SAMBO EN JOCKO
TOEN HET NOG DUISTER WAS
VRIJDAG 1 NOVEMBER 1929 OFPDF BI.AD F'C o
UIT DE INDISCHE BLADEN
HET INPIKKEN VAN EILANDEN.
Mogendheden, tot wier rijken uitgebreide ar-
ehlpels behooren mogen wel een goede boek
houding van hun beïit aanleggen, zoo lezen wjj
in de Java bode. Vooral In de archipels waar
wel eens de eilanden zoo maar uit de diepte
chtJn komen Is het zeer nuttig en noo-
dig
perfec
Niet zond«
Nederlanders,
eiland Miangai
•eglst
a Oost Indlschen archipel
,ls cr een atol verscheen. M
Mlangas en Mapla heeft
le noodlge düllgentie betracht.
s. bleek
hlpel
nlg leed'
Wngrener de 1
irüvlngen geko<
oerde hoe veelt
:chil zal dat
In gevoei
r de
wijl de
>cb ook gekocht
de U. S. A. de gedupec
Jlenlgo jaren i
produeter
Dat Is hun noodlottig gewordc
Is weer te Manilla gerapporteerd,
ners bezit van het eiland hebber
grond
ik kunnen de
ncrikanen het
n. voetstellen.
kleinheid
mag
krifgcn
londerljjk dan is
ïdoed van het verse
statistieken de in
928: 6138 pakken.
Dit ctiferprsatje t
den aard der tv
an Vorstenlanden
8494. pakken en
1 lnge\
het PhlllppUm
dat hun Topografische dien
of het eiland bewoond
»S ter zake d.
riet F.n dat
de B&tanes-
dere inlichtingen ovei
1 den Phillppijnschen^nrchi-
woèrEeennizeer notellee kwestie z?l voortkomen
welke den Volkenbond en hot Internationaal
Hof van Justitie aan het werk zal zetten.
Tntusschen kan bet geen kwaad Nederland
H. eens weer te wjlzen on de les. wol.ee u:t
dit -eval te leeren ls. Er ziin mogendheaon.
d'.. herp loc-r^n op elk el'and. waarvan de
papirj niet degcli.lk in o-de 7.1.1 n Men
jren e. nden in do Paciflc-buurt ooi'tracer a
lslen lig.. n.
OPRUIENDE P. S. I.-LEIDER.
Da aard der z.g. cursussen"
Men schrijft aan de Javabodc:
In de laatste maanden vertoonde, zonnls men
«•eet. de P. S. I.
..'ral werden cursus-
reopend. waarin allerhande „vraagstukken"
en besproken. Politiek en critlek op het
orlnssbeleid vormen ratuurliilc den hoofd-
tel. Dat der gel like „ouri/MSsen" in feite niet
zoo heel onechuldigen aard zün. moge bltf-
tegen den leid'
Maron (O
al die behandeld
dat deP. P. I I. "iet
wil hebben met deze Reg'
is een penghoeloe niet nor
Aldus de tclastelegging.
Al de
prentahs Jwbb<
krachtens a'.e r
Men ziet. dat in d-
I. In di
vakken worden onderwezen.
ZONDAGSRUST IN DE CULTURES.
In verband met de beweging van de zflde
der kerk
Zondagen*
fle" Zondag"wordt
rehouden. Zelfs
lanrtoe opgeroepen, hebben
ard. dat ze Inderdaad die
kregrri van hun leider en
'1 hebben gehandeld.
•daad"™,"cel onschuldige"
inl comité
volle
lalt dm
■ede Is
1 de i
Daaruit zou eventueel kunnen blijken, dat he
ook voor de sulkcrcultiAir op Java niet onmo
gelOk zou zlin den Zondae nis rustdag te be
DE VER. STATEN EN ONZE TABAK.
jnden.
ran 13196602.
In 1927 bedroeg die Invoer 6663895 Ara. ponden,
een waarde hebbende vari 121004S2.
Herleiden wü deze Amerlkaansche ponden
(4 450 gram) tot pakken (A i_5 K-O.)
jaar 1927
Dollars 2.
pakken
Het zou wel Interressant geweest zlln Indien
do offlcleele cüfers voor Sumatra en Vorsten
landen elk afzonderlijk berekend waren, in
welk geval wtl daaruit de gemiddeld bestede
r.29. (plm. 30 pakken tot een waarde van
10572. d.i. plm. f 2.40 per K.G.
In 1928. 10402 Am. ponden tot een waarde
van 41763 Dollar (plm. 129 pakken tot een
waarde van 104407.— d.l. plm. 5 40 p. 's KG.
