YUKU SAN
WOENSDAG 8 JANUARI 1930 1
EERSTE BLAD PAG. 3
MODERN MEISJESLEVEN IN JAPAN
door JOHANNA BREEVOORT
WAAR OOSTEN EN WESTEN
ELKANDER ONTMOETEN
Problemen van liefde en huwelijk in
het Land van de Rijzende Zon
In het boek Yuki San probeert mevrouw
Ellen Forest een beeld te geven van het
moderne Japansche meisje. En niet alleen
van het meisje, maar ook van den jongen
man, die het Westen heeft leeren kennen,
<le vrijheid en de openheid en nu terug moet
naar de onverbiddelijke Japansche wet, tra
ditie en beslotenheid.
Ellen Forest teekent ook de geestesstem
ming van den Europeaan tegenover écht
Japan, zijn eerbied en tegelijk zijn meelijden
zijn liefde maar ook zijn weerzien.
Ellen Forest heeft in Japan gewoond, haar
dochter was het eerste meisje dat een Ja
pansche school bezocht.
Gabriëlle is een fijnvoelende Europeesche,
die probeert de ziel van haar Japansch
vriendinnetje Yuki San te verstaan.
In Juki San zien we een meisje uit de
hoogere Japansche kringen. Zij ontvangt
een zorgvuldige voorname opvoeding van
haar ouders- Moeder bezit 'n goed verstand,
maar zij begeeft zich nooit buiten de gren
zen van wat een Japansche vrouw weten
mag. Vader is de beschaafde Japanner, ern
stig, nadenkend deftig, die de traditie hoog
houdt, al 'tWestersche verfoeit; Japan is
volmaakt, het volk stamt af van de Goden.
Hij ziet geen fouten noch in de Japanner
noch in zijn godsdienst.
Vreemdelingen zijn barbaren,
gelijk als elke oudere Japanner verwerpt hij
in ziekelijke ijdelheid, ook de waarheid,
als die de hoogheid van zijn volk schaden
We voelen in dit boek de groote moeilijk
heid van Oost en West om elkaar te bena
deren- Het Oosten verbergt onder een stil
len niets zeggenden glimlach alle emotie,
het Westen rammelt in het voelen van het
Oosten, is grof. ruw, onhebbelijk.
De Oosterling heeft een angst, door den
Europeaan als mindere gezien te worden. In
hun uiterst verfijnde vormen en overgevoe
lige ooren moet ons openhartig optreden
voor hen angstaanjagend zijn. Zij schrik
ken voor ons terug en verheffen zich te
gelijk boven ons.
De Westerling bezit, ook wie tot het volk
behoort, man en vrouw, eenige geestelijke
ontwikkeling, is een persoonlijkheid. In het
Oosten is dit slechts het voorrecht van den
man en dan nog van een bepaalde-catagorie.
Het meisje wordt opgevoed tot dienstbaar
heid en schoone vormen. Les in theeschen
ken, in bloemenschikken, in etiquette, in
zclfbeheersching. Wat in het Oosten het
liuogsle voor de vroyw is, treedt bij ons
achteraan. Yuki's moeder zegt vol afgrij
zen, van ons^ „Ik. vind zë leelijk, blootc ge
zichten. grof en onrustig, zij zijn zoo groot
en zoo lomp, hun stammen zijn zoo luid,
hun gebaren zoo wild."
Fijn cn voornaam lijkt de Japansche
vrouw, hoog en stil als een Sevre3beeldje.
Maar zij heeft ook haar strijd al is haar in
nerlijk heusch niet dieper dan dat van den
Westerling.
Ellen Forest teekent het uiterlijk en het
innerlijk van Yuki San. Zij ontwaakt in
den morgen; Yuki San lichtte het hoofd op
van haar houten plankje en constateert dat
zij keurig geslapen heeft, haar kimono was
niet verschoven en haar futon (gewatteerde
deken) lag nog zooals ze die 's avonds ge
legd had. Keurig Is ze in haar manieren. Na
't statige maal een ceremonieele buiging
voor moeder „ze riep haar zusje aan en Ha-
naks San liet uit een houten napje helder
water over de kleine bruine handen sijpe
len- Dit alles gebeurde als ritus en was als
doordrongen van hoogen ernst." bladz. 34.
Yuki San begint rond te loopen met een
yreemden verren glimlach, als groette zij
zich ophief, ten spijt van de wereld
traditie en conventie.
Ze is nu wakker, geen willoos schepsel
meer. Zij w i 1 trouwen. Boven alle ellende,
angsten, traditie en conventie stond daar
haar hoog en vast geluk, het vrije zelfgeko
zen geluk. Haar man was zichzelf geble
ven, nam tóch een verstootene tot vrouw
Later wordt ze Roomsch en schrijft dat zc
„in haar Godsdienst een echo van haar ge
luk hoort en in haar geluk een echo van
haar Godsdienst."
Het onnut de dood van den ander, zegt
Gabriëlle later. „Wie zal zeggen wat de g>
den bedoelen als ze ons tot een daad drij
ven?" antwoordt Schiro, Yuki's broer.
