WOENSDAG 20 NOVEMBER 1929 EERSTE BLAD PAG. 3
DOMINEESLEVEN VAN VROEGER.
Benarde omstandigheden.
Het eenige wat mijn oud-collega's in hun
vaak bekrompen levensomstandigheden
troosten kan, is het feit, dat het vroeger nog
veel erger is geweest in ons lieve vaderland,
zoo schrijft een emeritus-predikant in het
„Handelsblad".
We slaan b.v. de Kerkgeschiedenis der 17e
of 18e eeuw op en lezen daarin, zoo gaat hij
voort, dat een traktement van f 500 al groot
genoog geacht werd om daarvan te leven,
ofschoon er toen toch ook predikanten wa
ren, die met het verkoopen van „costelycke
wateren en welruyckende balsemoliën en
lesgeven, schoolhouden en koophandel, bij
een eenigszins talrijk gezin, hun inkomsten
zochten te vermeerderen".
Vandaar dat de bekende Dordtsche predi
kant Borstius dan ook van de grooten dei-
aarde in zijn dagen getuigt: „Sjr moeten ge-
60oycn en gebrayen, gestooft en gesmoort op
tafel bobben, 'maar Johannes de Dooper
moet hem met een ruijge pij en met
sprinchanen behelpen. Sy moeten kerkelike
speeihuysen bouwen, wilde, woeste en weel
derige 'kinderen opvoeden, a.1 snudon haar
leeraers besorgde weduwen nalaetcn en liaer
saed om brood gaan en de keukens tot wil
dernissen worden. Sij drincken de wijn uijt
schalen en seffen d'een roe.mer op d ander,
ma er Christi werklieden mogen liaer bete in
azijn doopen en verzengde aepen eten".
Kfasscr kon het wel haast niet om den
treurigen toestand van menig predikantsge
zin te schetsen. En geheel in overeenstem
ming daarmee is wel het gedicht uit dien
tijd, waarin een dominé klaagt:
'k Heb invloed in de kerk en veel geza,
daarneve
Men buigt zich voor mij neer als voor een
afgodsbeeld.
Waarheen ik mij begeef, ik word er als g
streeld.
Maar toch mij pijnt de zorg, gansoh karig
zijn mijn boeten.
En ga 'k ter eeuw'ge rust men zal mij dra
vergeten.
En nee, zoo vrouw en kind niet <zijn in
graf gedaald.
Zij worden beide wis door d'armoe achter
haald.
Al is de financiecle toestand van de mee;
te predikanten nog ver van rooskleurig, bij
vroeger eeuwen vergeleken, ook al was toen
alles veel goedkooper, is deze toch, gelukkig,
heel wat verbeterd!
HET SLAAPDUIVELTJE.
Ds. H. Veldkamp schrijft in het „Kerk
blad" voor Kralingsche Veer en Capellc a. d.
IJssel:
Ik zie nl. het slaapduiveltje eiken Zon 'ag
de Kerk binnensluipen, en wel bind ik dan
terstond den strijd met hem aan, maar i.m
kijkt ie me aan met een gluipende glimlach
als wou ie zeggen: preek jij nou maar raak,
maar wedden, dat ik minstens twee of drie
van je hoenders onder narcose heb, vóórdat
je eerste punt uit is, om uit hun dommel
niet meer te ontwaken, vóórdat het verlos
sende .„Amen" gesproken is? IJ weet wei,
die merkwaardige dommel, die je alleen
maar in de kerk kunt gewaarworden, ge
paard met korte hoofdknikjes, waarbij je
zoo heel in de verte een stem hoort, als uit
een andere wereld, en waarbij je een gevoel
hebt of je al maar op een schip op en neer
deint, kortom een echt „stichtelijke" dom
mel. Dat is de narcose, waaronder het slaap
duiveltje z'n slachtoffers brengt, ên over dat
duiveltje wou ik nu iets zeggen. De Grieken
noemden hem Morpheus, en namen hem wel
op in den kring der goden, maar in elk ge
val i s 't dan een afgod,, en tusschen een af
god en een duivel is niet zoo'ri razend groot
verschil.
't Is een handig duiveltje. Hij verspilt
geen oogenblik zijn krachten aan zielen, die
hongeren naar het brood des levens,
heeft hij geen tijd voor, want een preek
duurt gemeenlijk maar anderhalf uur, en...
de prediker doet wijs hem ook gen tijd te
laten, door de preek twee uur of langer te
laten duren.. Dat is met het slaapduiveltje
onder één hoedje spelen.
Dit duiveltje moet dus z'n tijd uitköbpen.
Stel, hij begon op 't rijtje af, dan zou
mogelijkheid bestaan, dat de tijd om vv
vóór er één zieltje gevangen was. Daarom
legt hij liet handiger aan, en loopt direct
op die banken aan, waar hij z'n klantjes
weet te zitten. Hij heeft zoo z'n vaste loop.
Indien hij vingerafdrukken naliet, zou ik ze
u op enkele van onze mooi-geverniste, eer
biedwaardige kerkbanken kunnen aanwij
zen.
't Is ook een zeer suggestief duiveltje.
