in de stoomtimmerfabrlek van Gebr.
van Toledo. Het vuur, dat gretig voedsel vond
in de groote voorraden hout, greep snel om
zich heen.
Het gedeeltelijk uit steen en hout opgetrok
ken fabrieksgebouw en de houten by gebouwen,
zijn totaal afgebrand.
De brandweer van Oostvoome kon weinig
tegen het vuur uitrichten en moest zich voor
namelijk beperken tot het beschermen der
omliggende perceelen.
De brand woedde den geheelen nacht voort,
en eerst tegen hedenmorgen 8 uur was ge
vaar voor verdere uitbreiding geweken.
De schade is zeer groot. Behalve de gebou
wen en de voorraden hout, zijn ook eenige
machines verloren gegaan.
De schade, die op ongeveer f 50.000 wordt
geraamd, wordt door verzekering gedekt.
HET DRAMA BIJ BENNEKOM.
De aanwijzing tegen den verdach e H. in het
drama by Bennekom zyn, naar het H.bl. meent
zeer versterkt docr het vinden van resten van
verbrande kleedingstukken by zyn woning te
Ede.
Het had de aandacht van de buren van ver
dachte getrokken, aldus het blad, dat daags
na den moord de rogk uit den schoorsteen van
H.'s woning 'n afschuwelijk.n stank verspreid
de, welke aan de lucht van verbrandde klee-
dingstoffen herinnerde. Naar aanleiding van
daarover door de buren afgelegde verklarin
gen is een onderzoek ingesteld; in een hoop
asch bij de woning werden inderdaad eenige
stukjes halfverbrande kleeiingstof gevonden.
De-j resten worden thans aan een onderzoek
onderworpen.
STAKINGSRELLETJES TE ZWOLLE.
Een „werkwillig" vaartuig geënterd.
Woensdagmiddag was een schipper aan het
l' 'en bij de overslagplaats van de firma Buis
man aan het Zwarte Water te Zwolle. Met het
ocg op de dreigende houdrng, den laatsten
tijd aangenomen door de stakende schippers
tegenover hen die wel lading aannemen, begaf
zich de politie met hoofdinspecteur van politie
Lettinek aan boord.
Uit de stad de overslagplaats ligt on
geveer een half uur buiten de stad kwam
een schip getrokken door een motorboot, waar
op zich een vijftigtal schippers bevonden. Dit
schip naderde het schip, dat ge'aden werd en
ondanks de sommatie van don hoofdinsoecteur
grepen de schippers z'ch aan boord vast en
namen een dreigende houding aan.
Hoofdinspecteur en politie-agenten trokken
hun revolvers, maar een der stakende schip
pers gooide zijn jas uit en plaatste zich voor
de anderen, roepende: „Schiet m;j maar dood''.
Op dit critieke oogenhlik kwamen ter assisten
tie twee inspecteurs en acht agenten. Deze
overmacht deed de schippers afdeinzen.
Voortdurend, ook des nachts, worden de
schepen, die met lading liggen, of geladen
zullen worden door de politio bewaakt. Waar
de verhoudingen scherper worden, vreest men.
dat bloedige botr'ngen niet zullen kunnen uit
blijven. Ook schippers, die hier alleen maai-
doortrekken, zijn niet veilig. Bij de grens der
stad komt er een agent aan boord, die hen
vergezelt tot de stad weer gepasseerd is, des-
gewenscht nog verder, daar ook in Hasselt
de toestand zich meer toespitst.
Ook daar moest de politie versterkt wer
den om de werkwill'gen togen de stakers te
beschermen. De bevrachters uit Zwolle en
Hasselt blijven pertinent weigeren over do
door de schippers opgerichte schippersbeurs
te bevrachten. De staking duurt nu ongeveer
een maand. De geldmiddelen zyn vrijwel uit
geputs
WAT EENS OP
13 Maart
GEBEURDE
Na den Krimoorlog, welke Rusland ten
zeerste had verzwakt en na den Balkanoor
log, waarbij hot land van den Tsaar een rol
had gespeeld, was de toestand in Rusland
allesbehalve bevredigend.
