Jügfttair £Vtïtsri)r (üsuraiit
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Hit nummer bestaal uit TWEE blade.?
EERSTE BLAD.
Uit de Pers.
BINNENLAND.
ABONNEMENT:
Per kwartaal S 3.25
(Beschikkingskosten ƒ0.15)
.Voor het Buitenland bij Weke-
lijksche zending„6.—
Bij dagelijksche zending „7.—
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7 fa cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
No 2831
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Aangesloten op het streeknet Lisse. Postbox 20 Postgiro 58936.
DINSDAG 27 AUGUSTUS 1929
ADVERTENTIE»:
Van 1 tot 5 regels L17VS
Elke regel meer „0.221/:
Ingez. Mededeelingeu
van 1—5 regels „2.30
Elke regel meer „0.45
Bij contract belangrijke ko ting.
Voor het bevragen aan het bureau
wordt berekendƒ0.10
10e Jaargrnq
DAT GAAT TE VER.
Het ligt geenszins in onze beuoeling om
te blijven napleiten over de Kabinetsfor
matie en de houding der verschillende
rechtsche partijen.
We hebben er het onze van gezegd, ook
tegenover de chr. hist, fractie; doch o.i.
geen woord meer en geen keer vaker, dan
noodig was; want voor alle dingen is het
gewenscht,dat de rechterzijde zoo eensge-
xind mogelijk blijft optreden.
Maar wat de „Z u i d-H o 11 a n d e r" de
ler dagen schreef over de houding der an-
tvrev. fractie gaat te ver, om er geheel
over te zwijgen.
Het Chr. Hist Weekblad „de Zuid-Hol
lander", dat de partij getrouw bleef en mi
polemiseert tegen het „Nederl. Weekblad'
van de Rotterdamsche oppositie, waagt het
te schrijven:
Daarom, onze Christelijk-Historische
Kamerleden verdienen geen blaam of
•maad, allerminst van geestverwanten.
Hulde zij hun gebracht, dat zij zich
niet hebben overgegeven, de zelfstandig
heid van Kamer en Kabinet hebben
hooggehouden, de verleiding hebben
j weerstaan om te grijpen naar (partij)
macht. Zij hebben getoond, dat „de be
ginselen van Gods Woord" ook één richt
snoer aangeven voor de politieke zeden.
En nu de beginsellooze houding van de
j anti-revc v tlonairen en roomsch-katko-
j lieken! Zf wilden alleen steun beloven
I aan het te vormen kabinet op voorwaar-
de van medezeggenschap in anderer za-
ken. Eigen zelfstandigheid te koop bie
dend, eischten zij de zelfstandigheid van
collega's, van de toekomstige ministers
en van II.M. de Koningin tot koopprijs.
Ongeoorloofde middelen halen het ver-
hevenete doel naar omlaag!
Dit krasse stukje, dat van weinig poli
tieke scholing getuigt, en nog minder van
genegenheid om met de andere Christelijke
groepen broederlijk samen te werken,
wordt helaas door „da Nederlander" met in
stemming overgenomen en krijgt daardoor
officieele kracht.
En daarom sta hier een woord van pro
test Want dit gaat te ver.
Een ding is gelukkig: veel indruk kan
deze beschuldiging niet maken, want chr.-
hist. voormannen heben zich in 't verleden
aan dezelfde „beginselloosheid" schuldig ge
maakt; al maakten zij in 1925 dan ook een
voorbehoud ten opzichte van het gezant
schap.
In 1918 en 1922 deden Lohman en Schok
king, wat nu .beginselloos heet
Het stukje is echter zoo dwaas, omdat het
vast accoord juist kan leiden tot een b e-
ginselvaste politiek en het is zoo dom
omdat de gang van zaken anders was dan
hier wordt voorgesteld.
De Roomsch-Kath. en antirev. fractie
hebben den formatur niet met een pro
gram naar de Koningin gestuurd om bei
der zelfstandigheid aldus te breken; ze heb
ben het program van de formateur ont
vangen, en op grond daarvan s.teun toe
gezegd.
Wat daarentegen de chr. hist, fractie ge
daan heeft, zullen we thans niet herhalen.
0* KORTE METTEN MAKEN.
