WOENSDAG 29 JANUARI 1930 EERSTE BLAD PAG.
HET WERKTIJDENBESLUIT
PROTESTSAMENKOMST
TE ROTTERDAM
DRUK BEZOCHTE VERGADERING
PROTEST TEGEN HET WERKTIJDEN
BESLUIT.
Druk bezochte vergadering van
„Handel en Nijverheid".
De Rotterdaimsche Miiddenstandsvcreeni-
eing „Handel en. Nijverheid" heeft gister in
het Gebouw voor Kunsten en Wetenschap
pon con vergadering gehouden, waarin ge
protesteerd is tegen verschillende bepaï-r.-
gen ran de nieuwe Werktijdenbesluit.
Deze vergadering was zeer druk bezocht.
De voorzitter, de heer I* d o Groot., heet
te ,de aanwezigen welkom, in het bijzonder
de vertegenwoordigers Aan den Kon. Ned.
Middenstandsbond en van de Utrediteche
Jlanrlelsvereeniging. Het bestuur heeft gi
aarzeld nu reeds een maand ua de uit
vaardiging van het. werktijdenbesluit i
protersteeren en wijziging aan te brcngcL,
doch het is haar gebleken dat bij vele win
keliers het water nu reeds tot aan do lip
pen is gekomen-
De bezwaren tegon dit besluit moeten dui
delijk worden en een resolutie naar de re
peering gezonden, waarin op wija'gin;
wordt aangedrongen (applaus).
Do heer R. Koop meinors zeide, dat
het. overheidsingrijpen zich moet beperken
tot het tegengaan van excessen. De Arbeids
wet 1919 overschreed reeds de grenzen en
eon groot de-cl van de arbeidersbevolking
heeft er tot lijfspreuk door gekozen: „Lie
ver lui dan moe!" Do overheid steunt d t.
Er is veel tijd voor ontspanning gegeven
maar er is geen inspanning meer en het
wordt amusement. De overheid heeft daar
door de onzedelijkheid bevorderd. De Groote
Wetgever spreekt zes dagen zult ge ar
beiden, maar de overheid, die geknecht
wordt, door de partijpolitiek, zegt.: 5V3
zult ge arbeiden. Het zweet des aanschijns
wordt niet mper gevonden, de arbeid, door
Dr. Nederbracht een zegen genoemd, wordt
als een kwaad gebrandmerkt. Zon wein g
mogelijk werk voor zooveel mogelijk geld
de leus.
Dat geldt ook voor den winkel. Tien jaar
heelt de Regcering don tijd gehad voor hel
uitvaardigen van een werktijdenbesluit en
"et resultaat is een prul, een knoeistuk.
Spr. geeft een aantal lwzwaren togen het
nieuwe besluit. Oudere winkeliers, die dre
ven op de kracht van geschoold personeel
komen nu in gevaar. Filialen van minder
draagkrachtige zaken gaan op do floseh
Zonen van winkeliers worden als „arbei
der" aangemerkt. Vele bedienden doen ni*t
anders dan wachten op de klanten, die
spaarzamelijk komen en lezen voor tijd
verdrijf een boek; toch moeten ze precies
klok worden vrijgelaten. Zo mogen
jsêifs hun boterham niet in de zaak opeten
Als zo hun halven vrijen dag hebben „gv-
noteu" moet men ze al heel gauw weer 1 Va
|iur rust geven.
De Minister heeft het niet noodig gracht
nth door de eerst betrokkenen te laten voor
lichten, de M ödenstaudsraad is gepasseerd.
Jfs zulk een „knevelwet" eens voor de ar-
hilt re gegoldenMaar dat kan niet
idat bij de arbeiders wordt gevonden or-
Ètisatie en óffervaardigheid, factoren, wol-
ie de middenstand niet kont. omdat de meer
derheid daarvan zich nog steeds tot leus
fielt: „Ieder voor zich cn God voor ons al
len!"
Warenhuizen en kettingwinkels nemen
toe, de middenstand wordt tot. den onder
gang gebracht.'
Vuisten ballen tegen dc Regeering geeft
tiet: de middenstand zelf is de hoöfdschul-
omdat zij zich niet kracht g organi-
en verweert.
Dit werktijdenbesluit moet gewijzigd, pres-
e moet daartoe worden uitgeoefend, er
moet komen een arbeidswetgeving, die re
kent met de speciale eisclien van de ver
schillende groepen van winkeliers, iets in
iri geest van de stcenhouwerswet: en de rc-
dingen voor het haven- en spoonvegperso-
Doel. Iedere winkel branche stelt zijn eigen
lischon
„Handel en Nijverheid" wil zich tot den
ninister wenden en verzoeken speciale be-
luiton in het leven te roepen, die, indien zij
verleg met de belanghebbende bcdrijfs-
[toopen worden opgesteld, zonder bezwaar
ouden kunnen worden aanvaard- Dat zou
alleen ten goede komen aan de betrok-
ondernemers maar eveneens cn niet
Hinder aan het bedienend personeel en ten
'olte aan de gemeenschap. (Applaus).
