JHriuuf £ri hsdir (ïottmttt
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
EERSTE BLAD.
Wetenschap.
Uit Oost-Indië
Techniek.
ABONNEMENT:
Per kwartaal ƒ3.25
pèr weck 0.25.
(Beschikkingskosten f0.15)
Voor het Buitenland bij Wcke-
lijksche zending„6.—
Bij dagelijksche zending ,7.—
Alles bij vooruitbetaling
Losso nummers 5 cent
met Zondagsblad 7/2 cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
No 2849
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Aangesloten op het streeknet Lisss. Postbox 20 Postgiro 58936,
DINSDAG 17 SEPTEMBER 1929
ADVERTENTIE N:
Van 1 tot 5 regels L17Yt
Elke regel meer „O.22V2
lngez. McdedetlingeL.
van 1—5 regels .240
Elke regel meer .0.(5
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan het bureau
wordt berekend10.10.5
10e Jaargang
Wie zich heden als kwartaalabonné opgeeft aan ons blad, ontvangt de
tot 1 October a.s. verschijnende nummers gratis. Zich op te geven aan de
Agenten of het Bureau van ons blad.
ADMINISTRATIE,
Oit nummer bestaat uit DRIE bladen
DE TROONREDE
Een Troonrede, welke niet te leur
Stelt en hoopvolle verwachtingen wekt.
Allereerst, overeenkomstig de traditie
de aanspraak van de Vorstin tot de ver
tegenwoordiging des volks, doch dan in
zulke warme bewoordingen en met zoo
innige dankbaarheid aan God den Al
machtige, dat ieder geloovige er onmid
dellijk Amen op zegt.
Een parlementair Christelijk Kabinet
moge dan vooralsnog een vrome wensch
bleven; een ministerie, dat openlijk den
Naam Gods belijdt in het staatkundig
leven heeft thans weer de leiding in
handen genomen. Een Kabinet, dat, zoo
als we nader zullen zien, niet de poli-
tiek-neutrale zóne zoekt en het terrein
der beginselen mijdt; doch dat onbe
schroomd zijn program voor de komende
periode ontwikkelt.
Daartoe behoort ook een eerlijk getui
genis en openhartige beschrijving van
den bestaanden toestand. Volmondig
wordt erkend, dat er groote oorzaak is
voor hartelijke dankbaarheid, omdat op
zoo menig gebied de zegen breed ge
spreid ligt over onze vaderlandsche
•rve.
De economische inzinking is voorbij
de welvaartscurve klimt. Vele bestaans-
bronnen vloeien over van rijken zegen.
Al zijn er, zooals steeds, schaduwplek
ken, welke aan sommige categoriën der
bevolking het uitzicht op de toekomst
verdonkeren.
Erkend wordt gelijk wij het nog
gisteren schreven dat de rijke zomer
de prijzen der land- en tuinbouwproduc
ten aanzienlijk omlaag drukt, zoodat de
boerenbevolking zeker eenige reden tot
klacht heeft.
Doch ook in deze aangelegenheid laat
de Troonrede geen onzeker geluid hoo-
ren.
De hoop wordt uitgesproken, dat de
wettelijke maatregelen, onlangs geno
men, een gunstigen invloed zullen oefe
nen en het Kabinet schijnt er niet tegen
op te zien, om desgewenscht in
de toekomst een actieve handelspolitiek
te voeren, wanneer het werk te Genève
niet leidt tot een wapenstilstand ten
aanzien van in- en uitvoer.
Internationale vrijhandel is 't ideaal
trekken naburen echter steeds hooger
tarief muren op, dan kunnen wij nijver
heid en landbouw niet onbeschermd
laten.
Het is goed, dat in het overzichtelijk
gedeelte met blijdschap wordt melding
gemaakt van de hier gehouden herstel
conferentie en dat de hoop wordt uitge
sproken om met België tot overeen
stemming te komen.
Als de wetgevende kracht van het
Kabinet beantwoordt aan de voorne
mens, dan kan het een vruchtbare pe
riode worden.
De aankondiging geschiedt van be
langrijke wetsontwerpen van algemee-
ne strekking; aan de welvaartspolitiek
wordt groote aandacht besteed; en het
regeeringsprogramma heeft ten slotte
een sterk socialen inslag.
