ENGI CEMENT
£en- of meergezinshuis
A. VAN WIJNGAARDEN ZONEN
(gemeente, Bouwondernemer
en Architect
HEERENHUIZEN
COMPLEX
Prachtige Showrooms
- -
BOUWBLAD No. SS, PAG. 3
MAANDAG 24 FPPPUAPI 1S30
RUSTIG WONEN te OVERSCHlE
1 TE KOOP aandeTH. JACOBALAAN. Mooie
VRIJE HUIZEN met tuin. Zeer goede verbinding met
fü Rotterdam—Centrum. I 9000. - en t 9500.—.
t* bevragen bij: C HOlZHtUER. Rilt Rijweg 131. Cniscliii
Tel. 42467 en op het werk.
bev. 5 Kamers. Badk., 2 W.Cs. Keuken, ruime Zolder. Hypotheek
aanwezig. Inlichtingen bi]
N.K. Bouw- en Eip'oita'u Mij. „6ER10H' Oir®c eui 6. VERSCHOT
ZUIDERPAR.M.AAN 192 OEN HAAQ. TELCrOON 30460
De huidige grondpolitick der groote ge
meenten vertoont de tendenz, groote terrei
nen in de uitbreidingsplannen op te nemen,
welke buiten de grondspeculaties vallen, en
op deze terreinen z.g. tuindorpen of tuin-
stadswijken te stichten, welke beoogen aan
stadsbewoners een ééngezinshuis met tuintje
te geven.
De grondlegger der tuinstads-gedachte:
Ebenezer Howard, geeft in zijn boekje „Gar-
den-dties of to-morrow" een uitgewerkte op
zet voor afgeronde, economische eenheden,
die hij tuinsteden noemt, welke eenheden hij
laat omringen door satelliet-steden, kleine
tuinsteden, welke door straalsgewijs ge
plaatste hoofdwegen (spoorwegen) met de
eenheid in het centrum, en voorts door cein-
tuurlijnen onderling, verbonden zijn.
Dat deze opzet alleen reeds door zijn be
wustheid
CULTUREELE WAARDE
bezit, valt niet te ontkennen. Meestentijds
toch is de stad van heden een opstapeling
van schijnbare toevalligheden, en in de con-
sallteit zeer moeilijk te doorgronden voor den
stedenbouwer.
En wat het leven in de tuinstad zelf be
treft: hier is rekening gehouden met de in
dividualistische neigingen, welke uitgeleefd
kunnen worden in de tuinstad, in het land
huisje, omgeven door een stukje grond, waar
op wat geplant, gepoot kan worden, ver van
het geroezemoes van de „city". Daar kan het
kind gedijen in de natuur en daar vergiftigt
men elkaar het leven niet door burenruzie,
geplaag en gesar.
„De voordeelen van het ééngezinshuis voor
het gezinsleven staan zoo vast", aldus de heer
H. van der Kaa in zijn destijds uitgebracht
praeadvies, „dat slechts niet te overwin
nen bezwaren van oeconomischen
aard ons mogen doen afzien van
de stichting van de eenige soort
van woning, die op den naam „te
huis" kan bogen".
Dr. L. Heyermans geeft toe dat er in de
woorden van den heer v. d. Kaa ongetwijfeld
veel waars schuilt, maar zegt hij: „bij
groote steden wordt het wonen ver van het
centrum, waar het dagelijksch werk moet
worden verricht, van te groote urgentie, dan
dat dit kan worden genegeerd."
En voegt hij er aan toe: „Wanneer de man
kostwinner is, of man en vrouw dit heiden
zijn, blijft er van een „thuis" in de tuinstad
weinig over, als het dagelijksch brood in het
centrum moet worden verdiend."
Het wil ons voorkomen dat Dr. Heyer
mans de zaak toch wel wat al te pessimis
tisch bekijkt. De Gooische steden, Bloemen-
daal. Oven-een, Wassenaar, Rijswijk, Voor
burg, Hillogersberg, IJsselmonde, om slechts
enkele plaatsen te noemen, getuigen toch an
ders en het is bekend dat b.v. van uit Voor
burg en Rijswijk Rotterdam vlugger te be
reiken is, dan vanuit het Boomen- en Bloe-
menkwariier in de Residentie. Dat het ze
nuwgestel door het jagen en dringen om
tijdig den trein te halen, telkens gespannen
wordt, lijkt ons eenigszins overdreven voor
gesteld. Maar met den schrijver zijn we het
eens wanneer hij zegt dat „huiselijkheid een
zeer subjectief begrip is. Velen geven er de
voorkeur aan te midden van het stadsgewoel
te leven, voor 's winters, óók om het avond-
leven der stad mede te maken. Het zij zoo.
