JAMES LEWIN, die den ouderdom van 73 Jaar bereikt heelt. Is de oudste mededinger In den JaarlUkschen wedstrijd In het ploegen, welke in Harllng-
ton (Engeland) gehouden wordt De kranige landbouwer aan den arbeid.
GENERAAL DAWES, de Amerlkaanscbe ambas
sadeur te Londen heeft het eereburgerscliap ont
vangen van Sudbury Suffolk, nlt welke olaats ziln
voorouders eertijds naar Amerika waren ver
trokken.
NABIJ DEN QRUOUIUSWEG TE AMSTERDAM derailleerde Woensdagmorgen een goederentrein, ten
gevolge waarvan drie wagens ontspoorden. Bovenstaande foto geeft een overzicht Yaa de materleele
schade, Welke werd aangericht.
SURINAAMSCHE ANANASSEN. Deze vruchten welke thans fn ons land geïmporteerd worden,
hebben een bQzonderen omvang. ZIJ zin 30 c. M. lang (zonder pluim) en 18 c.M. In diameter,
terwijl bet gewicht ruim 4 K.Q, bedraagt.
I.'IM .lUÉ^.U I
(VERVOLG LANDBOUWBLAD)
Ons Praatuartje
Wat ik hoorde,
zag, las en dacht.
Op reis en thuis.
Ik zat of stond, precies weet ik dat niet
meer, met de mond vol tanden.
En dat zegt heel wat, want als Je veel
gewoon bent in het publiek te verkeeren,
och dan heb je wel gauw een antwoord
klaar. Al is het dan ook een z.g. dood
doener.
Maar nu hadden ze me tuk. En op een
heel leelijke manier.
Ge moet weten: ik heb een stokpaardje.
Dat is zoo'n leuk ding, waarop men te pas
of te onpas gaat zitten.
Dat stokpaardje heeft me uit het zadel
gegooid.
Het paardje dat ik bereed was: strenge
contróle van overheidswege op knoeierijen
met onze uitvoerartikelen.
Ge weet wel: verleden week reed ik nog
even op dat knolletje, toen ik het er over
had, dat gewetenlooze expediteurs streng
gestraft moesten worden.
En nu werd mij dezer dagen zoo langs
den neus weg gevraagd: en wat zeg je nu
wel van die
„De IJssel" te Kampen?
Ja, dat is een malle zaak. Daar knoeien
ze me stilletjes cocosvet door de geconden
seerde melk en verkoopen die voor volle
gecondenseerde melk. Wie weet of ze Let
ook niet door de boter geknoeid hebben.
Reeds gedurende jaren werd daar op deze
wijze geknoeid.
Volgens de Boterwet mag geen enkel
vreemd vet in een boterfabriek aanwezig
zijn, in geen van alle ruimten, dan alleen
smeerolie voor machines.
En nu werd daar stiekum al jaren co
cosvet in de fabriek gebracht en door de
producton verwerkt Natuurlijk uit winst
bejag.
Directeur en bestuursleden zijn verant
woordelijk volgens de wet.
Nu kan fraude altijd plaats hebben. Doch
hoe kan het jaren aaneen gepleegd wor
den? We hoorden van vier jaren.
Maar nog erger wordt het als men hoort
dat de ledenvergadering, die over deze
zaak bijeengeroepen werd, den directeur,
den hoofdschuldige, heeft gehandhaafd.
Men zou zeggen: hij moet oogenblilckelijk
ontslagen zijn. En hij wordt gehandhaafd.
Iloe zit dat? Ja dat vroegen wij ook, toen
wij lazen, dat de
RIJWIELBELASTINGPLAATJES NIET
VEEL MINDER DAN DE WEGEN
BELASTING DER AUTO'S
Rijk In vergelijking met de wegen die voor
auto's opgeknapt worden?
De plattelandsbevolking mag wel mee
helpen geld opbrengen voor de gemeen
schap, en dat is goed ook, doch verwacht
ook, dat haar belangen niet steeds achter
gesteld worden bij die van anderen.
