ZATERDAG 15 FEBRUARI 1990
EFRSTE PI AD PAG. *5
UIT DE INDISCHE BLADEN
GOUVERNEMENTSPASSAGIERS
le of 2e klasse.
t do ronlltott van eon filmpje pocft een cor
ndent van do Koorlor. hot R.K. dagblad In
het volgend levendig beeld van mail-
rvan do strekking al zeer dul-
betaalde het go
slf betalen. dnn
o klas, misschiet
rlgen zich recalcitrant tooncn. ZU willen dan
Plotseling niet meer ©ton. of naar do bevelen
van het gevangonlaporsondol luisteren.
Als men hot mannetjo ziet. dan zou men nooit
willen gMooven, dat or van hem zói\ 'n grooto
invloed uitgaat. Hl) hoeft een mlozerlgo gestalte
en het gezicht van oen Chinees, mnnr zlln flux
de bouohe moet geweldig zUn. Ziln makkers
schijnen door hem als het waro geëlectriflceerd
te worden. Zonder dat h(j ook maar een woord
zegt. worden zU ln zUn nabijheid plotseling
Om' eventueel® relletjes te voorkomen, bltlft
het drietal raddraaiers mot goedvinden van
departement ln aparte ecllon opgesloten.
LAND EN LOC. RESSORTEN.
De flnancleele verhouding.
Ressorten heeft, aldui
kl ^"na
Wat hc-eft het
Ze plotseling
sn klinken en Ik zie. hoe op
lasgetrouwd vrouwtie aan den
lan lustig huppelt als een Jong
rs hand. Het Ir een uitkomend
i do gedachte komt btJ mfl
gouvernement er toch mee
ben In iste kl te 'e'-n -e'-
rc-durende eenlge weken ln
dat uitgaat heen de om-
voortkom
:egensielllng zal kom
milieu.
'zij de
inderl L
rep ton behoeve
- M-_.t beteckent een
belangrijke stap In de richting der verbetering
van de middelen der Locale Itaden.
Echter zullen do Ressorten meer dan vroe
ger het geval was, ook moeten deelen In den
eventueel minder gunstlgen toestand dor Lands-
flnanclön, omdat het af te zonderen doel dor
Belasting-opbrengsten niet het karakter eencjr
vaste ultkeerlng zal hebben, doch dat van con
jaarlUksch percentage dier Lands-lnkomsten.
zl) thu'
allsch'
vertel
npar Gen
iiik ?do klas gei
ook niet hier!'
kwestie begint
groep Jol
meesten
te kin*
iet al zlln overdreven luxe? G
-] er een. dot hU r---io
a was gegann. maar 6
den booi
hier
heftig door.
Ik» n 1 het
l-'daad.
'b Ik nntuur-
ooft het gou-
s, u begrijpt,
ts Interesseeren: Ik
elkonr te zetten: bet
ooral voor eerst ult-
■ste klas laten rijzon
Het
G. E. RUck<
•rzltti
j'felh
do
langonomen beginselen
als zijn mooning uit, dat
van dit Janr definitieve
Regoerlng zullen worden
i groepje, dot
en P.B.-smbtct
Zll klik ei
held?
2de klas velzc
.rd tu
it veriof
llnin-onderwtjzer. die al ee
gewenst.^ al Ie »cademlsch-gevorrv.den. ellen, d'
NATIONALISTEN EN EXTREMISTEN.
Naar een scheiding?
De Blntenrr T'moer. tn zHn Hollsndsobe editie
i bulten beschou
bestui
Blntang
Rêkondlgdo r
in tegen de
verwtlzen na,
tang Tlrnoer noodlg acht.
■olpens de Ind. Crt.
maanden achter
opgelegd. Maar dit uitzonderingsgeval heeft
lellfk heeft zód'n
land c
Verstal
volk.
nadere exn1tc"tt
mal 1st onmlddellt
afwenden, Indloi
ion. die r
hegrüpt
kend tt
die daaru.
Inde-daad.
bode hlerbl)
t de Blntan(._JHPHMHR
geeft van Juist Inzicht, telkens mistast bh di
ftsellng van hetgeen dn z c. rechtsch-
osche ners. m.n. de Jnva-Eode schrllft.
Je st-ekking. althans van hetgeen wH
betoogc-ns Is niet anders. Daargelaten nu het
einddoel e0—- verdere staatkundige ontwikke-
Indlë
.tlonallsten zelf dn we
I Indien ei
:ouden bost;
flst
de Inhef
afscheiding i
P N. I Indien er der~elllkr
b'~a zouden bestaan. Maar dat Is slecl
bedenking tccen de P. N. I. Ook extrnm
listen, als de EIntang Tlrnoer op hi
onmogelijk maken lange- lid te
de P. N I I»e actie tegen de P. N.
i bulten twtffel ges'eld. dat er zul
i hebben 't dn-
och i
danken, dat die i
helding als ook do Btn-
HONGERSTAEERS.
