VRIJDAG 2 AUGUSTUS 1929 TWEEDE BLAD PAG. F
fWEEDE BLAD.
Kerknieuws.
ALG. SYNODE
DER NED. HERV. KERK
|de zitting. Bij de behandeling van
Verslag van den Raad van Beheer voor
Predikantstractementcn merkte Prof.
Itjema op, dat het niet bijzonder blijmoe-
gtcmt, wat betreft de vraag of het per-
jagc der uitkeering (47 pCt.) kan gc-
idhaafd blijven.
Ie Voorzitter herinnerde hem aan het
genomen besluit tot goedkeuring van
wijziging in het Reglement op de Bij
een, welke den Raad van Beheer in
it zal stellen een vermindering van de
teeringi, althans in de naaste toekomst,
voorkomen of haar zoo mogelijk weder
brengen op 50 pCt,
Ie Vioe-president vroeg, of niet is t
een van hetgeen de Synode van 1928
ft bedoeld, die toch de noodige vrijheid
nschte te laten voor het bepalen van het
rag dier bijdragen, maar toch ook bc-
kle regeling wenschfce gehandhaafd te
a. Immers blijkens het verslag, hebben
regelen voor het berekenen der bijdra-
thans het karakter verkregen van een
draad'.
s. te Winkel vroeg nog of het juist ge-
is, dat het ge'al der acherstallige bij-
igen stijgt.
Ir. Tijssens stelde de moeilijkheid in het
t, welke ontstaat wanneer een gemeen-
Da gedurende vele jaren den aanslag als
bestaande te hebben beschouwd, met
oog op de beroeping van een predikant
tot betalen bereid verklaart, maar dan
jns ontheffing vraagt van een deel van
achïers'allige.
r. Niesneyer achtte het gebruik van het
ird „leidraad)" nog te sterk, omdat er,
r zijn gevoelen, geen regelen meer zijn.
Raad van beheer kan doen wat hij wil
de Synode van het vorig jaar, schijnt
j toe, te kort te zijn geschoten in haar
iht, om den Raad \an Beheer aan goed-
eurde regelen te binden. Enkele jaren
iden heeft hij voorgesteld, het Reglement
wijzigen, door de verhoogingen te verla-
i en in overeenstemming te brengen met
werkelijkheid. Dat voorstel is toen niet
5 in behandeling genomen. Nu echter
[t men met de uitkeering der 47 pCt.
dat het Reglement niet uitgevoerd kan
den. Hij dringt d»us opnieuw erop aan,
het Reglement in overeenstemming wor-
gebracht met den werkelijken toestand.
Voorzitter vroeg, of het goed gezien is.
Reglement op te bouwen op verkeerde
jtanden, en of het niet veeleer gewcnsclU
met een goed Reglement de verkeerde
tanden te bestrijden.
Is. Bloem had ook bezwaar tegen den
draad". De Synode van 1928 dacht niet,
zulk een consequentie zou volgen. Naar
gevoelen bestaat er ook onbillijkhehid,
lat nu goedgezinde Gemeenten welke
haar verplichtingen voldoen, betalen
de onwillige of voor die waar het niet
orde is. Bij dispensatie behoort conpen-
i e. En van de Gemeenten welke te wei-
bijdragen, behoort dit „te weinig" in
dering te worden gebracht van het be-
f dat haar predikant aan uitkeering ge-
Hij zou ook wenschen, dat de Synode
lijst ontving, vermeldende de bijdragen
ils zjj hehooren te zijn, en die welke in
telijkheid worden geheven.
Vice-president ontkende tegenover Dr
Jmeycr, dat de Synode van 1928 zou zijn
)rt geschoten. Hij zelf was lid van de
unissie ad hoe en blijft bij de verzeke-
f, dat men toen niet aan een leidraad
ft gedacht, maar den Raad van Beheer
Bre vrijheid heeft willen laten bij de toe-
sing van de regelen, zooals ook uit de
3 en 4 van liet nieuwe Reglement op
Bijdragen blijkt.
s. Eilerts de Haan beantwoordde eenigp
jen cn erkende dat de toon van het Ver-
niet optimistisch is, omdat men go-
pt had hoogere uitkeeringen te kunnen
en. Maar het zal noodig zijn eerlang het
rag der bijdragen te verhoogen. De moei-
heid moet gezocht worden bij die Ge-
snten welke weinig belangstellend zijn.
bij die waar do richtingstrijd verdeelt, cf
rijkdom onverschillig «naakt,
ij betoogde verder, dat de Synode van
wel degelijk, blijkens de vaststelling
de Artt. 3 en 4 van het Reglement op de
Iragen, aan don Raad van Beheer groote
vrijheid toegestaan met betrekking tot de
lassing der „regelen",
it aantal achterstallige bijdrage neemt
toe, maar juist af. Moeilijk blijft het be-
n van de bijdragen, waarvoor nog soe-
ieid noodig is.
