DEN HAAG IN 1929
HET PARLEMENT IN 19 29
DINSDAG 31 DECEMBER 1929
IN INTERNATIONAAL TEEKEN
VUIL-. STADHUIS- EN MUSEUM-
VRAAGSTUK
SCHEVENINGEN'S LOTGEVALLEN
MAATSCHAPPIJ EN STAAT
KERK EN SCHOOL
Wanneer we het Haagsche openbare le
ven van het jaar 1929 door één leit zouden
moeten typeeren, dringt als van zelf de Her-
«telconferentie zich aan onze herinnering op
Den Haag is een stad van vergaderingen,
congressen en conferenties. We kennen ze
in menigte die bijeenkomsten, waar de be
langstellenden uit binnen- en buitenland
heen stroomen. Maar een
herstel-oonferentle
was iets nieuws.
Vredesconferenties hadden reeds meer
malen de beroemdste staatslieden der we
reld hier samengebracht Maar dat was
voor den grooten oorlog, die de gansche
wereld ontredderde.
Aan den na-oorlogschen chaos was reeds
heel wat gedokterd. Overal waf» men met
den patiënt reeds geweest. In 1929»" heeft men
hem overgebracht naar de rust onzer Resi
dentie, waar hij in de omgeving van bosch
en zee nieuwe kracht had op te doen.
Van 6 tot 31 Augustus leefden alle Ha
genaars met hun gedachten op het Binnen
hof, waar bij dag en bij nacht met zorg
aan het herstelwerk werd gearbeid. Het is
gegaan van crisis tot crisis; hopeloosheid
en wanhoop maakten zich soms van de om
standers meester. Maar ten slote verklaar
den toch allen: de conferentie is geslaagd.
En dus moesten we het wel gelooven.
Het slot was niet bijzonder glorieus.
Met stille trom trokken de delegaties
heen, ons de heugenis latend aan spannen
de dagen en nachten en aan een aller
vriendelijkst telegram van den Engelschen
soc.-dem. minister van Buitenlandsche Za
ken op haar verjaardag gezonden aan onze
ook door hem geeerbiedigde Vorstin.
Binnen enkele dagen zal de Conferentie
opnieuw in onze stad samenkomen, om de
laatste hand te leggen aan het werk, dat
in Augustus tot een voorloopig eind werd
•gebracht. Hopen we dat een goed slot voor
alle betrokkenen zal kunnen worden ver
kregen.
'Wat nog niet tot een eind kwam is de
groei onzer stad. Aan alle zijden breidt zij
zich uit. Nieuwe woonwijken ontstaan aan
eiken hoek der peripheric en we naderen
anderer gebied zoo van dichtbij, dat de ge
dachte aan annexatie van Voorburg en
Rijswijk weer levendig werd.
Ons inwonertal, dat in Maart 1926 de
400.000 bereikte, zal eind des jaars bijna
435.000 bedragen. De aanwas gaat wel snel,
dank zij het beteekenende vestigingsover
schot
.Verschillende
belangrijke vraagstukken
kwamen in den loop van 1929 een schrede
nader tot hun oplossing.
In April besloot de Raad tot afvoer van
het stadsvuil naar Drente. Het vuilverbran
dingsprobleem geraakte daarmee van de
baan. In November werd een nieuw defi
nitief besluit omtrent den stadhuisbouw
genomen: het zal naar het Alexanderveld
gaan. Op den laatsten begrootingsdag werd
voor den Museumbouw 2y2 millioen beschik
baar gesteld.
Onze belastingen bleven onverhoogd; over
de ongewijzigde vaststelling van het ver-
houdingscijfer werd niet eens gepraat. Wel
werden verschillende bedrijfstarieven ver
laagd: waterleiding, gas, G.E.B. en telefoon.
Voor den verderen „afbouw" van het
tramnet werd bijna 14 ton toegestaan.
Scheveningen's tweede haven
nadert haar voltooiing. Ten einde de verbin
ding tusschen le en 2e Binnenhaven to.
stand te brengen, werd nog onlangs
ƒ650.000 gevoteerd.
Belangrijke raadsbesluiten
golden voorts de subsidieering van het Chr.
