VERVOLG. PAG
Ons Praatuurtje
Wai ik hoorde,
zag, ias en dacht.
Op reis en ,huis.
I
Eerst even een paar brieven behandelen.
Ze werden ons geschreven naar aanleiding
van ons Praatuurtje van 5 Dcc., waarin wc
op de malaise in den aardappelverbouw
wezen en tevens op het weinig meoüeven van
de Haagsche heeren m|. d.n land- en tuin
bouw.
Uit deze brieven spreekt duidelijk wat in
veler harten leeft. Een soort bitterheid over
wat ondervonden wordt
Een bitterheid, die laat ik het maar eerlijk
zeggen, die tot een beetje eenzijdig beoor-
deelen leidt
Dat is zéér begrijpelijk en nimmer zal ik
het den briefschrijvers kwalijk nemen.
We voelen diezelfde bitterheid opkomen,
als we lezen dat
VOOR HANDEL, INDUSTRIE EN
KOLONIËN 858.000 GULDEN
■wordt gegeven door de regeering tot bestrij
ding van de kosten van deelname pan -de
wereldtentoonstelling te Antwerpen het vol
gend jaar 1-e houden.
En dat, terwijl land- en tuinbouw, die het
toch ook voornamelijk van den uitvoer moe
ten hebben niets krijgen. Die mogen het zelf
betalen als ze mee willen doen, waar allo
gelegenheid voor gegeven is door het t:n-
toonstellingsbestuur. Verschillende landen
uit Europa doen mee in de afdeeling land
en tuinbouw. Dat zijn onze concurrenten.
Neen 't werd mc te kras toen ik dat ook
nog las en officieel zag bevestigd. Vooral als
ge leest dat de aandeelen der begunstigden
zeer hoog staan: zoo 300, tot 500 en 600 toe
En de aandee'en der boeren en tuinders?
2, 3. 4, 5 en 6 misschien.
Maar als de regeering, onze ministers, zoo
ten opzichte Van de boeren en tuinders zijn,
daarom blijven wij ons vaderland toch lief
hebben, al denken we dan wef eens anders
in de bitterheid van ons gemoed gelijk één
briefschrijver deed en zich afvroeg of „de
boeren in het Zuiden zich nog wel zóó aan
Holland gehecht zouden toonen, wanneer één
onzer genabuurde staten nog weer eens an
nex ion Istische neigingen vertoonde als eeni
ge jaren geleden'
Neen, vriend, nu heeft bitterheid u voorbij
doen zien, dat als een tijdelijk regeerings-
persoon geen inzicht toont to bezitten ten
aanzien van de nooden eu zorgen op ons
terrein, dit ons Vaderland niet aangerekend
moet worden.
Ons vaderland houden we hoog, maar we
protesteeren als de raadslieden der Kroon
veronachtzamen. Dat zullen we blijven doen
tot de roep van de land- en tuinbouwpers
als koor od de soli der land- en tuinbouw-
deskundige leden dej- Staten Generaal door
dringen door de heel, héél dikke muren van
Binnenhof No. 19.
Nergens wordt meer trouw aan Koningin
en Vaderland gevonden, als bij de boeren en
tuinders, die zijn we volmaakt met den
briefschrijver eens. Door alle eeuwen heen
en in alle landen is de landbouw steeds het
kind van de rekening geweest.
Dat is niet uoodig en niet-billijk. Daartegen
komen wij op. Geen, die eenvoudiger, souer
.der ,eeft, geen die met Jager inkomen te
vreden is, geen did minder gauw met recht-
maiige kkuutcn kemt, al I ,uj dan ook wel
eens orommeng eu norsch. vw.gens nie'.-ken-
uers, aan de doorsnee boer en tuinder.
Ook kunnen wij ons Voorstellen dat een
ander briefschrijver beweren kan:
en hooger opbrengsten, 't geeft toch allemaal
niets, a.s de producten niet verkocht kunnen
worden.
Neen, dat is waar, maar blijft dan 't vol
gend jam* mem- hebiomaal'van je grond af.
Als do oogst onverkoopbaar is ot minder,
opbrengt dan de kostprijs, is alle werk niet
alleen nutteloos, doch ook nadeelig.
Maar dat wist ge niet vooraf, goede vriend
Wees maar eerlijk en zeg, dat ge vertrou
wen had een schappelijke prijs te zullen ma
ken en hoop had op een flinke prijs.
Dat hebben wij alle jaren weer. Dat er iets
haperen zal in de.aardappelhandel weten wij
niet vooraf, al wordt zooiets wel eens voor-
Welnu, afgedacht van malaise, van onver
koopbaarheid van een product dan moet men
nooit zeggen, dat de opbrengst van onze j
grond op het hoogste peil staat. Dat heefi
men al zoo lang gezegd en te.kens blijkt het i
dat het nog hooger kan.
