MAANDAG 25 NOVEMBER 1929
TWEEDE BLAD PAG. 5
HET ENCEPHALITiS-RAPPORT
VOOPLOOPIG GEEN TASTBARE
RESULTATEf'
OPSCHORTING VAN DE INENT1NGS-
DWANG GEWENSCHT
In het Oetober-nummer van de Verslagen
en mededwlingen betreffende de Volksge-
eondhe-d is opgenomen het Beknopt rapport
der studie commissie uit den gezondheids
raad inzake het vraagstuk van de vaccinatie,
bes'aande uit dr. Josephus Jitta (voorzitter),
prof. Aldershoff, arts J. P. Bijl, prof. L. Bon
man, dr. van Bouwdijk, Bastiaanse, prof.
Gorier, prof. van Loghem, dr. Terburgh en
arts Vitrnga.
Een uitgebreid rapport is in bewerking
maar voorloopig niet gereed omdat zich
steeds nieuwe moeilijkheden voordoen en
nieuwe gezichtspunten zoodat de commissie
de onderzoekingen nog niet kan staken.
De commissie moet nu reeds erkennen dai
zij nog niet tot tastbare resultaten is geko
men noch wat het vinden, noch wat het weg
nemen van de oorzaak betreft, wel heeft zij
zich een duidelijk beeld kunnen vormen van
de verschijnselen der ziekte.
Werkwijze en overzicht.
De commissive begint dan met haar werk
wijze uiteen te zetten en de wijze daarop va»
alle aangegeven gevallen «ziektegeschiedenis
sen zijn samengesteld die door een sub
commissie onderzocht zijn. Daarbij zijn ab
soluut zekere gevallen en twijfelachtige on
onderscheiden. In het geheel zijn 13S zekere
en 59 twijfelachtige gevallen geregistreerd:
17 (waarvan 12 twijfelachtig) vóór 1924 op
een onbekend aantal eerste inentingen, 106
(waarvan 33 twijfelachtig) in de jaren 1924
1927 op 506,008 eerste inentingen, 62 (waar
van 13 twijfelachtig) in 1927 op ruim 150 653
eers'e entingen en 12 (waarvan 1 twijfel
achtig in 1928 op naar schattingen 50.000
eerste entingen (gegevens over 1929 ont
breken).
De sterfte bedroeg ongeveer 33 pCt. en
daal* geleidelijk. 'De gemiddelde tijd na de
inenting is 11 dagen (slechts enkele 58 of
12:16 dagen); geslacht en leeftijd hebben
op deze incubatieperiode weinig invloed. De
overleden gevallen zijn gemiddeld na 5 da
gen. Ook een gunstige wending treedt spoe
dig in en de genezing volgt in de meerder
he'd der gevallen.
De meeste gevallen zijn voorgekomen In
Groningen, Friesland. Zeeland en Noor I-
Holland (resp. 1 op 226i, 1962, 1900, 3885 in
en*ingen) in de andere provincies minder
Gelderland (1 op 5382), Zuid-Holland (1 op
7144), Overiissel (1 op 8351), Utrecht (1 op
1023), Noord-Brabant (1 op 11795). Drenthe
(1 op 11853) en Limburg (1 op 53233). De
verschillen tusschen de groote en kleine
gemeenten zijn gering gebleken (kleihe g«
meenten iets ongunstiger).
De 138 zekere gevallen zijn verdeeld over
92 gemeenten (in de andere 987 andere ge
meeoten geen «gevallen ondanks het fei't dai
ze samen 8 pCt. van de inwoners van ons
land tellen). Slechts een naar keer kwamen
meer gevallen in een zelfde familie of ge-
ennt. door eenzelfden arts voor.
Wat de verdeeling over de leeftijds
groepen betreft worden dezelfde cijfers ge
geven die reeds vroeger gepubliceerd zijn
(van voor 1928). Voorts een vergelijking tus
schen provincies met veel en met weinig
gevallen.
Vier provincies met hooe zlektecijfer: lj.
4.5. 1 i. 9,7, 2 16.6, 3 j. 22,3, 4 j. 19,9, 5 j
19,9 6-12 j. 7,2 12-f j. 0,6. Zeven provincies
met laag ziektecijfer 1 J. 7,2, 1 j. 17,3, 2 i.
20.1, 3 i. 19,9, 4 j. 14,6, 5 j. 13,8, 6-12 j. 5,9,
12-4-j. 0,9.