Maar voor den rust béhoevenden mensch is
het wonen in een tuindorp een levensbehoef
te geworden, waarvoor hij zich gaarne eenige
opofferingen getroost.
Toch mogen do economische bezwaren niet
uit het oog worden verloren (wijd vertakt
buizenstelsel voor rioleering, water- en gas-
voorziening, uitgebreid electrisch kabelnet,
tram- trein- busverkeer, politietoezicht enz.
enz.)
En dan zal men z'n toevlucht wel moeten
nemen tot het houwen van meer geeinswo-
ningen. Een groot complex maakt het mo
gelijk over tc gaan tot centrale verwarming,
badinrichting, wasscherij enz. Deze denkbeel
den worden reeds verwezenlijkt in de „flats".
Dit moet o<>k verwezenlijkt kunnen worden
in de arbeiderswoningen. Het schrikbeeld der
„huurkazernes" komt menigeen bij het le
zen van wren staan de voor oogen, doch daar
aan kleven meestal alle nadeelen van den
slechten revolutiebouw: slecht ingerichte
trappenhuizen, ouvoldocnde geluiddempijg,
■mparte indeeling, zonder dat ook maar
?nkel voordeel is getrokken van de „ko
lonievorming", van de mogelijkheid van ge
combineerde voorziening op velerlei gebied.
En het zijn juist deze gemakken en voor
zieningen, welke in het meer-gezinshuls
daarom te verwezenlijken zijn, omdat zij,
door de centralisatie, doeltreffend zijn en
bovendien haast niets kosten.
Daarbij behoeft de stad geenszins het
troostelooze beeld te vonnen van aaneenge
sloten blokken met tal van verdiepingen,
is een vraagstuk van ste-
aanleg. Er kan een schilderachtig,
frisch en hygiënisch stadsbeeld ontstaan, als
men zorgt voor parken, vijvers, breeden aan
leg, kortom villa-wijken van arbeiderswo
ning-complexen.
Beide bouwwijzen hebben ongetwijfeld
haar voordoelen, al naar gelang van omvang
grootte der steden.
INTERNATIONALE UNIE
VAN HUISEIGENAREN
Do vorige week werd te Parijs geiiouden
een vergadering van het Dagelijksch Be
stuur van de Internationale Unie van Huis
eigenaren.
Voornamelijk de voorbereiding voor bet
dit jaar te Spanje te houden congres maakte
deze vergadering zeer belangrijk.
Hot prc^ramma, zooals dit door de Spaan-
sche Junta Consultiva. zijnde de nationale
vereeniging van de kamers van den eigen
dom was opgesteld, werd in hoofdzaken aan-
YVe vonden het afgedrukt in „Ons Eigen
dom" en het ziet er als volgt uit:
Zaterdag 17 Mei, dés voormiddags 10
Yoorbereidingvergadering van het congres,
samenstelling van commissies, bespreking
van huishoudelijke zaken.
4 uur, officieele openinz van het congres.
G uur: commissievergaderingen,
s avonds 10 uur, banket aangeboden door
de gezamenlijke Spaansche kamers van den
eigendom.
Zondag 18 Mei: Excursie naar het Escurial
alwaar een lunch zal worden aangeboden
door de Kamer van Madrid. 5 uur, stieren
gevecht
Maandag 10 Mei 's ochtends en s middags
vergaderingen van de commissies, 's avonds
7 uur receptie in het stadhuis van Madrid.
10 uur gala-voorstelling in de opera.
Dinsdag 20 Mei. Excursie naar Toledo.
Woensdag 21 Mei. 's Ochtends commissie
vergaderingen. 's Middags algemeene verga
dering en samenstelling van de conclusies.
Donderdag 22 Mei en Vrijdag 23 Mei. Ex
cursie naar Scvilla- Bezoek aan de tentoon
stelling aldaar.
