Twaalfde Geref. Sfudenfencongres
VRIJDAG 6 SEPTEMBER 1929 TWEEDE BLAD PAG. 5
■r
HET SPOORWEGONGEVAL BIJ MEPPEL
BESPREKING REFERAAT
PROF. DOOYEWEERD
DE OLUNTERIADE
Ds. BRUSSAARD SPREEKT OVER
GELOOFSZEKERHEID
„EVOLUTIE"
Lunteren, 6 Sept. 1929.
VIERDF DAG
Gister werd reeds het verslag opgenomen
I van het referaat van Prof. Dooyeweerd.
Er volgde een belangwekkende bespreking
I op. waaraan met veel ambitie werd deelge
nomen, en waarnaar met buitengewone be
langstelling werd geluisterd, zoodat de mor-
I gen te kort was en een groot deel van de
middag mede in beslag werd genomen, ter-
wijl ook toen nog de besprekingen allicht
langer zou hebben geduurd, zoo noet deze
middag was bestemd voor
de Olnnteriade,
ifle jaarlijks weerkeerende sportdemonstraties
zonder welke het congres langzamerhand
niet meer volledig is Een voortreffelijke
commissie van voorbereiding was benoemd,
1 waain allerlei deskundigen waren geplaatst,
die van hun bevoegdheid duidelijk blijk ga-
I ven, door het uitdenken van origineele vaar-
I digheidsproeven, waaraan verscheiden perso
nen zich met groote bereidwilligheid onder
wierpen Het
I dat zeer welkom
discussies die w<
een meten van krachten
was na al de inspannende
hadden meegemaakt.
Telegram nlt Hongarije.
I' *sMorgens aan de ontbijttafel deed de
kampcommandant voorlezing van een tele
gram dat was ingekomen van de Geref. Stu-
dentenvereeniging in Hongarije „Soli Deo
Gloria". Zeer werd dit bewijs van meeleven
op prijs gesteld, en met applaus werd be-
I sloton, een telegram terug te zenden.
Bespreking referaat ProL Dooyeweerd.
De Prof. heeft er met nadruk nog op ge
wezen, dat een man van wetenschap zich
I met zijn wetenschappelijke kennis niet moet
stellen tegenover de kijk die de gewone
I mnschen hebben op de dingen, alsof zij wat
betreft hun kennis aangaande de dingen,
eigenlijk in een leugenwereld leven.
Het naïef realisme moet niet worden bestre-
I breking in psychische èn physische func-
ties. Bij de dood nu wordt deze straalbre-
I king opgeheven, doordat de zon haar stra-
'len intrekt; maar de zon zelf (beeld van de
heelo ikheid) blijft
Aangaande die religieuze wortel werd
nog opgemerkt, dat we deze alleen kunnen
kennen in. do straalbreking, daar ze voor
ons zóó alleen voorhanden is.
Een andere opmerking in de bespreking
was ook nog, dat de werkelijkheid niet in
alle functies is geactuliseerd. Als 'n boom
verplant wordt, zijn voor hem weer nieu
we functies actueel geworden.
Ook word er nog op gewezen, dat we niet
de eene functie mogen stellen boven de
andere. Wel staat het eene ding boven het
andere (b.v. mensch boven dier), ze staan
lager naarmate hun werkelijkheid voor 'n
grooter deel afhankelijk is voor zinverdie
ping in andere functies.
Aangaande de wetenschap der theologie
werd opgemerkt, dat ze, evenals iedere an
dere vakwetenschap, tot object heeft een be
paalde functie en wel de fistische. De the
ologie is niet mèèr sancta dan de andere
vakwetenschappen, want de niet-fistische
functie staat boven de andere, maar de re
ligie staat er boven, is leidend
Over de kwestie, dat men boven al de
werkelijkheidsfuncties uit moet zoeken
een Archimedisch punt, a. h. w. een uit
kijktoren, werd gevraagd, of men dan met
eigenlijk weer gebruik maakte vain de lo
gische functie om hiertoe te komen; dien
aangaande werd opgemerkt, dat dit punt
primaij niet is gekozen, maar gege
ven, en wel in de bijzondere openbaring.
Een opmerking werd ook gemaakt over
de waarde van de vakwetenschap, die todh
vaak zich zoozeer schuldig maakt aan ver
zelfstandiging van het functioneele.