De verschillen zijn vrij groot. Ondertus
schen blijkt uit het verslag van den Hoofd
inspecteur dat aan het rapport is toege
v<x?gd dat. in de eene groep provincies op
latcren leeftijd ingeënt wordt dan in de
andere.
Onderzoek van de entstof.
Wat mogelijk verband met hoedanigheid
of bereidingswijs van de entstof bétreir,
meen de overgroote meerderheid dat deze
ontbreekt.
Van een voortgezet onderzoek wordt ook
weinig verwacht.
Ook de «onderzoekingen over de vaccina-
tiestof, die overigens nog im vollen gang
zijn hebben geen tastbare resultaten pege
ven. Prof. Gorter en dr. Treubel hebben
naar de pokken bij het rund onderzocht en
die vrij veel gevonden. Bij hun pogingen om
weder de oorspronkelijke entstof zooals
Jeuner die gebruikte, te bereiden, onder
vonden zij moeilijkheden. Deze ondierzoe-
kingen worden echter voortgezet en zij zijn
van belang o.a. omdat er van Fransche
zijde op gewezen is, dat een dergelijke na
tuurlijke pokstof, die niet door andere die
ren giepasseerd is, nooit complication heeft
gegeven.
Conclusies en (voorstellen.
Tenslotte komt de commissie tot de vol
gende conclusies en voorstellen:
„Zooals reeds g'ezegd is. kwam de com
missie in haar op 12 Juli gehouden ver
gadering tot de conclusre, dat het ge-
wenscht is de tijdelijke bepalingen van art.
17 van de wet houdende voorzieningen
tegen besmettelijke ziekten, voorloopig te
handhaven.
Als hocgistwaarsehijnlijk mag nu reeds,
gelijk dat "in het buitenland geschiedt en
evenals door 't Comité d'Hygiène van den
Volkenbond is uitgesproken, worden aan
genomen, dat kfhderen, die vóór hun derde
jaar worden ingeënt, veel minder kans
hebben daarna aan encephalitis te gaan
lijden dan oudere kinderen.
Een feit is, dat er in Nederland van het
begin dier waarnemingen af tot Juli 1929
slechts vier kliinderen onder één jaar aan
encaphalitis na inenting geleden hebben,
hetgeen bij het aantal vaccinaties, op dien
leeftijd verricht, zooals men dit uit de ten
dienste staande gegevens mag .aflegden,
uiterst gering is.
Hieraan kan nog toegevoegd worden, dat
deze vier kinderen van de ziekte hersteld
zijn.
Door prof. Gorter Is verder opgemerkt,
dat volgens de ervaring ini zijn kliniek de
zeer jeugdige kinderen de inenting gooi
verdragen en de reactie zeer rustig ver
loopt.
Uit deze schaarsche gegevens zal wel
niemand een conclusie willen trekken. De
eommissio bedoelt alleen er op te wijzen,
dai ook hierin reden is te vinden ooi haar
onderzoek voort te «zetten.
Nadat de commissie tot vaststelling van
dit rapport bij elkaar was gekomen, heb
ben zich echter nieuwe omstandigheden
voorgedaan en zij diende daarom te over
wegen of zij hier n peen aanleiding kon
vinden haar meening te wijzigen.
Sedert einde Juli zijn er ziektegevallen,
(als alastrim aangeduid), waargenomen en
wel eerst in Rotterdam en, line «men ook
over het wezen der ziekte denkt, het mag
als vaststaande worden aangenomen, dai
vaccinati e met koepokstof ook hier tegen de
gevolgen van besmet'ing immuniteit geeft.
Van dc gelegenheid om zich te laten in
enten wordt dan ook in den laatsten tijd
zeer veel gebruik gemaakt en de commis
sie verwacht, dat zij daardoor over ruimere
ervaring zal gaan beschikken dan tot nu toe.
Voorloopig geen dwang.
Is er nü reden om in de thans bestaande
omstandigheden het verbod om ongevacci
neerde kinderen tot de scholen toe te later,
wederom van kracht te doen zijn?
De commissie meent deze vraag ontken
nend te moeten beantwoorden. Ontegenzeg
gelijk is de immun/satietoestand tegen pok-
ziekten sinds begin 1928 achteruitgegaan,
maar het gevaar voor het optreden van
encaphalitis na vaccinatie rechtvaardigt,
niettegenstaande het optreden van pok-
zlekten, niet het reeds ingenomen stand
punt te wijzigen.
