ERRES
RADIO
MOOI BUITENWONEN
BEBOUWING
ZUIDER-AMSTELLAAN
AMSTERDAM
EEN
CAUSERIE OVER
HET INTERIEUR
Hef Afvalwafer
BOUWBLAD No. 24
VOOR VOORBURG
ALLEEN
igteutoe Hefööcïsc Courant
MAANDAG 18 NOVEMBER 192!)
AMSTERDAM, 188 KEIZERSGRACHT, TEL.47655-44073
ROTTERDAM. STATIONSWEG 37 b - TEL. 11680
ISOLEERT
BESPAART BRANDSTOF
WEERT VOCHT
DEMPT GELUID
llllliliillllllllll
TE HUUR: moderne, geriefelijke, vrije Huizen
meS gr. Tuin aan de Torenlaan te OVERSCHIË.
Huurprijs f 62.50 per maand. Te bevragen:
NI Maatsch. lot Expl.van (kloeken.
CooSsÊrageS S4 - Rotterdam - Tel 3 2265
Voor de massa's vreemdelingen die in Am
sterdam rondgeleid worden ibiedt de stads
uitbreiding altijd nog 't voornaamste punt
van het program. En inderdaad, het Mecca
van de Volkshuisvesting verdient zijn repu-
.tatie in menig opzicht. Het is iets, waar
aan de Amsterdammer zelf te veel gewend is
om het goed te waardeeren maar waar
ter wereld vindt men nieuwe stadsdeelen
als Amsterdam-Oost, -Zuid en -West?
Het is en 't blijft een wonderlijk feit en een
groote prestatie deze geweldige bouwerij in
de hoofdstad van ons land door particulieren.
Een oogenblilc willen we het deze week
hebben over bet plan-Zuid, alwaar nog vele
jaren gebouwd zal kunnen worden al gaat
het snel.
Uit eigen aanschouwing hebben we kun
nen waarnemen, dat met plan-Zuid inder
daad een grootsch stedebouwkundig geheel,
een stadswijk, van groote en voorname lij
nen, verkregen zal worden. Hier spreekt in
duidelijke taal de scheppingskracht van de
twintigste eeuw. In één woord „Zuid" as een
prachtig stadsdeel.
Hoe gaarne we ook in bijzonderheden van
Amsterdam-Zuid zouden willen afdalen,
waarbij wij gelegenheid zouden vinden er
op te wijzen dat bier geen statige olmenrijen
voor aaneengereide gevels worden aange
troffen, maar toch wel weer het oude, zoo
als steeds, teruggekomen in heel nieuwen
vorm, plaatsgebrek staat dit echter niet toe.
We moeten ons dan ook uitsluitend bepalen
tot het. werk van de bouwers Klingenhever
en Van Egmont, voor de Amsterdammers
geen onbekende namen, die aan de Zuider-
Amstellaan fraaie flats hebben gebouwd,
naar een ontwerp van den bekenden archi
tect G. J. Rutgers,_architect B. N. A.
Wegens belangrijkheid dezer straatwand,
de Zuider-Amstellaan wordt nl. 60 Meter
breed, werd een uitvoerig overleg gepleegd
tusschen de verschillende architecten, het
geen noodig bleek, daar niet minder dan 6
architectenbureaus van idem zooveel bouw
combinaties het verzoek hadden gekregen,
dit gedeelte van plan-Zuid te behandelen.
Aanvankelijk maakten allen een project
voor bet geheel, waaruit de Commissie-Zuid,
een onderdeel van de Schoonheidscommissie
het h. i. best geslaagde plan uitkoos. Daar
dit project echter op bezwaren stuitte bij
de bouwondernemers kon het ontwerp niet
tot uitvoering komen en werd er door archi
tect G. J. Rutgers een nieuw schema op ge
zet, waarmede, zich niet alleen de bouwon
dernemers konden vereenigen, maar ook de
5 andere architecten en de Commissie-Zuid.