Zaterdag 24 Mei en Zondag 2o Mei. Bezoek
aan Granada.
Maandag 26 Mei. Te Madrid s ochtends
bezoek aan het Palais Royal. 2 uur lunch,
aangeboden door de Junta Consultiva.
's Middags plechtige vergadering met af
kondiging van de conclusies.
s Avonds vertrek naar Barcelona.
Dinsdag 27 Mei. Bezoek aan de tentoon
stelling te Barcelona.
Woensdag 28 Mei. Plechtige sluitingszit-
Besloien werd de werkzaamheden in drie
commissies te verdeelen:
In de perste commissie te behandelen de
organisatie van de verdediging en de be
scherming van het onroerend goed. Daarin
i drie rapporten worden uitgebracht en
wel;
te. particuliere organisatie, door een rap
porteur door den Duitsohen Bond aan te
wijzen:
2e. officieele organisatie, door een rappor
teur tiit Spanje;
MAASTRICHT
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
Vertegenwoordigers voor A IMIIIVQ SL Pn AELBRECHTSKAOE 147b
ROTTERDAM en OMSTREKEN: M. IYIUTO UU. TELEFOON 30404-30233
Voor de gemeentelijke overheid lijkt het Dr.
H. geboden, noch naar de eene, noch naar
de andere richting vaste denkbeelden door
te zetten, doch, met de voor- en nadeelen
voor oogon, naar gelang van omstandigheden
en mogelijkheden te beslissen.
Elke kunstmatige of theoretische opzet,
welke niet wortelt in natuurlijken grond,
niet harmonisch zich ontwikkelt uit plaatse
lijke toestanden, zeden en gewoonten, zal
zich op den duur wreken en geen stand
houden.
J3e Cement-industrie over de geheele wereld
Sedert den oorlog zijn volgens het Econo-
_isch bureau van den Volksbond in de
cement-industrie snelle en ingrijpende ver
anderingen ontstaan. Uit de opgave van 50
staten, over de ceinent-voortbrenging blijkt,
dat de wereldproductie met 78.5 pCt. is toe
genomen, doch dat 6lechts 76 pCt van het
•oorlbrengingsvermogen in werking is.
De cementproductie in Europa is in ge
noemd tijdsverloop met 6.8 pCt. verminderd.
In Amerika en elders is ze toegenomen.
Nieuwe productiestaten zijn er in aanzien
lijke mate bijgekomen als Cuba. Ecuador.
Peru, Venezuela, Siam, Soedan en Mozam
bique. Door de nieuwe fabrieken in die lan
den verminderde de export uit de landen,
die uitvoeren met millioen ton in 1928.
In Japan. Australië en Britsch-Indië heeft
de cement-industrie zich gedurende den
oorlog krachtig ontwikkeld.
Van dc landen in Europa wordt alleen
Nederland geen groote cementindustrle toe
gekend. Dc in Maastricht gevestigde fabriek
zal in een gedeelte van de Nederlandsche
behoefte voorzien cn bovendien naar Neder-
landsch-Indic uitvoeren, dat tot nu toe voor
namelijk uit Duitschland. België en Japan
betrok.
In de groote productielanden, de Vereenig-
de Staten (verbruik S0 millioen ton) Duitsch
land (6 millioen ton), Groot-Brittannië (4.5
millioen ton), Frankrijk (5 milloen ton),
Italië (2 millioen ton), Tsjecho-Slowakijc
(1.5 millioen ton) en Canada (1.5 millioen
ton) dekte do voortbrenging het verb mik.
Daar echter al deze landen ook cement
uitvoeren heeft ook invoer in deze landen
plaats. Do wereldexport was in 1913 4.5 mil
lioen ton. in 1927. 6 millioen ton. Het aan
deel van Europa in de wereldexport was in
1913 81 pCt. en was in 1927 tot 91 pCt. geste
gen. De Duitsche invoer is slechts gering
ten opzichte van den uitvoor van 1.176.730
ton. De invoer in België is nog geringer.
