selmrusocp
ZATERDAG 21 DECEMBER 1929TWEEDE BLAD PAG. 5
BINNENLAND.
DE POSTVLUCHTEN
HET ACHTSTE VLIEGTUIG.
Ilct achtste postvliegtuig, op weg naar
Ncd.-Inclië, is gistermorgen om 6.30 uit Ka-
ratsji vertrokken en om 10.25 te Jodpoer
aangekomen, van waar om 11.20 werd ver
trokken. Te 16.55 kwam men te Allaihabad
aan.
ZUID-AFRIKAANSCHE LEGATIE
HANDELSCOMMISSARIS TE
ROTTERDAM.
De Zuid-Afrikaansche Legatie deelt mede,
dat de heer Jan Sehilthuis te Rotterdam,
evenals voorheen, blijft optreden als Hono
raire Handelscomm ssaris voor de Unie "van
Zuid-Afrika in Nederland.
OPHEFFING TOLLEN
ZES IN DEN ACHTERHOEK.
Zes van de zeven gemeenten in den Ach
terhoek, waardoor de weg Hummelo Enschede
loopt, besloten met algemeene stemmen tot
goedkeuring van het voorstel van het bestuur
van den Hummelo-Enschedeschen Kunstweg,
tot opheffing van zes tollen op dien weg.
Wanneer Neede, dat nog eenige bezwaren
heeft, ook medewerkt, worden de zes tollen
in deze zeven gemeenten met ingang van
1 Maart a.s. opgeheven.
GENERAAL SNIJDERS
Generaal O. J. Snijders, die voor de Kon.
Nederlandsch-lndische Luchtvaart Maatschap
pij een studiereis naar Nederlandsch Ind
heeft gemaakt, denkt met het stoomschip
„Patria" naar Nederland terug te keeren.
DE ONTPLOFFINGSRAMP TE GRONINGEN
De veiligheidsklep vast?
PROT. CHR. RECLASSEERING
AFDEELING ASSEN IN VOORBEREIDING
Onder voorzitterschap van Ds. J. H. C. v.
d. Hoff, predikant aan de R.VV.I. Veenhuizen
kwamen een 15-tal personen te Assen sa
men om de oprichting van een afd. Assen
van de Prot. Ghr. Reclasseeringsvereen. te
bespreken. De Voorz. en ook ue neer üorn-
stra uit Den Haag wezen er op, dat dit lief
dewerk door onbekendheid onder de recht
zinnige Christenen (van allerlei richtingen)
nog miet die steun genoot van deze belij
ders, waarop het toch feitelijk aanspraak
had.
Staande de vergadering kwamen verschil
lende sympathiebetuigingen, waaronder van
plaatselijke H.H. predikanten, binnen, wel
ke laatsten door ambtsbezigheden echter
verhinderd waren ter vergadering'aanwezig
te zijn.
Hoewel er reeds voldoende leden tot op
richting der afd. Assen aanwezig waren
of gemeld hadden lid te worden, besloot
men na Nieuwjaar andermaal samen te ko
men. In dien tusschentijd zou door de aan
wezigen extra propagandawerk gedaan wor
den, zoodat men reeds bij de oprichting van
een stevige afdeeling zou kunnen spreken.
Gezien het optimisme der aanwezigen twij
felen wij geen oogemblik aan hun werk
kracht.
REEUWIJKSCHE PLASSEN
EEN ADRES DER WERKCOMMISSIE.
In aansluiting aan een vroeger adres
heeft de werkcommissie inzake de Reeuwijk
sche en Sluypwijksche plassen opnieuw
aan de Staten van Zuid-ITolland geschreven
De Commissie betreurt het, dat Gedepu
teerde Staten de eisch van den Minister
van Defensie, waardoor het plan der droog
making f 300.000 duurder zou worden, klaar
blijkelijk zonder meer hebben aanvaard en
geen enkele poging hebben gedaan om hier
omtrent in overleg te treden met den Minis
ter. ten einde er zich van te overtuigen of
diens eisch wellicht kan worden teruggeno
men of althans voor vermindering vat
baar is.
