WOENSDAG 15 JANUARI 1930
UIT DE INDISCHE BLADEN Kunst en Letteren.
HET ONDERSTE UIT DE KAN.
Een bekend Bandoengsch geldschieter, aldus
I. D. die altlid In z
doet kiezen te zUncn huize
dit middeltje In. twee Eu
te doen veroordeelen tot t
wöl het vonnis natuurlijk
klaard btj lUfsi
mpt kw
de
>ruikelljke
ling i
t bedrag, vermeerderd met de
6% en de kosten van het geding, te vo
Bijgestaan door de Anti-Woekerve:
gingen de veroordeelden tegen dit vonnis in
zet; toonden ann. dat zU In werkelijkheid
aanmerkelijk meer hadden betaald
dan betgeen zU li
vangen,
bedrag,
winstje
H. P. STEENHUIS.
De heer H. P Steenhuis, te Groningen,
dank >0 bekend o. a. dooi- de uitgave van een koraal-
verste.* boek, een Chr. liederenbundel en een leer-
1265. ter gang voor harmoniumspel, hoopt op 24 Ja-
ver ver nuarj a g gg jaar te worden. De heer Steen
huis, oud-klokkenist en nog steeds organist
der Martinikerk, mag zich nog in een goede
gezondheid verheugen. Hij zit nog steeds in
de examencommissie van de Ned. Organis-
tenverccniging.
ging
werkelijkheid hadder
ook dan "t in 't accept vi
ironder uiteraard r
diendei
Het
Bij dan ook
ssultaat was, i
verband hiermede
segd.
>rderlnL
vordering aan
DE PADI-CULTUUR.
i ls de a
srlaat. Ge*
ls het grootste deel der sawahs In D«
reeds beplant, doch nu kan algeheele bep
eerst worden verwacht in Februari of
dus ruim twee maanden later.
Zou het ongeluk willen, zegt de Ja
waaraan wij dit ontleenen, dat het volge
e weorsomstandigheden doen
o Invloed gelden op de padiprfl-
mig'e streken v
Java met 25%
PRIJZEN OP JAVA.
i de jongste
5 Kor-
Land-
i Handel, wordt het volgcn-
.ndstatistlek van „Prijzen
derlandsch Indlë", uitge
geven door het Centraal Kantoor
tlstiek, welke als bolage verschijnt
te Berichten
bouw. K tl verb
de ontleend.
Bij de berekening der Indexcijfer
zen van 1913 gesteld op 100. Aai
tijdstip van het verschonen der n
froothandelspr Ijzen ztjn opger
t October 1929.
>e groothandel ls gesplitst In i
De reeks der Inv
Ondanks den dale
jleef het indexcijfer
nderd 172. De prijzen
Februari 1929
In September.
Het I
go<
:cüfcr
lakker
groep div«
t 161 door de lagere prtfze
daalde
Indexcijfer voor den geheelen Invoer be
droeg 151 in Octobor tegen 155 In September.
Uitvoer.
De serie ultvoerproducten omvat de prijzen
Sran 30 prodi
Het
viel in het
cijfer
i dalende
ra 141 in
Het Indexcijfer 1
Het Indexcijfer
geheelen uitvoer be-
droeg 121 tegen 123 In September.
Het algemeen Indexcijfer van n- en uitvoer
tezamen daalde met 1 punt tot 117.
Kosten van het levensonderhond.
In twee tabellen zijn „gewogen Indexcijfer.'
repuHlceerd voor do duurt. v.n do
iun belangrijkheid voc
iverken.
levensonderhoud van E
uropeesch gezin ln W«
stedelijke kleinhandel
landsche bevol-
DE MALAISE IN DEN IMFOBTHANDEL.
Aneta had naar «hl.ldlhï van het j.iifit.
ongunstig als
:ening merkte c
bode, had de ervaring dat de gelden
ste maanden vrij slecht binnenkom
handelaren maken dusdanig van de
misbruik, dat zij eenvoudig zeggen.
hier klakkeloc
is de ellende
behoeft dit niet
haalde hierbij enkele
slechts f 700
dat hier duidelijk sprake
Waarmede niet gezegd wil wezen, dat di
gelden 30 pet. minder binnen komen, aarvge
zien dit percentage uiteraard onmogelijk ti
na te gaan. doch waarmede slechts aangetoon-
wordt dat hier werkelijk van misbruik spra
keEn' de schuld ligt voor een belangrijk dce
bij de importeurs zelve, die hiertegen een ti
slappe houding aannemen.