Nijverheidsonderwijs voor meisjes, waar
tegen de soc.-dem. zich niet minder fel ver
zetten dan tegen den steun voor een Chris
telijke leeszaal op Scheveningen, waartoe
eveneens besloten is. Uit hun houding bij
een voorstel betreffende subsidieering van
het bijzonder bewaarschoolonderwijs dat
practisch van geringe beteekenis was
bleek evenzeer hoe zij van ganscher harte
vijand zijn al wat de ontplooiing van onze
Christelijke levensactie kan bevorderen.
Niet onvermeld mag blijven het belang
rijke feit, dat na jarenlangen strijd het ri-
goureuse erfpachtstelsel door den Raad
werd veroordeeld. Voortaan zal de lijn der
grondpolitiek in andere richting gaan. Een
wethouderscrisis, waarbij er maar een van
de vijf op zijn plaats bleef, was het aan
vankelijk gevolg. Na van 21 Nov. tot 2 Dec.
in een crisisperiode te hebben geleefd, werd
het College in zijn oude samenstelling her
steld, nadat een verzoeningsvoorstel van
den heer Marchant een meerderheid in den
Raad had gevonden.
Deze laatste gebeurtenis deed de wateren
van het gemeentelijk politieke leven even
hoog oploopen. Overigens deden we de za
ken af op de rustige manier, waarop zulks
in Den Haag pleegt te geschieden. Het be-
grootingsdebat liep ditmaal binnen acht
idagen ten einde.
Zooals we reeds zeiden, werd door den
Raad een voor Scheveningen belangrijk be
sluit genomen.
De
Schevenlngsche Visscherij
•was daarmede uitermate verheugd.
De vangsten waren dit jaar iets minder
dan verleden jaar. De prijzen waren echter
goed; ze waren doorloopend hooger dan
in' 1928. De uitkomsten van de visscherij
zijn dan ook goed te noemen.
Met groote opgewektheid is op Scheve
ningen op 5 Januari het 25-jarig bestaan
van den Visohafslag gevierd, waarbij tevens
de heer P. Hoogenraad vanwege zijn zilve
ren jubileum als generaal-hoekhouder der
„Permanente Commissie" werd gehuldigd.
.Wanneer we iets over het
Maatschappelijk leven
willen zeggen, moeten we voorop plaatsen
de herinnering aan de hartelijke huldiging
in de maand Januari van H. M. de Ko
ningin-Moeder, zulks in verband met het
feit, dat H. M. voor een halve eeuw binnen
onze landpalen kwam als gade van Koning
.üVillem III*
Wat den algemeenen economischen toe
stand in onze gemeente betreft, deze is gun
stig te noemen. Het werkloosheidscijfer :s
niet hoog. En al zullen niet alle bedrijven
groote winsten hebben te boeken, we mo
gen niet overdreven klagen. Zeker niet na
de langdurige en hevige koude, waarmede
het jaar begon. Ongekend lage temperatu
ren werden geboekstaafd. Bijzondere maat
regelen van overheidswege waren noodig
om aan veler kommer en nooddruft tege
moet te komen. Voor velen kwam het werk
stil te liggen.
Scheveningen was van 12 Mei10 Juni
getuige van een algemeene visscherssta-
kirig, die na veel overleg een bevredigend
einde verkreeg.
Overigens vallen op sociaal terrein geen
groote feiten te vermelden.
De Chr. Volksbond ontving in Januari
-i Ds. C. Ferguson een nieuwen voorzitter,
als opvolger van den op den eersten dag des
jaars plotseling overleden Dr. F. v. Gheel
Gildemeester. Kort na hem overleed ook
de heer Arie Kruyt, secretaris van den
Volksbond gedurende vele jaren.
„Patrimonium" kocht een eigen verga
dergebouw aan.
Het vereenigingsleven gaf blijken van
groote activiteit. Het getal vergaderingen
stijgt. In gedachten voegen we er het woord
„onrustbarend" aan toe. Niet alleen met het
oog op het aantal, maar ook wat betreft
de verhouding van den er aan besteden
tijd en de positieve resultaten.
Inzonderheid denken wc ook aan den in
vloed ervan op dc gezinnen.
Men spreekt van restauratie van het ge
zinsleven, waar de gezonde zedelijke en
maatschappelijke energieëh ontspringen.
