DONDERDAG 28 NOVEMBER 1929
EERSTE BLAD PAG. 2
HET RUSSISGH-GHINEESCH CONFLICT
CHINA DOET EEN BEROEP OP
DEN VOLKENBOND v
ESGELASD WIL MEEWERKEN TOT EEK
GEMEENSCHAPPELIJKE* STAP
De Volkenbond wordt voor een niet ge
makkelijk geval gesteld, nu China een be
roep op he-m doet teneinde zijn hulp te
verzoeken in het conflict met Rusland.
Op zichzelf maakt dit verzoek al een
eenigszins vreemden indruk omdat China
er eerst mee aankomt nu Rusland's troe
pen op gevaarlijke wijze in Mandsjoerije
voortdringen en de Stad Ilailar al hebben
bezet
China, dat met zijn maatregel van bezet
ting van den Oosterspoorweg, waarop de
Russen ook verdragsrechten hebben, het
conflict op ruwè wijze heeft uitgelokt, zon
der den Volkenbond er in te kennen, komt
nu het in benauwheid zit nis gevolg van
dat eigenmachtig optreden, hulp vragen.
En betrof dit geval nu eon lid van den
Volkenbond als tegenpartij van het verzoe
kende land dan zou zelfs daar nog wel een
mouw aan te passen zijn. Maar China's te
genstander is Sovjet-Rusland, de Ismaël
onder de volken, wiens hand is tegen allen
en de hand van allen tegen hem, en die
zich aan den Volkenbond niets laat gele
gen liggen.
In een bericht uit Geneve wordt dan ook
nl cezegd, dat bemiddeling van den Vol
kenbond in dit geval zeer moeilijk is.
Intuschen wordt een weg gewezen waar
langs misschien wèl het einde van het con
flict bereikt zal kunnen worden.
DE ONDERHANDELINGEN TUSSCHEN
MOSKOU EN MGEKÜEN
EEN OFFICIEELE RUSSISCHE
VERKLARING
BESPREKINGEN TE CHARABOWSK
KOWNO, 27 Nov. Naar uit Moskou ge
meld wordt, publiceert het commissariaat
van buitenlandsche zaken een officieele ver
klaring, waarin gewag wordt gemaakt van
het inleiden van onderhandelingen tusschen
vertegenwoordigers van de regeeringen te
Moskou en te Moekden.
In deze verklaring wordt o.a. het volgen
de gezegd: 4.
Op 21 November heeft de gevolmachtig
de van liet commissariaat voor buitenland
sche zaken in Chaborowsk een telegram uit
Charbin ontvangen, waarin verlof wordt ge
vraagd voor den voormaligen medewerker
van liet Russische consulaat-generaal in
Charbin Kokorin en den Chineeschen over
ste Wan tot betreden van Russisch gebied.
Deze vertegenwoordigers der Moekden-
regeering hadden toen een verklaring over
handigd, waarin deze verklaart bereid te
zijn met Rusland vrede te sluiten en ver
zocht vertegenwoordigers te willen zenden
voor onderhandelingen. Op den 22sten No
vember heeft toen de gevolmachtigde van
Rusland Tschumanowski de Moekden-regec
ring medegedeeld, dat de Sovjet-regcenng
bereid was het conflict bij te leggen, wan
neer "de Chineesche regeering alle Russi
sche eischen inwilligde, die door bemidde
ling van de Duitsche regeering op 29 Aug.
waren gesteld. Op 27 November heeft de
commissaris van builenlandsche zaken Lit-
vvinow een telegram ontvangen, waarin
maarschalk Tsjang Hsoe Liang zich bereid
verklaarde alle Russische eischen, die in
de Russische nota van 29 Augustus waren
opgesteld, in te willigen, en verzocht de
plaats voor een bijeenkomst ter belegging
van het conflict mede te doelen. Litvvinow
heeft daarop Woensdag een telegram gezon
den aan Tsjang Hsoe Liang, waarin hij
voorstelt, dat de Chineesche vertegenwoor
digers naar Chaborowsk komen om daar
met den vertegenwoordiger der Sovjet-
regeering Tschumanowski te onderhandelen
Van officieele Russische zijde wordt ver
der medegedeeld, dat de Moekden-regeering
zich verplicht heeft, primo tot het herstellen
van alle Russische rechten op de Chinee
sche Oosterspoonveg op grond van de over
eenkomst van Charbin en Moekden, secundo
de Russische onderdanen, die zich in Chinee
sche gevangenissen bevinden onmiddellijk
op vrije voeten te stellen cn tertio twee di
recteuren te benoemen, die van Russische
zijde zullen worden voorgesteld voor het be
sturen van den Oosterspoorweg.
In Russische diplomatieke kringen wordt
erop gewezen, dat tot het definitieve bijleg
gen van het conflict de tot dusverre getrof
fen maatregelen van het Roode Leger in
Mandsjoerije onveranderd gehandhaafd blij
ven.