De Commissie kan voorts met zekerheid
mc.edeelo". dat de Minister tot nader oyer-,
lea bereid is.
Het lijdt geen twijfel of een nader over
leer van de Gedeputeerde Staten met den
Minister van Defensie zal stellig een gun
6tig resultaat kunnen opleveren en ze dringt
daarop dan ook ten zeerste aan
CHR. GEREF. J.V.
Behalve de afdeeling Noord-Holland, die
haar tien-jarig bestaan hoopt te herdenken,
zal dien dag de Oostelijke afdeeling van
den Bond van bovengenoemde J. V. te Apel
doorn haar jaarlijksche wintervergadering
houden en daarbij tevens haar 12^-jarig
lustrum vieren.
In de middagvergadering zal gelegenheid
rijn de afdeeling te complimenteeren, ter
wijl na de afdoening van enkele huishoude
lijke aangelegenheden de Voorzitter, de heer
H. Henstra zal inleiden het onderwerp:
„Het doen van belijdenis". Des avonds zal
de heer B. A. Schotel van Dordrecht refe-
reeren over het onderwerp: „De aanbidding
van het onzichtbare".
Bovendien vergaderen dien dag nog de
Zuid-ITnlla.ndsrhe afdeeling te Schiedam,
waar Ds. L. H. v. d. Meiden van Den Haag
hoopt op te treden en de Zeeuwsche afd.
te Biezelinge.
M. G. J. KEMPERS t
De heer M. G. J. Kempers, oud-Burgemees
ter van Harderwijk is na korte ongesteldheid
te de Bilt overleden.
In moeilijke jaren, men denke ook aan de
watersnood van 1916 en de werkloosheid on
der de zeevisschers, is hij burgemeester van
Harderwijk geweest.
De heer Kempers was officier In de Orde
van Oranje Nassau. Een jaar geleden Is hij
als burgemeester opgevolgd door de heer
Jong Saaks, vroeger wethouder van Voor
burg en ook behoorend tot de Chr. Hist, rich
ting.
Do teraardebestelling zal Maandag te half
twaalf op de begraafplaats te Doesburg plaats
vmden.
Kunst en Letteren.
H. ROLAND HOLST
De in letterkundig Nederland zeer gevier
de dichteres Henriëtte Roland HolstVan
der Schalk is gister""CO jaar geworden.
Tiaar diepe, zoekende ziel vond tot dusver
slechts het geloof in het socialisme tot in
zijn meest radicalen vorm en het is dat
geloof, dat ons verhindert de schoonheid, die
zij schiep, ten volle te kunnen waardecren,
omdat kunst voor ons niet slechts vorm
maar ook inhoud is, waar we niet onver
schillig tégenover kunnen staan.
JOH. MAURITS VAN NASSAU
ZIJN 250STE STERFDAG.
Herdenkingstentoonstelling.
De 250ste sterfdag van Johan Maurts,
vorst van Nassau, die op 20 Decemeber 1679
overleed en in den familiegrafkelder te Sie-
gen is bijgezet, was voor de vereen. „Oranje
Nassau-museum" aanleiding om een kleine col-
lectie bijeen te brengen van schilderijen, pren
ten, penningen en geschriften op het leven
ran deze merkwaardige f iguur "betrekking
hëbbend.
Joran Maurits heeft zich door zijn arbeid
in Brazielie den bijnaam van den Braziliaan
verworven en ongetwijfeld is zijn Braziliaan-
sche tijd de meest bijzondere uit zijn leven
1 geweest, hoewel dit leven ook overigens rijk s
I geweest aan daden op verschillende gebie-
I den.
Interieur van een woning in de buurt der ontploffing.
De bijeengebrachte voorwerpen getuigen
daarvan.
Van de geschilderde portretten, (Se van
Johan Maurits bestaan, zijn er twee aanwe
zig, een naar of van de Baen en een copie
naar Narson welke laatste uit het slot der
Johannisterorde te Sonnenburg afkomstig is.
Op deze twee hoofdtypen zijn vrijwel alle
andere beeltenissen terug te voeren, waarom
men volstaan heeft met de opnemng dezer
twee. Een groot aantal gravures vindt men
daarnaast.