Daar komt nog bij, dat de leeftijd, waar
op dc kinderen bij liet weder invoeren der
bepalingen van art. 17 der wet ingeënt zou
den worden juist die is, waarop de geval
len van hersenziekte na vaccinatie het
meest voorkomen.
Door den indirektcn vaccinatiedwnag i:
langzamerhand bij een groot deel van het
Ncdcrlandsche volk de gewoonte ontstaan
om de inenting dpr kinderen uit te stellen
tot kort voor liet gaan naar de lagere
school, dus juist weder op den meest be
dreigden leeftijd. Het zoude daarom
gewonscht zijn, dat er van medische zijde
op werd aangedrongen om de inenting
vroeg, bij voorkeur in het eerste levensjaar
te doen plajits hebben.
De commissie wenscht er ton slotte op te
wijzen, dat de tijdelijke bepalingen op art. 17
van dc wet betrekking hebbende en zooals
deze onveranderd ook in de wet van 21 Juli
1928 zijn opgenomen, den minister de be
voegdheid laten, ton eerste om zoo noodig
aan kinderen en onderwijzers, dien geen be
wijs van inenting hebben, den toegang tot
de school te verbieden, en ten tweede om,
zoo gewenscht, scholen te sluiten.
Met hel oog op den huidigen toestand zou
de het aanbeveling verdienen den tijdelijken
maatregel aan te vullen, door in de plaats
van „pokken" te spreken van variola major
(pokken) en variola minor (alastrim)".
Dit rapport is gedateerd „September 1928".
Een bijlage.
Daaraan is als Bijlage toegevoegd een zeer
uitvoerig „epidemiologisch overzicht van dc
in Nederland waargenomen gevallen van
encephalitis na inenting" van de hand van
den hoofdinspecteur van de Volksgezond
heid dr. Terburgh.
Daaraan ontleencn wij:
Van de 244 opgespoorde ziektegevallen
werden 77 uit de statistiek verwijderd en de
rest onderverdeeld in 4 groepen (108 zekere,
30 iets twijfelachtige, 45 twijfelachtige en 14
waarover zeer weinig gegevens ter beschik
king staam). De sterfte, bij die 4 groepen be
droeg resp. 34.3 pcL, 23.3 pet., 31.1 pet., en
50 pet., geringe verschillen dus. De oudste
gevallen dateeren van 1900 en 1903 (elk één),
1908 en 1909 (elk één), 1919 en 1920 (elk
één), 1921 (2), 1922 (1), 1923 (8). Het eerste
volkomen „zekere" geval dateert van 1923.
Het schijnbaar milder worden der ziekte
(dalen der sterfte) wordt verklaard door het
geleidelijk meer aangeven van lichte geval
len.
BINNENLAND.
burgemeester roermond
OUD-MINISTER WASZINK ALS
BURGEMEESTER GEÏNSTALLEERD.
In een plechtige, buitengewone vergade
ring werd heden de oud-minister van Onder
wijs, Mr. Waszink als burgemeester van
Roermond geïnstalleerd.
De Burgemeester werd van verschillende
zijden hartelijk toegesproken en sprak zijner
zijds de beste wénschen uit voor de gemeen
te, welker belangen hij naar zijn beste krach
ten hoopt te behartigen.
het nieuwe feuilleton
Heden beginnen we met de plaatsing van
een nieuw feuilleton, dat om zijn inhoud,
strekking en teekening zeker de aandacht
trekken en boeien zal.
Het is een oorspronkelijk verhaal, geti
teld: „Ingeleid", van mevrouw Bonna P.
Wieger s—G roenevelt, waarin dc
schrijfster van ons stuk het leven van den
tegen/woord! gen tijd en in onze Christelijke
kringen teekeivt. Zij geeft dat weer «met tai
van zorgen en zonden maar ook met ver
lossing en blijheid
Hoe jonge levens ingeleid worden in de
moeiten en vreugden van het ingewikkelde
leven en het Christelijk Geloof bij den een
gestadig bloesemt. en bij den ander langs
een pad van smarten en zelfverloochening
ontknopt of geboren wordt, vinden we in dit
verhaal uitgebeeld met een zeldzame fijn
heid van lijn en vorm, zooals slechts weini
gen vermogen dat weer te geven.