J et voorstel, destijds door Dr. Niemeyer
aan, om het percentage der uitkeering te
lagen, was niet aannemelijk, omdat men
DE BURGEMEESTER VAN NOORDWIJK GEÏNSTALLEERD
Gister werd drs. J. B. V. M. J. van de Mor tel geïnstalleerd als burgemeester van de
beide Noordwijken. Onze fotograaf maakte een opname van de feestelijk versierde
raadszaal, waarin deze plechtige installatie plaats vond. In het midden, met den
ambtsketen, burgemeester van de Mortel.
daarna toch weder eou hebben te rekenen
tmet onwillige Gemeenten en vele predikan
ten zouden worden benadeeld.
Nadat Spr. nog op verschillende andere
punten de aandacht had' gevestigd, verzocht
de President hem, aan den Raad van Beheer
de -verzekering te willen geven, d'at de Syno
de. met groote belangstelling en waardeering
van het verslag heeft kennis genomen.
Aangenomen werd nogi een voorstel van
Ds. Bloem, om in hot Reglement van Orde
op te nemen, dat behalve voorstellen van de
leden der Synode, alleen, voorstellen en ad
viezen van besturen, ringen, door de Synode
benoemde commissies en colleges, en die
welke door de classikale vergaderingen zijn
ingediend, in behandeling zullen worden ge
nomen, terwijl slechts bij uitzondering hier
van zal worden afgcf.veken.
Na behandeling van het Verdrag over de
Kerkelijke Archieven werd een Synodus
contracta gehouden (over den ligger van
Heenvliet).
REORGANISATIE-RAPPORT.
j de Algemeene Synode der Ned. Her
vormde Kerk is door de Commissie voor de
Reorganisatie haar Rapport ingediend.
Ditmaal mist ons blad de ruimte het Rap
port te publiceeren. In een volgend nummer
hopen we dat te kunnen doen.
Thans vestigen we enkel de aandacht er op.
dat de Reorganisatie-Commissie niet de Dori
sche Kerkenorde als le'draad genomen heeft,
maar uitgegaan is van sommige beginselen in
het ontwerp van 1809.
Ook zegt de Commissie, dat het haar geens
zins te doen is om leertucht mogelijk te maken
teneinde confe9sioneele tegenstellingen op dt
spits te drjjven. Zij is veeleer van meening,
dat dc Kerk. zoo zij duidelijk voor het cen
trale harer Belijdenis opkomt, in bijkomstige
dingen een groote mate van vrijheid kar.
laten, vooral wanneer leergeschillen langs
kerkelijken weg kunnen worden besproken en
wanneer het beroep op Gods Woord meer is
tn een phrase.
De Commissie meende bij de bewerking der
Reglementen te moeten uitgaan van „datgene,
wat in de wereldkerk aller eeuwen het centrale
is: de belijdenis van Jezus Christus, Gods
eeniggeboren Zoon, onzen Heer, omdat de Kerk,
als Kuriakè, by den Heer behoort, en Zijden
aam belijdt."
CALVINISTENBOND IN ZUID AFRIKA.
Naar aamleiidiiing vam de Calvinistische
Comferemtiie te Bloemfontein is daar-, naar
het „Hbl." meldit, begin Juli een Zuid-Afri-
kaansche Nationale Bond van Calvinisten
gesticht.
Na referaten van Prof. Dr. J. D. du Tolt
over „De historie van het Calvinisme in
Zuid-Afrika", Dr. S. H. Roussouw over „Af
wijkingen van het Calvinistisch spoor", en
Dr. N. J. van der Merwe over „Hervorming
Organisatie", werd inzonderheid op
grond van de organisatie-voorstellen, die in
het laatste referaat vervat waren, niet alge
meene stemmen tot de oprichting besloten.