Hij suggereert z'n patiënten, die in z'n ar
men wegzakken, dat ze alles gehoord heb
ben wat de domino zei. En de yjtwerking is
verbluffend. Als nl. deze kerkgangers na ge
noten rust het kerkgebouw verlaten, spre
ken ze vrijmoedig hun oordcel uit over de
preek. Meestal valt het aldus uit: nu, ik
v hooi* liever wat anders; dat de zondaar op
't diepst vernederd wordt, hoor je tegen
woordig niet meer; dat was vroeger toch
maar anders.
't Is ook een zeer wreed duiveltje. Op
de meest ongelegen oogenblikkcn laat hij
z'n slachtoffers in den steek. Tevergeefs roe
pen z'n aanbidders hem aan, als ze 's avonds
vanwege de vele zorgvuldigheden des levens
den slaap maar niet vatten kunnen. Dan
slaapt hij, zooals de Baal der Kannel-
priesters, en laat z'n vereerders onrustig
rondwoelen. De slapeloosheid 't is vreemd
waar ze in de kerk nooit last van heb
ben, grijnst als een grimmig monster hen
aan. De ongerustheid over het dagelijksch
brood ontrooft hun menigmaal den slaap,
maar de onrust hunner ziel doet 'dat nim
mer. Als ze slapen willen, dan kunnen ze
vaak niet slapen, en als ze niet slapen mó
gen, dan moeten ze slapen, 't Is een wreed
duiveltje.
't Is eindelijk een sterk duiveltje. Hoe
vaak is hij niet ondanks mijn bidden en
alles, zegevierend uit het strijdperk getre
den. Ik vrees daarom, dat er door hen die
door dit duiveltje geplaagd worden, zelf niet
genoeg wordt meegebeden. En toch is dat
het middel, om van dezen kwelgeest te wor
den verlost Bidden. Maar ook werken. Door
ernst te maken met de voorbereiding voor
den sabbat Wie het juist Zaterdagsavonds
laat doet worden, speelt dit slaapduiveltje in
de kaart Die speelt dus een g e v a a r 1 ij k
spel.
VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM
Teneinde aan alle ongerustheid, die schijnt
te bestaan, een einde te maken, deelen Direc
teuren der Vereeniging voor Hooger Onder
wijs op Ge reformeerden Grondslag mede, dat
de looper.de geruchten, als zouden op het Uit
breidingsfonds ten behoeve der Vrije Univer
siteit, of op het kapitaal der Vereeniging
•oor Hooger Onderwijs op Geref. Grondslag
nin' of meer ernstige verliezen zijn geleden,
/an allen grond ontbloot zijn.
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
Burg. en Weths. van Amsterdam stellen den
Ilaad dier gemeente voor, eervol ontslag te
verleenen aan- Prof. Dr. G. Hondius Boldingh,
als buitengewoon hoogleeraar en aan den heer
Prof. S. Mendes da Costa, als hooglceraar 'aan
de Universiteit, beiden met ingang van 15
September 11)30.
LAGER ONDERWIJS.
HOQFDESNOEMINGEN.
Tienhoven (U)„ N. Bos te Zeist. Voor
tijdelijk in de maand Januari.
Nigtcvecht (Chr. Nat. School), J. C.
J. Kuntz, ond. te Voorthuizen.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN.
Barnevel d-S t r o e (Herv. School, hoofd
E. Kamphuis), J. Werner te Ede en als kw.
met akte mej. B. E. Huybregsen te Amers
foort. Ing. 1 Jan.
Meppel (Herv. M.U.L.O. School), Juli-
anastraat, hoofd J. Kamphorst), K. Fokkema
te Zandvoort. Voor vast. aang.
Garderen (Herv. School), P. H. va:
te Eist (U.). Ing. 1 Jan.
NIEUWE CHR. SCHOLEN.
Te Woerden zal een Chr. Bewaarschool
geopend worden Zaterdag 30 November
des middags te 3 uur.
SCHOOLKWESTIE.
Te Ruinen (Dr.) heeft de Gemeenteraad
voor den tweetien keer, nu met 7 tegen 4
stemmen, besloten geen gelden toe te staan
voor de stichting van- een Chr. School voor
L. O. te Pesse B. en W. hadden voorgesteld
de gevraagde gelden toe te staan.
EXAMENS.
PROMOTIES
ACADEMISCHE EXAMENS.
Godgeleerdheid: -
RllkBunl
Gesl. Wis-
H. J. Woltei
EXAMENS-NED. TAAL.
M.O. Akte K 7
EXAMENS GESCHIEDENIS.
t e r d a m, 19 November. M.O. Akte
EXAMENS MACHINIST.
Haas. 19 Nov. Geel. voor dl
DE MOORD IN DE FABER VAN RIEMSDIIKSTRAAT
VOOR DE HAAGSCHE RECHTBANK
De belangstelling
buitengewoon groot. De publieke tribune
was geheel met belangd/lenden bezet
ook in de zaal was nagenoeg geen pk
onbezet.
Na opening der zitting werd een i
vang gemaakt met het
deze zaak was1 Vaak zeer bang. Meermalen is er sprake
van echtscheiding geweest, telkens werd
een eisch daartoe echter, na besprekingen
met den verdachte, weer ingetrokken.
Dé president maande verdachte, die
zich tijdens dit verhoor nog al opwond en
herhaaldelijk gesticuleerde, aan zich kal:
Schoolnieuws.