Tot de eerste groep behoort de her
ziening van het huwelijksvermogens
recht; waarbij we ons gelukkig prijzen,
dat de leiding berust bij Minister Don-
ner, die eenerzij ds geen star-conserva
tief standpunt inneemt, dcch anderzijds
vasthoudt aan de Christelijke grondsla
gen van ons gezinsleven
Wat de wijziging der Lager Onder
wijswet ons zal brengen, er wordt niets
van gezegd; doch dit staat vast, dat
Minister Terpstra de vrijheid van het
bijzonder onderwijs niet zal opofferen
aan den gerechtvaardigden drang naar
bezuiniging; anderzijds behoeven de
voorstanders van openbaar onderwijs
niet te vreezen, dat ze bejegend zullen
worden op de wijze, als onlangs bij de
inspecteurs-vacature te Amsterdam ge
beurde.
Dat Minister de Geer zijn bezuini-
gingsarbeid, wat de reorganisatie van
den Staatsdienst betreft, gelukkig
wordt van salarisverlaging niet gespro
ken zal voortzetten, valt toe te
juichen en dat voor leger en vloot niet
meer dan wat strikt noodig is, zal wor
den gevraagd, wisten we al van te vo
ren. Dit Kabinet is een Christelijk mi
nisterie er. houdt daarom bij de lands
verdediging v J"1 iste :dden.
De paragraaf, welke meer in 't bizon
der handelt over de welvaartspolitiek, is
tamelijk vaag gesteld.
Welke oplossing gekozen is of zal
worden voor de kanaalverbinding Am
sterdamRijn, wordt niet meegedeeld:
hoe de nieuwe Zuiderzeesteunwet er uit
zal zien, vernemen we niet, al hebbeii we
goede hoop op aanmerkelijke verbete
ring; en voor de wegenverbetering mo
gen we rekenen op krachtigen voort
gang.
De sociale paragraaf is meer omliind.
Is het juist, dat Minister Slotemaker
de Bruine struikelde, omdat hij op zag
tegen de bindend-verklaring van de col
lectieve arbeidsovereenkomst, dan mag
daaruit afgeleid worden, dat Minister
Verschuur wèl in die richting zal gaan.
Wat de instelling der bedrjjfsraden,
wellicht in verband met 't bovenstaande,
zal beteekenen, is moeilijk te zeggen; en
ook voor wat betreft de herziening der
sociale verzekering blijft afwachten de
boodschap. De Raden van Arbeid, welke
enkele jaren geleden in vreeze leefden,
zullen nu wel niet op den achtergrond
gedrongen worden.
Bijzonder verheugend is het plan om
de werkloosheidsverzekering wettelijk
te regelen. Zij, die met deze materie
praktisch in aanraking zijn gexveest,
hebben ervaren, dat de tegenwoordige
regeling absoluut onhoudbaar is en tot
onrechtvaardige en ongelijke bejege
ning aanleiding geeft.
De uitvoering van deze regeling zal
des te gemakkelijker worden, als de Re
geering er in slaagt door verstandige
maatregelen de vreeselijke werkloosheid
gaandeweg te verminderen.
Eenigen tijd geleden rezen er ernstige
klachten over de verhouding van een
hoofdambtenaar bij het departement
van (Arbeid) Handel en Nijverheid. Is
het in verband daarmee of met de alge-
meer.e klacht, dat positief toegezegd
wordt om de economische voorlichting
te verbeteren?
Hoe het zij, aan handel, nijverheid en
middenstand wordt ernstige aandacht
geschonken en de Regeering legt de be
lofte af, dat zij nijverheid en landbouw
niet onbeschermd zal laten, wanneer de
druk door buitenlandsche concurrentie
al te groot mocht worden.
Over Indië wordt met groote bedacht
zaamheid, bijna op gereserveerden toon
gesproken. Waakzaamheid blijft gebo
den, doch er zijn ook hoopvolle verschijn
selen. Voorzichtig, doch ook welbewust,
zal de ontvoogding der bevolking nage
streefd wordenop decentralisatie
wordt aangestuurd.
Voorzichtig en waakzaam beleid, dat
heeft Indië noodig om tot ontwikkeling
te komen.
Suriname blijft nog steeds het zorg
vragend kind; Curagao is een flinke
jongen gewordentegen losbolligheid
zullen maatregelen worden genomen.