Do heer Kattenburg noemde het
Werktijdenbesluit een vreesélijke en slecht
eredlgeerde wetgeving. Een werktijdenbe-
>r een winkel moet heel iets anders
een besluit voor fabrieken en ongros
ggazijnen. In Keulen is men telkens tot
pdere besluiten gekomen en dit bewijst wel
Jt het met de winkels niet zoo gemakkelijk
wt. Spr. zegt, dat het winkelpersoneel zelf
Hl de vv.et niets moet hebben. De moderne
:ber- !°nd van Handels- cn Kantoorbedienden
rfpt zich op tot vertegenwoordiger van het
dnkelpersoneel. maar Spr. zou wel graag
illnn, dat deze organisatie de papieren
ns op tafel legde en liet zien hoeveel win-
ilhedienden ze telt. Spr. kent een zaak van
fO rnan personeel, waarvan geen enkel man
tmge Met een korte .nieuwe wet, waarin niet
Dilere staat, dan dat door het personeel
iet langer mag worden gewerkt dan zoo
i-zooveel uur, zou men veel verder komen.
In het kleedingbedrijf zou men dan dos-
■»ds in den zomer twee dagen per week
ij kunnen geven, maar tusschen Pasuhen
i Pinksteren moet langer gewerkt worde i
plaus)
P'\ pleit voor overleg tusschen werkge-
ers en werknemers voor het samenstellen
3o zulk een nieuw werktijdenbesluit.
Andere sprekers pleitten voor middenstan
ds in de Kamer en voor het laten werken
11 jeugdige arbeiders op Zaterdag tot 10
r'S avonds. Gewezen word op het feit, dat
be- :eds jeugdige personen zijn ontslagen, wat
to- 'n fout werd genoemd, daar men dan later
rilcd *n geschoold personeel meer zou kunnen
}'an andere zijde de heer Van dei
nden werd gewezen op de bezwaren
n het besluit hij ziekte en vacantie, op de
'aren voor hulppersoneel en het opne-
- .,aD ei! )'an filiaalchefs in het besluit Een
Velefrktijcl van 53 uur voor het winkclperso
noemde Spr. wel iets te kort, daar 10
arbeid in oen winkel veel lichter is dan
u'Jr „angestrongter" arbeid in oen fabriek
"ur noemt deze Spr. niet te lang. De nud-
ilnitiiig cn de schafttijd zijn onmogelijke
ten die vrijwel door ieder worden over
'•ten. Den win kepers moet gelegenheid ge-
worden zelf do rusttijden te regelen,
De heer Den Arend bracht on dor veel
briteit, de bezwaren ven het besluit naar
voren voor een kleinen winkelier, die geer
andere hulp heeft dan zijn vrouw en >1<
dienstbode. Men mag de dienstbode in haar
rusttijd wel de straat laten schrobben en
bedden laten kloppen of den kleinen jongen
laten helpen, maar in den winkel mag /.ij
zich niet laten zien of ze krijgt oen proces
verbaal.
Spr. heeft het nu zoo geregeld, dat de
dienstbode toch 12 uur per dag werkt, zon
der dat hij in overtreding is (daverend
applaus).
De voorzitter meende, uit de discussie
wel deze conclusie tc mogen maken, dat er
algemeen verzet is tegen dit universeel©
werktijdenbesluit. Do fout 'is deze, dat men
voor alle proopen een gemeenschappelijke
regeling heeft getroffen.
Van Oost en West moet nu lopen het werk
tijdenbesluit, zooals het cr thans ligt, verzet
uitgaan, de re-geering moet dit ontwerp in
trekken (applaus). Alsdan kan men over
gaan tot het instellen van verschillend*
werktijdenbesluiten voor' de verschillende
groepen. Gebeurt dat niet, dan zal de ocono-
mi'scho positie van den middenstand zoo na-
declig worden, dat niet meer de arbeiders
maar ook de wink-liers van de wcrkloozen-
kassen moeten trekken. Men heeft den mid
denstand vaak de ruggegraat van dc natie
genoemd, maar nu gaat met dien rugge
graat broken, tot schade voor het gcheéle
lichaam (applaus).
Nadat nog con lid van de prnpaganda-eom-
missie „Handel en Nijverheid" het woord
had gevoerd, heeft de voorzitter een resolu-
t/'e voorgesteld die telegrafisch aan den Mi
nister van Arbeid zou worden verzonden.
Dezo resolutie luidt, als volgt:
De groote vergadering van winkeliers,
ten getale van ongeveer 1000, onder lei
ding van „Handel en Nijverheid";
gehoord do talrijke en onoverkomelijke
herwaren, did het Werktijdenbeslui t voor
Winkels door nivelleering van het geh-
In winkelbedrijf veroorzaakt; overwegende
de noodlottige gevolgen die do toepassing
van dit Besluit zal tengevolge .hebben;
verzoekt dringend:
lo. in het belang van de bestaansv
waarden en dus de handhaving van
vrije winkelbedrijf, het Werktijdenbesluit,
voor winkels in'zijn, huldigen vorm in te
trekken;
2o. in overleg met de belanghebbend!
groepen speciale werktijdenbesluiten te
doen ontwerpen, die rekening zullen hou
den met de behoeften en de bestaansvoor
waarden van de velschillende winkelbe
drijven of groepen van winkelbedrijven.
Met algemeene stemmen werd deze resolu
tie aangenomen, waarna de vergadering
werd gesloten.
Uit Oost-Indië
DE ZAAK Mr. ISKAQ.
BATAVIA, 27 Jau. (Aneta). In de zaak
van Mr. Iskaq is men naar Aneta verneemt,
thans zoover gevorderd, dat het onnoadig
wordt geacht Mr. Iskaq nog langer in pre
ventieve hechtenis to houden. Uit het onder
zoek zijn intusschen in voldoende mate be
zwarende feiten gebleken voor een verdere
vervolging van zijn persoon.
KING GILETTE MET VACANTIE.