HOOGER ONDERWIJS.
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN.
By Kon Besluit van 16 November is
aanstelling van dr. G. Holst tot bijzonder
hoogleeraar voor den leerstoel gevestigd van
wege de stichting „Leidsch Universiteits
fonds" aan de Rijksuniversiteit te Leiden,
om onderwijs te geven in de natuurkunde,
bekrachtigd.
ONDERWIJZERSOPLEIDING.
De heer H. J. van Wijlen, directeur cener
kweekschool met den Bijbel te Rotterdam,
schrijft in het Jaarverslag zijner School o.m.
het volgende:
;n menseh zoo de eindpalen ziet van
rk, van zijn werkleven, mag hij we)
eens omkijken. Wat heb ik nu toch wel uit
gevoerd zoo'n 40, 50 jaar? Met zoo velen heb
ben wij gedraafd, geslaafd. En... vergeefs?
Of heeft de. Heere als in clen slaap in al dat
werk nog wat willen leggen, waardoor het-
niet alles ijdel blijken zal, maar er iets in
zal wezen, dat blijft, dat zal uitloop/
de heiliging, eere en prijs van 'sHeeren
Naam?
Hoe zullen wij dpt nu uitmaken, terwijl
wij hier staan met de oogen open, én toch
het beste \verd ontvangen als in den slaap?
Dat weet ik wel: wij zijn er nog niet met
onze kweekscholen, met onze opleiding.
Ik noem maar een paar gedachten.
M.i. moeten de. z.g. spcciaal-Christelijke
vakken in leerstof en leertijd" worden uitge
breid Zij mogen op onze scholen niet con
tent zijn, zoolang zij niet in elke klasse 5
lesuren hebben. Ik denk om een regeling als
volgt (ik neem nu onzo nog vierklassige
school): Bijbelsche geschiedenis: 2, 2, 2, 2,
Geloofsleer: 0, 2, 2, 1, Kerk- en Zendingsge-
schiedenis 1, 1, 1, 1„ Bijbelsche Aardrijks
kunde: 0, 1, 1, 0, Methodiek (vertellen): 0,
0, 0. 1, samen 4 maal 5 20 lesuren.
Een tweede vraag: hoe zullen we de prac-
tische opleiding toch 's eerlijk op pooten
zetten?
Een derde: hoe zorgen, dat onze meisjes,
die nog een vak meer hebben dan de jon
gens, niet te zwaar belast worden?
Een vierde: hoe zal heel onze vorming niet
alleen geven een opleiding tot onderwijzer
maar ook een opvoeding tot opvoeder, tot
mannen en vrouwen van Christelijke levens
opvatting. 'k Weet wel, het intellectualisme!
heeft ons die vraag doen vergeten; wordt
het geen tijd onze oogen eens uit te wrijven?
Eerst eens te trachten weer wrijfhanden te
krijgen?
Ëen vijfde: hoe helpen we ons lezen en
ons zingen er bovenop. Daar praat ik maar
liefst niet over; ik begin mij dan zoo verve
lend te voelen, dat Ik ongetwijfeld ook voor
een ander vervelend word. Maar als 't u
blieft, denk er eens om!
Een zesde: hoe brengen wij in de school
menschen, physisch sterk en met levende
levensplannen voor de groote zaak van ons
onderwijs
Nu zou ik nog willen praten over de op
leiding van 18 tot 20. Maar ik heb al ge
noeg; voor mijn oog ligt daar een onover
zienbare stapel spoelen en draden, die er in
moeten, in het weefsel, dat een goede har
monische onderwijzersopleiding hecten zal.
Ten slotte zoek ik nog aandacht voor de
'raag, hoe wij in den opleidingstijd een te
genwicht kunnen bieden tegen den sterk
op eigenbaat gcrichten arbeid der jonge-
menschen. Ik denk daarbij aan medewer-
jeugdwerk, evangelisatie, huisbe
zoek in gezelschap van ouderen, kampceren.
Zeker, er zijn nog meer vragen, maar deze
zijn voldoende om te doen gevoelen hoe
veel moeilijkheden'de opleiding, bijzonder de
Christelijke opleiding, de eerste jaren uit
den weg heeft te ruimen, wil zij in 's Heeren
wijngaard cn in den heelen arbeid der
school, jongemannen zenden, die zij kan
aanbevelen als berekend voor de verheven
taak.
Het eerste, dat onze opleiding daarvoor
noodig heeft, is zekere bewegingsvrijheid,
vrucht van vertrouwen van ons volk in zijn
verschillende richtingen in de kweekscholen
zijner aanstaande onderwijzers.
Zonder die vrijheid, zonder dat vertrou
wen kan zij wel platgetreden, welbekende
paadjes weer en weer afloopen; grijpen naar
hooger doel, zoeken naar ruimer, vrijer,
niger veld kan zij, geeqneentreerd als haar
kracht steeds sterker wordt op van buitenaf
opgelegde taken, niet:
Tot scha van ons nationaal onderwijs.
Op het oogenblik schijnt de toeleg onze
opleiding tot 18 jaar in te lijven bij Mid
delbaar en Voorbereidend Hooger Onder
wijs te rusten; do strijd om dc eindexamens
blijft nog steeds onrust blazen over ons
werk.
