BOUWCREDIETEN
ROSENTHAL EN THOMAS
U.S.
Bouwcredieten en Hypotheken
PORSELEIN
N V. Handelmaatschappij R. S. STOKVIS S ZONEN
J. VAN WEERELT Am.
Prachtige Showrooms!
Bouwkundig bureau
|^unstnijverheidsartikelen in het
Grassimuseum te Leipzig
JSjiet-roestend staal
in de Bouwkunde
BOUWBLAD PAO. 4. No. 36
MAANDAG W FEBPUAPl 1930
LEIDEN-OEGSTGEEST
De N.V. Leidsche Expl.-Maatsch.
van Onroerende Goederen
1 Stationsweg 18 Teleioon 1649
LEIDEN
biedt zoowel te LEIDEN als te OEGST-
i GEEST verschillende perceeleo en bouw-
I erreinen TE KOOP of TE HUUR aan.
S2TSE?D@(ÜJK |J
Rotterdamsche Boaz-Bank N.V.
Pompenburgsingel 13
ROTTERDAM
VRA»GT INLIGHTINGEN EN CONDITIËN.
Internationaal Congres voor
Bouwindustrie te Londen
van 26—31 Mei a.s.
Agenda
We zijn in de gelegenheid hier de agen
da af te drukken van bet van 26 tot 30 Mei
a.s. te Londen te houden Internationale
Congree voor Bouwindustrie.
De agenda-punten luiden als volgt:
1. Het geraken tot uniformiteit in de
voornaamste bepalingen der algem*
Bouwvoorschriften voor Openbare
stuurslichamen en particuliere lastgevers:
a) Contracture vaststelling der borgen
in garanties voor de uitvoering;
b) Opstelling der technische voorwaar
den. ontwerpen en vaststelling van maten;
c) Betalingsmethoden en modaliteiten;
d) Raming en betaling der bijwerken;
e) Opzegging van het oontract door de
eene partij;
f) Verhindering van de uitvoering van hert
contract in geval van foroe-majeure;
g) Verantwoording voor persoonlijke- of
materieele schade, verantwoording voor de
deugdelijkheid der muterielen en voor on
deugdelijk uitgevoerde werken;
h) Scheidsrechterlijke regeling van geschil
len.
2. De rationaliseering en de toepassing
daarvan in de Bouwindustrie:
to hoeverre is het principe der ratio
naliseering in het een of andere vak toe
passelijk;
bj Toepassingsmethoden.
3. Wetenschappelijke onderzoekingen:
a) Haar doelmatigheid en toepassing in
de industrie;
b) Verwezenlijkte nieuwe vorderingen en
middelen om daartoe te geraken.
4. Algemeene opleidhigsvraagstukken en
vorming van de jongere generatie van aan
nemers.
5. Kapitalen of vergemakkelijking der
credielverleenging voor middenstandsw -
ningen en andere bouwwerken;
a) Gebruikelijke methoden voor de ver-
schaffuig van kapitaal;
b) Nieuwe methoden;
c) Vergemakkelijking van credietverlee
ning aan ondernemingen.
6. Arbeiderswoningen:
a) Tegenwoordige toestand van den wo
ningnood,
b) De nog uit te voeren werken;
c) Middelen tot leniging van den woning
nood.
7. Het leerlingen-vraagstuk.
8. Herinnering aan de door de vorige
Congressen en Conferenties geuite wen
scben, ten aanzien der beperking van den
arbeidstijd In de industrie.
Porselein Is het edelste en beste product der Keramiek
Men verwarre dus porselein niet met aardewerk
Cnze fabrieken leveren het beste en smaakvolste
in vormen en versieringen, ook tegen ZEER
MATIGE PRIJZEN
Verkrijgbaar
in de eerste klas magazijnen op dit gebied
Meri lette op de fabrieksmerken
Lftoietd/ui/
RECLAME
DECORATIE
Duurzaam Concorreeread
SCHUURMAN H, C00RS
Exercitiestraai 25. E'dara. Tel 40411.
LANDHUIZEN
n de Oen Burgstraat te VOOR. j
De prijzen van alle
AUTOBANDEN
zijn met ingang van 1 Februari 1930 met
20% verhoogd
Afdeeling Automateriaal
Rotterdam - Amsterdam - Groningen
bevragen op het a
V D KNAAP. Laan v
nurg 51 Voorburg
Torenhuizen en
Verkeersmoeilijkheden
De verkeersmoeilijkheden in het zakencen
trum van New York zijn bekend, ze
in hoofdzaak geweten aan de
verkeerseischen, die aan de straten worden
gesteld door de torenbuizen en de menigte
die deze op gezette tijden verlaat. De Ameri-
kaanschc architecten hebben het vraagstuk
onlangs uitvoerig besproken. Het resultaat
van deze besprekingen is geweest een voor
stel om geen hoogeren bouw toe te staan
dan 12 verdiepingen.