Het is inderdaad een goede en gerechtvaar
digde leus.
Maar onze tallooze vereenigingen halen
de menschen hoe langer hoe meer uit de
gezinnen.
De vraag moet zich wel opdringen, aan
wie met ernst en zorg de ontwikkeling van
de zedelijke en maatschappelijke verhou
dingen gadeslaat, of niet meer beperking
in het vergaderen noodzakelijk zal worden.
Den eenen avond zijn de mannen van
huis; een anderen de vrouwen. Dan weer
man en vrouw samen. En meer en meer
begint men ook de hand uit te strekken
naar de kinderen, die steeds weer met
nieuwe genoegens buiten de gezinnen
lokt worden. Men spreekt dan vaak
ontspanning, waarbij ook het vluchtige en
vervluchtigende van de rolpreni voortdu
rend grooter rol gaat spelen. Maar zijn
WAT ZAL 'T NIEUWE JAAR BRENGEN?
Een van de belangrijkste gebeurtenissen van 1929 was wel de Haagsche Conferentie. En nauwelijks zal 't nieuwe jaar zijn ingeluid,
of de kopstukken uit vele landen zullen weer op ons Binnenhof saamkomen. Onwillekeurig rijst de vraag: Wat zal 't nieuwe
jaar ook in dat opzicht brengen? Op bovenstaande foto ziet men rondom de bekende I-Iaagsohe vergaderzaal de koppen van (van
links naar rechts): Tardieu, Briand, Snowden, Dr. Curtius, Prof. Moldenhauer, Sohmidt en Dr. Wirth.
de Keucheniusschool, herdacht haar 40-ja-
rig bestaan.
Scheveningen beleefde ook een jubileum
op schoolgebied: daar was de heer J. Vro
lijk gedurende een halve eeuw lid van het
Schoolbestuur, waarvan een aantal Geref.
Scholen uitgaan.
Op
Kerkelijk gebied
zijn onze aanteekeningen vele.
niet tal van symptomen, die de vraag zij openen met het plotseling verschei-
.v, riiTan nf hot nïot van nntsnAnnincr tol Qp Nieuwjaarsdag van Dr. F
doen rijzen of het niet van ontspanning tot
verslapping zal gaan? Verslapping van ver
antwoordelijkheid, verschuiving van de per
soonlijke zorg naar de gemeenschappelijke,
het inruilen van de samenbinding in het
gezin voor het zoeken van allerlei genoe
gens daarbuiten. Op de dagen der week en
ook op de feestdagen.
We willen dit verschijnsel hier slechts aan
stippen met het oog op de izedelijke, opvoed
kundige, sociale en cultureele vragen, welke
er door worden opgeroepen. Met onze vele
vergaderingwijsheid halen we menigmaal
de oppervlakkigheid binnen; velen meenen
hun verder leven met ontspanningslectuur
te kunnen voltooien. Allerlei wind van leer
op allerlei gebied krijgt vrij spel en de le
vensverbrokkeling, het zich verloopen in
bijzaken en het uit het oog verliezen van
de groote levenslijnen en levensbeginselen
neemt voortdurend grooter afmetingen aan.
Er zal moeten worden gewaakt, dat op
zich zelf goede dingen niet door een teveel
in hun tegendeeel gaan verkeeren.
Het jaar. 1929 was het jaar van verkie
zingen voor de Tweede Kamer. Met 18.377
stemmen bereikte de antirev. partij hier ter
stede een cijfer als nimmer te voren,
De antirev. kiesvereeniging bestond op 10
Maart 50 jaar. Van het „jus non jubilandi"
werd door haar gebruik gemaakt.
Op den 18den Juni overleed de heer H.
de Wilde, oud-voorzitter der kiesvereeni
ging. Een andere markante figuur, die aan'
het Haagsche leven ontviel, was de oud
minister Dr. C. Lely.
We willen van dit terrein geen afscheid
nemen zonder nog te hebben gememoreerd de
opening van het Juliana Kinderziekenhuis
door H. M. de Koningin-Moeder (17 April),
het Eeuwfeest der Grenadiers en Jagers en
de eerste steenlegging voor een nieuw Bro-
novo op 12 September.