En dat, terwijl wij, die midden in het
werk staan, bij openbaar of bij bijzonder,
voor ons en voor onze jongens en meisjes
vragen met rust te worden gelaten. Wij kla
gen of zuchten niet onder den zwaren last,
van 10 vakken klom het programma op
15 wij wenschen enkel, dat men ons aan
onze opleiding en examens stil laat voort-
werken.
Tt Arnhem werden voor den bouw van
een Ned. Hervormde kerk op den Paaschbcrg
in de afgeloopen veek een gift van f 5000 en
een van f 10O0 ontvangen (in de week tcvoivn
eer, van f 2000 cn een van f 1000).
AMSTERDAM.
DE VACATURE VON FRYTAG DRABBE.
Op de R.K. lijst komt als opvolger van den
heer von F-rytag Drabbe voor, de heer J a c.
Gottsclialk, secretaris van den R.K.
Volksbond, dat is de plaatselijke vakcen
trale der R.K. arbeidersbeweging.
De heer Gottsclialk heeft wet eere gediend
de R.K. Vakbeweging en standsorgani
satie en is een goed stylist, die in zijn kring
groote waardeering ontvangt..
Heden wees het Centraal Stembureau den
heer Gotts chalk als lid van den Raad aan.
Neemt de heer Gottschallc de benoeming
aan, dan hebben wij de secretarissen van 4
plaatselijke vakcentralen in onzen gemeen
teraad.
De heer Pothuys (soc. dem.) is secre
taris van den A. B. Bde heer Kitsz (rev.)
is secretaris varr het P. A, S., de heer Baas
(A.R.) is secretaris van den A. C. B. en de
nieuw gekozen heer Gottsclialk, is zooals
wij zagen, secretaris van den R.K. Volks
bond.
Land- en Tuinbouw.
BLOEMENVEILINGEN TE ROTTERDAM.
Voortaan zullen ter coöp. tuinbouwveiling
„Rotterdam en Omstrekea'' op Maar,
Woensdag en Vrijdag, telkens 's morgens 9
uur, bloemenveilingen gehouden worden.
Rechtzaken.
getuigenverhoor.
Inspecteur v. d. Heuvel vertelde hoe
1 ij het lijk van de vrouw in huis gevonden
hela. Op verschillende plaatsen lagen leege
hulzen. Onder een tochtdeur vond get. een
browning, geladen met zes kogels. De
gevonden kogels waren evenwel grooter dan
die in deze revolver. Een tweede revolver
heeft getuige niet gevonden, hoewel hij er
nog naar gezocht heeft.
Vervolgens werd de Commissaris van Po
litie, de heer P. K r a m e r, gehoord.
Verdachte was erg van streek en is pas
den volgenden dag uitvoerig ondervraagd.
Verd. was thuisgekomen met vrede
lievende bedoelingen, maar er is toch weer
twist gekomen, waarna verdachte, op naar
zijn zeggen onverklaarbare wijze, met een
revolver in zijn hand heeft gestaan, welk
wapen ook is afgegaan. Hoe vaak er gescho
ten isj wist verdachte niet te zeggen. Eerst
zou er een schot in de keuken gevallen zijn,
daarna grepen verdachte en zyn vrouw elkaar
vast en toen zijn zij in den gang terecht
gkomen, daar is de vrouw gevallen. Verdach
te zou toen, staande, op zich zelf geschoten
hebben en daarna eveneens zijn neergevallen.
De rechercheur van politie Van D r i e 1,
die eveneens op de plaats van 't misdrijf is
geweest, heeft het lijk verzegeld en later
broer van het slachtoffer getoond,
die het als dat van zijn zuster herkende.
Getuige heeft verdachte op den grond lig
gende aangetroffen. Verdachte had een
wond aan zyn hoofd. Getuige heeft niet ver
der onderzocht wat de aard van de moord
was, omdat direct daarop de hulpdienst kwam.
Toen getuige binnenkwam, vroeg hij aan
verdachte: heb je het nu toch gedaan? Ver
dachte knakte en bevestigde dit en uitte
woorden in den zin van: zy heeft het er ook
naar gemaakt
De president: Volgens een verhaal zou
verdachte alleen toestemmend geknikt heb-
G etui ge h'eld thans echter vol, dat
verdachte woorden als hiervoren bedoeld, al
huilende, heeft gebezigd.
Verdachte heeft tegenover getuige erkend,
dat hjjj de revolvers uit België had mede
gebracht. Het was verdachte's bedoeling ge
weest, zich met zyn vrouw te verzoenen. Zij
zou hem echter gesard hebben, waarna hy
het wapen tevoorschijn zou hebben g&-
haald, dat ook is afgegaan.
De president wees get. nog even op het
zonderlinge verschil tusschen zijn verklarii
van nu en die voor de rechter-cormnïssar
Daarna leggen de deskundigen verklarh.
gen af. Verd. wordt toerekeningsvatbaar ge
acht.
De gep. kapitein en wapendeskundige, do
heer O 1 y, heeft da in beslag genomen
voivers, kogels enz. onderzocht. De voort.
pen bleken-getuige afkomstig tc zijn uit een
fabriek te Luik. De wapepns zijn van deug-
dclijkcn: aard en hebben een zeer groot door
dringingsvermogen. Een schot op korten af
stand gelost, kan dan ook zeer zeker doode-
lijk zijn.