TE KOOP nog
3 Portiekhuizen
a.d. VlierooomjirM. 209—1»71
OEN HAA0 Prima geldbeleg
ging. Te beviagen op het werk
en bi] MIJ. „DE GRENS"
taDiUUsti IS 'lm 4aai li«. <1343
3 DiergJaan
BILLIJKE VOORWAARDEN.
Te bevragen DUSSEL Zonen, Bazar-
straat 27, Telefoon 15154, Den Haag.
GEEN VOCHTIGE
HUIZEN MEER!
VOORKOMT
't afvallen van behang
't besohimmelen van kleeding
enz.
Vraagt prijs en demonstratie -
NED. IMPREGNEER Mil. „OXILITH
SPAARNESTiAAT 49 TEL 71465 - OEN HAAG
N.V. HOUTHANDEL
ROTTERDAM
JENSIUSSTRAAT 5 TEL. 43319
LINKER ROTTEKADE 36 TEL. 50255
Wij zijn de eenige L00NZAGERIJ.
die Uw hout desgewenscht ook
„GESCHUURD" levert
staande personen in. de staalbranche over
tuigd hebben, dat dit metaal tegen alle
aanvallen van wisselende weersgesteldhe
den volkomen opgewassen is en wat den
levensduur betreft hij geen ander metaal ten
achter staat en bovendien niet van kleur
verandert
Al werd ook in alle bouwstijlen, waarbij
aan krullen en dergelijke versierselen de
voorkeur gegeven werd, met proc.te voor
liefde naar de toepassing van metaal ge
streefd. de uitvinding van het niet-roestend
staal is voor de wenschen en intenties van
den modernen architect, die door toepas
sing van de rechte lijn op zijn bouwwer
ken den stempel van rustige zakelijkheid
drukt, ongetwijfeld een groote uitkomst I
De rustige, artistieke werking, die er van
dit materiaal uitgaat, gepaard aan een zeer
gemakkelijk onderhoud, zullen zeker in
staat zijn dit idealp metaal een blijvende
plaats in de geschiedenis der moderne
architectuur te verzekeren
Een groot gedeelte van den gevel ver
sierd met niet-roestend staal (700 ton).
te koop of te huurl
Bijzoodei geschiki voor AUTO- en WINKELBEDRIJF. Centrale Verw. Aiwerking kan
murder ot eventueele kooper nog geregeld worden. - Inlichtingen op het werk. Tel. 37928.
.ie geïllustreerde beschouwing in dii blad d.d. 7 October. Op aanvrage gratis verkrijgbaar bij
TH.J.W.HAGERAATS, Monsterschestr.200
's-GRAVENHAGE
voor het maken van plannen en uitvoering van werken, zoowe
nieuwbouw als verbouw. Adviezen Hinderwet Taxatie
en Administratie voor Huizen, enz. Accurate en spoedige uitvoering.
G. FLES
Copernicusstraat 255. Architect
Winkel ran de firma Wempe in Hamburg, Alsterar-
kaden. Kozijnen, Beslagdeelen, Deurknoppen, Stijlen
fnx. enz. van.niet roestcndstaal (700 ton V i A
Krupp-Nirosta-Tcntoonstelling in Düsseldorf 28 Interieur
In de Fabriek van Krupp, alwar het niet-roestend 3 laai vervaardigd wordt.
door Dr. Wichmann, Directeur van het Stedelijk Kunst-
nijverheidsmuseum aldaar.
De Messe-tentoonstelling in het Grassd-
tnuseum nabij de Johanniskircihe te Leip-
Eig is een ten algem eenen nutte dienende
onderneming van genoemd Kunstnijver
heidsmuseum. Zij heeft tot doel, met de
beste scheppingen van het bandvak en de
fabricage een overzi<3ht te geven van de
artistieke prestaties en richtingen der mo
derne kunstnijverheid.
De toetreding tot de Messe-tentoonstel-
ling kan slechts plaats hebben nadat het
to te zenden werk vooraf door de directie
is beoordeeld en goedgekeurd. De t
Leipzig komende kooper heeft dus zeker
heid, hier slechts artikelen te zullen ont
moeten, die getuigen vain kunstvaardig
heid en van een met het materiaal over
eenstemmende behandeling.