De oprichtdngsverklaring luidt aldus:
„Onder 'n diep besef dat ons in ons volks-
lewe in menig opsi-g van die Galvinistiese
spoor af is, en biddende opsden tot God
Drieënig dat dit Hom mag behaag om ons
poging te heilig tot Sy eer en tot hand ha
wing van Sy geopenbaarde wil in staat en
maatskappy, besluit hierdde kongres tot die
opriigtiimg van 'n Calv-inistiese organisasia
en maak 'n beroep op alle Christene in alle
kerke, wat im hoofsaak die Calvinistiese wu-
roldbeskouing huldig, om tot die geledere
van liierdiie orgamisasie toe te tree.
1. Naam. Die naam van diie organiisasie
sal wees: Die Cliristeiik-Nasionale Bond van
Calvimdste in Suid-Afrika.
2. Die grondslag van die Bond zal wees
die Woord van God soos geïnterpreteer in
die Calvinistische woreldbeskouing in oor-
eenstemming met ons Christelik-nasionale
v-oQkstiradii'Csies.
3. Doed. Die Doel van hier-die Bond sal
wees oni die eise van die cm veranderlijke
beginsels van die Woord van God vir die
verskillende terreine van ons moderne
vol kale we toe te lig en te verwesemJdk en om
ook saam te werk op intennasionaal terrein
met angamisasies van gelyke grondslag".
Een bestuur van 22 leden word benoemd.
Over de oprichting van een eigen orgaan
..eie weekblad, dat later 'n christelike dag
blad kan word" werd uitvoerig gesproken.
De beteekenis van de oprichting van de-
zen Bond voor Zuid-Afrika is voornamelijk
deze, dat de Calvinisten Kerkelijk over drie
ërlei Gereformeerde Kerken verdeeld zijn
en het congres constat eerem moest, dat hier
voorloopig ook wel weinig aan te doen zou
zijn, maar dat deze Christelij.k-Noitkxn-ale
Bond van Calvinisten de leden dezer drie
Kerken nu samenvoegt dn cèn organisatie
en deze organisatie bovendien, ander dan
de Kerken, de actie op het gebied van
staats- en maatschappijleven mede -ter hand
hemen kan en wil.
Hier is dus voor Afrika iets nieuws en
iets belangrijks bereikt
EEN WEIGERING.
Haag werd de Duinoordkerk
de bevesiging van Ds. W.
Te Den
geweigerd
G. Reddingius, van Dokkum, als voorganger
der .plaatselijke afdeeling van de Vereeni-
ging van Vrijzinnig-Hervormden. Het
„Maandblad" dezer organisatie heeft die
weigering betiteld als de „Zondeval der
Duinoordkerk".
In het „Weekbl. voor Christendom en
Cultuur" wijst Prof. Dr. M. van Rhijn er
op, dat de Duinoordkerk te Den Haag niet
zoo iets is als het gebouw der Vrije Ge
meente te Amsterdam, waar Socrates, Hu-
genholtz, Prof. Lohman en Jezus tot ver
bazing van het nageslacht naast elkaar in
de kerkramen prijken. Die kerk is geen
publieke tribune en geen gebouw tot „Nut
van het Algemeen'". Het vraagt waaraan
de Haagsche Vrijzinnigen den moed ont-
leenen voor een speciaal vrijzinnig doel,
waarmee de Duinoordkerk absoluut niets
te maken heeft, die kerk op te eischen en
bij weigering van een „zondeval" te
spreken.
Dan meent de schrijver dat, als men de
eene richting iets toestaat, men een andere
dit niet kan weigeren, en, gezien de opvat
tingen welke bij vele Vrijzinnigen omtrent
de Christus-belijdenis heerschen, is dit on
mogelijk. Op religieus gebied, zoo zegt hij,
is de band in negen van de tien gevallen
doorgesneden. Organisatorisch moet het
tot een vorm van samenleving komen.
Maar de Duinoordkerk heeft met deze
kwestie niets te maken.
ZITPLAATSEN IN DE KERK.
Te Sappemeer heeft de Kerkeraad der
Gcref. Kerk, aldus de „N. Pr. Gron. Ct.",
besloten tot afschaffing van vaste plaatsen
in de kerk en tot invoering op 1 Januari 1930
\an het stelsel van een „vrye" kerk. In ver
band hiermede zal eerstdaags een beroep op
de gemeente worden gedaan tot \erhooging
van de kerkelijke bijdragen.