Getuige erkende de mogelijkheid, dat het
te houden, daar de zaak anders builen zijn
aanwezigheid zou moeten worden behan
deld.
Verdachte: Ik blijf toch kalm.
Rechter mr. Klomp: Neen, u hin
dert mij!
Een volgende getuige, de koopman
dachte, schetste verdachte's vrouw als zeer
toegeeflijk van aard. Verdachte was haar
echter niet trouw, naar zij getuige meer
malen heeft verteld. Ook heeft zij hem wel
medegedeeld, dat verdachte haar met een
revolver bedreigd had. Getuige achtte hem
wel in staat, om zijn bedreigingen ten uit
voer te brengen.
ch te bestreed de verklaringen
legde minder g
van dezen getuige
stige verklaringen omtrent hem
eigen huwelijksleve
De
zijn
Ook een chauffeur, die vroeger bij ver
dachte gewerkt heeft, legde ongunstige ver
klaringen af omtrent de houding en het op
treden" van verdachte's vrouw.
Een 14-jarig dochtertje van verdachts-
deelde mede, dat moeder haar verteld had.
dat vader gezegd had, zich van kant te zul
len maken. Moeder voegde daaraan npg toe:
die dat zelf zeggen, doen het toch niet.
Nog verschillende andere getuigen ver
klaarden omtrent het onaangename cn ru-
zie-zoekenk karakter van verdachte's vrouw.
Zoowel op de markt als in huis ging de
vrouw tegen verdachte, die echter, volgen.'
de getuigen, veel van haar hield, te keei'
zonder dat er vaak aanleiding voor bestond
Voorts werd de vrouw geschetst als zeei
vuil en zonder zorg voor haar huishouden
hoor afgeloopen en werd de zitting verdaagt
Om kwart voor zes was het getqigenver-
tot Zaterdagmorgen 10 uur.
's-GRAVENHAGE
HET UITBREIDINGSPLAN
VLIETBEWONERS IN STOMPWIJK
WENSCHEN GEANEXEERD TE WORDEN.
Vier-en-twintig bewoners van den West
vlietweg Voorburg, gemeente Stompwijk,
hebben een adres aan den raad van Den
Maag en aan Ged. Staten gezonden, waarin
zij verzoeken te bevorderen, dat dit gedeelte
van Stompwijk, dat, naar zij aanvoeren, ge-
si'dent maakt aan het dispuut j heel op Voorburg is aangewezen, bij een
dat hierop tusschen getuige en verdachte eventueele annexatie van Voorburg, ook bij
ontstond, een einde met de opmerking: Den TIaag wordt gevoegd,
het genoeg, nu hebben jullie elkaar
RECHTBANK TE ROTTERDAM
ii boekdrukkci
s maanden Mi
i 27 branden t
:elling der regec
Nou
voldoende uitgescholden.
De vrouw, met wit verdachte samenee-
leefd heeft, vertelde, dat -verdachte haar aan
vankelijk verzwegen heeft, dat hij getrouwd
was. Naderhand heeft hij het verteld; hij
zeide toen dat hij drie kinderen had. In
December 1928 is getuige zwanger geworden.
Zij heeft er toen ten sterkste 'bij verdachte
op aangedrongen, dat deze zich zou laten
scheiden. Verdachte heeft ook getuige wel
eens bedreigd, echter nooit met een revol-
"t, maar wel met een knipmes.
Ten slotte heeft getuige verdachte gesteld
tusschen de keuze tusschen haar en zijn
Getuige sprak steeds zeer onvrien
delijk over zijn vrouw en noemde haar een
beest. Getuige is tezamen met verdachte op
den 30cn Mei naar den Haag gereisd. Dit
was, naar verdachte haar zeide, voor een
laatste bijeenkomst met het oog op de echt
scheiding. Getuige heeft toen niets aan ver
dachte gemerkt. Zij zelf stond volkomen
buiten het gebeurde en heeft er ook nooit
hij verdachte op aangedrongen, dat. hij j
dergelijks zou doen. Wel heeft verdachte
zich tegen over haar uitgelaten in dien z...,
dat zij samen in het water zouden springen
om er een einde aan te maken.
Mr. B o u r 1 i e r merkte getuige op, dat zij
verdachte ook eens ontrouw is geweest
Toch heeft hij haar toen niets gedaan.
Daaruit mag toch wel worden afgeleid, dat
verdachte niet iemand is, die tot. alles in
staat geacht mag worden. Zijn bedreigingen
waren meer comédiespel. Getuige weet dat
ook. wel.
Te 1 uur werd de zitting geschorst tot
kwart na twee.
Na dc pauze Is het getuigenverhoor voort
gezet.
Voorgeroepen werden een 17 jarige zoon
en een IS jarige dochter, die beiden ten gun
ste van den vader getuigden. Moeder werd
de voornaamste schuld van de ruzies ge
noemd.^
Dc dócfiter verklaarde, dat de moeder ten
slotte echtscheiding -heeft aangevraagd. De
reden hiervoor zou volgens getuige alleen
geweest zijn, dat moeder vrije koopvrouw
wilde zijn.
Op de dag van de misdaad heeft got. met
In een uitvoerige toelichting worden de
gronden voor het verzoek aangegeven.