Vandaar de toezegging van duurzame
versterking, zoowel tegen vreemde in
dringing als tegen revolutionaire ele
menten, die zich hier mochten vestigen.
De lezer, die op gelijke wijze als wii,
overeenkomstig bovenstaand overzicht,
de Troonrede leest, zal Gode dankbaar
zijn, dat onze Vorstin weer omringd is
door mannen, die den Naam des Heeren
belijden en naar Zijn wil vragen, ook bij
het bestuur des lands.
Want dan wordt gewaakt tegen on
dermijning der Christelijke grondslagen
van ons volkslevendan wordt niet ge
speeld met de nationale zelfstandigheid
dan wordt het recht gediend en sociaal
onrecht bestreden.
Dan mag Gods milden zegen worden
afgebeden op den arbeid van Regeering
en Staten-Generaal
En God verhoore dat gebed
Op eon vergadering van de American
Chemical Society, gehouden te Minneapolis,
heeft dr. K. F. Bohnhöffer, een jong Duitsch
scheikundige, bekend gemaakt, dat waterstof
het gas dat wij allen kennen, en dat voor
een clement werd gehouden, in werkelijk
heid bestaat uit een mengsel van twee gas
sen die van elkaar verschillende in natuur
kundige eigenschappen. Hij noemt die twee
vormen ortho-hydrogenium er para-hydro-
genium. Zij hebben afwijkende kookpunten
en vriespunten, cn ook hun warmtegelei-
dingsvermogen is verschillend.
In het bericht in de Times, waaraan dit
bericht is ontleend, worden nog enkele op
merkingen meegedeeld, door prof. H. S.
Taylor en prof. I. Langmuir gemaakt. Zij
hechten groote waarde aan de waarnemin
gen van dr. Bohnhöffer.
LEDEN VAN DE STATEN-GENERAAL!
Te midden van U, Leden der Staten-Generaal, voel Ik Blij
gedrongen uiting te geven aan ootmoedige erkentelijkheid voor
den zegen, dien de Almachtige ook dit jaar over Mijn dierbaar
Volk heeft verspreid.
Die zegen zij een spoorslag te meer voor alle deelen van
het Rijk en zijn inwoners van eiken landaard, om hun beste
krachten bij voortduring te blijven geven aan de vreedzame
ontwikkeling van het hechte geheel van Moederland en Over-
zeesche Gewesten.
De betrekkingen welke met de andere Mogendheden worden
onderhouden, zijn van den meest vriendschappelijken aard.
Dat de hier te lande in het belang van den wereldvrede
gehouden besprekingen tot overeenstemming hebben mogen
leiden, stemt tot groote voldoening.
De verwezenlijking der plannen van den Volkenbond ter
vreedzame oplossing van internationale geschillen zal door My
krachtig worden bevorderd, in de overtuiging, dat versteviging
van de internationale rechtsorde den weg zal helpen banen tot
gelijktijdige en wederzijdsche vermindering van bewapening.
Pogingen, die zouden kunnen leiden tot wegneming van de
belemmeringen in het handelsverkeer tusschen de volkeren,
kunnen op Mijn daadwerkelijken steun rekenen.
De wensch naar totstandkoming eener nieuwe regeling met
België kon nog niet worden vervuld. Ik vertrouw dat een juister
begrip van de wederzijdsche rechten en behoeften, waartoe de
gedachtenwisseling, die in het vorige zittingsjaar plaats had,
bevorderlijk kon zijn, het bereiken van overeenstemming ten
goede zal komen.
De toestand van handel en nijverheid geeft in menig opzicht
stof tot dankbaarheid.
Niettegenstaande de oogst ook dit jaar over het algemeen
niet onbevredigend mag heeten, zouden land en tuinbouw zich
breeder ontplooien, zoo de prijzen der voortbrengselen gelijken
tred hielden met de productiekosten. Vertrouwd mag worden, dat
de onlangs tot stand gekomen wettelijke maatregelen ter bevor
dering van onzen uitvoer, heilzaam zullen werken op den afzet
in het buitenland.
Op Uw medewerking zal een beroep worden gedaan ter
behandeling van de thans aanhangige wetsontwerpen, voorzoover
zij daartoe, gewijzigd dan wel ongewijzigd, in aanmerking komen.