De schrijfster heeft zielen leeren kennen
en levens leeren schouwen. In volkomen
natuurlijke taal bij spannende gesprekken
en in rake milieu-teekening geeft zij daar
van blijk in het verhaal, dat onze lezeressen
en lezem heden zien aanvangen.
snowden
Het nieuwste portret van den Enqelschen
minister Snowden zooals dat thans in
Duitsche bladen verschijnt,
berlijn's
nieuwe burgemeester?
De heer Brauer-Ultono, de candiddat der
sociaal-democraten voor het Burgemeester
schap van Berlijn. De roode Bijkshoofdstad
is rooder dan ooit we verwijzen naar ons
artikel van j.l. Zaterdag en het is dus
niet onwaarschijnlijkdat Brauer-Ultono de
opvolger van Dr. Bóss zal worddh.
de postvluchten naar indie
Aneta-Vaz Dias meldt:
Bij de K. L. M. is bericht ingekomen, dat
het zesde postvliegtuig Zondag te 9.45 uur
uit Calcutta is vertrokken en te 13.40 te
Akyab is gearriveerd. Aan boord is alles
wel. Heden wordt de reis voortgezet
Het derde retourvliegtuig vertrok Zondag
te 6.35 uit Akyab en arriveerde te 1024 te
Calcutta. Om 11.30 uur werd van hier ver
trokken naar Alahabad, waar het toestel te
16.45 uur aankwam.
jhr. f. w. Van styrum t,
OUD-LID DER TWEEDE KAMER
OVERLEDEN.
In den ouderdom van 74 jaren is te Haar
lem overleden jhr. mr. F. W. van Styrum,
oud-lid van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal, ridder in de Orde van den Neder-
landschen Leeuw en deken van de Orde der
advocaten in het arrondissement Haarlem.
Ruim een uur voor zijn verscheiden stierf
zijn echtgenoot®.
rijwielpaden
Samenwerking van rijwielpadvereenigingen
Het hoofdbestuur der Rijwielpadvereeni-
ging U.M.O. (Utrecht met Omstreken) heeft
het initiatief genomen ten einde te komen
tot een samenwerking van de verschillende
rijwielpadvereenigingen in ons land. Een
eerste bijeenkomst heeft daartoe dezer da
gen te Utrecht plaats gehad, waarbij aan
wezig waren de heer Pos van den A. N. W.
B. en vertegenwoordigers van de v-ereeni-
gingen Gooi- en Eemland, Kenmemerland,
Twenthe, U. M. O., Waloheren, West-Yfclu-
we en Zuid-Holland.
Een aantal onderwerpen het werken feil
het arbeidsveld der vereenigingen betreffen
de werden behandeld. Besloten werd, ieder
jaaa- geregeld bij elkaar te komen. Op uit-
noodiging der Rij wielpadvereeniging Twen-
the zal de vergadering in 1930 in Overijsel
worden gehouden.
Kerknieuws.
GEREF. KERKEN.
Beroepen: Te Hillegom, A. K. Krabbe
te Mijdrecht.
NED. BERV. KEIJK.
Beroepen: Te atwyk a. d. Rijn, L. G.
Bruyn te Bergschenhoèk. Te Bergeyk
(N.-B.), C. Waardenburg te Bruinisse.
Te Akkerwoude, A. W. Feenstra te Lollum.
Bedankt: Voor Drogeham, M. A. J. de
Zwaan te Wamel.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
C a n d. J. B. Vogelaar, van Heemse,
werd Zondeg j.l. bevestigd bij de Geref. Kerk
van Scharendijke door Dr. C. Bouma, van
Den Haag-Oost, die tot tekst had 2 Tim. 4
vs. 2a en tot thema „de roeping van den
Evangeliedienaars het Woord te prediken":
le. om zijn rijken inhoud: 2e. om het drei
gend gevaar; 3e. om de naderende komst des
Heeren. Toegezongen word Psalm 1343.
Des middags deed Ds. Vogelaar intrede met
2 Petrus 1 19. Zijn thema was: „Petrus'
opwekking" om acht te geven op het profe
tisch woord: le. w a a r o m wij op dat woord
moeten acht geven; 2e. hoe wij op dat
woord moeten acht geven. Aan het slot van
zijn preek volgden de gebruikelijke toespra
ken. Nog werd gesproken door Ds. Joh. de
Boer namens de Classis Zierikzee en als
afgevaardigde van de Kerk van Brouwers
haven, door den heer W. Vogelaar namens
de Kerk van Zierikzee en door br. Joh. Spits
namens de Gemeente van Scharendijke, die
tevens deed toezingen Pr. 1213.