BATAVIA 27 Jan. (Aneta). King Gilette,
de uitvinder van het bekende scheerappa-
raah is ..hier aangekomen. en is van plan
ppi-i vacantiercis van drie weken over Java
en Bali te ondernemen.
ONTHULLING MONUMENT Dr. DE GROOT
BANDOENG. 27 Jan. (Aneta). Vanmorgen
heeft onder geweldige belangstelling de ont
hulling plaats gehad van het monument ter
nagedachtenis vat) den radio-ingenieur Dr.
de Groot.
Onder de aanwezigen bevond zich de G.G.
Jhr. de Graeff.
AUTOBOTSING.
MAT.ANG, 37 Jan. (Aneta). Een botsing
heeft plaats gehad tusschen rle auto van de
heer v Goor enploye op de factorij der Ned.
Mandei Mij. en die van don heer Depree,
manager van het filiaal Malang der Soera-
bayasche Automobiel Mij. De heer v. Gooi
en diens inlandsche chauffeur liepen ver
wondingen op. De auto van den heer v.
Goor werd vernield.
BAGGERMOLEN GEKAPSEISD.
MEDAN, 27 Jan. (Aneta) Een baggermo
len van de Deil Mij. die gesleept werd door
de sleepboot „Venusis op Socngeu Rerupo
door den sterken mist iü de branding ge
dreven cn daar gekapseisd. Het laat zich
aanzien dat hot lichten van den bagger
molen zeer moeilijk zal zijn. Materiaal is
tot het doel uit Semarang ontboden. De
waarde van den baggermolen is f 60.000.
EUROPEESCHE VERLOVEN VAN
AMBTENAREN.
BUITENZORG. De regeering heeft een
commissie ingesteld tot herziening van het
reglement nopens do Europeescho verloven
van Ned.-Ind. ambtenaren, onder voorzitter
schap van dcij heer J. G- Hoekman. (Aneta).
MONUMENT DR. DE GROOT-
BANDOENG. Onder geweldige belangstel
ling heeft de onthulling plaats gehad van
het monument ter nagedachtenis van den
radio-ingenieur Dr. de Groot Onder de aan
wezigen bevonden zich de burgemeester van
Bandoeng, do resident, en de directeur der
Gouvernementsbedrijven. (Aneta).
PRINS DATOEBAKKA OVERLEDEN.
MEDAN. Op hoogen leeftijd is hier overle
den de .Sopperigsche Prins Datocbakka, die
bekend raakte door het feit, dat hij om
streeks liet jaar 1870 herhaaldelijk gewapen
de invallen beeft gedaan in het gebied van
de leonvorstin van Taneta op Celebes. Bij
besluit van den G- G- is Prins Datoebakka
destijds naar Medan verbannen. (Aneta).
RELLETJES.
MEDAN, 28 Jan. (Aneta). De „Sumatra
post." meldt dat gedurende de laatste dagen
herhaaldelijk relletjes hebben plaats ge
had onder de Ghineesche koelies van den
wen spooraanlcg van de Dcli Spoorweg
Maatschappij.
VERDUISTERING.
BATAVIA, 28 Jan. (Aneta).. Voor den
Raad van Justitie alhier 'werd tegen L. v.
Polanen Potel, gewezen administrateur
eener thee-onderneming, wegens verd-uiste-
en valschhcid in geschrifte meerdere
malen gepleegd, een gevangenisstraf gc-
eischt van twee jaren en zes maanden, mei
last tot onmiddellijke gevangenneming.
DE REGENT VAN BANDOENG.
BANDOENG, 28 Jan. (Aneta). Het A. I. O.
de „Preangerhode" deelt mede, dat behou
dens het optreden van abnormale factoren,
de regent van Bandoeng, de heer Wira-
nata Koesoema. benoemd zal worden in het
college van Gedeputeerden van de provin
cie West-Ja va.
UIT HET SOCIALE LEVEN
NED. CHR. FABRIEKS- EN TRANSPORT
ARBEIDERSBOND.
De heer H. II. Spoelstra, hoofdbestuurder
van den Ned. Chr. fabrleks- en transport-
arbeidersbond zal met ingang van 1 April
a.s. zijn standplaats Leeuwarden verlaten
en zich in gelijke functie te Groningen ves
tigen.
HERZIENING BEZOLDIGINGSBESLUIT.
Do roomsch-kath. vakcentrale voor
Overheidspersoneel teleurgesteld.
Blijkens „de Volkskrant" heeft de R. K.
Contrale von burgerlijk Overheidspei-soneel
zich met eon schrijven tot de R. K. Ka
fractie gewond Waarin zij haar teleurstelling
uitspreekt over de houding dezer fractie ton
aanzien van he-t Bezoldigingsbesluit.
Naar de meening der hoofd besturen verga
dering had mogen worden verwacht, dat d
R. K. Kamerfractie positief een daad had
gpöteid, waardoor naar buiten trad, dat zij
op hot standpunt slaat. dat. „verbetering d
salariecring van het Rijkspersoneel" nctuccl
is en aan do orde dient te worden gestold-
CONTRACT FIRMA VERKADE.
Ht hoofdbestuur van den Centraion Boud
van Chr. arbeiders(sters) in de bedrijv
van voedings -oti genotmiddelen, bericht ons
dat afgesloten is een collectieve arbeidsover
eenkomst met de Vcrkado's fabrioken te
Zaandam.