Ieder, die te zorgen heeft voor het bou
ten en inrichten van een huis, kent de
moeilijkheid om uit den overvloed van het
aangebodene juist die dingen te kiezen, die
in kleur of vorm voor het speciale doel
rullen passen en op een voldoend artistiek
niveau staan. Architecten, bouwonder
nemers en koop era hebben het daarom
met bijzondere dankbaarheid toegejuicht,
dat op de Leipziger Messe getracht is, In
een afzonderlijke groep een keurverzame-
ling van kunstnij verheidsartikelen op
smaakvolle wijze tentoon te stellen. Het
stt even is cehter niet, den kooper volgens
een doctrinair eysteems bij voorbaat een
bepaaJde richting op te dringen, neen, de
tentoonstelling omvat bij een zoo rijk mo
gelijke schakeering van materialen ook
de menigvuldige stroomingen, die zich ia
onze moderne Europeesche kunstnijv-
heid openbaren. Niet alleen Duitsche i
posanten, maar ook een groot aantal bui
ten landsche beoefenaars van de kunstvlijt
steLlen hun producten tentoon. Het Grassi
museum is daarom gedurende den Messe-
tijd een belangrijke inkoopgelegenheid ge-
w rden voor allen, wien schoonheid
kleur en vorm ter harte gaat. Ieder, die op
2 Maart beginnende Leipziger Voorjaare
Messe bezoekt, zal dus in het KunatniJver
heidsmuseum een bijzondere expositie vin
den, zooals er in gelijken trant geen twee
de beala&t.
Baksteenindustrie in de
2de helft van 1929
Door flinke bouwaotiviteR, wegenbouw
en de gunstige werking van het „extra
rood-oontract" was de vraag naar steen be
vredigend, deels zelfs groot, dat volgens het
Maandschrift van het Centraalbureau voor
de Statistiek, waaraan we e-en en ander
ontleenen, de toestand over 't geheel een
vrij gunstig beeld gaf. Bovendien werden,
evenals in de eerste periode der campagne,
de werkzaamheden begunstigd door het
buitengewoon mooie weder. De Bond van
Sinds onheugelijke tijden was het streven
Her bouwkunstenaars bij alle beschuafde
Volken erop gericht hun bouwwerken, door
de toepassing van metalen versieringen, bij
zonderen glans en een verhoogd effect te
geven.
De toepassing in de practijk was echter
altijd aan grenzen gebonden; terwijl aan
den eenen kant het gebruik van goud en
zilver met al te hooge kosten gepaard ging
bleken aan den anderen kant koper, ijzei
en staal niet tegen den invloed van vochtig
beid bestand.
Sinds het eerste decennium onzer eeuw
is er op dit gebied echter een ingrijpende
verandering gekomen. Het was nl. na lang
durig onderzoeken aan eenige scheikundi
gen gelukt vast te stellen, dat de hittebe
stendigheid van nikkel door toevoeging van
chroom belangrijk verhoogd werd. Bij voort
zetting der proeven, die gedurende de laren
lfilO—1912 in het Kruppsche laboratorium
met de hooggelegeerde chroom- chroomnik-
lcelstaalsoorten genomen werden, bleek ten
slotte, dat deze staalsoorten, trots maanden
lang liggen in de laboratoriumlucht, volko
men blank blijven, terwijl daarentegen zelfs
zuiver nikkel binnen korten tijd zijn glans
verliest De groote beteekenis van deze ont
dekking bestond vooral in het feit, dat men
tot de conclusie kwam, dat het metaal
chroom de oorzaak van buitengewone che
mische bestendigheid was Spoedig was het
ook gelukt de eigenschappen van deze Ie-
geering vast te. stellen en haar bewerking
in kouden en warmen toestand mogelijk te
maken. Daarmede was echter ook de toe
passing in de praktijk verzekerd en sedert
NederJandsoha Waalsteen-fabrlkantan,
klaagde echter over een merkbare vermin
dering der vraag naar het buitenland in
October, evenals meerdere verslagen, zoo
dat voor den export de toestand minder
gunstig was Vergeleken evenwel bij 1928
was de toestand deels vrijwel dezelfde,
deels gunstiger en slechts bij hooge uit
zondering thans minder. In de periode van
1 Augustus—1 November werd volgens het
vastgestelde plan de „extra-rood"-productie
opgevoerd en wel tot 27 pet, van de locale
productie. De drukte bij de aflevering nood
zaakte soms tot het werken met extra
ploegen De beschikbare cijfers omtrent de
v orraden gebakken steen in een groot aan
tal (176) fabrieken en de nog af te leveren
het Jaar 1912 -zijn twee groepen van deze
staalsoorten gepatenteerd.
Nadt met zekerheid vastgesteld was, dat
deze staalsoorten zoo wel in geslepen als in
gepolijste uitvoering volkomen roestvrij en
tegen enkele zuren en verdere chemische
inwerkingen zeer bestendig waren, kon mei.
spoedig beginnen het niet-roestend staal in
grooten stijl in dienst van de bouwkunde
te stellen, nadat men het bewonderenswaai
dige product reeds met succes voor huis-
en keukengereedschappen, tafelgerei, etc
gebruikt had.