KOWNO, 27 Nov. Naar uit Moskou ge
meld wordt, hebben besprekingen tusschen
vertegenwoordigers der Sovjctregeering en
der Moekdenregeering volgens mededce-
lingen van het commissariaat van buiten
landsche zaken geleid tot een overeen
komst, volgens welke de onderhandelingen
over het bijleggen van het Russisch-Chinee-
Bche conflict weer zullen worden opgeno
men. Deze onderhandelingen zullen te Cha-
rarowsk plaats vinden.
PEKING, 27 Nov. Naar officieel wordt
medegedeeld, heeft Maarschalk Tsjang Hsoe
Liang thans afgezien van afzonderlijke on
derhandelingen met Moskou.
Het Chineesche leger is er in geslaagd een
Russische infanteriecolonne volkomen te
verslaan
DE ,,R. 101"
EEN DEBAT IN HET HOOGERHUIS.
In het Engelsche hoogerhuis is de kwes
tie besproken, waarom het ministerie van
luchtvaart order heeft gegeven tot den ge-
lijktijdigen bouw van twee luchtschepen:
de R 100 en df R 101.
Lord Thomson, minister van luchtvaart,
verklaarde, dat er proeven moesten worden
genomen met twee verschillende typen van
luchtschepen. De R 100 en de R 101 hebben
groote verschillen, zoo wordt de eerste ge
dreven door gewone benzinemotoren, de R
101 door Diesel-motoren.
Wat betreft de vlucht voor de parlements
leden. die twee keer is uitgesteld, zeide
minister Thomson, dat gedurende de 16 da
gen, waarop de vlucht had kunnen plaats
hebben, er slechts twee waren, ongeschikt
om te vliegen cn dat waien juist de uitge
kozen dagen.
DE DOOD VAN CLEMENCEAU
DE FRANSCHE PERS
OVER DEN GROOTEN DOODE
De volgende karakterschetsen van Cle
menceau geven enkele Fransche bladen.
In „Figaro" schrijft Andtré Chaumeix:
„Hij is de man geweest die den oorlog tot
zijn glorieus einde gebracht heeft. Deze her
innering doet alle andere vernieten. En toch,
indien Clemcnceau in 1917 gestorven ware
zou hij i:m onze geschiedenis slechts het
spoor hebben achtergelaten van een politi
cus vol levenskracht en talent, maar meer
bekend door zijn dwalingen dan door zijn
weldaden. Geheimzinnig zijn de wegen van
het noodlot. Degene dien het voor zulk een
groote rol had verkoren scheen langen tijd
volstrek! niet voorbeschikt daartoe. Geestig,
onhandelbaar, hartstochtelijk individual st,
was hij geboren voor de polemiek, waarin
hij uitmuntte. Hij was een meester op het
lïobied van geïmproviseerde redevoeringen
van ven minuut of tien. Hij sleepte zijt* ge
hoor mede en wierp ministeries om. Niets
en niemand vond genade in zijn oogen.
Achtereenvolgens had hij Gambetta, Jules
Ferry, Waldeck-Rousseau, Poinearé bestre
den. Heftig, partijdig tot onbillijkheid toe,
had hij geen enkelen politicus gesoaard
Hij was de tegenstander der conservatieven,
maar hij was ook de vijand der socialisten.
Hij trok -zich van geen enkele doctrine icta
aan. Hij had slechts vertrouwen in de daad
en neigde ertoe van alle daden die in de*/?
wereld mogelijk zijn slechts te gelooven aan
de zijne."
De „Matin" kan zelfs nu nog moeilijk
vergeten 'hoe het blad het met Clemcnceau
tijdens zijn laatste oresidcnschap aan den
stok gehad heeft. Stephen© Lausanne be
sluit zijn necrologie met de volgende regelt
„De dood heeft een f'guur doen verstij
ven, die door de Historie mot verheven
kalmte beoordeeld worden zal. Figuur van
een doghond, die met zi)n tanden jaren ei
jaren lang alles 'Verscheurd en alles gebeten
heeft, behalve op een stormdag, toen hij
als waakhond van het voorvaderlijk huis
alles behouden en gered heeft. Figuur van
een man die de onrechtvaardigheid heelt
ondergaan en toegepast, die de ergste onge
nade en dc hoogste eerbewijzen heeft g?
kend. die 'n onloochenbare kracht en onge-
loofelijke zwakheden heeft gehad, die mee
geholpen heeft om de grootste m'Htairc
overwinning der moderne tijden te behalen,
maar die er de diplomatieke niet aan heefl
weten toe te voegen welke ze had behooren
mee te brengen. Frankrijk, rechtvaardig als
de Historie, wil rich op dezen dag slechts
herinneren wat het hem verschuldigd is."