Deze komen overeen niet die, welke aan-
;voerd worden door 73 inwoners van
Stompwijk, die onafhankelijk van het eerst
genoemde adres, een verzoek richtten tot
Ged. Staten van Zuid-Holland. Deze Stomp-
wijkers, wonende aan de Westvlietweg (van
de Posteaikade te Rijswijk tot de spoorweg-
Den 1-IaagGouda) en in het Park
Leeuwenliergh, dus nagenoeg tusschen Rijs-
■yk en Voorburg) liebben de aandacht van
Geel. Staten gevraagd voor het door hen be
woonde gedeelte Stompwijk. Deze gemeente
kan niet in slaat v. orden geacht de belan
gen van dit uit een oogpunt van natum>
schoon zeer zeker tot een der mooiste pun
ten van Zuid-Holland behoorend, gedeelte
naar beliooren te behartigen, doordat het
onvoldoende eischen stelt aan de bebouwing
waardoor dit gedeelte hopeloos wordt be
dorven.
Het politietoezicht is onvoldoende en be
hoorlijke brandbluschmiddelen ontbreken.
Zelfs voor het lager onderwijs alsmede
voor het betrekken van electriciteit en gas
moet de bemiddeling van de naastbij gele
gen gemeente (Voorbuig) worden ingeroe
pen. Daarom verzoeken zij bij het vaststel
len van de grens voor 's-Gravenhage, dezo
zoodanig te stellen, dat de Westvlietweg en
het Park Leeuwenbergh binnen de grenslijn
van 's-Gravenhage worden opgenomen.
ECHTSCHEIDINGEN.
Den Haag lieeft het grootste aantal.
Het aantal echtscheidingen in de groote
steden, neemt zeer sterk toe de laatste jaren
en gaat ver uit boven het gemiddelde voor
het heele Rijk.
In het onlangs verschenen Amsterdamsche
statistische Jaarboek was een vergelijking
oogenomen van het aantal echtscheidingen
in de groote steden van ons land.
Aantal huwelijksontbindingen op
10.000 gehuwde personen.
1924 1925 1928
Amsterdam
Rotterdam
wapen, wanneer het niet in de ruststand I haar broer vader van den trein gehaaid. Va-
staat, bij het uit de zak. halen of door iets' d?r sprak er direct over, dat hij de verhou-
HAAGSCHE GERECHTSHOF
i haar
Tot 12K2 pet. t
Het Haagsche gerechtshof heeft arrest ge-
ezen in een procedure tusschen M. J. baro-
:sse van ileerdt, wonende te Kiel, en de
commanditaire vennootschap Win. H. Müller
Co. te 's-Gravenhage.
Baronesse van Heerdt had vóór clen oorlog,
toen de ril ark nog een w aardde van f 0,60 had,
Müller Co. in verbruikleen tegen een
rente van 5 pet. een geldbedrag in marken
;trekt, van welk bedrag na gedeeltelijke
terugbetaling Müller Co. haar per saldo
nog in hoofdsom schuldig was 125,000 mark.
Nadat baronesse v. H. deze gel dl een ing in 1924
bad opgezegd, vorderde zij van Müller f 75,000
(125,000 X f 0,60), vermeerderd met /'ie rente
over de laatste 5 jaren.
Müller Co. was het met deze vordering
niet eens en zeide slechts verplicht te zijn tot
terugbetaling in het op dat oogenblik in
Duitscbland geldende betaalmiddel en wel in
verhouding van één der in eind 1924 geldende
marken tegen een biljoen van de door haar
ontvangen marken.
De Haagsche rechtbank overwoog
vonnis, dat in dit geval eischeresst
moet worden het risico van- de waardevermin
dering van de mark te hebben aanvaard.
De rechtbank ontzegde dan ook
nesse van Heerdt de door haar
vordering.
In hooger beroep heeft thans hét hof
andere uitspraak gedaan.
Waar baronesse van Heerdt een beroep heeft
gedaan op de goede trouw en billijkheid, oor
deelde het hof, dat een totaal waardeloos
worden en het bij de wet ongeldig verklaren
van de oude mark, waardoor alle kans op
herstel verviel, door niemand, zeker niet door
appellante, kon worden voorzien, terwijl an
derzijds mag worden aangenomen, dat Müller
Co. het geleende bedrag in haar bedrijf
heeft gebruikt en daarvan al het nut heeft
gehad wat er ten tijde van de geldleening van
te trekken was.
Daarom was het hof, met al deze omstan
digheden rekening houdende, van oordeel, dat
Müller Co. naar eisch van billijkheid
goede trouw verplicht was aan baronesse
Heerdt te betalen een bedrag, overeenkomende
met 12'X pet. van de waarde van de destijds
door haar ter leen ontvangen en pro resto nog
verschuldigde som, terwijl appellante op
goeding wegens achterstallige rente geen
aanspraak kan maken.