Uit Brussel werd dezer dagen het vol
gende gemeld:
„Toen het dertiende linieregiment, met
muziek aan het hoofd, van het kamp te
Beverloo in zijn garnizoenstad Namen te
rugkeerde, kon e'en persoon, die deze para
de bijwoonde zich niet weerhouden te roe
pen: „Weg met het leger!"
Dat was voldoende om hem te doen arres
teeren en in de gevangenis op te sluiten".
Het wordt tijd, dat de Hollandsche sociaal
democraten een bevrijdingsactie voor hun
verdrukte Belgische partijgenooten op touw
zetten;
een officieel en klinkend protest bij do
Belgische Regeering indienen;
kameraad Huysmans uitnoodigen om in
de grootste zaal van ons land de houding
der Belgische Regeering in deze zaak te be
lichten;
of althans iets van dien aard en die
kracht doen; wantberusten in het bo
venvermelde ware beginselverzaking.
OP VAST ACCOORD.
WAT Dr. KUYPER DEED.
We stelden eenige dagen geleden yast, flat
Dr. Kuyper in 1901 niet anders handelde dan
Mr. Ruys thans deed. Hij ging als minister
president niet in zee op hoop van zegen, dat
de rechtsche groepen hem wel zouden steu
nen, doch verzekerde zich eerst van hun
medewerking.
Dit wordt door deStandaard nog eens
omschreven in deze woorden:
Ook dr. Kuyper ontwierp een program
en zond dat aan de Anti-Revolutionnaïre
Club, aan de Vereeniging van Roomsrh-
Kath. Kamerleden en aan den leider der
toen nog niet in club vereenigde Vrij-anti-
revolutionairen (jhr. de Savornin
Lohman). Zelfs de eenige vertegenwoor
diger der Friesch-Christelijk-Historischen
(mr. Schokking)," werd destijds over
het regeeringsprogram geraadpleegd.
En het Kabinet-Kuyper was dan ook, na
dat het voldoende toezegging van steun
ontvangen had, in den vollen zin des
woords een parlementair Kabinet.
In den chr,-hist, hoek heeft men thans
plotseling uitgevonden, dat een vast accoord
slechts door „beginselloozen" begeerd wordt;
chr.-hist. voormannen van beteekenis dach
ten er vroeger blijkbaar anders over!
OFFICIEELE BERICHTEN
ONDERSCHEIDINGEN.
Bij Kon. besluit is benoemd tot ridder in
de Oranje Nassau-Orde Zuster Justina (Mej.
H. C. de Rooy) hoofd van het Liefdegesticht
te Deurne;
is toegekend de bronzen eerem'edaille der
Oranje Nassau-orde aan D. J. Hazelzet, let
terzetter bij de N. V. Drukkerij M. Wijt en
Zonen te Rotterdam.
ZEEMACHT.
Bevorderingen.
Naar wij vernemen zijn bevorderd tot
Vice-Admiraal: Schout bij Nacht Jhr G. L.
Schorer, Adjudant i.b.d. der Koningin hoofd
der afdeeling Materieel der Zeemacht van
het departement van Defensie; Schout bij
Nacht A. ten Broecke Hoekstra, Adjudant
i.b.d. der Koningin, commandant van de zee
macht in Nederlandsch Indië; en Schout
bij Nacht Mr J. C. Jager, chef van de Ma
rinestaf.
Bij Kon. besluit zijn bevorderd tot vice-
admiraal schout-bij-nacht jhr. G. L. Schorer,
adjudant i. b. d. der Koningin, Hoofd der
IVe afd. A. bij het dep. van Defensie; schout
bij-nacht A. ten Broecke Hoekstra, adjudant
i. b. d. der Koningin, commandant der Zee
macht en hoofd van het Departement van
Marine in Nederlandsch-Indië en schout-bij
nacht mr. J. C. Jager, chef van den Marine
staf, tevens hoofd der He afdeeling A. bij dat
dep. van Defensie;
bevorderd tot kapiteinluit. ter zee de lui
tenants ter zee le kl. J. A. Kruys en J. E.
Meyer Ranneft; tot luit. ter zee le kl. die
der 2e kl. E. J. Borgesius, H. T. Hoffmann,
H. D. Lindner, J. C. d'Engelbronner, J. TI.
van Rinkhuyzen en J. J. A. Schagen van
Leemden;
verleend de titulaire rang van kapitein
luitenant ter zee bij de Kon. Marinereserve
aan luit. ter zee le kl. bij die reserve H. Rc-
goort;
bevorderd tot luit. ter zee le kl. bij d« Kon.