Om niet mis verstaan te worden, merken we
op dat vervolgens elke architect binnen de
grenzen van bet door den heer G. J. Rutgers
opgezette gevelschema, verder zijn eigen ar
chitectuur bepaalt De bouwers Klingenhever
en van Egmont waren natuurlijk het beste
af, daar de heer Rutgers zich ook wat de
Inwendige architectuur betreft, zijn eigen in
zichten kon volgen.
Gezien de lengte van de straatwand werd
gezocht naar een forsche verticale indeeling,
verkregen door de erkergroepen, teneinde
zoodoende een overzichtelijk geheel te ver
krijgen en een ongezochte overgang der ver
schillende gevel-indeelingen.
We geven hier van het plan de geveltee-
ïening waaruit blijkt dat architect Rutgers
zeer gelukkig in zijn ontwerp is geweest.
Tevens drukken we af de begane grond en
de tweede verdieping en zullen door nog
korte beschrijving van de indeeling der
huizen te geven, een en ander trachten te
jrduidelijken.
Dan trekt vooral de frai
voordeur onze aandacht en
Den Haag een groote uitzondering heet,
wordt te Amsterdam als pisch gesteld voor
woningen van een zekere standing.
Dat hiermede Amsterdam de zooeven ge
noemde steden, voor wat betreft de volks
huisvesting verre vooruit is, behoeft geen
betoog. Maar tevens getuigt dit van een juist
begrijpen van den geest des tijds door de
particulier bouwnijveren.
Bij het binnenkomen der woning vindt
men aan zijn rechterhand nog een groote
slaapkamer.
Een en ander is keurig afgewerkt, zit goed
in de verf, terwijl het behang door den toe-
komstigen bewoner zelf kan worden uitge
zocht. Ook het exterieur doet prettig aan;
de mooie roode steen steekt fraai af bij de
lichte kleur van het schilderwerk.
Vanuit de bovenwoningen, wij meenen
hier geen beschrijving van de indeeling
meer behoeven te geven, daar een blik op de
hierbij afgedrukte verdieping een en ander
duidelijk laat zien en zeker aan de hand van
de beschreven indeeling der benedenwonin-
Dr
VOORGEVEL
voordat we de benedenwoning betreden, hoe
verrassend architect Rutgers de afvoerpijpen
in de gevel heeft opgelost. Door de tocht
deur komen we in een groote gang, die ter
hoogte van de eetkamer breeder uitloopt. De
marmeren schoorsteenmantels In dë kamers
blijven niét onopgemerkt en het valt ons op
hoe ruim hier alles is opgevat. Kasten in
beide kamers, zooals we de laatste tijden zel
den of nooit meer zien, open slaande ramen
en luchiraampjes boven, een aardige serre
in de eetkamer en ter vergemakkelijking van
de huisvrouw een dienluik, waardoor voor
komen wordt bet igeloop van keuken naai
kamer en omgekeerd. Óver de beuken ge
sprokeneen juweel, waar menig huis
vrouw jaloersch op zal zijn. Een aanrecht
van maar even 4 Meter, met de gootsteen in
het midden en er onder verschillende keu
kenkasten. Vanuit de keuken gaat men over
een betegeld straatje naar een ruim kolen
hok, in den hoek van den reeds geheel aan-
gelegden tuin aangebracht. Wat dat vooral
ook voor de bovenbewoners willen zeggen:
een geheel aangelegden tuin, behoeven we
hier niet verder te verduidelijken. Bezijden
de keuken treft men een groote slaapkamer,
die tevens toegang geeft tot de badkamer,
waarin granito vloer, bad, vaste wasehtafel
voor stroomeind warm en koud water, om te
watertanden gewoon. Wat in Rotterdam en
gen, heeft men een schitterend gezicht op de
nieuwe Wandelweg en de volkstuintjes.
