Ilirtnur fetitëdft Lïimrant
EERSTE BLAD.
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Per kwartaal 3^5
(Beschikklngskosten 0.15)
per week 0.25
Voor het Buitenland bij Weke-
lijksche zendinR „6.—
Bij daRelijksche zending „7.—
Alles bij vooruitbctalinR
Losse nummers 5 cent
met ZnndaRsblad 7/2 cent
Zondagsblad niet afzondei lijk verkrijRbaar
No 2882
uit nummer bestaat uit VIER bladen
Bureau: Breesiraat 123 Telefoon 2710 Aangesloten op het streeknet Lisss. Postbox 20 Postgiro 58936
ZATERDAG 26 OCTOBER 1929
KOEL EN STROEF
Dezer dagen is het Voorloopig Ver-
slag der Tweede Kamer op de Staatsbe-
grooting 1930 verschenen.
Vooral sedert het Adres van Ant
woord op de Troonrede is afgeschaft,
heeft dit verslag politieke beteekems
gekregen. De Commissie van Rappor
teurs, meestal samengesteld uit de lei
ders der belangrijkste fracties, geeft in
dit verslag zoo objectief mogelijk weer,
hoe de verschillende^ groepen al wor
den ze opzettelijk niet met name ge
noemd denken over het politiek be
leid van het Kabinet.
Zulks is vooral van beteekems, wan
neer een nieuw ministerie is opgetreden
en dus als vanzelf de vragen gesteld
worden: wie zyt gijvanwaar komt
en waarheen stuurt gij
En in 't bijzonder wat de eerste vra
gen betreft, worden in 't Voorloopig
Verslag meestal ook de antwoorden ge
geven; hetzij om critiek te oefenen, net-
zij om te verdedigen; hetzij om tegen-i
spraak uit te lokken.
De eerste vraag is ditmaal wel op een
ongewone wijze gesteld en tevens beant
woord ten opzichte van de personen der
ministers. Dat men van sommige zijden
daarbij ver over de schreef van het be
hoorlijke ging. is buiten kijf.
Niet onaardig zagen we de houding,
welke de rechtsche groepen tegenover
het Kabinet innemen, geteekend met de
uitdrukking koel en stroef, welke woor
den nu juist niet hartelijke vriendschap
verklanken;maar de groepen ter lm-1
kerzijde hebben het heel wat erger ge
maakt. Men brak eenvoudig, zonder ook
maar één daad af te wachten, over ver
schillende bewindslieden den staf der
onbehoorlijke critiek.
Wat de formateur zelf betreft: „deze
staatsman had niet moeten optreden als
formateur van een extra-parlementair
kabinet". De heer Terpstra is „iemand,
van wien slechts bekend is, dat hy met
de financieele betrekkingen tusschen
het Rijk en het lager onderwas ver
trouwd is, maar van wiens bekwaam
heid op wijder gebied niet is gebleken
Minister de Geer werd gekenschetst als
een nadrukkelijke manifestatie van het
anti-democratisch karakter van het ka
binet". De benoeming van den heer De
Graaff had „de grootste verbazing ge
wekt". Rustiger overweging had oen
heer Reymer als minister moeten doen
afwijzen. Minister Verschuur kent al
leen de Raden van Arbeid en weet niets
van Handel en Nüverheid. Ja, zelfs had
de overhaasting, waarmee het kabinet
werd samengesteld, volgens sommigen,
doen voorbijzien, „dat ook aan het De
partement van Buitenlandsche Zaken
de benoeming van een anderen bewinds
man wenschelijk ware
Hiertegenover kan het Kabinet met
volle recht het fiere woord van Thor-
becke plaatsen (indien mannen der
rechterzijde uitspraken van bbe™e
grootmeesters althans op de lippen mo
gen nemen)Wacht op onze iaden.
De Kabinetsformateur, die toch waar
lijk geen kind is in de politiek en reeds
eerder met dit bijltje heeft gehakt, aar
zelde -niet om met de nieuwe mannen in
zee te gaan en het is immers met te veel
gevraagd om af te wachten, wat de hee-
rer. presteeren.
Dat zelfs schrijvers in de „Vrijheid
van Mr. Terpstra alleen het huis- en
telefoonnummer weten te vinden, be
wijst alleen, dat de heeren van belang
en invloedrijke organisaties op Christe
lijk terrein geen nota nemen.
