Uirumr ^rütsdjc
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
BRIEVEN UIT DE HOOFDSTAD
NATIONALE BOND
HET MOBILISATIEKRUIS
DP POSTVLIICHTFN NMR IN01E
ÏBONNEMENT:
Per kwartaal 3.25
(Beschikkingskosten ƒ0.15)
per week 0.25.
Voor het Buitenland bij Wcke-
lijksche zending .»B.—
Bij dagclijksclie zending „7.—
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7/2 cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
No 2854
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Aangesloten op het streeknet Lissc. Postbox 20 Postgiro 58936.
ADVERTENTIE N:
Van 1 tot 5 regels*u7y«
Elke regel meer „0.22Vj
Ingez. Mededetlingeu
van 1—5 regels „2.30
Elke regel meer „0.45
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan het bureau
wordt berekendƒ0.1#
MAANDAG 23 SEPTEMBER 1929
10e
Jaargang
Wie zich heden als Icvvartaalabonné opgeeft aan ons blad, ontvangt de
tot 1 October a.s. verschijnende nummers gratis. Zich op te geven aan de
Agenten of het Bureau van ons blad.
ADMINISTRATIE.
nummer
uil
EERSTE BLAD.
DE POSTDIENST IN RUSLAND.
Nederlandsche geleerden en kunstenaars
gaan tegenwoordig naar Rusland om lezin
gen te houden cn spreken dan hun bewon
dering uit over het opbouwende werk, dat
het Sovjetbestuur tot stand heeft weten te
krengen.
Voor wie gevaar mocht loopen, die bewon
dering te gaan deeicn, kan het goed zijn
kennis tc nemen van wat het orgaan van de
Internationale Post-Centrale meedeelt over
Russische toestanden op het gebied der
Posterijen.
Naar aanleiding van het a.s. elfde con
gres van vakorganisaties in Rusland heeft
de voorzitter een oproep doen uitgaan,
waaraan wij liet volgende ontleenen:
„Er heerscht groote ontevredenheid onder
het P.T.T.-personeel. Talrijk zijn de gevallen
van insubordinatie, absentie, nalatigheid,
verzet tegen de voorschriften, enz. In den
loop van het laatste jaar is het bedrag der
uitgekeerde schadevergoedingen tot 1:300.000
roebel gestegen; meer dan 50.000 roebel daar
van komen op rekening van gepleegde frau
des. De helft van liet telegraafverkeer was
aan vertraging onderhevig, meermalen tot
24 uren toe.
Tienduizenden klachten werden ingediend
betreffende onregelmatigheden bij de be
stelling van dagbladen. Op een der kantoren
werden 150 Kg. couranten en tijdschriften
aangetroffen, die niet besteld waren; ande
re kantóren .hadden gedurende 8 maanden
eenvoudig geen enkele bestelling van cou
renten uitgevoerd.
De omvang van de niet behandelde post
neemt steeds toe; brieven worden slechts
gedeeltelijk en met belangrijke vertraging
afgeleverd, dikwijls gescheurd en soms van
den inhoud beroofd."
ïn denzelfden geest schrijft de voorzitter
van den Russischen Postbond „Jaglom" in
een publicatie over den arbeid van de post.
Hij haalt daarin talrijke voorbeelden uit de
praktijk aan en wijst op de wantoestanden,
welke bij vele kantoren heerschen.
Alle stukken, zoowel brieven, en paketten
als telegrammen, hebben daaronder te lijden.
„Het is hard noodig", zegt hij, „dat de
arbeiders de geweldige politieke beteekenis
van de post erkennen. Een dusdanige werk
wijze haalt den post- en telegraafdienst in
de oogen van het publiek naar beneden en
veroorzaakt een ontwrichting van de maat
schappij".
Het is noodzakelijk van zulke dingen
kennis te nemen. Ze kunnen de opgewonden
heid van revolutionaire geesten misschien
wat temperen.
BURGEMEESTERSBENOEMINGEN
ONVOLDOENDE OP DE HOOGTE.
Alen schrijft ons:
We kregen een krant in handen, waarin
nogal wat dikke zinnetjes stonden over het
doordringen van Rome in het oude Protes-
tantsche Holland. Gedoeld werd op het be
noemen van R.-K. burgemeesters te Noord-
wijk cn te Wassenaar. Waarom werd niet
over Hillegom gesproken?
Nu schijnt bedoeld blaadje onder zeer on
kundigen gelezen te worden. Mogelijk weet
ook de schrijver ervan niet beter. Maar dan
had hij toch goed gedaan vooraf eens te in-
formeeren.
