Radio Nieuws.
Gemengd Nieuws.
Land- en Tuinbouw.
S. O. s.
PRIJSVRAAG JONGENS- EN MEISJESBOEKEN
W. A. HOUTMAN Go's PIANO- en ORGELHANDEL schiedasvi
INGELEID
DONDERDAG 5 DECEMBER 1929' DERDE BLAD PAG. 9
DORESTAD EN ONZE VROEGSTE MIDDELEEUWEN
Helder licht op een duistere periode
in de vroege Middeleeuwen
DE VORM VAN DE KAROLINGISCHE
BURCHT
BE INVALLEN DER NOORMANNEN EN
DE GROOTE OVERSTROOMING VAN 1SC4
Onder den naam „Do rest ad en onze
vroegste Middeleeuwen" is bij A.
W. Sijthoff's Uitgeversmij. te Leiden een
boek van Dr. J. H. Holwerda verschenen
dat van groote beteekenis voor de kennis
van onze historie is van een tijd, die, on
danks allo naspeuring, van geschreven his
torische bronnen, tot dusver in het duister
was blijven liggen: het tijdperk van de in
vallen der Noormannen tot het begin van
bet optreden der Hollandsche graven.
Bekend was zoo in het algemeen dat kei
ler Karei de Groote onze kusten tegen de
etroopende Noormannen versterkt heeft,
ealiter met weinig resultaat en dat Dore
stad (Wijk bij Duurstede), het voornaam
ste centrum van deze streken, een bloei en-
do 'handelsstad, op een gegeven oogenblik
(864) uit de verhalen verdwijnt, waarna de
Noormannen het weer gemunt hebben op
hooger liggende plaatsen, als Birthen hij
Xanten, Nijmegen en, aan de Maas, een als
Ascloa aangeduide plaats. Er komt dan ook
sprake van de duinstreek Kinnem (West-
Friesland) en van de Cokingi (Koogbewo
ners). Dorestad wordt nooit meer genoemd
en dit verschijnsel valt precies samen met
het tijdstip, dat er in de annalen van een
kolossale overstrooming wordt gewaagd, die
in het kustgebied tusschen de Fransche
krijtrotsen en Texel groote veranderingen
teweegbracht. Het ligt nu voor de band, dat
Dorestad door die katastrophe van 864 ver
nietigd is en zich ook nooit meer als koop
stad heeft kunnen herstellen, omdat cle Rijn
op het eind der 9e eeuw, dus niet lang na
de groote overstrooming, is afgedamd door
een toen aangelegde Lekdijk, die het water
van den Rijn naar de Maas afvoerde.
Terecht is nu ingezien, dat de sleutel tot
dit heele vage tijdperk in Dorestad lag en
het is voor onzen geleerden en onvemioei-
den oudheidkundige Prof. Holwerda wegge
legd geweest om dien sleutel aan het licht
te brengen.
Behalve over buitengewone gaven als vor
•cher beschikt Prof. Holwerda ook over het
talent om duidelijk en begrijpelijk te kun
nen vertellen over zijn vondsten en ontdek
kingen. Die gelukkige combinatie heeft het
boek „Dorestad en onze vroegste Middel
eeuwen" gemaakt tot een werk, dat in hoo-
ge mate iedereen moet boeien, ook als men
maar een weinig voor onderwerpen van de-
■n aard gevoel!
Prof. Holwerda heeft acht zomers achter
in in het gebied van het oude Dorestad,
dat. grootendecls buiten het tegenwoordige
Wijk bij Duurstede, langs den Cothen-
schen Grindweg naar Utrecht, heeft gele
gen, opgravingen gedaan. En zijn uitkom
sten zijn buitengewoon interessant. Voor de
eerste maal werd door deze opgravingen ze
kerheid verkregen omtrent don aanleg van
de Karolingische marktplaatsen in het alge-
i en bovendienwerd met zekerheid be
kend de gedaante van 't Frankisch castel
lum, dat, anders dan het Romeinsche, een
etappefort met bestuursfuncties was. Het
blijkt 'bestaan te hebben uit twee gedeelten:
le. het cur t is, 't eigenlijke kasteel met
het hoofdgebouw, Sala, in 't midden, omge
ven door een vlechtmuur of palissade en
daaraan aansluitend cle curticula, een
ïuurde ruimte met gebouwen voor tij
delijk verblijvende troepen en soms daarom
heen weer het Pome ri urn, evenals de
curticula met hoornen beplant en in het ge
val van Dorestad door een poort verbonden
met de „vicus" of handelswijk.