Maar 't gaat niet om de hoogere opbreng
sten in de eerste pleats, dat moet nooit in t
doel zijn. Al is het dit wel eens.
'k Weet wel, dat hot op meerdere plaatsen
voorkomt, dot uit een soort trotsch gestreefd
wordt om de hoogste opbrengsten, hooger dan
buurman te kunnen boeken.
'k Weet wel, dat er gehoord wordt op
verschillende paatsen, op heel ve:l plaatsen,
hij haalt zooveel van het geniet, van de
bunder, van de morgen, van het deimat, van
het pondemaat
Men hoort 't het heele land. door.
En dat gaat dan vaak door een onevenre
dig hooge en zware bemesting. Dat gaat dan
meermaln op niet-economisehe wijze.
Neen zoo bedoelen wij het niet.
't Moet gaan om
MEERDERE INKOMSTEN
Met andere woorden, door doelmatige be
mesting, trachten het verschil tusschen uit
g?ven en inkomsten zoo groot mogelijk re
do'n zijn. Aan de goede kant, wel te verstaan
't Komt in de laatste jaren ook wel voor,
dat het verschil aan de verkeerde kant zit,
dat er verlies is te boeken. Om dat verschil
zoo groot mogelijk te doen zijn, kan het hee.
best en de voorbeelden zijn er bij honderden
dat de uitgaven voor kunstmest hooger moe
ten zijn.
't Is de vraag maar of men, door ïi gld
meer kunstmest te geven, een'oogst met een
i 50, 1
100 of meer guldens
ovenvaarde
kan krijgen.
Dat dit mogelijk is bewijzen veie proeven
in alle deelen van ons land. 'p Is toch op
merkelijk, dat de provincie, die het meest
kunstmest gebruikt, ook met de opbrengsten
per II.A. mee aan de spits staat Dat is
Drenthe.
Neen, hooger opbrengsten alleen baten ons
niet, 't moeten meer winsten zijn. Dat de
opbrengsten zeer vooruitgingen moet men
voor 't grootste deel aan de wetenschappe
lijke voorlichting
Zouden wij tevreden zijn als we thans
nog gemidded 120 HL. aardappels per bun
dèr oogsten, zooals een 60 a 70 jaar geleden
c f 19 mud tarwe per H.A.
Neen wel? Welnu of we op een cursus gc
weestzijn of niet, wij hebb n allen van die
cursussen geleerd. Vooral ten plattelande
leert de een van den ander. Uitzondering
daargelaten, zijn de pioniers op landbouwge
bied zij, die meerder landbouwonderwijs ge
noten, die zich lieten voorlichten, die inzien
dat men steeds meer kan weten.
Die weten, dat men nog lang niet al.es
wet
Met de meerdere opbrengsten, die gevraag
worden staan verschillende zaken in ver
band.
Een dezer is, dat een boer of tuinder zijn
grónd goed kent.
Door de hoogere opbrengsten, de bemes
ting met aller ei soort kunstmeststoffen, de
bewerking, de nieuwere varicteiten, die vaak
andere eischen stollen, komt de bodem wei
eens in een conditie, die n et gezond ge
noemd mag worden, of wel, zc was al in de
gesteldheid, dat niet het hoogste r ndement
dat do laatste jaren van den grond venvacht
mag worden, was te bereiken.
O.i. moet een boer of tuinder rtochts proe
ven nemen op zijn eigen land. Geen weten
schappelijk aangelegde of fijn berekende,
behoeven dit te zijn, hoewel deze beter zijn.
doch tijdroovend. Men leert dan wat zijn
land noodig heeft en het best kan verwerken.
Wnt het kan opbrengen.
Maar door proeven leert men de kalk
toestand niet kennen. En 't is gebleken,
dat deze een groote rol speelt in ons b:<
drijf.
Vele gronden, ook vele kleigronden zijn
knikarm.
Men moet ze
Van Namen
Firma D, VAH DEH BOSCH
NAALDWIJK
TUINIERS
FABRIEK VAN
TUINBOUW-
GEREEDSCHAPPEN
DRUIVENKASSEN
VERWARMING EN
WATERLEIDIN
Onze fraai geïllustreerde prijscourant
van Groenten*, Bloem* en Landbouw*
zaden, Tuinbouwgereedschappen zal
weldra verschijnen.
Ze wordt U op aanvrage gaarne GRATIS toegezonden
N.V. ZWAAN Co's Tuiniers-Zaadhandel
61 BINNEN WATERSLOOT 18-20-22. DELFT
Tuiniers en Villa-Eii
BEELDEW, BLOEMPOTTEN
on KUNSTST EB,
stick uitgevoerd door bekwo
CARL GRONAU
KUNSTBEELDHCUWER
Kerderinnes!raat 19, Tel. 13049. Den Haag.
