lagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
EERSTE BLAD.
BINNENLAND.
IEUWE STRIJD IN DEN
AETHER
Pei
i r taai
f
(Beschikkingskosten f 0.15)
per weck f 0.25.
Voor het Buitenland bij Weke-
lijksche zending „6.-
Bij dagelijksche zending „7.
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7/2 cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaai
No 2878
Bfir»au: Breestraat 123 Telefoon 2710 Aangesloten op het streeknet Lisse. Postbox 20 Postgiro 58936.
DINSDAG 22 OCTOBER 1929
ADVERTENTIËN:
Van 1 tot 5 regels 1.17V4
Elke regel meer 0.22!/2
fngez. Mededetlinget,
van 1—5 regels «2.30
Elke regel meer 0.45
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan het bureau
wordt berekendƒ0.10
10e Jaargang
Oil nummer bestaat uit VIER bladen
„MOEILIJKE POSITIE".
Onder dit hoofdje schrijft een medewerker
aan de „Vrijz. Democraat" (niet Mr. Mar-
chant) een stukske over het kabinet-Ruys
de Beerenbrouck.
De schrijver betoogt, dat dit ministerie
wel in een onaangename positie zal komen
te verkeeren, want het zal menigmaal moe
ten steunen op de oppositie.
Daar zit een kern van waarheid in en
toch gelooven wij (zooals de schrijver blijk
baar ook doet) dat de positie van de vrijz.
dem. fractie nog moeilijker is dan die van
het kabinet.
De schrijver zal waarschijnlijk wel tot die
fractie behooren, hoewel het eenigszins zon
derling aandoet, dat niet de leider der groep
en niet de redacteur van het orgaan, maar
een ander over de houding der Kamerfractie
schrijft. Daar schuilt toch geen politiek ach
ter?
Hoe het zij, dat de schrijver danig verle
gen is met de aan tc nemen houding, blijkt
voldoende uit de zigzaglijn van het ar
tikeltje.
Eerst wordt gezegd, dat men in beginsel
bereid is tot loyale oppositie en gaarne de
aanneming van wetten wil bevorderen, wel
ke de instemming der vrijz.-democraten heb
ben.
Nog al logisch, zou de eenvoudige lezer
zeggen. Het is de plicht van ieder Kamerlid
om vóór een wet te stemmen, welke hij een
zegen voor het land acht.
Ja, maar de V.-D. hebben een verleden.
En dat is niet brandschoon. En omdat de
schrijver aan 11 November 1S25 dacht, maar
de flater van toen moeilijk kan erkennen,
vervolgt hij:
De oppositie, overtuigd van de onrede
lijkheid, dat er thans een „rechtsoh" be
wind is, doordrongen van het gevaar, dat
in het bestaan van extra-parlementaire
kabinetten is gelegen, kan en mag niet
medewerken aan het voortduren van dien
toestand.
Bij aanneming van een bepaald wets
ontwerp kan ons volk gebaat zijn; indien
verwerping zou kunnen leiden tot een
crisis met als gevolg de komst van
parlementair Kabinet dan zou verwer
ping van grooter belang voor land en v^lk
kunnen zijn.
Het is gewurm, en anders niet Terwijl
toch in wezen en niet voor 't eerst de hou
ding van Npvember 1925 veroordeeld wordt.
De vrijz.-democraten zullen met bloedend
hart desnoods een»sympatheik wetsontwerp
afstemmen om zoodoende de komst van een
-parlementair kabinet te bevorderen.
Heeft men soms in 1925 zijn stem aan een
onsympathiek voorstel gegeven om de komst
van een extra-parlementair kabinet in de
hand te werken?
Aan het program van den Vrijz.-dem. bond
is eenige logica niet te ontzeggen, maar de
taktiek van de fractie is ondoorgrondelijk.
meenten een voldoende electricitéitsvoorzie-
ning ook voor groote gebieden kan worden
verkregen.
De zaak moge in dunner bevolkte provin
ciën eenigszins anders liggen, niet is in tc
zien, waarom de provinciën, aangenomen,
dat voor het tot stand komen van bepaalde
bedrijven haar medewerking niet kan wor
den gemist, zich niet geleidelijk zouden
kunnen terugtrekken door overdracht van de
provinciale bedrijven aan intercommunale
vennootschappen.
Dat is het juiste midden.