Drie o«ro?rigo heeren.
25-JARIG BESTAAN VAN BATAVIA
Met receptie to vieren.
Op 1 April zal het 25 Jaren geleden ztln.
dat de Stadsgemeente Batavia werd Ingesteld.
Dit feit zal op n0nlgsz!us feitelijk© wüze wor
den herdacht met eene vergadering in liet Raad-
huls aan
worden i
Javabode
den Landvoogd uit
IJlt zal dan da e
■nad zal bijwon.
IO'.ü Ingesteld. Hot
zittln
bl
tok Meester Cor-
te doen t
Meester
drie op 1
erste drie.
Kerknieuws.
ZENDING.
Het Zendingsbureau te Ocgstgeest dooit
mee: Voor do Noordkust van Nicuw-Guinee
liggen de Schouten-eilanden Biak cn So'e-
piori. De bevolking daarvan, vroeger voor
een deel beruchte piraten, heeft langen tij.l
ccn zeer moeilijk Zendingsobjcct ge vorm: 1
cn velo jaren is er zonder veel vrucht aan
hen gearbeid. Hoezeer ook hier een vcrar-
dering in de geesten is ontstaan kan het
volgende bericht van den lieer Harlwog, Zen
deling op Korido, leeren. „Wat was dat een
dag voor Sowek. den 20en October. Doop van
300 menschep. Het was een feestdag. Sowek
is geheel boven het water gebouwd, zonder
verbinding met den vasten wal. Ook de
schoolkcrk staat er. Toen dus 20 October
's morgens de tritonschelp geblazen werd,
begon het op de heele proote vlakte der zee
van Sowek te wemelen van prauwen en
menschen, allen in het wit gestoken, en hol
werd een wedloop om plaatsen in de kerk.
tot ik zelf tusschenbeide moest komen cn
helaas honderden naar huis moest sturen,
omdat de kerk, die toen IS Meter lang, 7
Meter breed was, de menschen niet bevatten
kon, hoewel zij tegen elkaar gedrukt zaten,
de moesten op den grond, dus zonder ban
ken. Wij schatten het aantal aanwezigen op
700. Ook 's avonds bij het Avondmaal, wuur-
aan 120 leden aanzaten, moesten velen naar
huis terug, omdat de kerk te klein was om
de hoorders te bevatten. Nu hebben do Sp-
wekkers hun kerk nog eens vergroot m.'l
een aanbouw naar den achterkant van 11
Mete'r lang, zoodat zij een oppervlakte heeft
van 200 vierkante Meter.
Tusschen de Schouten-eilanden en de kust
liggen de Padeido-uilanden. een kleine ar
chipel van een tiental eilandjes. Daarheen
heeft de heer Agter. de andere Zendeling
van Biak. onlangs een reis gemaakt. Al was
er de toeloop lang niet zoo groot nis ver
wacht werd. toch kunnen ook hier eon paar
posten geopend worden. Eén der eilandjes.
Meok Woendi. is bekend uit de legende van
Mansrcn Mangoendi. de door vele Papoea's
verwachte Verlosser. Een konor, dip hij .li
in 1926 door dit gploof verwekte beweging
een rol speelde, was nu zelfs van aanraking
met den Zendeling niet nfkcerig. Het zijn
inderdaad wonderlijke dingen, die hier ge
beuren.
Ned. Zendingsschool. Tot leden
van het Bestuur der Ned. Zendingsschool
te Ocgstgeest zijn herbenoemd of benoemd,
door bet Nod. Zend. Gcnpotschap Dr J. U.
Cal lep bach te Rotterdam; door de Utr Zone.
Vereeniging Mr. Dr. A. F. Baron van L\d
den te Utrecht; door de Ned. Zend. Veree
niging in de vacature-De Zwart Ds P. G. de
Vey Mcstrhgh te Rotterdam, in tie vaca
ture-Staal Ds. H. J. Rooseboom te Delft,
overzichtelijk te zijn. Streven naar volle,die
heid zou ten koste van de duidelijkheid
gaan. Alleen ccn Zcndlngsatlas, die. al sinds
jaren in voorbereiding is, kan volledige cage
vens bieden.
Op de kaart vinden we door kleuren aan
gegeven waar vanwege verschil lende Kerk
gemeenschappen of Zendingsorganisatles in
Oost- on West-Indiö gearbeid wordt. Letters
geven aan waar kweekscholen, hospitalen
enz. gevestigd zijn.