Marinereserve de luits. ter zee 2e kl. bij die
reserve J. J. Vuyk, P. Rcurslag, C. H. Vel-
lenga en D. de Boer.
Eindigt 26 Augustus.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
heeft bepaald, dat de gesloten tijd voor het
visschen met de vischzegen in het Oude
Maasje in 1929 eindigt op 26 Augustus.
BESMET VERKLAARD.
De Minister van Arbeid heeft naar aan
leiding van ingekomen ambtsberichten de
VREEMDE ONDERSCHEIDING.
De Koning van Italië heeft aan dr. A. F.
Philips, directeur van de Philipsfabrieken
te Eindhoven, het grootofficierskruis van
de kroonorde van Italië verleend.
AUDIËNTIE.
De gewone audiëntie van den Minister
..HOENDERLOO"
JAARVERSLAG VAN DE STICHTING
HET DOORGANGSHUIS.
In de terugblik over het jaar 1928 wordt
allereerst melding gemaakt van het over
lijden van den heer Gerretson en mej.
Scheepmaker (de laatste in de kracht van
haar leven en te midden van haar zegen
rijken en veel gewaardeerden arbeid) en
van drie jongens, die aan t.b.c. leden.
Bij het begin van 1928 waren 236 jongens
in de stichting opgenomen, terwijl in het ge
heel 340 jongens aan haar zorgen waren
toevertrouwd.
Op 31 December waren 233 jongens in de
stichting,,, tenvijl in het geheel 356 onder
haar toezicht waren gesteld.
Er kwamen 51 nieuwe jongens naar hier.
Hiervan waren 26 regeering- 6 voogdij-, 9
voogdijkinderen van zusterverenigingen en
9 particuliere kinderen, waarvan 6 hier vol
gens Artikel 373n werden geplaatst.
Op de school, die gemiddeld 102 leerlin
gen telde, had een verwisseling van ruim
40 pet. plaats. Het wordt monotoon er tel
kens weer op te wijzen, dat deze school nu
heusch wel moest ressorteeren onder buiten
gewoon onderwijs.
Dat het onderwijs regelmatig verliep en
de leerlingen met opgewektheid hebben ge
werkt en niet tevergeefs de school hebben
bezocht, is te danken aan den toegewijden
arbeid van den heer Tankink met het an
dere onderwijzend personeel. Gemakkelijk
is ook hun taak niet geweest.
Gedurende de afwezigheid een bezoek
aan Indië van den heer Van Eeghcn,
treedl als penningmeester van Hnenderloo
np de heer J. C H. Heldring te Amster-
Het adres blijft cclilci II. gracht iCi,
aldaar.
ZUIDERZEESTEUNWET
Verschenen zijn de mededeelingen der ge
nerale commissie bedoeld v1 artikel 3 der
Zuidcrzecstcunwct, waaraan wij het vol
gende ontlecnen;
Voorlichting.
In het belang van een meer intensieve
voorlichting van de belanghebbenden is de
generale commissie overgegaan tot aanstel
ling van een derden inspecteur, in welke
hoedanigheid is benoemd de lieer Jb.
Boor Kzn.
Tegemoetkomingen.
Gedurende het tweede kwartaal van 1921'
werden in 107 gevallen tegemoetkomingen,
vergoedingen en toelagen voor opleiding
van belanghebbenden en kinderen van be
langhebbenden in den zin der Zuiderzce-
steunwet toegekend of verlengd.
Voor deze tegemoetkomingen, vergoedin
gen en toelagen heeft de generale commis
sie in het besproken tijdvak betaald:
f 9355.92
Ten behoeve van een aantal kinderen van
belanghebbenden werden aan de gemeente
Marken de kosten vergoed voor het oprich
ten van schooltuintjes.
Aan de gemeente Blokzijl werd een gedeel
telijke garantie verleend voor een mogelijk
tekort over het eerste exploitatiejaar van
een in die gemeente te stichten voorbeeld-
tuinbouwbedrijf, onder voorwaarde, dat naar
genoegen van den minister van waterstaat,
of namens hem van de generale commissie,
voor het overige eveneens garantie wordt
verleend en gedurende het eerste exploi
tatiejaar ten minste vier (kinderen van)
belanghebbenden (als bedoeld in artikel 1
van de Zuiderzecslcunwet) geregeld werk
hebben gevonden.