Denemarken dat 612.634 ton produceert en
500.710 ton jaarlijks uitvoert, voerde in 1928
slechts 1842 ton in. Van den Deenschen uit
voer ging naar Porto Rico 31.000 ton, de
Vereenigde Staten 23.000 ton, Columbia
1S.000 ton, Venezuela 13.000 ton. Brazilië
69.000 ton en Argentinië 12.000 ton. Costa
Rica, Haiti, Ecuador en Panama worden
door Duitschland bediend.
De Vereenigde Staten staan wat den in
voer aangaat met 390.000 ton op de vierde
plaats en ten aanzien van den export op de
negende plaats met 141.000 ton. De uitvoer
is in vergelijking met 1913 60 pCt. achter
uitgegaan. Voor België zijn de Vereenigde
Staten op twee na de grootste koopers. Het
verkoopt cement naar Argentinië (152.000
ton) terwijl do Vereenigde Staten daarheen
slechts 8000 ton zenden, Brazilië koopt 55.000
ton van België en 150.000 ton van Duitsch
land tegen slechts 2000 ton van de Vereenig
de Staten, Peru koopt 3G.OOO ton van Duitsch
land en ook slechts 2000 ton van de Ver-
mi gdo Staten.
De cementproductie in de Vereenigde Sta
ten is in de laatste 15 jaar verdubbeld en
van 15.707.165 ton tot 30.011.000 ton. De
ïer is van 682.128 ton teruggeloopen tot
140.645 ton. De grootste klant van de Ver
eenigde Staten is Venezuela met 20.000 ton.
Duitschland levert naar Venezuela 54.000
ton, Denemarken 13.000 ton.
De Duitsche en de Belgische cementindu-
strie hebben de productie in het tijdvak on
er behouden; ook de Duitsche uitvoer is
ongeveer gelijk gebleven, terwijl de Belgische
nagenoeg verdubbeld is.
Groot-Brittannië heeft de productie se
dert met 60 pCt verhoogd, dc invoer ver
viervoudigd en de uitvoer die aanvankelijk
onbeduidend was in het laatste jaar met
40 pCL verhoogd. Frankrijk is zeer sterk
vooruitgegaan. De productie ging van 1.5
millioen ton tot 5 millioen ton omhoog. De
>er is weinig toegenomen, doch het ver
bruik in het land met 4.SOO.OOO ton vergroot,
d.L het viervoudige van voor den oorlog. De
oorzaak hiervan zal in de eerste plaats het
herstel in de oorlogszone zijn.
Haarscheuren in
verglaasde Tegels
In de verglaasde tegels zooals we ze aan
brengen in badkamers, privaten en andere
dergelijke ruimten, vertoonen zich meerma
len de z..g. haarscheuren, die het geheel op
den duur een minder fraai aanzien geven..
Men wijt dit vaak aan den mortel waar
mede ze bevestigd zijn of wel aan de koude.
De oorzaak is echter, dat deze tegels met ge
woon „verglaasd" gekleurd zijn d. w.z. dat
de gelo kleipate daarmede bedekt is. Over
het algemeen zijn ze ook kalkhoudend. Daar
door kan men er met weinig vuur een los-
vloeiend glazuur op bakken. Hoe losser vloei
end, hoe vlugger het glazuur vergaat of aan
getast wordt. De haarscheurtjes zijn dikwijls
van den aanvang af al aanwezig.. Ze zijn
met een loupe wel waar te nemen, ook kan
men ze ontdekken door inkt over den tegel
te wrijven die dan in de haarscheurtjes
achterblijft, waardoor deze zich vertoonen
als zwarte adertjes-. Later brengt het stof
dat ln de scheurtjes dringt ze te voorschijn
Van zulke tegels zijn de steenscherf en de
pate van het glazuur niet voor elkaar be
rekend. zoodat de steen een ander uitzet-
tings- of inkrimpingsvermogen heeft dan het
glazuur. Tegels van een kleisoort, die hoog-
vuurvast is en waarover een glazuur wordt
gebakken met hooge temperatuur en taai
vloeiend bieden de kans om vrij te blijvi
van haarscheuren.
1—Jet gebruik van brikkenmeel en steenpoeder
bij cement- en kalkmortel
Eon gezond beleid Inzake de Volkshuis
vesting brengt den erieoh modte, dat de
belangen van de bouwondernemers niet
geschaad en de vrijheid niet belemmerd
worden binnen do grenzen, waarbinnen de
particuliere bolauicn van deze onderne
mers geheel samenvallen met het algemee
ne belang eoner doelmatige en economi
sohe vervaardiging van woningen.