Doch wie, in vrijzinnigen kring, ken
de Colijn, toen Dr. Kuyper hem uit In-
dië liet komen om Kamerlid en spoedig
daarna minister te worden. En, ondanks
alle critiek op ziin daden, zijn znr[kwa
liteiten toch wel zóo meegevallen, dat
de felste sociaal-democraat ze in een
loflied bezong.
Tegen de leden der linkerzijde, die de
verantwoordelijkheid van boven gerele
veerde kwalificaties voor hun
behooren te nemen, zouden dan ook
met nadruk willen zeggen: Bewijs uw
politieke onmacht met al te zeer, door
Fn persoonlijkheden te vervallen; over
de prestaties der afzonderlijke minis
ters kunt ge straks oordeelen en alsdat
oordeel rechtvaardig is, dan zal het Ka
binet en de betrokken minister zeker de
consekwentie aanvaarden.
Doch juist daarom verstaan we het
niet geheel, dat de houding der rechtei-
Zijde koel en stroef genoemd moet wor-
deNeen we denken er niet aan om van
de rechterzijde te vergen, dat ze het Ka
binet in oorsprong en formatie vooi
haar rekening zal nemen. Verre van dat.
Het Kabinet is extra-parlementair,
feeheel en ten volle. En geen enkele par- j ten.
ty der rechterzijde behoeft zich voor ka
rakter en samenstelling aansprakelijk
te achten. Het moet zeer duidelyk en
zeer nadrukkelijk vastgesteld worden,
dat het Kabinet los staat van de rech
terzijde en deze partijen los van het Ka
binet
Zelfs mag gevraagd, of v;an Roomsch-
Katholieke zyde daarmee veel voldoende
rekening is gehouden. Constitutioneel
usance brengt mee, dat eei,n extra-parle
mentair Kabinet uit personen bestaat,
die geen markant politiek verleden heb
ben.
Van minister Ruys de Reerenbrauck
kan men dat toch allerminst zeggen.
Kamerlid, minister, voorzitter der
Roomsch-Katholieke Staatsparty. Het
kan niet op.
Doch mogelyk geldt, voor hem de ver
ontschuldiging, dat een spoedige oplos
sing der crisis begin Augustus zeer ge-
wenscht was, waarom hij ook de tweede
opdracht aanvaarddevan de heeren
Reymer en Deckers kan dat niet gezegd
worden.
Van de anti-revolutionaire en ook de
Chr. historische ministers geldt althans
in meerdere mate (hoewel weer minder
van Dr. de Geer) dat ze in 't politieke
leven niet op den voorgrond traden.
Doch, hoe dit alles zij, de gang van za
ken heeft wel zeer duidelyk aangetoond,
dat het Kabinet-Ruys niet op grond van
een vast accoord mag en kan steunen
op de rechterzijde.
Van linies heeft men telkens weer ge
jubeld, dat het gedaan is met de coali
tie; ze is dood, morsdood; en nu dit
hoewel niet wat de beginselen betreft
in formeelen zin ten opzichte van Kabi
netsformatie een feit is; nu gaat het j
toch waarlyk niet aan om de rechter
zijde reeds bij voorbaat aansprakelijk te
stellen voor het optreden en voor het
komende regeeringsbeleid van dit extra
parlementair Kabinet.
Met dit alles geven we echter weer
niet toe, wat het liberale „Vaderland'
schreef: „een extra-parlementair Kabi
net, dat een bepaalde politieke kleur
heeft, is een staatsrechtelijk mon
strum, een contradictio in terminus".
Met alle respect voor den staatsman,
die het schreefdit is een zeer persoon
lijke opvatting, welke wy niet kunyéri
deelen.
Het Kabinet-de Meester, dat in 1905
optrad, was tamelijk extra-parlemen
tair, vooral door het zetbaas-karakter;
maar het ministerie-Cort van der Lin
den, was het ondanks diens politieke an
tecedenten, geheel en ten volle; en
toch hadden deze Kabinetten een zeer
benaalde politieke kleurze waren echt
vrijzinnig.
Doch mogelijk dacht het „Vad.": als
iets extra is, dan mag het liberaal zijn;
dat is zoo ongeveer nationale kleurloos
heid. Zooals de A. V. R. O. zich ook de
neutrale, nationale omroep noemt.
Wij echter zijn van meening, dat in
deze ty'den een extra-parlementair Ka
binet zeer terecht rechtsgetint mag, ja
moet zijn. Wanneer de politieke verhou
dingen dusdanig zijn, dat er voor een
parlementair Kabinet geen plaats is,
dan is er nochtans alles voor te zeggen,
dat de politieke kleur van het Kabinet
correspondeert op die van de meerder
heid der kiezers.
