liiiiiiiniininii
MOOI BUITENWONEN
HI Maatsch. tot Expl. van Bnr. Boederen „ROBO^SSJ"
WOONPALEIS IN PARK
Te Koop
Tomatensfraat
Et.J.BQS&ZOON
DUINZICHT
Van Hegenhouckiaan 70-80
t 6 groots HEERENHUIZEN met garages
IJSSELMONDE'S TOEKOMST
VOOR VOORBURG
ALLEEN
WONINGBUREAU
„VRON ESTEYN"
BOUWBLAD No. 9 LclbSïCflC COUf<t MAANDAG 5 AUGUSTUS 192!)
Park Vronesteyn 61 - Tel. 7822
bij eindhalte bl. tram en station
Zuid-Holl. Electr. Spoorweg Mij.
AMSTERDAM,188 XEIZcRSGRAChlTEL.47655-44073
ROTTERDAM, STATIONSWEG 37 b - TEL. 11690
ISOLEERT
BESPAART BRANDSTOF
WEERT VOCHT
DEMPT GELUID
HE
TE HUUR: moderne, geriefelijke, vrije Huizen
met gr. Tuin aan de Torenlaan te OVERSCHIE.
Huurprijs f 62.50 per maand. Te bevragen:
CoolsingsI 94 - Rotterdam - Tel. 12285
ArchitectuurA. H. WEGERIF Gzn.
„Wij zijn noch een industrieele, noch een
commercieele stad; wij bezitten geen kunst
schatten van de pracht waarop sommige
wereldsteden met een oudere cultuur zich
kunnen beroemen, maar ik zou een indruk
wekkende lijst van namen kun' n opnoemen
van staatslieden, schrijvers, ohilosofen, ge
leerden van verschillenden landaard, die
gedurende korteren of langeren tijd in deze
6tad hebben gewoond en gewerkt".
Aldus een zinsnede uit de rede van Bur
gemeester Patijn, tijdens de openingsplech
tigheid van de internationale academie van
vergelijkend recht, te Den Haag.
En had de Burgemeester er bij kunnen
reggen, op stedebouwkundig gebied nemen
wij een zeer voorname plaats 'in. Verschil-
Ri
meerdere belangrijke plannen zijn in een
staat van uitvoering, waarvan vooral ge
noemd moet worden het
LUXE FLATGEBOUW
Öat verrijzen zal op het terrein hoek Java-
straat en Zeestraat te Den Haag, naar een
ontwerp van den bekenden architect A. H.
Wegerif G^n.
Allereerst moeten we wijzen op een ge
lukkige samenwerking tusschen het Ge
meentebestuur en den ondernemer, waardoor
naast een beduidende verkeersverbetering,
ook uit het oogpunt van natuurschoon van
een groote verbetering ter plaatse sprake is.
Zal het flatgebouw „Willemspark" eenmaal
voltooid zijn, dan zal dit flatsieraad niet
onbelangrijk tot de verfraaiing van de bin
nenstad hebben bijgedragen.
Zooals men uit de bierbij afgedrukte situa-
•tie-teekening ziet, is bij het bepalen van de
plaats van het bouwwerk op het terrein
zorgvuldig rekening gehouden met de wen-
schelijkheid, dit zooveel mogelijk in zijn be
staand karakter te doen behouden. Tusschen
de hoog opgaande zware bobmen is een open
terrein, dat van den weg* af niet zichtbaar
is en alleen bekend aan hen, die de huizen
achter de af te breken villa's kennen. Op
deze plek. nu zal de luxe-flat verrijzen en op
grooten afstand van den Scheveningschen
weg zichtbaar zijn, al eal het nooit op de
wijze kunnen worden gezien, als op de even
eens hierbij afgedrukte perspectiefteekening
•is aangegeven, daar belangrijke boomgroe
pen het, vooral zomers, slechts bij gedeelten
zichtbaar zullen doen zijn.