Genoemde overeenkomst welke in do
plaats treedt van de tot dusverre bestaande
collectieve regeling, brengt een niet onbe
langrijke verhooging in de loonen, varieeren-
de voor do leeftijden tot aan 23 jaar
f 0.50 tot f 250 per week, terwijl op 24-
2o-jarigen leeftijd het loon telkeus nog met
f 2.— verhoogd wordt, zoodat een loonnorm
van f 34 per week is vastgesteld Ovenis-
ten ontvangen f 3.dergmrkers en voor
mannen aan de bank f2-— per week daar
enboven.
Verder zijn do bepalingen omtrent over
werk (25 pCt-), vacantie met vacantie-toe-
slag en de overige omschrijvingen van de
oude overeenkomst gehandhaafd.
De overeenkomst is geacht 1 Jauuar-i 1930
in werking te zijn getreden.
STAKING BIJ EEN VERPACHTING.
Bij een verhuring te Minnertsga (Fr.) van
dertig perceelen bouwland staakten gega
digden en boden niet Een uur vóór do
huring. had zekere Martens uit Huizum dc
gegadigden opgewekt niet te bieden, als do
notaris de 5 pCt., als tegemoetkoming in de
waterschapswegen cn grondlasten, niet
schrapte. Verder werd verzocht om elkaar
niet op te jagen. Toen.de verhuurder.met de
schrapping van de 5 pCt. genoegen, nam
ging de verhuring dooi- welke f 30 per pon-"
demaat (36%) minder opbracht dan vijf
jaar geleden,
STAKING.
Onder het personeel van de steenhouwerij
van Meijer te Groningen is een staking uit
gebroken, die 12 man omvat. De oorzaak
ligt in een loongeschil.
Gemengd Nieuws.
SERENADE AAN PRINSES JULIANA.
Door damesstudenten.
Donderdagavond om 8 uur zullen 300 Ja-
messtud. ntcn uit Leiden, die per tram aan
komen, een serenade brengen aan Prinses
Juliana aan haar verblijf op den Boulevard
te Katwijk aan Zee,
EEN DOLLE RIT
DEELNEMERS: EEN DRONKEN CHAUF
FEUR, EEN BOOZE FIETSER EN
EEN TAAIE AGENT.
Men meldt ons uit Rotterdam:
Dinsdagavond werd de 50-jarige chauffem
NV. uit de Si oh dwarsstraat, die op de
Kruiskade op een fiets reed. door een hém
achteroprijdende auto aangereden. Tenger
voice van deze aanrijding werd do fiets be
schadigd en de auto reed gedeeltelijk het
trottoir op.' Er ontstond een woordenwisse
ling tusschen den chauffeur en den bestuur
der van de auto, den 42-(arigen P. de C., en
al spoedig bleek, dat de bestuurder „onder
den invloed van drank verkeerde. Zoodra
echter de aangeredene over schadevergoe
ding begon te praten, reed de automobilist
verder. De chauffeur evenwel, sprong op de.
treeplank en dit was aanleiding voor den
automobilist om met zeer groote vaart de
Kruiskade af te rijden, den Coolslngel op.
met den luidkeels schreeuwenden chauffeur
op dp treeplank.
De aandacht van een motoragent werd ge1
trokken, en deze zette <'e razende ruto ach
terna. Met gro le sne'heid reden de beide
auto's achter elkaar het Cala dplein over
de Boynwn^hol op, de S; etensteeg door
langs de Visehnmrkt.
De motoragent had inmid 'els een straat
agent in zijn z ijs oen g nomen en zij heiden
zetten den vlucht l ng na. Deze was even i"
den knel gereden tusschen e°n tram en h t
trottoir, mn-r s- ondig was l ij weer I< seeko-
men, en hij h d zijn wiMen tocht voortgezet,
met zijn schouwenden pa sa gier. inngs dc
Rlaak, het Bcurs'dein. de G<d 'er che kade
en zoo de WiUmsh-UT over. steeds den mp
toragent achter zich nrn. P s i de Van der
Taks'raat gelukte het den motorage't voor
de auto te komen, en ook h;rr eer t vond de
agent van poFt'e d:o hij Iri zich h-d. gele
:enheid op de treepl-nk \an de auto te
pringen, en de-beschonken rijder tot s'arr
le brengén.
Wonder boven wonder zbn er reen onge
lukken gebeurd, al heeft he' geval in de
binnen tad en on den Tinker-Ma-s ever veel
consternatie gewekt. Roven-H-n ondervond
het trarn' er'-Ger stagnatie da r Ir t"uvdprs
conducteurs'verklari gen over den rit
moesten afleggen. De b 'st'-ude- w n.' ter
aitnuchtering naar het pol tiebureati nan de
Nassaukade overgebracht en zijn auto werd
:n beslag genomen.
EEN MOOIE VANGST.
Nu de groote gemalen te Wierlngen en
iMódemblik dag en nacht in actie zijn, maakt
de droogmaling van de WieringermeerpolÖer
snelle vorderingen. Over groote afstanden is
Te bodem van do voormalige Zuiderzee
thans reeds zichtbaar.
De snelle vermindering van de hoeveelheid
cater brengt de nog aanwezige visch natuur
lijk deerlijk in het gedrang. Bij duizenden
laten dc verschillende soorten, als bot,schol,
tong, paling, en zelfs haring eri ansjovis zich
vangen, zoodat de visschers, die zich hebben
laten insduiten, goede zaken maken, voor 1
daar do visch buitengewoon zwaar van stuk
WAARSCHUWING.