Goed deed het me te vernemen, dat voor
het dorschen van landbouwproducten in
Uithuizermeiden een afzonderlijk contract
gemaakt is, wat de levering van electriei-
teit aangaat.
Maar hier had een plattelandsgemeente
raad de zaak in handen.
Elders hoorden wij weer, dat tot het ne
men van proeven van het besproeien van
weilanden, die dezen zomer door droogte
leden, de directie van een electriciteits-
maatschappij niet de minste medewerking
wilde verleenen. 't Was ook
MAAR EEN LANDBOUWZAAK,
zullen de directeuren, die alléén stadstoe-
standen kennen en stadsbelangen weten,
gezegd hebben.
Of misschien hebben ze wel niet eens
zoo gezegd, noch gedacht. De plattelands
bevolking moet meer van zich laten hoo-
rcn. We zijn bescheiden. Dat is een deugd.
Maar het kan ook een fout zijn. Als we
wat meer van ons laten hooren, zal er ook
meer aan ons gedacht worden.
Welke boer of tuinder zou er ooit aan
gedacht hebben, dat er nog eens zou ge
sproken worden over
ZIJDETEELT IN ONS LAND.
En toch heeft men laatst een vergade
ring daarover gehouden. Er is een verecni-
ging tot bevordering van de zijdeteelt (al
weer een nieuwe vereeniging). Men zal
proeven nemen. Men gelooft vast, dat de
teelt op grooten schaal als hoofdbedrijf
gunstige resultaten zal afwerpen.
Zoo wordt land- en tuinbouw in nieuwe
banen geleid.
Men heeft al pelsdierfokkerijen, nu zul
len we ook wurmenkweekerijen, ochl ik
bedoel rupsenkweekerijen krijgen.
'k Hoop, dat het goed gaat, al vermoed
ik dat de aandeelen van de Enka nog wol
niet erg gedaald zijn ter beurze, door deze
wereldschokkende berichten.
De boomkweekers moeten maar alvast
beginnen met moerbeiboomen te kweeken,
want veel zijn er niet in ons land. En deze
boomen zijn noodig voor voedsel der bees
ten. Want met krachtvoer kan men deze
dieren nog niet groot krijgen. Heel wat
anders als met ons vee. Daar weten wij zoo
langzamerhand al precies wat we govon
moeten: zooveel eiwit, zooveel zetmeel, en
klaar is Kees.
Maar zoo nu en dan blijkt het dat er
toch nog andere factoren zijn. Daar had
men eerst de vitaminen. Eerst een: A.
Toen nog een: B. Nog een -derde: E. en
nog meer. Misschien het heele alphabet,
wel.
aanwezig zijn, volgens de onderzoekingen
in den bekenden Prof. Dr. B. Sjollema.
Bij oogenschijnlijk voldoende voeding
worden op sommige plaatsen de diereu
ziek, In bepaalde deejeo xsn 2^jd 4£nJ*9,
waar voldoende gras was bleef geen koe
gezond. En na het geven van phosphor-
zuur is alles normaal.
Soms is het een tekort aan kalk, of aan
ijzer of jodium, dat ziekten doet ontstaan.
En nu zijn de krachtvoederartikelen over
't algemeen arm aan minerale zouten.
Daarom dat enkel krachtvoer funest kan
zijn en heeft naast krachtvoeder goed hooi
zoo'n grooten invloed.
Men ziet wel, dat ook in het boerenbe
drijf zeer machtige en ingewikkelde pro
blemen om oplossing vragen en zoo lang
zamerhand tot oplossing komen ook.
Hoewel anderen weer op ander terrein
zeggen, dat het nuttig is als men alles nog
niet weet.
Zoo sprak de voorzitter van de vereeni
ging „Het Westland" op het pas gevierde
jubileum en anderen zeiden het ook, dat
het zoo goed was dat men
Er werd zelfs beweerd dat een slecht
jaar als 1929 was ook nog een goede zijde
heeft: het stemt tot nadenken en houdt
terug van overijld handelen.
Zoo bezien is dit wel waar, doch opti
misme mag goed zijn, we zijn zeialtijd
als een groot optimist aangemerkt, men
kan het ook te ver voeren.