Het terrein voor het gebouw zal geheel
als tuin worden aangelegd 9000 M2. blijft
onbebouwd en fraai aansluiten op de
pleinvormige ruimte der straatkruisingen en
de beplante bermen, welke de gemeente zal
aanleggen om de boomen, welke thans op
het terrein staan, doch na de verbreeding
der straten de Zeestraat wordt ter plaatse
3 M., en de Javastraat 10 Meter verbreed,
terwijl het flatgebouw ongeveer 60 Meter van
de Zeestraat terug zal staan en de
demping en overkluizing van de beek, op
gemeentegrond komen te staan. Doze gron
den zijn door de maatschappij gratis aan de
Gemeente afgestaan.
De begane grond zal 2.20 Meter boven de
hoogte van het trottoir komen te liggen. Met
deze verdieping mede zal het gebouw zes
rdiepingen hoog zijn.
De
DAKTUIN
mag inderdaad aanspraak op dazen naam
dragen: gezellige, tochtvrije zitjes wort' n
er aangebracht en het geheel doet eenigszins
denken aan de aardige zitjes op de Pier te
Scheveningen.
De indccling van het gebouw is zeer een
voudig en overzichtelijk, en reeds hierdoor
verschilt dit flatpaleis van de tot nu toe
gebouwde. De hoofdingang ligt aan de ach
terzijde, aan den rijweg van de Javastraat
naar de Zeestraat. Daarop sluiten aan de
vestibule met loges voor portier en huis
meester, en het hoofdtrappenhuis met liften.
Van dit punt loopt midden door de beide
vleugels een breede gang, welke door het
hoofdtrappenhuis en de aan de einden der
gangen gelegen noodtrappenhuizen volop
licht zal ontvangen.
In een onderhoud hetwelk wij met den
architect, den heer A. H. Wegerif Gzn. moch
ten hebben, bleek ons duidelijk dat er oij
de constructie van het gebouw zorgvuldig
rekening wordt gehouden met de noodzake
lijkheid, dat het samenwonen in één gebouw
zoo weing mogelijk hinder mag veroorzaken,
waardoor voor isolatie tegen geluid zeer
vérstrekkende maatregelen zijn genomen.
Verder heeft het aanbrengen der vele lei
dingen, die uiteraard in een flat noodig zijri,
den bijzonderen aandacht van den heer We
gerif. Het is natuurlijk niet mogelijk hier
omtrent in détails te treden, daar we ons
dan op een terrein zouden begeven dat niet
bet onze is. Vanzelfsnrekend kan een archi
tect niet al zijn geheimen openbaren!
In het sousterrain is de centrale keuken,
V' JELOUth. v/h J. van Schijndel Co. Hoofdkantoor: Opslagplaatsen, Zagerij en Schaverij
ANNO 1853 Oost-Admiraliteitskade47b Rotterdam Nassauhaven
INTERIEUR- EN MEUBELKUNST
HET KENMEP.K VAN HET SCHOONE IS STEEDS HET EENVOUDIGE.
DE ALGEMEENE SMAAK IS VAN INVLOED OP HET BOUWEN
(vervolg).
de
De hoofdinrichting in het inter
economische. Men maakt geen meubelen
meer voor den kapitalist of werkt niet meer
zooals de Fransche meubelmakers, in uit-
sliutenden dienst van de Koningen of den
lateren Keizer Napoleon. Men ontwerpt nu
meubelen, die voor een middelmatige beurs
bereikbaar zijn.
De wijziging van de techniek is hierbij
vooral te danken aan andere ter beschik
king staande materialen, vooral het triplex,
dat vlakbehandeling eischt, maar waarmee
ook plastische effecten bereikt kunnen wor
den. waarvoor het gebruik van massief hout
te duur zou zijn.
Dit is echter niets nieuws, want vooral bij
Rococo-meubelen was het organisme van
kast of stoel met een fijner houtsoort be
kleed en in de Empirestijl was het vlakke
paneel b.v. op het geraamte eener deur ge
bruikelijk.
Dr. Cuypers en Dr. Berlage vonden dit
bekleeden irrationeel en verzetten zich er
met alle macht togen.. Bij hen moest het
constructieve zichtbaar en op zichzelf goed
zijn. De jongeren vinden dat overspannen
met een huid toch werkelijk zoo gek niet en
passen het dus weer toe.