De priis doet met aan zekerheid grenzende
waarsehtinl tik held vermoeden dat in "t bijzon
der de 129 pokken van 't Jaar 1028 z(ln geweest
Sumatra.tnbak. zoodat het toch schijnt voor de
komen dnt Amerika direct uit Doll tabak be
trekt, bulten onze markt om, al ls het on
middellijk toegegeven van mlnlmnle betee-
M OH AM AD HATTA.
Terug naar Indië.
Het ligt in de bec
Utleke vereeniclng
oem tot haar leider
komend Jaar een be
tic op haar program
waarvoor nog vijf maan
ng der Inheemache po-
EEN ADELLIJKE DOEKOEN.
de Sin
.ar onhourtt een -
1 Chenboi
tar ophoudt
"Kanoman.
allerlei kwakz
1 blind.
:h als een hadji, doch doet aar
:rU. het verkoopen van djlmat.
HET VERSLAG OVER DE LANDBOUW
Het „Verslap: over den Landbouw in Ne
derland over 1928" ia verschenen. In dit
jaarlijks gepubliceerde verslag geeft de di
rectie van den Landbouw een samenvatting
van de voornaamste gegevens die omtrent
Nederland's landbouw en rijn belangrijkste
onderdeelen worden verzameld. Het verslag
is aanz enlyk uitgebreid.
WITTE HEINRICHBOONEN
Men meldt ons:
Te Ouddorp op Flakkee worden de ongecon
tracteerde witte Heinrichboonen opgekocht te
gen 50 cent per blo. Het gewas is matig
goed geweest.
GEDROOGD BIETENLOOF ALS
VEEVOEDER,
In de suikerfabriek „Holland-' te Halfweg
worden proeven genomen met het drogen van
bic-tenloof en z.g.n. bietenkoppeir.
Volgens het „Hbl." is de analyse van een
monster van dit goedje als volgt:
Eiwitachtige stoffen 11.2
verteerbaar 8.7
werkelijk eiwit 7.7
verteerbaar werkelijk 5.2
Vctachtige stoffen 2.6
Vocht 8.6
Zetmeel achtige stoffen 52.1
(suiker inbegrepen) suikers 2.6
Minerale bestanddeelen 11.4
Ruwe celstof 14.1
100.0
De installat'e (wasechen, snijden en drogen)
heeft een capaciteit van 150 a 170 ton blad
en koppen per dag, leverende pl.m. 25
ton gedroogd product.
Dit jaar koopt cie fabriek blad en koppen
voor f 6 per ton aan fabriek of wal. De boer
kan dan 15 pet. van het door hem geleverde
natte gewicht terifgkoopen in gedroogden toe
stand voor eea prijs van f 7 per 100 K.G.
zonder zakken af fabriek.
Een bunder bicter. levert pl.m. 25,000 K.G.
blad en koppen (cus f 150)de verbouwer kan
dan terugkoopen 3750 K.G. gedroogd product
ad f 7 per 100 K-G., dus voor pl.m. f 260. Hij
lean het voer echter alléén en dan nog in
deze beperkte mate ltoopen voor f 7 per
IOC K.G., indien hij zélf grondstof heeft gele
verd voor f 6 per ton.
Genoemd bedrag is slechts een verhoudings-
prjjs, volgens het „Hbl.".
INGEZONDEN MEDEDEELING.
POKKEN IN VROEGER TIJDEN
..SCHRIKLIJKE MOORDJAREN"
Enting met echte pokstof, later met
koepokstof
Dat de pokken vroeger algemeen verbreid
waren, valt, r.aar de schrijver van een art&el
in hot October-nummcr vrn de Amsterdam-
sche Gids opmerkt, ook af te leiden uit som
mige uitdrukkingen, die in den vo"tsmind
voortleven. Iemand die gepokt en gemazeld''
heeft, is den kinderschoenen ontwassen, want
hij heeft de „gewone" kinderziekten door
staan. Arm en rijk, iedereen maakte deze
ziekte wel eens in zijn leven door. Ocfti vorste
lijke tierrenen werden niet gespaard. Stadhou
der Y/illem III b.v. verloor rijn vader, moe ier,
vrouw en ocm aan de pokken en ook zelf leed
hjj eraan.
Het aantal slachtoffers was groot; talloos
waren de ..mo'.t'gen" en van de ...pokken ge-
schondenen-'. Hoevelen er aan leden of stier
ven is voor de jaren voor 1774 niet op ta ge
ven. Eerst in dat jaar werd te Amsterdam be
gonnen van icderen overledene dc doodsoor
zaak op te teekenon.