De ontwikkeling op
Schoolgebied.
schreed rustig voort. Het bijzonder, Chris
telijk, onderwijs heeft het openbaar onder
wijs ver achter zich gelaten. De eene na de
andere openbare school moet worden op
geheven. Steeds meer blijkt de voorkeur der
ouders in het bijzonder onderwijs uit te
gaan. We verheugen ons daarover.
De uitgroei van het Christelijk onderwijs
blijkt o.a. uit den voorgenomen bouw van
een Herv. School in de Vlierboorastraat en
de uitbreiding met 6 lokalen van de school
aan de Koningstraat. Op Rustenburg werd
de Ds. D. J. Karresschool in gebruik geno
men met daarbij bchoorende bewaarschool,
school.
Goedgekeurd werd de uitbreiding van de
Chr. School aan de Korendijkstraat te Sche
veningen.
Voor de Bezuidenhoutvvijk werd de bouw
van een Gereformeerde (in confessioneelexi,
niet-Kerkelijken zin) school toegestaan.
In Rustenburg kon vanwege de vereen.
„De Koningin Wilhelminaschool" haar der
de school, de Dr. J. C. de Moorschool, wor
den geopend.
De oudste Geref. School te dezer stede,
Gheel
Gildemeester, die vanaf 4 Nov. 1883 de Haag
sche Ned. Hen'. Gemeente had gediend en
op 7 Juli 1928 zijn gouden ambtsjubileum
had mogen herdenken.
Toen stond de Ned. Herv. Gemeente bij
den ingang des jaars met niet minder dan
vijf onvervulde predikantsplaatsen: die
van Dr. Troelstra, Ds. Vermeer, Dr. de
Groot, Ds. Welter en Dr. v. G. Gildemeester.
Ds. Schuller, die lang ziek geweest was,
kon op 13 Januari weer voor de gemeente
optreden.
Het beroepingswerk in de verschillende
vacatures werd, met overwinning van groo
te en kleine moeilijkheden en na ettelijke
teleurstellingen, tot een einde gebracht.
In de vac.-Troelstra deed Ds. I. Voor-
steegh op 7 April intrede; de vacatures
Vermeer, de Groot en Weider werden ver
vuld door Ds. A. K. Straatsma (16 Juni),
Dr. W. J. de Wilde (3 Juli) en L. J. v. Leeu
wen (28 April). In de vac.-v. Gheel Gilde
meester is thans ook voorzien door de aan
neming van het op hem uitgebrachte be
roep door Ds. G. B. Westenburg te Feije-
noord.
Utrecht, dat een beroep uitbracht op Ds.
S. v. Dorp, zag haar wensch niet vervuld,
maar de Haagsche gemeente werd verblijd
door het blijven van den beroepen predikant,
die in haar midden een eigen positie in
neemt.
Het einde des jaars braoht aan de Geref.
Kerk van Den Haag-West het voorrecht,
dat zij haar derde kerkgebouw: de Valken-
boschkerk in gebruik kon nemen.
De Geref. Kerk van den IlaagOost had
een tweetal ledige plaatsen te vervullen. In
den Loop des jaars namen Ds. A. G. Barkey
Wolf en Dr. C. Bouma de vacante plaatsen
in, laatstgenoemde ter vervanging van Ds.
J. Douma, die na een veeljarig verblijf in
den Haag naar Arnhem vertrok.
De Chr. Geref. Gemeente verkreeg in de
Boomen- en Bloemenbuurt een tweede
plaats van samenkomst.
De Vrij Evangelische Gemeente nam een
nieuwe Kerkzaal in gebruik.
Op Scheveningen bracht het kerkelijk le
ven ook nog al wisseling.
De Ned. Herv. Gemeente wenschte haar
5e pred. plaats te vervullen. Na enkele te
leurstellingen nam eind October Ds. L.
Boer het op hem uitgebrachte beroep aan.
Een vacature ontstond door het vertrek van
Ds. J. F. Roth. Diens opvolger is nog niet
gevonden.
De Geref. Kerk van Loosduinen verkreeg
in Ds. J. Smelik haar tweeden predikant;
voorts werd een tweede vergaderplaats
gebruik genomen.
Zoo kort mogelijk hebben we ons mei
randum over 1929 opgemaakt.