Met moet onze groote concurrent Italië
niet te licht achten, 't Land van zon en
heldere luchten, van lage loonen, van over
heidsbelangstelling, die zich niet enkel uit
in een paar vriendelijke woorden en een
ridderlintje, maar in hulp, steun, voor
lichting, leiding, dat land is onze groote
concurrent, en 't is een gevreesde.
Als men weet dat de uitvoor naar
Duitschland van 10 millioen Kg. tomaten
in 't vorig jaar klom tot 20 millioen Kg. nu
en bij ons was ook een klimming, doch
slechts van 6 millioen Kg. op 7 millioen.
Dat wordt bedenkelijk, vindt ge ook niet?
Evenals het een bedenkelijke zaak is dat
de aardappelprijzen zoo laag zijn.
Als de- beste
verkocht worden, mag menige burgerhuis
vrouw daarover glunderen, we kunnen
ons dat heel best begrijpen, doch evenzeer
is het dan te begrijpen dat zoo we elders
lezen kunnen in ons blad, de boeren am
per 1000 gulden per jaar verdienen voor
al hun zorgen en zwoegen.
En de bijen konden met al hun zorgen
en zwoegen het tot niet anders brengen
dan een schrale honingverzameling, hoe
veel zonneschijn we ook hadden en hoe
de bijen ook hun best doen en deden.
Maar als de bloemen geen honig hebben
kunnen de bijen ze niet verzamelen. En
evenmin als in 1928 gaf ook 1929 de heide
WEINIG OF GEEN HONIG.
Toch Js over 't algemeen genomen dit
jaar geen slecht, doch evenmin een best
bijenjaar. Middelmatig goed kunnen wij
zeggen.
Voor de bollenveiling in Lisse is het
daarentegen een uitermate beste tijd ge
weest zoo het schijnt.
Immers werd op 24 September 1.1. het
pmzetcijfer. bptslkt sas
DRIE MILLIOEN GULDEN.
Dat bij die gelegenheid een extra gloeien
de speech is afgestoken is licht te begrij
pen. Temeer als men bedenkt, dat het vo
rig jaar maar voor ruim 1.6 millioen was
omgezet
't Was wel niet alles even voordeelig:
het leveren ter voorveiling, het critisch
ontvangen van verschillende koopers,
buitensporig hooge schadenota's die wel
eens binnenkwamen, maakten, dat het niet
alles rozengeur en maneschijn was.
Vooral moet men dit wel constateeren
als men elders leest, dat in Augustus 1.1.
nog geen 50% der hoeveelheid bloembol
len was uitgevoerd van Augustus van vor-
leden jaar.
Was toen reeds 14.915 ton verzonden,
thans bedroeg de uitvoer nog slechts 7413
ton. Maar de prijzen waren hooger. Nu
voor 8.895.000 gulden, toen voor 14.929.000
gulden dus geen tweemaal zooveel.
Zoo gaat het. Eb en vloed, op elk ter
rein. 't Loopt tegen en 't loopt mee.
In Denemarken schijnt het met do var
kensfokkerij heel goed te gaan. In een jaar
tijds is de
Dat zegt nog al wat. Maar ze leggen zich
daar bijzonder toe op het produceeren van
bacon, dat in Engeland zóó gewild is, zoo
als indertijd onze Londensche biggen daar
zeer begeerd werden.
In dit opzicht is Denemarken ons weer
de baas. Evenals met de boter. Men schijnt
er daar heel goed van doordrongen te zijn
dat prima prima kwaliteit leveren, do
eenige weg is, om zich staande te houden
op de buitenlandsche markten.
Maar mijn tijd is om. 'k Heb trek gekre
gen in een kopje koffie, na zooveel ge
babbel.
Tot de volgende week.
PRAATJESMAKER.
Economie
Bedrijfsuitkomsten in Friesland.
De boer geniet minder Inkomen
dan vele arbeiders.