Wilt gij Uw boerderij ver-
koopen, Uw land verpach
ten, zoekt gij hypotheek op
huizen, bouw- of tuin
grond, plaatst dan Uw
advertentie in ons eiken
Maandag verschijnend Bij
blad DE BOUWWERELD
IIHU
2^
Onze Prijscourant van Tuin-, Bloem
en Landbouwzaden, Zestigste Jaargang,
is verschenen en aan de bekende
adressen verzonden. Meerdere exempla
ren zijn alsnog gratis te bekomen.
Aanbevelend,
N.V. „ZAADHANDEL"
v.h. GEBR. VAN NAMEN
DORDRECHT
Lees hierover wat we in dit of het volgend
Dat de soortverschillen bij verschillende
stikstofmeststoffen nogal beduidend zijn,
komt waarschijnlijk voornamelijk loor
I We rieden dit uitkomen bij ons onder
J "schrift (in het vorig nummer) bij tiet ar-
i knlkarmoede.
tikel: Stiktof op bieten.
Ik heb dit praatuurtje wel wat zwaar
geredeneerd. Uch, dat moet ook eens. Ook
eens op moeilijker vraagpunten lettea
Zooals we ook eens moeten letton op
ITALIË, ONZE ZEER LASTIGE
CONCURRENT OP TUINBOUW
GEBIED.
Daar doen ze van alle-s om zooveel mo
gelijk te kunnen prestoeren op de birien-
•andsche markt Een organisatie van ve»--
eenigingen heeft de leiding en deze werkt
volgons de volgende mooie principes:
le. De productie dient aangepast te wor
den aan de vraag van de buitenlandsche
markt;
2e. De producten moeten goed gesorteerd
bewaard en verpakt worden;
3e. De producten moeten over de ver
schillende markten verdeeld worden m?t
het oog op de hoogst geldende prijzen;
4p. De handelingen van de commissio
nairs bij den verkoop moeten gecontro
leerd worden.
Deze principes zijn thans verder uitge
werkt, en kunnen, nu de ernstige crisis
van het vorige jaar te boven gekomen '6,
steeds meer doorgevoerd worden het aan
tal markten breidt zich voortdurend uit en
een corps reizende inspecteurs houdt zich-
van alles betreffende deze markten op de
hoogte en bericht onmiddellijk alle be
langrijke gegevens aan het centrum in Bo
logna (afzetmoeilijkhednn, concurrentie,
kwaliteit der producten na aankomst, prij
zen. enz.), terwijl het. ook de in punt I be
doelde contróle uitoefent.
Naast deze organisatie is ook bet Natio
naal Bureau voor don Uitvoer van groot
belang. Dit Bureau formuleert o.a. de cri
teria, waaraan de producten menigmaal
moeten voldoen, om uitgevoerd te mogen
worden Daarop worden dan bij Minister!*
eele beschikking de betreffende eischen
vastgesteld.
Hieruit valt voor ons nog wel wat te
leeren, vindt ge ook niet?
Welnu laót ons er dan van leeren.
De Nederlanders hebben in de eeuwen,
die achter ons liggen getoond niet gewoon
te zijn om voor moeiten en tegenslagen
aan den kant te gaan. De N'ederlandsche
boer of tuinder allerminst.
s
Zwaden
Pr.jscourant Zes:igste Jaargang.
De prijscourant van de N. V. „ZaadhaiifJe!
v.h. Gcbrs. ven Namen"' voor het seizoen
il;23 D3ü Leg ut met een voorwoord, waar
in het 60-j:.iig bestaan in September j.L
wordt besproken.
Aangezien een volledige beschrijving, al
dus deze inloidii.g, van lie; bedrijf in 18f
door v. ijlen den lieer A. van Namen Hzn.
pgericht tct te groote uitgebreidheid zou
oeren, vermelden we slechts het feit. dat,
hoe klein het bedrijf in hc: begin ook was,
!e omvang daarvan van jaar tot jaar groo-
ter werd en liet tevens een goeden naam
verwierf, zoowel in ons geheele land als i
'net buitenland.
Het streven van deze firma om steeds hét
beste te leveren op haar gebied, is dan ook
iet zonder succes gebleven en de zorgen
door haar besteed aan het soortecht-houden
en veredelen der gewassen is niet nutteloos
gebleken.
Geen wonder dus, dat deze firma vele
cliënten heeft, welke zij reeds tientallen ja*
ren bedient, terwijl er telken jare vele spon-
I tane tevredenheids-betuigingen binnenko-
De firma werd opgericht in 1869 onder
den naam: A. van Namen Hzn. Later werd
deze firmanaam gewijzigd in Gebroeders
Nomen. Sinds 18 jaren is het N. V. Zaad-
handel v.h. Gcbrs. van Namen, onder direc
tie van den heer J. de Boer.