Merkwaardig is, dat zoowel de vorm van
het heele „castellum" als die van de „vi-
van Dorestad gevonden werd op d<
kadastrale kaart van Wijk hij Duurstede.
De vorm van het Frankische castellum
van Dorestad geeft ook licht over het ont
staan van het middeleeuwsch gmvenkas-
teel, zooals we dal nog in het Muiderslot
hebben, dat ongetwijfeld is opgetrokken op
de grondslagen van 'n vroeg-middeleeuwsch
castellum.
Do herkenning van het Frankisch castel
lum te Dorestad is voorts van beteekenis
voor onze kennis aangaande den ouden
vorm van Tracht (Utrecht) en brengt een
oude plaat, die eerst als fantasie beschouwd
werd, tot leven. Aan de hand van sohaar-
scho mecledeelingen der oorkonden wordt
nu duidelijk hoe Frederik Barbarossa ver
ordende om, in verband met den ondraag-
lijken last, dien Tracht had van het water
van den Rijn, „het land de N'oda" (Neude)
te doorgraven om het overtollige water via
cle Vecht naar zee af te voeren, waardoor de
Oude Gracht ontstond.
Prof. Holwerda deduceert uit een en an
der nóg meer, nl. dat r§eds tijdens Clotha-
rius en Theodebert, dus een goede eeuw
vóór Willebrord, het Christendom in ons
land was doorgedrongen. Een grafveld on
der Putten op de Vel uwe, waar men duide
lijk den overgang van de heiclemsohe verbran
ding naar de Christelijke begrafenis kan
nagaan, geefl daarover uitsluitsel. Het Chris
tendom blijkt door de Merovingiers, die tij
delijk Utrecht tot zetel hebben gehad, te
zijn geïmporteerd in de laatste helft der
zesde eeuw. Willebrord, die van Engeland
overkwam, vond hier trouwens, volgens de
geschiedbronnen, een rijke oogst te velde
staan.
Het optraden ln de oorkonden van den
naam van de Cokingi, bewoners van de coge
INGEZONDEN MEDEDEELING.
Zij zegt: „Ik ben mager".
Haar vriendinnen zeggen
„Zij is vel over been".
Zü heeft geprobeerd levertraan ln te nemer
«aar de nare reuk en dè afsehu-weltjke smaal
run dit goedje brachten haar maag van streel:
ioodat zü zich hierdoor nog slechter voelde da:
.'erdrijft. En
ziet. dat hiermee betere resultaten
zün, zoodat do apothekers en dro-
het gelieele land er een enorme
■nd Mao Coy's Levi
.jnlge echte
meer niet direct verkrüg-
t N.V. Rowntree Handele-
EEN EEUWENOUD KERKGEBOUW
NIEUWE GEREE. KERK TE DEN HAAG
(ingedijkt land) ln W.-Friesland, hangt ook
samen met den grooten vloed. Het in. de
terpen in den Anna Paulownapolder opge
dolven aardewerk stemt overeen imet de
scherven uit den laatsten tijd van Dorestad.
Blijkbaar hebben de vluchtelingen voor den
vloed zich daar gevestigd.
Belangrijk zijn ook de beschouwingen van
Prof. Holwerda over de kustverdediging
uit den Karolingischen tijd, door „onderge
schikte graven" onder leiding van den te
Dorestad gevestigden graai. Aan elk der
drie riviermonden heeft een kasteel ge
staan. Daar waar cle Vecht in het Flevum
stroomde lag Amuthon of Amuda (Muiden),
op de plaats waar nu nog het Muiderslot
staat, in den vorm van de kasteelen uit
Karei de Groote's tijd. Dit Amutha, waar
Walger, Hatto en Radboud kasteleins zijn
geweest, is hoogstwaarschijnlijk de baker
mat van de latere Hollandsche graven, die
gaandeweg alle maüht in deze streken tot
zich getrokken hebben.