Spr. ging hierbij uit van de verdiepings
mogelijkheid van iedere functie in univer
salistische geest Zoo treft men aan een
dieping ten opzichte b.v. van het denken
(Thomas Hobbes), van het historische (his
torisme, Hegel), van de materie (materia
lisme). Dit verdiepen gebeurt dan met harts
tocht, aandrift, om toch maar aan te too-
dat de heele wereld is denken, of ma
terie of psyche, enz.; al wordt het zoo een
erzelfstandigen van een functie, toch kun
nen de resultaten uitnemende diensten be
wijzen, wanneer men ze beschouwt als re
sultaten van een verdieping to.v. de ge
noemde functies. Zoo zijn al die denkpro
cessen toch ten slotte niet buiten 't Gods
bestuur, maar zijn ze alle tot instrumen
ten in de handen van den instrumentma
ker.
Het zou wellicht niet goed zijn als deze
gevallen wereld had besta°u enkel uit, we
dergeboren mensohen.
Avondtoespraak Ds, J. C. Brussaard.
Gelijk
gister vermeldden, was
den, men moet zich daar niet tegenover stel-1 Berktioff van Amsterdam, die verhinderd
I len, maar de taak der wetenschap in deze
I is, om het naïef realisme (dat een datum is,
j en gegrond in de natuurlijke scheppings
orde) dat niet wetenschappelijk is gefun-
I deerd, nu wetenschappelijk uit te werken.
«Anders kunnen we wel meenen de werkelijk-
j heid te vinden, maar is dit toch niet inder
daad het geval.
Er moet zoo een punt zijn, waar de christe-
jjjke wetenschap het eenvoudige vrome volk
I vindt. Spr. meent dat dit het geval is met
het begin- en uitgangspunt van zijn referaat.
Al die wetenschappelijke geleerdheid be
weegt zich tenslotte om de straalbreking van
dezelfde religieuze .wortel die er ook is bij
1 de eenvoudige vrome; diezelfde religieuze
I wortel moet ook het eigendom zijn van den
beoefenaar def wetenschap; de mensch moet
weer kind worden in religieuze zin, voor hij
de wetenschap kan vooruitbrengen. Dan komt
er ook een moment dat er is een weder-
zijdsch begrijpen tusschen de Christelijke
wetenschap en het eenvoudige vrome volk.
En dat contact is er dan niet in begrippen,
j maar in gelooven, nu niet in functioneele
zin, maar als aanduiding van het religieuze
leven.
Voorts werden zeer belangrijke opmerkin
gen gemaakt over het begrip „ding". Volgens
I den referent is êen „ding" de individueele
totaliteit van werkelijkheidsfuncties, gequa-
I lificeerd door een leidende Junctie;
deze is b.v. bij de kerk de pistis, bij de staat
de jurid. functie enz. Bij den mensch echter
kan men niet precies spreken van een lei
dende functie, daar dit een begrenzing zou
zijn tot het tijdelijke. Daarom is het functio
neel willen vastleggen van het wezen van
den mensch onchristelijk, waarom dan ook
de definitie „de mensch is een redelijk zede
lijk wezen", een verlaging is van den mensch.
Wat hem onderscheidt, ligt achter en boven
de functies, en bestaat in de religieuze wor
tel van zijn leven, waardoor hij in alles
wordt geleid, zelfs in eten en drinken. Omdat
zoo liet onderscheid tusschen mensch en
dier dus niet functioneel bepaald kan wor
den, staat of valt het onderscheid tusschen
mensch en dier niet met het hebben van in
tellect of niet, want tusschen de intellec-
tueele werkzaamheid van mensch en dier.,
zou dan toch dit onderscheid bestaan, dat
bij de mensch, in verband met die religieuze
wortel van zijn leven, die intellectueele
werkzaamheid normatief is bepaald.
In verband hiermee staat de kwestie van
de dood. Deze treedt bij andere dingen als
de mensch in, wanneer exogene factoren
erop kunnen ingrijpen (b.v. een boom die
door een storm wordt ontworteld, een staat
die wordt overwonnen) met voorbijgaan van
de leidende functie, deze te sterk wordende.
Bij de mensch bestaat geen leidende func
tie, en daarom kunnen we, wanneer we ge-
brui lien het beeld van de breking van het
licht in de kleuren van de regenboog, zeg
gen, dat bij de mensch de dood intreedt door
opheffing van de straalbreking. Want de
mensch is in zijn religieuze wortel onsterfe
lijk. Deze religieuze wortel die blijft, ontvangt
ervangen door Dr. Brussaard. Pa9
verleden week uitgenoodigd, had deze zicli
toch bereid verklaard.
Hij wilde spreken over
Geloofszekerheid,
hoewel geloofsstrijd misschien beter zou pas
sen bij de tegenwoordige gesteldheid van
vele mcnschen en kringen, die vast zitten
in allerlei vragen en moeilijkheden.
Toch valt ook op te merken een verlan
gen naar zekerheid; in het religieuze een
hunkeren om boven de twijfel uit te komen
en vastheid en rust te vinden. En op geeste
lijk maatschappelijk terrein b.v. valt waar
te nemen een roepen om nieuwbouw.