Ds. G. van der Zee nam Zondag
middag, na een gezegenden arbeid van pre
cies drie jaren, wegens het aannemen van het
beroep naar Wapenveld, afscheid van de
Ned. Herv. Gëmeente te Den Bommed. Als
tefost werd gekozen Numeri 624^—26. Na
deze afscheidspredikatie werd gesproken tot
Kerkeraad, Kerkvoogdij, Gemeente, enz., ter
wijl daarna den scheidenden herder werd toe
gesproken door de Ringbroeders Ds. J. Pbl-
huys, Ds. H. H. van Ameide en Ds. A. Dek
ker, terwyl de Gemeente toezong Psalm 121
vs. 4. Het kerkgebouw was geheel gevuld
en de Gemeente zag met weemoed dezen
ijverigen en zeer gezienen predikant, die
aooveel voor haar tot stand bracht, vertrek
ken.
DS. W. GOEDHUYS.
Ds. W. Goedhys, em.-predikant der Geref.
Kerk van Eestrum (Fr.), bericht, dat zijn
gezondheidstoestand in zooverre mocht bete
ren, dat hij met goedvinden «van zijn genees
heer, weder voorgaan mag in d"e bediening
des Woords. Zijn adres is: Mentawiestraat
13, Haarlem (N.).
JUBILEA.
Ds. M. Jongebreur, die de Ned. Her
vormde Gemeente van Veenendaal 25 jaren
gediend heeft, hield Zondagavond in de Oude
Kerk een gedachtenisrede, die per radio naai
de Julianakerk werd afgeleid. In een vooraf
spraak wees hy erop, dat de band aan Vee
nendaal was de band aan de Waarheid Gods,
waarna hij het Woord bediende uit 1 Cor.
15 10a: „Door de genade Gods ben ik, dat
ik ben". Hij bepaalde de Gemeente bij dit
tekstwoord, haar er op wijzende, dat de
genade Gods, waarvan hij zoo langen tijd
voorwerp en drager beide was, is 1. een be
warende, 2. een verlichtende, 3. een vertroos
tende en 4. een beklijvende genade.
In zyn slotwoord sprak hij de hoop uit,
dat eenmaal op zijn graf in Veenendaal een
kruis gezet en daaronder een bijbel gelegd
zal worden en dat daaronder geschreven zal
worden het laatste vers van Psalm 56 (be
rijmd), dat door de Gemeente als slotzang
werd aangeheven.
Vrijdagavond had in de regentenzaal van
het Oudeliedenhuis de huldiging van deu jubi
laris plaats, waaraan alle Kerkelijke colle
ges deelnamen. Er werden onderscheiden ge
schenken aangeboden.
Ds. G. J. VAN INGEN. f
In het Academisch Ziekenhuis te Gronin
gen is, 44 jaar oud, overleden Ds. G. J. van
Ingen, Ned. Herv. predikant te Akkrum. Hij
stond ter plaatse sinds 22 Juli 192S, ou heeft
voordien resp. de Gemeenten van Uithuizen
(1 Nov. '12—13) en Augustinusga (19 Oct.
'13—'28) gediénd. Ds. van Ingen was scriba
van den Ring .Toure. Hij behoorde tot de
rechtzinnige richting.
PREDIKANT-MAGNETISEUR.
D s. J. C. H. S c h o 11 e n, predikant der
Ned. Herv. Gemeente te Rotterdam en leider
van de Stadsevangelisatie „Het Visclniet''
aldaar, die ook als geneesheer-magnetiseur
thans optreedt, zal Woensdagavond 27 dezer
te Amsterdam over zijn werk spreken. Zyn
onderwerp luidt: „De oude en toch steeds
nieuwe geneesmethode". Men zal aan het einde
van de lezing vragen kunnen stellen.
VERKIEZINGEN.
In de Ned. Hervormde Kerk:
Amsterdam. Voor de verkiezing van
116 gemachtigden tot het Kiescollege zün
candidatenlijsten ingeleverd door de „Gera-
mcnlijke Vriendenkringen" (confessioneel);
„Het Evangelie" (ethisch) en „Evenredige
Vertegenwoordiging" (Vrijzinnig).