Opleiding.
De generale commissie heeft aanleiding
gevonden tot het voorbereiden van een re
geling, teneinde belanghebbenden
gelegenheid te kunnen stellen in den ijze-
renscheepsbouw te worden opgeleid
De stappen, welke de generale commissie
heeft ondernomen met betrekking tot het
treffen van een regeling inzake opleiding
tot steenzetter, hebben tot het gewenschte
resultaat geleid.
Tot haar leedwezen moest de generale
commissie meermalen vaststellen, dat be
langhebbenden, welke de hulp der generale
commissie ter verkrijging van werk hadden
ingeroepen, wanneer hun werk werd aan
geboden, zich niet beschikbaar wenschten
te stellen.
Naar aanleiding van de omstandigheid,
dat hij de N. V. Philips te Eindhoven gele
genheid bleek te bestaan tot plaatsing van
gezinnen van bepaalde samenstelling, als
mede van ongehuwde arbeiders, werd bij
circulaire aan de burgemeesters van onder
scheiden Zuiderzeegemeenten daarop- de
aandacht gevestigd.
Bij belanghebbenden bleek echter, in het
bijzonder wat betreft de plaatsing van ge
zinnen, welke ook bij enkele andere groote
ondernemingen kan geschieden, weinig be
langstelling te bestaan.
Werkverschaffing.
In 35 gevallen werd op aanvraag van be
langhebbenden een onderzoek ingesteld
naar de wenschelijkheid of de mogelijkheid
tot verplaatsing of vervorming van hun be
drijven dan wel inrichting van nieuwe be
drijven.
In de gevallen dat het onderzoek een gun
stig resultaat deed verwachten, leidde dit
in den regel tot credietverleening
In het afgeloopen kwartaal hadden be
sprekingen plaats met betrekking tot de
vestiging van industrieën in Zuiderzee
gemeenten, waarbij belanghebbenden kun
nen worden tewerkgesteld.
In één geval hebben deze besprekingen
reeds geleid tot het vaststellen van een ont-
werp-regeling, volgens welke het mogelijk
zal zijn, dat binnenkort een honderd be
langhebbenden en kinderen van belangheb
benden bij een in een Zuiderzeegemeente
te vestigen industrie wordt geplaatst.
Credietverleening.
In het afgeloopen kwartaal werd bij de
generale commissie ingevolge verleende
credieten beschikt over een bedrag van
f 22,899,85.
Van de bovenvermelde credieten voor de
vervorming van bedrijven en voor inrich
ting van nieuwe bedrijven, werden drie
verleend ten behoeve van de vervorming
van Zuiderzeevisschcrijbëdrijven in Noord-
zecvisscherijbedrijven, twee voor vervorming
van eendenhoudersbedrijven, drie voor ver
vorming van vischventersbedrijven, twee
voor inrichting van vischwinkcls, één voor
inrichting van een motorherstelpla-ats, één
voor inrichting van een aalvisscherijbedrijf,
dat ook op de afgesloten Zuiderzee zal kun
nen worden uitgeoefend.
Bchpudens enkele uitzonderingsgevallen
werd de rente en aflossing der verleende
credieten binnen dc daarvoor gestelde ter
mijnen betaald.
Tegemoetkomingen.
In het afgeloopen kwartaal werden 41
aanvragen om voorkeur tot het kosteloos
verkrijgen van vergunning tot uitoefening
van de visscherij op de afgesloten Zuider
zee bij de generale commissie ingediend.
In het afgeloopen tijdvak genoten 1317
nersonen gedurende korteren of langer-
tijd een geldelijke tegemoetkoming. Uitge
keerd werd aan dezen in totaal f51.932.25.
In 52 gevallen werden aanvragen om gel
delijke tegemoetkoming van belanghebben
den van 65 jaar en ouder ingewilligd.
De toepassing van de regeling met betrek
king tot het verleenen van geldelijke tege
moetkoming aan Zuiderzeevisschers, welke
luin bedrijven twee aan twee combineeren.
bleek het in vele gevallen mogelijk in de
gevolgen van het gebrek aan personeel te
Gedurende liet afgeloopen kwartaal wer
den aan 15 personen, welke op 25 Juli 1918
trokken uit z.g.n. visscliersfondsen en met
belanghebbenden gelijkgesteld zijn, geldelijke
tegemoc'komirron uitgekeerd tot een be
drag, dat zij. j1 ion de afsluiting der Zui- I
derzee niet tot stand was gekomen, zonden 1
hebben uitgekeerd gekregen t.w. f 2.50 per
week.