Dan zou hem gebleken kunnen zijn, dat in
,bet oude Protestantsche Holland" sinds
•verlang streken zijn, waar de Katholieken
zeer sterk zijn. Wat Zuid-Holland betreft is
dit zoo in een deel van l.et Westland, in de
venen en in een deel van de bloembol
lenstreek. Ook in de Hollandsche groote ste
den zijn de Katholieken vrij sterk.
Holland is steeds minder Protestant ge
feest, dan sommigen het onkundigen trach
ten wijs te maken. Het feit is nu eenmaal
zoo cn niemand doet wijs er de oogen voor
te sluiten of aan het Protestantisme van
communisten en socialisten groote beteeke
nis toe te kennen.
Wie met deze dingen rekening houdt, ver-
ondert zich niet over de bedoelde burge
meestersbenoemingen.
Welke zijp de feiten?
Deze.
In Hillegom vormen de R.-K. de meerder
heid.
In Wassenaar en Noordwijk hebben ze op
één zetel na de meerderheid in de gemeente
raden, die als we het goed hebben daar
13 leden tellen. De meerderheid van 7 leden
clan in beide dorpen verdeeld over niet
minder dan vier partijen.
Men ipoet zich kunnen voorstellen, dat
het voor een minister moeilijk kan zijn een
burgemeester te benoemen uit een groep
burgers, die in een bepaalde gemeente wei
nig talrijk is. Als daar dan een talrijke, niet
•ersplinterdo groep tegenover staat, die on
der do burgerij bijna of absoluut de meer
derheid heeft, dan is. het niet zoo vreemd
als men zou kunnen meenen'bij onvoldoen
de kennis van zaken, indien een hoofd dei-
gemeente benoemd wordt, dat verwant is
die sterke bevolkingsgroep.
BINNENLAND.
HOFBERICHT.
BE KONINGIN-MOEDER NAAR
ZUID-BEIEREN.
H. M. de Koningin-Moeder is voornemens
Vrijdag 27 September per nachttrein naar
Zuid-Beieren te gaan, gm aldaar eenige we
ken hooge lucht te genieten.
OFF1CIEELE BERICHTEN
DIPLOMATIE.
Bij K. B. is mr. J. E. H. baron van Nagell,
Hr Ms.'gezant te Boekarest, op zijn verzoek
met ingang van 16 October 1929 ter beschik
king gesteld buiten bezwaar v$n 's Lands
schatkist.
ONDERSCHEIDING.
Bij Kon. besluit is benoemd tot Ridder in
de Orde van Oranje-Nassau: H. J. van Gendt,
president van de Conferentie van dc H.H.
Joseph en Willibrordus van de Vereenigmg
van den IT. Vincentius a Paulo te Utrecht.
CONSULAIRE DIENST.
"Bij Kon. besluit is aan den heer C. Th. van
Oordt op zijn verzoek "eervol ontslag ver
leend als Consul-Generaal der Nederlanden
te Lima, onder dankbetuiging voor de door
hem bewezen diensten.
C.-H. EERSTE KAMERFRACTIE
PROF. LOHMAN VOORZITTER.
Naar het Ned. Weekblad meldt, is prof.
jhr. mr. B. C. de Savornin Lohman benoemd
tot voorzitter van de Chr.-Hist. Eerste-Kamer
fractie. Naar men weet, was baron De Vos
Steenwijk, die onlangs tot president van
onzen Senaat is benoemd, tot dusver voorzit-
ran genoemde fractie.
POSTDIENST
VERSLAG OVER 1928.
De posterijen gaven in 1928 een voordeelig
saldo van ruim 4 millioen gulden; de tele
graafdienst een nadeelig saldo van ruim an
derhalf millioen; de telefoondienst een voor
deelig saldo van ongeveer 4 millioen; de
postchèque- en girodienst een voordeelig sal
do van bijna 3 millioen; alle diensten samen
een voordeelig saldo van bijna 9% millioen
gulden.
HET LUCHTVERKEER
BIJZONDER LANG DRUK.
De drukte in het luchtverkeer is dit jaar
van hijzonder langen duur. Eensdeels is dit
het gevolg van dc zeer gunstige weersom
standigheden, anderdeels van het feit, dat
het toeristenseizoen, dat dit jaar laat is be-
van Londen en Parijs naar Scandinavië
terug blijven zeer goed bezet, terwijl ook het
locale verkeer tusschen Nederland en Brus
sel, Parijs, Londen en de Duitsche steden
levendig blijft.'