Schiro zelf kan zich niet los maken van
Japansche traditie en familie eischen. Hij
bezit een vriendin in Parijs die hem lief
heeft, hij zelf bemint Gabriëlle, maar
een ideaal uit de andere wereld,
rij scheen doordrongen van een groot ver
driet. Ze is huwbaar, de ouders hebben een
echtgenoot voor haar uitgezocht en het
meisje moet naar de „Mi-di-no-hashi" de
brug waar men elkaar ontmoet om elkaar
te zien „eer men trouwt". Maar ze heeft
Yajima lief, den student vol Westersche
begrippen, een woelende geest, Roomsch ge
worden omdat hij Boeddha als het passieve.
Christus als het actieve beginsel beschouwde
en de Roomsche eeredien3t hem trok.
Toch begeeft zij zich naar de brug met een
verre nicht die zegt: „Het is een zeer goede
partij en een zeer goed man. Het is een
groot voordeel voor je, dat zijn moeder dood
is dat is een waarborg voor geluk." (In Ja
pan is de schoondochter de eerste dienst
maagd der schoonmoeder).
Yuki San sloeg op de brug haar oogen
neer en stond roerloos. Nu werd ze gemon
sterd, al haar liefde voor Yajima vlamde op
in haar, ze voelde de oogen van den vreem
de als eene ontheiliging, iets ontvvijdends".
Dicnzelfden avond spreekt ze met haar ge
liefde af, zich samen te verdrinken: „Dat
is de eenige weg. Het is heter samen verder
te reizen door de eeuwigheid, dan in dit
leven gescheiden voort te gaan. Sterven is
cisch voor Yuki San, de wet der dankbaar
heid verplicht het kind de wet der ouders
te doen of zelfmoord te plegen."
Maar Yuki San verdrinkt niet. Ze wordt
gevonden, gered! Och waarom. Waarom?
De Japansche vrouw is het eeuwenoude
staat tusschen hem en zijn liefde als een
granieten rots. Hij duldt de vernedering der
Japansche vrouw niet, bitter uit zich
jonge man tegen zijn vriend:
„We commandeeren, eischen. plagen, hoo-
nen, nemen de vrouw zonder haar keuze te
vragen, sturen haar weg als ze geen kinde
ren heeft, als onze moeder jaloersch op haar
is, om alles en nog wat."
„Maar onze vrouwen zijn niet ongelukkig'
werpt zijn vriend hem tegen: „Ik weet van
een jongen Kalo, die zijn vrouw op Europee
sche manier behandelde. Zij hield ten slotte
niet tneeb van hem, had geen respect, voelde
den meester niet"
„Omdat wij hen dat eeuwenlang bijge
bracht hebben! De vrouwen moeten zich
m e n s c h voelen. Ik wil geen vrouw
ben wier ziel ik niet ken!"
Schiro zit vol westersche begrippen. Hij
spreekt zich uit: „Japan stamt niet van de
goden af, wij zijn achterlijk, verstard in
doode begrippen, ijdel, dom, verwaand."
Vader wil dat hij trouwt, wil kleinkin
deren zien in wie de voorvaderlijke cul
tuur zich voortzetten zal. Hij moest het
nieuwe geslachtshoofd worden.
Dat wil Schiro niet. Nooit! Geen vrouw
in de ellende van 't Japansche huwelijksle
ven. hoe voornaam, hoe charmant, hoe glan
zend de schijn ook is!
Zijn vader ook niet het verdriet aandoen
van een huwelijk met een Westersche! Ik
door God en de menschen te voren veroor
deeld zijn".
Fijn teekent Ellen Forest ons de ziel van
Schiro in oprechtheid en onwaarheid,
zijn eenvoud en ijdelheid, zijn wit gepoe
derd masker, zijn menschelijkheid.
Japan (zijn vader en de ouders) laat hem
weten dat 't beter is, wanneer hij uit zijn
land weggaat: Ik heb de w a a r h e i d willen
zeggen over een paar dingen, het spri
j e moet blijven bestaan, we moeten ons
en anderen zand in de oogen strooien. Al
die glorie van Japan is een samenstel van
leugens, heel onze omwenteling is een ge
volg van buitenlandsche invloeden.
Gabriëlle keert met haar ouders naar Ne
derland terug, te Kobe nemen zij en Schiro
afscheid. Zij wandelen samen. Gabrielle
geeft een schichtig kindje een paar sen
„Hoe heet je moeder? „Oi!" „Begrijpt u
dat?vraagt Schiro. „Neen, ik vind het een
vreemden naam, want we roepen Oi akabo"
(hé kruier).
„Dat is 't zelfde. Zóó roept een Japanner
zijn vrouw. Oi!" Op een goeden dag is Yuki
San ook oi, dacht Gabrielle en al die lieve
zachte kinderen met hertenoogen en zege
nende handen zijn ook oi!
Later zoekt Schiro Gabrielle op, in Lei
den. Zij spreken over de Japansche vrouw
Gabrielle zegt: „Alles wat ze aanraakt
maakt ze tot een stukje kunst, haar eten
als ze het opdient is een kleurig tableau,
haar kleeren zijn symbolen, nooit is er iet
leelijks in, de manier waarop zij den mat
bedient is als een ritus, als ze haar kimono!
wascht zet ze de droogplankjes zóó, dat de
kleuren elkaar niet hinderen."