Mantoux, die als tolk de bijeenkomsten
van de ..big four" heeft bijgewoond, schrijft
over hem in het „Journal": „Hij is altijd
ontoegankelijk geweest voor vrees, en van
een moreelen moed die zijn lichamelijke»
moed evenaardde. Het gevaar deed ziin be
sluiten slechts onwrikbaar vaststaan, en
zijn etnepgie had zelfs den prikkel van de
hoop niet nood'g. Want deze man, die het
pessimisme in oorlogstijd als een misdaad
'behandeld heeft, was zelf een pessimist,
maar van een zeer -bijzondere soort. Hij was
het in den philosofischen zin van het
woord. Hij verachtte de menschen, behalve
eenige trouwe vrienden, of liever hij ver
achtte de menschelijke matuur. Hij was er
al heel ver vandaan, te gelooven aan een
immanente justitie die altijd zou triomfee
ren, maar hij stond klaar ervoor te strijden
als ware hij zeker geweest, van het succes.
In de auto diie hem naar Versailles bracht,
waar de voorwaarden van den wapenstil
stand besproken werden, op het oogcnbliic
waarop de overwinning een wondermooie
kroon op rijn carrière zette, zed hij tegen
mij: „Toen de oorlog uitbrak ik had hom
sinds verscheidene jaren zien aankomen
hel) ik tot mezelf gezegd dat dit misschien
het einde van ons land was. Na zoovele
eeuwen van een groote geschiedenis was
het onze plicht goed te sterven, en in de
eerste plaats te vechten alsof wij er zeker
van waren te zullen overwinnen."
Van Stephen Pichon, lange jaren zijn
modewerker en mede-minister, deze herin-
neriinig:
„Den dag van den wapenstilstand kwam
ik om acht uur 's morgens in zijn kabinet
aan hot Ministerie van Oorlog. Hij had zoo
juist een telegram ontvangen van Foch,
meldende dat de wapenstilstand geteekend
was. Toen nam hij gijn hoofd tusschen zijn
handen, en op zijn bureau geleund barstte
hij in tranon uit Deze zoo energieke man
was zoo aangedaan dat hij wiet meer praten
kon, cn lang bleef schreien. Ten slotte zeide
bij: „Het ós te veel, het is te veel!" En
daarna zijn wij naar Poinearé gegaan om
hem mede te deelen dat de wapenstilstand
geteekend was."
Een scherpa belichting van diens karakter
Het „Journal" bevat een artikel van Lloyd
George over Clemenceau, waarin de Engel
sche oud-premier eenige herinneringen geeft
aan den overleden staatsman, dien hij tijdens
de vredesonderhandelingen van zoo nabij
kon gadeslaan.
Lloyd George herinnert aan Clemenceau's
souvereine minachting voor den Volkenbond.
Hij geloofde niet in de eindoverwinning van
het Recht. Hij liet pres'dent Wilson echter
maar zijn gang gaan bij diens pogen om den
Bond tot stand te brengen, daar deze bezig
heid Wilson belette kwaad te doen! Cle
menceau zeide zelfs eens in een gesprek, dat
„Geweld, recht is", en betoogde dat de Ver.
Staten nooit zonder geweld zouden bestaan
en dat zy zonder geweld zestig jaar geleden
in stukken zouden zijn gevallen.
Voorts zegt Lloyd George, dat Clemenceau
maarschalk Foch niet mocht lijden en geen
vertrouwen in hem had. Deze vyand'gheid
werd hem trouwens ru'mschoots door Foch
teruggegeven!
Clomenceau was Franschman tot in merg
en been, schryft Lloyd George. Hij had niet
de minste belangstelling voor de menschheid
als geheel. Zijn eerrige zorg was Frankrijk.
Zoolang Frankrijk vernederd werd, bekom
merde hij zich niet om het succes van andere
volken; was Frankryk overwinnaar, dan liet
hij zich niets aan de ellende van andere lan
den gelegen liggen.
HET VOLKSREFERENDUM
De rijkscommissie voor het Volksbegehrcn
publiceert een verklaring .waarin zij protes
teert tegen het houden van het referendum
op 22 Deo., daar zij dezen tijd in verband
met de feestdagen niet geschikt acht voor
een politieken strijd- Zij stelt voor de stem
ming op een Zondag na 15 Jan. tc doen hou
den.
De D.-Nat. fractie heeft in den Pruisischen
landdag een interpellatie ingediend, waarin
eveneens op het kiezen van een anderen da
tum wordt aangedrongen.
INGEZONDEN MEDEDEELINO.
heeft een onmiddelijke
pijnstillende uitwerking bij
KOORTS
HOOFDPIJN
RHEUMATIEK
ZENUWPIJNEN
PIJNLIJKE MENSTRUATIE
Onschadelijk voor
het organisme
AMERIKA EN DE VLOOT-
CONFERENTIE
DE KIEL GELEGD VOOR VIJP KRUISERS
Uit New-York wordt gemeld:
Volgens een bericht uit Washington spre
ken alle aanwijzingen er voor, dat de
Amerikaansche regeering geen belangrijke
vermindering van de vloot op de a.s. confe
rentie te Londen verwacht.
