et iim chocolade kepen
CHRISTELIJKE VERZORGING VAN ZENUWLTOS
VRIJDAG 13 SEPTEMBER 1929 EERSTE BLAD PAG. 3
INGEZONDEN UEDEDEELING.
Algemeens Vergadering der Vereen,
tot Chr. Verzorging van Zenuwlijders
in Nederland te Zeist
To ruim 11 uur opent de Voorzitter der
Verceniginp, Prof. Dr. Hugo Visscher,
de vergadering.
De opening.
In zijn openingswoord wijst de Voorzitter
er op, dat het doorzotton der besmettelijke
Jdekte in Rotterdam er toe leidde de vergade
ring to verleggen naar Zeist op 'n dag later.
Toch bij gepasto voorzichtigheid mogen we
hier niet overdrijven. Het Woord Gods biedt,
ook als de pestilentie komt, rust cn God zal
ons kunnen dekken mot Zijn vleugelen en
dan vreezen we ook niet de macht der pesti
lentie. Dat geloof en vertrouwen maakt, dat
wij niet overmoedig worden, maar bewaart
ons evenzeer voor een minachtend afwijzen
van wat hier plicht geacht kan worden.
Toch werpt do rondwarende epidemie een
schaduw over dezen dag, wijl niemand weet
wat nog komen zal. Daarom te meer drijft
ons dat uit, om heel ons werk te bevolen in
Gods veilige hoede.
Het voorbijgegane jaar gaf reden tot groo-
ten dank. Oojk nu mag getuigd dat de drie
iqedici met groot verantwoordelijkheidsbesef
bun taak volbrachten, evenals het personeel
dat deed. Inzonderheid gedenkt spr. het ju
bileum van Zuster v. Dommelen. Zij was een
zégen voor vele patiënten en spr. hoopt dat
baar arbeidstijd nog moge worden verlengd
Telegram.
voorstel van den Voorzitter wordt aan
H. Si. de Koningin-Moeder, Beschermvrouwe
dér Vereeniging, oen telegram van hulde ge
zonden.
Jaarverslagen.
Aan het verslag van den Secretaris, Ds. L.
t. Loon te Scherpcnzoel, ontleenen we de
volgende gegevens:
Meerdere patiënten verlieten het Sanato
rium genezen of veel verbeterd. Het getal
doktoren werd door de benoeming van Dr.
de Haan tot drie uitgebreid.
Het getal patiënten bleef stationair het
beloopt circa 75 als gemiddelde. Niet min
der dan 130 verlieten geheel geheel of ten
deele genezen de stichting.
Mej. van der Plas trad als huismeesteres
op. Het verplegend personeel geeft stof tot
roemen.
Ook dit verslag herdenkt het jubileum
fan Zr. van Dommelen.
Voor de propaganda werd uitnemend
werk gedaan, inzonderheid den heer Dek
ker, te Bleiswijk, is de Vereeeniging veel
dank verschuldigd.
In de vacaturen-Gunning en Gispen wer
den benoemd de heeren Ds. van Loon, te
Scherpcnzeel en H. Munneke. te Ommen.
Gememoreerd wordt het jubileum van Prof.
Visscher als hoogleeraar én de beste wen-
schen worden geuit voor zijn arbeid als
Voorzitter der Vereeniging.
De Voorzitter dankt den Secretaris voor
zijn uitnemend verslag.
Het verslag van den Penningmees-
tar, Mr.- Alta, te Zeist, wordt eveneens
I goedgekeurd. Het vermeldt, dat de contribu
tion iets terugliepen, maar gehoopt wordt,
dit weldra het oude peil van f 8000 zal zijn
I bereikt, In het pensioenfonds werd f 15.000
gestort. Van uitloting van obligatiën kan
nqg geen sprake zijn. Zoodra de toestand
der financiën gunstiger zal geworden zijn,
zal het bestuur daaraan zijn andacht wijden.
Ds. Enkelaar, van Ouderkerk a. d. IJs-
it, rapporteert voor de Alg. Ondersteunings
kas. In vele gevallen werd steun geboden
Twintig nieuwe aanvragen kwamen in, van
dertien leidden tot verpleging in het
Sanatorium.
Vaak werd de termijn van drie maanden,
die als regel geldt, verlengd tot een half
jaar.
Meer stoun is zeer gewenscht.
De Commissie wordt dank gezegd.
Verkiezing.
In de vacature-Ds. van Loon stelt het be
stuur als tweetal Ds. van Loon en Ds.
rink. Gekozen wordt D s. v a n L o o n, die
de benoeming aanvaardt
In de commissie ingevolge art. 11 worden
als primi aangewezen Mr. v. Beeck Calkoen
te Bunnik, J. J. Hagenbeek te Rotterdam en
M. J. Vermooten te Utrecht.
Bij de rondvraag spreekt de Voorzitter zijn
vreugde uit dat de oud-Minister Van der Vcg-
1c weer in ons midden is. Hij hoopt, dat we
veel van Z. Exc. modewerking mogen
prof i toeren.
De Voorzitter schorst daarna de vergade
ring tot half drie.
ENS.
sjl
MIDDAGVERGADERING.
Em. von Swedsnborg en zijn visio-
neolo gave.
De Voorzitter heropent de vergadering en
geeft het 'woord aan Dr. A. Kuyper Jr. van
Rotterdam om te spreken over: Emanuel
Aon Swedenborg cn zijn visioneele gave,
waarvan we gister reeds verslag gaven.
Discussie referaat Dr. A. Kuyper.
De Voorzitter dankt den spreker voor zijn
belangrijk referaat en geeft daarna gelegen
heid voor godachtenwisseling.