In 1776 en 1777 voerde de „kinderziekte"
1961 en 1032 Amsterdammers ten grave. Wat
die beteekende voor de toen zooveel kleinere
bevolking f Amsterdam had in dien ti.id onge
veer 2CO.COO inwoners) kon men afleiden uit
het feit, dat in die jaren aan alle ziekte samen
8982 en 8934 personen gestorven zijn. Op iede
re 8 il 9 sterfgevallen was er dus een aan de
pokken.
Ook in de jaren 17791781 vielen cr wear
velen aan deze ziekte ten offer, en wel in de
achtereenvolgende jaren 648, 1014 en S07. Voor
1784 alleen vinden we 2920 sterfgevallen
de kinderziekte opgeteekend, ook voor 1780
is het cijfer weer zoo hoog: nl. 2312, daarna
volgen eenige jaren met „kleine" aantallen,
d.w.z. altijd nog ettelijke honderden. 1794 en
1797 waren evenals 1800 „schriklijke
moordjaren''. Ten volle beamen we dan, dat
een tijdgenoot, de beroemde Amsterdammer
Van Swinden, in 1S04 zei: „Hoe verbazend
groot moet dan in die jaren niet zijn geweest
het getal dergeenen, die, door de kinderziekte
aangetast, daaraan niet overleden zijn. Men
beeft als men er over denkt".
Er wordt dan herinnerd aan het eerste mid
del, dat gebruikt werd cm de bevolking tegen
het „moorddadig venijn" te beschermen: de
kinderpokinenting; het enten met echte pok
stof: iets anders dus dan de huidige koepok
inenting. De kinderpokinenting, die hier te
lande, te Amsterdam, het eerst werd toege
past door dr. Theodoor Tronchin, op zijn oud
sten zoon fin November 1748) was zeker niet
ongevaarlijk. Vandaar dat de geneeskundigen
en ook het stadsbestuur zich meermalen ver
zet hebben tegen deze wijze van handelen.
Toen de kinderpokinenting in 1773 bier ter
stede verboden werd, dichtte de Leidsche
hoogleeraar in de geneeskunde, Adriaan
Royen, deswege een lofdicht op bestuurderen
dezer stad. In 1784 werd zij weder toegelaten,
mits de Medicinse doctor een schriftelijk be
richt van het afloopen der ziekte bij de burge
meesters zou inleveren.
Tegen het einde der 18e eeuw kwam de ont
dekking, en krachtige propaganda, door Jen-
ner van de inenting met koepokken, de vacci
natie (vmcca koe). In November 1803 dêe-
len de Amsterdamsche geneesheeren Them-
men, a Roy, Haakman en Vroük mede, dat zij
op Rotterdnrr.sch voorbeeld „met eenige ge
neeskundigen, en andere voorstanders der
heilzame kunstbewerking (de koepokinenting)
een Instituut hebben opgericht, hetgeen zich
noemt „Het Amsterdamsch genootschap ter
bevordering der Koepokinenting voor mii
mogenden''. De koepokinenting* verdrong
sindsdien de kinderpekinenting meer en meer.'
Herhaalde malen heeft het stadsbestuur ge
poogd door kennisgevingen, verordeningen
de koepokinenting op groote schaal te bevor
deren. De landsregeering moedigde deze kunst
bewerking aan door medailles toe te kennen
aan die geneeskundigen, die in eenig iaar het
grootste aantal personen hadden gevaccineerd.
In Amsterdam heeft men ook nog wel beloo
ningen gegeven aan degenen, die zich of hun
kinderen lieten inenten; zoo werd b.v. van
1847 tot 1853 aan dezulken 50 cent uitgekeerd
ten einde op die wijze het getal der vac<
ties ie verhoogen.
Het gaat niet aan een volledige beschrijving
te geven van het wel en het wee der inenting
en van de epidemieën, die Amsterdam in later
jaren teisterden.
In de eerste jaren van de 19de eeuw m
de men een grcot succes te zien van de v
natie, toen het aantal lijders steeds afnam.
Maar het kwaad was niet voor eeuwig bezwo
ren; de 19de eeuw kende nog verschillende
epidemieën, vooral in 1817/1S, 1822, 1831/32,
1838/39, 1851, 1857/53, 1S65/66, 187ft—1872,
1883. Doch niet alle epidemieën waren even
heftig. Dat het kwaad telkens weer zijn kop
opstak, weet men terecht aan het feit, dat
men in tijden zonder ernstige epidemie (tot
1872 stierven er in zulke jaren toch nog eeni
ge tientallen burgers per jaar aan de pokken)
dc vaccinatie verwaarloosde.