Het departement van marine heeft gister
de voorbereidende stappen gedaan om den
kiel te laten leggen voor vijf kruisers van
10-000 ton binnen het kader van de door
het congres toegestane credieten.
Deze stappen trekken thans te meer de
aandacht, aangezien zij terstond na het
bezoek van Mac Donald aan Washington ge
schieden cn men aangenomen had, dat. de
regecring den bouw op grond van de verkla
ring van Hoover zou uitstellen.
DE POOLSCHE OPPOSITIE IN
PROTESTVERGADERING BIJEEN.
Voor de eerste maal sinds het bestaan v
den Poolschen staat is te Warschau een door
alle partijen der oppositie bijeengeroepen ge
meenschappelijke openbare vergadering ge
houden, waarin werd geprotesteerd tegen de
wet op de drukpers en de vrijheid van woord
en schrift werd geëischt. Duizenden oppos!
rieleden van sociaal demoeraten tot nationa
listen van rechts 'woonden de bijeenkomst by.
Met algemeene stemmen werd een scherpe
motie aanvaard.
Het protest van het presidium der rijks
commissie verzet zich tegen den datum van
22 December op grond van het dan aan
staande Kerstfeest en wijt de bepaling van
dien datum aan het overheerschen in de
regeering van het aan het Christendom
vijandige Marxisme.
HET PROGRAM VAN NADIR SJAH.
De koning van Afghanistan, Nadir Sjah,
heeft een proclamatie uitgevaardigd betref
fende zijn politiek, waarin gezegd wordt, dat
de wetten van den Islam den grondslag zul
len vormen van zijn bestuur; er zal een al
geheel verbod van alcoholische dranken ko
men, er zal een arsenaal worden gesticht;
het telegraaf- en telefoonverkeer zullen wor
den verbeterd, de handelsbetrekkingen met
het buitenland zullen worden ontwikkeld en
er zal een vooruitstrevende onderwijspoli
tiek worden gevolgd.
ZOEBKOF.
Ingevolge uitspraak van tie rechtbank te
Bonn is Alexander Zoebkof over de grens
gezet en bevindt hij zich nu weer in
Luxemburg;
BRUTALE ROOFOVERVAL TE BERLIJN.
De roovers ontkomen.
Een brutale roofoverval werd gistermorgen
in een huis in de Iiayreuther Strasse te Berlijn
gepleegd. Daar werd de huishoudster Wie-
chert door twee jongemannen in haar woning
overvallen en zwaar gewond.
Door de eerste hulproepen der overvallene
was het personeel van een op de eerste ver
dieping van het huis gelegen pension op het
voorval opmerkzaam gemaakt en wilde te
hulp komen.
Toen de beide roovers bemerkten, dat zij
gestoord >zouden worden, gingen zy op de
vlucht en stieten de voor de deur staande men
schen opzy.
De roovers liepen door de Bayreuther
Strasse, achtervolgd door een groote menschen.
menigte.
Op den Wittenberg-Platz geluktehet den
beiden roovers in het drukke verkeer zich
aan hun vervolgers te onttrekken.
By bet vluchten van de trap van het huis,
dat zij „bezocht" hadden, hebben de roovers
twee kwitanties verloren, die stellig tot hun
identificatie zullen leiden.
DE PRUISISCHE LANDDAG.
Ontbinding geëischt.
Dc fractie der economische partij heeft in
den Pruisischen landdag het volgende voor
stel ingediend:
Het resultaat van de gemeenteraadsver
kiezingen in Pruisen heeft bewezen, dat de
samenstelling an den Pruisische-n landdag
niet meer overeenkomt met den wil van
keizers in Pruisen. Wij stellen derhalve v<
dat de landdag zal besluiten den Prui
schen landdag onmiddellijk ontbonden te
verklaren.
DE DUSSELDORFSCHE
„RIPPER"
MOORDPSYCHOSE, OOK IN HET
SAARGEBZED.
Uit Sanrbrücken wordt gemeld: Sedert
eenige dagen loopen te Saarbrücken ge
ruchten, dat de geheimzinnige moordenaar
uit Dusseldorf zich in deze stad ophoudt.
Woensdagmorgen ontving de politie een
getypten brief, welke, naar het heet, dooi
den moordenaar opgesteld zou zijn cn
waarin deze mededeelt, dat hij thans zijn
operatievèM naar het Saargebied heeft
verlegd. Hij waarschuwt de politie om niet
naar hem te zoeken, aangezien anders
enkele ambtenaren het lot van zijn vroe
gere slachtoffers zullen deelen.