Dr. Schermers van Zeist vraagt nader
naar de beoordeeling von Swedenborgs visi
oenen in verband met het feit, dat hij wat
zijn ziclelevcn betreft, reeds wat aan het tob
ben was, toen hij do eerste gezichten kreeg
S. nu werkelijk gezien hebben wat hij
vertelde? Was hij een fantast? Was het hij
niet een psychische afwijking? En als
hij psychisch normaal was, hoe dan over
zijn fantasieën te denken?
Ds. Nospers van Zeist waardeert hot,
dat Dr. Kuyper's referaat zco alleszins bevat
telijk was. Toch wil hij enkele dingen vra
gen. Heeft de Kerk ook iets verloren, bijv. de
gave der profetie door haar ongeloof? En is
het zoo ook niet met de gave der visie? Spr
denkt aan wat Christus zei, dat Hij geen
wonderen kon doen door het ongeloof der
menschcn. Neem bijv. den wonderlijken he
keeringsweg van sommigen. Komen daar ook
niet vaak allerlei visionaire dingen hij
van zijn leer?
De inleider verkrijgt dan het woord om de
vragers te beantwoorden.
Hij merkt op, dat v. S. voorwerp van psy
chiatrisch onderzoek moet zijn, maar ook dut
we hem van theologische zijde moeten on
derzooken. Uiteraard bepaalde spr. zich voor
al tot het laatste. Als nu v. S. zegt, dat de
geosten hem dit en dat verteld hebben,
dan zegt de theoloog dat zulke openbaringen
vierkant in strijd zijn met heel de leer van
het Woord Gods. Spr. zou het daarnaast ech
ter zeer waardeeren als er eens een psychi
ater opstond, die v. S. naging. De man is in
zijn werken zeer breedsprakig, maar zijn vi
sioenen kunnen toch niet zonder meer voor
fantasie worden verklaard. Hoe een en an
der te verklaren is? Dozo verschijnselen be-
hooren tot het terrein van het onderbewuste
en het is niet gemakkelijk hier verklarend
te spreken. Ook in het droomleven komen
dergelijke onverklaarbare gaven voor.
Zoo komt spr. tot do vraag of de Kerk niet
aan gaven iets verloren heeft. Neen, maar er
zijn gaven, die niet mógen worden gebruikt.
Spr. memoreert, hoe tot de vroegere open
baring zekcro verschijningen behoorden zoo
wol in goeden als In kwaden zin. Donk aan
de Vrouw in Endor. vooral als zij de toe
komst openbaart ómtreni Saul. Dat is geen
occulte kracht, maar een zeggen
waarheid door een geest uit den afgrond.
Ook herinnert spr. aan wat de jongen van
Eliza zag. Ook in het N. T. zijn zulke voor
beelden. Er is dus een gave van zien, die in
derdaad bestaat. We staan hior echtor voor
hot onderscheid van kunnen en mogen. Die
gaven kunnen gebruikt worden* zie slechts
de realiteit in het spiritisme naast veel leu
gen en bedrog. Maar dat kimncn sluit hef
mógen daarom niet in zich. En dan zegt spr.
vlotuit: neen, ook hier geldt het terbod Gods
Elk contact met de dooden is den Heere
een gruwel. Die. gave, waarom het hier gaat,
is dus niet verloren, maar ze mag niet ge
bruikt worden tot het doel, waartoe v. S. ze
gebruikte.
Waartoe ze wèl mag worden gebruikt? Oc
culte krachten zijn natuurlijke krachten,
zich openbarend bijv. in hypnose en telepa
thie. Maar die gaven mogen alleen gebruikt
worden door hen die hier als deskundigen
geiden, n.l. de psychiaters. De gave blijft dus
voor het gebruik beperkt tot de medische
wereld.
Wat Ds. Nospers vroeg inzake de bekee
ring, dat behoort tot het leven der mystiek.
God werkt in de ziel en als die ziel dan bijv.
een stem hoort, dan is dat de weerslag van
het zielelevcn. Het is taak hier vooral
schuwend te spreken, dat niet zoo'n stem
mag worden beschouwd als een stem uit
den hemel, van 'n engel of van God zelv
Toch zijn zulke verschijnselen daarom geen
leugens of fantasie. Ze houden weer verband
met het onderbewuste
Aan den derden vrager antwoordt spr. dat
v. S. van zijn ketterijen niets heeft terugge-
Op zijn sterfbed heeft hij na veel
kwellingen door booze geesten, in liet aan
gezicht van -den dood verklaard dat hij niets
terugnam van zijn leer of zijn openbaringen.
Spr. voegt daarna aan het gesprokene nog
tal van interessante bijzonderheden toe. in
zonderheid de leer van v. S. betreffende en
zijn omgang met duivelen. Duivelen zijn
slechte afgestorvenen, die door de doorloo-
pendc straf hang worden om kwaad te doen.
Maar in zich heeft hij de onweerstaanbare
drang om kwaad to doen. Nu zegt v. S.: het
holsche vuur is de onwedcrstandelijke nei
ging der duivelen tot zonde, maar
vrees voor straf kón hij niet zondigen en die
folterende tweestrijd is dc hel in ons.
De Voorzitter dankt spr. voor de beant
woording der vragen en maakt nog
opmerkingen over liet gesprokene. Dc profe
tische kracht van do menschclijke ziel is in
de psyche van den mensch ingeschapen. Spr.
acht het daarom zeer verklaarbaar, dat wc
den mensch overal vinden met denzelfden
profetische» aandrift. In elke religie vinden
we do figuur in het maatschappelijk leven
die voor de massa de visionaireg gave verte
genwoordigt.
In de II. S. wordt die gave gelimiteerd.