Schoolnieuws.
LAGER ONDERWIJS.
ONBERWIJSFILM.
De Haarlemsche filmfabriek Polygoon is
nagenoeg gereed met dc vervaardig ng van
Nederlandsche onderwijs film. Deze docu
mentaire film, die onder leiding van den heer
an Staveren, directeur vr.n de schoolbios
coop in Den Haag, tot stand kwam, is uit
sluitend bestemd voor het onderwijs. Zij zal
in een groot aantal copieën naar het buiten
land gaan. Er is wel eenige kans, dat de film
fragmentrisch in Nederland zal worden ver
toond. Van de onderwerpen, die in deze on-
derwjjsfilm behandeld worden, noemt de „N.
R. Ct." o.m. hot ontstaan der kunsten, de
bodemvorming. de landbouw, in verband hier
mede verschillende takken van industrie, ty
pische Nederlandsche landschappen en steden
schoon. Ret laatste gedeelte brengt in beeld
hee Nederland niet is, zulks ten aa-.zien
van de klompen en pofbroeken, vertoond op
Marken en in Vo'.endam.
LEERLINGENKAARTEN.
Bjj de Algemeene Landsdrukkerij wu.-.ien
lezer dagen verkrijgbaar gesteld z.g. leerling-
kaarten, noodig voor de samenstelling van
een nieuwe statistiek van het voorbereidend
hooger-, middelbaar- en handelsonderwijs,
waarvan het model door het Centraal Bureau
voor de Statistiek is opgemaakt.
De R\jks-inrichtingcn van onderwijs zullen
uiteraard van dit voorgeschreven model ge
bruik hebben te maken. Het verdient echter
aanbeveling, dat ook de gemeentelijke en bij
zondere onderwijsinrichtingen, in het belang
van een vlotte verstrekking der noodige gege
vens en om tegelijkertijd eenvormigheid ii
het systeem te verkrijgen, dit nieuwe stelse
van leerlingkaarten gebru:ken. De prij
van deze kaarten is op f 0.02per stuk be
paald; bij afname van 500 exemplaren en meer
op f 0.02 per stuk.
CER. ONDERWIJS IN BELGIE.
Naar „De (Vlaarnsche) Torenwachter"
meldt, is te Paturages in de Borinage
een druk bezochte vergadering gehouden,
waar besloten werd tot oprichting van Pro-
testantsch Christelijke Scholen in dit myn-
district van Vaalsch-België. Dit Ls voor zoo
ver bekend de eerste Fransch-Christelijke
Schoelvereeniging.
WenOarn
Wnrffum
Z.indt (Grc
Zoutka
Dronr.j.
KAtlijk
JP (Fr
-k
KnIJpc
Nljawu'r
Nlouwcroord (Pr.)
l.anETCfl.-is: (Ov.)
VroomBhoop (nagif
Wilnis (1,'tr
Koog-Zaandijk
Bolnes (Z-H)
[."l'l'.l'l 1 :ri (2e Tol)
Maassluis
Meuwland bij Loerd:
Waddtnxveen
INGEZONDEN MEDEDEELING.
Teere maa?jes kunnen net 'eel inwendiye
medicijnen verdragen Belimri.ld arom baby's
verkoudheid „uitw endig" me Vjcks VapoRiib.
sten keel met drre
.ocale Comitè's f 45.399.27
Mr. J. J. HANGELBROEK,
ndj.-secr. van do Unlo
„Een School mot den Itljbel".
LEVEND VERBRAND
Toen de keurmeester van den dienst van
Vee- en Vleeschkeuring te Oudenbosch (N.Br.)
een brandende carbidlamp op zijn motor met
benzine bijvulde, ontplofte de benzne. In een
oogwenk stond de keurmeester in brand. Voor
bjj gangers doofden de vlammen. Het slacht
offer is aan de gevolgen bezweken.
EJDN FAMILIE-AMBT
De betrekking van gemeente ontvanger te
Fdam wordt sedert 100 jaar vervuld door eeu
lid van dezelfde familie.
Ov 7 November 1329 werd W. P. Costerus
te Edam tot stedelijk ontvanger benoemd. Bij
zijn overlijden Werd hij opgevolgd door zijn
zoon, en toen door diens overlijden de betrek
king vacant kwam, werd d'ens zoon, de tegen
woordige titularis, benoemd.