Verschillende tramlijnen onderhouden het
verkeer niet de city, zoodat de afstand voor
eventueele vestiging in plan-Zuid geen be
zwaar kan opleveren. Bovendien, we hebben
bij ons bezoek kunnen constateeren dat. dit
stadsgedeelte zich in een bijzondere inte
resse van het publiek mag verheugen. Na
tuurlijk zullen vele Amsterdammers hun
oude, minder confortabele woning in de bin
nenstad wel eens verlaten om zich in de
nieuwe wijken te vestigen, maar de vele
verhuiswagens, uit verschillende plaatsen
van ons land, die wij tijdens ons bezoek in
de omgeving van de Zuider-Amstellaan op
merkten, bewijst voldoende dat ook de trek
van buiten af zeer groot is.
Wij bewonderen de goede smaak van de
toekomstige bewoners van de Hoofdstad en
kunnen niet anders dan allen die, waarom
dan ook, vandaag of morgen naar Amster
dam moeten of willen vertrekken, aanraden
vooral niet te vergeten een bezoek aan Am
sterdam Zuid te brengen en dan kost het hun
weinig moeite het plan van de heeren Klin
genhever en Van Egmont te vinden. Ten
overvloede merken we echter nog op dat hun
huizen genummerd zijn van 110 tot en
met 124.
BOUWMEESTER.
Moiltll.v/h. N. V. J. van SchijndelfyCo. Hoofdkantoor: Opslagplaatsen, Zagerij en Schawrij
ANNO 1853 Oost-AdmiraliteitsJcadedT'Rotterdam Nassafihaven - Boerenqat
Interieurkunst betreft niet alleen het meu
bel en deszelfs plaatsing in de ruimte,
maar het houdt zich vooral bezig met de
ruimte en de gepaste vulling daarvan.
Het zijn vooral de verhoudingen waarin
de voorwerpen ten opzichte van elkander
geplaatst worden, die een sfeer geven aan
de ruimte. Want het hangt van de meer
of minder goede indeeling af of een meer of
minder behaaglijk interieur geschapen
wordt. De verdeeling der wanden, vloer -en
Zuider-Amstellaan Amsterdam
plafond doen verhoudingen ontstaan die
met elkander in evenwicht moeten zijn.
Door alle tijden heen hebben de architec
ten getracht om karakter te geven aan de
ruimte-indcelihg en vulling, door bij dit
evenwicht nog buitendien (e komen tot een
typeerende uitdrukking, een overtuiging.
Rij interieurs van Duitsche en Oostenrijk-
sehe architecten, als Bchrens. Bruno Taut.
Hoffmann e. a. wordt gewezen op het nu
eens heerscheudc verticalisme, dan op een
doorgedreven horizontal isme, soms ook op
de toepassing van beiden ais harmonische
tegenstelling in een enkele ruimte.
Elke tijd had voor zijn overhcerschende
vormwil ook zijn karakteristieke xiitdruk
king. Bij de Byzantijnsche bouwmeesters
was dit het zware rotsachtige karakter, tot
uiting gekomen in zwaren muurbouw; bij
de Gothiekers het levendige organische ka
rakter, zich uitsprekende in de lijnen van
bogen en pijlers; bij de Klassiekers het in
zich zelf gesloten karakter, waarvan de zelf
standige vormen der details getuigen; bij de
Barok een belogen karakter, tot uitdruk
king gekomen in expressieve lijnen en op
gewondenheid in vormdwang.
Ook in de moderne interieurs zijn diezelf
de grondbepalingen, die zelfde kenmerken
terug te vinden. Het begin der nieuwe
te beschomvcn als een reactie op
het -
de 19e
de Renaissance en de Loaewijkstij
len nog bezielende kunstuitingen, dn Em-
pirestij 1 was slechts een slaafsche navolging
van dc Romeinen en hield niets anders in
dan een holle bewondering. Door het Mar
tiale regime luidden de krijgswetten do wet-
Jen der aesthtica verdrongen en omdat de
Empircstijl niet in staat was om ook de
weelde der Romeinen ten toon lo spreiden,
bleef er slechts een surrogaat van over, in
zich zelf kil en onbewogen.