God verbiedt contact bijv. met het doel de
toekomst te weten. En dat is juist hetgene
de mensch wil en hij zoekt in den fetisch-
de waarzeggerij het mysterie
licht te stellen. De Schrift verbiedt dat. Spr.
betwijfelt of er bij deze verschijnselen altoos
rein-geestelijke factoren wei-ken. In dit ver
band maakt spr. cenigo opmerkingen over
de vrouw van Endor, die het beeld van Sa-
•nufil toch historisch juist zag. Zoo meent
spr. dat v. S. ook niet zuiver passief was bii
zijn visioenen.
Wat het verlies van charismata betreft
door de gemeente tengevolge van geestelijke
zinking, merkt spr. op, dat naar zijn oor
deel zekere gaven stellig verlore.. zijn ge-
gaun. In de oude wereld was er ook de trek
het occulte of wil men mystieke leven.
Ihsci toekent die in zijn drama: „Kaiser
oder Galilaeer". In dagen van groote inzin
king treedt armoede van gee-- en verwarring
des gecstes op. Een ontroerende behoefte ont
staat dus naar contact me* den levenden
God cn dat contact wordt gebracht in den
Christus.
til onze dagen herhaalt zich dat verschijn
sel en men zoekt bevrediging omdat er af
wijking is van den grondslag van ons cultu-
reele leven. Van het vragen naar al de oc
culte dingen in onze dagen is van Sweden
borg een voorlooper geweest. Spr. ziet v. S.
in elk geval als abnormaal cn zoo'n abnor-
maad geval moet behandeld worden door
de logica.
Spr. ziet hier voor de Kerk van Christus
p.en groote, 'n ontroerende roeping af te la
ten von haar kleinheid. Is niet de Kerk van
onze dagen „kleinlich" in de prulkwesties cn
vergeet men daardoor niet den Christus der
Schriften als 'n kracht naar voren te bren-
ben? Dat moet de vrucht zijn van deze be
spreking, dat we het licht van Gods Woord
uitdragen in de wereld.
Spr. sluit nu de vergadering, waarna Ds.
W. Verhoef! van Zeist in dankzegging voor
gaat.
"s morgens om 11 en "s middegs om4uup,
Wanneer de maag begint te vragen
neemt de arbeidskracht af;
N.V.HOLLANDSCH
ZWITSERSCHE
chocolade-fabriek
v o edz. s am
versterken cf.
CHR. NAT. SCHOOLONDERWIJS
DE JAARVERGADERING
DE MOORDZAAK GIESSEN-NIEUWKERK
vocn HET AMSTERDAMSCHE HOF
DE REVISIE-BEHANDELING
Uit West-Indië.
Te Utrecht werd, zooala we reeds moedeel
den, de jaarvergadering gehouden van de
Vereen, voor Chr. Nat. Schoolonderwijs. In
de middagvergadering refereerde de heer J.
Jan se van Blggekcrko over de humanisti
sche wetsidee in het Lager Ondenvijs, waar
van we reeds verslag gaven.
Op dit referaat volgde discussie.
De heer J. v. d. S p e k van Utrecht vraagt
of er niet in zekeren zin van een Christelijk
intellectualisme kan gesproken worden. Ook
in de schoolwereld heeft het intellect recht
an bestaan.
Spr. zet de oude school tegenover de
nieuwe. De oude school is wel eens verheer
lijkt Maar de nieuwe school heeft voor, dat
11 e kinderen intellectueel worden opge
voed.
De heer H. J. v. W ij 1 e n van Rotterdam
had de uitwerking van het referaat gaarne'
doorgevoerd over de geheele schoolwe
reld.
Naast het beginsel staat do eigen persoon
lijkheid. Daarop moet meer worden gelet.
De heer Gras van Gorcum acht de leer
vorm van veel meer belang dan de leer
gang. Na dit referaat komen we te staan
de tegenstelling hart en intellect. Bij
ons onderwijs moet meer rekening gehouden
worden met het hart, dan met het hoofd.
Ons geheugen ligt in ons hart. En wanneer
dat beseffen, zijn we ver van de huma
nistische wetsidee. De verstandelijke kennis
heeft slechts waarde, als ze door het psychi
sche ik is gegaan.
De heer J a n s e, de verschillende sprekers
beantwoordende zegt allereerst, dat er g e e n
christelijk intellectualisme is. De heer v. d.
Spek heeft het over het „denken" gehad.
Maar dat heeft met intellect niets te maken
Intellect is geen „kennis". Spr. haalt Voor
beelden aan, hoe een onderwijzer zijn kin
deren iets loert, en zelf niet weet wat hot
is etc.
De heer v. d. Spek interrumpeerde hier,
dat deze voorbeelden betrekking hebben op
verbalisme. Een intellectualist is iemand, die
zijn verstand en kennis te ver doordrijft.
De heer J a n s c merkt hierna op, dat ver
stand. gevoel en wil, die den mensch ge
schonken zijn ieder van Gods wege een eigen
plaats zijn toegewezen. Daar mag niet wor
den overheen gegaan. Intellectualisme en
kennis zijn absoluut niet te vereenigen.
Ook moeten hart en intellect, gevoel en
intellect niet tegenover elkaar gesteld wor
den. Alles moet de plaats innemen, waar God
het gesteld heeft, cn geen grenzen overschrij
den.
Wat betreft fle vragen van den heer v.
Wijlen, daarmee kan levensarbeid gemoeid
zijn.
Spr. geeft toe, dat de persoonlijkheid van
groot belang is. Dat komt ook juist naar vo
ren in de nieuwste ideeën van het huma-
Wat betreft de vragen over theorie en
praetijk, zij opgemerkt, dat zoo weinig mo
gelijk van theorie moet worden gebruik ge
maakt.
De Voorzitter gracht hierna den referent
dank voor alles, wat hij dezen dag heeft
gegeven. (Applaus.)