NOODLANDING
Te Papendrecht heeft een Engelsch sport-
vliegtuig, een tweedekker, wegens gebrek aan
benzine een noodlanding moeten maken in een
polder. De landing verliep vlot. De eenige in
zittende, een Londenaar, bleef ongsdperd. Het
vliegtuig was te Croydon opgestegen en op
weg naar Waalhaven uit den koers geraakt
Na benzine te hebben ingenomen is het vl'eg
tuig weer opgestegen ora den tocht naar
Waalhaven voort te zetten.
DOODELIJKE AANRIJDING
De ongeveer 42-jarieé C. E. wonende te
Sloten (N.H.) en werkzaam bij een bierbrou
werij te Amsterdam, koerde per fiets huis
waarts. Hij reed naast een kameraad aan de
rechterzijde van den weg. Een 150 meter voor
Sloten nam hij afscheid van zijn metgezel en
wilde naar links oversteken om zijn huis te
bereiken. Op dat oogenblik naderde een vracht
auto uit de richting Amsterdam. C E. werd
gegrepen; hij was bijna op slag dood. Hij was
ongehuwd en woonde bij zijn vader in, voor
wen hij kostwinner was.
OVERREDEN EN GEDOOD
Voor de Arrondissementsrechtbank te Alk
maar stond terecht een twintigjarige land
bouwerszoon uit Den Helder, die op 23 Aug
by de Kooy, onder Den Helder langs den Ka
naaldijk, de zevenjarige Cathsrina Ruitenberg
die voor bet huis van haar ouders op den
weg speelde, zoodanjg heeft aangereden, dat
zij binnen enkele oogenblikken is gestorven.
Getuigen verklaarden, dat verdachte met
een vaart van 70 tot 80 K.M. reed en dat
het kind na de aanrijding nog plus rnnus
j 18 meter meegesleurd was. De v.-der stelde
voor de begrafeniskosten en de onkosten een
civiele actie tot het. maximum toelaatbare be
drag in.
De officier van justitie, cischte f 200 boete
en ontneming van het rijbewijs voor den tijd
van één jaar. Hij laakte het, dat verdachte
na de botsing was doorgereden.
De verdediger pleitte vrijspraak of clementie
Gemengd Nieuws.
DOODELIJKE AANRIJDING.
Te Amsterdam word op de Nassaukade
een onbekende vrouw aangereden door het
zijspan van een motorrijwiel, ten gevolge
waarvan zij is gevallen, eenige verwondin
gen aan het hoold bekwam en haar linker
been brak. Zij wercl naar het Tesselschaao-
ziekonhuis genracht waar zij zonder tot be
wustzijn te zijn gekomen, is overleden.
DOODELIJKE ONTPLOFFING.
Te Eindhoven is een ketel van de centrale
verwarming van het pensionaat „Eiken-
burg" uit elkaar gesprongen. Do stoker J.
Piasmans werd getroffen door wegvliegende
stukken en ontsnappende stoom. Hij is aan
de gevolgen overleden.
BRAND IN EEN SANATORIUM
Over den brand, die uitbrak in het rust
oord Zonneweelde te Santpoort meldt men
nog het volgende: De brand werd des nachts
ongeveer 2 uur ontdekt door den eigenaar van
het pensi on. Hij slaagde er met veel moeite
in de zeven patiënten en zijn familie in vei
ligheid te brengen. Zjj vonden een onderko
men in naastbij gelegen huizen.
Het huis, waar de brand uitbrak de oor
zaak is nog onbekend, maar men denkt dat
de kachel van de centrale verwarming de
schuld draagt ligt aan den Duin en Kruid
bergerweg verscholen tnsschen zwaar geboom
te De vele regen van de laatste dagen verhin
derde dat de groote boomen vlam vatten.
Radio Nieuws.
Vr(j!lng 1 November.
HUIZEN (1875 M.). Korte Zlekendienat te lei
en uuur Ut. j \un veen. Ned. Hers, predikant le
luiderocis. KRO. 11—ju KeiKuiUendliiB. üit-
plcchtlg Lof.
Openingswoord: de
eert. 8 40 Het beginsel dei Viüziniilff Her-
inden Pror. Dr. J Lindeboom. Voorzitter der
ecniging- van Vrijzinnig Hervormden In Nc-
lund. 9 Concert. 9.20 Vrijzinnig Hervormde
eeniging". Ds. K. A. Beversluis. Secretaris
Vereenlglng van Vrüzlnnig Hervormden in
HILVERSUM (1071 M.. na 6 uur 107l M.. voor
o,.o —10.15 Morgenwijding. 12.15—3
ensemble. 2.05—2 45 Voor de
Vuurspuwende bergen. 2.45—3
298 M
rt door
n. J Aei
5 30 Lezing door Ir. J Gra
5.30—6.45 Concert.