Zeer juist en geheel in tegenspraak
met het bovenaangehaalde citaat, merk
te dan ook het „Vad." in een ander ar
tikel op:
PROF. IV1R. ANNE ANEMA
..ANEMA HEEFT ONS HART
GERAAKT"
HET VERBAND TUSSCHEN RECHT
EN LEVENSBESCHOUWING
UNIVERSITEIT EN VOLK
Maandagmiddag gaan we onzen Profes
sor gelukwenscheu, en al het officieele
doe, dat nu eenmaal onvermijdelijk aan
receptie is veramden, zal ons niet beletten
om onzen grooten leermeester eens van gan-
scher harte in diepe dankbaarheid de hand
te drukken.
Zonder die spontaniteit te schaden, willen
we toch aan den vooravond ons even re
kenschap geven van de vraag waarom
we eji ik voel me hier als één der heel,
heel velen waarom we toch wel die be
hoefte gevoelen tot de uiting van onze har
telijke dankbaarheid?
Waarom was Anenia voor ons, onze gees
telijke ontwikkeling, van zoo groote betee-
kenis?
Een bi ncnslaarider, d. i. in casu elkeen,
die niet het voorrecht had Anema's leerling
té zij-n, zal misschien mecncn, ,dat het ant
woord op,deze vraag spoedig is gegeven.
De feiten zijn immers duidelijk. Professor
Anema is een figuur van nationale en zelfs
ntemationale vermaardheid.
Een paar voorbeelden.
Zijn hoek over een belangrijk deel van bet
3 u r g e r 1 ij k 1'. e c h 1 is een standaard-
verk, dat op alle openbare Universitei
ten dagelijks wordt geraadpleegd.
Als op staatsrechtelijk gebied de
vermaarde leer van Prof. Krabbe moet
worden beoordeeld, zijn het A.nema eir
Struycken, die leiding geven aan de critiek.
In kringen van don Vol ken hond en
zijn vrienden is Anenia een gezien figuur.
Behoeft het nader betoog, zoo zal de out
sider beweren, dat zoo n vermaarde Profes
sor voor u, zijn oud studenten, van de groot
ste beteeken is is geweest?
Maar we zullen even het hoofd schudden, I
als we dien buitenstaander hebben aange-
Zeker, Anema is een groot en wijd ver
maard geleerde, maar voor ons, zijn disci
pelen, is hij meer, veel meer.
Anema ls de man, die een blijvendqn
stempel op ons heeft gedrukt Anema heeft
niet alleen ons hoofd, maar ook ons hart
aangeraakt. Want hierin ligt het geheim
ADVERTENTIE N.
Van 1 tot 5 regels L17%
Elke regel cncer „0.22%
Ingez. Mcdctlci lingeL
van 1—5 regels „2.30
Elke regel meer 0.15
Bij contract belangrijke koiting.
Voor het bevragen aan het bureau
wordt berekend0.10
10e Jaargang
MIDDENSTANDSBELANGEN
VERGADERING CONTACTCOMMISSIE
DE MIDDENSTAND WORDT
MEER PARAAT
FOKKER WEER IN HOLLAND I INGEZONDEN MZDEDEELINU.
WAT ONZE VLIEGTUIGBOUWER OVER
DE TOE.TOMST VAN HET VLIEGTUIG
VERTELDE.
Het bezoek van Fokker aan ons land
kwam eenigszins als een verrassing.
In het Departementsgebouw aan het Be-1 wj^'diè^lc^aatsti 4!arc°njn ^merita^"'r-
zuidenhout te 's Gravenliage, vergaderde j blijf heeft gehouden en in dien tijd ook al
ür 1 r het voHgD Kabinet bij wijze een all-round Yankoe is geworden in Enge
™r iJ-ï® i" comralssi= van contact land chic, om daar In-langrijke conic
\oor de behandeling van middenstands-1 renti s ,c i. juih
aangelegenheden. De vergadering der com I t BI. ck .-c' ter r t Fokker ons nm» ni<u
Artïid "toi<S05"Nlit2h<!? J"ni?Cr v" 1 dnil 0m s,apts hii m" «i»
Anwich Handel en Nijverheid, den heer Sir eigen zevenmijlslaarzen even den haring-
d-to vijver over om in Oud-Holland te neuzen
een te Mttèn^ïit'd "T °P *,olten °nnrbij kan liet gebleken zijn, dat ook [lol
«o i k' 1,e6eenng verwacht land Fokker nog niet is vergeten. Te ongc
M™Hi:.,lS?g±.°°UWere,.':ont?c,JrnL1 l 1 .">r. toe,, „V aankomst van de 3-mmn-
rige Fokker, waarmee Fokker uit Lond
„De ui'spraak van de kiezers is geweest,
dat de Rechlerzijde regeeren moest; daar.