Vooral omdat men geen Overheidsbedrijf
noodig heeft 'om voldoende te waken voor
de belangen van het personeel.
Het statuut rener intercommunale ven
nootschap kan zonder bezwaar zóó worden
ingericht, dat verzekerd worde, dat de so
ciale taak van het overheidsbedrijf door de
gekozen rechtskundige organisatie niet
wordt belemmerd of onmogelijk gemaakt.
Deze waarheid hadden de roode Rottcr-
damsche raadsleden wel eens mogen
wegen, voor zij de oneleganta en onlogische
poging deden om terug te komen op het ge
nomen besluit inzake de exploitatie van de
Gemeentetram door een naamlooze vennoot
schap.
HET JUISTE MIDDEN.
Onzerzijds wordt het optreden der Over
heid in zaken van algemeen belang niet ver
oordeeld, wanneer het particulier inititatief,
om welke reden dan ook, in gebreke blijft.
Doch altijd weer wordt er op aangedrongen,
dat de Overheid zich terugtrekt, zoodra dit
mogelijk is.
Op hetzelfde juiste standpünt plaatste
zich Prof. Mr. G. A. van Poelje bij de be
handeling van het vraagstuk der electrici-
teitsvoorziening.
Hij waarschuwde' nadrukkelijk tegen de
zucht om het afzetgebied der groote elec-
triciteitsfabrieken al maar te vergrooten;
.ook, vanwege de vaak ongunstige ligging der
centrales in de bebouwde kom der gemeente
en de mogelijkheid dat een economischer
opwekkingsmethode gevonden wordt.
Doch zonder eenige reserve betoogde hij,
dat de provincies, door zich met electrici-
teitsopwekking en -verdeeling te gaan be
moeien, zich hebben begeven op een terrein
dat zij over het algemeen beter hadden ge
daan niet te betreden, o.m. omdat conflicten
tusschen de taak van Gedeputeerde Staten
als verzorgende de financieele belangen der
Provincie en dezelfde Gedeputeerde Staten
als belast met het toezicht op de gemeente
besturen niet kunnen uitblijven.
Zooals de toestand thans is in sommige
provincies, lijkt het naar niets.
Gedeputeerde Staten zien somwijlen niet
op tegen machtsmisbruik en keuren een ge-
meentebegrooting niet goed, omdat de ge
meente weigert electriciteit te betrekken van
de Provinciale Centrale, wijl een andere
centrale goedkoöper tarief heeft.
Nog niet lang geleden betuigde een anti-
rev. lid van een college van Ged. Staten zijn
instemming met een artikel in ons blad,
waarin zoodanige houding in een bepaald
geval scherp was gecritiseerd. De schrijver
was tevergeefs voor de verdrukte gemeente
o komen.'
n behoeft slechts Zuid-Holland, dat se-
d,-i jaren onder rechtsch bewind het par
ticulier initiatief bevorderd heeft, te verge
lijken met Noord-Holland om. met Prof. van
Poelje te zeggen:
De ervaring in Zuid-Holland wijst uit, dat
in h"M algemeen door samenwerking van ge-
OFfiCIEELE BERICHTEN
AUDIËNTIE.
De gewone audiëntie van den Minister
van Justitie zal Vrijdag 25 October a.s. niet
plaats hebben.
DIPLOMATIEKE DIENST.
Bij Kon. besluit is mr. C. Ridder van Rap-
pard, buitengewoon gezant en gevolmachtigd
minister te Rio de Janeiro,' in dezelfde hoe
danigheid benoemd te Boekarest.
DEPARTEMENT VAN BINNENL. ZAKEN.
Bij Kon. besluit is eervol ontslagen
verband met liaar huwelijk mej. J. Heitz, als
commies bij het Departement van Binnenl.
Zaken, te rekenen van 4 October 1929.
RIJKSWERKINRICHTING TE HOORN.
Bij Kon. besluit is benoemd tot lid van het
college van regenten over de rijkswerkinrich
ting te Hoorn A. C. Hagenaars, hoofd der
r.-k. school voor ui'.gebreid lager onderwijs
te Hoorn.
BEVORDERING.
By Kon. besluit is verleend de titulaire rang
aan den luitenant-
F. M. IJssel de
IS October 1929.
van kolonel der
koionel der
Schepper, met ingang
MUTATIES BIJ DE MARINE.