Stemme het einde des jaars ons tot ver
ootmoediging over veel zonde en afwijking,
maar ook tot dank aan God voor veler
lei ontvangen verbeurde zegeningen en wor
de tevens ons geloof bevestigd op Hem, die
de rots der eeuwen is en niet verandert
bij al het wisselende en verouderende
ons heen. Onze ziel ruste in Hem, wiens
Koninkrijk heerscht over alles.
DAT GAAT NAAR DEN HAAG TOE....
MOLDENHAUER SEVIRIN*
Hoe een caricaturist zich den intocht binnen onze residentie voorstelt van de Duits^"1
dMega'ie naar de tweede Haagsche conferentie. De pas zit er in elk geval inl Mc***
dat ir, werkelijkheid gelden van heel 't verloop der gewichtige vergadering.
toegewezen, terwijl als derde voorzitter Dr.
E. J. Beumer werd benoemd.
De nieuwe Kamer behandelde met mi
nister Donner de Rechtstoestandwet der
ambtenaren. Op 23 October werd zij z.h.3.
aangenomen.
Al spoedig daarna nam de Kamer de
Rijksbegrooting voor 1930 in behandeline
Zij slaagde er in om haar geheel af te doen
voor het Kerstreces.
Vermeld zij ten slotte nog de afschaffing
van de Verdedigingsbelasting II en van de
opcenten op den suikeraccijns. Deze belas
tingverlaging beteekent een vermindering
met in totaal 20 millioen gulden.
Uit de afgedane werkzaamheden memo
reerden we het voornaamste. Het is voldoen
de om te doen zien, dat op meer dan een
gebied een belangrijke schrede voor
waarts werd gezet.
Ons Hoogerhuis trachtte de werkzaamhe
den van „de overzijde" bij te houden.
In Februari werd de verlaging van den
gedistilleerdaccijns van ƒ300 tot ƒ180 goed
gekeurd. Zeer belangwekkende besprekin
gen werden in Maart gewijd aan 't Schelde-
vraagstuk. Het Kellogg-pact stuitte ook in
den Senaat op geenerlei verzet.
De ziektewet werd in de zomermaanden
nog afgedaan en aanvaard met 23 tegen 4
chr.-hist. stemmen. Eveneens de Financieele
verhouding. Op 12 Juli werd zij door de
Kamer aangenomen met 37 tegen 4 stem
men uit de soc.-dem. fractie.
In dezelfde zitting nam ook de 83-jarige
president, de algemeen geachte en gewaar
deerde heer J. j. G. Baron van Voorst tot
Voorst, afscheid. Hij wenschte geen nieuwe
benoeming. Mr. W. L. Baron de Vos van
Steenwijk, de voorzitter der Chr.-hist. Ka
merfractie, werd zijn opvolger.
Het presidium ging diaarmee over uit R.-K.
in Prot.-Chr. handen.
Ook de Eerste Kamer aanvaardde de
Rechtstoestandwet zonder al te groote
Een der belangrijkste en ingrijpendste j moeite,
voorstellen, waarmede de Kamer zich daar- De belastingverlaging zal binnen enkele
na bezig hield was de herziening van de dagen kunnen worden afgedaan,
financieele verhouding tusschen het Rijk en
VAN HET INTERMEZZO NAAR
EXTRA-PARLEMENTAIRE
OOGST VAN BELANGRIJKE
WETSONTWERPEN
We houden op deze plaats ditmaal geen
politieke beschouwingen, al willen we niet
onvermeld laten het feit, dat het inter
mezzo-kabinet De Geer na de Juli-stembus
heeft plaats gemaakt voor een extra-parle
mentair Kabinet-Ruys de Beerenbrouck,
nadat een poging om een rechtsch coalitie
kabinet te vormen, niet bleek te kunnen
slagen.
De oude Kamer is vroeg op reces gegaan.
Echer heeft zij nog belangrijk werk tot
stdnd gebracht.
We noemen de verruiming van de loon
grens en enkele andere verbeteringen in de
Invaliditeitswet op 19 Februari. Een week
later werd een aanval der staatspension-
neerders door middel van een motie-Sannes
rechts tegen links afgeslagen.
De toetreding tot het Kellogg-pact ont
moette bij niemand verzet. Met waardig
heid is daarbij gesproken over de beruchte
Utrechtsche publicaties.