van gaat niets af, al heeft de vraag, of dit
door middel van een parlementair Kabi
net moest zijn, de meerderheid van hen,
die door hun stem de Rechterzijde ver
sterkten, niet bewogen; staatsrechterlijke
kwesties beroeren ons volk nu eenmaal
weinig."
We konden het niet beter en duidelij
ker zeggen: over de vraag, in welke
richting het regeerbeleid zal gaan, be
slissen de kiezers. Dat is de groote be-
teekenis van de stembusook al komt er
geen wijziging in de zetel verdeeling.
De uitspraak der kiezers is geweest,
dat de Rechterzijde regeeren moest: de
„georganiseerde" Rechterzijde kon het
helaas nietdat het Kabinet-Ruys noch
tans een rechtsch stempel draagt, is vol
komen rationeel.
Doch dat de rechterzijde in het Voor
loopig Verslag een zoo koele en stroeve
houding tegenover het Kabinet aannam,
valt te betreuren. Met handhaving van
de volle vrijheid om geen aansprakelijk-
heirl on zich te nemen, had ze de diepere
eenheid wel iets duidelijker kunnen uit
spreken, dan geschied is.
an zijn macht
Anema heeft ons geleerd, dat de rechts-
etenschap ons elk oogonblik stelt voor
evensvragen, dat wetenschap ueber-
haupt slechts dan ware wetenschap is. wan
groeit uit de harmonieuse samen
werking van hoofd, h a r t en hand.
Hoe kon hij toornen tegen de zoogenaam-
„vottuissetzzungslosc" wetenschap. Hoe
boeiend was zijn beschrijving van mensche-
lijke zelf-overschatting in de leer van het
Natuurrecht! Tegenover het hoogmoedig in
tellectualisme stelde hij 's menschen feil
baarheid. 's menschen onmacht, om door
logische ontleding te komen tot de waar
heid, leerde hij ons. dat ten slotte slechts
onze levensbeschouwing, ons geloof
de laatste en diepste vragen l:on beantwoor
den. Ook dan. wanneer later in onze rerhts-
practijk, telkens weer zonden opduiken,
soms nog wel hij het simnolste rechtsgeval.
Tegenover de vernuftige studeerkamer-
constructies leidde Anema ons, vol liofde,
door de geschiedenis van de volken en het
volkenrecht. Met voorzichtige hand. Tel
kens een scherpzinnige analyse. Telkens een
verrassende combinatie.
Middenstand, waarvan ook rce-ds de Troon
rede gewaagde.
De huidige economische ontwikkeling stelt
den Middenstand telkens voor nieuwe vraag-
stukkem waaronder er zijn, die dezen stand
in zijn bestaan bedreigen. Het stemt de Re
geering tot voldoening o pte merken, dat de
middenstand zich ten deze uit eigen kracht
gaandeweg meer paraat maakt.
Intpsschen is bij herhaling gebleken, dat
lij het zoeken naar een oplossing voor dc
raagstukken, die inzonderheid den Midden
itand raken, veelal de noodigc exate gege
:ens ontbreken. Harerzijds ziet dc Regeering
op dit gebied een taak voor zich weggelegd
in zooverre met het verschaffen van de noo-
dige documentatie ook zeker het algemeen
belang gediend wordt. Spr. stelt da.arom
gaarn* het bescheiden apparaat, dat bij dc
onder-afdeeling Middenstand van zijn De
partement beschikbaar is, in dienst van die
belangen, welke daarvoor naar het oordeel
der commissie van contact het eerst in aan
merking komen. De beteekenis der commis
sie acht Spr. inzonderheid daarin gelegen,
dat zij do Regeering gelegenheid biedt, de
nooden en behoeften van den Middenstand-j
te leeren kennen, zooals die door insiders
worden gezien.
Spr. zette vervolgens nader uiteen op hoe-
danige wijze hij zich de verzorging der door
hem Dedoelde documentatie heeft ingedacht
Der ezal een algemeen karakter dragen in
zooverre in een overzichtelijk geheel moeten
worden bijeengebracht gegevens van weten
schap (economic) statistiek-gebeurtenissen
voor den Middenstand van belang.