DIACONIE.
Te Leeuwarden hebben voor de Dia
conieën der onderscheiden Kerken de eollee
ten vorig jaar in totaal opgebracht f 77.724.26
en wel Ned. Herv. Gemeente f 14.590,98;
Evang. Luthersche Gemeente f 1,392,34;
Doopsgezinde Gmeente f 6,344,20; Chr. Ger.
Kerk f 2,405,32; Vrije Evangelische Gemeen-
te f 2,193,78; Geref. Kerk f 25,107,64; Roomsch
Kath. Kerk f 10,843,50; Ned. Israëlitische Ge
meente f 2,277,86; Leger des Heils f 1,044,62;
en vereeniging Armenzorg f 1.548.11.
De diaconie-collecten brachten in 1927 de
som van f 81.418,52 op en in 1926 de som
in f 77,479,06.
DE ORDE VAN DE STER
Wordt opgeheven.
Het persbureau Vaz-Dias meldt: Naar wij
irnemen, zal de Orde van de Ster worden
opgeheven. De reden tot deze opheffing zou
hierin gelegen zyn, dat de heer J. Krishna-
murti, het hoofd der Orde, van meening is,
dat, aangezien zyn leeringen voor de geheele
wereld bestemd zyn, de Orde als organisatie
eerder een belemmering zal zyn voor de ver
spreiding van zyn boodschap. Het publiek in
het algemeen beschouwt de gegeven leeringen
nog steeds als voor een kleine groep menschcn
bestemd, hetgeen onjuist geacht wordt. Ten
einde deze misvatting te doen verdwijnen, zal
het „Ster-lidmaatschap" opgeheven worden.
Vermoedelijk zal een zakelijke organisatie
van een kleine groep werkers blijven bestaan
voor de organisatie van lezingen, kampen, enz
Een officieele mededeeling zal hieromtrent
dezer dagen worden bekend gemaakt.
We mogen dankbaar zyn, dat blijkbaar de
menschheid nog bewaard bleef voor een gre
tig aanvaarden van de dwaasheid, die de Ster
orde aanbood.
Er zal in de komende jaren nog wel genoeg
„nieuws" op de geestelijke wereldmarkt ver
schijnen. maar alleen Gods Woord houdt
stand in eeuwigheid.
Schoolnieuws.
HOOGER ONDERWIJS.
Het Comité voor don Internationalen Eco-
nomischen Cursus te Rotterdam meldt:
Bovengenoemde cursus, welke vau 19 tot
31 Augustus zal worden gehouden in het ge"
bouw der Nederlandsche Handels-hooge-
school, zal worden bezocht door een giuot
aantal deelnemers uit de meeste landen
West-Europa en Amerika. Bekende per
sonen op wetenschappelijk en economisch
gebied zuilen lezingen houden over staat
kundige en economische onderwerpen, tcr-
•ijl dc namiddagen zullen worden besteed
aan hot maken van excursies in verband
met de gehouden leringen.
Het dool van dien cursus is, een zoo vol
ledig mogelijk beeld tegeven van ie econo
mische beteekenis van ons vaderland, zo
dat hij ook van belang geacht :nag worden
voor Nederlanders uit handels- en onder
wijskringen. Heit comité, dat de organisatie
de leringen op zich genoemen heeft,
twijfelt er dan ook niet aan, dat dc belang
stelling van laniclgenooten even groot zal
blijken te zijn als die uit het buitenland.
Belangstellenden kunaien zich voor liet ver
krijgen van nadere inlichtinen wenden tot
den secretaris Dr. H. Jansonius, te Wasse
naar.
EXAMENS.
UNIVERSITEIT.
STA ATSEX AMEN S-TOELATING
recht, 1 Aug. Na voortgezet examen zjjn
EXAMENS-NOTARIAAT.
laag. 1 Aug. Gesl. voor het le
EXAMENS FRANSCHE TAAL.
erifoort, 1 Aug. Akte M. O. A. Gesl.
nes: M. E. Collard te Heerlen; J. M. Eb-
'i. P. XL van Oppen te
Maastricht
EXAMENS HOOGDÜITSCHE TAAL.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
MR. T. J. NOYON t,
Te Soest is gister overleden Mr. T. J. Noyon,
oud-procureur-qencraal bij den Hoogen Raad
der Nederlanden. De ontslapene was ridder
Grootkruis in de orde van Oranje-Nassau en
commandeur in de 'orde van den Nederl.