Hoewel men hier waarschijnlijk met een
mystificatie of de daad van een psycho
paat heeft te doen, stelt de politie toch een
onderzoek in.
De moordpsychose schijnt zich overigens
ook van de bevolking van het Saargebied
meester te hebben gemaakt. Te Neunkir-
chen is sedert enkele dagen een arbeider
spoorloos verdwenen. Een aldaar verschij
nende courant ontving thans een brief, ge
heel opgesteld naar het model van de Dus-
seldorfer brieven, waari:. de bedreiging
wordt uitgesproken, dat te Neunkirchon op
een bepaalden dag in November bloed zal
vloeien en het. lijk op een bepaalde plaats
te vinden zal zijn.
DE CONVENTIE-COLIJN.
Duitscbland ratificeert
Naar uit Genève aan het Hbl. wordt ge
meld, heeft Duitschland het ratificatie-
document der conventie Colijn tot af
schaffing der in- cn uitvoerverboden en
het daarbij behoorendc protocol, geteekend,
te Genève op den 8sten November 1927 ge
ratificeerd.
Gebruikmakend van de bevoegdheid, die
den staten in artikel C van de aanvullende
overeenkomst was gegeven, heeft de Duit
sche consul-generaal bij die gelegenheid een
verklaring afgelegd, waaruit blijkt, dat
Duitschland de inwerkingtreding der con
ventie afhankelijk stelt van de ratificatie
door Oostenrijk, de Vereenigde Staten van
Amerika, Engeland, Hongarije, Italië, Japan,
Polen, Roemenië, Zuid-SIavië, Zwitserland
en Tsjecho-Slowakije.
Inzake den aanslag op den Orlënt-Express.
De Zuidslavische gezant te Sofia heeft
Boerof, den Bulgaarschen minister van
buitenlandsche zaken, opgezocht om in
verband met den aanslag op den Oriënt-
Express bij Tsaribrod te protesteeren te
gen het optreden van Bulgaarsche comi
tadsji's, dat een nadeeligen invloed op de
Zuidslavisch—Bulgaarsche betrekkingen
uitoefent. De gezant verzocht de Bulgaar
sche regeering maatregelen te treffen om
herhaling van dergelijke daden te voor
komen. Tevens protested de hij tegen de
houding van de Bulgaarsche pers, volgens
welke de aanslag bij Tsaribrod van Zuid
slavische zijde zou zijn geënsceneerd.
De Bulgaarsche bladen melden intus-
schen, dat bij Tsaribrod talrijke boeren ge
arresteerd worden onder verdenking bij
den aanslag op doen trein betrokken te zijn
geweest.
FOKKER VLIEGTUIG VERBRAND.
Uit New York wordt bericht
Een groot Fokker-vliegtuig, dat 32 passa
giers kon vervoeren is dicht hij New York
op een dak van ©en huis gevallen, in brand
geraakt en geheel vern'eld. Een nader bericht
behelst, dat twee huizen zijn vernield en dat
de twee inzittenden van het vliegtuig zijn
gekwetst.
ITALIË ALS GRAANLAND.
Signor Marescalchi, de Italiaansche onder
staatssecretaris van landbouw, heeft ver
klaard, dat Italië spoedig voldoende graan
zal produceeren om de bevolking des lands
te voeden.
KINDERHUWELIJKEN IN INDIB.
Bij honderden gesloten
Naar uit Bambay gemeld wordt, worden in
vele streken van Indië honderden kinderhu
welijken gesloten, omdat in April 1930 de
nieuwe wet van kracht wordt, waarbij het
sluiten van huwelijken tusschen kinderen
van vijf tot twaalf jaar verboden wordt.
DE WIJZE SCHOBER SPREEKT.
Over de Heimwehren en do socialisten.
In de financieele commissie van den
Oostenrijkschen national en raad richtten
de socialisten zich tegen de actie van de
Heimwehren, die zij met de Macedonische
benden vergeleken.
Minister Schumy antwoordde, dat de
Heimwehren volkomen wettig waren geor
ganiseerd. Schumy meende, dat in de sa
menwerking van Heimwehren met de over
eenkomende politieke partijen een gerantie
tegen onwettige handelingen ligt.
Ook bondskanselier Schober nam 't woord
en zei: Ik zou een verklaring willen afleg
gen, op gevaar af dat zij mij kwalijk ge
nomen wordt. Het is het streven van deze re
geering oni het land vrede te brengen. Ik
verzoek dc oppositie heit niet kwalijk te ne
men, wanneer ik zeg: druk wekt tegendruk.