Een meer gunstige bodem voor revolutio
naire en geheime vercenigingen en bonden
kon er niet. zijn. Op dien bodem ontstonden
de gevreesde „nihilisten", die niet alleen da
grondslagen van de zelf-heerschappij en de
voorrechten der verschillende klassen, doch
ook de geldende opvattingen betreffende
familie en eigendom bestreden. De nieuwe
..menschen" stichten een nieuwen geheimen
bond, welko zich het jonge Rusland noemde
en voor de omverwerping van het gezag en
verdwijning van het eigendom agiteerden.
De autoriteiten traden buitengewoon streng
tegen de revolutionairen op.
Ondanks alles werd het aantal nihilisten
voortdurend grooter. Het aantal geheime
drukkerijen groeide voortdurend cn zij slin
gerden redevoeringen, pamfletten, opruiende
geschriften in de volksmassa. Én weldra
volgde misdaad op misdaad.
Op den 17den Februari 1S80 werd de eet
zaal van het keizerlijke paleis te Petersburg
waarheen de keizerlijke familie zich wildo
begeven, met dynamiet opgeblazen. De
Tsaar bleef ongedeerd. Zestig soldaten wer
den gedood en veertig gewond. Nu zag de
regeering in, dat zij den verschrikkelijken
strijd tegen de revolutionairen op zulk een
wijze niet kon voortzetten, wanneer men
niet op den steun der bevolking kon reke
nen en dit laatste was slechts mogelijk
aoor hervormingen in te voeren.
Op den 13den Maart 1881 onderteekenda
Alexander II een decreet, waarbij verschil
lende hervormingen waren toegezegd en
van welke hij een goeden indruk in Rusland
verwachtte.
Alleen, op denzelfden dag werd hij ver
moord. Om 3 uur namiddag keerde de Tsaar
in een rijtuig naar het winterpaleis terug,
vergezeld van een troep kozakken. Toen hij
op den hoek van het Michaelplein was aan
gekomen, werd een bom naar zijn rijtuig
geslingerd, welke het voertuig geheel ver
nielde. Een aantal van de hem vergezellen
de soldaten werd gedood of gewond. De
Tsaar was ongedeerd. Hij verliet den wa
gen en zcidc: „brengt mij naar de gewonden"
Op hetzelfde oogenblik werd een tweede
bom geworpen en deze miste haar doel niet
Den keizer werden de becnen verpletterd,
het lichaam opengescheurd, het gelaat mis
vormd.
Toen hij in het paleis werd gebracht,
stierf hij, zonder weder tot bewustzijn te
zijn gekomen.
Mr. E. OUDKERK, thans referendaris bij het
Departement van Financiën, is benoemd
tot griffier van den Raad van Beroep (O.)
te Rotterdam.
Medisch Feuilleton
Het rapport omtrent het
Schoolartsenvraagstuk, uitgaande
van het Gereformeerd Schoolverband
Reeds van het jaar 1928 af, na de behan
deling van het referaat „Do taak der Over
heid ten opzichte van de Hygiëne in de
School" door Dr. C. J. Honig te Amsterdam,
is het schoolartsenvraagstuk in het Gerefor
meerd Schoolverband aan de orde. Naar het
schijnt moet dit voornamelijk toegeschreven
worden aan het feit, dat de Commissie van
Uitvoering, die over dit vraagstuk te rap-
portecren had, niet dadelijk tot overeenstem
ming kon komen. Het mag dan ook als een
verblijdend teeken beschouwd worden, dat
het tenslotte toch mogelijk is gebleken de
verschillende onv ttingen te verzoenen en
een rapport samen te stellen, dat allen be
vredigde. De kans is daardoor groot dat dit
fep port zonder veel tegenstand te ondervin
den op de eerstvolgende Algemeene Verga
dering zal worden aanvaard.