Op 7 Maart begon het debat over de In
grijpende wijziging der Ziektewet-Talma.
Op 23 Maart waren de beraadslagingen af-
geloopen, waarna het wetsontwerp op 18
April met 64 tegen 16 stemmen werd aan
genomen.
Een initiatief-voorstel van den heer v. d.
Heuvel c.s.'tot het verleenen van tijdelij-
ken steun aan de beetwortelsuikerindustrie
verwierf met 47 tegen 43 stemmen de
sanctie der Kamer. De Eerste Kamer ver
wierp het echter.
de gemeenten. Minister De Geer slaagde
er in om op 3 Mei zijn wet z.h.s. goedge
keurd te zien.
Enkele dagen later zag minister Donner
een drietal wetsontwerpen, die een ingrij
pende herziening onzer Strafwetgeving
inhielden, eveneens aangenomen.
Na het zomerreces keerde een belangrijk
gewijzigde Kamer terug. Echter waren de
partijverhoudingen niet noemenswaard* ver
anderd.
In de plaats van den heer Ruys de Bee
renbrouck, die als minister-president was
opgetreden, koos de Kamer tot haar voor
zitter Mr. J. R. H. van Schaik. De tweede
plaats werd aan den heer J. H. Schaper
Aan de Eerste Kamer ontviel door over
lijden het R.K. lid, de heer Jhr. Mr. F. X.
A. Verheyen.
Bij de aftreding van de helft der Senato
ren in de maand Juli, ging de zetel va.i
den anti rev. Mr. Croles verloren. De vrijz.-
dem. fractie werd met één man versterkt.
De heer H. Colijn verliet ons Hoogerhuis.
Hij nam n.l. zijn benoeming tot lid der
Tweede Kamer aan. Jhr. S. v. Citters nam
zijn plaats in.
De nieuwe Tweede Kamer zag, wegens
zijn benoeming tot wethouder van Rol ter-
dam, den heer J. ter Laan uit haar midden
vertrekken.
LANDBOUW-OVERZICHT 1929
EEN ZEER BIJZONDER JAAR
DE GANG DER GETIJDEN EN HUN
TERUGSLAG OP HET GEWAS
WAT DE REGEERING DEED
EN WAT ZE NIET DEED
Het jaar 1929 is voor landbouw en vee
teelt een zeer bijzonder jaar geweest door
den buitengewoon strengen winter en de
zeldzaam langdurige droogte, welke er op
volgde. Bovendien muntte 1929 uit door rijke
oogsten van bepaalde landbouwgev/assen en
lage prijzen, inzonderheid voor tuinbouw
producten.
Begin Januari ving het winterweder reeds
op vrij krachtige wijze aan, doch wat Fe
bruari bracht vermoedde niemand. Vooral
in de nachten van 10 op 11 en van 12 op 13
Februari vroor het geweldig. In Maart
duurde de koude voort en waren de och-
tendtemperaturen zeer laag. Heel die maand
vroor het en April volgde met zeldzaam
koude en droge dagen. De grond was niet
te bewerken en voor de veeteelt bleek April
rrp slechte maand te zijn.
koude en de droogte richtten heel wat
schade aan, Zog winterden in het Noorden
de granen, uitgezonderd rogge, uit. Er moest
opnieuw gezaaid worden. In het Zuiden van
ons land varen de granen meer beschermd
geweest door de sneeuw. Tarwe en gerst
leden het mee.^t van de vorst. Zoo oók kool
zaad en klaver, welke vooral in het Noorden
vrijwel verdwenen. En met de graslauden
stond het er heel slecht voor.
De tuinbouw bleef door de vorst een
maand ten achter en in het Westland en
elders werden in de stokerijen beschadigin
gen toegebracht. Enorme schade werd soms
aangericht onder de bloembolge wassen,
waarbij het verschijnsel zich voordeed, dat
de droogste gronden den vinnigsten knoei
kregen en den bol-irissen-kweekers heel wat
teleurstelling wachtte. Tal van planten, die
er aanvankelijk nog vrij goed voor stonden
zijn in Maart en in April nog dood gegaan.
In het Noorde.i zün tal van boomen gestor
ven, daar zij bevroren voeten opliepen.