Het Rococo-meubel vindt daarom weer
meer waardeering en wordt in zijn principe
gevolgd. Natuurlijk niet de stijl, want al zou
men die na willen maken, men zou daarbij
toch nooit de gratie van de Franschen kun
nen benaderen.
Omdat het hout nooit stil is, laat de be
kleeding door trekken en krimpen op den
duur zien wat er onder zit; dat doet echter
ook die prachtigste schepping der natuur,
het menschelijk licl\aam. In een gebouw
met centrale verwarming moeten oude meu
belen het onherroepelijk opgeven en hebben
ook nieuwe zeer veel te verduren.
Ten opzichte van het notenhout, dat zoo'n
prachtig materiaal is voor het meubel,
wordt opgemerkt, dat er bijna geen stukje
N.V.KON. VEREENIGDE
TAPIJTFABRIEKEN
ROTTERDAM
Geen gezellig intérieur
zonder een goede sigaar!
LAS TRES REINAS Verpakt m
ceder-kisten van 100 stuks - Prijs 12.—
1. G. HASEKAMP, Importen, v.
Havana-sig.
Glashaven 23 - Rotterdam - Tel. 7347
HEERENHUIZEN met zolder
verdieping aan de
te 's-Gravenhage, bij de Laan van Méerdervoort.
Koopprijs I 7000.— Vaste Erfpacht f 143.—
Inlichtingen bij:
JOHW. E. B. OLIVIER
De Mient 1 en 3 - Den Haag - Tel. 33135
meer te vinden is, omdat tijdens den laat-
sten oorlog bijna al het voorradige hout
voor geweerkolven is verbruikt.
Naast veel goeds, dat door de jongeren
reeds bereikt is, is er ook nog veel dat, hoe
wel modern, toch niet aan het gestelde doel
beantwoordt; het zijn vooral de mannen
van „de Stijl" die zich daaraan bezondigen
Naast het vele goede dat zij hebben is er
toch veel, dat minder toegejuicht kan wor
den. Een zelfde streven gaat nu in Duitsch-
lanrl uit van het te Weimar gestichte „Bau-
haus".
In ons land dateert het breken met de
oude sleur in het interieur in 1895 door het
inzenden naar een tentoonstelling van een
interieurteekening door De Bazel, welke
door zijn constructieve behandeling geba
seerd op de principes van zijn leermeester
Dr Cuypers, zeer de aandacht trok en ook
bekroond werd. Van dat tijdstip af dateert
de nieuwe beweging.
Arch. De Bazel gaat hierna voort met het
ontwerpen en het maken van het meubel,
waarbij hij zich langzamerhand losmaakte
van zijn beginselen, die op de technieken
tier middeleeuwen gebaseerd waren. Zijn
eerste stoel-ontwerpen doen dan ook aan
Egyptischen invloed denken. Dan komt ook
Berlage voor het eerst op, zich steunende
op Dr Cuypers en De Bazel beiden, maar hij
blijft te constructief en let te weinig op de
doelmatigheid.
Het verschil tusschen De Bazel en Berla
ge is dan ook, dat de eerste tevens een kun
dig handwerkman is, een „artisan", die al
werkende kunst voortbrengt, terwijl Berlage
nooit een stuk gereedschap heeft gehanteerd
In 1900 verlaten De Bazel en Lauweriks
het bureau van Dr. Cuypers en stichten zelf
een andere, dat e i geheele kentering te
weeg brengt Zij ontvangen belangrijke op
drachten en niakon prachtig werk, waarin
hun studie in het Britsch museum nog na
werkt in vorm en beeldhouwwerk, dat, niet
los en vrij, maar nu plastisch gebonden is.
De constructie wordt thans weer onder een
huid verborgen. Het is onbegrijpelijk dat de
naam van Lauweriks, die zulk weergaloo»
knap werk maakte, geheel in de vergetel
heid raakt
In 1908, wanneer De Bazel „Oud-Bussum"
bouwt, schijnt hij eerst zijn stijl te hebben
gevonden.