,.Maar ze is geen vrouw," meent Schiro
bitter.
„Ze is beter, ze is als
de essentie der vrouwelijkheid".
Schiro glimlachte droevig. En daarvoor boet
de vrouw haar heele leven. Zoolang onze
vrouwen niet veranderen, zijn alle Japan
ners. die lang in "t Westen waren, slacht
offers. Wij missen bij onze vrouwen den
geest, die hen tot vrienden zou kunnen ma
ken, de Europeesche is voor ons een gevaar,
gelijk als wij het voor haar zijn.
En toch voelt Schiro zich de meerdere als
man. Fijn is zijn gebaar, dat Gabrielle hem
het aschbakje aangeven moet, o zijn schrik.
Ik ben hier in het Westen!
De Japanner en de Westerling vechten in
Schiro's ziel.
„Mijn God, je zelf terug te moeten zoeken
i zulk een tweeslachtig wezen! roept Schiro
anhopig-
„Gaat u nog terug naar Japan?", vraagt
Gabrielle.
,Dat nooit. Ik heb mijn zaken in Parijs.
Ik maak niemand gelukkig als ik in Japan
kom, waarom dan? vroeg hij droevig. Dat
het slot van 't boek.
Yuki San is een boek voor de vrouw, het
ontroert door zijn schoonheid en droefheid
i het gemis van ware Godskennis.
De schrijfster zegt geen literair werk te
willen geven, maar je moet toch ever een
fijn literair gevoel kunnen beschikken om
en de gedachtengang der mannen '.veer te
geven.
Yuki's vader, staat b.v. in enkele vaste
trekken voorin. Yuki wil zoo graag bot Eu
ropeesche meisje getuige doen «ii.i var. >cbi-1
ro's thuiskomst uit Eurona. 't Zal o» over
gang vergemakkelijken. Maar 't is iets gewe'-j
digs, een vreemde bij een echt Japansch j
familiefeest. Zij hoog diep en eerbiedig en
zei toen „Vader ik heb een nederig verzoek.
Toen zei ze 'tuit". De vader glimlachte,!
hij voelde zijn hart bonzen van ontroering j
ïooals ze daór nu lag aan het water! Karak
ter spreekt uit dit bleeke gelaat, de geslo
ten oogen van den wensch om te sterven
niet haar geliefde. Yuki's ziel, die zich altiid
uitte in ccn glimlach, had onder de gladde
kreukelooze uiterlijkheid van haar Japan
sche wezen een zware strijd gestreden. Haar
Japansche vriendin ziet haar, herkent in het
doodsbleek meisje het verdriet Van alle Ja
pansche vrouwen.
Yuki San is voortaan een verachte ver
stootene. Ze moet voortleven met de schande
geen goed kind te zijn, zonder den wil harer
Jders te gehoorzamen.
Later, na haar straftijd van drie maan
den, trouwt ze toch met den verstootene.
Maar met die ééne daad was al haar ener-
verspild- Yuki's ziel neigde naar don gaan trok de vader
nian die nu dèt voor haar deed, haar toten hurkte neer. Met een gebaar we.es hij ook'
zijn vrouw een kussen aan, vuki git g ook'
Yuku San, Modern meisjesleven in zitten. Allen zwegenPlecbt'-g tr»Kt de!
Japan, door Ellen Forest. Rotterdam, W. L. 1 vader aan zijn pijp. Het was een sipipc.e
ea J« Brusse's Vitg. Mij. daad, tevens symbool. Vader zette zich tot
denken en eindelijk krijgt Yulcl San tor-
stemming.
Yuki en haar moeder stonden na vader
op, bij de buitendeur knielden zij elk aan
een kant om hem driemaal buigend een af
scheid toe te wenschen. Op t oogenhük dat
hij over den drempel treedt, herhaalt Yuki
San het eerst stil gepreveld: „Geëerd dank
baar."
Wij Westerschen kunnen ons van zulke
verhoudingen van mannen tot vrouwen,
ouders tot kinderen en jongelui onder elkaar
niet goed een denkbeeld vormen. Dit boek
kan je in
het gedachtenlcven der Japanners
invoeren.
Al lezende overleg je. hoe jammer het is
dat Gabrielle met al haar lieve '.eero fijnge
voeligheid, zoo vreemd staat tegenover het
leven Gods in Christus.
Zij was religieus geworden sinds ze in
het Oosten woonde: de een wordt religieus,
de andere vult wat hij er mist, met dans
en dronk."
Maar de religieuze zin brengt Gabriëlle
niet aan den voet van het kruis. Zij kon de
arme Yuki San noch Schiro den troost van
het Evangelie brengen.
Het Evangelie dat ook de teeclere behoed
zame soepele handjes en toch zco slap,
klam. vochtig en zonder beender ;n s'*rk cn
krachtig kon maken, dat den wil kon
doen opleven in die stille gelaten benamen,
dat den man kon heiligen, adelen, zooda' Lij
in do vrouw geen minderwaardig wezen
maar eene medeerfgenaino des eeuwigen le
vens ziet. Het Woord Gods dat den inensch
de waarheid leert onderscheiden.