Kralingen. De ledenvergadering der
kiesvereen ging van Vrijzinnig-Hervormden
alhier heeft besloten bij de a-s stemming voor
gemachigden in het Kiescollege om tactische
redenen niet met een eigen lyst uit te lcomen,
doch den leden vrijheid van handelen te
Te V e e n e n da a 1, waar de Ned. Her
vormde Gemeente Ds. M. Jongebreur, cDe
25 jaar deze Gemeente gediend heeft, een
fraai huisorgel ten geschenke gaf, heeft de
jubilaris op zyn beurt als een herinnering
aan zijn arbeid een compleet zilveren avond-
maalstel voor de oude kerk ten geschenke ge
geven en voorts nog een zilveren doopbekken.
RECHTS EN LINKS.
Te Sliedrecht heeft, naar merci ons
meldt, de nieuw opgerichte Vereoniging van
Vrijzinnig-Hervormden een schrijven ge
richt aan Ds. F. E. van Santen (voorheen
vrijzinnig, thans rechtzinnig), predikant der
Ned. Herv. Gemeente aldaar, waarin hem
is verzocht zich officieel naar elders be
roepbaar tc stellen en bij zijn predikbeur
ten ter plaatse zich zooveel mogelijk door
vrijzinnige predikanten te doen vervangen.
KERKGEBOUWEN
Te Ameide zal vanwege den Raad der
Geref. Kerk as. Woensdag plaats hebben de
aanbesteding van den bouw ecner kerk aan
het einde van de Prinsegracht (Oostzijde).
Te Goes zal voor het nieuwe kerkge
bouw der Geref. Kerk as. Vrijdagmiddag door
Ds. R. J. van der Veen de eerste steen geleg«f
worden. Het fundeeringswerk voor kerk en
toren is geheel gereed. Nieuwe aangrenzende
pastorie en kosterswoning staan thans onder
den kap.
Te Vinkeveen wordt overwogen en
nagegaan of het wenschelijk en mogelijk is
voor de Ned. Hervormde Gemeente een
nieuw kerkgebouw te stichten.
KERKORGELS
Te Scherpenzeel zal de Geref. Kerk
RUSTHUIZEN
Te Almelo wordt een financieele cam
pagne op touw gezet, om dc stichting van
ecu Tehuis voor Ouden van Dagen vanwege
de Geref. Kerk mogelijk te maken.
AVONDMAALSBEKERS.
Te. Rotterdam kwam in den Kerke
raad der Ge.ref. Kerk ra Hersteld Verband
ter sprake het gebruik van persoonlijke
avondmaalsbekers. Besloten werd op de a.s.
Gemeentevergadering dit punt ter sprake te
brengen in dier voege, dat de Kerkeraad
voorstelt, de gemeenschappelijke bekers en
de persoonlijke bekers voorloopig te blijven
gebruiken.
ALBERT SCHWEITZER.
Weer naar Lambarcns.
Prof. Schweifeer zal op 29 November naar
■Bordeaux afreizen, om aldaar scheep te gaan
naar Lambarene. Hij is deze maal weer ver
gezeld van zijn vrouw. Hun dochtertje laten
zij in den Elzas achter.
Hij zoekt een chirurg.
Prof. Schweitzer zoekt als helper ten spoe
digste een liefst chirurgisch gevormd Neder-
landsch arts.
veertig-jarig jubileum
Vandaag is 't S0 jaar geleden, dat de heer
G. van Doornik als onderwijzer aan de Ch
Nat. School te Haserswoude-Rijndijk
junctie trad. Veertig jaren heeft hij onafge
broken zijn beste krachten aan bovenge-
noemde school gegeven. Met groote liefde
toewijding heeft hij het Chr. onderwijs ge
diend. Ook op menig ander tererin heeft de
jubilaris zich verdenslelijk gemaakt.
GIFTEN EN LEGATEN.
Te Amsterdam ontving Ds. A. G. H.
van Hoogenhuyze, predikant der Ned. Herv.
Gemeente, van N. N. een gift van f 1000
voor de Eltlieto- en de Willem de Zwijger-
Te Den Haag ontving Ds. P. J. Mole
naar, predicant der Ned. Her/. Gemeente, een
gift van f 600, gelijkelijk te verdeelen onder
„Kindertoevlucht" en „Iündarzorg"'.
Schoolnieuws.
hooger onderwijs.
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN.
Vanwege het Oud-Stud«mtenfonds 1906 zal
van Maandag 25 tot Vrijdag 29 dezer, telkens
des avonds te 8 uur Prof. Dr. Albert Mi-
chotte, van Leuven, een reeks van voordrach
ten houden in de aula der Univers teit al
hier en spreken over „Het vraagstuk van
het dynamische in de psychologie en „Psycho
logie en algemeene ontwikkeling".