Na afhandeling van het referaat brach
ten de inspecteurs hun gebruikelijk rap
port uit
Overgegaan wordt tot punt 8 der agenda
Medcdcelingen van de inspecteurs.
De heer Gras (Gorcum) vraagt
band hiermee of het niet op den weg ligt
van de hoofdcommissie, om er b" den nic
wen minister van onderwijs op aan te dri
gen nog iets te doen voor het zevende leer-
De Voorzitter vindt dat er mogelijk
wel een ander lichaam Is In onze schoolwe
reld, dat meer betrokken is bij deze kwestie
en meer Invloed kan uitoefenen.
De heer H. J. v. W ij l c n pleit
instellen van een examen voor zingen, spre
ken en lezen.
Tevens wijst Spr. op de behoefte aan een
betere regeling in het na-examen-stelsel.
De Voorzitter geeft toe, dat betroffen-
de het laatste punt verbeteringen kunnen
worden aangebracht. Do aandacht zul daar
op worden gevestigd. Wat betreft het eerste
punt, wanneer aan dergelijke verzoeken
werd voldaan, was liet einde niet te zien.
Zij, die de kweekschool verlaten, kunnen
dan straks een heel reeks acte's gaan ha
len. Wel is meordor zich toeleggen op de
vakken, door den heer v. Wijlen genoemd,
gewenscht
Verkiezing.
De uitslag werd vervolgens medegedeeld
van dc verkiezing van leden der hoofdcom
missie. Dc aftredende leden, de hoeren Ds
C. Heemskerk, Ned. Herv. predikant te
Dordrecht: T. T. van Eeghen te Amster
dam en Mr. D. W. O. A. Schut te Amster
dam werden allen herkozen, terwijl in de
vacature van wijlen Ds. B. van Schelven
gekozen word Ds. J. Douma van Arnhem
Na rondvraag werd de bijeenkomst op de
gewono wijze door Ds. J. Gosli iga van
Utrecht met gebed beëindigd, waarop de
voorzitter de vergadering sloot.
Dc Rcgecrirg wenscht inlichtingen.
Aang- „ien het door de Commissie-Hom
weg op Curasao ingesteld wordende onde
zoek binnenkort zoo ver gevorderd zal zijn,
dat de aanwezigheid van den Göuvcrneui
aldaar niet meer strikt noodzakelijk is, heeft
Pn'vooral bii de vrouwen»"spr. wil ilaorom i de Regeeriiig lu-rn lot liet verstrekken van
vragen: Heelt de Kerk ook hierin niet iets nadere ophelderingen herwaarts ontboden,
verloren ann gaven, dat aan S. geschonken He landvoogd zat omstreeks .1 October as,
was? Snr herinnert ln dit verband ann de de reis naar Nederland aanvaarden en op
bekoring, die hijv. van den Sadhoe uitging riin wcnsch door zijn gez.n worden verge-
Hebban wij ons Christendom
zcld.
Leven we wel dioht genoeg bij
bron? Svstonia'isoeren we niet tp veel?
De heer De Lugt vraagt of Swedenborg
Voor zijn dood nog iets heeft teruggt
Als waarnemend gouverneur zal, na het
vertrek van «b-n heer Fruyticr, optiedon tb-
hoer II. Sch tb- gli, administrateur van i'i
nanciën.
Land- en Tuinbouw.
Men meldt ons uit Rijswijk:
Door do vereeniging „Floralia" zal op
dor te bepalen datum een tentoonstelling
worden gehouden van de in het voorjaar
sin de schoolkinderen uitgereikte stek-
plantjes en andere bloemen, en aan w
tentoonstelling vergt"iemle attractie-
Wuiden zullen zijn.
(Vervolg).
Na de pauze wordt Mr. A. C. Kronen-
erg, substituut-officier van Justitie te Dor
drecht, door de verdedigers ondervraagd.
Get zegt, dat het bij hem een punt yan
overweging heeft uitgemaakt om Vetfueer
-egens meineed te laten vervolgen, mn) hij
had dat nog aangezien
M r. D e n H o 11 a n d e Maai u weet. d it
Vermeer u herhaalde malm voorgehouden
heeft hoe mis u was met v.v vermoedens;
om. heeft hij u dit in cm bril uite-Migezel.
Termeer heeft er in 'tien brief, tr'schreven
toen hij in voorarrest zat, nadrukkelijk op
gewezen, dat de Kroons met lun bezwerende
verklaringen logen Een cn ander had u toch
.atar aanleiding moeten geven om Vermoei
wtgens meineed ie vervuigeo. Waarom -ice:
u dit niet?
Get.: Ik vond daar geen termen voor.
Mr. Den Hollander: U heeft uit dc
rapporten van De Jong kunnen opmaken, dat
hij daarin wel tienmaal gelogen heeft, is
u dat niet opgevallen? Zoo beweert De Jong
in een geheim rapport dat Klundcr den
moord in Culcmborg gepleegd beeft, omdat
hij toen zonder overjas is thuis gekomen en...
Pres.: en omdat hij tot alles in staat
is. (Gelach).
Mr. Den Hollander: Later beweert
De Jong weer, dat Klunder dien moord ln
Culemhorg niet kan hebben gepleegd! In een
ander rapport beticht De Jong Klundcr weer
voor driekwart van een moord te Apeldoorn
en te Drachter Compagniealleen omdat
hij in de buurt geweest was!
Op verdere vragen verklaart get. dat hij
ondanks alles aan de bezwarende verklarin
gen van de Kroons is blijven gelooven.
Vérd. Teunissen krijgt gelegenheid Mr.
Kronenberg vragen te stellen.
Als Teunissen den officier daarbij dan in
scherpe bewoordingen aanvalt, verzoekt de
president hem zich te matigen.