Het reeds ten vorigen jare aangekondigde ontwerp tot
herziening van het huwelijksvermogensrecht zal U thans spoedig
bereiken; ook overigens zal vernieuwing van recht op onder
scheiden gebied worden bevorderd.
Met krachtige bestrijdteg'van de werkloosheid zal worden
voortgegaan.
Naar Ik vertrouw, zal het rapport der Staatscommissie voor
de herziening van de Lager-Onderwijswet 1920 binnen niet te
langen tijd worden ingediend. Met den meesten spoed zullen alsdan
de vereischte voorstellen tot herziening van de Lager Onderwijs
wet 1920 aanhangig worden gemaakt.
Het zal Mijn ernstig streven zijn het financieel evenwicht te
handhaven. Daartoe zal op den weg van versobering van 's Rijks
dienst behooren te worden voortgegaan en zal voorzichtigheid
geboden zijn ten opzichte van wettelijke maatregelen, welke
lasten op 's Lands schatkist kunnen leggen.
De uitgaven voor leger en vloot zullen beperkt blijven tot het
beslist noodige voor handhaving van de onzijdigheid en verdedi
ging der onafhankelijkheid van den Staat.
Indiening van een wetsontwerp inzake de kanaalverbinding
van Amsterdam met den Rijn wordt bespoedigd.
Een voorstel tot wijziging van de Zuiderzeesteunwet zal U
worden voorgelegd.
De verbetering der wegen en rivierovergangen zal krachtig
worden voortgezet.
Een wetsontwerp betreffende de publiekrechtelijke regeling
>1 der collectieve arbeidsovereenkomsten zal worden ingediend.
4 In voorbereiding is een wettelijke regeling omtrent de
v> instelling van bedrijfsraden.
Herziening van de sociale verzekering zal worden ter hand
x genomen.
In voorbereiding is een wettelijke regeling der werkloos-
4 heidsverzekering.
Overwogen wordt verbetering der economische voorlichting
a van nijverheid en handel.
Met den middenstand zal nog nauwer dan tot heden voeling
v worden gehouden.
Voortgezet wordt het onderzoek in hoeverre, zoolang het
X vrije ruilverkeer niet internationaal gehuldigd wordt, door een
x onderhandelingstarief de nadeelen voor een deel van onze nijver-
heid en landbouw van elders geheven beschermende invoerrechten
4 zouden kunnen worden getemperd.
4 Ten aanzien van den politieleen toestand in Nederlandsch-
4 Indië blijft waakzaamheid geboden. Intusschen valt te wijzen op
de teekenen van een veldwinnend inzicht, dat slechts door daad-
werkelijke deelneming van alle groepen der bevolking aan. het
x opbouwend werk der Overheid het algemeen belang in waarheid s>
wordt gediend.
Het bedrijfsleven in Nederlandsch-Indië ondervond den terug-
slag der voor sommige landboxTwproducten ongunstige verhou-
jv dingen op de wereldmarkt. De algemeene toestand kan niettemin 4
X bevredigend worden genoemd.
Op hetgeen in de laatste jaren op het gebied van de ont- A
4 voogding van Nederlandsch-Indië is verricht, wordt niet terug-
X gekomen. Afgescheiden van andere vereischten zal aan de
beginselen der ontvoogding in de sfeer van het centraal bestuur s*
geen uitbreiding worden gegeven vóór en aleer de grondslagen
k van die ontvoogding zijn bevestigd door verdere uitvoering van
de wet op de bestuurshervorming van 1922.
Aan die uitvoering zal met voortvarendheid worden gewerkt
zoo door uitbreiding, over de verdere deelen van den Archipel,
4 van het gebied, waarop haar beginselen toepassing vinden, als li
vN door een krachtige toepassing van die beginselen binnen dat
3 gebied. J
De economische toestand van Suriname blijft ernstige aan-
4 dacht vorderen. Tegenover een voortgezette uitbreiding van de
vj koffiecultuur en van de bauxietnijveiihc 'd staat een teruggang van
de goud- en balatawinning. Ook voor de suikerrietteelt zijn de
vooruitzichten minder gunstig.
Reden tot verheugenis biedt de voortschrijdende opbloei van s*
Curacao. Op een duurzame versterking van. de ter plaatse aanwe-
zige gezagsmiddelen tot handhaving van rust en orde blijft Ivlijn
aandacht gevestigd.