De Bazel heeft altijd gehecht aan veel
versiering, die de gedistingeerdheid van
zijn werk slechts kon verhoogen. Ondanks
de dikwijls rijke behandeling blijft zijn werk
toch ingetogen. Er is dikwijls beweerd, dat
zijn stijl overeenkomst heeft met den Lode-
wijk XV-stijl. Bij vergelijking echter ziet
men dadelijk, dat zij daar niets mee gemeen
heeft
Uit een en ander is wel duidelijk gewor
den dat de versiering slechts op de tweede
plaats komt, de proporties en vormgeving
de hoofdzaak blijven.
Op het beginsel van De Bazel is voortge
bouwd door Willem Penaat die boven alles
kunstenaar is en daar vee,] aan opoffert.
Naar den geest van den tijd is zijn werk
zeer versoberd, maar in allen eenvoud weet
waaruit de bewoners kunnen worden be
diend door middel van de in elke flat uit
komende lift; ook bevat elke flat een
EIGEN KOELKAST.
De presidente der afdeeling Don Haag
der Ned. Vereeniging van Huisvrouwen, te
vens commissaris van de flat-maatschappij,
heeft haar zeer gewaardeerde hulp aange
boden.
Alle badkamers geheel geïnstalleerd
liggen aan dc buitenzijde van het gebouw,
zijn dus goed verlicht en kunnen gemakke
lijk geventileerd worden. Een automatische
ventilatie voor alle ruimten wordt aange
bracht. In den kop van den toren bevindt
zich een groot waterreservoir; deze toren
doet tevens dienst als schoorsteen van de
centrale verwarming.
De tuin we noemden reeds de beschik
bare oppervlakte zal voor een gedeelte
uitsluitend beschikbaar zijn voor de- bewo-
van de flats aan den beganen grond,
doch verder voor alle bewoners dienen. Et
telijke zitjes, tuinhuisjes enz. zijn daartoe
in het ontwerp voor den tuinaanleg opgeno-
en voor de kinderen is een speelplaats
met tuintjes ontworpen.
Aan de achterzijde van het terrein komen
de autoboxen, alsook het gebouw vpor ver
warming, zoodat de daarvoor benoodig-ie
motoren in het gebouw zelve niet hoorbaar
kunnen zijn.
Het gebouw bevat slechts 2 gangen, waar
in de flats gelegen zijn. Door de bijzonder
gunstige ligging der woningen ten opzichte
de zon zijn er geen vertrekken, welke
nooit zon zullen ontvangen.
Op de beide onderste verdiepingen zijn de
grootste flats ontworpen. Dan volgen op de
ige verdiepingen flats in alle prijzen;
nog disponibel zijn flats van f 1500; f 1600;
f 2100; f 2-400; f 2900; f 3200 en nog eenige
grootere flats.
De normale indeeling van een flatwoning
een woonkamer-eetkamer-slaapkamer,
badkamer en keuken. De woonkamer is van
parketvloer voorzien; de overige vloeren
zijn van houtgraniet. Vooral de zeer regel
matig gevormde kamers moet vermeld wor
den. De radiatoren der centrale verwarming
ijn zeer laag en met een steenen plaat af-
;edekt, zoodat zij als zitbank dienst kunnen
doen. De stalen ramen worden geschou-
peerd en blijven ongeverfd; zij zijn bijna tot
op den grond doorgevoerd, zoodat men over
al gemakkelijk kan doorzien.
Wanneer men dit alles in aanmerking
neemt, dan mogen de prijzen zeer laag ge
noemd worden.
Nog is voor alle bewoners een goed inge
richte bergplaats in het sousterrain aanwe-
welko voor het opbergen van koffers
enz. kan gebruikt worden.
De gevels worden opgetrokken uit een
dunne, geel-grijze steen; de constructie van
het gebouw is van gewapend beton. Het
kleur-schema van den gevel is dus geel en
grijs.
De toren is een belangrijke architectoni
sche oplossing, geheel van gekleurd glas m
lood voorzien, hetwelk vooral bij avond een
fantastisch effect zal opleveren.
Nog moeten we noemen de monumentale
trap met groote hall, geheel met marmer
bekleed, om vervolgens gegadigden op te
wekken nadere inlichtingen in te gaan win
nen. Men kan dit dagelijks op het terrein
doen.