De commissaris van politic der centrale
recherche aan hot hoofdbureau van politie
te Amsterdam, geeft belanghebbenden in
overweging, alvorens in relatie te treden met
de uitgeversmaatschappij WHe, gevestigd te
Brussel, Haechtsche Steenweg 227, welke per
adv or tan tie personeel vraag' voor de ver
spreiding van het weekblad Het Fortuin,
zich voor inlichtingen te wenden tot zijn
bureau 0.7,. Achterburgwal 185 (Kamer 5S)
op werkdagen van 9—12 en 2—4 uur.
Wetenschap.
Voordracht van Prof. Dr. Ales Scha ril.
In 't Rijksmuseum van Oudheden, Rapen
burg, Leiden, heeft gisteravond Prof. Dr.
Alexander Seharff, custos en lioógleeraar
aan de Egyptische afüceling van het Staats
museum te Berlijn', een voordracht over'bo
vengenoemd onderwérp gehouden.
Spr. ving aan met op te merken, dat tot
in dc negentiger jaren van de vorige eeuw
men circa 3000 jaar voor Christus' als het
aanvangstijdstip der Egyptische beschaving
aannam cn men bewonderde terecht, hoe rli°
geweldige graftomben om zoo te zeggen uit
niets ontstaan waren. Dat daarvóór een
lange beschavingsontwikkeling gelegen zou
hebben, werd door vooraanstaande geleor
den absoluut ontkend. Toen vond Flinders
Petri ij voor Egypte nieuwe graven met in
gehurkte houding opgestelde lijken cn tal
rijke voorwerpen van toenmaals geheel on
bekenden aard. Na een korte aarzelporiode
werden deze nieuwe vondsten terecht als
voor-historisch erkend en plotseling kreeg
ook Egypte een prae-historischon tijd cn ho-
schavingsontwikkeling. Petrio heeft zijn
vondsten, waarbij zich in den loop der tijdon
nog talrijke overeenkomstige voegden, Lu
een relatief tijdsysteem ondergebracht, dat
ook thans nog in 't algemeen geldt. Dc
laatste jaren hebben nu verdere nieuwe
vondsten gebracht, die, de voorgeschiedenis
welke op de vondsten van Petrie is opgo
bou'wd, nog een belangrijk stuk schijnen
terug te voeren in nog verdere tijden. Zoo
wel in Boven-Egypte, als in do-oa&c Fajjum
als in de Westelijke delta zijn primitievere-,
wel zujver Neolitische vondsten' gedaan, die
van hef grootste belang zijn voor do onder
linge beoordeeling der oudste vondsten van
Boven- en Bencden-Egypte, als ook voor
vergelijkingsmateriaal voor de vroegste
vondsten van de oudste Middellandsche-
Zec-wereld. Juist in de West-delta, waar
Spr. zelf bij een expeditie van de Weensche
academie van Wetenschappen mede aan
wezig was, is een voor het oudste Egypte
geheel onbekende manier van begraven
vastgesteld, welke verrassend op ov'erecri
kornstige begrafenis vormen bij andere
randhewoners van de Middellandsche zee
gelijken. Deze oudste Egyptische vondsten
komen nader on nader tot die van het, in
geheel Noord-Alrika tamelijk overeenkomen
de jöngpalaeolithicum on daarmede tot de
oer-geschiedenis van den mensch over het
algemeen, van wiens alleroudste werktuigen
in oud-palaeolitischo vormen steeeds sedert
lang velerlei bewijzen bekend zijn.
Morgenavond spreekt Prof. Seharff over
\,De particuliere graven van den py.ramj.de-
tijd".
..OUD UTRECHT"
DE TOESTAND DER WERVEN ZAL
WORDEN VERBETERD
Dr. G. C. Labouchèxe sur nekt over de
opgravingen op het Domplein
„Oud-Utrecht" is een vereeniging tot be
oefening der geschiedenis van Utrecht en
omstreken.
Maandagavond hoeft zij een algemeene
jaarvergadering gehouden in de groote zaal
van het aartsbisschoppelijk museum aan dn
Agnietenstraat.
De vergadering werd geopend door den
heer rnr. H. Waller, die ecnige mededeelin-
gen deed omtrent de plannon voor 1930. 0;i
het program staat o.m. een bezoek aan dc
geboortekamer van paus Adriaan cn kelders
van Paushuize „Guntherstein" te Brcukelen.
Spr. betreurde de weinige overeenstemming
tusschen de verschillende gemeentediensten,
waardoor sommige veranderingen aan oude
gebouwen niet in kaart konden worden gi>-
bracht.
Uit het jaarverslag bleek, dat het Bestuur
van meening is. dat er groeiende belang
stelling voor hot streven van „Oud-Utrecht"
merkbaar is. Men hoopt het maandblad in
dubbelen omvang te laten verschijnen. M l
do uitgaaf van een historisch schoolboek Wil
het nog niet erg vlotten-
Het streven, om de oude namen van de
hulzen der binnenstad weer pn de gevels aan
te brengen, heeft, dank zij de daartoe op-
vvekkendo en aanwijzing gevende opstellen
van mej. dr. C. C. van de Graft en door harr
persoonlijk bezoek tot gevolg gehad, dat
verscheidene eigenaren hunne panden weer
van de karakteristieke namen van welee.i
lieten voorzien. Het Bestuur hoopt, dat mej.
Van der Graft tijd. en gelegenheid zal vinden
ook in deze richting haar voorlichtenden
arbeid voort te zetten en de belanghebben
den daarbij verder zullen medewerken aan
de herleving van het stadseigene, dat
Utrecht in alle tijden ook in dit opzicht h.eeft
gekenmerkt
Ongetwijfeld zal de ernstige samenwer
king met het gemeentebestuur nu binnen
afzienbaren tijd leiden tot een toestand der
werven, die in overeenstemming is met de
belangrijkheid van het stadsdeel, waarin ze
gelegen zijn. Het belang der winkeliers zal
ge-diend worden, door de werven behoorlijk
te onderhouden, vrij en schoon te houden en
zoodoende niet alleen de stadgenoot te be
koren, maar vooral ook den vreemdeling
naar Utrecht's schilderachtige grachten te
trekken.