DE BOSCHBRANDEN IN OOST-JAVA.
60C0 H.A. vernield.
Het jaar 1029 zal in de annalen van dei
Dienst der Wildhoutbosschen Inspectie Oost
Java. en speciaal voor de boschdlstricten „Oos
'dit fataal-droge jaar
er. Crt. meldt, niet mi
oppervlakte door brai
NEGERPOËSIE.
Van den Eeckhout artikelt in „Groot
Nederland", naar aanleiding van de
bundel: Afrika singt van Anna Nuss-
baum.
We ontleenen er het volgende vers aan van
Langton Hughes, een half-neger, die Europa
en Amerika doorreisd heeft en „er met de
vrijmoedigheid van ook welgestelde blanke
Amerikanen alle beroepen uitoefende, en
thans, 26 jaar oud, weer studeert aan de
Lincoln-universiteit.
Ich bin ein Neger:
Schwarz wie die Nacht ist schwarz,
Schwarz wie die Walder-Tiefe in meinem
Afrika.
Ich war Skiave:
Casar befahl mir, Treppen zu waschen,
Ich habe Washingtons Stiefel geputzt
•uchsen empor die
Pyramiden,
Ich habe Mortel gemischt ftir das Wool-
worth-Gebaude
Sanger war ich:
Weit her von Afrika nach Georgia
Brachte ich meine Leidgesange.
Ich habe Ragtime geschaffcn.
Das Opfer war ich:
Die Belgier schnitten mir auf dem Kongo die
Hande ab,
Jetzt lynchen sie mich in Texas.
Ich bin ein Neger:
Schwarz wie die Nacht ist schwarz,
Schwarz wie die Walder-Tiefe in meinem
Afrika.
„WOORDKUNST."
„Wij zijn geen volk, zegt Anton van Duin
kerken, waarbij de schoonheid leeft" En hij
voegt er als verklaring aan toe: „Wij zijn
geen volk van dromers, maar van dijken
bouwers".
Ook de school heeft schuld aan het aesthe-
tisch tekort onzer natie. De school in het al
gemeen deed aan de literaire opvoeding een
bedroevend klein beetje. Gelukkig is er de
laatste jaren veel ten goede veranderd: Er
zijn leeraren die letterkundig geschoold en
bezield hun leerlingen inleiden tot dicht- en
prozakunst Er zijn handboeken en leidra
den, welke docent èn klasse leiding en steun
bieden op het uitgebreid terrein der letter
kundige verschijnselen en gestalten.
Onder deze hulpmiddelen is nog altijd
Poelhekke's Woordkunst (uitg. J. B.
Wolters, Groningen), een der beste en meest
practische. Het boek is beknopt, zakelijk,
wei-overwogen, overzichtelijk. Het laat aan
de leeraar alle ruimte tot uitbreiding, aan
vulling. Het veroorlooft hem op zijn onder
wijs een geheel persoonlijk cachet te druk
ken, terwijl het hem helpt de hoofdzaken,
de kernen van het behandelde tot eigendom
der klasse te maken.
Gerard Brom, die de beide laatste drukken
(10e druk 1926. 11e druk 1929) h eft ver
zorgd, karakteriseert de beteekens van
Woordkunst zeer juist aldus:
„Het werk heeft in de kleine twi tig jaren
van zijn bestaan niet alleon zijn eigen tra
ditie gevormd, maar het vertegenwoordigt
een stuk geschiedenis van het \aderlands
onderwijs. Een vruchtbare daad is 't immers
geweest, toen Poelhekko 't waagde kunst
en school te verbinden, nadat onze dich
ters hooghartig alle samenhang met de we
tenschap en de maatschappij verbroken had
den, terwijl onze leraars daarentegen veroor
deeld schenen tot handhaving van de open
bare waan, alsof zij de natuurlijke vijanden
van alle moois zouden wezen. Iemand moest
de schoonheid en het onderwijs beide even
hartelik aanhangen, om te kunnen bemidde
len bij zoveel misverstand aan weerszijden.
Smaakvol kunstliefhebber en geestdriftig op
voeder in één persoon, was Poelhekke met
zijn takt aangewezen voor deze kiese op
dracht."