De toepassing van behangselpapieren en
de invoering van houtbewerkingsmachines
vermeerderden het aantal surrogaten.
alles leidde er toe dat die stijl een sentimen-
teel-romantisch karakter aannam. De maat
schappelijke omstandigheden als concurren
tiestrijd en het ontbreken van elk collec
tief gevoel, brengen het verval nog verder.
Wat had de laatste helft der 19e eeuw voor
grootsch; wat anders dan gemaskeerde
men van politieke vrijheid?
William Morris gaf de schuld van
verval aan de opkomst der machine. Het
heeft lang geduurd voor men deze stelling
HetVraagsfuk van
VESTIGT U TE S-lglLECiEESBEBCi
In de N. R. Courant van 15 Oct.. ochtend
blad C, komt een uitvoerig verslag voor van
een belangrijke lezing van den heer H. P. ,T.
Schut, directeur van Gemeentewerken te
Groningen over het afvalwatervraagstuk.
Deze lezing werd gehouden voor de Gezond
heidscommissie te Breda, het Departement
Breda der Maatschappij voor Nijverheid en
Handel en het Natuurkundig Genootschap.
Van groote beteekenis achtte spreker de
rioleering uit een technisch-economisch oog
punt daar zij de mogelijkheid schept, bouw
terrein zonder ophooging bouwrijp te maken,
hetgeen spreker vooral van belang achtte
oor steden, waar opliooging duur moet
orden betaald.
Dit beginsel is door den heer Schut als
directeur van gemeentewerken te Vlaardin-
gen ook toegepast en 't moet gezegd worden
met succes. Een laag gelegen poldergedeelte,
dat tot bouwterrein bouwrijp werd ge
maakt, is niets opgehoogd, doch door de
rioleering diep te laten uitmonden in een
zandvanger of kelder, waaruit het rioolwa
ter met automatisch in werking tredende
centrifugaalpompen geperst wordt naar de
t de Maas (Nieuwe Waterweg) werd
droog bouwterrein verkregen en de
grondwaterstand in een nog lager gelegen
oude wijk werd daardoor mede verlaagd,
alleen bij hevigen regenval komt in deze
vyijk nog wel eens wat water op de straat te
staan, doch door nooduitlat.cn in de riolen
tracht men het water, dat niet door de pom
pen verwerkt kan worden naar noodvijvers
te voeren en mocht dit voor deze lage wi.il;
niet voldoende helpen dan kan door het bij
plaatsen van een groote pomp ook daarin
worden voorzien.
In een ander gedeelte van de gemeente
Vlaardingen zal het volgende jaar een derge
lijk gemaal met afvoer naar de Maas ge
maakt worden, met kleine pomp voor droog-
eerafvoer en gewonen regenval en een
groote pomp op een afzonderlijke leiding
xir grootn regenval.
Voordat de heer Schut directeur van ge
meentewerken was te Vlaardingen, was het
door hem behandelde vraagstuk Gezuiverd
afvalwater looiende op een binnenwater of
ongezuiverd, loosend op de rivier" aan de
orde, en de Gezondheidscommissie, waarvan
ik reeds vele jaren deel uitmaak verklaarde
zioh voor afvoer naar de rivier, met gevolg,
dat de heer Schut direct op den steun van
deze Commissie kon rekenen.
Wanneer we het ophoogen van straten
zien in verschillende steden, tot boven de
vloeren der huizen, dan vragen we, indien
het geen waterlceerende dijken betreft, ons
dikwijls af. is dit nu bepaald noodig. De on
aangenaamheden en de schade daaraan ver
bonden zijn menigmaal zeer groot, vooral
wegens de waardevermindering der panden.
Bovendien de bouwverordening bepaalt om
gezondheidsredenen, dat de vloeren min
stens 20 c.M. hoven de kruin van de straat
moeten zijn gelegen.