Uit. het kasverslag bleek daf, in tegenstel
ling met vorige jaren, thans de boeken met
een batig slot gesloten konden worden.
Do heer Banueier stelde voor den heer
Grahdt van Roggen te vragen, niettegen
staande hij als penningmeester aftreedt,
toch als bestuurslid aan t,e willen blijven,
waarin de heer Graadt van Roggen gaarne
toestemde. Als perningmeester werd daarpp
de heer Rademacher Schorer gekozen.
Dr. W. C. Schuylenburg on C. W. Wage
naar werden als bestuurslid herkozen.
Door verschillende leden werden plannen
geopperd voor te houden tochten zooals:
tocht langs de singels en beklimming van
eenige minder bekende torens. Eén lid ful
mineerde tegen het woord „Raads" elder" cn
vroeg of het niet op den weg van deze yen-
eenlnging ligt daar tegenop te komen.
Hierna hield Dr. G. C. Labouchére zijn
voordracht over de opgravingen op het Dom
plein in 't bijzonder in verhand met de
stichting van den Domtoren. Mogen we voor
dit onderwerp verwijzen naar de verschil
lende artikelen die over dit onderwerp reeds
in ons t vd zijn vcrschenens
Ingezonden Stukken.
Geachte, Redactie,
Het kan bekend zijn, dat men mij niet kan
rekenen onder de schrijvers van „ingezonden
stukken". Het verslag van dc AlR.J.A--verga-
dering te Amersfoort, voorkomende in uw
nummer van 28 Januari j.l„ vierde
blad, maakt het echter gowenscht voor een
enkele maal Uw gastvrijheid in te roepen
voor het plaatsen van eenige opmerkingen.
Mr. Joh. H. Schcurer wijdde in de genoem
de vergadering eenige woorden aan dat deel
van mijn openingswoord, uitgesproken in de
Jaarvergadering van het Verband van Anti-
Ilcvolutionairo Propagandacluibs van 15 Jan.
jl.. waarin door mij werd gehandeld over de
A.R.J.A.
Daarover wenscli ik het volgende, op te
le. De Anti-revolutionaire propaganda-
clubs hadden recht op een uiteemzettïiig over
deze zaak van de zijde der Verlvandscommis-
sie. Zij werd door mij-gegogven in-die verga
dering, dc eerste Jaarvergadering na do op
richting der nationale organisatie 'van de
A.R.J.A. Voor Verwondering is dus geen
plaats.
2e. Teneinde mede te werken aan het
voorkomen van misverstanden is iri het ver
slag ongeveer woordelijk weergegeven wat
door mij is gezegd.
3<v, De, gegeven uiteenzetting kan moeilijk
in dgn weg staan aan goede verhoudingen,
tenzij men van gevoeien mocht zijn, dat de
een alleen mag spreken en de ander geheel
heeft te «zwijgen. Zij wem om haar „hoog
staand" karakter geprezen door een op ilc
vergadering aanwezig bestuurslid van de
nationale organisat'o van de A. R. J. A.
4c. De vele opmerkingen, waartoe het ver
slag dér Amersfcortschu vergadering verder
aanleiding geeft, houd ik in do pen, juist
omdat persbesprekingen en perspolemiek
Over doze aangelegenheid door mij noch
worden gezocht noch worden begeerd en ik
geen gélegenhe'd zoek om met mijn vriend
Mr. Schcurer in do pers over deze zaak te
debatteeren.
Met dank voor do plaatsing en hoog
achting
J. SCHOUTEN.
Rotterdam. 29 jan. 1930.
Rechtzaken.
HAAGSCHE RECHTBANK
Gisteren heeft voor rle rechtbank alhier te
recht gestaan de 19-jarige student G. G. P.
de R., wonende te 's-Gravcnhage, terzake
van het veroorzaken van dood door schuld.
Aan zijn schuld zou het n.l. te wijten zijn
geweest, dat hij in'don middag van den 28en
Sept. omstreeks. 4 uur, op dm Rijksstraat
weg van de Haagsche Schouw naar Ende
geest met een door hem bestuurden automo
hiel een-wielrijder heeft aangereden, die kort
daarop aan do bekomen verwondingen is
overleden. Verdachte zou, hoewel slechts
'zeer kort een rijbewjjs hebbende en geen
ervaren rijder zijnde, met een snelheid van
60 a 70 K.M. ook bij het nemen van een naar
links gaande bocht en den weg niet. goed
kennende; op dén linkerkant van" den wgg
in hotsing zijn gekomen met den wielrijder
die van den tegenovergestelden kant kwam
Uit het getuigenverhoor bleek, dat het
slachtofe.r op de kap van den automobiel is
terechtgekomen en ongeveer 20 M. is mede
genomen. De auto is daarna in een slonl
gereden. Volgens'een deskundig onderzoek
moet verdachte'S auto een snelheid van
pl.m. 70 K.M. hehhen gehad. De auto is eerst
aan den rechterkant van den weg over den
grrtsherm gereden en vervolgens op de lin
kerzijde van den weg terechtgekomen. De
wielsporen wezen dat uit.