Alles bijeengenomen vind ik Yuki San 'n
mooi litererair gevuld boek. dat ons het Ja
pansche leven in de hoogere standen bin
nenleidt. maar tevens de nnmac'it demon
streert om zonder het verlossen 1; Evangel ii
uit dezen treurieen slavernij van traditie en
conventie te geraken.
Laten we allen ons best doen om door gi
bed en gaven alles wat hot Christendom in
Japan kan verbreiden *e steunen
Niet wat Gabrielle in de Roomsche kerk
zag: Maria in extase, Je guide zonnestra
len die door Maria heen als de hemel met
de aorde verhinden, maar Jezus Christus
maakt alle gebondeneu vrij.
ZENDING
Schoolnieuws.-
HOOGER ONDERWIJS.
TECHNISCHE HOOGESCHOOL TE DELFT
Op de door den Senaat der Technische
Hoog-eschool te Delft in Juni 1928 uitgeschre
ven prijsvragen, zijn geen antwoorden inge
komen. Evenmin z\jr. antwoorden binnenge
komen op de vanwege het fonds Gysberti
Hogenpeil gedane vraag.
Prof. Dr. J. H. BOEKE
Prof. Dr. J. H. Boeke, benoemd tot hoog
leeraar in de Koloniale Staatshuishoudkunde
aan de Leidsche Universiteit, is Zaterdag jl.
van zijn studiereis naar Indië hier te lande
teruggekeerd en zal zijn ambt aanvaarden op
Woensdag 15 dezer met het uitspreken eene;
rede.
TYO H. VAN EEGHEN. f
De Senaat van het Studentencorps der Vrij-
Universiteit te Amsterdam heeft in verband
met het ovcr'ijden van den heer Tyo H. van
Ecghen, in leven directeur der Üniversiteit,
voor den tijd van drie weken den corpsrouw
uitgeschreven.
LAGER ONDERWIJS
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Doorn (Instituut „Rhodestein", Chr.
k-ost- en dagschool voor meisjes; hoofd mej.
J. A. van Oosterzee), mej. A. de Goede te
Wijdenes. Als interne onderwijzeres. Aang.
Papendrecht School I, hoofd G. Riji
dijk), mej. N. Verheul, aldaar.
Hooghalen (Dr.), J. Wildeboer, aldaar.
Hilversum Wilhelminaschool, hoofd A.
Jungerius), P. M. A. Harkema te Zeist,
NIEUWE CHR. SCHOLEN.
Te IJ muiden werd de nieuwgebouwde
Da. H. W. Creutzbrrgschool voor Chr. U. L. O,,
uitgaande van de Ned. Herv. Gemeente, he
denmiddag geopend.
EXAMENS.
EXAMENS-BOEKHOUDEN.
Is als volpt:
ïrdeeld als volgt; Am-
slaagd 76: Rol
I 4 58 cand verdeeld als
-slaagd 20: Leeuw
agd 21: Utrecht 140. geslaagd f
n het Voorjaar 1929 werd deel
examens in Oost-IndIS door 7
EXAMENS-MACHINIST.
Land- cn Tuinbouw.
bij de gedachte aan de groote
Evenmin als hij 't nu deed zou hij van
avond iets van zijn emotie ven-a le-i, ui.-.ni
tochDaar viel het hem 'u dal ^chin
wel prettig kon vinden, dat h< voor der
zoon luister bii kon zetten aan je thuis
komst. Hoewel hij al gekleed was om im t:
DE BLOEMENFABRIEKEN
TE AALSMEER.
Te Aalsmeer werd in 1929 aan kassen,
ketelhuizen, schoorsttencn, en kweekerij-
schurcn voor een bedrag van ƒ1.100.000
besteed. Daarbij komen nog zeer belangrijke
bedragen, welke bloemisten hebben uitge
geven voor landaanwinning, onderhoud van
de bedrijven e d.
De omzet der Coop. Tuinbouw-Aankoop-
Vereeniging bedroeg pl.m. ƒ1.000.000 aan
kassenbouw, brandstoffen en tuinhouwbe-
noodigdbeden, behalve die der particuliere
handelnicn, die. wat htt artikel brandstof
hetreft een helangr.jke plaat3 bekleeden.
Ook vele particulieren beoefenen den kas
senbouw.
De Coöp. Tuinbouwbank had over 1929
een omzet van ƒ50 000 000 aan inkomsten
en uitgaven, dat is 10.000.000 meer dan
voer 1928. Het bedrag, dat op deze bank
werd gespaard door 1450 inleggers, bedroeg
1.200.000.
TOEZICET OP MODELSTALLEN.
Op voorstel van de afdeeling Zuid-Holland,
heeft hot hoofdbestuur van de Maatschappij
voor Diercngeneeskunde in onderzoek geno
men de vraag in hoeverre het mogelijk zal
z'jri eenheid te brengen in de maatregelen,
die genomen worden bij het dieren,genees
kundig toezicht op boerderijen, welke de
roelk onder bijzondere garantie verkoopen.