Het zal wel geen verwondering wekken,
dat wij dit rapport ook in de medische ru
briek bespreken. Het is inderdaad van groot
belang, dat het niet slechts van den kant
van het onderwijs bekeken wordt, maar dat
het ook van geneeskundige zijde die belang
stelling ondervindt, waarop het recht heeft.
En dan kunnen we ons om verschillende
redenen verheugen, hoewel niet steeds ge
heel zonder voorbehoud.
In de eerste plaats blijkt de groote tegen
stand, die het woord schoolarts in vele krin
gen wekt, te zijn gebroken. Men heeft inge
zien, dat het woord schoolarts op zich zelf
geen bcteekenis heeft en dat het nutteloos
is zioh daar voor of tegen te verklaren, zoo
men zich vooraf geen rekenschap heeft ge
geven van den inhoud daarvan. In het rap-
port komt duidelijk uit, dat hier alles af-
I hangt van dc vraag, wat de taak van den
schoolarts is en wie hem de bevoegdheid tot
het uitvoeren daarvan geeft en dat daarover
de principicele strijd behoort te gaan. Het is
te hoper., dat nu het in den wilde weg schie-
ten op het schoolartseninstituut, als een
principieel ontoelaatbaar iets voorgoed op-
gehouden heeft. M.i. kan daarmee aan een
bron van veel misverstand een einde ge
maakt worden. Als de een in den schoolarts
ziet den dolksteek naar den slagader van het
gezin en de ander zijn intrede in de school
ola een noodzaak beschouwt, dan behoeven
deze belde standpunten principieel genomen
toch niet zoo heel ver- van elkaar af te
wijken. Als beiden maar eerst er zich van
bewust zijn, dat ieder van hen onder school
arts iets geheel anders verstaat- Het zou de
onderlinge discussie aanmerkelijk verheldo
ren, zoo men zich niet meer reeds bij het
noemen van den naam alleen, principieel
vastzet en dezen tot een politiek shib
boleth maakt, maar dadelijk tot het hart
van do kwestie dringt n.L: „Wat moet in
principieel opzicht de taak van den school
arts zijn en wie is zijn opdrachtgever?" Naar
het antwoord op de eerste vraag kan dan
beoordeeld worden, of zijn taak in dit prin-
cipiecle licht bezien uiterst miniem :s, zoo
dat men hem practisch niet noodig heeft,
of dat hij werkelijk een roeping kan vervul
len, die voor onderwijs cn kind van bctee
kenis is.
En nu is dit het verblijdende van het rap
port, dat het inziet, dat er op de scholen
J inderdaad plaats is voor een schoolarts, Iets,
wat van medische zijde herhaaldelijk was
betoogd. Het samenkomen in dc school van
zooveel kinderen verhoogt de besmettings
kansen. Do verantwoordelijkheid daarvoor
J rust op de ouders. Zij zenden het kind naar
school, maar zij mogen niet door het zenden
i van dat kind te midden van andere kinderen
I ook maar de kans beloopen, dat door een
I' nalatigheid hunnerzijds een grooter besmet
tingsgevaar dan noodig is over andere kin
deren wordt "acht Temeer klemt Zit
daar er in de huidige samenleving bevol
kingsgroepen zijn, waarin hS gevaar van
besmetting of van besmet worden ongewoon
groot is. En hier volgt nu de zeer belangrijke
conclusie: „Bij een gecompliceerde samen-
lering ban het dus gewenscht zijn, en za!