WERKVERRUIMING
VERSLAG OVER DE WERKZAAMHEDEN
DER COMMISSIE.
(Verbeterd bericht.)
Dezer dagen vergaderde de Rijkscommissie
Werkverruiming onder voorzitterschap van
prof. dr. W. H. Nolens.
Dc commissie nam met ingenomenheid
kennis van het feit, dat de bouw van do brug
hij Keizersveer hoogstwaarschijnlijk aan de
Nederlandsche industrie ter uitvoering zal
kunnen worden opgedragen.
Vernomen werd, dat een bedrijfstak, welk»
zich de laatste jaren voor een deel naar een
naburig land had verplaatst, thans de nei
ging toont naar ons land terug tc.keeren. Dc
commissie hield zich er van overtuigd dat,
zoover dit door de administratie kan worden
bevorderd, deze daartoe haar medewerking
zal verleenen.
Met leedwezen vernam de commissie, dat
een belangrijke order ten behoeve van N
derlandsch-Indië, waarvoor de commissie
zich sedert geruimen tijd veel moeite heeft
gegeven, toch nog ter uitvoering aan het bui
tenland dreigt te worden opgedragen en dit
niet met het oog op prijsverschil of om tech
nische redenen, doch alleen in verband met
den leveringstermijn.
De commissie besloot haar bemiddeling
voort te zetten, om te verkrijgen, dat een b»
langrijke order voor een onzer provinciale
bedrijven ter uitvoering zal worden opgedra
gen aan de nationale industrie.
Daar voor êen onzer ondernemingen admi
nistratieve voorschriften zoo worden toege
past, dat een onderneming hierdoor in haar
ontwikkeling wordt belemmerd, besloot de
commissie haar pogingen voort te zetten om
een andere toepassing dier administratieve
bepalingen te verkrijgen.
In een aantal gevallen kon de commissie
constateeren, dat gebrek aan vertrouwen in
het Nederlandsch fabrikaat en onbekend
heid met de capaciteiten der Nederlandsche
nijverheid, opdrachtgevers doen besluiten
hun orders aan de buitenlandsche industrie
op te dragen. Bij herhaling en telkens op
nieuw moest de commissie dan vaak bij de
zelfde personen en organisaties pogingen in
liet werk stellen om de buitenlandsche in
dustrie geen voorkeur te doen geven boven
de Nederlandsche. Deze pogingen hadden in
vele gevallen het gewensebte resultaat;
EEN BLIJDE DAG
We zullen ons thans niet bezig houden met
de politiek, al geven de gebeurtenissen van
de vorige week daartoe-overvloedig stof. Daar
zijn ook andere dingen, die voor liet leven
onze stad, om niet te zeggen voor ons
van belang zijn, die onze aandacht in
het bijzonder verdienen.
Een van die belangrijke feiten, dien den
20sten September tot een blijden dag stempelt
is de plechtige inwijding van dc Elthetokerk
in Amsterdam-Oost.
Wij benijden wel eens onze Roomsch-
Katholieke stadgenootën. Pas is het straten
plan van een nieuwe wijk gereed, nauwelijks
dreunen de heimachines of men begint ook
aan het bouwen van een nieuwe kerk. Nog
weet niemand of er geioovigen komen wonen
in de nieuwe buurt. Rome heeft wel geloof,
sticht een parochie en als de huizen gereed
zijn is ook de kerk gereed om de bewoners tc
ontvangen.
Van een „stad zonder tempel" het motto
van Ds. Ie Roy uit en over .Amsterdam-West,
weet Rome niet. Als dc stad er is, is ook de
tempel gr, ja de tempel is er 'in de meeste
gevallen eerder dan de stad.
Wij kunnen dit niet navolgen. Bij ons
moet de actie komen uit de gemeente zeif.
Maar wij mogen toch niet te ver bij Rome
achterblijven. Wij bobben toch ook te rekenen
met de geweldige uitbreiding onzer steden.
En wij mogen hot er niet op wagen, dat alles
wat woont aan de periferie, trouw komen
zal. Zondag aan Zondag naar de city.
Natuurlijk stelt de aanwas der stad in
haar bepaalde doelen ons voor ernstige vra
gen en voor groote finantiecle moeilijkheden.
Want de bouw van een kerk te midden van
de geweldige hui zen massa's stelt groote
aesthetische en finantieele eischen.
West heeft „de tempel" gekregen. Een tem
pel passend in het stadsbeeld en die ons toch
aesthetisch niet geheel voldoet omdat het ook
oen synagoge zou kunnen zijn. Maar dat is
een zaak van de tweede orde. De tempel is
er. De plaats waar een deel van Gods volk
uit West kan samenkomen onder dé verkon
diging van Gods Woord; waar het Evangelie
van den Gekruisigde wordt gepredikt.