DE ZENDINGSWEEK 1929.
Ds. B. J. C Rijnders, Zendingsdirector,
schrijft ons namens de Hoofdbesturen der
Samenwerkende Zendingscorporaties het
volgende ter publicatie:
Nu het oude jaar 1929 voorbij is, wilt U
ons wel een klein plaatsje in Uw veelgele
zen blad afstaan, omdat wij zoo gaarne over
al willen laten wetea, hoe dankbaar wij zijn
voor wat de Zendingsweek 1929 heeft opge
bracht. Wie had dit. in dien tijd van finan
cieele malaise, gedacht?
„Wij zijn beschaamd door de trouwe hulp
en liefde van zooveel predikanten, evange
listen, onderwijskrachten, particulieren, die
zich voor het Zendingswerk in deze actie
gegeven hebben. Zie dat geeft moed om ver
der te gaan en ook in 1930 en in deze eerste
maand reeds te mogen rekenen op aller
medewerking cn steun. De arbeid staat niet
stil, dezelfde behoeften blijven, ja vermeer
deren. De samenwerkende Zendingscorpora
ties rekenen dan ook vol vertrouwen op alle
zendingsvrienden, die haar werk steunen. En
allen, die helpen, zullen ervaren de waarhmd
van het gezegde: Anderen gelukkig makeu
is zelf gelukkig zijn."
Nieuws van het Zendingsveld.
Het Zendingsbureau te Oegstgcest meldt
ons: Merkwaardige berichten komen nog
steeds in van het Oosten van Nieuw-Guinea
Daar is in het jaar 1928 een groote beweging
naar het Christendom ontstaan onder de Pa
poea's aan het Scntanimeer tengevolge
de prediking van een hunner volksgenooten.
Deze beweging heeft stand gehouden cn in
alle veertien dorpen om het meer heeft de
Zending aanraking gekregen. Nu heeft er
zich ongeveer vier maanden geleden in het
grootste dorp Ifar een merkwaardig voorval
afgespeeld. De bewoners bleken, toen Zen
deling Schneider er op bezoek kwam een
groote menigte, heidensclie voorwerpen, voor
al zulke, die bij hun heidensche dansen ge
bruikt worden, te hebben verzameld, om zicli
daarvan te ontdoen. Hoewel zij door den
Zendeling gewezen werden op de moeilijk
heden, waarin hen dat kon brengen en op
het onverplichte van deze daad, bleven zij
bój hun plan en de heele hoeveelheid, met
uitzondering van een paar voorwerpen, die
bizondere ethnologische beteekenis hadden,
is verbrand.
En nu bij zijn laatste tournee is hetzelfde
ook in twee andere dorpen Asee en Dojo
gebeurd. Een van de meest beteekenisvolle
bij-omstandigheden is, dat hierbij de oude
mannen de drijvende kracht vormden in te
genstelling met wat gewoonlijk bij dergelij
ke gebeurtenissen gezien wordt
Deze uitbreiding van het werk maakt
dringend de vestiging van een eigen Zende
ling voor dat gebied noodzakelijk. En
al zijn er ook voor de verschillende dorpen
goeroes noodig. Er is dus arbeidsgelegen
heid in overvloed.
BEDRIJFSVEREENIGING IN HET
BLOEMBOLLENBEDRIJF
In een te Lisse gehouden vergadering
van vertegenwoordigers van den neuiralen
werkgeversbond voor het bloembol ienbe-
drijf en van de R.-K., Chr. en moderne land
arbeidersbonden ls in beginsel besloten tot
de oprichting van een bedrijfsvereniging
voor. ,de uitvoering van de z ektewet voor
hetifcioem-bollenhiidrijf. Voor de .definitieve
oprichting zal medewerking gevraagd wor
den van de R.-K.Ben Chr. patroonsbonden
in het bollen bed rijf. Een commissie zal sta
tuten ep reglement ontwerpen.
FUSTLEVEKING VOOR HET WESTLAND.
Vroege en seizoenlevcring.
De Bond Westland heeft de levering van-
het z.g. eenmalige fust voor de Westlandsehe
veilingen in 19S0 als volgt gegund:
Voor de vroege levering: door de N.V. v. d
ïugt te Rotterdam: te Poeldijk: 55.000 stuk;
a f 23.45 per 100, 27.500 h f 23.95, 27.500 h
f 24.45; te Naaldwijk: 50.000 stuks f 23.73,
25.000 k f 24.29, 25.000 k f 24.79; te Westerlee:
50.000 stuks k f 23.79, 25.000 k f 24.29, 25-000
a f 24.79; te Honseiersdijk: 30.000 stuks a
f 23.79, 15.000 k f 24.79, 15.000 k f 24.79;
te leverc-n door de firma Soeteman en de
Haan te Looscluinen: te Kwintsheul: 60.000 h
f 24; te Wateringen: 30.000 af 24; te Saru-
mersbrug: 10.000 k f 24;
1e leveren door C. v. d. Burg Zn. te
Vlaardingen: te Sammersbrug: 5000 f 24.15;
-Gravenzande: 35.000 k f 24.15; te Zwar
tendijk: 15.000 k f 24.15; te Wouterswej;:
15.000 a f 24.15.