U moet allen medewerken, dat wij zoo spoe
dig mogelijk uit den toestand komen, waar
in zich het land bevindt. De bondsregeering
zou er trotsch op zijn om na de grondwets
herziening een bewijs te kunnen geven, dat
de vrede in het land steeds toeneemt- Ik
verzoek echter uitdrukkingen als Macedonië,
niet te gebruiken. Dait schaadt ons in het
buitenland nog veel meer als dc gebeurtenis
sen, die zijn voorgekomen. Ik ben van mee
ning, dat het mogelijk moet zijn, dat in
dit land ieder op zijn eigen manier zalig
wordt Daar hebben we het buitenland niet
voor noodig. Dat doen we zelf. (Levendige
bijval).
DE AANSLAG OP DEN AARTSBISSCHOP.
De juffrouw aan Italië uitgeleverd.
In tegenstelling met wat werd verwacht,
heeft de vaticaansche politie de Zweedsche
vrouw, mejuffrouw Ramstadt, aan de Itali
aansche politie uitgeleverd.
De Italiaansche rechter heeft nu besltoten
een volledig onderzoek in te stellen.
DE UITSLUITING VAN TWEE
ARCHITECTEN
BU BE PRIJSVRAAG VOOR DE BEBOU
WING VAN HET MINERVA- EN
ALLEBè-PLEIN TE AMSTERDAM
EEN KLACHT VAN DE
ARCHITECTEN-ORGANISATIE
Amsterdam, 28 November.
Wij schreven voor eenigen tijd over de
prijsvraag door ons Gemeentebestuur uit
geschreven, inzake de bebouwing van het
Minerva- cn Altob&pleiin.
Bij daze gelegenheid' zijin ook plannen ge
maakt door een paar jonge architecten, die
een gansch nieuwe richting in do bouw
kunst vertegenwoordigen, de richting d'ie
in Duitschland de „ncuo sachlichkcit"
noemt.
Deze plannen zijn niot aangenomen, iets
dat formeel volkomen in orde is, omdat B
en W. zich het. recht hebben voorbehouden,
bepaalde plannen te weigeren. Men ging
uit van de gedachte dat bij zulke plannen
alleen architecten konden worden toegela
ten, die werkelijk iets bijzonders kunnen
maken.
Zoo zijn bij deze prijsvraag geweigerd de
plannen van een. tweetal jonge architecten
n.l. van de hoeren Car sten en M erk el-
ba ch. Dc organisatie waartoe deze archi
tecten behooren, de vereenigitig Architecten
kern „De 8", wendde zich tot den Raad,
met een klacht over deze uitsluiting.
Nu meenen wij dat hier niet een princi-
pieele ïeden in het. spel is geweest maar
moer een economische.
Toch li'gt er ongetwijfeld in deze wijze
•van handielen een gevaar. Het gevaar dat
een jonge opstrevende richting wordt ach
teruitgezet. Men had daarom wellicht ver-
stainidiger gedaan, indien men deze heeren
m°ar dc gelegenheid had gegeven te laten
ziien welke oplossing zij meenden goed te
zijn.
Weerbericht.
Bnrnmetcrrt.^nd
Hoogste stand 767.6 te Weenen.
Laagste stand 743.1 te Scilly.
Verwachting van hrt Koninklijk Mo» core
logioph Instituut 'f I'" Bilt-
Krachtige, tijdelijk stormachtige Zuid
oostelijke tot Zuidwestelijke wind, meest
zwaar bewolkt of betrokken met tijdelijke
opklaring, regenbuien, weinig verandering
in temperatuur.
Stormscln.
Ontvangen 28 Nov. vm. 7.50 u.: Attentie-
sein O, d. i. Weest op uw hoede".
DE POSTVLUCHTEN
Vanmorgen is heit zevende postvliegtuig
van Schiphol naar Indië vertrokken. Het
vliegtuig is bemand met de piloten Socr,
Wiersma en den board-mecanicien Naibe-r.
Onder de belangstellenden waren eenige
heeren van de directie der K.L.M. cn famil.c
en vrienden van <Le vetrekkende».
Even voor 7 uur werd de post, 265 K.G.
ingeladen. Precies te 7 uur vertrok het
vliegtuig.
ONDERHANDSCHE VERKOOP
Blijkens het verslag over het wetsontwerp
tot goedkeuring van den onderhandschen
verkoop van de gebouwen met tuin aan de
Plompetorengracht te Utrecht, plaatselijk
gemerkt nos. 17, 19 en 21, aan den Raad van
Arbeid aldaar, zouden eenige rieden, in ver
band met de omstandigheid, dat. bij de koop
overeenkomst tot welker goedkeuring dit
ontwerp strekt, de Raad van Arbeid te
Utrecht als kooper van eenige perreelen op
treedt hetgeen volgens art. 46>der Raden-
wet mogelijk is en als verkooper de Staat
der Nederlanden, gaarne vernemen, of naar
de opvatting der regeering do Raden van
Arbeid als rechtspersoonlijkheid bezittende
instellingen dienen te worden beschouwd;
zoo ja, op welke gronden, deze opvatting be
rust.