Vrijdag jl. was het de dag van het Oosten.
Ook naar deze zijde heeft zich onze stad
enorm uitgebreid. Een. geheel nieuwe stad is
daar verrezen en de kerkgebouwn in de na
bijheid van de oude Indische buurt, waren
nu gebouwen geworden, meer dan een sab-
batsreizc verwijderd van de nieuwe stad.
Thans eohtqr door Gods goedheid is er dc
nieuwe Elthetokerk, is er de tempel, is er de
eigen plaats der prediking.
Een blijde dag v'oór het christenvolk van
het Oosten, die in hun wijk een gebouw za-
gpn verrijzen, waarvan wij hier geen be
schrijving geven, nraar waarvan wij alleen
zeggen, dat het een "waardige plaats in/dit
stadsdeel inneemt endat voor verwarring
met bioscoop of synagoge geen vrees bestaat.
Dit is, ieder ziet het bij den eersten oogop
slag, een kerk, dit is een protestantsch, dit
is een christelijk bedehuis.
In het bijzonder is het een blijde dag vooi
den wijkpredikant Ds. A. G. H. van Hoogen-
huyze, die zijn ingespannen arbeid en liefde
voile toewijding, met rijken zegen ziet be
kroond.
Ongeveer vier en een half jaar is men met
voorbereiding en bouw bezig geweest. In
dien tijd moest een kapitaal van 182.000
bijeengebracht worden, en aan den morgen
van den inwijdingsdag mankeerden er
ƒ29.000 meer. 't Zal niet zoo lang duren en
heel de som is bijeen en dan heeft ook in de
zen arbeid Ds. van Hoogenhuyze zich een
monument gesticht.
Het zou ondankbaar zijn, als wij dit zware
en belangrijke werk niet hoogelijk waardeer
den, als wij den predikant ook in onzen brief
niet even naar voren haalde, opdat daaruit
ook onze dankbaarheid tot uitdrukking ko
men zou.
Maar wij weten, dat ook deze dienaar ver
staat, dat het de genade Gods is, die tot dezen
arbeid roept, voor het werk bekwaam maakt
cn op het werk zege doet rusten.
Over Amsterdam wordt in dc kerkelijke
pers meer dan eenmaal geklaagd en terecht.
Maar cr is ook in Amsterdam, wij mochten
daarover reeds eerder schrijven, ook nog zoo
veel goeds, ook nog zooveel zegen. De inwij
ding van de Eltheto-kerk is een nieuw be
wijs, dat God nog in liefde aan ons en aan
onze stad gedenkt.
Over de inwijdingsplechtigheid spreken wij
niet. Wij zijn daarmee niet geheel verzoend.
Dat H. M. de Koningin met haar gezin, de
openingsplechtigheid wilde bijwonen, is i
bewijs hoe hartelijk zij met de Hoofdstad
met dit deel van haar volk meeleeft. Het kan
ons slechts verblijden.
Maar de inwijding op een uur, dat de Ge
meente er niet kan zijn, met een lange reeks
genoodigden, die zonder kaart geen toegang
hebben, in een wooord, dat men cr iets bij
zonders van maakte, interessant voor het pu
bliek, voor de dagbladen, voor dc autoriteiten,
dat kan ons niet geheel bevredigen. Dat valt
ietwat uit de toon, dat is ons een tikje te
sensationeel.
Men versta ons niet verkeerd. Wij zijn met
de blijden verblijd. Wij zijn dankbaar dat
God ons dit geeft. Dat er nog leven is er
dit leven zich krachtig openbaart.
Ons is ook voor deze kerk dc bede, dat
's Hoeren oogen er over mogen open zijn,
nacht en dag. Dat hier zielen worden getrok
ken, zielen worden getroost, dat de kandelaar
en het licht op den kandelaar blijve tot verre
geslachten.
De Eltheto-kerk heeft hare deuren geopend
voor de Amsterdammers van Oost. Moge ze
komen, van het Oosten, tot het Woord des
Levens, tot den disch des Verbonds, tot des
Heeren heiligen Tempel.
AREND VAN AMSTEL.
Rede van drs. J. Brederveld voor
de vereenigmg van Christelijke
Onderwijzers.
Voor de vereenigmg van Christelijke On
derwijzers te Leiden heeft Zaterdagavond in
het Nut. phi 1. drs. J. B re de r veld een rede
gehouden over bovenstaand onderwerp.