Het was ons een genoegen dit grootsche
plan van architect Wegerif in deze kolom
men te mogen afdrukken.
BOUWMEESTER.
hij me<t een enkele aanduiding een artistiek
geheel te scheppen dat voldoet.
Hij past zich aan de gewijzigde houtsoor-
jn en maten aan en komt er zoo toe om
tafelpooten te vervangen door smalle plan
ken. Want het hout is in kwalitiet en maat,
zooals vroeger, nu eenmaal niet meer te
krijgen.
Bij de meubelen van Kramer, die monoly-
tisch genoemd kunnen worden, zwaar schij
nen, maar het niet zijn, komt het expres
sionistisch beginsel der Amsterdamsche
school naar voren.
Rietveld's meubelen zijn alle wiskunstig
opgebouwd, scherp en hoekig, zooals „de
stijl" dat wil, die zich grootendeels baseert,
op den Amerikaanschen architect Lloyd
Wright, maar bij het zien van uitbundighe
den als een schaakspel, onder den zelfden
invloed door het „Bauhaus" te Weimar ont
worpen, moet men zich afvragen of de hoe
ren wel altijd even frisch zijn. Principieel
kan zulk werk nooit te verdedigen zijn em
het is een hoon voor de wiskunde, die daar
voor te edel en te religieus is. Evenmin
goed is een zelfde spel in barok uitgevoerd
van Meissenes porcelein, waarin zelfs de
stijl verwrongen wordt. Het zijn hier twee
uitersten, die beide kant nog wal raken.
GLAS IN LOOD mill
GEËTST ii.Li.-r,
K.V. I. BROERE ZOHElI's Glasindustrie
lliKSTRAir 115-117119 - R'DAM - TEL. 52U7
UllHIllBIEiBl ANNO 1C96
WASSENAAR
GEBR. VAN RQCUEN j
Technisch Bureau voor Bouwkunde j
TELEFOON** 76920 HAAG. f
HOUTHANDEL
ROTTERDAM
VUREN
GRENEN
GEZAAGD
GESCHAAFD
HOUTLAAN 19
TEL. 1302-1303
I
Aan de
hoek Ruigrocklaan
te DEN HAAG
bouwen v. d. ELSHOUT DE BAKKER
Koopprijs vanaf f 20.000Eigen grond
Zie geïll. beschouwing in „De
Bouwwereld - In- en Extérieur",
bijblad van deze courant, van
VOOR ALLES NOODIG EEN KRACHTIGE BEVORDERING
VAN DEN WONINGBOUW
IJsselmonde te maken tot datgene wat er
van gemaakt kan worden is de taak. die de
huidige Burgemeester, de heer Ha nberg,
zich heeft gesteld.
In een aangenaam onderhoud, hetwelk wij
met den Burgemeester mochten hebben en
waaraan ook door den secretaris, dén heer
Herweyer werd deelgenomen, werd het ons
duidelijk, hoe beide heeren overtuigd zijn,
dat er iets moet gebeuren, dat er een krach
tige leiding moet worden gegeven aan den
groei, die spontaan opkomt uit de verschil
lende geledingen en wel door het zich aan
passen aan de eischen van den tijd. De hee
ren willen een natuurlijke, ongedwongen
groei, en hebben duidelijk ingezien dat hun
beleid moet zijn: het geven van leiding aan
den stroom, die niet meer te keerén is, een
verstaan van den polsslag van den tijd, het
bevordëren van het ook in IJsselmonde op
komend leven, dat zich alom vertoont.
Wat ons het meest interesseert is de hou
ding van het gemeentebestuur betreffende
de industrie en den woningbouw.
Een wandeling door IJsselmonde over
tuigde ons, dat de gemeente geen terreinen
bezit, geschikt voor vestiging van de Groot
industrie. Een andere vraag is het of deze
terreinen er op den duur niet kunnen ko
men. Waar naar onze meening de toekomst
van IJsselmonde eerder moet worden ge
zocht in een krachtige bevordering van de
gemeente als toekomstige woonplaats voor
hen die het jachtige stadsleven vaarwel
willen zeggen, kunnen we het vraagstuk:
bevordering Groot-industrie, voorloopig la
ten rusten. Dat we met deze zienswijze de
klein-industrie niet in het gedrang willen
brengen, spreekt wel vanzelf. Hoe meer dit
deel bloeit onverschillig in welke stad of
dorp des te beter voor de maatschappij.