Als het nu maar voert naar echte zeker
heid. Deze vraag is noodig, en daarom kan
het zijn nut hebben, te spreken over ge
loofszekerheid. Spr. wil dit niet abstract
doen, maar aan de hand van een voorbeeld
uit den Bijbel, n.l. Job, die eens durfde zeg
gen: „ik weet mijn Verlosser leeft".
Waaraan moeten we nu weten of onze
zekerheid niet een aangematigde gemoeds
rust is.
Sommige achten een criterium of men de
huiverende majesteit van den Almachtige
wel eens heeft gevoeld, b.v. in de beschou
wing van een natuurtafereel, of in bijzonde
re levensomstandighedqen, of ook in het
persoonlijk gebedsleven. Zie maar naar Job,
zoo zegt men; hij kon zulke roemtaal van
Godsvertrouwen uitspreken, omdat hij in
zijn vroeger leven rijke weldaden van God
had ontvangen. Aldus prijst men gevoels-
zekerheid aan; Dr. Stcgenga b.v: handelt zoo.
Minder gevoelige naturen gaan zich daar
bij arm, benauwend voelen en beangst en ze
vreezen, verhard, verloren te zijn.
Maar: bieden zulke stemmingen wel een
vaste zekerheid, die het volhoudt in moei
lijke omstandigheden, wanneer b.v. het !ij
den komt in het leven? Kan dan de gevoel 3-
zekerheid, met haar streelende genietingen,
het uithouden?
Neen., niet he<t deinen op de golfjes van
lichtbewogen sentiment, gaf Job kracht voor
zijn belijdenis. Zwevende geloofszekerheid,
die niet rust in een voorwerp buiten zich,
houdt in de stormen des levens geen stand.
Anderen leggen daarom t o. v. de zeker
heid des ge'oofs meer nadruk op de werk
zaamheid van de wil. Ze raden aan actieve,
rustige onderwerping aan God.
Men gaat hier dus dieper; men wil wils-
zekerheicl, door onderwerping. Hiertoe is
echter geen mensch bekwaam. Dat komt dan
uit in levensmoeilijkheden als tuv. Ibsen en
Björnsen ons teekenen. Die wilszekerheid
gaat kwijnen, hangt slap, wanneer lijden 't
leven uitholt Zoo ook bij Job. Ook bij hem
treffen we die zekerheid die het verwacht
van wilsovergave, wanneer hij zegt: „zouden
we het goede van God ontvangen en het
kwade niet? maar er slaat: „in dit alles
zondigde Job met zijne lippen niet", dus
reeds stond zijn hart niet meer zuiver; wel
dra vervloekt hij dan ook zijn geboortedag
Anderen wüzen daarom een derden wee,
op* d^^~ieuw'e aarde een nieuwe straalbre-
king. Daarvan kunnen we weinig zeggen. „.^tann ziPn r|je £rriin0n naar een we-
Broksgewijze is ons daarvan i zaTziln reldbeschouwing, waarin ze rust zoeken, i
paard, b.v. dat daar geen sexualitiet Ml z jn,b y dg rust van den moorfiepaar aan h-t
wat groote gevolgen heeft voor het staat kun-Rrujs dje zoQ kunnPn berus^n. omdat hi;
dig, sociaal, biologisch leven enz ;.z°od^ jn zijn straf aanschouwde de recMvaardi.
alleen uit deze enkele mededeeling reeds hejd Qods Qok Job> vrienden handelen zoo-
kunnen afleiden, dat er een „Um ?llung_ 1 ze meenen he lijden van Job te kunnen
verklaren.
't Is de zekerheid van God. Hoe kén
iemand dat nu. Dat is niet te verklaren.
Job „moest". God had hem overmocht,
was hem de sterkste geweest; hij kan niet
anders; eenigszins kunnen we dit vergelij
ken met het suggereeren van een sterke
persoonlijkheid.
God werkt die zekerheid door rechtstreek-
sche gemeenschap door den H. Geest God
zelf is dan de God van ons vertrouwen. Dat
gaat niet om buiten Zijn openbaring; daar
in spreekt Hij juist tot ons.
Echte zekerheid is Geesteszekerheid.
Moeten we dan de verstandsmoeilijkheden
negeeren? Neen, struisvogelpolitiek brengt
ons niet verder. Maar we moeten zien dat
het verstand in verhouding tot God een
tweede plaats inneemt
Job roept uit: „Ik weet dat mijn Ver
losser leeft!", d. w. z. zijn Goël, diie won
dere figuur van den losser in het Oude
Testament; de bloed wreker, die in liefde
strenge gerechtigheid oefende. En dat kun
nein wij nog sterker kennen; Hij die ons
de zonden wijst doet ons ook Zijn liefde-
kennen. Dat brengt tot aanbidding; wani
doorgronden zal het verstand de openbaring
van den Almachtige nooit kunnen.