Daarvan men voor cn na een spoor-
ritje van Amsterdam naar Den Haag de
nieuwste Amsterdam sche wijken en de
nieuwste Haagsche wijken, dan is het ver
schil in aesthetisch oogpunt frappant, al
dus Prof. Z. G. J. Wattjes in ..Bouwbedrijf"
Behoudens enkele sporadisch gunstige uit
zonderingen is het karakter der Haagsche
nieuwe wijken bedroevend van saaie mid
delmatigheid.
In de Residentie worden bij de uitgift?
oe volledig uitgewerkte plannen verstrekt
en bij het erfpachstcantract de bouwonder
nemers tot het bouwen volgons de plan
nen verplicht.
Daar de gemeente nagenoeg een mono
polie bezit van don beschikbaren bouw
grond, zijn de bouwondernemers we' ge
noopt, die verplichtingen te aanvaarden.
Doch bovendien, door deze overheidsmaat
regelen wordt particuliere bouwgrond on-
'dd el lijk in waarde verhoogd met een
bedrag overeenkomende met. de schade
post, dien deze overheidsarchitectuur voor
het bedrijf Tan de bouwondernemer be-
teekent.
Het zoodoende contractueel opdringen
van oen arahltect geeft niet een behoorlij
ke basis voor een goede verhouding tus-
schen principaal en architect: wederzij d-
sche waardeering, waarbij de architect zich
moet inwerken in de gerechtvaardigde
wenschen van zijn principaal, is voor alles
gewenscht.
Daarbij komt nog, dat een ambtelijk ar
chitect in het algemeen wel Ln het minst
geschikt is, om zich in de eigen aardige
economische en utilitaire eischen '/an de
voor de maakt te bouwen woningen in
werken.
Beziet men de door den Ilaagschen
meentedienst
GELEVERDE ARCHITECTUUR
in vensoMVtende wijken, dan Is deze én
wat hoofd opzet betreft èn vooral wat be
treft de deta Hl earing, bijzonder zwak.
Ook de verplichting om bij erfpachts-
terreinen met een aangewezen architect te
werken, is voor den 'bouwondernemer
sums zeer bezwaarlijk. Eveneens voor den
architect, waarmede iemand gewoon was
samen te werken.
Daarbij komt en het Is Prof. VVattjes
medegedeeld dat het werk van door
den gemeentelijken dienst opgedrongen ar
chitecten dikwijls door de Schoonheids
commissie wordt afgekeurd.
Verschillende voorbeelden toonen dit
F.en bedroevende omstandigheid, die hier
nog bij komt, is wel deze, dat ondanks de
opgedrongen architecten en ondanks het
maken van gedetailleerde plannen door de
Dienst van Stadsontwikkeling en Volks
huisvesting, die hiervan in het geheel niet
het aangewezen lichaam is. het archlteo-
tonisch resultaat van de nieuwe Haag-
sche woonwijken nog zoo bedroevend ls.
dal men niet eens den troost heef'-, dat
deze misstanden toch een goede zij fe heb
ben.
Het is niet onjuist om het aantal ver-
Brikkenmeel of rood cement is bot poe
der fcjngestompt of gemalen baksteen;
soms worden ook voor het maken van
brikkenmeel ballen klei gebakken, doch
daar baksteen beter door en door gaar is,
is de kwaliteit van het daarvan gemaakte
roode cement beter.
Het wordt in Indië geregeld gebruikt voor
toeslag bij kalkmortel in de verhouding
van 1 rood cement tot 1 kalk en 1 zanJ,
metselwerk boven water wordt daar bijna
niet anders dan in deze specie gemaakt.
Bij verschillende Irrigatie- en spoor- en
tramwerken op Java, heeft men voor het
maken van rood cement gebruik gemaakt
van baksteen ran oud-Javaanschen oor
sprong z.g. Modjopaïtische steen die o.a. op
de grens tusschen de residenties Malang
Van groote beteekenis zijn de resultaten,
betreffende den invloed van 6teenpoeder
en brikkenmeel op de verharding en
vastheid van de mortel. De gebruikte steen
poeders werden gewonnen van kalksteen,
ruwe gips, graniet en brikken. Uit deze
materialen werd meel van zoodanige fijn
heid gemaakt, dat het op een 900 mazenzeef
niets achter liet. De vaststelling van de
vastheid der uit de mortelmcngsels ge
maakte proefblokken geschiedde na 28 da
gen, dan na drie maanden en ten slotte
na verloop van een jaar.