Daarbij zijn er drie, die vooral de aandacht
vragen en die betrekking hebben op een on
geval, aan Johan Maurits overkomen te Fra-
neker op 6 Januari 1665. toen hü in Fries
land was om de begrafenis van Willem Fre
denk bij te wonen.
Bii het nasseeren van een brug is deze toen
r. 1. bezweken en Johan Maurits geraakte tè
water, onder zijn paard. Nadat hij met veel
merite gareel was, kn e'de hij neer en dankte
God. Een brief dien hij hierover schreef, werd
als pamphlet uitgegeven en da drie gravures
hrengen de gebeurtenis in beeld, een bewijs,
dat de vorst een populair figuur was
Toen hij naar Brnziüa ging nam hij een
staf van geleerden en kunstenaars mee, die
op ziin last boeken en kaarten vervaardigden.
Ven deze zijn enk^'e exemplaren aanwezig,
o.a. het 'esfènrplrar.d-t hij. met eigenhandige"'
opdracht, aan het archief t° Dillenburg schonk
en een vertaling van bet boek van Rnrlaeus
over Brasilia, een kostbare uitgave, welke
door de firma Nijhoff bezorgd is, van welke
firma ook een herdruk van de groote kaart
van Bi oen aanwezig is.
Johan Maurits heeft h Brazilië groote wer
ken ondernomen, maar van alles wat hij er
gebouwd heeft is niets meer over dan de
ruine van het fort van Recife.
Hier te lande is het door hem gebouwde
Mauritshuis te 's Gravenihage een herinnering.
Hij liet het rijk inrichten met kostbare hout
soorten, die h:j uit Brazilië liet aanvoeren.
Afbeeldingen van het Mauritshuis z(jn natuur
lijk in de collectie opgenomen.
Daarin vindt men verder foto's over den
grafkelder te Sicgen, waar een marmeren
buste van Johan Maurits prijkt en een tombe
staat, die geheel van gegoten ijzer is ge
maakt en met fraaie reliefs versierd is.
Te vermelden s nog een afbeelding van
den ..IJzeren Man" bij Kleef, waar de vorst
als Tuinarchitect optrad en tuinen, terras
sen en sterreboshc aanlegde.
Verder bevat de collectie penningen, pam-
phïettcn en een aantal brieven, welke ten
deel uit het Koninklijk Hulsarchief, ander
deels uit het huisarchief van het kasteel
Bei-gh afkomstig zijn.
De tentoonstelling s van heden af tot en
met 5 Januari geopend, van ll1^be
halve op de feestdagen.
DE ONTPLOFFINGSRAMP TE GRONINGEN
DE 0NTPL0FFINGSRAMP
TE GRONINGEN
EEN CATASTROPHE, WELKE HAAR
WEERGA NIET VINDT
Iemand, die op de plaats van de ramp een
onderzoek instelde, schrijft ons:
Het staat op dit oogenblik wel vast, dat
hier een catastrophe de stad Groningen
heeft geteisterd, die in de geschiedenis dier
stad haar weerga niet vindt. Wanneer men i
langs de huizen wandelt, in de nabijheid
van de ontploffingsramp, of men ziet ze op
een foto, dan begrijpt men nog niet ten vol
le, welke ontzaglijke verwoestingen zijn
aangericht. Verwoestingen in woningen, in
pakhuizen, in winkels, bovenal in gezinnen i
Want, om met dit laatste te beginnen, er
zijn nu reeds vijf dooden. Twee van hen
werden nog vermist, maar niemand twij
felt
De sleepboot „De Onderneming", waarop
de ontploffing plaats had js zoo juist naar
boven gebracht. Eerst de achterst ven, die
reeds tegen elf uur gelicht was. daarna de
voorsteven. Men heeft beide gedeelten door
zocht doch van de lijken van de vrouw en
het kind niets kunnen vinden.
Vrouw en kind weggedreven.
Dc vrouw was de 30-jarige Trijntje van
der Laan, de vrouw van schipper Jasper,
die op een vijftig meters verder is gevon
den, zóó verminkt, dat men moeite had om
hem te herkennen. Zijn knecht, de 21-jur.ge
stoker Derk Venema, afkomstig van Wol-
tersum, ook in de provincie Groningen, werd
wat dichterbij gevonden: door het dak van
een der in de nabijheid liggende huizen.