Met de innige bede, dat God Uw arbeid mildelijk moge zege-
jen, verklaar Ik de gewone zitting der Staten-Generaal geopend.
OFFICIEELE BERICHTEN
ONDERSCHEIDINGEN.
Bij Kon. besluit is toegekend de bronzen
eeremedaille der Oranje Nassau-orde aan
mej. M. C. de Koning, dienstbode-huishoud
ster bij den heer Th. J. Schuurmans, te Rot
terdam, en aan J. Dekker, speelgoedtimmer-
man in dienst van de Eerste Waddinxvecn-
sche Electrische Kinderspeelgoed- en Sport-
karrenfabriek W. A. Sljcdrecht voorheen fir
ma J. Brommer te Waddinxvecn.
Bij Kon. besluit is toegekotd de bronzen
eero-medaille der Oranje Nassau-orde aan G.
K. Visser, boerenarbeider in dienst bij de
familie Brandsma te Drachten.
ZEEMACHT.
Bij beschikking van den Minister van De
fensie is de luitenant ter zee der 2e kl. jlir.
F. E. de Koek, geplaatst aan boord van H.
Ms. wachtschip te Willemsoord.
KORPS MARINIERS.
Bij Kon. besluit is eervol ontslagen uit den
zeedienst wegens langdurigen dienst, de lui
tenant-kolonel der mariniers V. F. M. IJssel
de Schepper;
is bevorderd tot luitenant-kolonel der ma
riniers, de kapitein der mariniers C. J. O.
Dorren cn tot kapitein der mariniers dc eer
ste luitenant der mariniers J. J. A. Keuche-
nius;
en is eervol ontslagen de luitenant ter zee
3e klasse bij de K011. marine-reserve S. H.
Vernéde.
RESERVEPERSONEEL.
Bij Kon. besluit zijn op hun verzoek eer
vol ontslagen de rescrve-eerste-luitenant H.
G. de Rooij vanjict 2e regiment Infanterie
en de reserve-cerste-luitenant L. Evers, van
het 17e reg. Infanterie.
WATERSTAAT.
Bij Kon. besluit zijn bevorderd tot hoofd
ingenieur de ingenieurs van den Rijkswater
staat ir. H. B. Bakker te Utrecht, ir. L. J. A.
Bergansius te 's-Gravcnhage, ir. C. G.
Kraycnhoff van de Leur te Dordrecht en ir.
R. Loman te 's-Gravcnhage.
RIJKSVERZEKERINGSBANK.
Bij Kon. besluit is op zijn verzoek ingetrok
ken de aanwijzing van J. B. van Dijk als
voorzitter van den Raad van Toezicht, be
doeld in art. 11 der wet op de Rijksverzeke
ringsbank, onder dankbetuiging voor de door
hem als zoodanig bewezen diensten, en is
aangewezen als voorzitter van genoemden
raad rnr, W. M. J. van Luttcrvchl te Bloe-
mer.daal. lid van dien Raad.
Mede is op zijn verzoek ingetrokken dc
aanwijzing van J. B. van Dijk voornoemt als
lid van dien Raad en is als zoodanig aange
wezen P. M. J. Verschure, plaatsvervangend
lid van dien Raad.
AUDIËNTIE.
De gewone audiëntie van den Minister van
Koloniën zal op Vrijdag 20 September niet
plaats hebben.
P. T. T. DIENST.
Benoemd zijn tot referendaris der poste
rijen, telegrafie en telefonie dc referendaris
sen 2e klasse J. C. Fehr en J. W. van Scha-
gen, thans resp. directeur van het postkan
toor te Zandvoort cn te Doesburg; bij ge-
schikking van den Directeur-Generaal der
P. T. T. zijn genoemde heeren tijdelijk aan
gewezen als directeur resp. van hel telegraaf-
en telefoonkantoor te Zutphcn en Hilversum,
en zijn aangewezen als directeur van het
postkantoor te Brummcn de commies bij den
post-, telegraaf- cn telefoondienst A. J. Valk,
thans directeur van het post-, telegraaf- cn
telefoonkantoor te Krabbcndijke en te 's-Gra-
venzande de commies bij den post-, telegraf
en telefoondienst J. P. Hacquébard te Rot
terdam (Tkt.).