Het is nu wel zoo langzamerhand tot ve
len, tot de meesten doorgedrongen, dat de
tijden van hooge bedrijfswinsten voor den
landbouwenden stand al sedert lang voorbij
ijn en dat de toestand over het algemeen
renomen meer dan zorgelijk is.
Niet ieder wilde dat gelooven en daarom
is het zoo goed, dat ons in de laatste tijden
zwart op wit de waarheid aangetoond wordt
van wat we bij andere gelegenheden en op
andere plaatsen meermalen hebben beweerd
dat de landbouwer een zeer, zeer matig in
komen geniet, dat heel niet evenredig is,
gezien wat gepresteerd wordt voor de samen
leving, met wat anderen wel verdienen.
Moh weet, dat ac Jbpekfepudbureaux zijg,
Daar de fiscus er meermalen zulke aller
dwaaste berekeningen op nahield, waarna
de 'boer aangeslagen werd, en aangesla
gen bleef als hij met de boeken niet deug
delijk aantoonen kon, dat het inkomen veel
minder was, werd de landbouwer wel ge
noodzaakt zeer zuiver boek te houden..
En daar dit meermalen boven de krach
ten van den boer ging, hebben verschillende
gewestelijke organisaties een gemeenschap
pelijke boekhouding opgericht Bureaux dus
waardoor de landbouwer zijn boeken kan
laten bijhouden, hetwelk dan uit den aard
der zaak op de meest volmaakte wijze ge
schiedt.
Deze boekhoudbureaux, die strikt geheim
dan wel eens uitkomsten mededeel en, om te
laten zien wat alzoo de bedrijfsuitkomsten
in bepaalde gebieden zijn.
Door het toenemend aantal landbouwers
die hun boekhouding door deze bureaux
laten voeren, krijgen hun mededeelingen
hoe langer hoe meer waarde.
Immers zullen de gemiddelden van 500 be
drijven beter de algemeene toestand weer
geven dan de gemiddelden van 50 bedrijven.
De Coöperatieve Centrale boekhouding in
de provincie 'Friesland waarbij verleden
jaar 882 boerenbedrijven aangesloten waren
heeft nu de uitkomst harer boekhouding
medegedeeld in gemiddelden, die we hier
weergeven, 't Zijn de uitkomsten over het
boekj aar 1928—1929.
In de Kleiweidestreek was van 241 bedrij
ven met 6735 H.A. greide en 552 H.A. bouw
land per H.A. de opbrengst van het bouw
land f 497.90, het melkgeld f 377.93, de vee
stapel f 121.55 en de totale bruto opbrengst
per H.A. f 514.93; hiervan gaat af o.a. aan
arbeidsloon f 96.59, aan meststoffen f 21.74,
aan veevoeder f 125.29, totale onkosten
f 295.58.
Bruto winst per H.A. f 219.53.
Rente bedrijfskapitaal f 24.81, huur f 160.47
zoodat het overschot voor den boor is f 34.07
per H.A.
De Veenweidestreek betreff 143 bedrijven
met 3970 H.A. weiland en 3 H.A. bouwland.
Melkgeld per H.A. f 354.44, veestapel f 118.01,
bruto opbrengst per H.A. f 485.30. Hier gaan
af f 279.51 aan onkosten, waaronder aan ar-
beidsloonen f 71.40, meststoffen f 18.34, vee
voeder f 144.41. Bruto winst per H.A. f 205.79
af aan huur f 145.39, aan rente bedrijfskapi
taal f 24.1S, zoodat als overschot voor den
boer overblijft per H.A. f 36.22.
De Wouden 158 bedrijven met 4136 H.A.
greide en 195 H.A. bouwland. Opbrengst per
H.A. bouwland f 64.81, melkgeld f 307.31,
veestapel f 145.06, bruto-opbrengst per H.A.
f 451.44.
Aan onkosten gaat af f 290,84, waarvan
aan arbeidsloonen f 74.94, meststoffen f 27.88
en veevoeder f 145.47.
Brutowinst per H.A. f 160.60, af aan huur
f 124.0S, aan rente bedrijfskapitaal f 21.65,
zoodat het overschot van den boer hier
slechts is f 14.87 per H.A.