Naar aanleiding van enkele vragen van
vertL'Klunder aan den officier merkt dc pre
sident op. dat hij het toch wel vreemd vindt,
dat de intrekking tijdens dc instructie door
vrouw Kroon van haar bezwarende verkla
ringen ln het bijzijn van do verdachten ver
wegen is.
Verd. Klunder (tot Mr. Kronenberg):
.Terwijl u het geheele geheime dossier ken
de, durfde u levenslange gevangenisstraf
tegen ons te vragen!"
Pres.: „Vergeet niet. Klunder, dat ieder
een kan dwalen. Je wilt toch niet zeggen,
dat de officier te kwader trouw heeft gehan
deld?"
Verd. Klunder: ,,'t Ging niet aan om
kerels in de kracht van hun leven op zulke
gronden levenslang naar de gevang, te wil
len zenden. Ik wil wel aannemen, dat Mr.
Kronenberg te goeder trouw is geweest, maar
ik kan mii zijn houding niet#>egrijpen."
Pres. (tot Mr. Kronenberg): „Vermeer
heeft altijd de onschuld der verdachten vol
gehouden. alleen sprak hij later over hot af
wezig zijn van Klunder en Teunissen voor
„geriiimcn tijd". Hij vindt het hëel jammer
..dat er op dat begrip „geruimen tijd" door
niemand is ingegaan. Ik begrijp dat eerlijk
gezegd niet goed!"
De volgende getuige is Mr. J. B e n t f o
van V a 1 k c n b u rg, rechter in de Arrond.-
Rechtbank te Dordrecht.
In 1925 hoeft Mr. Bentford toendertijd als
rechter commissaris voor het eerst in de zaak
gewerkt. Klunder, Teunissen en de beide
Kroons zaten toen gevangen. Get. had toen
reeds kennis genomen van de rapporten var
Dc Jong. Get. heelt goedgevonden, dat D
Jong zou trachten, de verdachten tot eei
bekentenis te brengen. Hij deed dit in het
belang van het onderzoek.
Uit het verhoor van dezen getuigen maakt
do president op, dat het verhoor door Dc
Jong suggestief is geweest, een methode, die
get. erkent niet zou hebben geïnstrueerd
maar waarvan hij wèl gobruik gemaakt
heeft.
Pres.: „En De .Tong woonde de verhoe
ren bij, niet als veldwachter om de orde te
bewaren, maar hij bemoeide zich er mco!
Dan komt dc kwestie van den hamer ter
sprake.
Pres.: „Vindt u het niet vreemd, dat
Klunder en Teunissen, dien avond bij dc
Kroons terug komende, gezegd zouden heb
ben: „We hebben den haltechef van Glessen-
Nieuwkcrk met eeh hamer vermoord en den
hamer op de plaats loten liggenl (Vroolijk-
hoid.) Acht u het aannemelijk dat verdachten
oen dergelijke verklaring afgelegd hebben?
En toen vroolijk het feestje hebben voort
gezet?" (Gelach.)
Get.: „Er moest toch een verklaring zijn...
Pres.: „Ja. ei. daarom hebben zij er bij
gezegd, dat zij den haltechef de hersens had
den ingeslagen. Misschien hebben zij or ook
zijn leeftijd nog bij vermeld! (Groote hilari
teit)
Get. Bentford van Valkenburg zet
dan verder den gang van het onderzoek uit
een en ertelt ho «vrouw Kroon in zijn eigen
kabinet haar oorspronkelijk belastende ver
klaring weer hersteld heeft. Terecht of ten
onrechte, aldus get., maar ik kreeg op een
zeker oogenblik den indruk dat vrouw Kroon
de waarheid sprak.
Pres.: Zat De Jong er toen ook bij? (Hila
riteit)
Get.: Dat geloof ik wel.
Pres.: In die rapporten s-iaat ook dat al-*
Teunissen driftig is, hij iemand is, die tot
alles in staat is?
Get.: Inderdaad.
Pres.: En waarom gaan zo halverwegi
een halfuurtje fietsen, om in te breken in
een huis, waar misschien het minste uit de
heele humt to halen ls? En nis ze dan don
seinhuiswachter bij den paal zien, worden
opeens driftie en slaan ae hem doodl (Gro
rooltjkheld.)
Als de president de verdediging vraagt ui
deze heeren den getuige nog iets t'
hebben, citeert Mr. Roobol Horatiiis: „Nee
ludisse puderet, sed non in ei de re ludum'
Ik hoop, aldus Mr. Roobol, dat deze getuige
mij nog eens zal zeggen: Dat ik gespeeld het»,
berouwt mij niet, maar dat ik niet hen opge
houden met spelen (nl. met menschen-
levens)
Bewaar dat maar voor uw verac-
diging. (Gelach.)
De adjunct-directeur der gevangenis te
Dordrecht de heer AL Hoeksma legt on
gunstige verklaringen over Teunissen af. Hij
noemde hem eens een bruut, en een beesi-
mensch.
Pres.: Kunt u zich niet voorstellen, da?
emand, die onschuldig gevangen zit, buiten
zichzelf geraakt?
Get.: Jawel.
Pres.: Dan was uw rapport ook al oen
geheim stuk wel wat lichtvaardig, niet
waar?
Get Hoeksma vertelt verder, dn
Kroon hem gezegd heeft Herinnert u zich
dat u mij in do kerk verboden heeft te
hoesten, dat was voor mijn vrouw om haa
een teeken te geven, dat zij haar verklarini
moest intrekken. (Bewoging en vrool'Jkheid.',
Verd. Teunissen verwijt dar» in op
gewonden bewoordingen den re hter-commis-
saris Mr. Bentford van Valkenburg, dat liij
toegelaten heeft; dat hij en Klunder door
leugens van anderen in bet ongeluk zijn
gestort-
Pres.: En daarom hebt u in bet huis
bewaring getracht clo zaak weer met list
leugen aun het rollen te krijgen, ten einde a'
het mogelijke te probeoren om uw onschuld
aangetoond to krijgen?