Het hof vernietigde dan ook het
-le rechtbank en veroordeelde alsnog Müller
Co. om aan baronesse van I-Ieerdt te betalen
een bedrag van f 9375, met 6 pet. van
i der dagvaarding af.
dergelijks kan afgaan. Get heeft b eromtrent
proefnemingen genomen. Van de 30 proe
ven, welke hij door. niet deskundigen heeft
laten doen, ging liet wapen twee keeren on
tijdig af
De deskundige heeft voorts geprobeerd,
het wapen in de rechterhand houdende en
het richtende op de linkerwang, zooals ver
dachte beweert, zichzelf te hebben willen
verwonden, de haan over te trekken. Dit
is hem echter niet gelukt.
Wanneer men echter vervolgens den ver
dachte het wapen geeft, gelukt het dezen
Wel.
De deskundige bevestigde op een vraag
van mr. Pourlier, dat men in dat geval
iemand, die men achter zich heeft, kan tref
fen en dat er dan toch horizontale wonden
kunnen ontstaan.
Getuige M o 1, koopman in Den Haag, ken
de de familie B. al jaren. De verdachte was
een zeer driftig man en deugde volgens ge
tuige niet. voor zijn vrouw, die een zeer kal
me vrouw zou zijn geweest. Verdachte heeft
zich tegenover getuige wel eens uitgelaten
i den zin van: kapot moet ze toch, het kan
ne niets verdommen, liet is toch zoo'n
reng. Getuige is echter nooit zelf bij een
uzie tegenwoordig geweest.
De president: Verdachte, hebt u der
gelijke woorden gebezigd?
Verdachte: Neen, nooit! Deze getuige
is zeer onbetrouwbaar.
Getuige Lobe, een zwager van verdachte,
deelde mede, dat een nichtje een pakje bij
hem gebracht heeft, daarbij zeggend, dat er
een revolver in zat. Zelf heeft getuige dat
niet gezien. Toen getuige hoorde, dat er
naar een revolver gezocht werd, heeft getui
ge het pakje naar het politiebureau gebracht
en daar overgegeven aan den rechercheur
Van Driel.
Deze getuige verzekerde voorts, dat ver
dachte's vrouw absoluut geen kalme natuur
had, integendeel. Verdachte is een eerlijk
zakenman, die hard werkte Voor zijn boter
ham. Zijn leven was echter een mislukking
door zijn vrouw.
De president: Maar hoe was verdachte
anders. Kwam hij wel eens bij andere
vrouwen?
Getuige: Daar weet ik niets van.
De president: De geiheele familie
anders, dat hij al eenigo jaren met een
andere vrouw leefde.
Getuige: Mij is daarvan niets bekend.
De president: Dat is wel merkwaar
dig. Ik geloof, dat uw verklaring eenigszins
eenzijdig is
Mr. B o u r 1 i e r: Hoe was verdachte voor
zijn kinderen?
G e t u i g e: Best. De vrouw echter niet.
De vrouw is op een St. Nicolaasavond eens
weggeloopen en toen %en jaar weggebleven.
F.r zijn toen drie kinderen bij getuige ge
komen, waarvan de jongste verwaarloosd
vVas. Ook zou de vrouw de waarde
geld niet gekend hebben.
Verdachte zeide, dat zijn vr<
wel geweten heeft, dat hij niet een- ander
leefde. Aan anderen heeft hij het echter
nooit verteld. Ook deze getuige was er dan
ook niet mede bekend.
Getuige Swaan, een broeder van het
slachtoffer, heeft het lijk van zijn zuster
herkend. De verhouding tusschen beide
echtelieden was, naar getuige verder mede
deelde, van den aanvang af zeer slecht. De
vrouw heeft meermalen verklaard, dat zij
door verdachte bedreigd werd. Getuige
stelde haar dan gerust, zeggende: Blaffende
honden hij ten niet Zijn zuster was echter
14.9-
23.2
9.9
10.8
32.8
10.5
ding weer goed wilde maken
eet niet of er geshchoten is. Zij
heeft gehoord, dat vader en de, rechercheur
"an Driel met elkaar spraken. Op een vraaj
an de rechercheur: B. wat heb je than:
gedaan, antwoordde vader: Zij heeft het c
naar gemaakt.
Get. verklaarde, dat moeder wérd opge
stookt door de familie en slecht voor de kin
deren zorgde.
Get. Ouderbroek heeft ongeveer vijf
jaren achter verd. gewoond. Er was vaak
-izie en verd. 'mishandelde daarbij zijn
'ouw wel eens.
Bedreigingen heeft hij hem echter nooit
hooren uiten, wel heeft de vrouw hm dit
erteld. Op.2/ Mei deelde de vrouw hem
mede, dat haar man den 30en
men cn dat zij. zoo hang was op dien dag
is het getuige opgevallen, dat alles pot dicht
was. Omstreeks half zes heeft getuige vijf
schoten hooren vallen. Het geluid kwam uit.
de richting van de woning van B. Getuige
is er op afgegaan; zijn vrouw zeide nog
tegen hem: o God, daar gaat juffrouw B
Bij de woning van B. gekomen, hield de
zoon getuige tegen. Met een mes in de hand
verhinderde de jongen den getuige om bin
nen te komen. Achter uit de woning heeft
getuige een meisje hooren roepen: Help,
help, het is gebeurd. Van ruzie tevoren
heeft getuige niet3 vernomen.