Een der twee andere kasteelen geeft voor
het laatste een treffende illustratie, nl. de
Brittenburg, waarvan de grondslagen in de
16e eeuw in het zand aan de kust van Kat
wijk voor den dag kwamen en die geheel
den vorm toonden van een Karolingische
curtis en niet van een vroeg-Romeinsch cas
tellum. Do Divisiechroniek deelt het ver
drinken van die burcht mee, eens de zetel
van een „ondergeschikt graaf", die dezi-n
mond van den Rijn tegen de Noormannen
te verdedigen had" en zegt, dat „de heeren
can Britten" de latere „heeren van Wasse
naar" zijn, terwijl Cornelius Aurelius nog
meldt, dat de graaf, jaloersch op de macht,
die de burggraaf van Britten kreeg, hem
burggraaf van Leiden maakte en de Brit
tenburg liet sloopen, die daarna spoedig in
zee verdween. Ook uit de opgegraven scher
ven blijkt, dat Dorestad en de Brittenburg
gelijktijdig in den grooten vloed ten onder
zijn gegaan, terwijl het onder de Leidsohe
burcht gevonden aardewerk chronologisch
daarop volgt. De opgravingen bevestigen
dus ook hier de oude kronieken, die eerst
min of meer als producten van fantasie wer
den beschouwd.
Behalve het Amuthon aan do Vecht of
Aa en het Rinesmuthon is er voorts ook een
Masamuthon geweest, een burcht, dio den
Maasmond bewaakte. Daarvan is tweemaal
sprake in de vroegste oorkonden*- doch na
de geweldige ramp in cle 9e eeuw niet meer.
Ook in verband daarmee doet Dr. Holwer
da interessante mededeelingen. Zoo is er na
den vloed een tijd geweest, dat 's-Grave-
zande op een zandplaat lag en dat daar cle
zetel van de Hollandsche graven was, die
in de 13e eeuw naar Den Haag verplaatst is.
De zonderlinge plaats voor een graven
kasteel is slechts te verklaren, als men uit
oude bronnen leert, dat het kasteel Masa
muthon, nabij het oude (niet het tegenwoor
dige) Vlaardingen gelegen heeft. Daar is
uit af te leiden, dat na cle verdrinking van
dat kasteel (het slot „Slavenburgt, waarvan
zelfs nog een overgeleverde teekening be
staat, die aan den Brittenburg gelijk is) de
bewoner zijn zetel naar 's-Gravenzande heeft
verplaatst, welk „oud land" in 1242 nieuw
bedijkt is geworden.
Dr. Holwerda maakt nog belangrijke de
ducties uit een en ander over de machtsuit
breiding van de latere Hollandsche graven.
Hij zegt zijn meening over verschil lende
„burchten", die er nog in het gebied der Hol
landsche graven zijn geweest, met name
Voorburg, Rodenburg en Valkenburg. In het
bijzonder staat hij stil bij het kasteel Ro
denburg, tusschen Leiden en Zoetenvoude,
dat eveneens een Karolingische burcht is ge
weest, niet ver van de plaats waar ook een
Romeinscli castellum in de 2e eeuw heeft
gestaan. Roodenhurg heeft gestaan daar
waar cle gracht van Gorbulo in den Rijn
uitmondt en heeft vermoedelijk ook gediend
om dè waterwegen tegen de Noormannen te
verdedigen. Aanvankelijke opgravingen heb
ben dit vermoeden al versterkt, doch nog
niet tot zekerheid gebracht.
Het boek sluit met een wel zeer belang
wekkend hoofdstuk over do tevoren ge
heimzinnige plaats Ascloa, die na Dore-
stad's vergaan, een der hoofd-oogmerken
De „Valkenboschkerk", het nieuwe kerkgebouw der Gereformeerde Kerk van Den Haag-
West, dat Woensdagavond 18 dezer in gebruik za,l worden genomen. Deze derde kerk
van Den Haag-West verrees aan de Ziiidcrparklaan, hoek Loosduinschekade.
der Noormannen werd en eenmaal zelfs hun
hoofdkwartier is geweest en tooneel van een
smadelijk afgeloopen beleg. Met zekerheid
heqft Dr. Holwerda vastgesteld, dat dit As
cloa niet anders is dan het plaatsje Asselt,
aan cle Maas. Hij heeft er, met cle gegevens
van Dorestad in handen, niet alleen een
typisch Karolingisch curtis gevonden, maar
ook do duidelijke overblijfselen van Noor-
sche versterkingswerken, die daaromheen
tijdens het beleg zijn aangebracht
Uit de korte weergave van het in Dr.