Bij beschikking van den Minister van
Defensie zijn de navolgende mutaties ge
last: de luitenant ter zee der 2e klasse il.
Tichelman is geplaatst a.b. Hr. Ms. „Z. 5",
de lult. ter zee der 2e klasse J. R. L. Le-
beau a.b. Hr. Ms. Brinio, de idem S. A.
l'Honoré Naber bij de Marinekazerne te
Amsterdam, de idem J. P. Houterman a.b.
Hr. Ms. "Wachtschip te Vlissingen, de idem
J. F. N. Tuybcns a.b. Hr. Ms. Wachtschip
te Willemsoord, de Kapitein der Mariniers
T. C. W. Michaëlis idem idem, de le luit.
der Mariniers P. J. van der Ende idem,
idem, de luit. ter zee der 2e klasse Kon.
Marinereserve P. F. M. "van de Lint, idem,
idem en de 2e luitenant der Mariniers W.
an Heuvcn 28 October 1929 bij de af-
deeling Mariniers te Rotterdam;
zijn de luitenants ter zee le klasse H. J.
Bueninck, C. H. Brouwer en J. C. Cornells
te 's-Gravenhage geplaatst ten einde bij de
Hoogere Marine Krijgsschool aldaar een
tweejarigen cursus te volgen.
NOTARIAAT.
Bij beschikking van den Minister van
Justitie is herbenoemd tot lid der Kamer
an Toezicht over de notarissen en Candi
da at-notarissen te Arnhem: Mr. E. G. C.
Scheidius, kantonrechter te Arnhem.
PERSONEELS-
VEREENVOUDIGING
Het hoofdbestuur van den Centralen Nod
Ambtenaarsbond deelt mede dat de door den
•Minister reeds in 1928 toegezegde voorstej
len terzake van de invoering van het twee-
enstelsel by den actieven dienst der be
lastingen thans bij de Byzondere Commissie
in gezonden.
INDISCHE INGENIEURS
Zaterdag jl. werd onder leiding van Ir
P. J. Ott de Vries, vertegenwoordiger in
Nederland van de Vereeniging van Water-
siaatsingenieurs in Ned. Indië, in het ge
bouw van het Kon. Instituut van Inge
nieurs te 's-Gravenhage een druk bezochte
bijeenkomst gehouden van met verlof hier
te lande vertoevende ingenieurs van den
Indischen Waterstaat en oud-ingenieurs
bij dien dienst.
Met algemeeno stemmen werd in begin
sel besloten tot oprichting van een afciee-
ling „Nederland" dier vereeniging en wer
den lot leden van een comité van voorl
eiding aangewezen Ir. W. Larnmers, Ir. P.
J. Ott de Vries en Ir. R. A. van Sandick.
In het algemeen zullen het doel en de
middelen om dat doel te bereiken overeen
komen met die welke in de statuten der
•ereeniging .zijn vastgelegd. Maar voor del
afdeelipg „Nederland" zal onder die mid
delen het meest op -den voorgrond treilen
het op geregelde tijden in samenkomsten I
behandelen van vraagstukken, welke met
Indische waterstaatswetenschappen en den
Indischen Waterstaatsdienst \erband hou-
den.
NAAR EEN BILLIJKER
VERDEELING DER ZENDUREN
DE GEAGITEERDE A.V.R.O.
VERWEKT AGITATIE
EENRSDIOREDE VAN DEN HEER VflGT
EEN REVOLUTIONAIRE DAAD VAN
DE A.V.R.O.
De Radioraad heeft het zooals trouwens
te verwachten was allesbehalve gemakkelijk
bij de verdeeling van den zendtijd op billijke
wijze.
Op zichzelf is het reeds een moeilijke opgave
om binnen de perken van de voor ons land be
schikbare zenduren de talrijke volksgroepen
die recht op uiting in den aether wenschen ook
maar eenigermate het hun toekomende te ge-
Maar de zaak wordt nog meer gecompliceerd
doordat er heel wat menschen zijn, die zich
daarbij niet door billijkheidsoverwegingen la
ten leiden maar zich laten beïnvloeden door ge
voelsoverwegingen en vooroordeel em
Ontegenzeggelijk heeft de vereeniging. die
zich thans Algemeene Vereeniging voor Radio
Omroep noemt, pionierswerk verricht, toen de
aethertrillingen zich nog maar kort voor c
roepdoeleinden lieten gebruiken en wanneer
d^s op dit terrein alleen met gevoelsoverwe
gingen hadden te rekenen, zouden we moeten
zeggen, dat in ieder geval deze vereeniging,
die de oudste brieven heeft en die ook groote
bekwaamheid getoond heeft bij de samenstel
ling der programma's en door den tijd uitste
kende relaties met b.v. de kunstwereld heeft
gekregen voor omroepdoeleinden, bij de defini
tieve verdeeling een schreefje voor dient te
hebben.