In een tamelijk breed en geïllustreerd ge
schrift geeft Prof. Brouwer ccn Toelichting
op de Zendingskaart. Het bevat hoofdstuk
ken over bet begin der Prot. Zerid'ng, de
n.-K. Missie in do 10de eeuw, do Zending
onder dé O.-I. Compagnie, het ontstaan der
nieuwe Zending, haar kenmerken het Ni-
derlamlsche Zcpdingsleven in de 10 ie eeuw
(de arbeid der Kerken en organisat'es) de
builcnlandscbe Zending in Oost- on West
Indië cn de Ned. Zending aldaar. Voor ver
dere bestudeering wordt nog een orte lit
teratuuropgave verstrekt
Juist om het overzichtelijk karakter kun
nen we deze Zendingskaart en haar toelich
ting dankbaar waardeeren.
Schoolnieuws.
Zendi
s k a a
t. Bij P. Noordhoff te
Groningen verscheen een groote en duide
lijke Zendingskaart, saaingesteld door Prof.
Dr. A. M. Brouwer te Utrecht, voormalig di
recteur van de Ned. Zendingsschool. De
kaart is bestemd voor catechisatie- cn school
gebru'k en voor Zendlngsstudiokringen. die
een algemeen overzicht verlangen. Zij be
doelt daarom niet volledig, maar alleen
LEGER DES HEILS EN CHR. SCHOOL.
Onder dit opschrift schrijft de redacteur
J. Lens in de „Schooi met den Bijbel" het
volgende:
„Hoe staat het Leger des Heils tegenover
de Chr. School?"
,Die vraag moe-st ik me dezer dagen stel
len, toen ik inzage kreeg van een schrijven,
dat de hoofdzuster van een Barmhartig-
heidspost aan een collega, hoofd eciier Chr.
School richtte.
Een leerling eener Chr. Schuil was in
dien Barmhartigheidspost opgenomen. Be
doelde collega vroeg, toen dat kird met naar
scho'il kwam de hoofdzuster om inlicht.ngen
cn vroeg haar te sproken. H'erop Kwam
cvm. het volgende tot antwoord:
„Naar aanleiding van uw schrijven
ci.d 2 8 Jan. wil ik u molden, dat ons
huis géén gewoon kinderhuis is, maar
oei. tehuis is voor kinderen uit tijdelijk
onvolledige gezinnen, van verschillen:1c
gc/indie. Alle kinderen b.-:Meken uc
openbare school, die aan ons buis giv.i-t
Dii is voor ons het gemakkelijkste, Van
Uf hoofden dier school hebivi wij mLc
g.,wenschte medewerking i-• Lu rekking
tot het plaatsen en afmelden der kin
deren. En waar in het afgeloopen jaar
187 kinderen aoor onze inrichting gin
gen. kunt u wel begrijpen hoe vaak
plaatsing verzoent moet worden.
Het is mij niet mogelijk onze kinde
ren naar de Chr. School te zenden,
eerstens omdat deze school verder van
ons huis verwijderd is, tweedons omdat
het zeer gewenscht is voor den goeden
ga-.a van zaken, dat de kinderen gelijk
tijdig naai- school gaan en thuis komen;
derue-is, als een deel naar de Chr. School
ging zou ik ook de toestemming moeten
geven, dat een ander deel naar de R.K.
schooi gaat en een ander deel naar de
cpenbare school. Deze verdeeldheid der
schoolgaande kinderen zou een warboel
in huis veroorzaken en de eensgezind
heid zeker niet ten goede komen, die wij
vóór alles wenschen en zoeken en
waardoor het godsdienstonderwijs in
huis wordt gebaat".
De heer Lens geeft toe, dat hier, mpeilijk-
heden te overwinnen zijn:
„Doch deinst het Leger des Heils daar
voor terug?"
„Is het absoluut onmogelijk, om de kinde
ren te zenden naar de soort school, waar ze
vandaan kwamen?"
„Moet het werk van het Leger des Heils
gebruikt worden als een vischnet voor de
O. S.?"
„Nogmaals, ik erken dat er moeilijkheden
zijn. Maar ik meende, dat het Leger des
Heils die aandurfde. En dat men ook daar
zag de noodzaak van de eenheid in de op
voeding, die niet dan bij uiterste noodzaak
mag verbroken worden, ook al worden de
kinderen de dupe van het tijdelijk verbroken
zijn van het huisgezin.
„Hoe denkt het Leger des Heils hierover?"
vraagt de schrijver.
ECONOMIE EN FINANCIEN
STEDELIJKE HYPOTHEEKBANK.
Onveranderd dlvldond.
In de Donderdag gehouden algem. verga
dering van aandeelhouders in de N. V. De
Stedelijke Hypotheekbank te 's-Gravenhagc.
zijn de heeren P. G. A. Gerllngs, Jhr. Mr.
W. H. de Savornin Lobman, Mr. Dr. F. W.
J. G. Snijder van Wissenkerke en Mr A. K
Zimnjerman, commissarissen, die aan Je
beurt van aftreding waren, herkozen.