Holwerda's nieuwste boek behandelde zal
men reeds de overtuiging hebben geput, dat
er in onzen bodem nog heel wat historie
verborgen ligt, die slechts wacht op den
oudheidkundige, die dit „schrift" kan lezen
en dat wij Dr. Holwerda grooten dank ver
schuldigd zijn voor het prachtige werk, dat
hij op dit gebied reeds heeft verricht
Wij raden lezing van dit belangrijke boek
ten zeerste aan.
vereeniging van zuivelfabrieken, die bij die
inrichtingen aangesloten melkveehouders
f 0.50 per koe zal resiitueeren.
Steun van gemeentebesturen zou me~r
om kwesties van plaatselijken aard gaan.
3ESTRIJDING VAN RUNDERTUBERCU-
LOSE IN ZUID HOLLAND.
In bovengenoemden provincialen Bond
werd de contributie voor 1930 op f 10 per
afdeeling bepaald.
Als bestuursleden werden gekozen de hee-
:n A. J. cle Jong te Hazerswoude en J. de
Lijster te IJsselmonde.
Mededeelingen werden gedaan inzake de
bestrijding van rundertuberculose in de pro
vincie, waarvoor een subsidie van f 4000 was
genoten. Op een subsidie-aanvrage bij God.
Staten is nog geen beslissing ingekomen. De
algemeene kqsten.ter bestrijding van. de tu
berculose zullen den veehouder f 1 per koe
per jaar bedragen. Daarvan ontvangt de
veehouder uit het rijkssubsidie f 0.50 terug.
Bovendien garandeert het rijk een restitutie
van f 25 per afgeslachte koe wegens open
tuberculose. Daarnaast is in oprichting een
DE ROOFMOORD TE HILVERSUM
Een der verdachten van den roofoverval
op den Bussumschen grindweg te Hilversum
heeft volledig bekend.
Toen de hanklooper, aldus de verdachte,
langs het fietspad reed, werd hij gevolgd
door een fietser, wiens medeplichtige op cle
step stond. Zij haalden Kreuning in, de
thans aangehouden jongeman sprong v;
cle 9tep, greep Kreuing achter in den rug i
rukte hem van de fiets. De fiets viel oi
Aan het frame was een tasch bevestigd;
hierin bevond zich de actentaseh, waarin het
geld was.
De eerste tasch schoot los en de actentaseh
gleed er gedeeltelijk uit. De. eene dader stal
nu cle actentaseh, terwijl cle ander den k
per vasthield. Zij gingen er daarop op de
fiets weer vandoor en gaven de tasch
aan den derden medeplichtige, die op den
Bussummcrgrintweg op wacht stond. Deze is
vervolgens het Spanderwoud ingegaan
stak daartoe den Bussummergrintweg over,
waarbij hij door een boschwachter werd ge
zien en herkend. Men heeft daarop gepro
beerd, de tasch in hot Spanderwoud te doen
verdwijnen; maar dit is niet gelukt. De ov
val was reeds vier werken te voren beraamd.
Bijna al het geroofde geld is teruggevon
den in het frame van cle fiets van een der
verdachten. I-Iot frame moest worden door
gezaagd om het geld eruit te verwijderen.
De andere verdachten hebben ook bekencl.
HUIZEN, (1875 M.) 10.30 Tüdsein. 10.30-
Cnrto Ziekendlenst. 11—11.25 Halfuurtje v<
-i>ze Jeugdige zieken. KRO. 11,30—12 Godsdi.
tig halfuurtje. 12"Tijdsei:
1.15 Li
ande uit Piet Lustenhi
loll, viool en Bram Obc
uwste Gramofoonplate
g voor de U.K. Sch;
KRO. Klok.
het KRO-Trio, be-
:r, pisuio; Heinrich
•3 Schooluitzen
ager Onderwijs
5 Gramofoon. 5 Tijdsein.
KRO. 6.407 Tulnpraafje
n Roosmalen uit Tilburg. Onder
werk in Fruitboomgaarden". 7—
Schriftverbetering door Mevr. -M
Haarlem. VPRO.
ieuwe Testament XIV. Onder-
nd, Spreker:: Ds. A. Trouw
ncert Cyclus: De muziek als
9. 8.60
lelük elem
us. Het Protestantisme ln de 19e ei
erp: Het Protestantisme bij den
de 19de eeuw. Algemeen Liberali:
Spreker: I-'rof. Dr. J.
.20 Concert. Voor strijkkwartet en klarinet.
HILVERSUM (1071 M., van 12—6 298 M.)'