De artikelen, welke docr haar aan de markt
gehracht worden zijn de volgende:
le. Alle mogelijke Tuin-, Bloem- en Land
bouwzaden;
I 2e. Planten, heesters, bloemen, vruchtbóo-
3e. Sjalotten;
4e. Rietmanden, teen, staken, kunstmest.
5c. Pootaarrlappelen.
Ten slotte zij nog vermeld, dat aan het be
drijf een speciale Proeftuin isverbonden,
waar e 11e producten beproefd worden, voor
dat ze in den handel gebracht worden.
i En wij zijn kindren van onze vaderen,
is het niet?
De God van onze vaderen Is ook onz«
God, Die helpt als de nood daar is en hem
helpt, die het ora et labora als zijn leve
j spreuk toepast Niet het ora alleen, ook
1 het labora. Dat is ons aller plicht.
(Tot de volgende keer).
PRAATESMAKER
'k Moet nog even een paar leelijke fou
ten in ons vorig Praatuurtje verbeteren.
Miju bijna onleesbaar schrift doet de zet*
tors wel eens feilen. Zoo bedoelde ik niet.
dat de bevroren Australische varkens in
I Engeland door het bacon verwerkt wer
den doch: daar tot bacon verwerkt, (jok
moeten niet de kasbewerkers, doch de kas-
kweekers op hun centrale verwarming*?
installatie letten en wilde ik de vraag naar
N'ederlandsche waar niet laten ontvlam*
I men, doch ontstaan.
Schoolnieuws.
HOOGER ONDERWIJS.
LxiCHNISCHE HOOC-ESCKOOL TE DELFT
In de groote collegezaal van het gebou\v_
voor Weg- en Waterbouwkunde der T. H.,
aan het Oostplantsoen te Delft, heeft giste
renmiddag Prof. Ir. J. Nelemans, hoog
leeraar in de Winterbouwkunde zijn afscheids
college gegeven.
Uitvoerig wees Spr. er op hoe gedurende
de laatste kwarteeuw het gebruik van beton
en gewapend beton hand over hand is toege
nomen, ook hier te lande, cn bü verschillende
grootere werken de nationale steen, de bak
steen, geheel heeft verdrongen. Groote be
sparingen zyn daarloor mogelijk geweest.
Het college werd bijgewoond door het Cu
ratorium en den Senaat der Technische Hoo-
geschool, veie lectoren, assisstenten en stu
denten.
Voorts hebben nog het woord gevoerd Ir.
J. F. de Vogel namens het Curatorium; Prof.
Westendorp cn I'rof. A. S. Buisman, resp.'
namens Senaat en afd. Weg- cu Waterbouw
kunde; en de heer. Henlu i n .lm ons de stu
denten. Prof. Buisman bood efn geschilderd
portret aan. Na afloop was er receptie.
MIDDELBAAR ONDERWIJS.
CHR. M. EN V. H. O.
De Bond van Voreenigingen voor* Chr
Middelbaar cn Voorbereidend Hooger On
derwijs houdt Maandag 23 December a.s. te
Utrecht een buitengewone algemeenc ver
gadering. Er zal een bespreking plaats 'neb
ben van eventueele maatregelen ter verkrij
ging van rentelooze voorsrhotten en van
de Kon. besluiten van S Juni 1920 betreffen'
de de reglementen en programma's van de
eindexamens der H. R. Scholen. Laatstge
noemde bespreking zal ingeleid worden
worden door Pr .T. F. Reitsma, directeur
der 1ste Chr. H. B. S. te Rotterdam.
NIJVERHEIDSONDERWIJS.
Prov. Staten van Gelderland hebben in een
voorstel aan Gedep. Staten o.m. het volgende
gezegd: „Van inkrimping van het arbeidsveld
is geen sprake; een poging gedaan ten aan
zien van de subsidie voor het Nijverheidson
derwijs, welke toch in wezen niets anders is
dan het subsidieeren van de gemeenten in haar
verplichte uitgaven had geen succes. Mis
schien zal iie gedachte van Uw Staten daarom
trent veranderen, wanneer de nieuwe regeling
van de financieele verhouding tusschen Rijk
en Gemeenten, waardoor deze laatste aanzien
lijk zullen worden ontlast, in werking zal tre
den, en er nog veel minder aanleiding zal be
staan Provinciaal subsidie 'n de kosten van
de zu'ver gemeentelijke huishouding te ver-
leenen''.