Aan hypothecaire lecningen werd in 1923
gesloten f 4.024.800 (vorig jaar f 1.362.0.'5)
en afgelost f2.200 050 (vor. jaar f 1.852.163
zoodat op ultimo December 1929 uitstond
f 19.391.507 (vor. jaar f 17.574.757). De rente,
waartegen (Ie hypothecaire leen ngen in 1929
werden gesloten, wisselde van 5Vi5%. pc».
Aan pandbrieven werd geplaatst f 3:158.800
(v. j. f 3 600.700). ingekocht f 662.750 (v. j.
f 536.400) en aan uitgeloten betaald f 744.750
(v. J. f 641.000), waarna op 31 Dec. 1929 uit- Het aangeboden bedrag mnakt deel uit van
stond f 19.140.250 (v. j. f 17.188.950). een uitgifte van 40.000.000 eener geautori-
De bruto winst bedroeg f 206.068.4114 (v. I acerde leening groot 8 80.000.000 (voor pu-
f 211.328.44Vz). blieke werken), aangegaan krachtens de wet
Het verslag en de balans en winst- en j op publieke werken van ló Juli 1925. Van de
verliesrekening werden goedgekeurd en het uitgifte van 40 000.000 wordt 37.000.000
dividend voor do gewone aandeden mus-1 te New-York door de Chase Securities Corpo-
dien bepaald op 15 pet, (als v. j.), over dc ration, Bancnmerlca-Blair Corporation, de
verplichte stortingen, terwijl over de onver- - -
plichte stortingen 4 pet, wordt uitgekeerd
en per oprichlersaandeel f 151 (v. j. f 129).
De reserves stegen tot f313.100.
DISCONTOVERLAGING IN HONGARIJE.
De Hor.gaarsche Nationale Bank heeft net
disconto verlaagd van 7 tot 6% 7o.
N.V. HET ONDERLING CREDIET.
Een gunstig jaar.
Aan het Jaarverslag is het volgende ont
leend
Over de uitkomsten van het bedrijf in het
afgeloopen boekjaar kunnen wij zeer tevre
den zijn. Behalve een kleine, voor alle ze
kerheid gedane afschrijving op de rekening
van een onzer credietnemers, bleven wij
WKierom voor wtfcien gtöeel gespuarrl. „erd--ookin nl„„:e „„dement
Er werden 138 nieuwe eredi.eten geopend
tot een bedrag van ƒ6.495.400. Het totanlj®-, ni Hp
bedrag geëindigde credveten bedro-g L.N?5«r1nn«f5ST^ piïram Mn Pur
/5 600.300. HM gom er«Brt«n 31 Dcc.
1929 bedroeg 341 tot een bed
In December 1929 werd het kapitaal der
Comp. Financière Beige des Pctroles ver
hoogd met 100 milliocn francs tot 300 millioen
francs. In den loop van het boekjaar 1929
vonden verschillende uitbreidingen plaats en
De kennismaking op Adala mot
dacht Dagmar aan i
iar opeens krijgt
Rudolf, die haar
Je leiding van ïün
mluk ïtln liefde
de liefde, die niet
ƒ10.001.000. IJet loopend crediet bedroegg 31
December 19:9 ƒ6.351.520.24.
Gedurende 1929 werd verdisconteerd
ƒ8.785.185. Op 31 December 1929 was door
ons verdisconteerd 1.037.135.
Het saldo der portefeuille bedroeg 31
December ƒ2.891.795. Een bedrag van
ƒ8.240.041.92 werd h deposito ontvangen.
Het saldo der deposito's bedroeg ƒ2.922.590.30
Geïncasseerd werd een bedrag van
3.564.979.41. De omzet op de G.roreken.ng
bedroeg 22.276.525.77. Aan disconto werd
betaald ƒ30.530.37. Aan rente en provisie
werd geboekt na aftrek van de deposito
rente ƒ325.000.63. Aan onkosten en salaris
sen werd betaald 98.431.08.
Het geplaatst kapitaal der vennootschap
bedroeg op 31 December l.L ƒ1.500.000 vol
gefourneerd.
Het Reservefonds, dat steeds vermeerd rd
wordt met Vi van het bedrag der nieuw
afgesloten credieten, bedroeg op 31 Decem
ber 1929 632.356.2-4.
In den loop van bet afgeloopen jaar werd
een aanvang gemaakt met een belangrijke
verbouwing van ons kantoorpand. Daar
voor werd evenals het vorige jaar een be
drag van ƒ20.000 als bijdrage in de kosten
van deze verbouwing gereserveerd.
De netto winst bedraagt ƒ212.0001 07. Uit
gekeerd kan worden een dividend van 10
De balans per 31 December 1929 is als
volgt samengesteld:
Activa: Cassa 1737.937.91. Portefeuille
ƒ2.891.795, Credietnemers Ln Rekening Cou
rant ƒ2.422.590.24, Effecten 186.093.75. On
roerende goederen ƒ95.000, Belegd Reserve
fonds ƒ631.885.38, Meubilair ƒ1, Intrest
13.180.07.