Verdachte beweerde, dat hij om den wiel
rijder, die naar zijn mecning wilde overste
ken, heeft willen heenrijden.
De president noemde dit 'zeer onwaar
schijnlijk, te meer waar het hier een bocht
gold.
Verdachte gaf toe, dat hij niet geremd
had. Hij achtte dit op dat oogenblik niet
noodig.
Volgens den directeur van de chauffeurs
school, waar verdachte het rijden heeft ge
leerd, zou verdachte een zijner beste leer
lingen „ij n geweest.
Het O. M., waargenomen door Mr. Blok.
achtte verdaciite's schuld volkomen bewezen
Aanleiding om hier, waar het-ongeluk een
menschenleven heeft gekost, een geldboet'-
of een voorwaardelijke straf te eischen. acht
te Spr. niet aanwezig, integendeel. Hij eisch
te tegen den verdachte, er nog rekening mede
houdende* dat deze zelf ook vrij ernstig cr
wond is geworden, 2 maanden gevangenis
straf met ontzegging van de bevoegdheid om
motorrijtuigen te besturen voor den tijd van
Verdachte's raadsman Mr. Graftdijk, acht
te verdaciite's schuld niet bowezen. Voor het
geval de Rechtbank toch tot een veroordee
ling zou komen, meende pl., dat een geld
boete of een voorwaardelijke straf op haai
"plaats'is.
De uitspraak werd bepaald op 11 Febr. a.s.
POLITIERECHTER UTRECHT
Een diol In den nacht.
Hot was nacht, stikdonkere nacht De to
ren in het dorpje Bodegraven had juist drie
slagen gegeven en het was doodstil. De veld
wachter üeed zijn ronde en speurde door de
donkere straten, waar geen levend wezen
zich bevond. Zijn zekere stap klonk hard
op de straatsteenen.
Maar wat-is dat? Hij hoorde geritsel, daar
m de schuur van den bakker. Het hek voor
het huis stond open cn zachtjes sloop lnj
het erf op. De schuurdeur stoud aan. Hij
hield zich schuil achter dc deur cn gluurde
door een kier naar binnen. Hij hoorde dui
delijk het wegscheppen van zand of meel,
of wat dan ook en zag hij het goedeen
maneen boer. Plots trok hij de deur
open. Een pannetje vielHij hoorde ge
stommel en het neerzetten van een enunér
en zag een boer op hein afkomen. Hij mum
melde wat Het was boer, nee toch niet. het
was koopman G., de buurman van den bak
ker. „O, beu jij den di.èf," voegde hij hem
toe. „Wat mot jij op een ander zijn ert
doen?" vroeg hij hem.
Daar kwam de aap uit de mouw. In de
emmer zal meel, dat G. met een pannetje
uit de meelton had gestolen.
Hij erkende direct het gestolen te hebben.
Hoe kon hij ook anders.
De bakker had den veldwachter er al een
paar keer op opmerkzaam gemaakte, dat et
veevoeder bij hem uit, de schuur gestolen
werd.
De dief was er bij en van do diefstal word
door den veldwachter rapport opgemaakt en
de koopman moest voor den politierechter
te Utrecht verschijnen, waar hij gister voor
terecht stond.
Verdachte erkende en zag ook hot ver
keerde van zijn daad in. Hij merkte ten
minste op: ,,'t is niet goed van me. Edel
achtbare". Verdachte was in het geheel niet
arm en hij kon dan ook geen reden opge-
waarom hij voer voor zijn vee bij een
ander weg moest halen.
Hij had reeds meermalen gestolen (één
keer op een kerkhof). Hij zocht de beste tij
den en de griezeligste plaatsen uit voor zijn
stelerij.
De officier eischte zeven dagen gevange
nisstraf.
De verdediger merkte op, dat verd. dade
lijk erkend had en berouw toonde (de koop-
ma u stond met het hoofd van schaamte ge
bogen in het beklaagdenbankje;. De verde
diging vroeg een klei'ne geldboete.
Op de vraag van den politierechter of hij
nog iets op te merken had op den eisch van
den officier, sprak hij: „lk wil odk wej als
jeblieft spoulen om een kleine geldboete.
Edelachtbare."
De politierechter veroordeelde ham tot een
geldboete van f 80 subs. 40 dagen.hechtenis.
Dé koopman scheen tamelijk verzoend met
dit vonnis en zei tegen de rechters, terwijl
hij aanstalten maakte om weg te gaan;
„Nou, dan ga ik nee oord met die geldboete,
as 't goed is meneer de rechter."
Een tolboomkwestie.
Tolgaarders zijn monschen, die het altijd
gedaan hebben, evenals brugwachters.
Zoo ook een tolgaarder uit Baarn.. Een
automobielhandelaar uit Zeist moest eén
dezer dagen naar Baarn en op weg daarheen
moest bij door den tol, waar onze tolgaar
der tolbaas was.
Volgens den automobielhandelaar had 't
wel tien minuten geduurd voor dc tolbaas
den bbom voor hem open deed. Hij was toen
nijdig, geworden en had de tulbaas enkel©
zeer onvriendelijke woorden toegevoegd en
naar de tolbaas vertelde wel „twintig koer
achter mekaar: ouwe dief, ouwo dief, ouwa
dieftegen hem gezegd.
De tolgaarder wou het nummer van d©
auto opschrijven, kon het echter niet vin
den en de chauffeur reed door.
Toen do automobiel handelaar weer terug
kwam vond hij den tol natuurlijk weer ge
sloten, maar nu was de tolbaas cr gauwer.