Verder zijn nog tal van fcgcrr.c ikomingen
van anderen aard verleend.
Ds. C. J. WARNERS
BIJ ZIJN HEENGAAN ALS
VLOOTPRED1KANT
EEN MOEILIJK AMBT
Hoe 't door Ds. Warners werd verricht
Ons blad meldt in de rubriek Kerknieuws
altijd in het kort de verschillende mutaties
van onze Nederlandsche predikanten. Meer
is ook niet noodig omdat de betrokken die
naren des Woords zoowel bij vertrek als bij
intrede immer omringd zijn van een groote
schare belangstellende"» en vrienden. Even
wel, de uitzondering bevestigt den regel niet
en daarom verzoek ik de redactie van ons
blad wat meer ruimte bij bet beengaan van
onzen vlootprcdikant eerstdaags.
Aanvankelijk meenden we hiermede nog
wat te moeten wachten, doch nu de kerk van
Hoogland een toezegging van beroep heeft
gedaan aan onzen vlootprcdikant kunnen we
aannpinen, dat het afscheid aanstaande is.
(Di* beroep is inmiddels aangenomen door
ds. Wamers; zie rubriek Kerknieuws. Red.)
15 Mei 1910 is Ds. C. J. Warners in dienst
getreden van de Christen Officieren Vereeni-
ging om de geestelijke belangen van het
marinepersoneel te behartigen en hij zal bij
zijn heengaan dus terugzien op een 19-jari
gen arbeid als vlootprcdikant. liet is zooals
iemand mij schreef: „Hij heeft zijn beste le
vensjaren met toewijding aan de marine ge
schonken". Schrijver dezes weet daar heel
wat van. Talloos zijn de gesprekken geweest
te overwinnen moeilijkheden cn met
name hoe of we tof|li meer vat op onze jonge
mannen zouden kunnen krijgen. Ieder die
zich bemoeit met het geestelijk belang van
onze maripenvuuien staat er immer ver
baasd van welk een zuigkracht naar de we
reld er van de marine uitgaat. Menschen
van wien de schoonste verwachtingen wor
den gekoesterd zien we afdwalen en weg
blijven. Inkeer of ommekeer, ze zijn zoo zeld
zaam. En daaronder nu moest Ds. Warners
werken. Hij heeft nooit in uniform geloopen.
't Was ook niet noodig, hij is altijd in uni
form. Zijn bekende hoed en zwaren baard
lieten geen twijfel toe wie het was die ka
zerne of schip betrad.
Levendig herinneren we ons nog het "eer
ste contact. O, als het zoo bekende „peper
huisje" in den Helder spreken kon. Wat zijn
daar een gebeden opgezonden voor onze ma
rine. We hielden daar onder leiding van Ds.
Warners iederen week een bidstond. Dat
was geen kleinigheid. Stel u voor, een bid-
ure voor de marine. We waren er met een
25-tal menschen bijeen. Ik stel me zoo voor,
dat daar de bakermat ligt van den Christe-
lijken Marinebond waarvan Z.Ecrw. tot aan
zijn vertrek geestelijk adviseur geweest is.
De grootste moeilijkheid om bij de marine
een behoorlijk aantal Christenbroeders te
verkrijgen zit in het groote verloop. Immers
de wisseling staat niet stil. Steeds gaan er
menschen met ontslag of pensioen en komen
er van onder 'op nieuwe bij en dicnstverla-
ting om des beginsels wille is niet zeldzaam,
't Is jammer, maar de feiten zijn er. De taak
van Ds. Warners bestond in zeer veel kleine
diensten, waarvan we er eenige willen aan
halen. Het vertroosten van de achtergeble
ven gezinnen in Nederland der in Indië over
leden marinemannen.
Stel u dat eens goed voor, waarde lezer(es).
Een jonge man overlijdt in Indië of op reis
en het moet aan de ouders medegedeeld wor
den. Een vader van eenige kinderen is naar
verre dreven vertrokken om nooit weer terug
te keeren bij vrouw en kinderen en 't moet
gezegd worden. Welk een tact, welk een lief
de is er voor noodig en het behoeft hier toch
geen betoog, dat bij het doen van zulke
zware gangen vaak liet gebed tot God ging
om wijsheid en licht.