Duizenden bij duizenden jongeren hebben
bij het volbrengen dezer opdracht wèlgeva-
ren. Wie in zijri studiejaren met deze gids
het literair terrein heeft verkend en door
kruist, blijft ook in later tijd van het boek
houden, het wordt hem voorgoed een vriend,
in wiens gezelschap hij in een rustig uur
nog eens gaarne vertoeft.
Voor hen schrijven we hier niet
We denken nu meer in het bizonder aan
de velen, die of geen of gebrekkig letterkun
dig onderricht hebben genoten, maar die
toch niet ongevoelig zijn voor schoone lette
ren en er ook gaarne over lezen, doch daar
bij steeds weer bij zichzelf het gemis moeten
constateeren van kennis der technische uit
drukkingen en historisch-literaire verschijn
selen. Menschcn dus, die woorden als alexan
drijn, caesuur, enjambement, hexameter,
kwatrijn, plastiek, Homerische vergelijking
enz. enz. wel eens hebben gehoord en gele
zen, doch er niet de preciese beteekenis van
kennen.
Dezulken, belangstellende leeken op letter
kundig erf, gelijk er toch zoovelen zijn, mo
gen ditmaal eens in 't bizonder Poelhekke's
fraai-uitgevoerd, aesthetisch-fijngeschrevcn
en goedkoope Woordkunst aanbevolen
worden.
artverlammlng
betreft, het
MENGELBERG IN AMERIKA
GERUCHTEN EN DE ACHTERGROND
DAARVAN
Dezer dagen heeft de „New York Times"
een sensationeel artikeltje geschreven over
moeilijkheden, die Willem Mengelberg
thans in Amerika zou hebben. De geruch
ten kregen een glimp van waarschijnlijk
heid, omdat onmiddellijk onder het bericht
in de „New York Times" werd medege
deeld, dat Hans Lange, tweede dirigent
van de Philharmonic, een uur voor den
aanvang bericht kreeg dat hij, wegens
ziekte van den heer Mengelberg een con
cert moest leiden in Carnegie Hall.
De besohouwingen van het Amerikaan-
sohe blad zijn ook in de Hollandsche pers
doorgedrongen en men vroeg zioh reels
af of Amsterdam z'n dirigent opnieuw zou
moeten deelen met de Vereenigde State:
dan wel met een of meer andere landen.
Een correspondentie uit New York in
de „N. Rott. Crt." werkt echter nogal ge
ruststellend inzake deze heele affaire. We
lezen daarin o.m. h
„Reeds eenige weken deden alhier de
meest fantastische geruchten de .ronde van
een diepgaand meeningsverschil tusschen
Mengelberg en Toscanini. Men ging zelfs
zopverr om te vertellen, dat MengeBtvarg
zou gezegd hebben, dat Toscanini het
Philharmonic Orchestra had bedorv
zoodat het niet meer in staat was de
nesses der symphonischè muziek te doen
uitkomen en dat naar aanleiding van die
uitlatingen Toscanini zou hebben ver
klaard niets meer met de Philhairmonic
Society te willen te maken hebben zoolang
Mengelberg daarmede relaties zou onder
houden. Er werd zelfs verteld, dat de beide
maëstri slaags waren geweest en voor
goed elkander den rug zouden hebben toe
gekeerd. Hoe het zij. het was een „story"
die voor de New Yorksche krantenschrij
vers om van te „smu'-'en" was. Inmidde's
is van de geheele geschiedenis geen woord
waar. Toscanini is terstond nadat Mengel
berg de leiding van het orkest had over
genomen naar Italië voor een vaoantio-
periode vertrokken, terwijl Mengelberg zijn
arbeid rnst den gebruikelijkien ernst en
nauwgezetheid heeft aangevangen en voort
gezet Weliswaar heeft Mengelberg het
orkest zijn kritiek niet gespaard andere
zou het Mengelberg niet zijn en zijn
eigen techniek wederom aon zijn mede
werkers willen opleggen. Die techniek is
nu eenmaal andere dan die van Mengei-
berg's collega's, Toscanini incluis.
Mengelberg dirigeert met kleine bewe
gingen. vermijdt alle mogelijke excessen,
terwijl de meeste andere dirigenten van
naam ook door uiterlijke omstandigheden
de fantasie van het publiek trachten te
prikkelen. Reeds in de dirigeerstokken zit
belangrijk verschil; terwijl Mengelberg met
een klein stafje de leiding voert, komen
de meeste andere dirigenten met stokken,
die niet zelden zelfs het el overschrijden.