De Commissie, bela t met het onderzoek
naar de Begroeting der Provinciale' Inkomsten
en Uitgaven voor 1930 zegt ia haar rapport
van 19 November i'. omtrent de subsid-eering
van het Nyverheidsonderwiis vanwege de Pro
vincie om. hc* volgende: „Ten aanzien ven het
Nijverheidso' -vijs is de Commissie in
eindp behoort te krmen. In wezen is deze sub-
dieering daarvan vanwege de Prov'ncie een
einde behoort te kernen. In wezen in deze sub
sidie niets anders dan het sub.-irlieeren van i'e
gemeenten in haar verplichts uitgaven. liet
subsidie van do Provincie komt uitsluitend
ten goede aan de gemeente van vestiging der
nijverheidsschool en beteekent niet apders dan
een subsidie in de kosten van de zuiver- ge
meentelijke huishouding.
B. en W. van Harderwijk, waar drie
Scholen voor N.O. bestaan en één Ambachts
school in wording-is, hebben een verzoek (met
uitvoerige toelichting) tot Gedep. Staten vi.n
Gelderland gericht ora het subsidie voor het
Nijverheidsonderwijs te handhaven en zoo dit
onmogelijk mocht blijken, althans voor bestfan
de Scholen of die, welke reeds in een gevor
derd stadium van wording zijn, de regeling te
laten bestaan
Intrekking van het provinciaal subsidie zou
noodwendig tot gevolg hebben:
1. dat gemeenten, vaar Nijverheidsscholen
gevestigd zijn, financieel worden belast boven
andere gemeenten, waar leerlingen zyn, die
Nijverheidsscholen bezoeken, terwijl bjj de
stichting mocht worden aangenomen, dat dit
niet in die maté het geval zou zijn;
2. dat gemeenten, aan welke medewerking
wordt gevraagd voor de stichting van een Nij
verheidsschool, daarvan kunnen worden terug
gehouden.
LAGER ONDERWIJS
HOOFDBENOEMINGEN.
Ommelanderwijk (gem. Veéh'dam),
J. Danes, hoofd tc Willige-Langerak.
Zevenhuizen (Gron.), O. Luinenberg,
ond. te Vinnen.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN.
Winschoten (Maranatha-School, hoofd
J. Cappon), mevr. J. H. J. Drenthde Jonge,
aldaar.
N i e u w-B uinen, rnej. B. Wind to Stads
kanaal.
Vccnrlam (U. L. O., hoofd L. Stelling-
werff), M. Apperloo te Suawoudo (F.).
Rh enen (hoofd II. Bakker Rzn.), T. P.
Ko 'pmans tc Leeuwarden. Aang.
WESTLANDSCHE UNIEDAG.
Op den te Maasland Woensdag 15
Januari a.s. te houden 28sten Westjand
schcn Uniedag zullen spreken: des morgens
Ds. J. C. Rullmann, \an Wassenaar, over:
„De invloed van Dr. A. Kuyper op den strijd
voor het Chr. Onderwijs"; des middags
Prof. Dr. J. Waterink, van Amsterdam,
over: „De roeping "der ouders ten opzichte
van hot Chr. Onderwijs"; des avonds Ds.
Th. M. Loran, van Brielle, met een Unie
rede.
De oud-leerl ineen van de Rehobóth
Kweekschool te Utrecht houdt Vrijdag
avond 27 December a.s. in het „Kasteel van
Antwerpen" een reünie.
EEN „OUDERWETSCHE" SCHOOLSTRIJD.
Nogmaals Wielingen.
Men schrijft ons:
Wat wii verwachtten is geschied. De Raad
van Wieringen ging in beroep by de Kroon
tegen het besluit van Gedep. Staten van N.-
Holland, by welk besluit de Raad verplicht
werd, medewerking te verleenen voor de stich
ting van een Bijzondere School.
Zooals bekend i?, werd ondanks de tegen
werking van den Raad een fraaie hulpschool
ebouwd en op 31 October jl. deze School fees
telijk geopend. Met twee lokalen begonnen
■vns er e.'zoo plaats to kort. en moest een derde
lokaal bijgebouwd worden. Nog was er plaats
te foort. Het leerlingenaantal steeg inmiddels
tot 130, 'zoodat dezer dagen opdracht werd ge
geven tot den bouw van een vierde lokaal.
HetSchoolbestuur, moet Inaar zien het geld
hiervoor los te krijgen.
En de vroede vaderen van Wieringen houden
maar op! Zelf heel goed wetend, dat ze in
laatste instantie toch moeten, wordt het Chris
telijk Onderwijs tegengehouden en zet men de
plannen voor bouw eener Openbare School door
en neemt in deze'frle vergadering een beslu't
tot aankoop van grpnd voor die School voor
f 12.500, vlak tegenover het terrein waar eer
lang de Christeliike School komt te staan.