P a s s i va: Kapitaal 1.500.000, Reserve
fonds ƒ632.356.24. Reserve voor Verbouwing
en Vernieuwing ƒ40.000. Deposito
ƒ2.922.590.300, Crediteuren ƒ1.116.646.04. On
afgehaald dividend ƒ950.50. Dividend 1929
150.000, Interest ƒ30.998.63, Onkosten
ƒ13.7374.455, onverdeeld saldo ƒ7.657.19.
Verlies en Winst:
Verlies: Onkosten 98.431.08. Deposi
torente ƒ93.636.87. storting Pensioenfonds
ƒ6000. Reserve verbouwing ƒ20.000, afschrij
ving debiteuren ƒ5500.
Winsten:' Interest 364.439.23, provisie
ƒ54.198.27, Rente effecten ƒ8530.29. Admini
stratie onroerende goederen ƒ7901.23, terug
van vroeger afgeschreven posten ƒ500.
Netto winst: ƒ212.001.07.
's-GRAVENH. HYPOTHEEKBANK.
Naar gemeld wordt, zal aan de 20' dezer
te houden vergadering van aandeelhnuclei-s
der N.V. 's-Gravcnheagsche Hypotheekbank
voor Nederland worden voorgesteld, evenals
vorig jaar, een dividend uit te keeren van
f 32 op de aandcelen met 10 pCt. storting en
f 67 op de volgestorte aandcelen. Aan .ie
reservefondsen wordt f 137.680 toegevoegd,
waardoor deze stijgen tot f 1.107.978.
DORDRECHTSCHE HYPOTHEEKBANK.
Dividend 16
De directie van de N. V. Dordrechtsche 1!lTep.'
Hypotheekbank deelt mee, dat in de laatst ji47. den
gehouden alvemeene vergadering van aan- I w- H. b.
deelhouders de balans en winst- en verlies- F'
rekening over het jaar 1929 z^n goedgekeurd, iiên"Haai
de heeren Mr. H. Heuvelink en C. Vriesendorp M Roi
Jzn. sis commissarissen zijn herkomen en hetmr
dividend is vest-esteld op 16 of f 32 nerl"^. cómro
aandeel, van heden af betaalb-,iar tegen dirt- Juliana vt
oendbewys No. 34 ten kantore der bank, btf w -iuH.
de heeren Jarman Zoonon te Amsterdam,
Kraemer van der Koojj «S Co. te Rotterdam
en b(j de correspondenten.
De reserves zijn gebracht op f 801.89-1.75,
ROTTERDAMSCHE LIQUIDATIEKAS.
Dividend 8
De directie der Rotterdamsche Liquidatiekus
aal aan de aandeelhouders voorstel'en oro
over 1929 een d'vidend uit te keeren van
f 5.25 per aandeel, zijnde S3^ (v.j. 5
over de gestorte som van f 150.
LEENING CUBA.
S 3.000.000 5Vi
De Amsterdanische Bank N. V., de Twent-
sche Bank N. V.. de firma Lippmann, Rnsen- wêrli
thai Co.. er. de firma R. Mees Zooncn
berichten, dat de inschrijving op 3 000.000
a 5j/2 Vc ló'è-jarige s'nk:ng-fund goud-obll- Da
gatiën ten laste van de Republiek Cuba tot k*'ei
den koers van 98 (Nederlandsche usance)
is opengesteld op 18 dezer. Jderti
fina" te Rotterdam, heeft over 1929
winst opgeleverd, welke vrijwel gelijk was
aan die van het vorige boekiaar 1928.
De Petrofina Frantjaise zal, als vroeger,
een dividend van 6 nCt. uHk"eron.
De moeder-maatschappü, Compagnie Fi
nancière Beige des Pétrolee, heeft zelf een
brutowinst gemaakt van frs. 45.251 617. De
netto-winst bedraagt frs. 40.956,284. Een
netto-dividend van 60 francs per aandeel zal
uitgekeerd worden.
BURMEISTER EN WAIN.
Aan de aandeelhouders der N. V. Bur-
meister en Wain's Mochinefabrieken en
Scheepswei-ven te Kopenhagen zal worden
voorgesteld een dividend uit te keeren van
8 pCt. over het kapitaal, gToot kr. 30 millioen
en pCt. over het nieuwe kapitaal groot kr. 5
millioen. Het vorig jaar bedroeg liet divi-
dend 8 pCt. over kr. 23 millioen. De netto
w'nst bedroeg in 1929 kr. 7.012.966 (v.j.
Ier. 6.089.458).
N.V. NEDERL. CREDIET- EN
VOORSCHOTBANK.