het meermalen gewenscht zijn, dat do.ouders
zich geheel vrijwillig verbinden om hun
kind aan een onderzoek te doen onderwer
pen, vóór het de school gaat bezoeken en
verder op bepaalde tijden, opdat zoo groot
mogelijke zekerheid ontvangen worde om
trent het afwezig zijn van besmettingsgevaar
hij het eene kind voor het andere. De zorg
voor dit medisch toezicht kan door de
ouders, in casu door het bestuur der school,
worden opgedragen aan een bepaalden door
hem benoemden medicus, die den titel
„schoolarts" ontvangt Combinatie van scho
len voor de benoeming van een bepaalden
schoolarts is uiteraard mogelijk cn meestal
gewenscht"
Het is dus duidelijk, dat aan de ouders
de beslissing in handen wordt gelegd en
deze feitelijk de opdrachtgevers zijn. Tevens
valt op té merken, dat de Commissie niet in
dc eerste plaats den nadruk legt op het ge
vaar, dat het gezonde kir.d van het zieke
bedreigt maar juist uitgaat van het verant
woordelijkheidsgevoel der ouders, dat hen
er toe drijven moet er voor te waken, dat
hun kind geen gevaar voor heit ander ople
vert en hen daarom den schoolarts t hulp
dort roepea. Hal rt Kalme, dat deaa aareu
overweging niet geheel tot haar recht komt
Toch dient zij in haar practisoho en princi
picele gevolgen wel overwogen te worden.
Gestpld een kind heeft wat men in het dage-
lijkseho leven noemt „brand" de z g. impe-
ligo contagiosa, die zeer besmettelijk is.
Zijn ouders hebben zich niet vrijwillig ver
bonden om hun ldnd zoo noodig aan een
onderzoek te onderwerpen. De onderwijzer
is niet in staat te beoordeelen of deze huid
ziekte. een exzeem zonder bcteekenis is of
wel besmettelijk. De ouders meenen het
eerste en vinden het raadplegen van hun
eigen dokter niot noodig en de zorg van den
onderwijzer overdreven. Mr 5 dan de „school
arts" in het belang van de andere school
kinderen dit -rind onderzoeken zoodat hij
de zedolijkc steun van don onderwijzer is,
zoo deze het kind zoolang uit de school
verwijdert totdat het behandeld is? Hetzelf
de valt op te merken bij schurft, de z.g.
favus of hoofdzeer, lichte gevallen van kink
hoest, besmettelijke loopooron en oogaan
doeningen, beginnende gevallen van St. Vi
tusdans, om enkele voorbeelden te noemen,
die in de groote etadssoholen niet zeldzaam
zijn.
Mijn vraag is dus deze of het bestaan van
het schoolartsenstelsel niet uit tweeërlei
overweging gewettigd is. De eerste geldt
dan de verantwoordelijkheid tegenover de
kinderen van andere ouders; de tweede be
treft die tegenover eigen kinderen, die be-
aahenad dienen te woeden tegen d» gevaren
die van andere slordige en onachtzame
ouders dreigen. Er zal dan evenwel iets van
die vrijwillige verbintenis der ouders om
hun kinderen aan een onderzoek te doen
onderwerpen, waarvan in het rapport sprake
is, verloren moeten gaan. al is het dan niet
de Overheid, maar zijn het in zekeren zin
toch weer de ouders in collectieven zin i.e.
het schoolbestuur, dat eventueel dwingend
zou moeten optreden.
Niettemin, het feit, dat het rap»rt zijn
voornaamste argument voor de aanvaar
ding van liet schoolartseninstituut z^cht in
de wederzijdsche verantwoordelijkheid der
ouders, voor hun kinderen geeft het een
groote morecle waarde. Er blijkt daarmee
een gezond levensprincipe te zijn voorop
gesteld. Als er dan ook nu maar naar ge
handeld wordt en de ouders zelf de bctee
kenis van zoo'ri onderzoek inzien en het
ook voor hun kind noodig achten, al heeft
het oogenschijnlijk niets bijzonders.' Slechts
op deze wijze kan het effect van den school-
arts zirh zoo gunstig mogelijk openbaren.
Het onderzoek wordt dan een wederzijdsch
hulpbetoon, een poging om elkaar weder
zijds voor mogelijk gevaar te beschutten.
Dr. G. K. SCHOEP.