De Voorzitter, de heer De Boer, van Noord-
wijk aan Zee, heeft eerst dc vergadering ge
opend op de gebruikelijke wijze en een kort
openingswoord gesproken naar aanleiding
van het gelezen Schriftgedeelte, Col. 3.
5. Brederveld begon zijn referaat,
met er op tc wijzen dat men later eerst met
vol recht dit onderwerp zal kunnen behan
delen, wanneer de geschiedenis zal open
baren, welke sporen Ituyper heeft achter
gelaten. Toch wil Spr. de vraag beantwoor
den, of Kuyper een zoodanige invloed heeft
gehad op ons volksleven, dat men van
volksopvoeder mag spreken en zoo ja hoe
deze invloed tot stand kwam.
Bij dit onderwerp komen psychologische
vragen te pas, nl. die betreffende de psycho
logie van de massa en van den leider.
Op den volwassen leeftijd heeft men bij dc
opvoeding te maken met consolidatie en met
uitbreiding van bepaalde begrippen. Zoo is
het ook met een volk. Soms schijnt het te
slapen; dan weer is er een opleving, zooals
bij reformatie en revolutie. Er komt dan
erandering in de waardestructuur der natie
Wanneer er personen optreden, die boven de
va uitsteken, hebben zij onwillekeurig
invloed op hun volk.
HELDEN DER ZEEFONDS
De commissie, aangewezen om de gerezen ge
schillen tusschen den heer Henri ter Hall en
de overige bestuursleden van het Helden der
Zee-Fonds „Dorus Rijkers" te onderzoeken,
aan welke commissie tevens werd opgedra
gen een onderzoek te doen naar en een oor
deel te geven over de geheele gestie van dat
Fonds, is wegens ziekte van den accountant
nog niot meer haar arbeid gereed gekomen.
DR. KUYPER
ALS VOLKSOPVOEDER
De invloed van Kuyper is naar buiten te
erklaren uit zijn arbeid als prediker, journa
list, publicist, \olksvertcgenwoordiger, mi
nister. Innerlijk was het vooral de eenheid
van doel die hem bezielde. Hij wilde de velen
doen samenwerken tot één groot stuk volks
kracht. Dit is opvoedkundig gesproken van
groote beteekenis.
Als voorbeeld noemt Spr. de Vrije Univer
siteit, waarin velen samenwerken, maar die
zal ten ondergaan, wanneer men eigen be
langen en meeningen gaat volgen.
Van meer belang nog dan dit soort opvoe
den der massa is het feit, dat Kuyper po
neerde de stelling: het geheele leven in
dienst van God, het leven in Kerk, Staat,
School, Huisgezin, als een roeping van Gods
wege. Hij ziet alles gefundeerd in God en
vanuit dit fundament tracht hij het geheele
leven te brengen in een bewust verband met
God.
Hij verstond het, dat er een scheur in ons
leven komt, als het los is van God.
Kuyper bracht het moderne leven in n
contact met het Christendom. Dit is hem
door velen verweten en 't is heni misschien
ook niet geheel gelukt. Spr. wil dat nu niet
beoordeelen, omdat hij slechts de paedago-
gische waarde, ervan wil naspeuren. Kuy
per heeft ingezien wat er van wetenschap en
staatkunde komen kan, als God in 't
delpunt gezet wordt
Verder wist hij een sterk krachtsgevocl te
ontwikkelen bij de menschen. Zij hadden
heel sterk het gevoel: als we Gods werk
doen, worden we door Hem gerugsteund,
Wie Kuyper volgde, was niet een verstrooi
de eenling, maar één van de strijders in een
groote menschenstroom. Dit gaf zelfvertrou
wen: niet alleen de hemel, ook de aarde
stond open.
Door zijn leer vair de gemeenc gratie heeft
hij op het cultuurleven veel invloed gehad.
'Wat zoo vraagt Spr. werkt meer op
voedend- dan de menschen het besef bij-
te brengen, dat ze een bestemming hebben,
die van God neerdaalt en aan het leven een
richting geeft?
Is Kuyper de auctor van deze wereldbe
schouwing? Weineen, ze kwam organisch
uit het leven op. Maar een opvoeder schept
ook juist niet uit het niets: integendeel, hij
geeft gestalte aan wat in klem aanwezig is.
En als zoodanig is Kuyper belangrijk als
volksopvoeder.
lu het tweede gedeelte van zijn rede be
handelde Spr. de vraag, wat Kuyper predis
poneerde tot wat hij was.