Teunissen: Ja, we hebben goede loer
meesters gehad! (Beweging in de zaal).
Volgende getuige is J. M. F. dc Jong,
Rijksrechercheur van politie
De President vraagt hem waarom hij
rapporten en geen proces-verbaal opmaakte
in de zaak. Daarin is een groot verschil. Hij
verwijt De Jong, dat hij nadat de rechtsin
gang was verleend naast don rechter-com-
missaris had gewerkt. „Vindt u dat niët
vreemd voor een Rijksrechercheur?"
Get De Jong: Het was in opdracht.
Op een gegeven oogenblik .tijdens het vor
der verhoor protesteert getuige Dc Jong er
tegen dat Teunissen binnensmonds „vuile
ploert" gezegd heeft.
Teunissen: „Och man, ik z^ei niets".
Pres. (tot get,)„U hoort meer dun wij."
(Gelach).
Daarna bespreekt de president de omstan
digheden, waaronder Teunissen in 1025 weer
gearresteerd is, daarbij opmerkend, dat het
Toch een eigenaardige manier van ondei-zock
is, om tegen den een te zeggen: als je maat
nu bekend heeft, en gezegd dat jij do moor
denaar bent, wat zeg jij dan?
Get. ontkent dit.
Teunissen: Hij heeft het me uit een
schrift voorgelezen: Ik, Christiaan Klunder,
verklaar, dat Teunissen den moord begaan
heeft! (Beweging).
Pres.: Is het waar, dat u de Kroons met
een vervolging wegens abortus gedreigd
hebt?
Get.: Ja.
Pres.: Waarvoor was dat noodig?
Get. haalt zijn schouders op.
Als getuige dan vertelt, hoe volgens de ver
klaring van Kroon dc hamer gemaakt is,
merkt de president op: „Maar ieder, die her
sens heeft, kan zien, dat het zoo niet ge
beurd kan zijn."
Get.: „Maar wie zegt me, president, dat
de hamer, dien u me vertoont, dezelfde is?
(Gelach en protesten in de zaal.)
De president verwijt get. dan, dat hij
Kroon op schrift heeft gegeven, hetgeen deze
voor het Gerechtshof te 's-Gravenhage
klaren moest
Ook de advocaat-generaal laakt deze han
delwijze in zeer scherpe bewoordingen.
Pres.: U bent ook bij fle arrestatie van
Vermeer geweest, nietwaar?
Get: Jawel.
Pres.: En wat heeft u toen over den ha-
mor c-ezegd, u had die toch in een actetasch
bij u?
G e L: Ik heb Vermeer gevraagd, of hij den
hamer kende, waar Kroon geregeld ijs mee
klopte. Vermeer antwoordde hierop bevesti
gend.
Pres.: En u hebt Vermeer den hamer
toon niet laten zien?
Get.: Neen, dat is heel "jammer geweest
Te ruim halfzes deelt de president, nadat
het Hof eenige oogenblikken in raadkamer
is geweest, mode, dat het Hof het niet ge
wenscht acht om nog de getuigen Kroon u
hooren, waarna de zitting geschorst wordt
tot hedenochtend.
Aan het einde van de gister gehouden zit
ting heeft een der verdedigers, mr. Roobol.
er tegenover president Jolles zijn spijt over
uitgesproken, dat gistor niet meer tot het
verhoor van het echtpaar Kroon kon worden
overgegaan, aangezien hij van plan
dit verhoor de invrijheidsstelling van Klun
der en Teunissen te vragen.
Waar hedenochtend het verhoor
Kroons zou worden aangevangen, zul dus
waarschijnlijk het Gerechtshof heden ovc
het verzoek van Mr. Roobol een beslissing
nemen.
ner; Noptunus Voo; Edouord van Romertei; *-io-
rinde. Vehren; Nenuphar. De Rende: Prln» Wil
lem I. Dekker; Vlgo. Volker; Imfrled. MeeuW»«
"tlannhelm i83. Retrert-
LOBITH, 12 September.
Gop»SB«erd voor 4 uur ei bestemd voor:
ROTTERDAM: stoomschepenBelglque: Al
batros; Scarpe; Willem Martnus 2; Govert; RU
1; Henny- Pr. Juliana; Ehsabeth; Flat 8: Teu.
n.i 2; Asa; Flat 5; Etna: Speculant; Seine;
Atla; Vatna: Rein; Leopard; Emma; Joh.
Keeeler; Logi; Drom aDusseldorf; Res Nov*
3; Jacobus; Flat 18: MoselleCongtantina; Wil
lem MarieExvoto. Clara Elisabeth; Braban-
tla; Tlgre; Splca; Carlton, den Dunnen; Ad-
guro MuselgEmma. "Wot*; Rhenania 42, Sa-
venje; Nallte. Meyer; Anna. v. d Pluym; Tarn-
bora, Ramakers; Kembal. Weeks; st. Rijn; Le-
borato, WlnschermannMoerd«k. v. d. Lu«t:
Moretto. Lodder; Friederich Euaren, Klee; Ruys.