Leeuw en een bekend strafrechtgeleerde.
de heer J. H. Hei
EXAMENS ENGELSCHE TAAL.
de dames Th. M. j
rtogenbosch, A. v .d. Berg en H. F.
Hoekstra, belden to "s-Gravenhage;
EXAMENS-BOEKHOUDEN.
Den Haag. 1 Aug. Akte M. O. Gesl. de hee-
ren: P. van Leeuwen en F. A. Peet. Rotter
dam; J. H. Rlgter, HaRrlem; D. G. Logeman,
Sappemeer; S. Kuyt, Zaandam, en A. F. H.
EXAMENS-NIJVERHEIDSONDERWTJS.
g. Akte Nf. Geë:
A. Mulder. Utree
Akte Mh. Geëx. 2. gesl. 1 cand.. n:
H. Bosch, Leeuwarden.
EXAMENS-LICHAMELIJKE OEFENING.
Utrecht, 1 /|ig. Akte M. O. Gesl. de hee-
ren J. H. Nleuwenhuis te Veenwouden, C. B. J.
Balder te Groningen. A. F. Klazema. J. P. F.
Mulder en B. A. de Lange, allen te 's Graven-
hage, en G. H. Muns te Delft. Afgew. 2 cand.
Geslaagd de dai
Oosterhout.
M. H. A.
Geslaagd de heer H. J. A
en de dames W. M Muld
I. Dekker en M. A. E. Cas
m. Geslaagd de heeren: W. Meilink.
Wols,
5n J. XVar-
Marssum.
ïej. XV. F Knlerl
t. Geslaagd de
GeëxS|e cand..
S. H. Verhol
E. v. d. Hoe
afgew. 2. Geslaagd
'.alk; H. R. L. Bor-
•d, Balkbrug; L. A. Hagen. Oldebroek; J. XV.
Tap. Hasselt; A. H. XVoe
Smit. Hengelo (O.)
Zwolle; J. E. H.
h t. 1 Aug. Geëx.
XV. T. Arrlas. L
broek. Rotterdai
C. 1
Groi
g; P. Goi
n; w. J. Al. Hagenaars. J. Le
nke; J. Lub en J. Ploeg. Amst
zen. Ntlmcgen; J. Dronkers. H
ïr. Heerde; J. XV. van Oostrum.
Temmen. Groningen; S. Veens
A. M. Pozzi. Utre
A. v. d. M(
den; I. Disselsma.
Dokkum; P. M. J.
Schmltz, Hengelo.
rdam; T. X'. C. Sctaai
eu warden; R. F.
d. Pluim. Gil ze e
Radio Nieuxvs.
VrUdag 2 Augustus.
HUIZEN (1875 M.) 1010.15 Morgenwijding.
12.151.45 Concert door het AVRO-Kwlntet.
45—2.45 Concert. 2.45—4 Gramofoun. 4—5 Con-
ert. 5.30—7 Concert. 7—7.45 Vioolrecital. 8.01
J8.15 Gramofoon. 8.15 Kushaus Schevenlngeu.
Liederen te zingen door
Jac. Ph. Caro. Na afloop van het concert; pens*
ber. Daarna Muziek. 12 Sluiting.
HILVERSUM (238 M. Na zca uur 1070 M)
—11.30 NCRV. Z ekendienst. 11.30—12 KRO.
Godsdienstig halfuurtje. 12.151.15 Concert. 1 15
—2 KRO. Gramofoon. 4—5.15 NCRV. Concert.
156 NCRV. Oranje-programma. C—7 NCltX'.
ïrlllonbespellng Kon. Paleis te Amsterdum. 7
7.25 KRO. Causerie over: Kamerplanten. 7.35
VPRO. Persber. 7.40 VPRO. Causerie over: As-
8.15 VPRO. Concert. 8.50 VPRO. Causerie
r; Van Bombay naar Gewaller. 9.30 VPRO.
■volg Concert. 10 VPRO. Voorlezen door Ina
Boudler—Bakker. 10.20 VPRO. Vervolg concert.
DAVENTRY (1554 M.) 10.35 Morgenwijding.