Een glimlach komt op het gelaat, wanneer
wii lezen dat B. en.W.'s advies aan den Raad
luidt, dat er in beroep dient gegaan te worden,
omdat Gedep. S'aten hun besluit gronden op
den letter der Wet en geen rekening is gehou
den met bet publiek belang. Alsof de Wet
niet duidelijk geroeg is!
Wat een onwaardig gedoe van een vrijzin
nigen Raad!
En straks als de gemeente toch moet. dan
is natuurlijk het Christe'ylk Onderwys de
schuld der hooge belastingen.
O, als Wieringen's Gemeentebestuur niet
Ike gewiekste raad
ten en mitsdien, ingevolge Art. 75, niet had
mogen zijn afgewezen. Voorts bracht het
'Schoolbestuur naar voren, dat bovendien
liet volgen van radio-lessen, gegeven door
terzake kundigen, wel degelijk zijn nut heeft
,en dat het vooral voor plattelandskinderen,
een groote opvoedende kracht hoeft,
groote nationale huldebetoogingen en her
denkingen per radio ook in school gezamen
lijk te beluisteren, zooals bijvoorbeeld het
zingen van duizenden kinderen tor eere van
H. M. de Koningin-Moeder en de herdenking
van het sluiten van de Unie van Utrecht
De Kroon overwoog in zijn beslissing, dat
Art. 72 der L. O.-wet aan het Bestuur eener
rechtspersoonlijkheid bezittende instelling
of vereeniging o.m. de bevoegdheid geeft
aan den Gemeenteraad gelden aan te
gen, benoodigd voor de aanschaffing
nieuwe schoolmeubelen, de leer- en hulp
middelen daaronder begrepen, maar
echter het buitengewone recht, dat
noerad artikel den Schoolbesturen ten aan
zien van de aanschaffing
schoolmeubelen, de leer- en hulpmiddelen
daaronder begrepen, en ook ten aanzien van
verandering van inrichting van het school
gebouw toekent, een strikte interpretat:
had, zulke domme
dingen, als nu geschieden, zouden niet plaats vordert en derhalve moet worden geacht
hebben. Gelukkig dat alles tè doorzichtig is.beperkt te zijn tot uitgaven, die noodig zijn
- doorzichtig i„.
Wij gaan voort Laat de Raad het onrecht
huldi~en, het Re dit zal zegevieren! Ook in
Den Haag kent men de L.O Wet.
Maar missch en wordt het langzamerhand
tyd, dat men van hooger hand eens ingrypt
en de leiding van Wieringen eens in andere
handen legt. in handen van een man, die zelf
standig kan handelen en geen adviezen uit
zekere richting noodig heeft.
AANSCHAFFING VAN ..RADIO"
OP SCHOOL
Bij Kon. Besluit is ongegrond verklaard
het beroep der Chr. School te Marum tegen
het besluit van Ged. Staten van Groningen,
tot ongegrondverklaring \an zijn beroep te
gen het besluit van den Raad, waarbij de
overeenkomstig art. 72 der L.O. wet gevraag
de medewerking voor de aanschaffing van
twee luidsprekers voor radio en dc antenne
en geleidingen met toebehooren, welke voor
het ontvangen van radio-lessen noodig zijn,
was geweigerd.
De Gemeenteraad weigerde medewerking
te verleenen op grond van het feit, dat z.i.
de normale eischen aan het geven van La
ger Onderwijs te stellen, werden oversell re
den.
Het Schoolbestuur kwam in beroep bij Ge
deputeerden van Groningen, doch dezen
verklaarden het beroep ongegrond uit over
weging, dat, daar het vraagstuk, in hoever
re radiolcssen met het oog op de belangen
van het onderwijs op de Lagere Scholen
wenschehjk of noodig zijn, thans nog niet
als vaststaande kan worden aangenomen,
dat zoodanige lessen zouden behoorèn te
worden gegeven. Dit wordt geïllustreerd
door do 'instelling door den Minister van
Onderwijs van een Commissie inzake de uit
zending \an Schoollessen door radio, bestaan
de uit den Inspecteur der Gymnasia, de
Inspecteur van het M. O., don Inspecteur-
Generaal van het Nijverheidsonderwijs en
de Hoofdinspecteurs van het L. O., welke
Commissie haar rapport nog niet heeft uit
gehracht. In verband met een en ander
achtten Gedeputeerde Staten dc betreffende
aanvrage niet te blijven binnen de gren
zen der normale eischen, aan het geven
van L. O. te stellen.
Het Schoolbestuur voerde in zijn beroep
rage voldeed aan de in
Art. 73 der L. O.-wet omschreven vereisch slechts een klein gedeelte van den school
ter voldoening aan de normale eischen, aan
het geven van L. O. te stellen. Voorts over
woog de Kroon, dat, al moge hij het onder
wijs van de radio als hulpmiddel gebruik
kunnen worden gemaakt, de aanschaffing
van een radio in de omstandigheden, zooals
die zich thans in dit geval voordoen, niet
zou blijven binnen het kader van di
male eischen aan het geven van L.« O. te
stellen.