10—10.15 Morgenwjjdin -
et. 2,052.45 Uitzending
INGEZONDEN MEDEDEELING.
Een S. O. S. heet het door de radio, wanneer
men tracht door den aether iemand zoo
spoedig mogelijk te waarschuwen. Dit S.O.S.
dient om lijders aan bronchitis, hoest en
benauwdheid te waarschuwen dat Akkers
Abdijsiroop het voor hen aangewezen mid
del is.
dat zijn vriend P. hem had verteld dat de
buit slechts f 1000 bedroeg. De eene vriend
heeft de anderen dus nog bedrogen ook. Voor
zijn medeplichtigheid had v. W. slechts f 10
gekregen. Er is in het frame van de fiets
van C. f 1375 gevonden. De talrijke bank
biljetten van f 2.50 ontbreken nog. Er was
f 2000 vermist.
DE ..VORST VAN GELEEN"
Woensdag om twee uur zou oen publieke
verkooping plaats hebben van meubelen
wegens belastingschuld door Mr. Frans
Leuskens- te Heerlen, die, gelijk men weet,
pretendeert soiiverein vorst en graaf van'
Geloen en Wachtendonk te zijn.
Toen om één uur de deurwaarder H. Kui
per zich aan cle woning van Mr. Leuskens
vervoegde, weigerde deze de deur open to
maken oru het publiek binnen te laten, dat
de te verkoopen goederen whlde bezichtigen.
De deurwaarder is daarop naar een smid
gegaan om deze te verzoeken het s'lot. open
te breken, maar de smid weiigerdc. Daaroo
is de deurwaarder naar de woning van Mr,
Leuskens teruggegaan en heeft daar een:
ruit ingeslagen en is op deze wijze de wo
ning binnengedrongen.
Hij opende daarop aan de binnenzijde ds
voordeur en liet het publiek binnen.
De „vorst" protesteerde en hij zou zien
hij andere autoriteiten trachten recht »e
verschaffen. Hij verliet de woning en eou
om twee uur terug zijn.
Toen dat niet het geval was is de deur
waarder klokslag twee uur met de verkoo
ping begonnen.
15
16
Opgenomen worden 36 plaatjes, genummerd van 1 tot 36. Als alle plaatjes afgedrukt zijn moet van alle tegelijk
opgegeven worden uit welk boek ze afkomstig zijn. De inzending moet geschieden in de week van 5 tot 11
Januari. Hierover zal eind December nog een nader bericht verschijnen. De deelname staat open voor jongens en
meisjes (kinderen van abonné's) die niet ouder zijn dan 17 jaar. Er zijn zestig 'prijzen.
Cinncl 11H.11C T„l„« QOI1S
Bekende merken in alle prijsklassen w.o. Franco levering
Singel 114-116, Telef. 68173 Gr. Slelnweg - ScSlSedSttaijjei* - Mannborg e.a. Absolute Garantio
BONNA WIEGERS—GROENEVELT.
(10
Gré ging dicht naast haar zitten, met den
arm om haar schouder.
„Mies, je tobt, ik wéét, dat je tobt. Zeg
nu es, wat er is. Als je 't gezegd hebt, is 't
misschien makkelijker voor je. Is 't over
Herm?"
Weer schudde ze 't hoofd.
„Daar geef ik niks omtenminste
Och nee.er is zooveelEn m'n broer
Piet is overspannen die moet naar 'n ge
zonde streek, maar ze weten thuis nog geen
adres", vulde ze vlug aan, bang, dat 't over
Herm en liefde zou beginnen".
„Maar maar, dat is 't eigenlijk niet",
aarzelde z nog, zich herinnerend zondestrijd
„ls dat die broer, di.e in 't voorjaar hier
Is geweest?" vroeg Gré, haar helpend.
„Ja? Dat was zoo'n sympathieke jon
gen".
ioen, even denkend:
„Laat hij bij óns komen, 'k Wil wedden,
dat I-ïuug het best, vindt".
Getroffen keek Mies haar aan.
„Heusch?! Meen je dat? Wat een op
lossing! Maar krijg jij het niet te druk?"
„Thea komt weer bij ons, dus 't kon niet
loooier treffen, 'k Zal er straks met Huu-g
over spreken, 't Komt vóst in orde, donk ik"
„En dan schrijf ik direct naar huis", zei
Mies, met iets van d'r oudo enthousiasme.
Maar opeens voelde ze weer naar beur
hoofd. Gré drukte haar zacht terug in de
stoel .en nam d'r hand.