Dc vorst werd opgevolgd door droogte.
Mei bracht veel zon en weinig regen, zoodat
men in het Westland en op de Zuid-FIolland-
sche eilanden, waar de graslanden er treu
rig uitzagen, naar neerslag verlangde. In
het Westland en ook in andere streken ging
men over tot kunstmatige besproeiing.
De maand Juni blonk nu juist niet uit
door een milde temperatuur; integendeel zou
men geneigd zijn haar te verwarren met die
in November. Nachtvorsten kwamen nog
meermalen voor.
Juli was droog en zonnig, echter met nog
s' was nachtvorst. Augustus was voor den
bouwboei; een zeldzaam prachtige oogst
maand. De granen kwamen schitterend bin-
Groningcn was de opbrengst meer
malen enorm.
September volgde eveneens met droogte,
zoodat de veeboer dc wintertoekomst nu
juist niet zoo florissant inzag..De bijenteelt
maakte ook een moeilijke periode door. Hoe-
el prachtig weder, leverde door vorst en
droogte de heide weinig of in liet geheel
geen honig op. Kot heidekevertje schijnt bo-
endien veel vernield te hebben.
Het jaar 1929 is een schitterend oogstjaar
geweest, daar de strenge winter eer gunstig
dan nadeelig op de vruchtboomcn werkte en
een groot aantal zonnedagen gaf.
De aardappeloogst was overal prachtig. En
hiervan hebben de \eeboeren gebruik ge
maakt. Zij toch hadden hooi tekort, hoewel
October en November geen ongunstige
maanden voor ben zijn geweest. De bouw-
boer, die peen loonendc prijzen kroeg, lever-,
de bij scheepsladingen piepers voor veevoe
der.
Zooals ree 's boven is opgemerkt, kreeg de
landbouwer voor zijn aardappelen lage
prijzen, zooci t er stemmen opgingen, zich
meer te gaan oeleggen op den verbouw van
erwten, tarwe, e.d.g. Ook voor het fruit en
de Westlands he producten werden lage
prijzen verkreg: n:
Wat de uitvo. r van tuinbouwproducten
betreft, de exnort van druiven en tomaten
steeg. Opvallend was vooral de sterke prijs
daling van laatstgenoemd gewas, waarbij
n de invloed van den rijken ooft-
oogst op de prijzen van druif en tomaat De
aardbeienoogst was een mislukking en ap
pels werden tegen buitengewoon lage prijzen
van de h&iyl gedaan.
Over plantenziekten had men in 1929 niet
veel te klagen en de bietenoogst was zeer
goed trots verwc -. ''ut door de bietenvlieg.
In Brabant, Limburg, Gelderland en Over-
ijsel kwamen van den bastaardsatijnvlinder
heel wat rupsennesten voor, zoodat men
aandrong op gemeentelijke bestrijdingsver-
■deningen.
In de aardappelen kwam weinig ziekte
>or en de Bravo-, Kampioen- en De Wet-
soorten werden voor het laatst voor keuring
aangenomen, met het oog op de wratziekte.
Te Anna Paulownapolder en te Lisse vyerden
gemeentelijke teeltvcrboden van vyratziek#
aardappelen in het leven geroepen. Geo.
Staten van Zuid-Holland droegen een derge-
erbod aan de Kroon ter vernietiging
doch de Kroon vond hi.rvoor geen ter
men. Een schatting van den aardappelvoo*t
raad in Januari en April werd in 1929 inge
voerd. Het mooie weer in de zomer- en
herfstmaanden was uitermate gunstig voor
de zaadteelt.
In Drente, Noord- en Zuid-Holland werd
met energie de rundertuberculose bestredèn.
Om de huid van de koe te beveiligen tegen
perforatie door de runderhorzellarvc werd
weer druk rondgegaan met den zalfpot. De
belangstelling hiervoor was in Noord- en
Zuid-Holland, Zeeland en Limburg maar
gering. Om den pluimveestapcl krachtiger
te maken werd de pullorumbestrijding voort
gezet. De pluimveeteelt mocht zich in 1929
cijfer dan in 1928. De blcei van de pluimvee
teelt spiegelde zich o.a. af in de vergrooting
van de eiermarkt te Barneveld en in de ge
weldige ontwikkeling van die te Arnhem.