Wie in de techniek doorkneed is, kan zich
een voorstelling maken van een invloed,
die van een en ander op het orkest, door
gaans een gevoelig instrument uitgaat.
Zoo heeft Mengelberg uiteraard hard
moeten arbeiden om het orkest weer ge
heel naar zijn hand te zetten en dat hij
daarbij met rondborstigheid is te werk
gegaan ligt in de rede. Daartegenover
staan altoos sommigen, dte trachten m
troebel water te vissc-hen en die Mengol-
berg's uitlatingen naar buiten hebben over
gebracht. In hoever de persoon van Tos
canini in die kletspraatjes moest worden
gemengd is niet duidelijk geworden. Over
een paar dagen zal dit relletje wel weer
zijn doodgebloed.
Het trof wel heel ongelukkig, dat Men
gelberg juist dezer dagen een liohten aan
val van griep had cn gedwongen was de
lei-ding der concerten van Zaterdagavond
en gistermiddag aan den tweeden dirigent
ans Lange over te geven. Ook dat gaf
weer aanleiding tot commentaar, dat in de
sensatiepers gaarne wordt afgedrukt en
met nog meer gretigheid wordt gelezen.
Intusschen is Mengelberg weer bijna her
steld, zoodat hij morgen opnieuw de repe
titie zal leiden en de concerten van Don
derdag en Vrijdag a.s. weer zal diri-
geeren".
H. ROLAND HOLST EN VONDEL.
Prof. J. Huizinga schrijft in D e G i d s een
korte bespreking van het derde deel der
Werken van Vondel en draagt deze op aan
Henriëtte Roland Holst Hij vindt tusschen
beide groote overeenkomsten.
„Vondel's schreeuw naar de rechtvaardig
heid, zijn drift tot het heroïsche, belichaamd
in zooveel pralende verheerlijking, maar het
best in zijn trouwe vereering voor die „twee
leidende sterren", Oldenbarnevelt en De
Groot, den staatkundigen bloedgetuige en
den balling van het verheven ideaal, Von
del's. bloeiende lust tot al wat natuurlijk ge
luk en genot is, zijn pijnlijk gewond mede-
doogen, zijn diepe barmhartigheid, ik
vind ze alle in U terug.
Vondel's zuiverheid en zucht tot wat zui
ver is, zijn teere vereering voor vrouwen
leven, zijn indringen in het kinderleven (lees
het grafschriftje op Isabel Le Blom), zijn
eerbied voor de verhoudingen des gewonen
levens, zijn diepe eenvoud, het argelooze en
het wijze in hem, het zijn alle de men-
schelijke dingen, die ons U dierbaar ma
ken."
Men kan dit alles beamen en toch van
mecning zijn, dat de verschillen tus
schen Vondel en Henriëtte Roland Holst
t. o. z. der levensvragen grooter zijn dan de
hier genoemde overeenkomsten.
Uit Oost-lndie.
afgeloopen
i langdurig ges
inden in de dist
Het boschdlstri
nggoengan 3000 H.A
het bljBonder.
zijn alle brandei
mentaliteit .der
Ongelukken bleven niet uit;
derden sol- °P Smeroe werd een groot comple
rk kracht- nield door overslaanden brand uit het I
djangsche; de andere branden werden
brand op i stoken.
CHINEESCHE SMOKKELPRACTIJKEN
Voor bijna twee ton opium aangehaald.
o.eo.w»..».. Naar Aneta uit Batavia meldt, hebben de
joèdTgV'perio- Jouaneainbtfenaren 3000 thail opium aange-
Lll b~£e haald, die een waarde vertegenwoordigen
van 100.000.De opium werd ontdekt in
een zonding van 200 vaten cement, die uit
China waren ingevoerd door een Chinees.
Deze werd gearresteerd.
Nader wordt gemeld, dat thans 6000 thai]
opium aangehaald is tot een waarde van
1S0.000.Een onderzoek bracht uit, dat
de opium een minderwaardig product is, af
komstig uit Amoy, terwijl dc cement afkom-
rzichtigbeid stig is uit Hongkong.
AUTO-ONGELUK.
Een doode en een gewonde.
Aneta seint uit Medan:
Een auto, bestuurd door den heer Reker,
assistent bij de Rotterdam Tapanoeli Cul
tuur Maatschappij, is nabij Sibolga bij het
uitwijken tegen een boom gereden. De heer
Reker liep zware verwondingen op aan de
armen en aan het linkerbeen. De Chincesrhe
jboy, die mede in de auto zat, werd gedood.
da rest op den
INGEZONDEN EDEDEELING.