De
diepingen, dat gebouwd zal worden, mede
door aegthetische overwegingen te loep
hein vloeden. Doch verkeerd is hot, bij
een vastgesteld aantal woonlagen de bouw
hoogte anders vast tc stellen dan logisch
uit het aantal woonlagen volgt.
Voorts is het ontwerpen van gevels en
het vasthouden aan dio ontwerpen .voordat
de plattegrondindeellng definitief vast-
gesteld Is, ln beginsel steeds af tc keuren
en roker bij een zoo utilitair object als mas-
sawoningbouw geheel en al uit de booze-
Tenslotte is het noodzakelijk aan de bouw
ondernemers een vrije architectenkeuze te
laten met eenige waarborgen, te stellen door
een goed functioneerendo Schoonheids-Com
missie. ten opzichte van ook aesthctisch vol
doende vakbekwaamheid
De „EN.Cl."
Naar wij vernemen is de heer J. Slicher
tot procuratiehouder der Eerste Nederland
sche Comentlndustrie „E.N.C.1." benoemd en
is de waarneming der Directie van de Ver
koopafdeling voorloopig opgedragen aan dc
heeren J. Geerts en J. Slicher.
Do heer J. Geerts trad sedert de oprich
ting dier afdeeling reeds als procuratiehou
der op.
(3,
M. Inns proefvak
Loosdreoht. deel i
trkrljgb. bij voorn,
t Prov. Boet. In net
Utrecht: het afheto:
verharden van «o
s Blokina it onder do
AANBESTEDINGEN
AANSTAANDE
Naaldwijk:
Oord"* tot wijkgebonw
bestok cn teek. ad 15.
21 en 22 Febr. bij voor
VL.VARDINGEN, 11 f
AMSTERDAM. 1 i
i „Ma:
i, ramlngr f9000; bet
krljgb. tcr^Prov. Grl
■ov. Waterstaat. Ach
t, en bil den techn
t B. J.
Ti. Ged. Stalen v.
Voorhyot 9 te 's-Gravenhage:
het onderhoud van het kanaal tusschen Rl ra en
Scble met daarbij behoorondo Werken ^ed. de
Jaren 193Ö1931; bestek en teek. togen bét. dfcr
koeten verkrijgbaar ten kantore van het Prov.
Best. en bij de boekh. Gebrs. v. Cleef, Spul 28a,
Den Haag. nadere lnl. te bekomen bij don
bouwk. v. d. Prov. Waterstaat te Voorburg;
aanw. 10 v.m. In do Dlrectlckeet nabij do Lam-
ir. A. F. L. Graaf
J/SÜ
r f 11.862: pere b
cn Bos te Alme-
-rk Gebr. Voer-
Sla»- en schild
f550; perc.
knecht te Vrle
ALMELO. De fa. il. H. Krabshuls. Arch-zur er
de Geranlumstraat. Langste Inschr. bouwwcrl
(met uit*, van hot glas-, schilder- cn loodg.w.!
H. H. Bcverdam en J. H. Schipper te Wlerdoi
voor f 5875.
AMSTERDAM. Het Gem
een vllegtulgenloods
„Schiphol".
ls-MIJ.
ulgenloods
N V. Muldcr"É
a,.s No<
^beschoeiing langs de
Laoagste Inschr. A. A. Gnlrrep
AMSTERDAM. De Dir. van P.
van een paal- en gew. beton fundi
schoorsteen en voor 2 grutovens
dor Gem. Vuilverbranding, Papa
ste' Inschr. N.V. Aann.-Mlj. vli. J.
en Co.. Amsterdam, f 91Ó0.
COLIJNSPLAAT.
ischr. H. J.
n.best.: bet maken van
de Plot Helnkade.
d. polder Oud-
i 7 kraagsttik-
n de dijkpaien
Colljnsplaat).
bouwk. J. i
Blitar in groote hoeveelheid ra den ken ook aan de temperatuurswisselingen n.v. Wed. j.