Hoegoed hier niet-roestend staal ook als
zuivere bouw-versiering te gebruiken is, laat
e ..Nirosta" tentoonstellingszaal der firm
Krupp in Düsseldorf zien. Voorgevelbeklee-
ding. deurknoppen en handvatten aan ven
sters etc. en bijna alle overige in deze zalen
gebruikte metalen deelen zijn van niet roes
tend staal, en de blanke, zachte staalglans
van het geheel geeft een ongemeen artistie
ke impressie Een buitengewoon attnictie-
ven indruk maakt de winkel der firma
Wempe in Hamburg, waarvan de kozijnen
beslagdeelen, deurknoppen, stijlen, etc. even
eens van niet-roeste.".a slaal zijn.
Wat zou echter een Duitsche ontdekking
zijn, als er niet direct door de Amerikanen
beslag op gelegd werd! Vooral een ontdek
king, die technisch en economisch van het
grootste belang is en daarbij het voordeel
heeft, dat daarmede zeer artistieke effecten
te bereiken zijn Geen wonder dus, dat een
van de grootste Amerikaansche industrie-
ondernemingen, de Chrysler Motor Car
Corporation, voor het in aanbouw zijnde
hoofdkantoor, een omvangrijke toepassing
hoeveelheid, op afgesloten orders wijzen
uit, dat laatstbedoelde hoeveelheid den to
talen voorraad einde October met bijna 95
millloen overtrof (op 1 Augustus bijna 150
millioen); bij een splitsing van de fabrie
ken in de aan de groote rivieren en die in
de overige deelen des lands, blijkt intua-
schen, dat de totale voorraad in laatstbe
doelde fabrieken niet onbelangrijk grooter
was dan aan loopende orders moest wor
den afgeleverd, waarmede echter niet ge
zegd is, dat dit voor elke fabriek of streek
op ziohzelf geldt.
De buitenlandsche (voornamelijk de Bel
gische) concurrentie is vergeleken bij 1928
sterk afgenomen blijkens de handelsslatis-
tiek. In de eerste 10 maanden van 1929
werd ingevoerd 370.490 ton tegen 530.747
ton in hetzelfde tijdsbestek van 1928; hier
van resp. 333.006 en 501 809 ton uit België
(gemiddelde waarde per ton resp. f 5.81 en
5.24). De uitvoer van genoemde steen
soorten nam, hoewel in niet zoo sterke ma
te, eveneens af en bedroeg in Januari tot
en met Oct. 1929 en 1928 resp. 110.686 en
125.885 ton. Door invoerbelemmeringen in
Duitschland is die belangrijke vermindering
te verklaren. Naar de Vereenigde Staten
van Amerika nam de uitvoer ook af; de
export nam daarentegen toe naar België,
Groot-Brittannië en Curacao.
In een onderneming met fabrieken te
Venlo en T°ge'en heerechte speciaal 'en
aanzien vaji enkele bijzondere fabrikaten
(radicale steenen) enormp drukte; opiu*
msrkt werd onder meer nog, dat door ie
kanalisatie van de Maas tot Maastricht, de
transportmoeilijkheden zijn opgelost, zoo
dat de Limburgsche steen beter tegen Waal
steen kan concurreeren Een tot half Juli »-n
ook verleden jaar stilstaande fabriek te
Geertruidenberg heeft daarna weder ge
werkt en beëindigde de campagne up 12
Ootober.
van niet-roestend staal voorschreef. Het ge
bouw, dat momenteel op een van verre
reeds zichtbare plaats der city van New-
York wordt opgetrokken, zal met 68 ver
diepingen een hoogte van 250 M. bereiken
en daarmede, met uitzondering van den
Ei feitoren het hoogste torengebouw van de
wereld zijn. Het tvpeerende van dit impo
sante en in zijn soort voorbeeldige houw
werk zal zijn, dat een groot gedeelte van
den gevel uitsluitend met niet-roestend -taal
en niets andere versierd za] worden Niet
minder dan 700 ton van dit staal -vordt
aangevoerd, om aan het gebouw het voor
gestelde uiterlijk te geven. Het bet«ofi hier
een staalsoort, die met het waardevolle
merk V.2.A van Krupp overeenkomt en
door verschillende groote Amerikaansche
staalfabrieken volgens de Krupp'sclie pa
tenten en procpdë's vervaardigd wordt.
Volgens berichten uit New York zullen
nog een aantal groote gebouwen van niet
roestend staal voorzien worden, nu zich in
de Vereenigde Staten een aantal vooraan-