Echter geven hier gevoelsoverwegingen niet
den doorslag.
Nu de radio-omroep in het huidig stadium
verkeert, nu hij gemeengoed is geworden, gridt
voor hem wat voor alle voermiddelen der cul
tuur geldt, dat elke volksgroep er haar eigen
leven in kan leven en daar het aan de regee
ring staat hier ordenend op te treden omdat
practisch de vrije concurrentie op dit gebied
uitgeschakeld is, kan het niet anders of de re
geering moet trachten te komen tot een zoo bil
lijk mogelyk toewijzing. Gelijk ze ook door mid
ran den Radioraad nastreeft.
-t is daarom dan ook ongetwijfeld onjuist
gezien van de A.V.R.O. om, nu het er om gaat
?en juiste verdeeling van de zenduren te
komen, hoog van den toren te blazen.
Mag aangenomen worden dat de A.V.lt.O. in
derdaad een bevolkingsgroep in religieus-poli-
tielc-maatschappeïijken zin vertegenwoordigt
Wij weten het niet. Als de A.V.R.O. een peti
tionnement organiseert, zooals onlangs dan
krygt ze inderdaad een groot aantal menschen
achter zich. Men moet echter niet vergeten,
dat ze in haar dagelijkschen zender en in haar
als persoon zoo sympathieken omroeper den
lieer Vogt propagandamiddelen bezit, onder
den invloed waarvan de menschen al zeer ge
makkelijk hun nuchter oordeel verliezen, waar-
ia zij bij voorbaat al immuun worden voor te-
,'enargumenten, indien die hen al mochten be
reiken; afgezien van den vorm waarin die dan
vaak tot hen komen. Zoo komt het allicht tot
uitingen van hartstocht, die voor verstandige
redeneering onbevattelijk maakt.
Ook nu het er op begint aan te komen de
zenduren definitief te verdeelen, beleven we
weer zulk een actie van de A.V.R.O., die de
gemoederen van tallooze luisteraars verhit.
De heer Vogt heeft Zondag j.l. geheel
onverwacht een rede voor de microfoon ge
houden, waarin hij mededeelde, dat bij den
A. V. R. O. een vertrouwelijk schrijven was
ontvangen van den Radioraad tot bijwoning
een vergadering op a.s. Donderdag. In
cieze vergadering zou die Raad zijn advies
in zake de verdeeling van den zendtijd vast
stellen: het ontwerp-advies was bij de uit-
noodiging gevoegd. De heer Vogt deelde,
voorts mede, dat omtrent dit ontwerp ge
heimhouding was opgelegd, maar meende
niettemin gerechtigd te zijn te verklaren, dat
het zoo ongeveer de nekslag beteekende voor
den A. V. R. O- Een zeer groot deel van den
zendtijd zou aan den A. V. R. O. worden ont
nomen, ten bate van de V. A. R. A. De heer
Vcgt riep daartegen de luistervinken in het
geweer en verzocht protesten te zenden naar
n Radioraad.
Voor zoover de luisteraars deze rede niet
gehoord hebben, is die hun den volgenden dag
g eens extra opgewarmd voorgezet door het
„Telegraaf'-kopblad, dat 's Maancagsmorgens
hijnt.
t een sensationeelen kop: „Schandelijk
machtsmisbruik", „De Radioraad als slooper
van den omroep", „Willem Vogt mobiliseert
de luistervinken", werden op de eerste kolom
mededeelingen gedaan over de „felbewogen"
rede van Vogt over „den uiterst kritieken
toestand" waarin de A. V. R, O. zich zou
bevinden.
Met elkander zijn deze radio-rede en d£ze
dikke berichtgeving van de Telegraaf-redactie
ituurljjk gangmakers geweest voor een
stroom van felle protesten zonder dat de
protesteerenden nog goed weten wat er aan
and is en wat met name liet schema van
Radioraad is.