Wat betreft het gebruik van dc radio on
onderscheidene soorten van Scholen, heeft
de Onderwijsraad d.d. 11 Mei 19n9 een ran
port aan. den Minister van Onderwijs uit
gebracht. De Onderwijsraad benoemde daar
toe een Commissie van vijf leden, die zich
op hun beurt verstaan hebhen met de ver
teegenwoordigers van de radio-vereenigingen
die de Commissie van advies dienden he
treffende de technische organisatie cn met
een vijftal personen, hoofden en directeuren
van Lagere-, Middelbare- en Ambp.chtsscho
len. met wie gesproken werd over de paeda
goglsche zijde der kwestie.
De Commissie was met den Minister van
gevoelen, dat de uitzending van radio-voor
drachten voor scholen steeda meer plaats
heeft, en dat deze uitzendingen voor de ra-
dio-uitzendvereenigingen tecbr'sch geen
moeilijkheden opleveren. Voorts bracht de
Commissie als haar meening naar voren
dat voor het luisteren van dn voordarchten
ner radio geen afzonderlijk lokaal noodig
is, daar elk lokaal daarvoor geschikt is: er
behoeft slechts een stopcontact aanwezig tp
zijn, waaraan het radiotoestel kan worden
ingeschakeld.
Wat de paedagogische waarde van de
radio betreft, was dc Commissip van mee
ning. dat die waarde niet al te hoog moet
worden aangeslagen, daar le. het persoon
'ijk contact tusschen leerling en leermees
ter ontbreekt, 2e. dat het radio-onderwijs
een volkomen mechanisch karrkter draag'
en 3e. zal de handhaving der orde in de
klas bij rad'o-voordrachten wellicht moei
•kheden ooieveren-
Naar de meening van de Commissie kan
de radio zonder bezwaar een plaats hebben
in het Schoolonderwrs, doch als hulpmid
del, hoewel zij met veel voorzichtigheid
moet worden gebruikt, daar bijv. de voor
drachten alleen voor die leerlingen dienen
tc worden gehouden, waarvan men verwach
ten mag, dat zij hun aandacht in voldoende
mate kunnen' roneentreeren. dus dat z*i niet
te jong zijn. Ook belmoren da voordracht*"
tijd in tc nemen; de deskundigen waren het
er over eens, dat zij niet langer dan een half
uur mogon duren, willen do voordrachten
dc leerlingen op den duur boeien. Ten
zien van het Nijverheidsonderwijs merkte
de Commissie op, dat het radio-onderwijs
hier een meer belangrijke rol kan spelen
daar voordrachten op hot gebied van mate
rialen kennis, over nieuwe machines en in
strumenten van groot nut kunnen ziju, voor
al voor de Nijverheidsavondscholen in klei
ne gemeenten.
Ten'opzichte van de wettelijke voorschrif
ten bracht de Commissie naar voren, dat
'het radio-onderwijs niet te veel aan banden
moet worden gelegd en moet worden over
gelaten aan degenen, die voor den gang van
zaken, in de school verantwoordelijk zijn.
Men behoeft direct geen maatregelen te tref
fen tegen elke mogelijkheid van misbruik,
daar men eerst dient te beginnen met ver
trouwen te stellen in het schoolhoofd, den
directeur en den rector, van wie verwacht
kan worden, dat zij hun verantwoordelijk
heid voor den gang van zaken beseffen. Een
aanvulling van do wettelijke voorschriften
achtte de Commissie daarom althans op dit
oogenblik niet noodig.
Wat met name het Lager Onderwijs be
treft, kan de Commissie zich aansluiten bij
het antwoord van den Minister gegeven op
de vragen van het Tweede Kamerlid Van
Wijnbergen, hetwelk wij hierbij afdrukken:
„1. De vraag of de aantallen uren, v
van sprake is in art. 3, vierde lid en Artikel
00, eerste lid der LO.Wet, voor een wille
keurig deel kunnen bestaan uit uren, waar
in per radio onderwijs gegeven wordt in de
daarbedoelde vakken, beantwoordt de onder
geteekende bevestigend, onder het voorbe
houd, dat de wettelijke voorschriften betref
'endc leerplan en lesrooster worden nage
leefd.
Dc radio-voordracht binnen het school
verband zal geen andere leerstof mogen be
handelen dan die binnen ht leerplan valt.