„Hou je maar kalm. Vertel me alleen es,
of je al lang -die hoofdpijn hebt".
„Zoo èrg niet, da's nou voor de derde
keer; maar ik heb ook zoo'n last van m'n
rug".
En, weer teruggebracht in al die narig
heid, sloeg ze de handen voor 't gezicht en
j snikte 't uit
I Gré wachtteZei ze maar eens, waar
[ze 't zoo moeilijk mee had't Zou toch
verlichten dacht ze stil bij zich zelf.
Maar vragen deed ze 't niet weer.
I „Ben je al bij een dokter geweest?" vroeg
ze, toen 't schokken wat bedaarde.
„Nee waarom ook," klonk 't wanhopig
,,'k Weet toch niet, wat 'k hem zeggen
moet".
i „En van je hoofdpijn en je rug dan? Kom,
kom, daar zijn toch medicijnen voor."
I 't Gaat wel over in de vacantie".
„Heb je dam heimwee, Mies?"
,,'k Geloof het niet nee".
„Dan mag je zoo ook niet naar huls.
Éérst naar den dokter, en misschien al wat
'gebeterd, op reis. Zoo moet het beslist.
.Je gaat dus?"
„Als .'t dan moet"
„Ja. En wanneer zal 't wezen?"
1 „Dan morgen direct", beloofde ze met een
lichten glimlach.
En zo was gegaan
I Onderwijl ze vertelde, wal haar hinderde
den laatsten tijd, zat de dokter m- - n
d'r te kijken met z'n scherpe, grij t
Ze werd er verlegen van. Af en toe merkte
'hij wat op, of moedigde aan. Dan schreef
hij maar weer in z'n groote boek. De pen
verkeerd, tusschen middel- en wijsvinger
v.iel haar nog op. Dat je zooiets ook dadelijk
zag.
„U voelt u dus niet zooals 't wezen moet",
zei hij, nadat hij zorgvuldig gebruik had
gemaakt van z'n vloeirol en 't boek had
dichtgeklapt. „Er zal een oorzaak voor zijn
wat bloedarm, denk ik Hebt U een
heel druk leven, soms?"
Ze kéék hem verwonderd aan.
Druk dokter? HeelemóAl niet".
Dan, met 'n lachje somde zo op:
„Vijf uur werken per dag, vijf dagen in
;de week, Zaterdags en Zondags vrij".
I „Hm! Vijf uur werken in school, en daar
na?"
I „Van alles wat wat naaien of bor
duren".
„Naait U ook voor Uw kostjuffrouw?"
„Natuurlijk niet da's heel niet noodig",
zei ze bevreemd. Wat deed die dokter toch
gek.
„Dan maakt U me toch niet wijs, dat U
'al die andere uren noodig hebt voor eigen
naaiwerk, en zooiets meer?"
„Nee", deed ze verlegen.
„Maar ik verveel me ook vaak", bekende
ze toen.
„Vervelen!een jong meisje van zoo'n
twintig bent U zeker? twintig ja
dus een jonge dame van zoo'n twintig zich
.vervelenAlsof er geen handen te kort
Ikomen, om 't werk, dat overal roept, te
'verrichten. Werk overalBezoekt U de
Imeisjesvereeniging ook?"
„Die vergadert 's zomers niet 's winters
el."
„Dat
ook zoo dé&r wordt anders
wel wat goéds verrichtHoudt U ook
Zondagsschool?"
„Nee", bloosde ze. Ze' deed toch eigenlijk
ook niét veel Wat was Thea dan an
ders
,,'k Zie 't nut van die dingen ook niet in.
't Is om de kinderen een uurtje zoet te
houden o
Maar dat er wérk isDat zie je als
dokter, als je de armoe binnenkomt. U
moest es zien bij al die menschen in de
gehuchtjes rondom, hoeveel ellende er
heerschtBezoekt U de ouders van Uw
leerlingen wel? Ja?Dan krijgt U
koffie en thee met een koekje erbij, dan
lijkt 't alles goed en best, dan ziét U niks
en U denkt ook niks. Maar u moest es
wéten.
Kent U de familie van Huizen? Nee?...
Daar ligt een jongen van twaalf jaar met
t.h.c., en de moeder met 'n gebroken been.