In de algemeene vergadering van
aandeelhouders in de N. V. De Nederland
sche Crediet- en Voorschotbank, te 's-Grn-
venhage, zijn de balans en verlies- en
winstrekening per 31 December 1929 goed
gekeurd, is het dividend over 1929 op 12
(evenals v.j.) vastgesteld en zijn de altra
dende commissarissen, de heeren A. A.
Dijkstra en Mr Th. G. van Pelz, beiden te
's-Gravenhage, als zoodanig herkozen.
i van Rudolf treedt ln het hu-
;nhlld. Ook ln dat laatste gnzin
lp spoedlfr noodlo- En vrijwillig
bezoeken. Har
die de mldda*
'ds heeft bc-'
i UBsta. Het
iruktêrultdrukklngr in dit boek Is b|j-
der zelfverluucheninij 1
Rechtzaken.
VERDUISTERING DOOR EEN
BOEKHOUDER.
De rechtbank te Middelburg veroordeelde
den 29-jarigen boekhouder van de Coöpera
tieve Melkfabriek Walcheren wegens ver
duistering van bedragen tot een totaal van
f 15.000 tot negen maanden, met aftrek van
het voorarrest, De eisch was één jaar.
F Al*
ISS^M'-'MTEN
door Van d«r Graaf e
afd. Handelslnfoi
DEN HAAG. H. Derksen, koopman
reviaan 211, Den'Hoa?. R.-c.: mr C
ur.: mr J. U. Bergsma, Den Hajie
W. van der Uorgr. Bipnenwati
lolft. R.-o.mr a. N. Kuhn: cur.: i
levers. Delft.
M. F. J. Verburg, handelende
Haacr. K.-c.: mr H
Lindeboom. Pen
J. H. do Mol. i
mr J. R. Thorbec:
dr YV. Flck: cur.: mr YV. A.
8, f.oestbrugwep 32. Ittl-swlil
d. Furcht v. Lic.itenbergh
in IJsendllk. K|l«wtik.
Venn. Soelótö des Eaux Ml
Stnlborglann 21J. Pen Haa
R. A. Veldhuizen, mlnm
i Til. Baasenho
Boeken en Geschriften.
De familie Ekcl
r Jeugdig model, den grai
op het landgoed Adala i
de geschiedenis v
Christus, zegt hl).
.nding en ZUn ito
;en/.Udlg aandacht i
Lnltelbaar op allo
r heerscht ln dit l
et. Stanley Oonef
d.e bezieling is
t geloof in Chi-iB-
ichtlg Christendom
feitelijke be-
WU vonden het treffend te lei
■al dc gloed der c
het Evangelie is de weg. 1
bldz. 53. In am
3 bukt zich niet
onder de ellonde
:nde boek kunin
de Schr. als Theoloog
et andere niet uitgesloten i
Innerlijke ontferming bew
Gods. YVo wijzen
iet Christendom
:;:tlh. 2S 19 Evc
moeder. Zü zelf
MEDISCHE KRONIEK
DE KLEEDING
I.
In den Bijbel lezen wij. dat de menschen
hunne eerste klecding kregen. Het was om
hunne naaktheid te bedekken, want eerst
door de zonden worden zij gewaar, dat zij
naakt waren. Men leest dc Heere God
maakte voor Adam en zijn vrouw, rokken
in vclipn en toog ze hun aan".
In het Paradijs en omgeving hc.erschte stel
lig een mooi aangenaam klimaat, waar be
schutting tegen de invloeden van het weder
niet noodlg was.
Toen de mensch de aarde meer cn meer
bevolkte en naar andere streken verhuisde
kreeg hij behoefte aan meer beschutting.
In de eerste plaats dient dc kloeding tegen
't verlies van warmte. Is de omgevi ede lucht
kouder dan het lichaam, wat in den regel
wel het geval is, dan zal het lichaam warmte
afgeven aan zijn omgeving, daarom beschut
de kleeding tegen dit warmteverlies. Hoe
kouder de omgeving, hoe moer Yvarmte
wordt afgegeven, de kleedèren zijn er in de
eerste plaats voor,om dit warmteverlies te
beperken en ook om de vvarmte \'an het
lichaam te regelen.
In den ouden tijd, toen er meer gevochten
werd man tegen man, bad men ook kleeding
stukken, die tegen verwonding beschutten,
bijv. de helm en.hei harnas. Thans dient
eigenlijk alleen nog maar de schoen tegen
verwondingen ,die men anders zou oploopen
als men barrevoets 7.011 ga n.
Om aan de kleeding de juiste eischen te
kunnen stellen, moet men weten, hoe de
lichaamstemperatuur van den mensch gere
geld wordt De aanmaak van warmte in het
lichaam geschiedt in hoofdzaak door spier
arbeid en door scheikundige processen in
het lichaam, die men ook wel verbranding
kan noemen.