Deze Geesteszekerheid richt zich ook op
de wil.
Job zegt: mijn nieren verlangen zeer in
mijnen schoot. Hij is het die den Heere vreest
die ook in tegenspoed op Hem blijft ver
trouwen. Zoo gaat de geloovige bidder tegen
zichzelf in. Het lijden smeedt hij dan om
in lijdzaamheid.
Ook het gevoel ontvangt aandeel in 'die
geesteszekerheid; want deze deelt zioh mede
aan heel de ziel. Job zegt: „laten ze mijn
vleesch maar doorknagen, uit mijn vleesch
zie ik dan God."
Zoo is tenslotte echte zekerheid geestes
werk in het allerdiepste innerlijk van ons
bestaan. Ze is Gods werk. Dan zal die zeker
heid zich handhaven ook in de moeiten des
levens.
zal plaats vinden waarvan we ons geen
voorstelling kunnen vormen.
In verband hiermee staat ook de verhou-1 m
ding van lichaam en ziel. De gewone dicho- f, t
Maar:is er zooveel in de wereld en
in ons leven, dat we niet kunnen vatten,
uiiir - ----- dat voor ons begrip onzin, dwaasheid ii
tomie, die stamt van de Grieksche Aristoteli- poor jeer, theorie over de ellende des levens
sche philosophic, is in dezen verwerpelijk. zoncjer rn er. kan men dan ook geen troost
Deze heeft ook geen grond in de H. Schrift, ontvangen. Job moest het lijden ook onbe-
ln de Schrift is de ziel niet
frnc i s, maar ziet „ziel' op hce' den m-nsch
du.ui „zielaan ue mensclieiijke muividua-
"ucze gangbare opvatting van de dichoto
mie, die" de functies in tweeën groepeert
kan' door ons niet worden aanvaard. Ec-h
ter is er wel een dichotomie, maar dieper:
de levende mensoh is de zon met de straal
grepen dragen.
Gods wegen zijn honger dan onze wegen.
Verste nHc-fokerheid kan er ons dan ook
M brengen.
A's Joh nu heeft verWen èn zijn gevoels-
e zon wils- èn zijn verstandszekerheid,
iireckt zijn gelon' kerheid door; een
wi. die uitgeef boven die van ge
wil, verstand.
Heden werd door Dr. J. P. de G a a y
Fortman van Den Haag, een referaat ge
houden over;
Evolutie.
Als ik over evolutie spreek, aldus referent,
spreek ik hier over de evolutiegedachte, zoo
als die in de biologische wetenschap wordt
toegepast; niet over die toepassing in aller
lei andere wetenschappen.
Die beperking is noodzakelijk, omdat ik
alleen als bioloog kaïï en mag spi eken. Trou
wgns die beperking geeft al moeilijkheden te
over en breed opgevat meer stof dan wij hier
kunnen verwerken. Onze kwestie bestrijkt
zoo reeds alle terreinen van de zeer uitge
breide biologische wetenschap o. a. geologie,
païaeontologie, vergelijkende morphologie,
vgl. anatomie, vgl. physiologie, erfelijkheids-
en variabiliteitsleer, dier- en plantengeogra-
phie, eindelijk ook in hooge mate anthropo
logic en vergelijkende dierpsychologie.
Eigenlijk moet men zeggen, dat al die tak
ken, van bloot beschrijvend, verklarend zijn
geworden door de invoering van de evolutie
gedachte. Het is onmogelijk al de argumen
ten van al die terreinen, zelfs ook maar ten
deele hier te bespreken. We kunnen hier al
leen de stand van de kwestie ter eerlijke
overdenking aan de orde stellen en reeds
twee mogelijke wegen aanwijzen.
Een waarschuwing zij hier gegeven tegen
het zinneloos afmaken van de biologische
evolutiegedachte zonder grondige uitgebrei
de kennis van de huidige biologie als weten
schap. Als men de uitgebreidheid ziet van
het biologisch werk op dit gebied dan wordt
en zeer bescheiden in zijn oordeel over
ïze dingen.
Laten we geen volksmassa's gaan bewegen
met onrijpe oordeelvellingen zonder grondi
ge kennis van de betrokken biologische za-
Wel kunnen we constateeren, dat de biolo
gische evolutiegedachte niet past in het dog
matisch theologisch systeem, dat zijn worte
len heeft in een tijd, toen de biologische ar
gumenten voor de evolutiegedachte nog niet
bestonden.