In de Kleibouwstreek zijn 340 bedrijven
met 7265 H.A. greide en 4637 H.A. bouw bij
de centrale landbouwboekhouding aange
sloten. Hier zijn de cijfers per H.A.: op
brengst bouwland f 540.26, melkgeld f 350.6S
veestapel f 14458, bruto opbrengst per H.A.
f 527.41.
Aha oukcaten gaat hier is totaal at per
H.A. f 323.08, waaronder aan arbeidsloon
f 146.45, aan zaai- en pootgoed f 10.25, mest-
stoffen f 41.76 en veevoeder f 72.67, zoodat
de brutowinst is f 204.33 per H.A. Hier gaat
af aan huur f 149.27 rente bedrijfskapitaal
f 19.06, zoodat het overschot voor den boer
is f 36 per H.A.
Wanneer wij het bovenstaande eens nauw
keurig overlezen, blijkt ons dat van opti
misme geen sprake mag zijn, wel van diep
pessimisme.
Het doorsneebedrijf in Friesland ie ongo
veer 100 pondemaat dat is 30 H.A.
Het gemiddeld inkomen van een land
bouwer in de kleiweide streek is dus in het
„goede" jaar 1928 rond 1000 gulden geweest
Twintig gulden per weeken wat ver
dient de arbeider?
In de veenweidestreek was het iets meer.
Ongeveer 1100 gulden. Ditzelfde bedrag
geldt ook voor de kleibouwstreek. Tweeën
twintig gulden per we$kwat verdient
de arbeider?
In de wouden was het nog droeviger ge
steld. 450 gulden per jaar. Negen gulden in
de weeken wat verdient de arbeider?
Men moet wel begrijpen^ dat hierin is he
grepen wat de boer uit zijn eigen bedrijf
consumeert. Zijn melk, zijn aardappelen,
zijn boter zijn allen in bovengenoemde be
dragen verrekend.
't Is dus geen „schoon geld" wat wij noem
den, doch het inkomen zooals de belasting
ambtenaar dat bedoelt.
Het inkomen, dat hij geniet voor al zijn
zorgen en werken; zijn risico's die hij be
loopt.
Voor het werk van hem en zijn minder
jarige huisgenooten tezamen.
Stel daartegenover wat een fabrieksarbel
der, een loonarbeider in verschillende am
bachten verdient.
Mon kan wel zeggen, dat de cijfers in de
andere provincies over het algemeen geno-
men niet zooveel gunstiger zullen zijn dan
deze van Friesland
Men kan ook wel zeggen, dat over 't al
gemeen genomen 1928 nu niet zoo'n heel
ongunstig jaar was. t Is waar aardappelen
en suikerbieten lieten ons in den steek. Zoo
als ze waarschijnlijk in 1929 ook wel zullen
doen en in andere jaren weer andere pro
ducten.
En 1929 zal voor de weidestreek wel veel
ongunstiger cijfer geven dan 1928 al gaf.
De toestand van den landbouwer is nief
zeer rooskleurig.
De pachten zijn te hoog en niet in even
redigheid met de inkomsten. Als van onge
veer 195 gkl netto winst de eigenaar 160 gld
en de pachter maar 34 gld ontvangt is dat
geen verhouding. Nog geen 20 pCt
Maar behalve de hooge pachten worden
wij hier gedupeerd door veel te lage prijzen
die van onze producten gemaakt worden;
Maar daar zijn we geheel lijdelijk. Daar
kunnen wij niets aan doen. Die prijzen wor
den door de wereldproductie beheerscht:
door de vraag en het aanbod.
Lijnen aanwijzen om verbeteringen in de
ze droeve toestanden te brengen kunnen
wij niet.
Een betere regeling van het pachtvraag-
stuk is zeker een goede zaak maar zooals
de bovenstaande cijfers leeren, zal dit niet
de toestand geheel verbeteren, bijlange niet
Daar alle heil van te verwachten is ijdele
hoop.
Wat niet wegneemt dat we regeling yafl
het pachtvraagBtuk urgent noemen.