De chauffriir zei toen tegen hem: „Zie je,
zoo wil ik liet hebben". De tolbaas (het was
intusschen avond geworden) nam den chauf
feur eens goed op en herkende den brutalen
scheldmajoor vaji daar straks.
Hij riep kalm z'n vrouw om het leitje en
begon rustig het nummer van de auto o»
te schrijven. De chauffeur werd zóó nijdig,
dat hij de lei uit zijn vingers trok en schol4
lieni weer uit voor ouwe dief en meer van
dergelijke fraaie woorden.
Alles bij elkaar kostte het den autorijder
weer een kwartier,' omdat de tolgaarder da
boom op slot had gedaan.
De tolgaarder had een klacht ingediend
tegen den autohandelaar, wegens belcedi-
ging on dé automobielhandelaar moest voor
den politierechter verschijnen.
Verdachte ontkende tegen den tolgaarder
gezegd te hebben: ouwe dief, wel had hij
gezegd: ouwe chagrijn.
En op de vraag van den politierechter,
waarom hij zoo tegen den tolbaas was opge
treden, antwoordde hij: „Ja, meneer de
rechter, hij had het bloed uit m'n tecneu
gehaald."
Voorts had dc tolbaas, toen hij tien mi
nuten had moeten wachten voor den boom
tegen 'beril gezegd, toen hij er capties over
maakte: „lk hoef voor jou niet aan don tol
to blijven staan."
Dc tolgaarder en zijn vrouw waren als ge
tuigen opgckoihen.
Op de vraag van verd. aan de vrouw of
zij niet togen hem gezegd had: „Autoban
diet", antwoordde ze, terwijl ze zich ver
ontwaardigd naar den verd. omdraaide:
„Och Joop
De politierechter, in aanmerking nemend,
dat verdachte goed gesitueerd was, veroor
deelde hem tot een geldboete van f 40 subs.
20 dagen hechtenis.
Bunschoten aan de beurt.
Er gaat schier geen rechtzitting voorbij
zonder dat Bunschoten aan de beurt komt.
Ook nu waren er weer twee zaken uit die
gemeente. De eerste was die tegen een 43-
jarig koopman, zwervende, die wegens dron
kenschup was opgebracht. Hij "had den
agent van politie Hazelaar beleedigd en was
zoo dronken en kwaad geweest, dat hij 'n
electrische schel in zijn cel, waarmee hij
den politie-agent kon waarschuwen, had
vernield. De man, die niet verschenen was,
had al een heel straflijstje achter den rug.
Hij werd ook nu weer veroordeeld tot dri«
maanden gevangenisstraf.
Het tweede geval uit Bunschoten betrof
concurrentionijd tusschen twee vischven-
ters. De 37-jarige J. d. G. had een anderen
visclihandelaar niet de vuisten op het hoofd
geslagen, zoodat deze bloedend verwond
werd. Verdachte bekende te hebben gesla
gen. maar er was slechts een kleine buil
ontstaan. De mishandelde persoon kwam
voor en moest- eerst door den politierechter
vermaand worden de handen uit den zak
te halen. Getuige zei, dat hij een buil had
gekregen aan hol hoofd, die bloedde. Ver
dachte zeide daarentegen dat de getuige ge
struikeld cn daardoor gevallen was op zijn
boot en daardoor de wonde was ontstaan.
Dit werd ook door een tweeden geL beves
tigd. De officier vroeg f 40 boete, maar de
rechter vond, dat verd. gunstig bekend staat,
en legde hem f 15 boete op.
Winkeldievegge.
Een psychologisch raadsel.
Vier en dertigjarige vrouw uit Soest, wier
man een goed weekgeld verdient bij den
Luchtvaartdienst.-Ze gaat naar de stad. twee
drie keer en gapt er bij Vroom en Drecsmann
op de Stadliuishrug en in de Viestraat en bij
Galeries Moderoos alles wat los en vast was.
Bij V. en D. twee tafellakens, twee coupons
roodbruine stof en een coupon roode stof,
een coupon blauw gestreept katoen, vorder
flanel, kussensloppen enz. Bij Galeries Mo
il ernes een tabakspijp, toiletzeep, potlood-
gum. theezeefje, zes leshakjes enz. Bij elkaar
voor vijftig guldon waarde, in Galerie Mo
demes werd ze gesnapt op 16 Jan. En toen
bij haar huiszoeking gedaan werd vond men
de gestolen goederen.
Als getuigen werden gehoord de reeher-
cheur, die huiszoeking gedaan had eu^de
chefs uit de drie genoemde zaken.
Verdachte had veel berouw naar dc inlich
tingen. die de justitie gffcregon had. Maar
de rechter vertrouwde het niet te erg met
dat berouw en zeide, dat verdachte alleen
maar berouw had. dat ze gesnapt was en
dat ze vrees had voor de gevangenis. I' bent
geschokt door uw arrestatie, maar het feit
zelf hebt u driemaal gedaan met telkens een
week tussehenruimte, zoo voegde hij verd.
toe.
„God weet, dat ik werkelijk diep berouw
heh, en niet alleen over de aanhouding, ninar
ook over de misdaad zelf", antwoordde verd.
snikkend. „Ik begrijp niet hoe ik eftoe geko
men hen. mijn arme kinderen."
„Jn, dat had u eerder moeten bedenken"*,
zei de rechter
De Officier vond. dat er feitelijk gevange
nisstraf moest -worden opgelegd, maar 'hij
wilde volstaan met een hooge geldhoeb' en
eischte f 150 boete. Dc I'olitiereehtcr legde
honderd gulden boete op.