Nederland moge in dien tijd al rijp ge
weest zijn voor het Calvinisme, anderzijds
is de groote vlucht ervan niet los te den
ken van Ivuyper's temperamentvolle per
soonlijkheid.
Veel daarvan is nog voor ons gesluierd.
Toch wil Spr. teekenen, welke richting zijn
leven uitging.
Het nationale leven wilde hij brengen on
der de ordinantiën Gods. Hij, de politicus,
deed dit ingrijpend, omvormend het volk
naar zijn eigen ideaal. Bij Kuvpcr ging het
niet om de macht, de partij, niet om „de
toestanden" te verbeteren. Hij moest de or
dinantiën des Heeren in het. volk graveeren.
Dit bereikte hij door organisatie.
Hij was opvoeder, omdat hij hervormer
was. Als politicus kende hij de verhoudin
gen, en daarmee werkte hij.
Verder is Kuypers invloed ook te danken
aan zijn begaafdheid. We komen hier aan
het raadsel der persoonlijkheid die velen
aantrok, velen ook afstiet.
Ill 't oog springt, dat Kuyper overtuigd
Iwas van zijn eigen belangrijkheid. Dat
ALGEMEENE VERGADERING
TE UTRECHT
De Opening.
De Voorzitter, generaal G. H. van
Terwisga, opende de vergadering en zeide
dat de bond langzaam maar zeker groeit cn
door hem het besef en de eenheid, die ons
olk noodig heeft om zijn betcekenisvolle
plaats te kunnen vervullen; immer groeit
Spr. herinnerde aan de rede van H. M. do
Koningin bij de vaandeluitreiking op het
Malieveld te Den Haag uitgesproken, ^vaar
m zij herinnerde aan het Je Maintiendrai.
Dit geeft ten volle weer wat de Bond wil.
In een geschrift van den Nat. Jongeren-
bond wordt gezegd dat Nederland zich
heusch niet schuil behoeft te houden, en dit
een waar woord.
Het streven van den Bond is gericht op
liet aankweeken van een gezond nationalis-
wars van chauvinisme, maar ook wars
alles wat op défaitisme lijkt Gelukkig
komt er meer en meer een poging om Ne
derland zichzelf te doen zijn en zich op te
richten. Er begint een frissche wind door
Nederland te waaien en in dien wind moe
ten wij de zeilen hoog hijschen.
Aan de Koningin wordt een telegram
an hulde gezonden.
Uit het verslag van den secretaris, den
heer W. D. Knijff te Den Haag, bleek, dat
de Bond groeit. De samenwerking met Bur
gerwacht cn Bijz. Vrijw. Landstorm bleef
L Het aantal afdeelingcn nam toe. Reeds
thans blijkt dat de toename in dit jaar nog
grooter zal zijn dan het voorgaande jaar.
Het jaarverslag wordt goedgekeurd.
Besloten werd het jaarverslag voortaan te
doen loopen van 1 Juli tot 30 Junteen het
te doen drukken en gelijk met de agenda
aan de aïdeelingen toe te zenden.
De penningmeester, de heer Schut tc Til
burg, vermeldde aan ontvangsten f 3579.43,
aan uitgaven f 3109.99, aldus een batig saldo
van f 469.44.
De voorzitter deelde mede, dat de pen
ningmeester, de heer Schut, wegens zijn
vertrek naar Tilburg het penningmeester
schap moet neerleggen. Spr. brengt namens
den Bond den heer Schut dank voor alles
wat liij voor den Bond deed. (Applaus.)
Verslagen.
De heer De Vries deed verslag als hoofd
der afdeeling steun. Twintig personen kon
den financieel worden gesteund, terwijl
voor anderen gezorgd werd dat het Depar
tement uitkëering ging geven of verhoogen.
Ook werd in weer- andere gevallen ste.m
verleend bij solliciteeren.
Verkiezing.
Bij de bestuursverkiezing deelde de Voor
zitter mede, dat de heer E. J. van Lan
schot, burgemeester van Den Bosch, ge
meend heeft te moeten bedanken als lid van
het hoofdbestuur. Spr. zeide dat de heer
Van Lanschot zeer veel gedaan heeft voor
den Bond en het een verlies is voor d..i
Bond.
De heer Van Lanschot zeide dat hij
absoluut geen tijd kan vinden om hoofd
bestuurslid te blijven, maar dat hij zal doen
wat hij kan voor den Bond, ook al is hij
geen hoofdbestuurslid.
De Voorzitter brengt dank aan den
heer Van Lanschot voor wat hij voor den
Bond deed. (Applaus.)