De afgifte van warmte geschiedt, door
bloedstocvocr naar de huid, waar hij een
temperatuur \'an 37° C. van de huid, warmte
aan de omgeving wordt afgestaan. Voorls
door zweetverdamplng en door verdamping
van water bij de ademhaling.
Bij den mensch, wanneer hij In de koude
i komt, sluiten zich de fijnste hu id vaten, door
jde werking der huldspiercn sterk. Er kan dan
geen warmte worden afgegeven, de inwon-
I dige warmte Y'erliest dus weinig of niets,
j Bij een warme omgeving verwijden zich de
I bloedvaten van de huid, zoorlat weer ruun
schoots warmte aan de omgeving kan worden
afgegeven. De mensch bij wien snel de huid
I vaten in de koude vernauwen en snel verwij
den bij warmte, heeft een goede huidreactie
Er is daar een goede warmteregeling.
Harden tegen koude berust eigenlijk op
een goede oefening en regeling van de functie
I va,, de huid.
I Ook de vetlaag onder de huid beschut te-
gen warmteverlies. Vet geleidt de warmte
I slecht; houdt dus warmteverlies tegen. Als
j dus in dc koude, de bloedvaten lil de huid
j gesloten zijn e" het warme bloed achter den
vetlaag blijft is de slecht geleidende vet
laag in staat nog meer het warmteverlies
va de huid te beperken. De walvisch kan
in de ijszee warmteverlies beperken, beschut
als h'i is door een dikken vetlaag.
De kleeding rnoft in dc allereerste plaats
de warmteafgifte beperken. Is deze beper
king niet noodig dan kan men zonder kl co-
ding, b.v. in de tropen cn is de kleeding dus
alleen noodlg uit schaamtegevoel. In ons dit wollen hemd verzadigd van water, dan
klimaat is klecding onontbeerlijk. voelt men zich weer koud en rillerig. De
Om het minste verlies van warmte te heb- j klcedingstof moet het vocht niet vasthouden
ben, zijn dus het beste, stoffen, die slechte, als vloeipapier, doch de vochtige z\veetdamp
warmtegeleiders zijn. Drooge lucht behoort i doen. opstijgen.
daartoe in het bijzonder. De lucht die tus'i Onder de stoffen, die tot het maken van de
schen de verschillende lagen dor kleeding j kleeding voor den mensch worden gebruikt
stukken zit, beschut dus den mensch. Deze geven wollen stoffen, door hun veelheid van
lucht moet evenwel ook vcrverscht worden, poriën meer beschutting tegen de koude, clan
niet verzadigd zijn door waterdamp, door
zweetdarpp, dan houdt de warmtcafgifte op
ei voelt men zich zeer onbehagelijk. Daar
om zijn ondoordringbare klocdingstukken als
gummi jassen en overschoenen voor lang ge
bruik zeer nadeelig.
Het beste is, dat de kleeding poreus Is, en
dus vochtdamp kan doorlaten. Om deze re
:ijde, katoen of linnen. Slijt de wol, verliest
het dus do haartjes, of is de wol verontrei
nigd door vuil of vet, dus minder luchthou-
dend, eveneens door verven, dan verliest de
Wol zijn waarde, als beschuttend tegen de
koude.
Do dieren, die in het koude klimaat leven,
zijn door den bouw van hun pels, of door
den heeft men koude voeten in nauwsluiton- hun voeren in staat zeer lage temperaturen j
de laarzen en koude handen in nauwe glacé
handschoenen; bij beiden vindt men ook
geen beschuttende luchtlaag.
Het gehalte aan vocht en lucht l>ene\-cns
het v/armte geleidend vermogen der klec
ding maken uit de al of niet geschiktheid
Or.ze kleeding is uit vele verschillende
stoffen bereid, gedeeltelijk uit liet dierenrijk
wol, leder, zijde, bont, ten decle van do plan
ten afkomstig als linnen, katoen, jute. enz
Do dierlijke stoffen geleiden de warmte
slechter dan de plantaardige stoffon. be
schutten heler tegen warmteverlies dan tegen
de koude.
Natte kleeren kle\'en op de huid; het wa
ter heeft de lucht uit do klecding verdreven;
zij beschutten slecht tegen warmteverlies
omdat vocht de warmte goed geleidt. Men
voelt zich dan ook koud, wanneer men natte
kleeren aan hoeft, b.v, wie sterk zweet en
een katoenen hemd r.an heeft. Heeft men
daarentegen 'n wollen of flanellen hemd aan.
dan zal dit het water opzuigen en een aan
genaam gevoel geven. Wordt eventueel ook
te verdragen, wijl zij in die pels of
een belangrijke luchtlaag medevoeren, die
als slechte warmtegeleider, dus als behouder
van eigen 'irhaamswarmte optreedt.