ROTTERDAMSCHE LLOYD
RAPIDE
Hot mailschip „Insulinde" wordt morgen
ochtend te 6 uur te Marseille verwacht.
De Rott. Llovd-Rapictc verwacht morgen
van Marseille om 11.50 uur; aankomst tc-
Roozendaal Zaterdagmorgen 7.16 uur, aan
komst te Rotterdam (D.P.) 8.51 uur, te Den
Haag (Holl. Spoor) 9.19 uur.
Kerknieuws.
Wetenschap.
DE FRYSKE LIBRIJE.
Bij onze gisteren gegeven aankondiging
van het geschrift van Dr. Wumkes in dé
bovengenoemde reeks verzuimden we te
melden, dat dc uitgever is: A. J. Osinga, te
Bolsward.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Klundert, A. C. H. Vol-
lenweider te Birdaard.
GEREF. KERKEN
Tweetal: Te Rotterdam (vacature Wijk
IV; alph.), J. Gillebaard te Zeist en W. H.
van der Vegt te Bergum.
Beroepen: Te Kralingen (vac.-J. D.
der Velden), F. A. den Boeft te Amersfoort
BEROEPINGSWERK.
Te Groningen is, naar men ons uit
de beste bron mededeelt, door de Chr. Geref.
Kerk nog geen beroep uitgebracht. Een ons
toegezonden cn door ons opgenomen bericht,
was alzoo geheel foutief.
PREDIKANTSWONINGEN.
Te N o o r d w ij lyB innen laat de Geref.
Kerk een pastorie bouwen naast het kerk
gebouw, met de bedoeling eerlang to kun
nen overgaan tot het beroepen van een
eigen predikant.
VERKIEZINGEN.
In de Ned. Hervormde Kerk:
Amsterdam. Op het verzoek van den
heer A. P. Abramsz aan den Kerkeraad van
dc Ned. Hervormde Gemeente aldaar, om
gelijkstelling der uren van de stembus voor
Alle kiezers bij de verkiezing van gemach
tigden tot het Kiescollege, werd afwijzend
beschikt.
Waar het Reglement door den Kerkeraad
en het Classicaal Bestuur van Amsterdam
is samengesteld en door het Provinciaal
Kerkbestuur van Noord-Holland is goedge
keurd, is het zoo goed als buitengesloten,
dat een dezer drie colleges het protest tegen
den uitslag der stemming zal aanvaarden.
Daarom zal nu de heer Abramsz in hoog
ste instantie de Synode der Ned. Hcr\.
Kerk verzoeken den uitslag ongeldig te
verklaren en goed te vinden, dat het Regle
ment veranderd wordt, zoodat voor Alle kie
zers «Alle uren gelijk zijn.
Thans stemt men op 15 plaatsen van 9 tol
4 en van 7 tot 10 uur en op 4 plaatsen van
1 tot 5 en 7 tot 10 uur, wat volgons bezwaar
de onbillijk is.
In Friesland. Het „Hbl." geeft een
kort overzicht van de stemmingen voor de
Kiescolleges in Friesland, waaruit blijkt, dat
de verhouding der richtingen weinig gewijzigd
is, al is er dan ook een kleine verschuiving
naar rechts te bespeuren.
Te Leeuwarden behaalden Evangcli-
schen en Vryzinnigen weer met groote meer
derheid de overwinning. Toch is er onder
vrijzinnigen de klacht, dat him lidmaten veel
heter hadden kunnen opkomen. Te S n e e k
hebben de orthodoxe candidaten een kleine
meerderheid behaald; de meerderheid in het
Kiescollege blijft echter in vrij zinnige handen.
Te Wommels was eveneens een verschui
ving naar rechts te constateeren. In de laatste
jaren scheen de vrijz. meerderheid daar steaüs
hechter te worden, al werd nog geregeld vail
weerszijden een sterke verkiezingsactie ge-
oerd. Bij de jongste stemming echter haalden
de candidaten van geen der partyen de abso
lute meerderheid, zoodat er (in December)
herstemming zal zijn. In Drachten zal
midden December de stryd gestreden worden.
Ook hier behoort een opschuiving naar rechts,
wat de stemmen-verhouding betreft, niet tot
het onmogelijke. Te Bolsward was de
opkomst ter stembus ook slechts matig ge
acht. Van de 1093 personen, die op de kiezers
lijst staan, hebben er 697 gestemd. De vrijz.
candidaten werden gekozen met gem. 440
stemmen. De orth. candidaten kregen 248
stemmen. Te Franeker werden 416 stern-
uitgebracht op de vrijz. candidaten en 176
op de rechtzinnige, zoodat de meerderheid hieT
geheel aan de zijde der vrijzinnigen bleef.
GODSDIENSTONDERWIJS.