Ook den heer Bakker, die als hoofdbe
stuurslid zich niet meer herkiesbaar stelde,
werd dank gebracht onder applaus der ver
gadering.
was geen zelfingenomenheid, maar dc
bewustheid, dat het zoo moest, en wel op de
wijze, die hij het best oordeelde. Iemand als
Kuyper houdt zich niet met misschiens op.
Kuyper had het temperament der actieven.
Wie zelf overtuigd is, kan ook anderen over
tuigen: Naar hem luistert dc massa.
Van problemen weet hij niet, en zijn er al
moeilijkheden, wie ze goed aanpakt zal
ze overwinnen door deductie en systeem.
Naast een sterke wil, had Kuyper de. be
wogenheid van den kunstenaar. Zijn heel
den trillen met de werkelijkheid mee. Hij
boeit, Overmeestert
In de Heraut gaf hij een schriftelijke cur
sus, geleerd, maar toch in de sfeer van zijn
menschen. Hij wist meesterlijk het klavier
der volksconscientie te bespelen, cn „kwa
jongens" zette hij op hun nummer.
Tenslotte stelt Spr. de .vraag of er ook
schaduwzijden waren aan Kuypers systeern-
van opvoeding.
Het antwoord daarop zal afhangen van het
standpunt dat men jegens Kuyper inneemt
Maar zelfs tegenstanders zulten niet ont
kennen, dat hij invloed heeft gehad; dat hij
de kennis heeft verruimd, dat hij bewust
een eigen standpunt innam.
Jammer, zeggen sommigen, dat hij zijn
gaven niet voor een ander doel bezigde.
Elk mensch" is onvolmaakt. Ook Kuyper.
Volgens Spr. drong dc politicus wel eens
den opvoeder op den achtergrond. Door stem
buscoalities brengt men het volk niet op dc
knieën voor God.
Er was wel uitwendige bloei, zonder in
nerlijke kracht
Dc imperator stond soms tegenover den
organisator; en dit laatste doet de uitroep
geboren worden: „Het hadden er meer kun
nen zijn!" Bij dit denkt Spr. b.v. aan de
scheiding in de A. R. partij in 1S92 toen
het alleen ging over een kwestie van tac
tiek.
Kuyper kon critiek verdragen, maar het
moest geen critiek zijn op de leiding!
Zoo droeg hij den schat in aarden vaten.
Ondanks Heze „schaduwzijden" is en blijft
hij een der grootste volksopvoeders welke
Nederland ooit heeft gehad.
Op deze buitengewoon interessante rede
volgde een gedachtenwisseling, waaraan
door een drietal der aanwezigen werd deel
genomen.
In. het hoofdbestuur werden daarop her
kozen de heeren W. D. Knijff en P. d«
Vries cn gekozen de heeren Moonon, burge
meester van Waalwijk, en H. P. Geerke,
reserve-majoor te Den Haag, en bovendien
generaal Leveland te Den Haag.
Behandeling Voorstellen.
Door de afdeeling Ileiloo was het volgen
de voorstel ingediend:
a. een verbeterde rechtspositie voor onze
leden en hun nabestaanden (speciaal voor
mobilisatie-invaliden);
Jx een redelijke schadeloosstelling voor
niet-gepensionneerden, voor zoover zij geen.
steun genoten;
c. dezen steun te verleenen met terug
werkende kracht tot op den dag van ont
slag uit den militairen dienst, onder aftrek
\u;i den sinds dien tijd genoten steun;
d. een noodzakelijke vergoeding voor ver
pleging in ziekenhuizen, arts- en apothekers
rekeningen en genoten steun via Armbe
stuur;
e. een uitspraak van de Algemeen» Ver
gadering hoe groot die schadeloosstelling
moet wezen.
Dit voorstel werd door den afgevaardigde
van Heiloo toegelicht Spr. zegt dat het niet
zoozeer is een voorstel als wel een went
van de afdeeling Heiloo. In deze afdeeLing
zijn vijf leden, die in aanmerking komen
voor steun als mobilisatieslachtoffers. Zij
hebben bij het Departement geen succes g®.
had en daarom is er in de afdeeling Heiloo
ontevredenheid. Spr. was zelf van oordeel
dat liet vooi-stel op verschillende punten
onuitvoerbaar is, maar de voorzitter der af
deeling Heiloo was aanwezig en Spr. ver
zocht dat dezen verlof zou worden gegeven
het voorstel te verdedigen.
De heer Bran d, voorzitter der afdeeling
Heiloo, verdedigde daarop het voorste 1-
Heiloo en vroeg of niet gelden dopr de Re-
geering beschikbaar zouden kunnen wor
den gesteld om de mobilisatieslfichtoffers in
de gelegenheid te stellen een tuinbouwbe
drijf te beginnen.