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN.
Het Collegiun Theologicum F.F.F. te Lei
den zal op 28 en 29 dezer met oud- en eere-
leden zijn zevende lustrum op feestelijke
wijze vieren.
Het programma van den eersten dag ver
meldt o.a. een receptie te 4 uur in de „Ver
gulde Turk" en de 'officieele vergadering
's avonds half negen eveneens aldaar, waar
in Dr. van Wijngaarden, Drs. van Nooten
en Ds. Pop het woord zullen voeren over
verschillende theologische onderwerpen.
PROF. Dr. E. D. WIERSMA.
Prof. Dr. E. D. Wiersma te Groningen is
henoemd tot correspondeerend lid van de
Royal Medico-Psychological Association te
Londen.
middelbaar onderwijs.
CHR. H. B. SCHOOL TE ALPHEN.
Met ingang van 1 Dec. a.s. is benoemd tot
leeraar in de Duitsche Ta^l en Letterkunde
aan de Chr. H. B. School met 5-jarigen cursus
le Alph«m aan den Rijn de heer A. Teppema,
leeraar aan de Ryks H B. School te Utrecht.
lager onderwijs.
HOOFDBENOEMINGEN.
Rotterdam (Prinses Juliana-Bewaar-
school der Ned. Herv. Gemeente, Jonkerfrans
straat 105), mej. C. C. C. Roelofs, onderwij
zeres aan die School.
onderwijzersbenoemingen.
Munnikeburen, mej. H .de Bruin te
Scharsterbrug, ass. aan de School op de Noed
Rotterdam Keuchenisschool, Zomer
hofstraat 83, hoofd H. van den Tol), mej.
N. Notenboom, aldaar. Pe benoeming ge
schiedde wegens uitbreiding.
Jutphaas (Ned. Herv. Gemeenteschool,
hoofd K. Klynsma), mej. J. van der Meer te
Doornspijk,
De
hoofd
Marken (Herv. School, hoofd H. Re-
miëns), C. L. Bikkers te Woerden. Ing. 1
Febr.
Katwijk aan Zee (Herv. School V,
lste Vuurbaaspad 2, hoofd P. van der Laan),
J. van Elk te Katwyk a. d. Rijn. Voor tyd.
AANSCHAFFNIG KACHELS DOOR EEN
SCHOOLBESTUUR.
Het Bestuur der Vereen, voor Scholen met
den Bijbel te Wynjeterp (gem. Opsten-
land) had by den Raad deier gtuneente een
aanvrage ingediend voor het aanschaffen vun
twee nieuwe kachels en twee kachel schennen
ter vervanging van twee oude kachels, die
met meer voor het gebruik geschikt waren.
Deze aanvrage had plaats overeenkomstig art.
72 der L.O. Wet 1920 en werd door den Raad
ingewilligd.
de saar-onderhandelingen
INGEZONDEN MEDEDEELING.
ZORGT DAT UW GEWiCHT
TOENEEMT
3 POND IN 30 DAGEN
M...i-mo mei
Zo bevatten rijkelijk de
do originele
Nadat de Raad de aanvrage had ingewil
ligd hebben B. en W. een onderzoek inge
steld of herstelling der oude kachels nog mo
gelijk was en kwamen tot de conclusie dat
dit inderdaad het geval was. Dit onderzoek
had te laat plaats en had moeten geschieden
vóórdat de aanvrage door den Raad werd be
handeld. In dat geval had de Raad zyn me
dewerking kunnen weigeren en had het
Schoolbestuur in beroep kunnen komen by Ge-
dep. Staten van Friesland.
B. en W. willen het raadsbesluit niet uit
voeren en willen de oude kachels doen herstel
len. Het Raadsbesluit is onherroepelijk gewor
den, daar geen beroep daartegen is ingesteld.
Daarby komt nog, dat, doordat de Raad zijn
medewerking verleende voor het aanschaffen
van nieuwe kachels, deze kosten ten laste
van de gemeente zouden komen terwyl, in
dien de oude kachels hersteld zouden worden
de kosten hiervan ten laste van het School
bestuur zouden zyn, welke kosten dan weer
aan de gemeente in rekening zouden kunnen
worden gebracht, als zynde kosten bedoeld in
Art. 55 der L.U. Wet.
Het Schoolbestuur riep nu de beslissing in
van den Minister van Onderwijs, volgens art.