:t is dan ook zeer begrijpelijk, dat van
hoogerhand maatregelen zijn genomen om den
door de A. V. R. O. ontketenden stroom van
hartstocht zoo mogelijk wat te keeren.
Dat het allesbehalve prettig is voor het
A. V. R. O.-bestuur cm zenduren te zullen
moeten afstaan bij een definitieve regeling
van den omroep, is te verstaan, maar het is
niettemin niet fijn, van dat bestuur, dat het
ouder deze omstandigheid niet zyn positie
begrijpt.
Het gaat niet aan om van een bevoorrechte
positie in den omroep een gebruik te maken,
dat de werkzaamheid van een uit bekwame
vertegenwoordigers van de voornaamste volks
groepen bestaand college als de Radioraad is,
van tevoren in verdenking brengt.
En het is dan ook een volkomen gewettigde
daad geweest, dat gisteravond toen de heer
Vogt opnieuw de luisteraars wilde aansporen
tot protest, zijn rede op last van den minister
van Waterstaat werd afgebroken.
De heer Vogt meet om 9 uur 's avonds
begonnen zijn met de mededeeling, dat de
V. A. R. A., naar aanleiding van zijn
in|i
cht he
i Wate
het
at had
letten, doch hij sprak de hoop
uit, dat de minister daartoe niet zou overgaan.
Vervolgens herhaalde hy verschillende op
merkingen van Zondagavond en riep uit, dat
het nu voor den A.V.R.O. ging: er op of er on-
„Ik weet wel,'' zei hij, „dat men van ons
omtrent den brief van den Radioraad en het
ontwerp-advies geheimhouding heeft gevraagd,
maar wat beteekent dit? Het beteekent dat
men aan iemand, dien men wil gaan ophangen,
dezen brief stuurt: „Mijnheer. Wij zijn van
plan u aanstaanden Donderdag te gaan ophan
gen, maar aangezien wij u zelf daai-bij noodig
hebben, verzoeken wij u vriendelijk om aan
wezig te willen zijn. Omdat het plan echter
eenig rumoer zou kunnen verwekken, verzoe
ken wy u tevens er van te voren niet over te
willen spreken''." Ziedaar wat men van ons ver
langt. Maar wij zullen onze huid duur verkoo-
pen. Nogmaals verzoek ik u van uw sympa
thie voor ons te doen blijken. Voor een geor
ganiseerde actie is het te laat, maar
Op dit oogenblik hoorden de luistervinken
plots een geknetter en gekraak en niets meer
van de protestxede.
Even later kwam de mededeeling:
„Dames en heeren! De heer Vogt
INGEZONDEN MEDEDEELING.
BURGEMEESTER LAMBOOY
GEÏNSTALLEERD
GISTER TE HILVERSUM
GROOTS BELANGSTELLING.
eft
cte u
op last'
al van Pt
r y -
r d u s n i
breken en k
zetten."
Natuurlijk zal deze mededeeling wel sensa
tie en verontwaardiging hebben gewekt en mis
schien wel als onduldbaar machts-misbruik
zijn gevoeld.
Wij zouden zeggen, dat de A.V.R.O. dit ver
nederend ingrijpen uitsluitend aan zichzelf te
danken heeft.
Hoe revolutionair de A.V.R.O. zich in dit
geval gedraagt, bleek ten overvloede later in
den avond, toen, naar het „Vad." meedeelt de
luisteraars hetgeen de heer Vogt had willen
zeggen tóch te hooren kregen, maar nu uit
Groningen. De A.V.R.O. zond nl. een Gro-
ningsch concert uit en tusschen twee nummers
hiervan hield iémand een Korte rede, waarin
hij uitriep dat men op het punt stond een aan
slag op den A.V.R.O. te plegen. Blijkbaar had
deze spreker ondertusschen uit Hilversum in
structies ontvangen, want nu was hij het, die,
evenals de heer Vogt Zondagavond, aanried
om bij den Radioraad te protesteeren en hij
wekte de luisteraars op een brief, waarvan hy
den tekst voorlas, naar het secretariaat te zen-
Deze rede, waarop men vermoedelijk in Den
Haag ,niet voorbereid was, werd niet onder
broken.
Protest van N.V.V. en S.D.A.P.