Er blijkt dus tweespalt. Zulk een tweespalt
is er ook geweest ten opzichte van het coper-
nicaansche wereldbeeld en de dogmatische
theologische opvattingen van den ouderen
tijd. Hier heeft het probleem zich na zeer
langen strijd opgelost ten gunste van Coper
nicus.
Hoe moet nu hier de oplossing van den
bestaanden tweespalt komen? Niet door wat
peuterig wijzen op hiaatjes in de toepassing
der evolutiegedachte, ook niet door hopeloos
concordisme en scharrelen met en verwrin
gen van Bijbelteksten, ten slotte ook niet
door een aanval op de mechanistische mate
rialistische philosophie, die zich ook van de
evolutiegedachte heeft meester gemaakt.
Er staan m. i. twee wegen open.
Ie. Mogelijkheid alle terreinen van biolo
gie bestude'eren tot men ze overziet en dan
beter verklaringsprincipe dan de evolu
tiegedachte er onder schuiven. D. i. een zeer
omvangrijk werk voor een school van geleer
den gedurende vele jaren. De nieuwe grond
gedachte moet dan passen in het kader van
de gebruikelijke gereformeerde schriftopvat
ting, 'die aldus wordt gehandhaafd; of
2e Mogelijkheid, de evolutiegedachte moet
aanvaard en dan moet het oude systeem
.an schriftopvatting gewijzigd worden, zoo
dat die evolutiegedachte er een plaats in kan
vinden, natuurlijk met behoud van alle we
zenlijke elementen van Schrift en Historie.
Na het voorgaande zal het u duidelijk zijn
dat wij hier niet even deze wegen kunnen
gaan. Hier ligt verantwoordelijkheid, zoo
groot, dat ze niet voor enkelen is maar voor
elen. Ik kon alleen trachten de stand der
kwestie in 't groot aan te geven en zuiver te
stellen; ik heb gepoogd niet eenzijdig te zijn.
maar naar beide kanten eerlijk. Immers wij
zoeken de waarheid Gods.
(Ongecorrigeerd.)
BINNENLAND
PAND AANGEKOCHT
wjj vernemen Is het pand W !n<r-
kade 22 te den Haag de voormalige pas
torie van Ds. Gravemeyer aangekocht door
de Neder'andscli Christelijke Reisvereeniging,
teneinde haar Centraal Bureau aldaar te
vestigen.
Doordal de brug openstond en de machinist zulks niet bemerkte, is een trein uit Zwolle gistermorgen op de lijn van Meppol
naar Heerenveen verongelukt. De locomotief kwam met het voorste gedeelte in de vaart terecht. Een overzicht van de plaats
des onheils over de Smildervaart bij Meppel.
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te IJsselmonde, W. H. A.
Nelck te Nes en Wierum (Fr.). Te Ooster
hout (N.-Br.), G. Strating te Wagenborgen
(Gr.).
Bedankt: Voor Ochten (Betuwe), B. G.
C. Steenbeek te Wierden (Ov.).
CHR. GEREF. KERK.
Bedankt: Voor Groningen, J. Jongeleen
te Hilversum.
CANDIDATEN TOT DEN H. DIENST.
Cand. F. K. van Evert, Beeklaan 270,
Den Haag, is door het prov. kerkbestuur van
Zuid-Holland tot de evangeliebediening in
de Ned. Herv. Kerk toegelaten.
Cand. J. G. U. van Hoogstraten te
Noordwijk aan Zee, en cand. L. C. Ten
Brugge Cate te Ossendrecht (N.-B.) zijn
door het prov. kerkbestuur van Groningen
tot de Evangeliebediening toegelaten.
Cand. A. Schouten, Theol. cand. aan
de V.U., door de Classis Zutphen der Geref.
Kerken praeparatoir geëxamineerd en met al-
gemeene stemmen beroepbaar verklaard, is
jraarne bereid de Kerken te dienen en terstond
een eventueel beroep in overweging te nemen.
Zijn adres is: Geref. Pastorie Aalten (Gld.).
AFSCHEID, BEVESTIGING EN INTREDE.
Cand. J. Spoelstra te Meeden hoopt
6 Oct e.k. zijn intrede te doen bij de Gcr.
Kerk van Anna Jacoba Polder. Bevestiger
zijn broeder. Ds. K. Spoelstra, van Meeden.
Ds. J. SPOELSTRA.
Ds. J. Spoelstra, emer.-pred. bij de Geref.
Kerk van Sappemeer, is reeds geruiraen tijd
ongesteld. Ds. Spoelstra, die 72" jaar oud is,
deed in 1887 zijn intrede te De Krim en in
te Sappemeer. Op 31 Juli 1927 verkreeg
hij emeritaat.
EEN BEZWAARSCHRIFT.