7.15 Spai
BClie kapel Bela Rulia
7.15—7.45 Schipperde.-» door
•en: Smering van dc stoommachine. 8 Oper
HUIZEN. (1S75 M.) Uitsluitend ICRO.-Uitï.).
1 .u12 Godsdienstig halfuurtje. -
un dc KRO.-klok. 12.10—1.10 Lunc
12 Tijdsein
jzlek dooi
no; Hein-
—2 Gramofoonniuzi
d. llijpt, Jacob Mai
I'. He like
ivorderden. 4.20i
Jatechiste van Be
nito door den heer
30 Cursus Engelsch
B.uicberichten Via Dla-s. 05—6.45 Ver-
Dincrinuziek. 6 457 Journalistiek week-
Icht door don hec-r l-'aul de Wnart, redae-
vun^ de 1 od. 77.30 Spreker; Ir. C. E. van
nd. Onder
8.15—U
t onder 1
Spreker: WclEer
HILVERSUM (1071 M.. na 6 uur 1071 M voor
uur 298 M) 10—10 15 Morgenwijding. *12.15—2
oncert door bet kwartet. 2—4 Kinderrevue.
jantJe Leep
Autopraatj- g -
7.on d.'ei dshn If uurtje d'oór" 13. S. H. Stieler. 5,30—
luiltsche les. 67 45 Concert door het orkest.
Henny van Gelder, zang. 8 VARA. Orkest-
concert. Intermezzo: Holl.mdsche boerendansen
isemble. Causerie U VARA Actueel»
cvcn-sliedjes afgev
GLADIOLEN-VEILINGEN
Men meldt ons uit 's-Gravenzande
De eerste gladiolenveiling vanwege Floralia
thans nader vastgesteld op Donderdag 14
November. De opgaven kunnen tot 8 Novem
ber worden ingezonden.
(Nadruk verboden).
VAN EEN LEEUW EN EEN AAr
■■...V",Uy-.-n'rrH
15. Mevrouw vliegt, zwaaiend mot haar
armen,
Luid gillende de kamer uit.
Terwijl haar echtvriend bij dat pogen
Op Sambo's tegenwerking stuit;
Bretels, hoe nuttig op zijn tijd, i
Zijn soms een bron van narigheid.
16. Door 't trekken vliegen beide knoopen
Tegen 't plafond, en d'arme man
Schiet, floep! vooruit, den heelen spiegel
V erbrijz'lend met zijn hersenpan
En 't elastiek komt leer om leer!
Met kracht op Sambo's neustop neer.
(Wordt Maandag vervolgd.)
vraagt SPOOR/ MOSTERD
FEUILLETON
Door
GUY THORNE.
Daarom bevelen wij alle Christenen die ge
loof hebben en in verbinding staan met on
ze Heilige Kerk, dat zij niet het oor zullen
leenen aan dezen aanval op het geloof. Het
is verboden voor hen om onderling over de
ze dingen te spreken of naar anderen te
luisteren, die dit wel doen.
Met deze vermaningen, Eerwaarde Broe
ders, bevelen wij u aan in de liefde on be-
•eherming Gods en zenden aan de geest?
lijkheid en hare gemeenten onzen Apostoli-
schen zegen".
„Dit is de hoofdinhoud van het stuk zei
Ds. Byars, „ik heb er maar een paar gedeel
ten van overgeslagen. Het resultaat daarvan
is geweest, dat alle Roomsch-Katholieken,
op enkele uitzonderingen na, zich dicht aan
een hebben geschaard on ronduit geweigerd
hebben om te luisteren naar wat cr verkon
digd wordt".
„Dat is wezenlijk heel mooi", zei Gortre,
„ik wou, dat de toestand bij ons ook zoo
was. Maar toch is de uiterlijke onderwer
ping wel veel waard als het hart er niet vol
komen in toestemt? Dat betwijfel ik".
„Dat kunnen wij miet beoordeclen", ant
woordde Ds. Byars, „maar het resultaat er
\an is, dat de Roomsche Kerk nu een storm
van vervolging lijdt Er zijn al gevechten in
Liverpool geweest en relletjes tusschen de
dokwerkers en andere menschen, die zich
vroeger Protestanten noemden en nu Ratio
nalisten. De houding van de leden onzer
Kork is verschillend. Sommigen gaan open
lijk over tot 't modernisme, anderen hebben
do ontdekking als waarheid aangenomen en
erkend en verkondigen nu een geheel nieu
we theorie.