1.50 NIeuwaber. 11.20 Gramofoon. 12.20 Concert
1.5 i Orgelconcert. 1.202.20 Gramofoon. 4.05
De Padvinders World Jamboree. Toespraken a0or
Sir Robert Baden-
Powell. 4.25 Plarto-recital. 4.35 Orkest. 5.35 Kin-
•tje. 6.20 Lezing. 6.36 Nieuwsber. 6.50
Intermezzo. 7.05 Liederen-voordracht. 7.20
Lezing. 7.35 Muzik. Intermezzo. 7.50 Vaudeville
9.20 Nieuwsber. 9.35 Actueele causerie. 9.50
11.05 Verrassing. 11.20
Muziek. 12.2012.35 BeeJduitzenaing.
PARIJS „Radio-Pari»
ion. 12.60 Gramofoon
06 Orkest 6.65 Gramofoon. 8.55 C
LANGENBERG (473 M.) 7.20—7.60 Gramofoc
7.60—8.00 Orkest 10.35—12.10 Gramofoon. 12,
Gramofoon. 1.25—2.50 Orkest 6.556.20 Gram
on. 6.20—6.55 Ultzc
tn de Dultsche zwe
oenschap 8.20 Drama. Daarna Nieuwsber. en tot
1.20 Muziek.
ZEESEN (1685 M.) 6.1010.50 Berichten en
zingen. 12.201.15 Gramofoon. 1.155.20 Be-
- 6.206.20
..zingen. 8.20 l
Langenberg Dra
HAMBURG (421 M.) 6.15 Concert 8.20 Concert.
9.20 Orkest 11.05 Orkest
BRUSSEL (5t M.) 5.20 Orkest. 6.20 Concert.
55 Gramofoon. 8.35 Coi-cert 9.25 Vervolg van
8.35.
12.152 Concert 22.30 FUmpri
Tak. 2.30—3.30 Muziek. 3.304.30 Kurhaus Sche-
venlngen. 65.30 Gramofoon. 6.306 Boeken-
h&lfuurtje door Dr. P. H. Rltter. 6.017.45 Con
cert 8 VARA. Tooneeluitz. 9.30 VARA Zang. 10
VARA. Orkest. 10-20 VARA Concert 10.45 VARA
Liedjes uit het leven. 11.15 Gramofoon.
HILVERSUM (298 M. Na 6 uur 1070 M. UltsL
KRO-Uitz.) 11.3012 Godsdienstig halfuurtje.
i het kam-
12 Zang en pi;
DAVENTRY
10.50 Nleuwsbe
6.05 Oi
2—3.15
-6 Jour-
:ht 6—7.30 Concert. 7.308
wat is een film? 8—11 Concert
lenzangvereen. 9.30 Persber. 11
no (Voordrachten).
(1554 M.) 10.36 Morgenwijding.
1.20—2.20 Orkest. 3.50 Concert
t. 6.35 Kinderuurtje. 6.20 Muzik.
Intermezzo. 6.35 Nieuwsber. 6.50 Muzik Intcr-
7.05 Liederen-voordracht 7.20 Muzikale
7.35 Sportpraatje. 7.50 Concert 9.20
Der. 9.35 Lezing. 9.50 Militaire muziek
korpsen. 10.20 Nieuwsber. 10.26 Muziek. 11.30—
12.10 Muziek.
Zondag 4 Angustua.
HILVERSUM (398 M- na 6 uur 1071 M.)
8 30—9.30 KRO. Morgenwijding. 9 50 NCRV.
Kerkdienst vanuit de Geref. Kerk uit Utrecht
5.50 NCRV. Kerkdienst vanuit de Ned. Herv.
Kerk to Rijssen.
HUIZEN (1875 M.) 6.15 VPRO. Wöding-niur In
de Zendingskapel te Amsterdam. Spreker: On
derwerp: Geloof, Hoop en Liefde.
LANGENBERG (473 M.) 7.20 Gramofoon. 7.50
Gramofoc
7.508 50 Orkest. 10.3512.
2.30 Gramofoc
5.05 Uitzending uit
wedstrijden om het
1.25—2.50 Orkc;
4.20—
MALEISCH PER RADIO.
Bij voldoende deelneming hoopt de Ned.