BUITENLANDSCHE ONDERSCHEIDINGEN
Bij K. B. is aan dr. K. E. W. Strootman,
oud-inspecteur van het lager onderwijs te
Velp, toestemming verleend tot het aanne
men van de versierselen van ridder der orde
van den Heiligen Grcgorius den Groote van
den H. Stoel.
Bij K. B. is toestemming verleend tot het
aannemen van de versierselen van:
lo. commandeur van de orde van het Brit-
sche Rijk aan: F. Schmidt Dcgcncr, hoofd
directeur van het Rijksmuseum to Amster
dam, P. Visser, chef der afdceling kunsten
en wetenschappen \an het departement van
onderwijs, wonende te Voorburg;
2o. officier van de orde van het Britsche
Rijk aan: jhr. D. C. Röell, conservator bij het
Rijksmuseum te Amsterdam, mej. C. J. Hu-
dig, conservatrice bij het Rijksmuseum te
Amsterdam.
TWEEDE KAMER
JHR. RUTGERS VAN ROZENBURi*
BENOEMD.
De voorzitter van het Centraal Stembu
reau heeft in de plaats van Jhr. Mr. F.
Beelaerts van Blokland, die zijn benoeming
tot lid van de Tweede Kamer niet heeft
aangenomen benoemd verklaard tot lid dier
Kamer Jhr. Mr. J. W. H. Rutgers van Ro
zenburg te Baarn.
STATEN VAN FRIESLANL
BUITENGEWONE ZITTING.
Bij K. B. is de Commissaris der Ko
ningin in de provincie Friesland machti
ging verleend tot het bijeenroepen van de
Staten dier provincie in buitengewone zit
ting op Dinsdag S October 1929.
MALVERSATIES
DE SCHADE, WELKE MEPPEL LEED.
In een missive van God. Staten van Drente
deelen deze aan den raad van Meppol mede,
dat, na diepgaand onderzoek van fraudu
leuze handelingen van autoriteiten en ambte
naren in geen enkel opzicht gebleken is en
geen reden heeft hun goede trouw
te dien opzichte in twijfel te trekken.
Wat echter betreft do toekenning van een
belooning aan den voormaligen gemeente
secretaris als administrateur van het gasbe
drijf moet dit oordeel in zoover anders lui
den, dat daarbij kwalijk sprake kan zijn van
goode trouw bij hen, die daaraan hebben
meegewerkt.
Gedep. Staten meenen als voor de door de
gemeente geloden schade buiten den gewe-
zeir secretaris aansprakelijk te kunnen aan
wijzen de heeren J. Knoppers, burgemeester;
G. Hakvoort, gemeente-ontvanger; D. de Ko
ning, directeur dor gasfabriek; J. P. J. Saljé,
kassier der gasfabriek; M. Goldsteen, destijds
lid van het levcnsmiddelenbedrijf; alsmedo
mr. J. J. Veurman, oud-wethouder van de
centrale kouken, woonachtig te 's-Graven-
hage.
Het totale tekort bedraagt f 31.728.01', te
verhalen op de aansprakelijk te achten amb
tenaren en autoriteiten naar evenredigheid
van het resteerende verhaalbare tekort van
f 14.283.99.
Ged. Staten komen dan tot do becijfering,
dat de volgende bedragen te verhalen zijn:
burgemeester f 5698, Hakvoort f 2500, de Ko^
ning f 2821, Saljé f 2821, Goldsteen f 225 en
ir. Vei
i f 225
DE ALASTRIM.
MAATREGELEN BIJ DE SPOORWEGEN.
De directie der Ned. Spoorwegen heelt
per extra dienstorder aan haar personeel
bekend gemaakt, dat de alastrim ovennis
cholera, roodvonk e.a., onder de besmette
lijke ziekten is op te nemen en dat daar
voor dezelfde maatregelen dienen te wor
den getroffen als bij deze Ziekten is voor^
geschreven.
GEOLOGISCHE EXPEDITIE.
BATAVIA, 14 Sept. (Aneta). Wij verne
men, dat de geologische xxpeditie, onder leir
ding van prof. H. A. Brouwer, haar onder
zoekingen in het gebergte tusschen Posso
en de Palobaai beëindigd heeft. Da leden der
expeditie zijn thans te Paloe bijeen, van
welk punt uit het onderzoek wordt voortge
zet langs de Tominibocht.