Men schrijft aan de „Ned." het volgende?
Deor den kerkeraad der Ned. Herv. Gem.
te Numansdorp is bij het Classicaal Bestuur
's-Graveuliage een bezwaarschrift inge
diend tegen Ds. W. Bieshaar, em.-pred. te
's-Gravenhags er. by den kerkeraad der Ned.
Herv. Gemeente te Hilversum tegen Ds. W.
J. van Lokhorst, pred. bij die gemeente.
Pit bezwaarschrift is ingediend op grond
van het feit, dat deze predikanten gehandeld
zouden hebben in strijd met Art. 39 van het
Reglement op het godsdienstonderwijs en
wat de leeraren in het bijzonder betreft
in strijd met Art. 27 van het Reglement op
het examen, door op te treden in een Evan
gelisatie, welke blijkens de feiten, ter be
schikking van den bezwaarden kerkeraad
„ten duidelijkste toont zich van de Ned. Her
vormde Kerk tc willen afscheiden en haar af
te breken."
De helft van het Bestuur der Evangelisn-
e en vele lidmaten en doopleden hebben
reeds liun lidmaatschap der Ned. Herv. Ge
meente opgezegd.
PROV. KERKBESTUUR VAN Z.-HOLLAND.
Het Prov. Kerkbestuur van Zuid-Holland
heeft in zijn laatstgehouden vergadering
in de commissie van Voordracht in plaats
van Ds. P. Bokraa, Ned. Herv. pred. te Schie
dam (primus) en Dr. J P de Bie te s-Gra-
venhage (secundus), als primus benoemd
Ds. P. Bokma te Schiedam en als secundus
Mr. N. G. Veldhoen te Voorburg. Dr de Bie
ad voor een herbenoeming bedankt.
Het Prov. Kerkbestuur benoemde tevens
als president van zijn bestuur met ingang
1 Jan. 1930 Ds. P. Bokma te Schiedam,
en als vice-president Dr. J. C. S. Lochcr te
Leiden.
In de plaats van Ds. P. A. A. IClüsener, te
Nieuwpoort, die dc provincie zal verlaten,
treedt als primus-lid van het Prov. Kerkbe
stuur van Zuid-Holland op Ds. J. Enkelaar
te Ouderkerk aan den IJssel.
DE KERKELIJKE KWESTIE TE DOCKUM.
Onlangs meldden we een en ander over
een geschil, dat er hing tusschen den ring
Dockum en den kerkeraad der Ned. Herv.
Gem. te Dockum welke geschil over de vraag
liep ,wie in geval van vacature het recht
heeft het aantal predikbeurten, dat de Ring
heeft waar te nemen, te bepalen, alsmede het
uur en de plaats waar deze gehouden moeten
worden.
De Ned. Herv. Gem. te Dockum heeft, zoo
als we -eeds toendertijd meldden, twee pre
dikantsplaatsen. Een daarvan is reeds vijf-
en-twintig jaren vacant. De tweede ontstond
1 Augustus 1.1. door het vertrek van Ds. W.
G. Reddingius naar Den Haag. De ring (die
orthodox is) meende gehouden te zijn in elke
vacature één beurt te vervullen op grond van
art. 23 van het Regl. op de Vacatures. De
(vrijzinnige) kerkeraad die aan den ring
eerst één beurt voor beide vacatures had toe
gekend, wees daarna twee beurten aan den
ring toe. en wel om zeven uur voormiddags
en om twee uur 's namiddags, en behield de
hoofdbeurt van tien uur voor zichzelf om een
predikant naar eigen keus op dat uur te
doen optreden. Het gevolg was, dat er Zon
dag IS Augustus voor de gewone morgen-
beurt om tien uur twee predikanten ver
schenen, een vrijzinnige en een orthodoxe
van wie de eerste ten slotte den dienst heeft
geleid.
De ring handhaafde zijn recht op de beur
ten van tien en twee uur.
Volgens het Hbl. heeft het classicaal be
stuur den ring in het gelijk gesteld tegen
over den Kerkeraad.
VERKIEZINGEN.
Deventer. Bij de stemming van ge
machtigden in het kiescollege der Ned. Herv.
Gem. werden te Deventer uitgebracht 628
stemmen. Hiervan behaalden de candidaten
der rechtzinnige kiesvereeniging „Wacht op
den Heer" resp. 157, 155 en 1 stem. De can
didaten der vrijzinnige kiesvereen. verkre
gen resp. 468 en 467 stemmen. De meest
rechts staande kiesvereeniging was niet met
eigen candidaten uitgekomen.
KERKGEBOUWEN.
Te H i 11 e g o m hoopt men in November
e.k. het nieuwe kerkgebouw der Ned. Herv.