De seizoen-levering is als volgt gegund:
Aan de N.V. v. d. Lugt te Rotterdam: te
Poeldijk: 640.000 stuks k f 24.95;
N.V. v. d. Knaap, Poeldijk, voor 's-Graven-
zande: 190,000 a f 25.49,
N.V. Handelsraad, Poeldijk: voor Monster:
190.000 a f 25.49;
N.V. v. d. Knaap, Poeldijk: voor Zwarten-
jk; 135.000 a f 25.49; voor Watering-:
125.000 a f 25.49;
Gebrs. Burgersuijk, Honseiersdijk: voor Wa
teringen: 40.000 k f 25.30:
N.V. A. I. v. d. Bergh, Rotterdam: voor
Westerlee: 135 COO a f 25.30;
N.V. v/h. Yarsseveld Co., Leerdam: voor
Westerlee: 100 000 a f 24.95;
L'. v. d. Burg Zn. te Vlaardingen: voor
Westerlee: 150.000 k f 24.50; 15.000 a f 24.75;
vodr Kwintsheul: 135.000 k f 24.90; 90 000 a
f 25.15;
A. Valstar, Honseiersdijk: voor Wouters-
(g: 85.000 a f 25.20;
N.V. Soeteman en de Haan, Loosduinen:
voor Sammersbrug: 80.000 a f 25.
Te Honseiersdijk heeft de veilingvereeniging
aanbesteed de levering van 5000 groenten-
kisten en 5000 pootjesbakken. Het hoogst werd
ingeschreven door de firma Spekman voor de
groentenkosten f 58.40 per 100 stuks en
pootjesbakken f 41.50 per 100; het laagst door
C. v. d. Toor te Vlaardingen voor de groenton-
a f 46.50 en de pootjesbakken f 32.50. De
gunning is aangehouden.
Nijverheid.
INBREUK OP HET HALFWATT-OCTROOL
Naar wij vernemen heeft de Patent Treu-
hand GeselIschaft te Berlijn, voor eenige
weken de N. V. Radio Lamp Works te Til
burg in kort geding voor den president der
rechtbank te Breda gedagvaard wegens in
breuk op het z.g. Halfwatt-octrooi, d. i. het
octrooi betreffende de gasgevulde gloeilamp.
Ter terechtzitting deelde de vroegere direc
teur der Radio Lamp Works, de heer Metze-
maekers, mede dat de man, die in de ven
nootschap de zeggcnsëhap heeft, is de heer
A. C. de Backer, die, zooals bekend, in
Februari 1929 voor eenzelfde feit reeds door
het Hof in 's-Hertogenbosch veroordeeld is.
De president heeft aan Radio Lamp Works
verboden gasgevulde gloeilampen te ver
vaardigen c-n te verhandelen en voorts de Pa
tent Treuhand Gesellschaft gemachtigd de
overtreding van dit verbod te verhinderen,
desnoods met behulp van den sterken arm.
ROKIN-VRAAGSTUK
TE AMSTERDAM
ZAL ER AL OF NIET GEDEMPT
WORDEN?
DE KAMER VAN KOOPHANDEL
ADRESSEERT AAN DEN RAAD
Het is bekend genoeg dat sedert jaren de
vraag aan de orde is, of het gedeelte van het
ilokin. tusschen Dam en I^ngebrug al of niet
zal worden gedempt. Daar zijn verwoede
voorstanders van het dempen in den Raad.
Ze zien in hun gedachte één schoone breede
Boulevard van het Centraal Station over
Damrak, Rokin en Vijzelstr., straks door de
/erbreede Ferdinand BolstrarJ; tiA aan de
periferie van de stad. Ze zien de eischen van
het verkeer in de toekomst zich nog verscher
pen, en meenen, dat na deze eischen, aan
historie- of stadsschoon ondergeschikt
ten worden gemaakt in het bijzonder wjjl zü
meenen, dat allqen door demping van dit stuk
Amstel. een waarlijk goede oplossing kan
worden verkregen.
Daar zijn even
sterk geharnaste tegenstanders.
Ze willen dit stuk Am stel water houden, ook
al zou daardoor een relatief minder goede
oplossing worden verkregen. Ze meenen
demping het stadssclioon op ontoelaatbare
wijze schendt en dat andere oplossingen,
één richtingsverkeer, leiden van het
keer langs andere wegen, voldoende verbe
tering brengt
Maar allen zijn het er over eens: er
moet wat gebeuren. De bestrating is aller
slechtst, het water vervuild, de trambaan
ligt verkeerd, hoe ook, een oplossing moet
er komen. De voorstanders van het behoud
dezer gracht hebben echter een beslissing,
toen die werd voorgelegd, niet aangedurfd,
maar een prijsvraag gewild, die echter geen
goed resultaat bracht, wijl de oplossing
werd gezocht door tot gedeeltelijke demping
over te gaan.
Bij de jongste begrootingsdiscussies heeft
de heer Baas getracht een beslissing tc
forceeren. Een motie door den heer
Boekman cn hem onderteekend vraagt
een oplossing met behoud van het water.