0
^kMIJNHARDT'St^c
Zenuwtabletten
MUNMARDT'S 7^0
Maagtabletten
MÜNHARDT'S fif>c
Hoofdpijntabletten
MSJNHARDTS QAC
Staaltabletten
MIJNHARDT'S enc
Laxeertabletten
Verkrijgbaar bij Apoth.en Drogisten
Alles voorzien van den naam
A.MIJNHARDT
Pharm.febniek. ZEIST
UIT HET SOCIALE LEVEN
COLL. ARBEIDSOVEREENKOMST.
Een overzicht van den omvang en den voor-
naamsten inhoud der coll. arbeidsovereen
komsten volgens den stand op 1 Juni 1929 is
door het Centraal Bureau voor de Statistiek
in het licht gegeven.
Hieronder volgt de stand in de jaren 1911,
1920 tot en met 1929;
Overeen- Onder- Werk-
komsten nemingen nemers
1 Jan. 1911 87 1100 23000
1 1920 984 22500 273600
1 Juni 1926 S05 16600 264600
1 1927 886 17000 267400
1 1928 1004 17200 279200
1 1929 1101 18300 290700
Van de 1101 overeenkomsten kwamen 54
na een arbeidsgeschil, alle overige na in der
minne gevoerde onderhandelingen tot stand;
deze 54 contracten golden voor slechts 2 pCt.
van het totaal werknemers.
Blijkens de statistiek is 18 pCt. van alle
bij de collectieve contracten betrokken arbei
ders werkzaam onder de bepalingen van over
eenkomsten, welke een regeling van de vacan-
tie bijna steeds met behoud van loon, inhou
den, tegen nog slechts 41 pCt. in 1928.
In de statistiek is thans voor het eerst op
genomen een overzicht van de loonen in den
landbouw in 1929.
MASSA-ONTSLAG.
Naar wij vernemen zijn bij de Kunstzijde
fabriek En ka te Arnhem 100 man personeel
hoofdzakelijk van den buitendienst, als schil
ders, metselaars, enz. ontslagen. In de fa
briek te Ede werden dezer dagen 3 a 400
man van den fabricksdienst wegens reorga
nisatie van het bedrijf, ontslagen.
Aan de fabriek te Hillegersberg wordt
geen nieuw personeel aangenomen. Voorloo-
pig zal men daar nog niet tot optslag over
gaan.
LEGWEDSTRIJDEN.
Het eindrapport van den tienden Neder-
landschen legwedstrijd op het Rijks Instituut
van Pluimveeteelt te Beekbergen, is ver
schenen. Dit is voorloopig de laatste legwed
strijd, welke aldaar gehouden wordt; over
eenige jaren is men van plan nogmaals een
legwedstrijd te organisceren en daarna om
de drie vijf jaren.
Onderstaande cijfers geven een overzicht
van de gemiddelde productie op de vier laat
ste legwedstrijden van de vier meest op den
voorgrond tredende nutrassen.
Legwedstrijd:
Witte Leghorns: 1925-'26 188.2 ei; 1926-'27
198.1 ei; 1927-'28 188.7 ei; 1928-'29 198.3 ei.
Barnevelders: 1925-'26 177.9 ei; 1926-'27
171 ei; 1927-'28 168.8 ci; 192S-'29 145.5 ei.
Reds: 1925-26 201.8 ei; 192G-'27 168.6 ei;
1927- 28 165.2 ei; 1928-'29 177.4 ei.
Witte Wyandottes: 1925-'26 179.8 ei; 1926-'27
167.5 ei; 1927-28 177.8 ei; 1928-29 179.7 ei.
RIJKSLANDBOUWCONSULENT
TE BERLIJN.
De Rijkslandbouwconsulcnt te Berlijn zal
van 27 Januari tot 14 Februari a.s. van zijn
tandplaats afwezig zijn.
Land- en Tuinbouw.
TULPENVERVOER PER K. L. M.
De exporttijd der Hollandsche tulpen is
weder aangebroken en dagelijks vertrekken
vooral naar Londen, groote partijen ter vei
ling op Covent Garden Markot. Reeds in dc
beide vorige jaren werden door de toonaan
gevende exporteurs proeven genomen met de
verzending per K. L. M. De ladingscapaci
teit der vliegtuigen is zoo toegenomen, dat
de K. L. M. niet voor den aanvoer van een
paar ton behoeft terug te schrikken.