Het Classicaal Bestuur van Rotterdam heeft
gisteren 10 candidaten geëxamineerd voor het
diploma van godsdienstonderwyzer(es) in de
Ned. Hervormde Kerk. Geslaagd zyn: de
dames H. van Vliet, mevr. de wed. Dr. H. Th.
Oberman, A. B. van Alphen, M. C. Huvers,
A. J. Leening en M- Th. Schrijvers, allen leer
ling van de Godsdienstschool te Rott' lam, en
is voorwaardelijk geslaagd de heer Ivl. Vroon
te Barendrecht. Afgewezen zijn drie can
didaten.
KERKGEBOUWEN.
Te Ne ede (G.) is door den Kerkeraad
der Geref. Kerk na een vergadering van
manslidmaten besloten wegens snelle uit
breiding der Gemeente het te klein geworden
kerkgebouw uit te breiden en te voorzien
van een mdeuw orgel.
PAULUS-VEREENIGINO.
Ons wordt opname van het volgende ver
zocht:
Te Rotterdam heeft de Paulus-Veree
niging kortgeleden haar werkzaamheden
weer hervat. Met groote dankbaarheid mag
het Bestuur terugzien op wat de Heere onze
Gpd het afgeloopen jaar geschonken heeft»
De werkzaamheden mochten dezen zomer
besloten worden met een gezellig uitstapje
naar het strand. Met meer dan honderd
kinderen zijn de leiders en leidsters er op
uitgegaan en hebben met elkander een aan-
genamen en onvergetelijke» dag gehad. Het
doel van dit reisje was versterking van de
onderlinge band. Daarop volgde de vacantie
Begin October werd weer met nieuwen
moed begonnen en gebleken is, dat het groo
te aantal kinderen met spanning had uit
gezien naar den dag waarop de lokalen
voor hen werden geopend, 't Is dan ook
wel te begrijpen, want de lichtbeelden, die
de Paulus-Vereeniging den kinderen laat
zien, zijn buitengewoon mooi en 't is den
jeugdigen aan te zien, dat zij bij het ver
tellen zoowel van de verhalen uit den Bij
bel als bij die uit de Christelijke litteratuur
geheel onder den indruk zijn.
In het pas begonnen Vereenigingsjaar
werd eenige uitbreiding aan het werk ge
geven en is het Bestuur van de Paulus-
Vereeniging grooten dank verschuldigd aan
de Stedelijke Overheid, die zoo welwillend
tegen een zeer matigen prijs de Schoolloka
len afstond. Indien de financieele toestand
van de Vereeniging het toelaat, hoopt de
Paulus-Vereeniging in de toekomst steeds
meer uitbreiding aan haar programma te
geven.
Ook zijn er reeds plannen gemaakt om
met de^ kinderen weer het Kerstfeest te vie
ren. Voor dit alles is echter financieele
steun noodig. Liefdegaven worden gaarne
ingewacht aan het adres van de penning-
meesteres der Paulus-Vereeniging: Berg-
schelaan 84, Rotterdam.
Mogen er vele contribuanten tot de Ver
eeniging toetreden, opdat de arbeid onder
de kinderen, die buiten het Evangelie won
den opgevoed, voorspoedig moge gaan.
ZENDING.
Aan de Geref. Kerk van Appingedam
als zendende Kerk voor den Zendingsarbeid
op Soemba is door wijlen den heer Spiek
man aldaar de som van f 1315.28 gelega
teerd.
Verschenen is het 81ste Jaarverslag van
de Doopsgezinde Zendingsvereenlging met
liet portret van den zendeling P. A. Jansz,
waarbij wordt aangeteekeind, dat thans voor
de Siste maal het Jaarverslag is uitgekomen
en dat al dio keeren de naam „Jansz" een
belangrijke plaats inneemt: eerst van Jansz,
den vader, die als onderwijzer te Delft in
December 1848 zich aan do Zending ver
bond en uitgezonden werd naar Java, waar
hij tot 1904 te Kajoe Apoe werkte; en daar
na van Jansz, den zoon, die sinds 1 April
1878, dus reeds langer dan een halve eeuw
do Doopsgezinde Zending dient en wiens
portret dit Jaarverslag siert.
SCHILDWACHT AANGEVALLEN.
KOTA RADJA, 27 November (Aneta). -
Gisteimorgen is bij het aflossen van Jt
wachtpost te Koetajane de schildwacht, ccn
Javaansche marechaussée Sadijo, door een
Alasser aangevallen. De Alassor word zwaai
gewond. De schildwacht bekwam lichte ver
wondingen.
JOURNALIST GEARRESTEERD.
PADANG, 27 November. (Aneta).
echérche arresteerde den journalist Saroe-
loem uit Padang Sidempoean wegens ver
spreiding van een opruiend geschrift, ge
titeld: Semangat National Indonesia. D»
pamfletten zijn in beslag genomen.