Het is niet te verwachten dat van de zijde
van den Dienst een zoodanig voorstel zal
komen. Maar het lijkt twijfelachtig of het
college in zijn huidige samenstelling wel
een meerderheid voor demping zal opleve
ren. In elk geval zal er
een vrij vinnige strijd
over worden gestreden en het is volstrekt
nog niet aan te geven, hoe ten slotte door
den Raad zal worden beslist
In dit stadium heeft de Kamer van Koop
handel zich met een adres tot den Raad ge
wend. In het bedoelde adres verwijst de Ka
mer naar een schrijven eind December ge
richt tot het college van B. en W.
Het zal menigeen verwonderen dat de Ka
mer over deze zaak adresseert. En ook na
kennisname van he't bewuste schrijven is het
ons niet geheel duidelijk geworden. Zeker
kan men alles wat met het algemeen belang
verband houdt, in deze lichamen besproken,
maar het komt ons toch voor, dat men ver
standig doet, ie blijven op'het terrein, meer
bijzonder voor de Kamer van Koophandel
van beteekenis.
In het stuk dat wij boven bedoelen; komt
adressante allereerst met de opmerking, dat
dit vraagstuk z.ch leent voor
incidenteele oplossing.
Ze ziet den verkeersweg Centraal-Sta-
tion—Muntplein en verder als een van de
hartaderen van vervoer door de stad en dus
wil ze dempen.
Het Rokin-water vervult als binnenwater
geen enkele economische functie, er is be
hoefte aan parkeer-gelegenheid, de bestem
ming van de gedempte gracht is dus als
vanzelf aangewezen.
Wij meenen, dat er nog wel het een en
ander tegen deze heel materialistische opvat
tingen is aan te voeren. Onze stad heeft haar
eigenaardige bekoorlijkheid te danken aan
het water. Kan het water behouden blijven,
ook al levert het niet onmiddellijk econo
misch voordeel op, dan is het plicht voor
behoud van het water te vechten.
Een oplossing die de ruimte nu door water
ingenomen, Bestemt voor parkeerende
auto's is wellicht uiterst economisch, maar
de eerste boulevard van onze stad al
buitengewoon leelijk.
Een wantoestand.
Men vergeet te veel dat het verkeer op
het Rokn, maar gedurende een zeer kort
deel van den dag, werkelijk hoogst belang
rijk is. Dat men telkens meer trams over het
hier aanwezige net voert en .reeds nu de eene
zijde van den weg door parkerende auto's
heeft deen innemen.
een wantoestand ontstaan, die niet
behoeft te blijven.
ir men het Muntplein verruimt, of de
tramhalte daar verlegt, komt men reeds tot
:en zeer belangrijke verbetering, wijl dan het
•erkeer geregeld wegvloeit, terwijl het nu
onophoudelijk stokt.
Men heeft maar aan een zijde voetgangers
verkeer, de mogelijkheid om de trambaan ir.
d? midden te brengen is niet uitgesloten, ter
wijl voorbij de lange brug eenige verbloe
ding mogelijk is en het wegdek, behoorlijk
lorzien, evene'ii.s het verkeer ten goede zal
Vermoedelijk komt nog in Januari of begin
Februari de zaak in publieke behandeling er
zullen wij dan afkomen van wat wij nu reeds
jaren een „probleem" hebben genoemd.
Gemengd Nieuws.
ONDER EEN AUTO GEDOOD.
Een kind van 6 jaar van J. Fens onder
Blijham (Gr.), dat aldaar bij P. Hofman in
't Bromveen spelende was, werd door de
auto van den vrachtrijder Vos aangereden.
In het ziekenhuis te Winschoten is het even
na aankomst overleden.
BRANDEN.
Op den Vaartdijk onder Heer Hugowaard
(N. H.) is de boerderij van J. Gutter in
brand geraakt. Slechts de bewoners en de
paarden konden zich redden. De motor
brandspuit van Heer Hugowaard kon het
woonhuis naast de boerderij behouden. Een
voorraad winterkoor ging mede verloren. De
oorzaak van den brand, is onbekend. AU^s
is verzekerd, nehalve de kook
EEN DRAMA
MIDDEN IN DEN NACHT
AUTO IN DE KRAUN6SCHE PLAS
GEREDEN
Rotterdam, 8 Januari,
Vanmorgen te ongeveer 6 uur bemerkte
de chauffeur van een langs de Korte Kade
rijdende vrachtauto dat er even voor den
Boschweg een auto in de Kralingsche Plas
dreef. Het dak stak nog juist boven den
waterspiegel uit. Naar schatting lag de
auto ongeveer 15 Meter uit den kant De
chauffeur, die bif het schemerig morgen
licht deze ontdekking deed, bracht oogen-
blikkelijk telefonisch het poltiebureau aan
den Hoflaan op de hoogte en de politie
heeft op haar beurt den Geneeskundigen
Dienst gewaarschuwd.
De politie, die spoedig ter plaatse was is
met een roeiboot naar de plaats gevaren,
waar de auto in het water lag. Het bleek,
dat achter het stuur een nog jonge man
zat, die kennelijk reeds was overleden.