77, 6e lid L.O. Wet '20. Dit heeft uitslui
tend toepassing „indien B. en W. tegen het
bestek, tegen de keuze van het terrein of te
gen de voorgenomen eerste inrichting be
zwaar hebben of de raming der kosten te
hoog achten, en dit bezwaar niet door over
leg kan worden worden opgeheven, en het
gemeentebestuur of het schoolbestuur de be
slissing van den Minister inroept
•/issing van den Minister inroept." Daar
z ch geen der bovengenoemde gevallen voor
doet, kan van een beslissing geen sprake
W.
Opsterland zyn volgens het
Raadsbesluit in beginsel verplicht totr de
beschikbaarstelling van de benoodigde gelden
voor het aanachaffen van kachels en kunnen
alleen bezwaar maken overeenkomstig art.
<7, 6e lid L.O.-wet '20 tegen soort of prys
den aan te schaffen kachels.
Daar dit laatste evenwel niet het geval
was, besliste de Minister dan ook, dat in dit
gesohil tusschen B. en W. en het School
bestuur te Wijnjeterp, art. 77, 6e lid der
L.O.-wet van toepassing was. Het beroep op
den Minister is dus tevergeefs geweest. Het
Gemeentebestuur zal, nu de zaak zoo staat,
het Raadsbeslu t wel uitvoeren, doch anders
kan het Schoolbestuur zich wenden tot den
Commissaris der Koningin.
examens.
EXAMENS-WISKUNDE.
23 Nov. MO. Akte K 5. (Hoo-
fe Rotterdam r F" Van Dolde''
me1»?' Art' 8®" Ge8'" mej' C' J' "ttkunp te Al-
EXAMENS-GESCHIEDENIS
i*eïJ),,Nov-MO-Ak,e K
EXAMENS-RADIOTELEGRAFIST.
ho? erï". a 3 het in d' maanden Septem
ber. October en November J.l. «rhouden examen
ï'eier^fLVer«rö?en, van "rllflf'1(^ radlo-
telegraf 1st. zfon geslaagd voor het certificaat le
klaseo de heeren E. W Baien. W. C. Huisman
en A- Koekebnkker en voor het
certjfieaat 2e klasse de heeren: J. Anldriks, G.'
•St. H. F.' gI
der Wedden.
EXAMENS-ENGELSCHE TAAL.
voorzitter der Commissie voor de ln No-
t leden: Dr. J. Bo:
Kranendonk te Delft en J. H. Schutt te Den
Haag. Plaatsverv. leden zün: C. V. M. v. Spaen-
donek te Amsterdam. A. Boskertl te Groningen
en Dr. R. W. Zandvoort te Mimegen. Het schfif-
EXAMENS-ITALIAANSCHE TAAL.
EXAMENS-SPAANSCHE TAAL.
t mondeling examen M O. wordt gehouden
Gemengd Nieuws.
"VÜU LWVl'll 11vI I" IlKCITK>g.
Beide gewonden, mej. v. Harencnrspel en
de heer Romondc Righardus. zijn naar het
R. K. Ziekenhuis overgebrarht.
D00DELIJKE AUTO-ONGELUKKEN
Men meldt ons uit Sassenheim:
Toen de in dienst zijnde chauffeur van de
N.V. H. F. P. van Nieuwenhoven zich naar
zijn ouderlijke woning te Leiden begaf, werd
bij nabij de Wasbeokerlaan overreden door
een Brock way-autobus waarvan de chauf
feur door het schelle licht van een tegemoet
komende auto verblind was. Hij bekwam
dusdanige verwondingen dat de dood onmid
del lijk intrad.
De naam van het slachtoffer is J. Ambt
man; hij woonde te Leiden.
Te Limmen (N.II.) i9 het 4-jnrig pleeg-
zoontje van Doctor, dat op de brug tusschen
Limmen en Castricum speelde, door een
vrachtauto uit Castricum gegrepen cn on
middellijk gedood.
AUTO-ONGELUK.
Men meldt ons uit Wassenaar:
Op den Katwijkschen weg ter hoogte van
den weg naar Rijksdorp had een amo-onge-
luk plaats. De bestuurster van een auto
nam bij het uitwijken van een naderenden
auto, de bocht verkeerd en botsto tegen ceu
boom. Zij kreeg wonden aan handen en
lippen cn een naast haar gezeten heer een
(ernstige wond boven het linkeroog.
Beide gewonden, mej. -v. Harencarspel en