De ernstige vraag is: kan in vele geval
len, waar geen gevaar bestaat voor het
droogleggen van paalfundeeringen, de op
hooging niet worden voorkomen door diep
liggende riolen, die uitmonden in een zand
vanger of kelder, waaruit 't water tijdens een
stortbui laag weggepompt kan worden, waar
door voldoende verhang aanwezig blijft om
veel water door de riolen te kunnen vo
verliet en zich aan de machine aanpaste.
De Fransche revolutie bracht wel een keer
punt na den tijd waarin alles verstoffelijkt
was, maar geen onmiddellijke verandering
in de materialistische opvattingen, waaruit
het kapitalisme ontstond.
Meubelkunst en huisinrichting zijn
begrippen die tegenwoordig niet van el
der te scheiden zijn.
Dat kon wel in het verleden toen het meu
belstuk zelf de persoonlijke uiting van
kunstenaar was.
Die persoonlijke uiting is tegenwoordig
het ontwerp waar naar het meubel
stuk gemaakt wordt, aldus Paul Bromberg.
Vandaar dat een gedeelte der energie, welke
bij den vroegeren kunstenaar geheel en al
noodig was voor de vervaardiging van het
HssrscanoJemagaziin „NOVELTY
Stee.ls iels aparts in dassen Specialiteit in bet betere genre
POMPEI BURGSINGEL 11 (naast Grand Theater)
GOUDSCHERIJWEG 19 ROTTERDAM
Geen gezellig intérieur
zonder een goede sigaar!
LAS TRES REI NAS Verpakt in
ceder-kisten van 100 stuks - Prijs 112.—
G. HAS BK AMP,
Glashaven 23 - Rotterdam - Tel. 7347
HM. HOUTHANDEL
E. J. VAN WEEÜELT Azn.
ROTTERDAM
H JENSIUSSTRAAT 5 TEL. 43319
m LINKER ROTTEKADE 36 - TEL. 50255
H Wij zijn de eenige L00NZAGERIJ,
H die Uw hout desgewenscht ook
Hf „GESCHUURD" levert.
N.V. KON. Vc REEN I GD E
TAPIJT FABRIEKEN
ROTTERDAM
nilll'lllli
K. BOS ZOON
HOUTLAAN 19
TELEF. 1392-1303
HOUTHANDEL
«OTTERDAM
GESCHAAFD g
liiiiliililillilllIWllIlM
Bahangerij Stoffeerden]
0t ÊfêAAFF ZOON 1
Ui
HET
YSTRAAT 29
i - Tel. 50800
BS voor H.H. Archi-
K.Y. 104, de nieuwe 4-1amps wissel-}
stroom-ontvanger van Erres Radro. K.Y.
104 is een bijzonder toestel, bijzonder
om z'n ingenieuze technische samen
stelling, bijzonder ook, omdat een voor
aanstaand Nederlandsch kunstenaar.
Otto van Tussenbroek, den schoonen
uiterlijken vorm schiep. En dan het
krachtige, glasheldere geluid en de
eenvoudige bedieningBovendien be
zit K.Y.-104 een aansluiting voor het
electrisch weergeven van Uw gramo-
foonplaten. Kortom, het toestel, dat U
zich gewenscht hebt. K.Y. 104 kost
f 300.—; elke Erres-agent kan uit
voorraad leveren. *- v',
N.V. HANDEIMIJ. R. S. STOKVIS ZONEN
Rotterdam-Amsterdam-Groningen.
Bovengenoemde toestellen zijn verkrijgbaar
bij de firma
A. KWEEKEL Je Spiikertisse.
Alle modellen ERRES RADIO zijn uit grooten
voorraad, desgewenscht op zeer gemakkelijke
betalingsvoorwaarden; veikrijgbaar bij
VOLLiBREGT
Zaagmolendrift 35—45
Mathenesserdijk 267a, b, c
Prins Hendrikkade 64.
Geen colportage. Bezoek alleen op aanvraag.