De eerste groote proefzending tulpen uit
Noord-Holland, dat dit jaar voor het eerst
\an de luchtverbinding gebruik maakt, is
thans uit Amsterdam vertrokken. De zen
ding wordt 's nachts door de zorgen van de
K. L. M. organisatie op de markt afgeleverd.
Een tweetal leden van ei speciale studie
commissie, welke de beste bewijzen van aan
passing van den tulpenexport aaan het ver
voer per vliegtuig bestudeert, begeleidt de
zending.
BLOEMBOLLENTEELT IN FRIESLAND.
Ten gevolge van de minder gunstige resul
taten bij de aardappelcultuur wordt in Fries
land meer en meer de teelt van bloembollen
toegepast. Ruim 80 kweekers houden zich in
dc-ze provincie op een landoppervlakte van
20 H.A. met deze teelt bezig.
Naar „Friesch Dagblad" meldt is te Leeu
warden thans een vereeniging van bloem
bollenkweekers in Friesland opgericht, welke
zich zal bewegen op het gebied van den in
koop, den afzet en de kwaliteit in de bloem
bollencultuur. Het voorloopig bestuur wordt
gevormd uit kweekers, bijna alle uit het
Noorden dezer provincie.
DE LANGENDÏJKER TUINBOUW.
De omzet van de groentenveiling te Broek
op Langendijk is gedaald van f 4.298.000 in
1928 tot f 3.724.000 in 1929, dus met ruim
13 pet.
DE SNOTZIEKTE.
Te Voorthuizen is een middel tegen snot
ziekte bij hoenders beproefd, hetwelk door
den Duitschen dierenarts Wolff in den han
del was gebracht. Het middel heeft echter
niet aan de verwachtingen beantwoord.
NEDERLAND ALS EIERLE VER AN CIER.
In 1929 was Nederland niet langer Rus
land de grootste eierleverancier van
Duitschland. Hot product was goed en
vond ook in Berlijn een geregelden afzet.
Het verslag van de Kamer van Koophan
del te Berlijn betwijfelt het of het Duitsche
kwaliteitsei voor de voorziening in de bin-
nenlandsche behoefte in de toekomst een
overwegende beteekenis zal krijgen, zoodat
het eveneens twijfelachtig is, dat het de bui-
tenlandsche eieren zal verdringen. Dit acht
het verslag te méér dubieus, omdat de
dusver verkregen resultaten hoofdzakelo
de ondersteuning van staatswege en aan
het coöperatief ingrijpen moet§n worden toe
geschreven.
Gemengd Nieuws.
IN DE MODDER GESTIKT.
Te Anna Paulowna (N.H.) is P. K. In een
sloot geraakt en in de modder gestikt
BRANDEN.
Te Raalte (Ov.) is de kapitale boerderij
van Hemmink totaal afgebrand. Oorzaak
van den brand is vermoedelijk het slaan
van den wind in een schoorsteen, waardoor
de vlammen uit de kaöhel naar buiten
sloegen.
Te Angeren (Gld.) ontstond brand in een
der bijgebouwen van een groote boerderij
in den Boerenhoek. De bewoners konden
nog eenig huisraad en vee naar buiten
brengen; spoedig sloegen de vlammen over
op de boerenhoeve. Deze brandde uit. De
brandweer van Angeren kon niets tegen
het felle vuur uitrichten en ook de brand
weer van het naburige Gent, die met een
motrspuit- ter plaatse verscheen, stond
machteloos. Verzekering dekt gedeeltelijk
de schade.
Te Wijchen (Gld.) is door onbekende oor
zaak uitgebrand de woning van P. van
Straten. De geheele inboedel ging verloren.
Verzekering dekt de sohade.
EEN ZELDZAME OPERATIE IN DEN
INDISCHEN OCEAAN.