De Voorzitter zeide dat de Bond van
Mobilisatie-invaliden zich steeds meer zoekt
in te dringen in den Nationalen Bond Het
Mobilisatiekruis, terwijl deze Bond toch
zeer scherp tegenover onzen Bond staat, en
zich steeds tegenover onzen Bond stelt. Het
is van belang om tc weten waar het heen
moet met de poging van den Bond van Mo
bilisatieslachtoffers om in onzen Bond in I®
dringen. Thans heeft het veel weg van
cellenbouw. In onzen Bond moet het ver
trouwen en de kameraadschappelijkheid blij
ven. En nu gaat de afdeeling Heiloo ander®
paden bewandelen en een correspondent
schap worden van een bond, die zich vij
andig tegenover ons stelt. De Bond van Mo-
bilisatie-invalieden heeft ten doel beharti
ging der materieele belangen dergenen di«
door de mobilisatie getroffen zijn, dus niets
met het doel van om en Bond te maken. Het
Mobilisatiekruis heeft de steunverleening
in de.n zin van kameraadschap, niet alt
recht, zooals de Bond van Mobilisatie-inva-
lieden. Spr. zette uiteen wat de Bond Het
Mobilisatiekruis deed voor ondersteuning.
Door het hoofdbestuur werd getracht con
tact te krijgen met het Alzijdig Comité tot
het verkrijgen van recht voor de mobilisa
tie-slachtoffers (onder leiding van A. P.
Staalman en Werker), maar dit comité heeft
samenwerking met den Bond geweigerd,
omdat de statuten een heel andere doelstel
ling hebben dan het comité. Dit is juist,
maar zoo js ook de verhouding van den
Bond van Mobilïsatie-invalieden. Spr. acht
te het ontoelaatbaar, dat de heer Brand
voorzitter der afdeeling Heiloo, ook eon po
sitie inneemt in den Bond van Mobilisati®-
invalieden. (Applaus.)
De heer Brand zeide niet te hebben ge
weten. dat de verhouding met den Bond
van Mohilisatie-invalieden zbo was als de
voorzitter schetste. Spr. zal met dien Bond
breken. (Applaus.)
Hiermee was het voorstel der afdeeling
Heiloo van de baan.
Rondvraag.
Biï de rondvraag werd door den afgevaar
digde van Haarlem meegedeeld, dat in die
afdeeling besloten was voor te stellen de
doelstelling van den Bond, die nu van het
lidmaatschap uitsluit hen, die geen voor
standers zijn van de nationale gedachte en
tegenstanders van bewapening, worde ver
ruimd. opdat allen lid kunnen worden die
gerechtigd zijn het mobilisatiekruis te dra
gen. Wanneer dit voorstel niot wordt aan
genomen, dan zal de afdeeling Haarlem
worden opgeheven.
Besloten werd dit voorstel op de volgen
de algemeene vergadering te behandelen.
De Voorzitter zeide dat die doelstel-
linrr niet kan worden veranderd. Die doel
stelling was, er al eerder dan de Bond zelf.
De Rond heeft meer het karakter van Te
Maintiendrai. dan een vereenieing van al
len die gerechtigd zijn het mobilisatiekruis
te dragen.
Bestelen werd den secretaris van het ge
west Utrecht, den heer W. K. Anten, voor
zijn velen arbeid te benoemen tot lid van
verdienste.
Daarna sluiting.
HET EERSTE VT.TTtryUTrj TJ; BANDOENG,
HET TWEEDE ^E BAGDAD
AANGEKOMEN.
Hct^ eerste postvliegtuig is Zaterdagoch
tend 7.50 u. van Bangkok vertrokken en te
13.30 u. tc Medan en te 17.55 u. te Batavia
aangekomen.
Hedenmorgen meldde Ancta—Vaz Dias,
dat bij de K. L. M. bericht is ontvangen dat
het eerste postvliegtuig hedenmorgen om 8
uur van Batavia is vertrokken en om 8.50
uur te Bandoeng is gearriveerd.
Aneta-Vaz-Dias meldt, dat het tweede post
vliegtuig. op weg naar Nederlandsch-Jndië,
Zaterdag te 555 uur uit Constantinopel is
vertrokken en to 12.07 uur le Aleppo is ge
arriveerd.
Zondag werd de tocht voortgezet en om
2.25 plaatselijkun tijd te Bagdad geland. Al
les is wel aan boord.