LOQDSIETERS- EN
SANITAIREWERKEN
J. F. GALL Jr.
ROTTERDAM
OOSTEINDE 96 - TELEFOON E5180
Woningzoekenden
In het plan-Zuid te Amsterdam (Roer
en Maasstraat) vindt U
■■GERIEFELIJKE WONINGEN OF
WINKEL MET WONING EN KELDER
Alle geïnstalleerd met warm en koud
"senbij
P. J. SCKENDSTOK
Diri
nl 1 'm
acht a
TE HUUR
te ETAGE,
TE KOOP MUM
HEERENHUIZEN a. d. Tomaten-
straat te Den Haag vanaf f 7250.
Geen oploopende erfpacht.
Inlichtingen bij
J. A. GARNIER
Smitstr. 169, Oen Haag, Tel. 34348
imnnwiypoiHEEi aanwezig
TE KOOP
onder ARCHITECTUUR gebouwde
LANDHUIZEN
Te bevragen op het werk en bij
W. V. D. KNAAP, Laan van Helden
burg 51, Voorburg.
M Li
met modern- comfort en centrale
verwarming, beneden 3 groote
kamers, gelegen in boschriik
rustig park te Wassenaar, TE
KOOP aangeboden. Geheel vrij
staand en direct te aanvaatden.
Koopprijs f 35.000. Br. no. 5000
Bur. v. d. N. Leidsche Courant.
WASSENAAR
TE KOOP:
Landhuizen en Villa's j
GEBR. VAN ROOIJEN j
Technisch Bureau voor Bouwkunde i
Sohouwweg 2 WASSENAAR
TELEFOON 76920 HAAG. f
MOOI WONEN STERREBOSCH
TE SCHIEDAM
TEKOOPenTEHUUR:
VRIJE BENEDEN- en BOVENWDNINCEN,
Alberdink Thijmstr., h. Mesdag
laan, waarvan de bovenwonin
gen eveneens met tuin. f 35.—
per maand. Koopprijs f8700.—
per pand.
HUE NEERENHBIZEN 1. d. M.sdag-
laan te koop voor l 9000.—
Te bevragen:
W. ALEMAN
Christ. Kuygensstraat 10
SCHIEDAM - Telef. 68404
en op het werk.
5if t«SK<rtl«
meubel, vrij komt en de kunstenaar zich
gaat bezighouden met het geheel e interieur.
Langzamerhand ontwikkelde zich de be
oefening van het interieur dan ook als kunsv
in verschillende Europeesche landen. Van
de Hollanders waren het vooral Penaat, Ber-
lage en De Bazel, die de nieuwe richting
uitstekend inzetten al kon hun eerste werk
toch niet blijvend zijn. De constructieve eer
lijkheid was bij hen toen het eenig ideaal,
waarbij de grens der nuttigheid zelfs over
schreden werd. De aandoenlijkheid dezer
eerlijke spontaniteit kon op den duur geen
bevrediging geven. Opzichtige doelmatig
heid brengt geen kunst die ontroerend is.
Evenmin is de eerlijkheid in de opvatting
een waarborg voor kunst en schoonheid.
Langzamerhand liet men dan ook de stren
ge ernst van het eerste pogen varen en
ging men weer afzien van d? oude stijlen
waaraan men motieven voor den nieuwen
stijl ontleende.
Op de eenvoud van constructie volgde een
eenvoud van zien. Maar al spoedig ook een
niet zich stóren aan de materie, dat zich
vooral uitte in de scheppingen van Fransche
ontwerpers, o.a. Riihlmann en Duset, die in
verzet kwamen tegen de macht der materie
en in hun meubelen en interieurs zuiver ex
pressionistisch waren.
Ook bij de Duitsclicrs, o.a. Bruno Taut
cn Margold, werd dit slrcven merkbaar en
tenslotte gaat over alle landen die ontwik
kelingslijn. i
Bebouiving Zuider-Amstellaan Amsterdam