Ook onherkenbaar.
Het -kind van den schipper Jasper was
bijna 2 jaar oud. Arme kleineMen zoek:
er nog naar. En ook naar de moeder van
het kind. Doch er werd niets gevonden. De
lijken zijn vermoedelijk reeds uit de kajuit
gedreven, stroomafwaarts. En de stroom is
sterk, zoodat het vermoeden niet ongewet
tigd is, dat de lijken naar Delfzijl zullen
drijven en in dagen lang niet, zullen wor
den gevonden. Of het moes1, al zijn dat ze
ergens blijven haken.
Tusschen golven en vlammen.
De vijfde doode is de vrouw van schipper
Koers. Diens schip lag naast de sleepboot
waarop de ontploffing plaats had. Hij heeft
verklaard aan het dek te zijn geweest en
zijn vrouw aan het roer, toen er opeens een
geweldige knal plaats had. Het water golfde
geweldig en hij zag vuur. Hij dacht dat de
boot zou zinken, maar op hetzelfde oogen
blik verdween zijn vrouw. Zij heeft een s
ijzer tegen het lichaam gekregen en is
daardoor op slag gedood.
In het perceel Moeskergang viel ook een
deel van de stukgeslagen motor van hel
schip. Het huis was zoodanig vernield, hoe
wel het op een izeer grooten afstand van de
plaats van de ramp staat, dat men de gr o -
ste moeite had om er binnen te komen en
de bewoners hulp te bieden. Er mo sten
eerst dakpannen van het dak genomen
worden en latten doorgezaagd, om langs
den zolder naar beneden te komen. Men
vond mej. Kraak in zeer hachelijken toe
stand. Haar eene been was verbrijzeld- De
heer Kraak werd onder steenen bedolven
gevonden. Een kleinzoontje had niet ernsti
ge wonden aan het hoofd.
verklaren hoe de luchtdruk zoo sterk is ge
weest
Heel Groningen is diep onder den indruk
van dit vreeselijk gebeuren, dat nu in
geval reed3 5 menschenlevens gekost heeft.
En het is niet denkbeeldig, dat de dooden-
lijst nog wordt' verlengdWant de toe
stand van enkele der gewonden is, naar men
ons nog laat meedeelt, zeer ernstig.
De oorzaak van de ontploffing.
In verband met de ontploffing hebben wij
een onderhoud gehad met den heer L. K.
A. van Duuren. voorzitter van de examen
commissie voor machinisten en motordrij
vers aan boord van binnenvaartuigen. Wij
hebben hem gevraagd wat de oorzaak kan
zijn van de ontploffing. De heer van Duu
ren deelde ons het volgende Mede:
In de eerste plaats kan er water ge
brek in de ketel zijn.
Een tweede oorzaak kan zijn intering
het materiaal. Een andere oorzaak is ver
vuiling van den ketel.
Hoewel in mindere mate kan ook ketel-
«tcenaanslag een der oorzaken zijn, welke
lot deze gevolgen aanleiding kan geven.
Slechte constructie of slecht bewerkti
klinkvei'bindingen kunnen ook de oorzaak
rijn, doch komen bij ketels van Neder
landsch fabrikaat hoogst zelden of nooit
voor. Een enkele maal is een slecht be
werkt of een ingeteerd man- of slijkgat-
leksel f.'k wel eens de oorzaak van een
keteloniplotfing geweest.
Door de buitengewoon serieuze controle
en het vakkundig toezicht, dat door de tech
nische ambtenaren van het stoomwezen op
stoomtoestellen wordt uitgeoefend, komen
ketelontploffingen in ons land zelden voor.
Voor de binnenvaart en voor de landbe-
drijven bestaan wel diploma's voor machi
nist, maar deze zijn nog geen verplichting.
De toestand van vrouw Kraak uit de Moes
kersgang en mevrouw Elerie aan de Tromp
kade, die beiden te bed door" een stuk ijzer
van de boot werden getroffen, is zeer
ernstig.