HOOG MILITAIR GERECHTSHOF.
BATAVIA, 14 Sept. (Aneta). Wij' verne
men, dathet Hoog Militair Gerechtshof het
vonnis van den Krijgsraad te Tjimahi, waar
bij de le luitenant der infanterie C. A. J.
v d Berg werd veroordeeld ter zake van
mishandeling den dood tengevolge hebbende
tot een gevangenisstraf van drie jaren met
vervallenverklaring uit den militairen stand,
verbeterd heeft en beklaagde heeft veroor
deeld tot 5 jaren gevangenisstraf onder af
trek der preventieve hechtenis en vervallen
verklaring uit den militairen stand.
DE KONING VAN SIAM.
MADIOEN, 13 September (Aneta). De
Koning van Siam heeft met gevolg een
bezoek gebracht aan de suikerfabriek Redjo
Agoeng. Na de bezichtiging werd een album
met foto's van de fabriek aangeboden. Aan
de directeuren werden drie onderscheidingen
uitgereikt. Om half vier vertrok het gezel
schap naar Kediri.
STEUNVERLEENING HONGERSNOOD
IN CHINA.
BATAVIA, 13 September (Aneta). Het in
Februari gevormde Chineesche comité alhier
tot inzameling van gelden tot steun van de
slachtoffers van den hongersnood in China,
meldt, dat in totaal werd opgehaald 55.000,
welk bedrag naar China is overgemaakt.
GROOTI? BRAND.
SOERABAJA, 13 September (Aneta). Te
Tedjakoela aan de Noordkust van Bali zijn
door een brand 150 huizen verwoest. Per
soonlijke ongelukken kwamen niet voor.
Veel klein vee is in den tórand omgekomen.
DE SPREKENDE FILM.
Wij hebben Vrijdag met de belangstelling
die voqr de wonderen der hedendaagsch®
techniek passend is, een kijkje genomen in
de nieuwe cabine van Tuschinski's bioscoop
aan Pompenburgsingel, waar de „sprekende
film" in onze stad voor het eerst in toepas
sing wordt gebracht.
In die cabine zijn behalve de gewone Erne-
annprojectors twee Symplex-apparntcn van
de Western Electrie Company opgesteld,
waarin beide systemen van sprekende films
zijn gecombineerd, n.l. de stelsels „Movie
tone" en „Vitaphone."
Bij de „Movietone" zijn de geluidstrillin
gen vastgelegd op dc filmstrook zelf, naast
de beeldenreeks, bij de „Vitaphone" draait
gelijktijdig met de film een gramophonn-
plaat af. Beide stelsels zijn, zooals gezegd,
op dit Symplex-apparaat gecombineerd.
De „Vitaphone" lijkt, technisch gezien,
het eenvoudigst. Men heeft slechts film en
plaat gelijk te starten. Het mechanisme
zorgt dan wel verder voor het synch room
ioopen van film en plaat.
De „Movietone" is ingewikkelder van aard
doch in de hoofdbegrippen toch gemakke
lijk te vatten nu de technische het stelsel
kant en klaar hebben. Wc zeiden reeds, dat
op de film naast de beeldenreeks een smal
trookje met licht-trillingsindrukken te zien
is, bestaande uit duizenden dwarse streep
jes van verschillende dichtheid. Terwijl de
beelden met de gewone snelle schokbewegin-
gen de lens passeeren, trekt het mechanisme
op een afstand van twintig beeldjes vóór
liet juist geprojecteerde beeldje gelijkmatig,
dus nu zonder schokken, do film voorbij
een intense, maar zeer smalle strccpvormige
lichtbron, die een daarachter geplaatste foto
electrische cel (een „elecrriseh nog") bein-
loedt cn via dat ding stroompjes opwekt,
die in geluid worden omgezet en dan spraak
zang enz. via een versterkings-inrichtlng in
drie trappen naar de luidsprekers in dc film
zaal voert.
Het spreekt vanzelf, dat ook in het ande
re stelsel door de gramophoonplant opge
wekte geluid den weg van versterking volgt.
Het resultaat moet aan hooge eischcn vol
doen.