dael, Borst; W. v. Driel 35. Leemans; OrtUeb,
Cuyp; 9.H.V. 86, Udes; Caroline. Weber;
Katharlna, Landtvehr; Caub. Rithoff; Timor,
Stobbelaar; Oran, Gonvmers; Harpen SO. Schulx;
Aeglr, Staud; Gerard Dou. Peters: Heine, Ever»;
Victor Hugo, Hoogers; Haniel 98. St rack; Jo-
.nna do Qruyter, Debusch; Morgenröthe. Maas;
j vlsio, Boss; Wal sum 11, Bekkers; Seam 8,
hreuder; Stephanie, de Bot; Karl Heinrlch,
Emmlg; RUnlust. v. Ingen; Dymphlna, Brut-
ninckxAnna Maria, Pohl; Wuraburg, Ivene;
Harpen 74, Schwunk; Stad Maaseyck, v. Ruyae-
Montcgma, Noorlantkr; Walsum S, de
Walsum 2, v. Hove; Barbara, Link;
SUd Mechoien. dc Schepper; Adma. v. Stricn;
Wlnschermann 33. Schuh; Floreat, Poss; Anna
-phia, Furrmann; Harpen 13, Falkonburg; Te-
banan. FltUer; Jan, Hendriks; «t. Paul* 2;
Oolria; Raab Karcher 2; Paul; Lohengrin:
Voordkaap; Bartha, Padmos; Don Boeco. Relte;
Damco 3. Bokslag; Bmllie Marie, Sommers;
Charle®, Roeck; Juliette, Possemlers; Cornelia,
hoenmakers; Rijnzeevanrt 3. KUhn; Eintracht.
bony; Adriautus Johannes. Meywaardt; Napht*
Goob; Henrie-tte. Dongc-n; Helvetia 3. Apal-
s: 4 Gebroeders, Westerbeek; Alm* Marianne,
Spekter; st HolLandia; Nassau. ZU'.mana; Mar-
garetha, Schneider; st Karlsruhe 9; Naseau-
haven- Badenla 21; Excelsior, Ktvantee: st Bar-
tha Johanna; Adelheld; Attractie; Cornell»:
Taurus; Elize; Hugo; AMSTERDAM: st Waal
wijk; St Antonle, Dlrksen; Ampetco 1. Schmltt;
Maria Elisabeth, Berends; Neerland!» 2. Kitt-
ncr: Kanaal vaart 11. Haring; Spes. Stoter;
Oelschindler 1, Brunr.ing; Din» 2. Frlcke: Mo
zart, de Bot: VEGHEL: Gebroeders Terwindt 1.
Vermogen; G ER WEN N.-B.: Marl», Xemper-
mann; DIRKSLAND Els». Ginthum; SCHIE
DAM Helena Johanna. Emans: ROOSENDAAL:
Rival. Botter; BERGEN OP ZOOM: Alpha. Key-
zw; NIEUW-VENNEP: Cornelia Petrus. Ver
maas: GEERTRUI DENBERGVerandering.
Rijkers; NIJMEGEN: Proeerpln». SUvlue. «t.
Marinus Louise; LEIDEN: Streven. Meinon;
RIJSWIJK: Gerritje Hendrik», Gerritsen; ARN
HEM Aleida Grada. de Bever HOOFDPLAAT:
Onderneming, de Waal; BUIKSLOOT: Spon
taan. Volker: BREEZAND: Katharlna. Koop-
mann; W"OENINGHNJohannes. Verleun;
ARNHEM: Henri, Vlerk; ZUÏD-KRAAYERT:
Vertrouwen, Theunlseen: WESTMAAS: Nepttt-
nus. Vogel; STRIJENSA9: Adrian», Ursinus;
VBLZBN: Catharina, Thomassen; VLISSIN-
GEN: Maria. Poppelicr; HAARLEM: Morgen
ster, Pascal; LEMMER: Hlrondelle, Been; Wil
lem Hendrik. Oudshoorn; Elaudl, Bom; MAAS
SLUIS: Jagues. Labruycre; DELFT: Walter.
Sengers: SAS VAN GENT: Dana, Touw; ZIE-
RIIvZEE: Adrlana, Troost; KRABB0NDIJKE:
Mardon, Klaayeen; HOORN: Maria, v. d. Gijzen;
TERNEUZBN: Mlzar, de Thaye; ZUTPHEN
Genius. Thiolmann; IJMUIDEN: W. v. Driel 55.
de Vries; VEGHEL: Maria Elisabeth. Senftle-
ber; ZWOLLERKERSPEL: Eendracht, Stoter;
TILBURG: San Josef, de Meyer; UTRECHT:
De Hoop geleidt one, v. d. Pol; WERKENDAM:
Ons Genoegen, Ruytenberg; SCHIEDAM: Jo
hanna Godefrieda, dc Klerk: ECIC EN WIEL:,
Gelderland. Hensen: B RONK HORST: Elisa
beth. PanjeaSLUISKIL: Johanna, v. Oosten;1
'sBOSCH: Hendrlka, Beenen; OOLTGSNS-
PLAAT: Drie Gebroeders, Schreuders; LEIDEN:
StriJp; Cornelia, de Nood; BUDEL:
Nella, Leemans; SLUISKIL: Gerda, Leemans;
ZEVENBERGEN: J.A.G., v. Ingen.
BREMEN: st. Pollux.
DU1TSCHLAND: de stoomschepen: Herman,
tromboli. Marne. Flandrta, Baden 12. Klbo.
gard. Hermine," Garula, Grlmnlr. Jcga, Lion.
Progres. Meuae. K. Vaart 15, Johanna, Adel-
teid, Johanna 2. Adrian» 3. Rhelnfahrt 3. Har-
i. Fiat 9. Hela. Joban, Alcyon, Wes-
Embla, Ernst: Elfrlede, Drelss:
Kanaatvaart 10. Runkei: Montan 9. Kreger; Ma-
u v d. Winde; Linden 1®, Braun: Hedwlg.
js dom Kahmen: Walkure. Otjen»: Schur-
inn 63, Sanders: Jacob» Cornelia. Raucamp;
•cnzlno. Hendriks: Inus. Cornelissen: Schü-
lor, VerweyHildegard, Bierhaus; Kanaalvaart
Wigger- Anna Alida, Bonnes: Kriemhllde.