Daarnaast zal worden zorg gedragen
een documentatie van bijzondere naard,
zich bepaaldelijk op de speciale midden-
Recht- en levensbeschouwing dat ver
band leerden we van Anema.
e r I ij k Recht: De mach
teloosheid der codificatie. Het individüalis
tisch karakter van het Romeinsch Recht
tegenover den socialen eisch van het Chris
tendom.
t Staatsrecht Dezelfde strijd
tegen intellectualisme en positivisme. Ane
ma leerde ons het verschil tusschen godde
lijke, d. i. onbeperkte, en mcnschelijke, d. i.
beperkte souvereiniteit (^puvereiniteit in
eigen kring).
Verrassend, als hij ons aantoonde, dat de
Gereformeerde juristen uit de 16e eeuw
hun werken zijn schier onontgonnen terrein!
die groote gedachte reeds hadden be-
greppn.
In het V o lkenrecht De roeping van
het Christelijk beginsel voor de internatio
nale gemeenschap. Ook voor de naties ver
werping van een onbeperkt souvereiniteits-
hegrip, verwerping van Kaufmann's macht-s
leer. Strijd voor „Vrede door Recht", wel met
taai geduld, maar zonder npnervlakkig op
timisme, waar we immers belijders zijn van
menschelijke zonde en zwakheid.
We mogen Anema dankbaar zijn. om
dat hij ons geleerd heeft, d;.t wetenschap
een vraag is van beginsel, van hoofd en
ondcr-afdeeling Middenstand zal wei
den geleid door directieven haar door den
Minister verstrekt, welke directieven, naar
Spr. zich voorstelt, veelal bij de commissie
van contact haar oorsprong zullen vinden.
Als voorzitter der Commissie fungeert de
heer P. K. Heringa, hoofd der afdceling Han
''el en Nijverheid van het departement, ter-
ijl de heeren Dr. J. van Beugen, Mr. II
Bijleveld en Mr. H. J. Wolff, allen buiten
gewone leden van den Middenstandsraad.
als leden hebben zitting genomen. Als se-
vretaris treedt op dc heer J. .1. R .Schmal,
hoofdcommies op het departement van Ar
beid, Handel en Nijverheid, die tevens met
de leiding der nieuwe onderafdeeling is be
last.
Denkbeelden omtrent andere werkzaam
heden dan documentatie verklaarde de Mi
nistcr gaarne van de commissie te zullen in
wachten.
Nadat de Minister de vergadering had
verlaten, maakte de commissie aanstonds een
begin met haar beraadslagingen, waarvan
het gevolg was een advies aangaande het
verzamelen van gegevens nopens den
tailhandel.
Dc bijeenkomst werd mede bijgewoond
door de drie nijverheidconsulenten. De heer
Mr. A. I. M. J. baron van Wijnbergen voor-
iddenstandsraad, die mede
tot deze bijzondere bijeenkomst was uitge-
noodigd, was door ambtsbezigheden van an
deren aard verhinderd aanwezig te zijn.
HET LUCETRAKET.
Naar Prof. Oberth meded^lt, heeft h
in experimenten een aantel helar.griike ent-
dekkingen gedaan, die het hem mogeliik
ken het raket voor het luchtruim met i
kracht en met grootere zekerheid af te schie- l.Vton'b
ten.
hart
Maar we houden van he m, omdat hij
zelf. in zijn persoon, ons studenten, hoofd
hart geschonken heeft
Zijn colleges waren een genot. Het prac-
cen ideale scholing van het juri-
lisch inzicht. De theorie steeds een interes
sant betoog. Bijna altijd kwam er bij een of
der punt warmte in zijn stem. Dikwijls
rmenigvuldigdpn z'ch dan zijn gedachten,
'hoofd cn hart kwamen in al inniger
jonge hoofden en harten,
o college meer. dan was
het een ontboezeming, een belijdenis, eindi-
ngrijpend dank
soonlijk
Vele malen. Wi
herinneringen j de brochure: ..Onze Tijd en onze Roep
niet tot don ruimen lezerskring van een Was dat niet een „ontdekkend" woord
''pghlnd gebracht hebben, indien daarbij niet'Voelde men daarin niet de warmte van he
ad voorge-1 beginsel?
Men had mogen verwachten, dat dit w
contact mpt i
Men ziet het als een probleem.
Men beklaagt zich over de professoren, die
zoo ver af staan van het volk.