Het oudste meisje, maar even ouder dan
die jongen, moet voor allen zorgen, en 't
loon van den vader is eigenlijk juist ge
noeg voor de ziekenMaar 't is ook zoo,
ze zijn niet van Uw school ze zijn van
de OpenbareWat zegt U v&n zoo'n toe
stand?"
„Vreeselijk", zei ze zacht. Ze durfde haast
niet praten, 't Was, of een nieuwe wereld
zich voor haar ontsloot die van anderen
■nood en ellende; waar ze nog nooit bewust
in rond had geblikt
„Vreeselijk En 'k zou U nog méér kun
nen noemen, maar 'k wil U niet verschrik-
j ken U verbeeldt U, dat U óók leed hebt,
i nietwaar?"
I Weer keken die oogen doordringend haar
aan.
J Ze le -1 te T-'iw merkbaar, en slikte iels
«eg 1 i 'i' d'r keel zat
„En wat ls Uw verdriet? Zeg maar
niks dat hoeft niet Een liefdeshistorie,
denk ik, en dat komt wel weer op z'n
pootjes terecht Dat op zich zelf is niets,
daar moeten de meeste meisjes door
Maar dót, wat u ervan maakt, da's erg.
Al uw vrijen tijd zitten denken en tobben,
dat 't. hoofd ervan draait, en toch niks ver
der komenZal ik U es zeggen, wat U
bent?"
Hij stond op, en ging recht voor haar
staan, de armen over elkaar, breed en groot.
„U bent ego-centrisch".
Hij sprak het langzaam uit, dat elk woord
góed tot haar doordringen zou.
„En ego-centrische menschen heeft de
wereld te veel", ging hij verder.
„Bij a) dat denken aan U zelf vergeet U
anderen en dan daardoor ook uw
eigen-ik Dat ziét U. U zou een gezond
mensch kunnen zijn, kern-gezond, en als
ik me niet vergis, kan U den goeien weg
nog inslaan. U wilt toch anders worden,
nietwaar?"
„Graag", bracht ze heesch uit, terwijl heur
oogen zich met tranen vulden.
Hij knikte goedkeurend.
,,'t Ligt mee aan de opvoeding", zei hij.
meer tol zich zelf dan tot haar, terwijl hij
'weer zitten ging maar ze hoorde hei
toch.
„Juffrouw, U staat bulten het leven.
't Klonk veel zachter nu
„Uw ouders hadden zeker weinig conver
satie?" w_
„Heelemaal niet", zei ze schuchter.
„En U bent erg verwend?"
,.'k Geloof hot wel".
„Kijk es". Hij scheurde 'n blaadje uit z'n
•o"! ekje en schroef.
J it is cou dra nl.-je voor de rugpijn
maar 't béste geneesmiddel zult U toch vin
den in geheel veranderde leefwijsWilt
U dat jongetje van van Huizen es opzoeken
wat voorlezen? Daar is ie zoo dol op".
„Ja dokter", fleurde ze op, met iets van
een tinteling in d'r oogen Wat wou ze
graag goedmaken, wat ze zoo verwaarloosd
had.
Hij lachte.
„Best zoo. En dan stapt U maar es in
'n auto en gaat mee naar Verhoef, waar
dót kleine goedje is. Voor twee van die
meisjes kunt u misschien jurkjes maken.
„Geld is er wel," voegde hij er vlug aan
toe, „van de meisjesvereeniging, afgestaan
voor de armen. Zeg maar, hoeveel U noo
dig hebt Kan ik op U rekenen?"
„Ja, 'k vind het heerlijk", zei ze, nu wer
kelijk enthousiast
„Dan begrijpen we mekaar. Nu verder.
Voert u wel es een debat over de politiek?"
„Daar hoeft U niet zoo om te lachen. Ik:
ken er dames, die werkelijk voor de heeren
niet onder doen. U leest de krant toch
wel?"
,,'k Heb wel eens een dagblad, samen met
m'n collega gelezen, maar dat ik bizonder.
trouw in 't lezen ben, geloof ik niet".
Ze kon nu toch weer praten. Ze voelde
zich rustiger en wou liever blijven dan gaan
„Wel doen", brak hij d'r gedachten af.
,,U moet met de voornaamste dingen op de
hoogte blijven. Houd het vol en U zult zien,
dat 't interesse kweekt Maar nu! Na
schooltijd rusten een uur onverbiddelijk
rusten niet denken".
„Kan 'k toch niet laten", lachte ze, „dal
kan geen mensch".
(Wordt vervolgd.)'