Ook de reddingsbrigade was gewaar
schuwd en met de politie samen heeft deze
met groote moeite het slachtoffer boven
water kunnen krijgen. De agenten moesten
daartoe zelfs te water gaan, daar van uit
het roeibootje de man niet was te bevrijden.
Daar inderdaad bleek, dat de uit het wa
ter gehaalde man reeds geruimen tijd was
overleden ,is de Geneeskundige Dienst on
verrichter zake terug gekeerd. Het klokje
van de verongelukte auto een luxe Che
vrolet was kort na een uur stil blijven
staan, zoodat men vermoedde, dat op dat
tijdstip het ongeluk was gebeurd.
Uit de papieren van het slachtoffer en bij
nadere informatie bleek, dat het was de 22-
jarige M. Siebmaix uit Hillegersberg. Bij on
derzoek bleek verder dat hij te ongeveer 1
uur met zijn auto was vertrokken van het
huis van zijn broer, die in de nabijheid
woont en waar hij de avond had doorge
bracht Blijkbaar heeft hij te snel gereden
en is pardoes den Kralingschen Plas inge
reden. Het lijk is naar de ouderlijke woning
overgebracht De verongelukte auto is door
een bergingsmaatschappij gelicht
FELLE BRAND
IN EEN HOOISCHUIT
Men meldt ons uit Rotterdam:
Vanmorgen te ongeveer kwart voor acht is
brand uitgebroken in het lichterschip Ger-
diena, dat met 40,000 K.G. hooi aan hoord
voor de spoorbrug in de Delfshavensche
Schie lag te wachten.
Waarschijnlijk is het vuur ontstaan door
vonken uit den motor.
Door den krachtigen wind aangewakkerd
stond weldra het hooi in lichter laaie en van
den buitenkant af vrat het vuur naar binnen
Het bleek voor dé brandweer een zeer
moeilijke brand te zijn, want met 10 stralen
op de motor- en handspuiten kon men het
vuur nog niet baas.
In den loop van den morgen werd nog een
tweede motorspuit cn de drijvende stoom-
brandspuit Maaswerken ontboden om aan de
blussching.deel te nemen.
Personeel van de reserve heeft het hooi
met rieken uitgehaald, doch telkens weer
vlamde het vuur op.
Eerst nadat alles was uitgehaald of onder
water gezet was men het vuur meester.
Te Zwolle zullen wegens de iepenziekte
geheele lanen moeten verdwijnen, zooals
in de prachtige Wipstrikkersallee dertien
eiken, 31 beuken en een iepenboom; op de
Bagijnensingel alle boomen, 41 iepen; even
zoo op den Groenenweg enz. De beroemde
Veerallee, leidend van den IJsel naar de
stad, en dateerend uit de Napoleontische
tijd, zal aan de eene zijde geheel ont-
boomd moeten worden.
Er zijn ook vele boomen aangetast door
de splintkever.
ONDER EEN OVEN VERMORZELD.
Op dtf Nederlandsche Gresbuizenfabriek
te Tegelen bij Venlo stortte een oven in,
terwijl een 33-jarige metselaar er juist een
reparatie aan verrichtte. De man was op
slag dood.
IN EEN KLEIGROEVE VERPLETTERD.
Terwijl de arbeider C. te Tegelen bij Ven
lo in een kJeigroeve bij de firma Carnoy
aan den arbeid was, stortte plotseling een
brok klei naar beneden. C. kreeg dit op
zijn rug en kwam ten gevolge hiervan in
aanraking met een kleitransportwagen. Met
ernstige verwondingen werd hij naar het
R. K. ziekenhuis te Tegelen overgebracht,
waar hij eenige uren later is overleden.
was gehuwd en laat een vrij groot ge
zin achter.
ZICH DOOD GEDRONKEN.
Te Amsterdam werd een jonge man we
gens dronkenschap in een arrestantencel
opgesloten. De lijkschouwing heeft uitge
wezen, dat de doodsoorzaak encephalitis is
geweest, welke ziekte door het gebruik v«É
bier met cognac accuut was geworden.
Te Helmond is in het St. Antonius gast
huis het leven geschonken aan een drie
ling: drie flinke jongens, welke evenals dc
moeder welvarend zijn.
BERUCHTE INDIVIDUEN.
Voor het Gerechtshof te Amsterdam stan
den in hooger beroep terecht twee beruchte
personen wegens diefstal van tafelzilver uit
een woning aan den Admiraal de Ruyter-
weg te Amsterdam.
Thans werd opnieuw 2y2 jaar gevang
nisstraf geeischt, tot welke straf de reent-
bank te Amsterdam beide individuen had
eroordeeld.
Uit het Sociale Leven.
DE STAKING TE SLUISKIL.
De onderhandelingen tusschen de cokes-
fabriek en de leiders van de staking tc
Sluiskil worden in den loop van deze week
voortgezet
DE WERKVERSCHAFFING IN DRENTE.
Te Odoorn (Dr.) is de werkverschaffing
ih het Wit te veen weer aangevangen-