Men waagt te betwijfelen, of de opleiding
in de Vrije Universiteit speciaal in de uiet-
theologische vakken, zooveel verschilt van
die der Openbare Universiteiten.
Maar men vergeet, welk een ontzaglijke
zegen ons volk ook nog op den h u i d ig e n
dag in de Vrije Universiteit werd geschon
ken.
Ook heden nog.
Bovenstaande herinneringen zijn nog
slechts een paar jaar oud.
En toch is er verwijdering.
Bij wie de schuld?
Laten we allen de hand in eigen boezem
steken. Toch aarzelen we niet, ter wille van
de goede zaak, op twee schuldigen te wijzen.
In de eerste plaats ik spreek hier over
de juridische faculteit is schuldig dat deel
der studenten, dat zich niet geregeld stelt
onder de bezielende leiding van hun profes
sor. De studenten, die zich vergenoegen met
het minimum examenwijsheid, ingestampt
door den repetitor. Die, door eigen schuld,
elke opvoeding tot wetenschap, laat staan
Calvinistische wetenschap, ontberen.
Terwijl dezulken het juist zijn, die bij de
ouders thuis vertellen, „dat je evengoed aan
een openbare Universiteit kunt gaan studee
ern als aan de VU."
Wat de VU hun biedt, genieten ze niet.
Maar dc „alma mater" krijgt van hen nog
een tran toe.
kwam gevlogen, gemeld werd, steeg .een
eskadrilie legervliegtuigen onder leiding van
kapitein Vcrstcegh op, om den gast in eigen
huis welkom te heeten in de lucht.
Te kwart over een is de P. II. A. G. A
vlot geland.
Het vliegtuig, waarmee de vliegtuigbom
wer overkwam, was een nieuw 3-motori«
toestel van het type F IX, dat weer meer
plaats biedt als het vorige type, dat hier
nog hij dc K.L.M. is gebruik is.
Het vliegtuig werd bestuurd door den pi
loot Hondong.
Behalve den piloot en dc heer J. Fokker
zaten nog in het toestel de heeren J. Hunter,
directeur van de Western Canadian Rail
ways cn de heer J. Bracken, prime-minister
en provinciaal treasurer van Manitoba (Ca
nada).
Op Waalhaven zijn de gasten eerst welkom
gehcetcn door den stationschef, de h»cr
Bouwman en door den heer Guillonnard van
dc K. L. M. terwijl later de directeur van de
K. L. M„ de hoor Plesman op het veld ver
scheen om Fokker en dc buitenlandsche
gasten te begroeten.
Een onderhoud met Fokker.
De heer Fokker heeft ons na dc landing
een kort onderhoud toegestaan waarin hij
de toekomst van het vliegtuig belang
rijke voorspellingen deed.
Gevraagd naar het deel van zijn komst
zeide de heer Fok
ker, dat hij twee
laanden in Europa
loopt te blijven.
Hij zal tijdens dit
bezoek verschillende
licensc-fabrieken be
zoeken in Italië en
Frankrijk, terwijl hij
ook een bezoek hoopt
te brengen aan Fried
richsbafen, waar
misschien ook een
fabriek komt van
zijn vliegtuigen.
Een belangrijke
mededccling was wel
deze, dat de General Motors Cy ,'hans be-1
langrijke interesse heeft genomen in Fok
kers Amerikaansche onderneming. Hierdoor
kan een belangrijke expansie worden gegc
aan zijn producten. De mogelijkheden
•den daardoor enorm. Ook Holland' zal
daar profijt van trekken, daar verschillende
landen van de Ilollandsche fabriek uit van
vliegtuigen zullen worden bediend.
Over het vlicgwezcn in Amerika vertelde
Fokker, dat de personenvliegerij daar eerst
dit jaar is begonnen. In tegenstelling met
ons land heeft men daar tot nu toe nog geen
personenvluchten gehad en was liet vlieg-
wezen daar beperkt tot den maildienst; de
perscnenvluchten worden met dit jaar ge
opend en men verwacht hier een geweldige
toeloop, want do mailvluchten zijn in Ame
rika reeds uiterst populair.
In verband hiermede zullen binnenkort
viermotorige Fokkers in dienst worden ge
steld, welke plaats bieden aan .'12 nassagiers.
Omdat echter deze vliegtuigen hoofdzakelijk
zullen worden gebruikt voor den transcon-
tinentalcu dienst New York—San Francisco
—Los Angelos en dus ook bij nacht zal wor
den gevlogen, zijn in deze vliegtuigen tevens
16 slaapplaatsen geconstrueerd.