Gemeente in gebruik te nemen.
GIFTEN EN LEGATEN.
Ds. A. G. H. van Hoogenhuyze heeft
voor de Eltheto-kerk, te Amsterdam, die op
20 September in gebruik zal worden geno
men, weer twee giften van duizend gulden
gekregen.
Bovendien bood de meisjes-vereen. „Dient
den Heere met blijdschap" ds. van Hoogen
huyze een zwaar zilveren Avondmaalstel
en doopvont voor de Eltheto-kerk aan.
BIJZONDERE VRIJWILLIGE
LANDSTORM
INTER-PROVINCIALE LANDDAG
TE APELDOORN
PRINS HENDRIK EN MINISTER
DECKERS WONEN DEN LANDDAG Blf
Schoolnieuws.
HOOGER ONDERWIJS.
THEOL. SCHOOL TE APELDOORN.
Tot de studie der Theol. School der Chr.
Geref. Kerk te Apeldoorn zijn toegelaten de
beeren J. M. Visser te Sneek, W. Ruiter te
Kaarden en J. v. Dijken te Woltersum (Gr.).
LAGER ONDERWIJS.
HOOFDBENOEMINGEN.
Wie ringen: S. Juisting, ond. aan de
Chr. School Hooftstraat te Alphen a. d. Rijn
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN.
Per nis-De Hey (hoofd H. Gerbscheid):
mej. H. Kleywegt te Rotterdam. Tijdelijk.
Bunschoten (Geref. School, hoofd J.
Sjaardema) t P. Clement te Nieuw-Vennep.
Tijdelijk.
Alkmaar: mej. I. Jellema te St Pane ras.
Zaamslag (hoofd A. Hoste)L. C. Voor
bij te Polsbroek.
H o 1 w e r d (hoofd R. Hempenius)J. de
Haan te Berlikum (Fr.).
Zevenhuizen, gem. De Leek (Oost-
Indië, hoofd B. J. Friso): mej. W. Kuperus te
Lippenhuizen (Fr.).
JUBILEA.
Te Zaandam zal 11 September a.s. in
de Geref. kerk aan de Stationsstraat het 25-
jarig bestaan der Chr. School aan de Ooie
vaarstraat herdacht worden.
Op 31 Augustus 1904 werd begonnen met 65
leerlingen. Als hoofd der School was genoemd
de heer C. Berkouwer, als onderwijzer de heer
Van der Akker en als onderwijzeres mej.
Schipper.
Men zag onder de leiding van den heer
Berkouwer de school groeien van 4 tot 10 lo
kalen, welke groei bleef voortduren onder de
leiding van den heer H. Korfker. Einde 1928
werd een elfde lokaal bijgebouwd en telt de
school thans 340 leerlingen.
's Morgens zullen de leerlingen feestelijk bij
elkander komen in het Volkspark. Des mid
dags van 3 tot 4.30 zal het bestuur, waarin
van de oprichters nog maar één zitting heeft,
namelijk Ds. W. Breukelaar, receptie houden
in de school. Woensdag 11 September is dus
voor de school Ooievaarstraat de gedenkdag.
M. VAN DER SLUIJS Sr f
In den ouderdom van 67 jaar is Woens
dag te Hilversum overleden de heer M. van der
Sluys Sr oud-hoofd eener Chr School.
EXAMENS.
EXAMENS APOTHEKERSASSISTENT.
In Sept en zoo noodlg. In de volgende maan-
gelegenheid worden gegeven tot het
nfleggon van examens ter verkrijging van een
getuigschrift nis apothekersassistent.
ZU. die tot die examens wenschen te worden
;sK'ïk r,r>v.r.vr
icommissjën: Dr. L. E. Goester. hoogleer-
Leiden; W. C. de Graaff. hoogleeraar to
-- -'chtDr. D. van Os. hoogleeraar to Gro
ningen Groote Rozenstraat 13). en P. van der
VV telen, hooglecraar te Amsterdam (Hilversum,
Ut-echtscheweg no. 31).
EXAMENS TANDHEELKUNDE.
24 Sept. e.k. en volgende dagen zal te
:ht gelegenheid worden gegeven tot het
cundigé" xameaCt'SChe Cn theorctische tand
Apeldoorn, 6 Sept. 1929.
Begunstigd door prachtig zomerweer werd
gister te Apeldoorn op het gemeentelijk
Sportterrein „Berg en Bosch" de inter-pro-
vinciale Landdag van den Bijz. Vrijw. Land
storm gehouden.
Te ongeveer 10 uur werden de deelnemers
op het Marktplein ontvangen door de feest
commissie, om daarna, begeleid door da
vroolijke tonen der muziek, op te trekken
naar de Gedenknaald in de nabijheid van
het Koninklijk Paleis.