Naar bet Volk meHTc, heeft het bestuur
ra den algëmeenen raad van het N. V. V. en
i S. D. A. P. aan den Radioraad een briet
gericht, waarin het, wy zend op de nieuwe
agitatie van de A. V. R. O., deze op zichzelf
reeds een bewijs noemt voor de onbillijkheid
van de bestaande verdeeling van den zendtijd,
omdat de V. A. R. A. niet in staat is door mid.
del van den zender de noodzakelijkheid van
-en juiste verdeeling te bepleiten. Daarna
vordt aangedrongen op een regeling overeen
komstig het door de V. A. R. A. ingediend
plan.
DE ZUIDERZEEWERKEN
Vijftig arbeiders ontslagen.
Bij de Amsterdamsche Ballastmaatschap-
nj, afdeeling sluisbouw bij de Zuiderzeewer
ken in Den Oever zijn Zaterdag 50 arbeiders
hoofdzakelijk timmerlieden en ijzervlechters
ontslagen, omdat, de werkzaamheden zoo
ver zijn gevorderd, dat zij overbodig zijn ge
worden.
KON. NEDERL.
MIDDENSTANDSBOND
INSTALLATIE VAN BESTUURSLEDEN
In een onder leiding van den algemeen
voorzitter, de heer E. G. Sclnirman, een
dezer dagen gehouden vergadering der bei
de groepsbesturen van do Kon. Ned. Mid
denstandsbond zijn geïnstalleerd als lid van
groepsbestuur A, de heer A. Spaander uit
Hoorn en als lid van groepsbestuur B, de
heer B. Grootendorst te Gouda.
In het Algemeen Bestuur werd voor groep
B gekozen de heer R. O. Bottinga te Utrecht
voorzitter van den Bond van Piano- en Or-
gelhandelarcn. Als leden van het algemeen
bestuur werden voorts herkozen als leden
voor groepsbestuur A de heeren H. J. Pel-
letier uit Leeuwarden en voor groepsbestuur
B de heer L. de Groot' uit Rotterdam
A.-R. J. A.
EEN STUDIECLUB TE MAASSLUIS.
Te Maassluis is met aanvankelijk 22 leden
n A.-R. Jongeren Studieclub opgericht. In
het voorloopig bestuur hebben zitting de hee
ren P. K. Dommisse, Mr. F. W. A. Kuyper
one en A. Schras. De reeks cursusvergade-
gen zal op 1 November a.s. door Ds. Joh.
H. Rietberg, Geref. predikant le Maassluis,
geopend worden met een lezing over: De
geschiedenis der Prot.-Chr. politieke groepen
in Nederland.
In een buitengewone raadsvergadering is
gistermiddag de oud-minister van Defensie,
de heer J. M. J. H. Lambooy geïnstal
leerd als burgemeester.
De belangstelling
was zeer groot.
Burgemeesters
genabuurde gemeen
ten waren in groo-
ie getale aanwezig,
voorts de vroegere
burgemeester, mi
nister Reymer, Mr.
J. C. Jager, chef van
de marinestaf en
vele anderen.
De politie-muziek
op bet Kerkplein
speelde het Wilhel
mus, toen de Bur
gemeester en
echtgenoote binnetlgehaald werd; waarna
hij door de loco-burgemeester, de heer Bak
ker werd geïnstalleerd met een hartelijke
redevoering.
De heer Lambooy sprak daarna zijn vreug
de uit over zijn benoeming, waarvoor hij
dank bracht aan H. M. de Koningin en Haar
adviseurs, en gaf voorts zijn blijdschap te
kentnen over het feit, dat hij burgemeester
was geworden van deze gemeente, aan wel
ker groei hij zijn beste krachten wilde wij
den. Spreker vroeg het vertrouwen van den
Raad en deed een beroep op krachtige sa
menwerking, daarbij de verzekering gevende
dat hij gaarne wenschte te worden be
schouwd als behoorende tot deze gemeente
Als oudste raadslid sprak nog Prof. Dr. J.
H. Gunning Wzn.
Na afloop der buitengewone raadszitting
maakten velen van de gelegenheid gebruik
om kenmis met den heer en mevrouw Lam
booy te maken.