Chr. Radio-Vereen, in den komenden winter
een radio-cursus te organisceren tot het lee-
ren van Maleisch. De bedoeling is om do
leerlingen-luisteraars het practisch gebruik
der taal te loeren, zoodat ze na het volgen
van den cursus van 26 halfuren in staat ziju
een gesprek te voeren in de Maleischc taal.
Deze cursus zal vooral beteekenis hebben
voor hen, die voornemens zijn vroeger of la
ter naar Indië te vertrekken of die relaties
hebben in onze Oost De lessen zullen ge
geven worden door een bevoegden Javaan-
schen lecraar. Belangstellenden kunnen zich
voorloopig zonder eenige verbinding opge
ven bij de N. C R. V., Postbus 5, Hilversum,
INGEZONDEN MEDEDEELING.
Haarlem; L. C. Valei
C. M. J. Tesselaar. Santpoort
srwilk; Ph. L. Ph. de Korte. An
w. 3 cand.
I a m. Geslnagd do dames J. 1
C. Vis, XVaddinxveen; L. v. d. Weide. Zwam-
erdam; Th. Huisman. Bleiswtlk; J. Hunter.
-Gravenhage en P. J. Jongbloed. Vlaardingen.
Uw instrumenl^iar^^^^^^
MMf of scherp? Misschien ligt dit
11 aan de intonatie. Is wellicht J
IIV de speelaard te zwaar? Wij®
onderzoeken
BENDE® h«
AMSTERDAM - ROTTERDAM ARNHI
IGRID UNDSET'S KRISTIN
LAVRANSDOCHTER
door Dr. J. H. GUNNING J.II.zn.
Slot
igrid Undset is x-an Luthersch Roomsch
Wden en heeft hare Kerk innig lief ge-
gen. Uit het R.-K. weekblad „De Ba-
li" verneem ik, dat zij in de Meimaand
dit jaar eenige dagen in Limburg heeft
rtoefd en ook in Den Briel de Gorkum-
e martelaren is gaan vereeren, van wei-
jen Noor is geweest en wiens voor
aak zij wenschte in te roepen, ora de be
ring van haar moeder te verkrijgen. Zij
li 1923 op 41-jarigen leeftijd tot de Moe-
terk overgegaan, bidt eiken dag in het
ijn het Office van Maria en ontvangt de
Qmunie zoo vaak ze maar kan! Zij is een
eerde, breed-aangelegdc vrouw en ver-
ït tot dusver nergens dien opdringcrigcn
eenzijdigen bekeerings-ijver, dien bekeer-
ten tot de R.-K. Kerk wel eens aan den
leggen.
hmxvenshaar oeuvre is propaganda
loeg! Die haar boek prijst en bewondert,
als hij eerlijk is moeten bekennen
het geheel en al in Roomschen geest
chreven en met Roomschc beschouwingen
Ircnkt is en daaraan grootendeels zijn be-
kenis dankt. De strijd tusschcn de nei-
g-tot-het kwade cn den wil-tot-het goede
ïoheel Roomsch gedacht. Het is de Room-
leer van zonde en genade, die in tal
hare scboone dialogen verkondigd
rdt, en die liefde Gods, die (als ik het
>men mag) om de ziel van den
nsch werf t, past gohccl in do sfeer der
ffiische vrijheid. Bij den geloovigcn Pro-
lant staat de o n xv e d e r s t a n d e 1 ij k -
id der genade meer ep den voorgrond,
Sigrid Undset lezen wij telkens van de
1 u'l d i g-w achtende, helpen cl e,
dewerkende kracht van Christus,
i Het derde .deel stond in ons nummer,
i gister, A
die ook in de onwaardigste priesters bij
worstelende zondaren aanklopt, 't Verbaast
mij niets te lezen dat Sigrid een trouwe
communicante is. Zoolang het offer van Gol
gotha, naar het Roomsche dogma, in den
Christus Eucharisticus herhaald wordt, is er
kans op behoudenis en op x'rede voor den
armen pelgrim hier beneden. Die blijde ze
kerheid komt u uit al de verwarring en
al dc ellende, die dit geweldige epos laat
meevoelen, den lezer tegemoet, en daarin
ligt het verleidelijke, het betooverende, het
gevaarlijke van dit boek voor velen. Het
zal de sympathie voor de Roomsche Kerk,
die ontegenzeggelijk een der teekenen on-
zes tijds is, bij velen versterken.