Ja9 en'C58f'(tenba
n. architect. Laagste Inschr.
m. De arch. Snijders en "1.235. Gegund,
nshuis. Westhavcnplaats DENEKAMP.
uwen van een woonhuis bouwen Van een - -
veg Vlaardlngenbe- heer G. J. Rosens. Laagste inschr.: bouwweik
st. f 2 50. verkrljgb. aan Gebr. Morslnk te Denekamp f4656; schilderwerk
Dahllastr„ Vlaardlnger- i j H Benneker f 467.
ENSCHEDE. De arch. A. v. d. Akkor: namen»
n. De arch. Th. J. Lam. de fa. Hardlck en Seckel: a. het vergrootc* van
d. Band Ned. Arch., We- baar fabrieksgebouwen ,an den Kuipersdijk.
n«tordnm: het Douwen door 't bijoouwen van ca. 260 M2. Shedbouw; d.
aan de Kerkstraat 158 het glas- en verfwerk. Laagste Inschr.: psre. a
N.N/V. Electr. en Werk- A. van do ©Vide to Enschedé f 5442; perc. o E. P.
r.mevled en Co.: bestek Ju do Olde te Enschedé f 888, gegund,
bij d<
3e. officieele vertegenwoordiging van he
onroerend goed bij de overheid. Rapporteur
Dr. Bela Nemeth-
De tweede commissie zal behandelen het
onroerend goed en de wetgeving met twee
rapporteurs: Graal de Varreux over huur
van woonhuizen en Mr. Ramarony over huur
van alle andere perceelen.
De derde commissie zal behandelen de
economische functie van het onroerend goed.
In deze commissie zullen drie onderwerpen
afzonderlijk worden behandeld.
Over het le onderwerp, „het vraagstuk var
de bouwerij", zullen twee rapporten worden
uitgebracht, een door den heer Sainz de los
Terreros (Spanje) en een door Mevrouw d<-
Pepiowska (Polen), die speciaal de wetge
ving te dien aanzien zal bespreken.
Het 2e rapport is getiteld „de staat en zijn
houding tegenover het particuliere initiatief"
en zal worden uitgebracht door Mr. E. Hoi
lander Jr. (Holland).
Het 3e vraagstuk, dat zal worden behan
dcld is dat van het crcdiet, waarover Dr
Bela Nemeth een rapport hoopt uit te bren
gen.
Nu de materieele en Intellectueele voorbe
reitling van het Congres op dusdanige wijze
heeft plaats gevonden, mag men dan ook de
beste verwachtingen ten aanzien van hel
Congres koesteren.
grond voorkwam; deze steenen waren zeer
goedkoop en leverden uitstekend rood
cement Het fijn maken geschiedt in hou
ten blokken, waarin een holte is gemaakt
met houten stampera, als voor het stampen
van rijst gebruikt of in molens, die door
ossen of karbouwen worden bewogen.
waren blootgesteld. De proefblokji
den samengesteld in de volgende verhou
dingen: 1 volume deel cement, 4 volume wlagrtn^s^ioonho1-
deelcn grintzand, 0 tot 1 deel tras on 0 tot |°uw
1 deel steenpoeder. Omtrent de verhou- hovei
dingen van de kalkmortelproeven worden
geen mededeelingen gedaan.
(C.).
MAANDAG 3 MAART.