Het stoom- en vrachtschip „Tosari" van
de Rott Lloyd bevond zich dezer dagen op
de terugreis naar Holland midden in den
Indischen Oceaan. Een der matrozen kreeg
onverwachts zeer ernstige appendictis. De
man moest èf sterven óf oogcnblikkelijk ge
opereerd worden. Aan boord bevond zich als
scheepsarts de jonge dokter J. G. Wisse,
die ten vorigen jare tot doctor in de medi
cijnen promoveerde. Er viel weinig te kie
zen. De patient werd in de salon op tafel
gelegd. De eenige helpers waren de eerste
machinist, de derde stuurman en de hof
meester, die geen van allen ooit een operatie
hadden gezien. De ferme jonge dokter deed
zijn werk, midden in zee, op de salontafel
van een stampend en slingerend schip: een
gewichtige operatie. Do operatie gelukte
schitterend. Thans is de zieke goed herstel
lend. Over een paar dagen komt de „Tosari"
te Rotterdam aan met den aanvankelijk
van den dood geredden man hersteld aan
boord.
Boeken en Geschriften.
DE WILDERNIS DRUIST, door Mlkkel Fön-
huB. uit het Nooraeh door Rinke Tolman. CJ.
Ploeg6ma, Zeist).
Dit boek herinnert aan de werken va
ood. Fönhua zou een Europeeache C
zijn. Hij kent de barre wilden
;eft de gave
it Noordei
.dzi'jdi
heeft niet ..JS
ilnige
nde
igenatellingi
wii zneaeaeeien, xei. ;oijn geneim ligt
Soma fa die drang bij hem zelfs wat Al
wild. Wie let er b.v. op. dat tijd
nenden strijd op leven en dood
man en een beer, een mier ver<_
1 bloed! Toch deelt
Maar zulke
1. Fönhua schil
Upend over 1
len leeet la
genomen. Hij heeft niet
noodlg, maar de wei
ilkt, belichten elke bijzonderheid, die hij
latelllng
ligt in
,.j.t *-
dat tljdeni
od tuescne:
erdrinkt ii
ichtei
vaak g
Wie nlel
wkeurig
EDELSOJA
EEN RIJK EN TOCH GOEDKOOP
VOEDSEL
'IV MIDDEL VOOR BROODVERBETERING
No. 1 van de 33ste Jaargang van de Ve
getarische Bode is voor een groot deel ge
wijd aan het soja-vraagstuk en kan dus
een „Soja-nummer" genoemd worden. Er
wordt in uiteengezet hoe men er in ge
slaagd is het sojameel in voor de consump
tie bruikbaren vorm te bereiden, wat de
voordeelcn daarvan zijn uit hygiënisch en
economisch oogpunt en wat men er mee
doen kan. Voor den vooruitgang van het
vegetarisme schrijft de redactie is dit
ongetwijfeld een punt van groot gew ch;,
al was het alleen maar om een der strui
kelblokken voor het groote publiek van lee
ken en medici weg te nemen, die hen ver
hinderen het vegetarisme te waardeeron,
n.1. „hoe komen we aan voldoende eiwit.""
De sojaboon, die in Oo6t-Azië" inheeinsch
is, behoort tot de familie der peulvruchten
en is reeds sinds eeuwen in combinatie
met de zetmeelrijke rijst, het belangrijkste
biologisch volwaardige voedingsmiddel van
het gele ras, hetwelk practised vegetarisch
leeft.
„Edelsoja", ln ons land als meel ir. den
handel gebracht, bevat 41 pet eiwit, 21 pet,
vet, 23 pet. koolhydraten (geen zetmeel) en
4 pet. voedingszouten. Het is rijk aan vi
taminen, lecythne, phosphaten cn kalk en
vereenigt lichte verteerbaarheid met zeer
hooge voedingswaarde. 1 K.G. Edelsoja
heeft dezelfde voedingswaarde nis: 58 k p-
eieren, 6V2 liter volle melk, 3J/2 Kg. been*
vrij rundvleesoh, zoo wordt in een der ar*
tikelen meegedeeld.
Volgens een attest van de directrice der
nieuwe huishoudschool te Amsterdam Mar.
tine Wittop Koning, is het sojameel, zon*
der moeilijkheden of nadeeligen invloed op
de smaak, aan te wenden in verschillende
typen van gerechten, als brood, gebak,
soepen, sausen enz.
Het oordeel van bekende deskundigen in
ons land op voedingsgebied over het sta
meel is onverdeeld gunstig, vooral ook
omdat door dit meel lot den mcnschen te
brengen deze op goedkoope wijze komen
aan groote hoeveelheden eiwitten, vetten
en vitaminen.
Volgens een vergelijkende tabel van Dr.