Er zijn met het nieuwe type reeds demon
stratievluchten gehouden, die uitstekende
resultaten hebben opgeleverd.
Volgende week zal de heer Fokker naar I
Engeland terug keeren om daar voor den -
Minister van Luchtvaart Straffort Brancker
et nieuwe type 3-motorige vliegtuigen als
aarmee hij thans naar hier was gekomen
te demonstrecren.
Buiten het Ministerie van Luchtvaart moe
ten ook de Imperial Airways zich voor dit
toestel interesseeren.
De heer Fokker heeft ons verder nog iets
•erteld over zijn verwachtingen voor het
luchtschip'. Hij meende, dat luchtschepen als
de Graf Zeppelin zeker een goeden toekomst
hebben maar can om gebruikt te worden
over afstanden, die niet kleiner zijn dan
3000 h 4000 K.M.
Voor kleinere afstanden is het
het aangewezen vervoermiddel,
luchtschip echter rendabel worden, dan zul
len de luchtschepen nog grooter moeten
worden en vooral mee
den aan passagiers.
De heer Fokker cn zijn huitenlandsch-
vrienden zijn vanmiddag te half drie wei-
van Waalhaven opgestegen en hebben a!
contra-prestatie voor de vriendelijke on'
vangst van de officieren een bezoek ec
bracht aan Soesterberg. Te 4 uur zou mei
op Schiphol arrivecrcn.
TEGEN HARDLIJVIGHEID en AAMBEIEN,
maag- en darmstoringen, zwelling van lever
en milt. pijnen in rug cn onderlijf is het
natuurlijke „Frarz-JoseT'-bitterwaler. dage
lijks meermalen ingenomen een heerlijk
middel. Bij onderzoekingen van genecshceren
in gevallen van ziekten der onderlijforganen
is geconstateeerd. dat het „Franz-JoseT'-wa cr
zeker oplossend en steeds zacht afvoerend
werkt. Bij Apotheken en Drogisten verkrijtrb.
DE D'-ZRBARE CENT
'k Had eerst noga] verwachting \an de
tvinding van meneer Van Gink in Am
sterdam: maar 'k zie nu reeds, dat het een
mislukking wordt.
Deze meneer heeft n.l. een schelautomnat
uitgevonden dat naast de bel geplaatst, deze
alleen doet functionneeren, wanneer er een
cent ingeworpen wordt.
Nu is het werken met geld-automaten,
wanneer er later geen verhaal is op hem,
die bfcdrog pleegt, altijd riskant.
Ah dc kwartjes op waren zoo tegen de
22ste van de maand, dan wierpen wij in onze
elcctriciteitsautomaat maar koperen centen
in plaats van zilveren kwartjes en het licht
brandde er even vroolijk om. Maar'teind
van de maand droeg de last en de Incas
seerder was een wisselaar, die kwartjes voor
centen vroe«r.
Nu is een cent niet veel tegenwoordig.
Maar ik kan me toch begrijpen, dat een
koopman in veters, een marskramer in garen
en hand, een handelaar in potlooden van acht
voor een kwartje, ja, dat zelfs een bedelaar
geen goed geld naar kwaad gooit en geen
cent in de bus werpt met het risico, dat de
cent foetsie is
Doch de Post heeft de oplossing reeds aar.
dg hand gedaan. Aan 's Rijks Munt te
Utrecht zijn n.l. een aantal penningen van
geel koper met het opschrift Ned. Posterijen
geslagen ter grootte van een cent, echter ter
onderscheiding voorzien van een gat. Deze
worden door de bestellers gebruikt om aan
te bellen bij de bestelling van poststukken,
waar de automaten zulks noodzakelijk
maken.
De directies van de postkantoren in een
aantal groote steden zooals: Amsterdam, Rot
terdam, Den Haag. Utrecht en Groningen
zullen deze penningen aan het bestellend
pgrsoneel medegeven.
Wat belet dc organisaties van bovenge
noemde „middenstanders" om ook zulke
imitatie-centen te laten slaan? Bedrijfson-
kosten heeft iedereen nu eenmaal, die moe
ten het eerst van de ontvangst af en hij
massaproductie maakt men gauw eenige
wnardelooze muntstukken voor een cent.
Het hoeft maar korten tijd te duren, of de
lorrenkoophii kcopen deze munten weer óp
en dan is alle zorg voorhij. Allicht krijgen
sommige marskramers, die wat al tc brutaal
zijn opgetreden, dan nog meer gehoor dau
tegenwoordig.