Niet alleen evenwel bij leed, ook bij
schuld was Z.Ecrw. vaak een helper. Welk
een jammer, wat een mislukking is er door
hem vaak waargenomen bij liet gestraften-
bezoek en menige gang naar commandant
of hoogere autoriteiten, heeft velen zonder
hoop nog een kans op verbetering gegeven.
Dergelijke dingen komen niet aan de groote
klok, maar ze mogen gezegd worden omdat
vooral het ambt van den dominé zoo vaak
miskend wordt in zijn omvang. Immers wat
doen ze? Wat ziet men nu van hun werk?
Het ziekenbezoek is de beste gelegenheid
tot evangeliseeren, doch wordt zoo bemoei
lijkt door alles en allerlei. Vooral in den
aanvang werd soms een houding aangeno
men door het personeel, die niet door den
beugel kon. Een stille tegenwerking, dieniet
te beschrijven is. doch zooveel te zwaardpr
gevoeld. Toch is Z.Eerw. immer voortgegaan
in Gods kracht, doch wat is er geworsteld en
gebeden. Zeker, tegenwoordig is er veel ver
beterd door gewijzigde voorschriften inzake
de geestelijke verzorging, doch bet doorwer
ken er van zal dan pas blijken als de com
mandanten cn officieren zorg dragen voor
een richtige uitvoering.
Vaak was aan Ds. Warners ook opgedra
gen de leiding van het geestelijk gedeelte
der militaire begrafenissen, voorts heeft hij
meerdere malen lezingen gehouden over ver
schillende onderwerpen, aan boord van scha
pen en inrichtingen der zeemacht godsdien
stige toespraken gehouden. We zullen maar
ophouden. De groote en vele kleine diensten,
die zoo geheel het menschcnlevcn vullen
zijn toch niet uit te meten, doch waar het
heengaan van Z.Eerw. straks naar .we yer-
INGEZONDEN MEDEDEELING.
moeden met stille trom zal geschieden, daai
hebben we gemeend er toch wat over te moe
ten uitweiden en er onze groote waardeering
voor uit te spreken.
Groot is het aandeel in den arbeid om de
voorschriften in zake de geestelijke verzor
ging verbeterd te krijgen geweest. De moei
lijkheden daarbij te overwinnen zijn niet te
begrijpen voor buitenstaanders.
Wc zijn in ons overzicht niet volledig ge
weest. We erkennen het, doch we hebben ge
poogd iets goeds te vertellen van een man,
als Ds. Warners, aan wien zooveel vergui
zing ten deel viel.
We besluiten met twee voorvallen, die we
meegemaakt hebben.
We vermeldden reeds, dat Ds. Warners
ook belast was met het ziekenbezoek. In het
jaar 1910 was aan boord van Hr. Ms. „Nep-
tunus" in den Helder een ziekenzaal waarin
eenige patiënten verpleegd werden. Nauwe
lijks was de dominee vertrokken of de offi
cier van gezondheid kwam binnen met de
orde, dat niemand op dc ziekenzaal mocht
zonder zijn voorkennis. Een gang naar den
commandant door Ds. was natuurlijk het
gevolg. Onverkwikkelijke gesprekken niet
minder en dan dat afmattende gevoel van
geduld te worden inplaats van gewaardeerd.
Toch heeft Z.Eerw. steeds volgehouden in
Gods kracht, zelfs toen het ongehoorde feit
zich voordeed, dat een admiraal voor hem
heen ging. Zonder nadere aanduiding voelt
ieder hoe moeilijk zijn positie was.
Het tweede voorval is van liefelijken aard.
Eenige jaren geleden werden we aangewezen
voor een tweejarig verblijf in Indië. Bij
vrouw en kinderen groote droefheid vanwege
de op handen zijnde scheiding voor jaren.
We zouden juist aan tafel gaan, den voor
avond van ons vertrek, toen Ds. Warners
binnentrad. Wat heeft hij ons toen bemoe
digd, wat hartelijk met ons gebeden en wat
heeft hij een nooden leeren kennen van spe-
cifieken marineaard. We halen nog telkens
dien laatstcn avond in Holland op cn vanaf
deze plaats spreken we dan ook onzen har
telijken dank uit. Schcuke de ITeere Ds.