De opmarsoh had plaats afdeelings- cni
verbondsgewijze, voorafgegaan door vaan
dels en banieren.
Nadat bij de Gedenknaald de stoet ont
bonden was. de vaandels waren afgegeven,
trokken de deelnemers het Koninklijk Park
binnen, om onder geleide van gidsen e:i
parkwachters de schoone tuin van H. M. de
Koningin te bezichtigen, een attractie, die
op hoogen prijs gesteld werd.
Na terugkeer uit het Koninklijk Parlc
haalden de vaandeldragers de afgegeven
banieren op en werd gewandeld door Jacht-
laan en Vonderlaan naar het feestterrein,
waar na aankomst de vaandels op de aan
gegeven plaatsen werden geplant, waar de
jury haar waarnemingen daad voor den uit
geschreven vaandelwedstrijd.
De officieele ontvangst. 1
Inmiddels had in de Raadszaal do offi
cieele ontvangst plaats. De burgemees
ter van Apeldoorn betuigde zijn groot ge
noegen de landstormers in Apeldoorn te
mogen ontvangen en hoopte, dat deze dag,
goed van voorbereiding, ook goed zou sla
gen.
Generaal- majoor L. F. Duymaer vari
Twist, die nu het woord nam. drukte zijn
spijt er over uit, dat geea der leden van hot
Kabinet ten Stadhuize was. Hij deelde ech
ter mee, dat te 1 uur de Minister van De
fensie zou arriveeren, waarna hij zijn dank
uitsprak tot het instituut, dat groeiende is
en onder de kleuren oranje-blanje-bleu pal
staat voor het vaderland, te Apeldoorn
mocht bijeenkomen.
Na het aanbieden van een verf rissch ond e
dronk was de officieele ontvangst geëindigd.
De opening.
Te kwart voor twee, nadat Z. K. H. de
Prins en Minister Deckers waren gearri
veerd en onder de tonen van het Wilhelmus
naar de eere-tribune waren geleid, hield
luit.-kolonel Lavaleije de openingsrede,
waarin hij er op wees, dat overwogen was
om 'buiten-de meer gewestelijke landstorm-
dagen een Landdag in het Leven te roepen,
waaraan behalve 't Gewest, waar de Landdag
plaats vond, ook de aangrenzende gewes
ten zouden medewerken. Om echter te kun
nen slager*, moest de plaats zeer g-unsiig
geleden zijn in het centrum van het land,
met zeer goede verbindingen.
Is het wonder, dat als eerste plaats waar
die centrale Landdag, zou worden gehouden,
het oog on Apeldoorn viel?
Spr. uit den wensch, dat ook de«ze Land
dag in alle opzichlon mag slagen en dat ook
deze Landdag er krachtig toe zal, bijdragen
om het volk van Nederland te toonen, dat de
Bijz. Vrijw. Landstorm steeds zal zijn, eoo
lang de noodzakelijkheid dit gebiedt, een
Beukelaar, een strijdknots' voor hen, die 't
ooit zouden durven wagen hot wettig gezag
aan te tasten, onze geestelijke vrijheden
aan te randen, of hun schennende handen
zouden durven, uitstrekken naar de persoon
onze geëerbiedigde Landsvrouwe en haar
Stamhuis, maar tevens een schild voor dat
wettig gezag, een schild voor on®e geeste
lijke goederen, een schild voor onze geliefde
Koningin en het Stamhuis van Oranje.
Springconcours.
Nadat de trompettere van het korps rij
dende artillerie een fanfare hadden ten beste
gegeven, naim het springconcours een aan
vang. Ecrete prijswinnaar was wachtmees
ter Wyntje, 4e regiment rijdende huzaren.
Veel bijval oogstten het vendel-zwaaien door
het schuttersgilde „Ons Genoegen", van
Gent, evenals dat van het schuttersgilde
„Gijsbrecht van AmsteL", van Doornenburg.
Duizenden landstormers hebben dezen
landdag, die in elk opzicht goed geslaagd
is, bezocht.
chrlfteltjk
de RUksuniv
ii. moeten zich v<5ón 18 September
anmelden bü don voorzitter dor
ssle Dr. J. Poeke. hoogleeraar aar
EX A MENS-NOTARIAAT.
EXAMENS-HOOFDAKTE.
1V e n h a gr.e. Geöx. T cand. Geal. de
de Bruin te Lekkerkerk. N. H. Spruili
ihuizen (Z.-H.) en H. C. J. Turkenbcrp
Ro tt b. u a.ui. vxcc.v. o BS en vr. can
alaagd de heeren: A. C. Blok, Rotterdam;
m. en 3 vr. cand. G*