Zelfs werd in de eerste tien maanden van
1929 voor bijna 8y2 millioen gulden meer
aan voortbrengselen van den pluimveesta
pel uitgevoerd dan over het geheele jaar
1928. Een nieuwe fokkerij in ons land, nl.
die van zilvervossen, breidde zich eveneens
uit
Er zijn nog tal van bijzonderheden, van
belang voor landbouw en veeteelt, mee te
deelen, welke wij zoo kort mogelijk willen
memorceren. Zoo nam de Eerste Kamer de.
landbouwuitvoerwet aan. welke wel spoedig
in werking zal treden. Van niet minder be
lang, zoo niet van het allergrootste belang,
is een door de regeering aangekondigde
pachtwet, waarover de waardeering nu juist
niet eensluidend is. In landbouwkringen is
men trouwens niet best te spreken over de
regcering. Men acht zich achteruit gezet bij
handel en industrie, die o.a. Sy2 ton verkrij
gen van regeeringswege voor deelneming
aan de wereldtentoonstelling te Antwerpen.
Met liet suikerbieten wetje is het bovendien
ook niet "-egaaii zooals menig landbouwer
het zou wensclien. Over de inrichting der
Landbouwhoogeschool is men ook lang niet
tevreden. Boiondien zorgen de regeeringen
■in andere landen er voor, dat onzen land
bouw allerlei moeilijkheden in den weg
worden gelegd, welke dan in overeenstem
ming heeten te zijn met den geest van Ge-
nève. Duitschland verhoogde het invoerrecht
op aardappelen en maakte bezwaren tegen,
den kerseninvocr. Engeland weerde ons var-
kcnsvleesch en Amerika bracht flinke ver
hoogingen, om onze bloembollenteelt en
tuinbouw ht'. leven zuur te maken. In
Frankrijk werd een zwendclaffaire ontdekt,
waarbij op grotte schaal misbruik werd ge
maakt van den goeden naam van de Hol-
landsche pootaardappelen. In verband met
knoeierijen in Engeland zal onze regeering
overwegen, om koelhuiseieren onder controle
te plaatsen.
In 1929 waren er ook cenige conflicten, o.a.
to Deventer tusschen de veilingvereenigin-
gen en de kooplieden, dat echter bijgelegd
werd. Het z.g.n. slachtveefonds-conflict moet
nog min of meer hangende zijn. Het
grootste conflict was wel dc landbouwster
king in oostelijk Groningen, waar de socia
listen als gewiilige Sovjet-slaven de commu
nisten gedwee gehoorzaamden.
Vermelden we nog het 50-jarig bestaan
van verschill ::~.de afdeelingcn van de Alg%
Vereeniging voor Bloembollencultuur, welke
gepaard ging met schitterende bloementen
toonstellingen in Februari. Een koninklijke
tentoonstelling was wel de groote Wcstland-
sche tuinbouwtentoonstelling in September.
Van beteekenis was eveneens de opening van
het énorme veilinggebouw te Poeldijk
Voor den melkveehouder was van betee
kenis de oprichting van een mclkveiling in
den kring Den Haag op 21 Februari, door
Leiden en Alphen a. d. Rijn gevolgd. Door
samenwerking van veevoederbureaux werd
er een soort centraal vccvoedcrbureau in het
leven geroepen en het Utrechtsch Landbouw
Genootschap nam den afzet van zouters ter
hand tegen den onreëelen varkenshandel.
Er zou nog wel meer te vermelden zijn,
maar wij meenen hiermee tc kunnen vol
staan, temeer waar de bijzondere weersge
steldheid in 1929 van de meest beslissende
beteekenis is geweest voor den landbouw,
waaraan we dan ook voor een groot deel
onze aandacht wijdden. Ook in 1929 bleek
weer opnieuw, hoe niet 't weer, doch slechts
de mensch oorzaak kan zijn van minder
goedo uitkomsten en verhoudingen op agra
risch gebied. Stond aan dien mensch ook
nog het wijzen van loop en baan aan wol
ken, lucht en winden, clan zou het er aller
treurigst uitzien. Gelukkig, dat in 1929 onze
God regeerde, Die ook in 1930 weer Dezelfde
zal zijn!