Deze houding wordt in het blad dc Towcr
besproken in een artikel, dat zegt, dat het
lichaam van Christus nooit uit de dooden
is opgestaan, maar dat de discipelen Zijn
geestelijk lichaam gezien hebben. Dat is een
handige verklaring, die oen groot aantal
menschen heeft aangetrokken en gemunt is
op ons Heilig Avondmaal. De groote verga
dering uit Albert Hall onlangs eindigde in
een strijd; het eenige besluit waartoe de
geestelijkheid komen kon, was, dat. zij liet
onmogelijk vonden, dat men de ontdekking
zou kunnen aannemen en Christen blijven.
Het resultaat is overal een chaos, de men
schen leggen hun ambten neer, overal ne
men de kerkgangers af en natuurlijk zijn de
couranten cr vol van,
Wij strijden zoo hard wij kunnen, maar
wij staan er machteloos tegenover.
De Methodisten en Wesleyanen houden
ook samenkomsten over het geheelo land.
Zij houden het geloof vast en slechts weini
gen van hen hebben zich bij de tegenpartij
aangesloten. Zij nemen de zaken ernstiger
op dan wij, zeg ik tot mijn schande".
„En de bisschoppen?"
„Dc meesten weten niet, wat zij beginnen
moeten. Natuurlijk hebben de voornaamste
leiders als W. en G. reeds stukken geschre
ven, die veel troost bevatten voor de geloo-
vigen. Maar de toestand is voor hen ook
vrceselijk. Zij beginnen meer en meer de
theorie aan te nemen van een geestelijk li
chaam, ofschoon zij zich nog niet geheel
openlijk uitgesproken hebben. Zij willen
eerst eens zien, wat het Parlement cr van
aanneemt en ook hoe de zaken loopon in
Duitschland".
„Het is wel trourig om nu te zien, dat het
Christendom veel minder beteekent voor de
menschen, dan men eerst dacht", zei Gortre,
„men dacht dat het gebouw van het geloof
vast stond en nu wankelt het op zijn grond
vesten. Dit zal in de toekomst een vrceselij-
kc les zijn voor iedereen en als dit voorbij
is, zullen degenen, die Christus geloochend
hehbeai, diep beschaamd staan".
„En wanneer zal die tijd er zijn, Basil?"
vroeg Ds. Byars, „het schijnt mij toe, alsof
de ure der beproevingen nabij was en dat
God nu voor goed de ongeloovigen wil af
scheiden van tic geloovigen. Ik heb als e©ns
gedacht, dat dit een voorlooper is van den
Dag des Oordeels en dnt dc w ederkomst van
Christus nu nabij is. Ik begrijp alleen niet,
wat dit alios beteekent. Hoe kan er nu na
nl die jaren weer een nieuw giraf ontdekt
zijn? Er is dikwijls historisch bedrog ge
pleegd vroeger, zou dat nu ook het gevul
kunnen zijn? Wij geloovigen weten toch
vast. dat Christus uit de dooden is opge-
staan".
„Ik geloof niet dat Gods hand aan iemand
den sleutel van dit mysterie gegeven heeft",
zei Gortre, „of het moest ann mij zijn".
„Basil", zei Ds. Byars, „nu hebben er lang
genoeg over gepraat en je raakt in de war.
Laten wij een hoofdstuk uit den Bijbel le
zen en naar bed gaan."
Hij keek Basil onder het spreken van ter
zijde aan, maar hij zag iets in het gelaat van
den jongen man, dat hem het bloed naar het
eangezicht joeg.
Uit Gortre's oogen blonk waarheid en een
helder inzicht, wat zijn ziel met blijdschap
vervulde. Op het gezicht van Gortre lag een
uitdrukking, zooals had kunnen liggen op
het gelaat van Johannes, toen acht dagen
na den opsfltndingsdag de discipelen met
hun bezwaarde harten zich weer vereenig-
den en de Heer hun verscheen.
ACHTSTE HOOFDSTUK.
De eerste schakels.
„Ik heb sommige dingen met elkander in
verband gebracht, toen ik boven ziele lag",
zei Gortre, zijn stoel dichter bij het vuur
schuivend.