ELECTRICITEITSBEDRIJF
H00GEVEEN
GEOPEND OP DE JUBELDAG
VAN EDISON'S VINDING
De gemeente I-Ioogeveen had geen merk
waardiger dag kunnen uitzoeken om het
Electriciteitsbüdrijf te openen, dan de dag
van gisteren. Toen was het juist vijftig jaar
geleden, dat Edison de eerste bruikbare
gloeilamp construeerde, waardoor thans een
zee van licht over geheel de wereld wordt
uitgegoten.
De gemeente Hoogcveen, welke waarlijk
niet tot do achterlijksten behoort, liet tot he
den het gas voorgaan, ook op Kaufmanni-
sche overwegingen, doch thans heerscht de
electösche gloeilamp ook daar.
Door het drukken op een in de Raadszaal
aangebrachte knop heeft de Commissaris der
Koningin gisteren te circa 6 uur het transfor-
materenstation bij de gasfabriek en dat op
de eiermarkt in werking gesteld en is dus
bij alle aangeslotenen in de kom, het elec-
trisch licht, voor zoover ingeschakeld, gaan
branden. Tevens werd ontstoken de feeste
lijke verlichting der tentoonstellingslocalitei-
ten en hun omgeving.
Na deze gebeurtenis in de raadszaal is een
bezoek gebracht aan de Electrieiteitstentoon-
stelling in de Ambachtsschool en op de bo
venzaal van hotel Durivou, waar eerste klas
se firma's op het gebied van gas, water en
electriciteit hun stands hebben.
Luidsprekers waren aangebracht aan de
Ambachtsschool en in hotel Durivou, de mi
crofoon was opgesteld op de raadszaal, zoo
dat alle redevoeringen van daar uit werden
uitgezonden en duidelijk hoorbaar waren in
verschillende deelcn der gemeente.
Vooraf had burgemeester Tjalma, in te
genwoordigheid van vele genoodigden een
rede uitgesproken over de groote bcteckenis
van het werk, dat nu is tot stand gekomen.
Ilij weester op, dat men in Hoogcveen
kalm aan gedaan heeft met de stichting van
een F.lcc'r. Centrale om het gasbedrijf niet
te benadeelen. Nu dit de jaarproductie van
527,000 M3 in 1924 verhoogde tot 1.200.000 M3
in 't vorige jaar, zal het wel kunnen verdra
gen, dat de electriciteit de verlichting over
neemt.
In de meeste gemeenten is de gewoonte
gevolgd om eerst de kom van stroom te voor
zien om, wanneer hel bedrijf zich eenigszins
heeft geconsolideerd, het net ook tot de bui
tenwijken uit tc strekken. In tegenstelling
daarmede worden alle deelcn van Ilooge-
vcen nagenoeg tegelijkertijd in de gelegen
heid gesteld electrische energie te betrekken.
Hiermee verklaarde burgemeester Tjalma
de tentoonstelling geopend, waarna de Cóm-
missaris der Koningin een rede uitsprak en
vervolgens het bedrijf in werking stelde.
Nog sprak de heer R. Schuurman, lid van
Ged. Staten van Drente, waarna eenige fees
telijkheden volgden.
Het is een dag van beteekenis voor IIoo-
geveen.
EEN VREEMDE BRANDKAST
DE WELGEVULDE BOCHEL
Spreekwoorden zijn soms waar; vaak op
pervlakkig; niet zelden wreed.
Wacht u voor de geteekenden, hoorde ik
reeds in mijn prille jeugd zeggen, omdat een
gebocheld mannetje goochemer was dan heel
de buurt.
Ik hoorde het ook, doch in gunstiger zin
in later jaren, met betrekking tot een gevat
spreker en handig debater.
We kennen ook allen het leuke vers van
Staring, over twee wakkere bultenaars,
graaf Ot, die 't pak van voren, graaf Frede-
rik, die 't van achteren droeg.
Ot en Frederik en de anderen waren res
pectabele mannen, zonder bedrog.
Maar een geteekende, voor wie men zich
wachten moest, is dan toch onlangs gestor
ven.
In het plaatsje Palma op Mallorca over
leed dezer dagen in een onaanzienlijke her
berg een schamel manneke met een boc-heL
Hij was door uitputting en verwaarloozing
aan zijn eind gekomen.
Bij een medisch onderzoek kwam aan het
licht dat de bochel van het mannetje niet
echt was, doch gevormd werd door een soort
zak, die hij op den rug droeg, gevuld met
bankpapier en effecten ter waarde van ver
scheiden millioencn.