Mijn kleine jongen, die de schelautomnat
als spaarpot wilde gebruiken, omdat zij, die
óns bezoeken, zeker de cent niet zouden
terugvragen, heeft nadat hij het bericht van
de posterijen gelezen had, alle hoop laten
varen.
'k Ben niet gelukkig mot speculeeren;
zei hij.
FORENSENWEE
EEN GRATIS RETOURTJE.
Soms hindert het mij, dat de dingen zoo
akelig regelmatig gaanNeen. ik bedoel
niet wisselloopers en dergelijke ordeverstoor
ders dat is hinderlijke regelmatigheid!
maar zoo de dingen van eiken dag:
Ge stapt de deur uitdoch neen, dat
relaas komt later wel eens; ditmaal vertel ik
van forensenwee, omdat de regelmaat verstooru
werd.
Precies 5 voor 6 (de Electri6che Hofplein is
oen trein van de klok!) vertrok Donderdag
avond de forensentrein naar den Haag.
Plichtgetrouw, want in forensentreinen heeft
ieder zoo ongeveer zijn vaste plaats, bevolkten
dc Adrianalar.ers en Tuinstadters d6 eersie
v/agen, welke steeds precies voor het drem
peltje van de halte Adrianalaan blijft staan.
Doch, hoe het kwam, weet ik niet, daar
brandden geen lichten en hoor nu, wat d~ ge
volgen zijn van zoo'n klein verzuim, 't Is
precies als een steen, we'ke in 't water dompt.
Geen licht aan: de bestuurder heeft geen
houvast en rijdt drie wagenlengten to ver;
eier Tuinstadters uit de tweede wagen duike
len naar omlaag en komen ongewond op de
wegberm terecht; ongeveer 40 forensen in de
eerste wagen wagen de sprong over dc
rireden niet en roepen om hulp; de conducteur,
de situatie overziende, beg'nt fluitgillcn te
geven; de bestuurder begrijpt verkeerd en zet
er de sokken weer in; de 40 forensen gaan mee
naar Rodenrijs; de conducteur gaa'. ook naar
Rodenrijs, maar dravend door dn kiezel en
komt na 12 minuten hijgend ter p'aatse aan;
aar staan de verontwaardigde reizigers reeds
Kiuuiur moeien te murmnreeren; de chef sust de gemoederen
plaats kunnen bie- j cn g^ft f|e 40 verdoelden met de spoedig
aankomende tre'n mee terug naar de Adriana
laan; de dravende co-ductcur mag weer mee
rijden; de treinen hebben vertraging: in ver
schillende gezinnen wordt het middagmaal
kcud
Eén lampje, dat niet brandt, maakt zóó'n
c,ni°k!
vliegtuig
trap toe.
Zóó wordt het vertrouwen van ons volk
in de VU ondermijnd!
Tenslotte dient ook het Gereformeerde
volk zich zelf af te vragen, of het zich iets
heeft te verwijten.
We gelooven van wel.
Prof. Anema richtte ook tot 1' een per
•d. een warme ontboezeming.
1 echts
ping De uitgever moest het na eenigen tijd
annonceeren „.tegen verminderden prijs".
ie is nu de schuld aan de verwijdering?
zelf? 2IJn hCt Gcref°rt»cerde volk
een speciale bedoeling
luchtraket 20 November zal kunnoj
afschie-jhpf Gereformeerde volk.
Volk »n Universiteit
gezegd worden tot
volk relatief den zelfden opgang had
gemaakt als onlangs Remarque's roman in
de wereld.
Niet afeoo met .On» Tijd en ome Boe-
SMn ""'«r
- zi,'" olld l«rllngen. tlians oneenn-
vólk" Sr0C|'' <i'e "het 0''*l»nnecnle
Maar dat Volk ivil „let achterblijven.
Anema's jubileum In
dankbaarheid gedenken
deAvTuhui'n!"vjT"u',«ltr pnj,cssnr
TW2EDE KAMER
REGELTTG VAN WERXZ\A7JHEDEN.
De Voorzitter heeft pLter medegedeeld,
at h-n z-jn voornemen is de vo'-'onde ver-
adering te beleggen op I»; r Nov. r„.
chopwii
op 3 uur v
op uur v
fr-cle, on
dbes'oten b't
in den spreekt
de R K en sr
he^i;
■n de Chr.-hlst
r iz.-dem. frnc-
op 1 uur voor