„langzamerhand heb ik allerlei schakels
aaneen gehecht en zoo een keten gekregen,
die mij tot een bijna ongelooflijk besluit
voert. Als u gehoord hebt, wat ik te zeggen
heb, zullen u twee dingen duidelijk zijn: Ten
eerste zult u beseffen, dat cr geen diepten
van verdorvenheid bestaan, waartoe een
mensch niet kan afdwalen. Ten tweede zult
u ook zien, dat het ons niet past om te ra
den en te onderzoeken en dat ik om dc een
of andere geheimzinnige reden geleid bein
langs een reeks gebeurtenissen en toevallig
heden tot een ontdekking van de waarheid
omtrent het gevondene te Jeruzalem.
Mijn verhaal begint met dien avond een
paar maanden geleden, toen ik zoo ziek ben
geworden door die hersenkoorts. U herin
nert u wel dat Constantijn Schnabe hier
dien avond een bezoek had gebracht om
over die beurzen te spreken, die hij op de
scholen wou uitloven. Ik ging toen samen
met hem naar huis en hij vroeg mij cm met
hem mee naar Mount Prospect te gaan.
Eerder op dien avond hadden wij gespro
ken over den anti-Christ en ik had toen nog
tegen u gezegd, dat ik dit woord op Schnabe
toepasselijk vond.
Ik was dien avond overgevoelig op die
punten. Toen Schnabe mij vroeg, om met
hem mee te gaan, werd ik er als het ware
door een macht buiten mij toe gedrongen en
ik ging mee het gevoel, dat ik op het punt
stond om een ontdekking te doen.
Toen wij in Schnabe's kamer zaten, be
gonnen wij over tegenstrijdige godsdienstige
kwesties te spreken. Eerst bleven wij heel
kalm zitten praten; hij haalde iets te eten.
want de bedienden waren naar bed. Terwijl
hij weg was, had ik weer dat vreemde ge
voel, dat mijn daden bestuurd werden. Ik
voelde, dat ik onder Hoogcre bescherming
stond. Ik was opgestaan en had een Bijbel
van een boekenplank gekregen. Dion sloes
ik open, half beschaamd over mijn bijgeloo-
vifrheid en las den tekst: „>Vaak en bid".
Dit nam ik aan als een rechtstreeksche
waarschuwing. Schnabe kwam terug. Lang
zamerhand zag ik zijn bitteren haat tegen
onzen Heer en de Christelijke kerk en ik
voelde mij krachtig om 'n afkeurend woord
tegen hem te spreken. Ik kreeg dc kracht
om eon blik te werpen in de ziel van dien
man. Hij scheen dat ook tc weten, dus ston
don wij openlijk tegenover elkander.
Ik zei hem ronduit, dat zijn haat echt was
on actief en dat ik hem nu in zijn ware ge
daante zag. Hij sprak toen woorden tegen
mij, die mij maanden lang vervolgd hebben,
terwijl hij als de booze Lucifer voor mij
stond.
„Ik zeg u, dat gij een blinde zijt, die de
blinden leidt, dat er een dag zal komen,
waarop het geheele gebouw van uw Chris
tendom verdwijnen zal. Het zal plotseling
gebeuren en op eens weggenomen worden
en gij zult het aanschouwen. Gij zult daar
staan, terwijl uw geloof van u weggenomen
is en van de gehele Christenheid. Uw bleeke
Xazarener zaï sterven onder het spotgelach
en den hoon der wereld, het zal even stellig
sterven als Hij zelf nu duizend ^aar geleden
gestorven is en niemand zal Hem kunnen
doen opstaan. U weet nu niets, maar u zult
u later de woorden herinneren die ik van
avond gesproken heb, totdat gij zelf ook als
niets wordt en liet onvermijdelijk lot der ge
heele wereld ondergaat".
Ds. Byars keek hem ontsteld aan en toch
begreep hij niet, waar Basil heen wilde
„Dat was een profetie", zeide hij, „liet lijkt
wel, of hij dc gave tier profetie had om in de
toekomst een blik te kunnen werpen".
„Mijn verhaal is lang, vader", zei Gortre,
„en ik begin pas, u zult liet al gauw beter
hegrijpen. Terwijl hij sprak kreeg ik den in
druk, of hij bang was voor God en Zijn oor
deel. Ik las zijn vreeselijk geheim in zijn
oogen, deze man, die waarlijk een antichrist
is, gelooft in onze Ileere en heeft in vreese-
lijkc verwatenheid de hand tegen Hem opge
heven
Dien avond gebeurde er verder niets bij-
(Wordt vefvolgd.)