De rijkaard bleek een Duitscher te zijn.
George Bernstein te heeten en uit Algiers te
zijn aangekomen. Zonder bagage, mèt
bochel.
En met geld, niet te vergeten.
De erfgenamen zullen ongetwijfeld de zon
derlinge, maar goedgevulde brandkast na
speuren, of ze nog met meer vinden, dan
reeds voor de dag kwam. We hebben er
lang genoeg op moeten wachten, zullen ze
wel zeggen.
Ik ben alleen maar benieuwd, wat er met
de bochel gebeurt. Zullen deerfgenamen
hem soms met good-will en werkplan ver-
koopen aan een bedelaar, die deze" inventa
ris niet bezit?
Mogelijk wel. Onlangs verklaarde op een
gedane vraag, een bedelaar mij, dat hij de
standplaats van een collega met een kunst
voet had overgenomen. Maar, voegde hij er
vertrouwingwekkend aan toe: de affaire
wordt op dezelfde voet voortgezet
zou haast een verordening op het ge
bruik Aan bedelaars-materiaal moeten ko
i. Niemand mag een ander met bedrie-
gelijke kunstgrepen misleiden.
PROVINCIALE STATEN VAN
ZUID-HOLLAND
De haven van Maassluis.
Gedeput. Staten stellen aan de Staten voor,
aan de Gemeente Maassluis voor de jaren 1930,
1931 en 1932 een subsidie te verleenen voor het
op diepte houden van de buitenhaven dier ge
meente, zulks volgens de regeling, zooals die
laatstelijk bij besluit der Staten van 30 Juli
1926 werd vastgesteld.
Normalisatie.
Verder wordt voorgesteld, aan de hoofdcom
missie voor de normalisatie in Nederland gedu
rende twee achtereenvolgende jaren een subsi
die van f 250 per jaar te A'erleenen.
Subsidie voor geneeskundig school
toezicht
Gedep. Staten hebben aan de Staten aange
boden een algemeene regeling voor het toeken
nen A-an proA-inciaal subsidie aan gemeenten in
de kosten van het geneeskundig schooltoezicht
Art. 1 luidt:
„Te beginnen met 1930 wordt aan gemeenten
in de provincie Zuid-Holland beneden 40.000
inAA'oners, welke aangesloten zyn bij een school-
artsendienst krachtens een door Gedep. Staten
goedgekeurde gemeenschappelijke regeling, in
de kosten van oprichting en instandhouding
dien dienst provinciaal subsidie toegekend.
Jij het ontwerpen A-an deze algemeene pro-
A-inciale subsidie-regeling is men ervan uitge
gaan dat het geneeskundig schooltoezicht in
de allereerste plaats een aangelegenheid is van
gemeentezorg en dat, zoo de provincie zich
op dit terrein wil gaan begeven, haar be
moeiing slechts een aanvullend karakter zal
kunnen dragen. De bemoeiing der provincie ten
deze zal beperkt moeten Mijven tot het prik
kelen van het gemeentelijk initiatief door toe
kenning van subsidie. Indien met behulp van
de provincie een sohoolartsendienst in het le
ven is geroepen, zal de provincie zich geleide-
lyk van dit terrein kunnen terugtrekken. In de
ontworpen regeling is d:t tot uitdrukking ge
komen deer opneming van een bepaling, waar
bij het subsidie in a i dalende reeks werdt ver
deeld over een tijdvak van 9 jaren na afloop
van welken termyn het subsidie A-ervalt.
Hoewel in de allereerste plaats bij het ont
werpen van deze regeling is gedacht aan
schoolartsendiensten te platten land.- maakt zü
het ootc mogelyk, dat kleinere steden, zooals
Gouda, v laardingen, zulks in combinatie met
omliggende gemeenten, tot het inrichten A-an
een dienst overgaan.
Proeftuinen.
Gedep. Staten hebben aan de Staten voorge
steld, aan de stichtteg de Demonstratietuin
Vianen in de exploitatiekosten van den op te
riekten proeft,,in een bSdr.ee over 1330 vnn
f 300 toe te kennen.
Voorts wordt voorgesteld, aan de vereeni
ging Centraal proeftuinbedrijf voor Gorinchcm
en omstreken A-nor de jaren 1929 en 1930 een
subsidie A-an f 400 per jaar toe te kennen.