Warners en de zijnen nog een .rijken, kar.
het zijn werkznmen levensavond.
Als de opvolger komt zal ook hij veel
moeilijkheden hebben te overwinnen. Maar
aan Ds. Warners komt de erkenning toe van
veel het spit te hebben afgebeten en vandaar
ons waardeerend woord bij zijn heengaan.
J. H.
HOFBERICHT.
DE KONINGIN-MOEDER OP REIS.
Koningin Emma is gisterochtend vroeg,
met het motorjacht Feja aan de Moezelwerf
te Koblenz aangekomen Zij heeft met haar
gevolg op het terras van hotel Riesenfür-
stenhof genoenmaald.
OPENING DER
STATEN-GENERAAL
DE MARINEKAPEL INGEDEELD.
Zooals men weet was het sedert eenige ja
ren gewoonte dat op den dag van de plech
tige opening der Staten-Generaal, de Ko
ninklijke Militaire Kapel, welke ingedeeld
was bij de compagnie, die was aangewezen
om de eerewacht bij het Koninklijk Paleis te
betrekken, zich ijlings en langs den koristen
weg naar het Binnenhof moest spoeden om
nadat het Wilhelmus bij het Paleis was ge
nen begroeten met dit volkslied bij aankomst
aan de Grafelijke zalen.
Naar wij vernemen zal zulks dit jaar bij
de opening der Staten-Generaal op Dinsdag
17 September niet meer behoeven te geschie
den, daai- het in de bedoeling ligt, om liet
muziekkorps der mariniers te den Helder
dien dag in te deelen bij de eerewacht nabij
de Grafelijke Zalen, welke eerewacht hoogst
waarschijnlijk, evenals verleden jaar, ook
weer door mariniers znl worden betrokken.
Zoodoende kan de Koninklijke Militaire
Kapel ter plaatse blijven op bet voorplein
van het Koninklijk Paleis in het Noordeinde.
Voorts wordt nog vernomen dat de Mnri-
nekapel dien middag een uitvoering in het
Voorhout zal geven.
A. R. J. A.
Ondanks de voor dit doel minder gunstigen
tijd van het jaar, breidi het werk dei A. R
J. A. zich voortdurend uit. Sinds onze \orige
opgave is een club opgericht te Aalten, ter
wijl in Middeistuin de voorbereiding bijna is
geëindigd. Ook in de Noord-Westhoek van
Brabant overweegt men plannen om op meei
dere plaatsen tot oprichting te geraken.
Van hoe groote beteekenis deze actie vou.
de Partij kan zijn leert Treesbeek. Van een
uiterst klein groepje groeide de clubsnel aan.
zoodat de leider, dc heer J. W. Reinders, ei
zelf verwonderd van staat. Alle loden der A.
R. J. A., die daarvoor in aanmerking komen
wensclien als lid toe te treden tot „Nederland
en Oranje", die daardoor zeer wordt
sterkt.
De voorbereiding der leiddraden vordert
goed. Van de hoogste partijleiding en ui-
den kring der adviseurs zijn uitvoerige a l
vieze,ingekomen. liet voorloopig eomin
hoopt op de eonsti'ueerendo vergadering.
D. V. ip October te houden, dan ook met
uitgewerkte plannen te kunnen komen.
Het adres van het Voorloopig Comité d.-.
A R. J. A. is Dr. L. W. G. Scholtcn IV
Hendrikstraat 87bis A, Utrecht,
GROOTBEDRIJF
EN MIDDENSTAND
MIDDEN-
Een praeadvies.
Mr. J. A. G. M. van Hellenberg Hubar
heeft voor liet achtste Congres van den
Ned. R.-K. Middenstandsbond, te houden op
24 26 September, te Almelo, praeadvies uit
gebracht over het onderwerp: Het Groot
winkelbedrijf en de Middenstand.
De conclusie van Mr. Van Hellenberg Hu-
bar luidt als volgt:
1. Het grootwinkelbedrijf, waaronder ten
deze wordt verstaan hut ware.ihuisbedrijf
en liet prootfiliaalbudrijf,, is een van Je ge
vaarlijkste, zoo niet de gevaarlijkste tegen
stander van den handeldrijvcndcn Midden
stand.