Uitsluitend wollen kleedi.ig is te ruig om
op de huid te worden gedragen. Flanel soms
geheel wol, soms mengsel van \y*o1 en ka
toen is daartoe zeer geschikt.
Linnen is zindelijk en goed waschbaar,
zijde pot us en ongeschikt, te kouJ, om uit
sluitend te worden gedragen.
Netton hebben zeer dunne mazen, dus een
groot luchtgehalte. Zijn zijn zeer goed, al
thans onder andere kleedingstukken.
I.ichte kleuren kaatsen meer licht en
warmte terug, vandaar deze dracht des zo
mers en donkere kleeding in den winter.
De klecding in verschillende lagen, wol,
linnen ,m katoen Is de beste wijze van kloe
ding. 's Zomers minder, 's winters meer.
Men kan volstaan met het dragen van een
netje of flnnel en daaroverheen een linnen
of katoen hemd, verder broek en wollen
kousen. Hierover komt het bovengoed., "iet
is het boste de schommelingen in de tempe
ratuur niet te vinden in de onderkleercn,
maar in de bovenkleeren.
Er zijn er evenwel ook, die voor ondei-
kleeren voorstander zijn van uitsluitend één
stof b.v. Jaeger, die een door hem uitgevon
den wollen stof, die ook naar hem genoemd
L als de klecding bij uitnemendheid roemt
Anders b.v. Lahmann verdedigt het katoen
terwijl Knejpp grof linnen roemt. Men zou
kunnen zeggen, dat elke klewlingstof zijn
eigenaardige voor- en nadoelen heeft.
wil kleeding goed zijn, dan moeten er
poriën in zijn, die vocht opslorpen, wordt
er te veel vocht opgenomen, dan voelen de
kleedingstukken nat aan, hetgeen op de
j huid eo:i onaangename gewaarwording geeft
I en vaak aanleiding is tot het vatton van
koude.
Wol neemt langzamer vocht op dan ka
toen, linnen of zijao, deze laatste stoffen zijn
bovendien spoedig met water verzadigd en
hebben de onaangename eigenschap in dien
natten toestand zich dicht tegen de huid
aan te leggen, Yvaardoor een klam, onaan
genaam gevoel ontstaat. Daarentegen blijft
do wol, ook bij meerdere \-ochtigheid nog
los op de huid liggen, blijft nog een lucht
laag bestaan, die bet lichaam voor kouvat
ten en vocht behoedt Toch heeft de wol ook
weer nadeeligc eigenschappen, daar 't soms
sterke zweetstofafscheding bevorderen kan.
Hot lichaam, dat door 't altijd dragon van
wol aan de koude is ontvreemd, verliest zoo
wel wat weerstandsvermogen tegen kouvat
ten. Bovendien, wol is nagelduur. slijt spoe
dig in do wasch. Er wordt minder vuil o|-
gezien, vooral bij rood baaien hemden en
wordt dan ook in den regel minder gewas
schen. Het gevolg van 't minder wasschen is
dan, dat de poriën weer worden gevuld door
onreine stoffen, hot goed minder poreus
wordt en zoodoende weer schadelijk werken
kan.
Wat dc keuze van een bepaalde klecding
stof aangaat, moet men allerlei omstandig
heden in aanmerking nemen. Men heeft re
kening to houden nvt den tijd van het jaar,
met de weersgesteldheid, met cl'en gezond
heidstoestand van den persoon en ook met
diens beroep. Ook is de eisch, die men aan
onderkléeding stelt, weer geheel anders, dan
die der bovenkleeding.
Indien men beschutting wil tegen koude
en vocht of tegen plotselinge afkoeling, dan
verdient wol in liet algemeen dc voorkeur,
terwijl in warme of droge, jaargetijden andere
stoffen moeten gekozen worden. Voor men
schen, die door den aard van hun beroep in
hooge mat" aan de invloeden van het
zijn blootgesteld, menschen, die uus 11
buitenlucht werken als landarjMÉJers
schippers, is het dragen van ttffon gtied
aan te bevolen. Evenwel lott' men er op. dat
dit 's zomers niet al te dik zij. omdat zich
dan te veel warme lucht tusschen de klee
ding opsluit en dc noodige afkoeling van
het lichaam belemmert.
Ook is in ons zeeklimaat het dragen van
haaiflanel en Jaeger vooral aan te bevelen
voor hen, die spoedig aanlog hebben voor het
vatten van koude, voor bronchitis en rheu-
matiek.
Menschen die daarentegen moer in eene
gelijkmatige temperatuur verblijven en geen
spierarbeid verrichten, kunnen linnen of ka
toenen onderkleeding dragon. Dit heeft ook
bet groote voordeel, niet alleen van het min-
lere gewicht, maar vooral ook, dat zulke
klecding vaker-wordt verwisseld en ge-
wasehch.
(Slot volgt).