:humacher; Virgo Fidelia, Spltztay: Onderne
ming. Mlnkema; Icare. Tlggeloven: Beerstraten.
H;t*sel; Herman Heinrlch. t. Koevtrlngen;
Walaw.ija, v. d. Abeele; Johan. Kronenburg:"
Llebeton: a. Rijnaeevaart 2: Graja 1.
Ruiter. Somers: Mozart, Knieriem;
derf, Welkerllng; a. Kara: Moaelta. Dei»:
eter Nederlanden, Verhagen; Drte Ge-
Groot; Thahtti. Matbey: a Willem 3;
inhtlir.; s. Badenla 15; s. Bi- fiilnnea 10;
s. Ideaal; Ju non. Klmmes; Fltivlale 40. Versveld:
Energie 4. Nohl; Virginia de
Goede; Ftuviale 13, de MeiJ: Onderneming 1.
11, Breyr; Antiue*. Fabig;
Hugo Stinr, 15, Maas; Zeeuwsch-Vlaanderen.
ud.<"Neptun 40. Bruins; Binnenvaart 16,
Jacobs; Ftuviale 31. Koster. Werner Walter,
ch'.erjott; St Mario. Reymers: s. Leer. Raab
Cftrcher R4. Marks; Rijnzeevaart 6. Welter;
Raab Karcher 7; PheniS Rhenan 4. Zijlstra;
Raden 2?. Drelss: Vcrolniguns H- Kollmann:
Nisnlsus, Dottert; Manr.h»tm 164 Hau'ck;
inheim 21i. Heck; Mannheim 202. Werner;
.tadc-n 12; s. Ludwlg; Catharina, Theuna:
.ureum. Sohöll; Goranco. Honcoop: Dank-
baarheid, Brands; Rt Maria. Ermers; Raphael,
WinSson; Montan S3, Zchrs; Marva. Vries: a.
W'lnsctierrnar.n 9; Anna, Bungert: Saturn.
Pohl: Ellsa, l'ols; Hella, Drelss; Arkona. Mul
ler; Kmbrtca, Koeverden; s. Stachelhaus 6; Fln-
vlats 12, WiPïson; Esperanto. Pols; 3 Gebroe-
itrrs, Bruin; Lira, Avontuur; Batavia, Maas; St
Josef, "Poppelicr; Cuba, Bot; Flores, Mouthaan;
DrncïTenfels, Klekel; Pieternella. Vermeulen;
Runt Roeit. Schaart; s. RUnschelde 3; Dipping
5. Lesago: Unie 1. Grceneweg; Freischutz. Phi
lippic; It Karcher SO, Schneckenbcrger; R.
Karcher 24. Saigendorf; Wlnschermann 30. De-
buech; Klrlehima, Momni; Merapl, v. d. Brugge:
Arnold. Peulen; Avontuur, GUIIam; Mevo, de
Haas; Vasuv, Pott; Arno. Hcldenstecker; Freya.
Wouters; Isnln, v. Rafthe; Roslna. Rasterd;
Isabella. Schmltt; Elise H.lene, de Kuyter; Hen
drik» Johanna, Mursin; Strijd. Schotanus; Theo-
lerlch, Rronkhorst; R. Karcher 52. Hllteshelm;
Rivierberichten.
HANSWEERT. 12 September.
De Jonge; Mai
UTRECHT: Atalanta.
LA9GB ZWALUWE:
NUMANSPORP- Johan
WEMEI.DINGE; A na
AMSTERDAM: Amstel
Tüllsc
Wtrges
Avo:
God i
Rijnland 3, v. Rooyen; Theo
dora. v. d. Rundstraat; Anlce, Grooneweg; Car
negie. Verberght; Jean Bnptlste. de Heel;
Zemhla, den Roer; Dankbaarheid, Talen;
ANTWERPEN: Emanuel. Smit; Rosa Pot
ter; Solo, Joos; Slliri. Spruyt; St Maria, Vrlos;
Oran. Boumann; Blrs, Neuer; Maria Serena,
Hartmnnn:
BELOUD e. Poseidon; Volta, Hoywaghe; de
Hoop. Neet*; Dranaco S. de Jong: Dranac» 5.
de Ruiter: Lemo. Steenhuis; Risico. Koenen;
Llon. Schouwensnr; Anna Matbllde. Daelmans;
Xothung, Verteek: Sagltaire. Buchel; Fantho
12. Ililp: Madonna. Hoyntjens: Rhelnfahrt 85.
Metchclbeck: Deimos. Schutte: Jacobus. Gouver.
oeur; Marius. Booy; Singerdema. Leemans;
I-'luvial# 24. Vermeulen; Celina. Wlndey; Ma
ria, v. d. Boogaard; Sofreeo. Wtlke; Deux Fre-
r#e. de HaeckRomeo, de Klmpe: Wllhelmlna.
1: Ivy 2, Verberght; lvy, Verborght; BtSlla,
":'ogcr; do Hoop. Bnkels; St- Gerardua, de
Francois Boucher. Poraemiers; Stad Luik.
•ner: Erldan. Vcrlinden; Dina, Roeman;
ace. Koster; Emma. Keersmaknrs; Quatre
de Clercn; Rudolph, v, Thull: Mirte,
mans; Louise, v. Eervol; O so 8. Telr-
St. Antonlus, rt« Brauwer; Solang#,
van Lerlus, Soctcwey: Coralie. Se«l-
prs; Stad Namen. Vermlnksel; Bonto.
Rosalia, Cleerbout: Junior 12. p.reur;
v. d. Wiele; J#unnc, Vermeulen; J©^
v. Blerck.
de Vil.
B'J!;