Tiet is noodzakelijk en urgent, dat de Mid
denstand zich hiertegen wapene.
2. Hoewel het grootwinkelbedrijf in het
begin van zijn ontwikkeling staat, valt
reeds thans duidelijk te constateeren, dat
het een steeds groeiend deel der distributie
aan zich trekt.
3. De rationaliseering in de productie
heeft den grond rijp gemaakt voor de ra
tionalisatie in de distributie.
Het grootbedrijf is geschikt om deze ratio
nalisatie te bevorderen en benut alle daar
toe geëigende middelen.
Het grootbedrijf krijgt aldus een voor
sprong op het kleinbedrijf.
4. De Middenstand is gehouden, zoowel in
het algemeene belang, als in zijn welbegre
pen eigenbelang, met kracht de rationali
satie in het kleinbedrijf te bevorderen.
5. De Middenstand zal, om de capacitei
ten van het grootbedrijf te kunnen even
aren. moeten geraken tot economische sa-
'menwerking, teneinde aldus dezelfde mid
delen, aangepast aan den biizonderen aard
van het kleinbedrijf, te kunnen benutten
als het grootbedrijf.
6. Deze samenwerking zal moeten plaats
hebben op het punt van:
a. inkoopen: inkoopcoöperatie;
b. het credietwezer; Middcnstandsbank-
wezen;
c. reclame maken, advertceren. etaleeren.
verlichting, enz.
7. Om deze samenwerking vruchtbaar te
doen zijn, is allermeest noodig: solidariteit.
Solidariteit kan worden aangekweekt,
eenerzijds door propaganda en voorlichting,
anderzijds door een bescheiden begin te
maken met econmische samenwerking (b.v.
inkoop-coöperatie).
Als regel zal het stichten van inkoop
coöperaties het beste begin zijn eener eco
nomische samenwerking.
Rekening houdend met den feitelijken
aard der menschen en gezien de ernstige
gevolgen van mislukkingen, moet de inkoop
coöperatie voorzichtig worden opgezet, fi
nancieel sterk gefundeerd zijn en weinig
of geen risico dragen; als regel zal het aan
beveling verdienen het toetredcu van leden
te beperken
9. Bijzondere zorg worde besteed aan do
individueele vorming van den Middenstan
der als deskundig zakenman.
a. Het leerplan der daarvoor in aanmer
king komende Handelscursusscn vvorvle
meer daarop ingericht.
b. De Middenstandsdienst van het Depar
tement van Arbeid neme de leiding van do
voorlichting van den gevestigden Midden
stand.
De deskundige zakenman zal alle aan
dacht wijden aan ccn efficiënt beheer van
zijn onderneming en met meer vrucht kun
nen deelnemen aan de economische samen
werking, hierboven genoemd.
10. Bij toepassing der middelen, genoemd
in de conclusies 6 en 9, is de positie varr
het kleinbedrijf zeker zoo sterk als die van
het grootbedrijf.
DE S. D. A. P.
DE GROEI VAN HET LEDENTAL.
Onder den titel „Oogst" vermeldt de heer
C. Woudenberg de resultaten \an de verkie
zingsactie der SDAP., den groei dus der partij
in het tweede kwartaal dezes jnars. In „deze
periode van mobilisatie van allo krachten,
waarover de partij beschikt" is het aantal
leden met 3537 vermeerderd.
Op 30 Juni 1.1. bedroeg het totaal aantal
leden der paitij 59,014; sinds 1 Januari be
droeg de groei 5325 leden.
Over du verschillende federaties was het
verloop als volgt:
Aantal leden Aantal leder
Federatie: 3U3 1929 30/6 192!
Friesland 6098 6245
Groningen 4274 4365
Drente 1507 1631
Ovenjsel 4120 1316
Gelderland 454.; 4630
Utrecht 25S7 2999
Noord-Hollan i 4289 i.",67
Noord-Holland 3J5S ;273
Amsterdam 7782 MiSl
Rotterdam 4800 M04
Oen Haag 3-SSI :U89
Zuid Holland 6002 diO
Zeeland U2s -Jtg"
Noord Brabant 91;; j»jg
Limburg 893 933
Totaal 56071 59644
Tiet aantal mannelijke leden steeg in dit
kwartaal van 39.375 tot 41.931; het aantal
vrouwelijke leden van 16,696 tot 17,693.