Alle teekenen wijzen er dan ook óp, dat
hoewel rondom IJsselmonde bijna uitslui
tend industrie is gevestigd, deze gemeente
als het ware een rustoord zal worden.
Frissche lucht in een rustige omgeving!
Daaraan heeft de mensch van heden zou
dringend behoefte. De drang „naar buiten"
wordt door de stndsmenschcn steeds ge
voeld, waarbij men toch in de onmiddellijke
nabijheid van de Groote stad wil wonen,
doch niet in volgepropte wijken. Van uit
leven, zooals men dat zoo gaarne wil, is in
de groote stad geen sprake; het zoo noodig»
geestelijk- en lichamelijk evenwicht na vol
brachten dagtaak, blijft daar maar al te
dikwijls verre.
't Is dus geen wonder, dat velen verlan-
gend uitzien naar een gelegenheid de bin*
nenstad te ontvluchten en het is een genoe-
gen te mogen constateeren, dat randgemeen-
ten de eisch des tijds begrijpen en alle po*
gingen in het werk stellen om den naat*
rust en buitenlucht smachtende stadsbewo
ner te ontvangen. De tijd is daarvoor rijp,
hetgeen dus wil zeggen, dat men geen ge
legenheid mag laten voorbijgaan om deze
vestiging te bevorderen.
Zooals reeds gezegd: Burgemeester en
Wethouders van IJsselmonde zijn paraat
Moge ook de Raad in dezen blijk geven een
breed standpunt in te nemen en met B. eu
W. samenwerken om IJsselmonde een groo
te toekomst tegemoet te laten gaan. Voorai
de Raad moge bedenken, dat vóór alles het
aanzien van de plaats moet worden ver
hoogd en de gezondheidstoestand verbeterd-
Dat daarbij vooral aandacht aan de wegen
moet worden gewijd spreext wel vanzelf,
om van de kwalijk riekende slooten en da
rioleerings-voorziening nog maar niet ta
spreken.
Zijn dan do plannen waarlangs men Ln ds
naaste toekomst wil werken vastgesteld,
dan dient de woningbouw krachtig te wor
den bevorderd. Eenige soepelheid tegenover
den particulieren bouwer moet hiervan het
gevolg zijn, vooral wanneer door hem mid
denstandswoningen en die voor de finan
cieel goed gesitueerden zullen worden .ge
bouwd. Want een zeer belangrijke vraag is
het: welke woningen gebouwd zullen wor
den. Specialiseert men zich uitsluitend op
arbeiderswoningbouw en vooral het
werkvolk van de verschillende fabrieken,
die rondom IJsselmonde zijn gevestigd, zul
len zich bij voorkeur in een naburige ge
meente willen vestigen omdat uit den aard
der zaak aldaar de belastingen lager zul
len zijn dan zal men deze eenzijdige ont
wikkeling vroeg of laat betreuren. Vast
staat in ieder geval, dat, in welke banen
men ook den woningbouw leidt, iedere be
woner kosten met zich brengt, zoowel voor
onderwijs, administratie enz. Bevordert
men dus uitsluitend de vestiging van een
arbeidende bevolking, dan zullen de even-
tueele baten omgekeerd evenredig zijn aan
de te maken kosten.
Wat IJsselmonde betreft, moeten er dus
komen woningen, inzonderheid voor bewo
ners, die ook in staat zijn een billijke belas
ting te voldoen.
Niets zal ons aangenamer zijn dan spoe
dig in onze kolommen een belangrijk com
plex nieuwbouw te kunnen bespreken.
Moge de pogingen van IJsselmonde's Ge
meentebestuur, om den bloei der gemeente
te doen toenemen, krachtig door de inwo
ners gesteund worden.
BOUWMEESTER.
VOORGEVEL FLATGEBOUW WILLEMSPARKTE S-GRAVENHAGE