Omtrent den brand op de Geldersche Kade
te Amsterdam vernemen wij nog dat tijdens
het blusschingswerk, dat tot half 5 des
nachts duurde, een onderbrandmeester
door een neerstortend gedeelte van een
hijschbalk werd getroffen. Hij werd met
hoofdwonden en verschijnselen van hersen
schudding in het Binnen Gasthuis opgeno
men. Omtrent de oorzaak van den brand is
nog niets komen vast. (e staan. Een groote
hoeveelheid wollen en katoenen goederen 8
tengevolge van het vuur verloren gegaan.
Het was één der hardnekkigste branden
waarmee de brandweer in den laatsten tijd
te doen had en kolossale hoeveelheden wa
ter zijn in het brandende perceel geworpen,
dat vrijwel geheel is uitgebrand.
KRUIWAGEN OP HET HOOFD.
Donderdagmiddag kreeg de 25-jarige C.
Stuifzand, uit Maassluis, op de terreinen van
de E.N.C. Kunstmestfabriek te Vlaardingen
een kruiwagen op het hoofd, die van een
11 meter hooge stelling naar beneden kwam
tuimelen. De man werd zeer ernst g verwond
en moest per ziekenauto naar het zieken
huis te Vlaardingen worden vervoerd.
DIEFSTALLEN OP SCHEPEN.
Een opvarende van het Ned. s.s. Terrteu-
zen, liggende in de Vulcaanhaven te Vlaar
dingen, heeft hij de politie aldaar aangifte
gedaan, döt te zijnen nadeele een porcemon-
naie met f 72,is ontvreemd, vermoedelijk
door een andere opvarende. Deze, een Fransch
man, was van boord ontslagen.
Van de schipper van de haringloggsr
SCH 365, liggende in de N'euwe Haven te
Vlaardingen, is ontvreemd f 40 aan Engelsch
geld, een zilveren horloge en een doos met
12 fakkels. Van den dader geen spoor.
DE IJSBAAN TE HELPMAN GEOPEND.
Men meldt ons uit Groningen:
Het heeft gedurende de laatste dagen in
de provincie Groningen zoo sterk gevroren,
dat heden reecis de ijsbaan te Helpman voor
kinderen zal worden geopend, en als de vorst
aanhoudt spoedig ook voor volwassenen. Het
ijs verkeert in prachtige conditie.
doosje Genius Wondbalsem. Voor sprin
gende handen, ruwe huid, schrale lippen.
Genius Wondbalsem, dat helpt tenminste,
en 50 ets.
DE ONTPLOFFINGSRAMP TE GRONINGEN
Het wrak van de sleepboot met de beschadigde huiten aan de Brink»
De materieele schade is zeer groot. Echter
niet bij benadering vast te stellen. Temeer
niet, omdat niet vast staat wat de verzeke-
ringsmaatschappi'en zullen doen. Slechts
een hunner is tegen ontploffingen verze
kerd op beur3polis. Maar de anderen zijn
wel verzekerd, doch tegen brand. Hoewel er
op wordt gehoopt, dat de verzekeringsmaat
schappijen, die vaker hun coulantheid
hebben getoond, ook hier eenigszins aan deze
menschen tegemoet zullen komen, staat in
dat opzicht niets vast Maar mocht het niet
het geval zijn, dan is de schade voor hen
enorm. Want velen zien niet alleen hun
meubilair vernield, doch ook hun huis totaal
verwoest, zoodat het honderden guldens zal
kosten om alles weer in zijn oude toestand
te brengen.
Wat de oorzaak betreft, vernemen we dat
vast staat, dat er te veel stoom in den ketel
is geweest. Deze heeft geen uitweg kunnen
krijgen, en doordat vermoedelijk de veilig
heidsklep vast heeft gezeten, was er voor de
stoom geen uitweg. De s*emr> moet echter
in zeer, zeer groote hoeveelheid in den k
aanwezig zijn geweest, anders is niet
De ruïne van een huisje In de Molenstraat, op 500 M. afstand van de plaats der ramp»
Hier zijn twee gewonden. Door het dak kwam de politiedokter het huis binnen.