Een bijzondere voorziening ter uitvoering
van dc voorschriften, welke de Artt. 2ö en
90 inzake leerplan en leerstof behelzen
komt den ondergeteekende overbodig voor.
omdat het per radio gesoroken woord wel
ten dpclc het onderwijs van den onderwijzer
vervangt, maar deze daarvoor niet ontheven
wordt van dc volledige vrantwoordlijkheid
voor zijn taak.
3. De vraag, of de docenten, die per radio
aan Op. en Bijz. Scholen onderwijs geven
geacht worden tot het personeel dier Scho
len le bohooren beantwoordt de ondergetee
kende ontkennend, omdat hü het niet moge
lijk acht, dat zij als onderwijzer worden be
noemd en werkzaam zijn nai de Scholen
wier leerlingen door de order zers in de
gelegenheid worden gesteld naar de radio
voordrachten te luisteren. De radio-spreker
zal dus ook niet behoeven te voldoen aan
de eischen van bekwaamheid en zedelijk
heiij, d'e de Wet aan de onderwijzers stelt
Niet hij is verantwoordelijk te stellen we
gens de door hem gehouden voordracht
maar de k'asse-ondcrwijzer voor het feit
lat hij de leerlingen daarnaar laat luiste
ren.
4. Of de kosten van aanschaffing, enz
eener radio-installatie voor een openbare
school uit de gemeentekas zullen worden
betaald, is een vraag, welke In de eerste-
laats ter beoordeeling van den Ge- ^entc
raad staat en vervolgens van -Gedep. Stator
de goedkeuring der Gemeen'^bcgrootino
Wordt die vraag bevestigend beantwoord
dan zullen zij, naar het den on-tergrteo' mdr
voorkomt, vallen onder rubriek f of rn
'wiek o, genoemd in Art 55 der Wet Of
f,ie kosten, indien z'i voor een R teoiutor'-
S-liooi worden gemakt, gerekend weden
tc behooren tnt die, bedoeld in Art. 72 of
\rh 101 der Wet, zal uitgemaakt moeten
worden, op de wijze, door de Wet daarvoor
aangewezen.
Wat betreft punt 4 ten opzichte van d«
Bijz. Scholen, heeft de Kroon beslist, dat
de normale grenzen aan het geven van L.O.
te stellen, waren overschreden. Het onder
lijs per radio is nog in het beginstaditiro
cn de Kroon overweegt dan ook, dat gezien
de omstandigheden, zooals die zich thans in
het geval te Marum voordoen de aanschaf
fing van een radiotoestel niet zou blijven
binnen de normale grenzen.
EXAMENS.
PROMOTIES.
irkunde
houdende koolst
Ley. geb. te HU'
:ofpot
n den lir
ntiai
oed
2", mej. M. Ziere, geb. te Tegal (Java).
ACADEMISCHE EXAMENS-
h n. E
,a=:d: Civiel
Allai
te Red:
ïoterdam. C J.
m. W. G. M. BI'
Delft Ge*
de heeren J,
1 (afd. Magetan). A. A-
iel Suyck te
Rotterdam
en J. C. T. Blanker
Handels hoogeech ooi te Rot.
m. Ges). Handelswetenschap: doct.ex.,
en G. F. Fortanler en M. A. Baumchenj
de heer Tang Eng Oen.
Handelshnnceschc. ol te Til*
Gesl.: prop ex. de heer A. Verheggen te
Geel.: Godgeleerdheid: cand ex. de heer D. Ze
mel te Haarlem: doet ex. de heer J. J. Odendaal
to Naudesbank. Carolina (Transvaal).
sterdam en W. Kat te Mcdembllk; seml-artsex.
de heeren Th. C. G. Castclein en R. M. D.
Wlradlkarto.
Handelswetenschap: doctex. de heer P. C.
>ofdv. Plant-
cundc: doctex. de dsm-a M. N Stork en A. E.
ranja; ld. hoofdv. Scheikunde: doct.ex. de heer
IV M. Maaee (met lof).
Jln'ngd: cand'ox'de heer' H. A. Loudon" doct.ex!
ncj. A. van Braambeek.
EXAMEUS DELF3T0FKUNDE.
Den H a a g. 18 Dec. M.O. Akte K 4. Opger.
geöx. en gesl. 1 cand. n.l. de heor J. G HeUl
c Utrecht. Deze examens zl)n afgeloopen.
EXAMENS STAATHUISHOUDKUNDE
Amsterdnm. 18 December M.O Akte K 10
:t;x. 8. g-sl. 1 candn I de heer P. Burlk t*
;us PH&NS33E TAAL.
E"'M7.' Z HOCBT.ITS33E AAL.
ronlngen. 18 D'e. MO. Akte B. Voon
er. 1 mann. ,-»nd.. die -Irh terugtrok. Nar
I de heer W'. Ruvs te '-n Haag.
■n. J. H Klein, L.