De vruow van den vorigen getuige ver
klaarde eveneens, dat er dikwijls ruzie was
tusschen de echtelieden B. Voornamelijk
was het de man die schold. Zij heeft hem
ook wel eens hooren roepen: ik sla je de
hersens in. Ook aan deze getuige heeft het
slachtoffer enkele dagen voro den 30cn Mei
haar angst kenbaar gemaakt, omdat haar
man zou komen. Omstreeks kwart voor vijf
in den middag van den noodlottigen dag
heeft getuige het slachtoffer voor het laats't
gezien. Juffrouw B. zeide nog tegen getuige;
de dag is nog' niet om. Nadat juffrouw B.
weer naar binnen gegaan was, zag getuige
dat alles dicht werd gedaan. Eenigen tijd
later heeft getuige vijf schoten hooren val
len. Haar man ging er op af en klom over
een schutting heen. Getuige zag, dat de
dochter het plaatsje kwam oploopen en
hoorde haar ook roepen: Het is gebeurd.
Hierna werd overgegaan tot het hooren
van de
getuigen décharge.
Getuige Vergroot is jaren in betrekking
geweest bij de familie Van B. Deze getuige
heeft eenige jaren geleden hulp verleend,
loen verdachte's vrouw weggeloopen was.
Het huishouden was geheel verwaorloosd,
de kinderen waren vervuild en de man lag
ziek te bed. De vrouw is vijf maanden
gebleven. Getuige heeft herhaaldelijk in dien
tijd getracht een of meer kinderen bij de
vrouw te brengen. Deze wilde daarvan ech
ter niets weten. De vrouw zou zoowel haar
man als oudste dochter herhaaldelijk heb
ben mishandeld.
O okeen broer van verdachte legde
klaringen of omtrent het wegloopen
verdachte's vrouw, den toestand, waari..
haar huishouden achterliet enz. Door toe
doen van deze vrouw was er altijd geld te
kort. Wanneer er dan ruzie ohtstond, vloop
de vrouw verdachte gewoon aan. De moedei
van verdachte gaf steeds weer geld aan ver
dachte om de zaak maar weer te sussen.
Zoo is er in don loop van de jaren mis
schien wel 30.000 gegeven.
Ken vroegere buurman verdachte ver
klaarde, dat de vrouw herhaaldelijk tegen
verdachte schold en dan erg te keer ging.
's-G r
Utrecht
Haarlem
Groningen
Gemiddeld 17.3 18.6 22.9
Het Rijk 8.0 8.3 9.9
Het. is geen eer voor de Residentie in dit
moreel zeer bedenkelijk verschijnsel de
kroon te spannen.
Gemengd Nieuws.
„GEWETENSGELD."
Wegens over vorige jaren te weinig be
taalde belastingen naar inkomen en (of) ver
mogen is ontvangen bij den inspecteur der
directe belastingen te Hcërenveen onder let
ter O. een bedrag van f 25.000.
llit Oost-ïndië
DE POSTVLUCHTEN.
BATAVIA, 20 Nov. (Aneta.) Het vliegtuig
van den regelmatïgen 14-daagschan dienst is
hedenmorgen naar Amsterdam vertrokken.
Er is 174 Kg. post aan boord.
Bij de K.L.M. is bericht ingekomen dat
het derde postvliegtuig op de retourvlucht,
de P.H.A.E.O., bemanning Duimelaar, Te Pas
en Walewijn tc 7.13 uit Batavia is vertrok
ken en te 11.13 uur tc Palembang is aange
komen.
WATERTEKORT IN SOERABAYA.
SOERABAYA, 19 Nov. (Aneta.) In den
laatsten warmen tijd was de beschikbare
waterhoeveelheid dagelijks practiseh precies
opgebruikt. In den afgeloopen nacht is daar
echter verandering in ontstaan, doordat er
800 kub. water te weinig bleek te zijn. Het
gevolg hiervan is dat de waterleiding be
sloot tot rantsoeneering vdn het water.
DROOGTE EN HONGERSNOOD OP
MANDOERA.
SOERABAYA, 19 Nov. (Aneta.) Volgens
berichten in de bladen bestaat op Madoera
speciaal in het Ramekasansche een groot te
kort aan voedingsmiddelen voor menschen
en dieren, tengevolge van de droogte, en het
mislukken van verschillende oogsten. De
nood wordt geïllustreerd door een aanvraag
door den regent van Pamakasan aan den re
sident om een renteloos voorschot van 3000
voor den aankoop van gaplek - oor de be
volking. Van uit verschillende plaatsen ko
men berichten over de sterfte van het vee.
Voorts is er gebrek aan water.
PERSDELICT.
MEDAN, 19 Nov. (Aneta.) Tegen den heer
J. R. Burghart, redacteur van „De Critiok"
is een strafvervolging ingesteld, wegens be-
lecdiging van drie inheemsche leden van
den Volksraad, over wie hij in het nummer
van 24 Juni geschreven had: Het is droevig
te moeten bedenken dat ongure inheemsche
volksmenners als de besproken typen, straks
in den Volksraad dc meerderheid zullen
gaan uitmaken.
GEMEENTELIJK ZIEKENHUIS.
MALANG, 19 Nov. (Aneta.) De gemeente
raad besloot gisteravond voor den bouw van
hot gemeentelijk ziekenhuis, waarvan do
kosten geraamd worden op 460.000, aan do
regeering een subsidie te verzoeken van
f 345.000.