H. Wasth, bevat 1 K.G. Rundvleesoh 1210
calorieën en 1 K.G. sojameel 4730. Waar
het eerste 1.70 kost cn het laatste 0.10,
heeft men dus bij rundvleesch 1000 calo
rieën voor f 1.40 en bij sojameel 1000 voor
8y2 cent Nog duidelijker wordt het prijs
verschil als men weet, dat 100 gram eiwit
van sojaboonen afkomstig twee een. kost
en honderd gram eiwit afkomstig van
rundvleesch f 0.83. Di<t alles wordt ver
klaard uit het feit, dat de sojaboon op den
armsten grond kan groeien, ongeveer als
onkruid. Door de sojaplant te enten met
bepaalde bacteriën, de stikstof vasthouden
en produceereri, is deze in staat veel groo
ter boonen te leveren met veel meer stik
stof en vetgehalte, zelfs als de grond ma*
ger en arm is, dan niet geënte planten
Hier opent zich een perspectief, waar
van de horizon nog niet te zien is, schrijft
Dr. L. Hevermans, directeur van den Gern.
Geneeskundigen Gezondheidsdienst te Ara-
sterdam.
Uit verschillende bron blijkt sojameel
ook voor de voeding van ondervoede ca
verzwakte zuigelingen zeer te hebben vol
daan.
Dr. Jozef Szanto prijst het sojameel aan
voor het diëeit van suikerzieken, wegéns
het lage gehalte aan koolhydraten.
Een ander artikel in dit sojanummer
wijst op de bruikbaarheid van sojameel
om het „door het verbeteren verslechterde
brood", zonder bezwaar voor de verwen-le
magen, weer op het pedl te brengen, dat het
had voor de zemelen er aan onttrokken
werden. Een geringe toevoeging, c.a 5 pet.
Edelsoja geeft aan het gewone bakmeel
reed de stoffen terug, die met de 6chJl van
de tarwekorrel verwijderd zijn of in onge-
build meel voor de menschelijke verterinss-
sappen onbereikbaar, en zelfs in betere
kwaliteit Maar bovendien wordt met de
andere vitaminen, als B en D, ook rijke
lijk vitamine A aan het brood toegevoegd,
juist de vitamine waaraan men het meest
behoefte heeft en welke het minst in een
gewone menschelijke voeding voorkomt.
Behalve deze zeer belangrijke voedings*
elgenschappen verkrijgt het met voldoende
toevoeging van Edelsoja bereide brood do
eigenschap, eenige dagen lang versch te
blijven, zoodat op deze wijze tevens de op
lossing is gevonden voor de problemen van
nachtarbeid, oud brood en 's morgens
versch brood.
(Ultsr. A. J. G. Stre
erdam) gei
:hoonheid
ïaroeurs e
hrljft Rijs*
Nederland. Vooi
rgaan is der Alg. Ned. V.
1 Allert de Lange,
'--1 over de blan-
bespreekt de
genverkeer, be
de prettigste
;s. Generaal do
yplsche schoon-
ndacht voor lands-
Ls allerlei, dat op
betrekking heeft.
SALOMO (I) doe
te Pretoria. Uitgave van NV
Uitg. Mij. te Groningen.
In d_e bekende _8orie „Tekst
Dr. T. M. Th. Bölil 1
ukkei
mkenboc
thai
al thai
24. Deze ve:
steunt op ae groote commentaarwerk
Toy. Frankenberg en Wlldeboer. Maar
Gemscr zegt In zijn Voorwoord, dat g
de lezftigen. opvattingen of aanhaling
genoemde geleerden Is overgenomen
gekeurd te worden.
Bij de vertaling is menigmaal die vi
Obblnk als de beste Nederlandsche b
en gevolgd.
In de inleiding behandelt Dr. Gemse
eerst de oud-Oostersche voorstelling d<
•id. de beoefenaars der wijsheid in h
leid
het boek
Inhoud. Ten8lol
volgt dan de i
I Schr. staat niet op hot
Theologen. Dat blijkt wel. wanneer
1 Christelijke Logos
(Joh. 1)
1 Oud-Oost<
I En niet r
icrgweide tot het laatste bittere
naken
Rinke Tolman, die zelf als nal
■er een goeden naam heeft, gaf 1
lo vertaling, zoodat we erop kuni
ven. dat dit stuk Noorsche litter
werking
che voorstelling*
Jdcr treedt dit ai
•d wordt, dat de
>m (boom der ke
jor't llf6"' 2>
t niet erkend, do
de „Opper-
wordt op
r gesproken
ite Wijsheid.