Singel 22—24 i
I DEN HAAG. Hot
I een los-, laad- en
I beschoeiingen
I J. Oldenkamp
rljwlelpac
bljk. werkei
'eg Dölft
J. Teylnck
kantore: het' HAAMSTED Het Gem bes
rroln bij het gen en herstellingen aan de
Schoon- te Burghehuis. Laagste lnac
k mot 4 Haamstede f 4995. Gunning ao
De proefnemingen leidden tot de vol
gende resultaten: de vastheid van cement-
mortel wordt door toevoeging va'n kalk
steen en granietpoeder verhoogd, door toe
voeging van gipsmeel daarentegen vermhi-
verhoogt
Over den invloed, dien de toevoeging
van brikkenmeel en ander steenpoeder
heeft op het volumegewioht en de vast
heid van cement- en knlkmortels, zijn door
II. Burcharz, indertijd in „Zement" uitvoe-1
rige mededeelingen gedaan. Uit deze is
gebleken, dat het volumegewioht der ce-
mentmortelproefstukken door toevoeging derd. Brikkenmeei
van brikkenmeel ln alle gevallen vergroot vastheid van cementmortel voor zoover h«t
werd. Hieruit kan men concludeeren, dat gehalte slechts gering .vas, bij een
het voor de proefstukken gebruikte meng- hoog percentage vermindert ook de vast-
sel van 1 deel cement en 3 deelen zand niet held van cementmortels. Het grootst is
dicht is en dat het door de toevoeging van toeneming is 't hoogst bij toevoeging v in
fijne stoffen als b.v. brikkenmeel, dichter 0.15 deel granietmeel en wel 28 pet. Het
wordt. Bij kalkmortel ,s het resultaat an- grootste vastheidsverlles leden de proef-
ders. Terwijl men zou verwachten, dat het blokken door toevoeging van 0.25 deelen
steenpoeder het volumegewicht van kalk- gips en wel 25 pet. Een verhooging van het
mortel op dezelfde wijze zou verhoogen als gipsgehalte had niet, zooal6 men ver-
cementmortel, bleek dit geenszins het ge- j wachten zou, een toeneming van do vast-
val. Slechts in twee gevallen werd het vo heidsvermindering tengevolge. Bij toevoe-
lumegewicht vermeerderd n.l. door kalk- ging van o.50 deelen gips is het vastheids-
steen en granietmeel. In de beide andere verlies geringer dan bij toevoeging van
gevallen (ruwe gips en brikkenmeel) wordt o.25 deel gips. Met bedrog dan gemiddeld
het daarentegen min of meer aanzienlijk slechts 16 pet, (tegenover 25 pet.). De vnst-
verlaagd. Bijzonder ongunstig werkt in dit heid van de kalkmortel neemt door toe
opzicht de toevoeging van brikkenmeel. voeging van ruwe gips min of meer af.
Het meest neemt de vastheid ervan toe door
toevoeging van kalksteenraeel,
MET GROOTEN TUIN,
TE KOOP OF TE HUUR
Huurprijs 750.tot
tot f 900.— per jaar.
ELFFERS, Rotterdam-
scho Rijweg 76, Over
schie, Telefoon 4369L
Te Koop of Te Huur
onder architectuur gebouwd modern
gelegen aan de v. Musschenbroekstraat,
hoek Pasteurplein, Den Haag, in de onmid
dellijke nabijheid van de Rijswijkscheweg.
Prima Geldbelegging.
Inlichtingen: Bouwbureau „BËX&M",
Vlierboomstraat 246 - Den Haag Telef. 39402.
H Ollfll. rl* f Vttll Schijndel &{C/0. Hooiakanioor Opslapplaaisen, Zarer'" en Schaver
ANNO 18&S Oost-AdmiralHfifftkndp47 Rotterdam Nnssmihaven - Roerenqaf
Volgens Burcharz is dit verschijnsel te ver-
klare" mt 't feit, dat de op zich zelf dikke mi - - ,t t b|j e „5
knlkmortel door toevoeging van f.jne stof dee, „e va.,theMsloe^eming bedïeagt e,-
met els de cementmorte dichter wordt, midcleld 79 pet. Bijzonder opvaliend is het
doch integendeel ondicht gemaakt wordt, vastheidsverlles van kalkmortel door toe-
voeging van brikkonmeel, het bedraagt bij
0.25 deel brikkenmeel 57 pet. en 0.5 dejl
j 79 pCt
Deze resultaten manen dus tot vorzleh-
tigheid bil de toeoassing van brikkenm*"'.
te koop of te huur|
Kranenburgweg te Den Haag.
Bijzondei geschikt vooi AUTO- en WINKELBEDRIJF. Centrale Venv. A.werking kan met
huurder ot eventueelc kooper nog geregeld worden. - Inlichtingen op het werk. Tel. 37928.
Zie geïllustreerde beschouwing in dit blad d.d. 7 October. Op aanvrage gratis verkrijgbaar bij
TH.J.W.HAGERAATS, Monstersohestr.200