Wij kunnen ons de blijdschap der Room
schen over de aanwinst dezer „groote be
keerlinge" uitnemend verklaren.
Wij, Protestanten, zouden het ook wel aan
genaam vinden te vernemen dat bijv. Kar
dinaal Gasparri van plan xvas Gereformeerd
te worden en aan de V.U. zou komen stu-
deeren.
Dit boek is een eerlijk boek, uit op
rechte blijdschap geboren, omdat de schrijf
ster hartelijk verzekerd is uit de dwaling
tot de waarheid te zijn gekomen, en den weg
tot zielevretfe in de Kerk-ook-van-haar-Noor
sche-Vadercn gevonden te hebben. Een groote
liefde voor de Maagd Maria cn een lioogc
waardeering van het gebed, spreken telkens
niet alleen uit den mond der personen,
die in dit werk getcekend worden, maar
ook uit het hart van Sigrid Undset zelve,
die eene van die vele geruchtmakende ver-
overigen is, die de Roomsche Kerk in deze
dagen in alle landen, zelfs in zulke door-cn-
door-Protestnntsche landen als Noorwegen
en Denemarken, weet te boeken.
De onbevredigdheid van vele Protestanten,
die voor hun Kerk zoo bitter weinig meer
gevoelen, de eindelooze twisten der woord
voerders, dc hulpeloosheid en onkunde der
leeken en tal van andere factoren nv-cr,
werken samen om velen naar de schaaps
kooi van Petrus te leiden, ook van hen, die
toch zuiverder licht gekend hebben of kon
den kennen. Het is mij onmogelijk in
de Roomsche Kerk, wier goede en sehoone
zijde ik volmondig erken, een zuiverder
openbaring van ons Christelijk geloof te
zien dan in de helaas zoo jammerlijk ver
scheurde Protestantsche Kerken. Maar in
dien zij zoor p.nderen .een helpster op
den levcnsxveg, een kracht ten goede is, dan
kan ik mij daarin verblijden, zij het ook
met een hart, dat vragen blijft: waar
om. waarom kan het niet op Schriftuurlijker
wijze?
Mijn indrukken temidden X'an herderlij
ken arbeid*) aan velen en in een onrustige
omgeving op schrift gebracht over „Kris
tin Lavransdochter" besluitende, zeg ik: dit
is oen der geweldigste boeken, die ik in mijn
leven gelezen heb.
Dc schilder Svarstadt, dc echtgenoot van
Sigrid Undset, getuigde eens het volgende
van zijn vrouw:
„Met wijd geopende oogen en den vollen
mond bitter en pijnlijk gesloten, staart zij
in de w ereld, wier veelzijdigheid en verschrik
kelijkheid zij tfgen haar wil inzien moet".
Men kan de grondgedachte van haar kunst,
de demonische beleving der werkelijkheid,
moeilijk scherper formuleercn. Zij xveet het
ruige, primitieve, soms half-barbaarsche der
oud-Skandinavische saga-ziel te versmelten
met de teerste gevoelens van den modernen
mensch onzer dagen. En zij geeft op hare
wijze, wellicht te indrukwekkender'omdat
zij niet uit den mond van oen beroeps-
vermaner k.-;°t. een onvergelijkelijke toelich
ting op 't Schriftwoord: „Dwaalt niet, God
laat zich niet bespotten, want zoo wat de
mcnsch zaait, dat zal hij ook maaien. Die
in zijn vleesch zaait, zal uil nel vleesch ver
derfenis meaien".
Ik heb bezwaren vaa allerlei aard, en ik
heb die hier <fk eerlijk uitgesproken, maar
ik heb toch het gevoel niet een nobel ge
dicht, boienal met een nobele schrijfster te
hebben kennis gemaakt.
Zij gaf ons zulk een eminent-m enscht-
1 ij k boek en doet ons tevens zoo duidelijk
verstaan dat menschclijkc kracht ontoe
reikend is om het raadselachtige leven te
verklaren. Hoe groot is toch dc tragiek
van het leven! Die eeuwige tegenstelling,
die neiging der geslachten, de disharmonie
tusschcn den wil en het karakter van ouders
en kinderen met hoeveel liefde be
schouwt Undset al dat onvermijdelijke lij
den! Wij zien een imposant, en toch in zijn
verschillende factoren weer zoo eenvoudig
brok leven aan ons voorbijgegaan, en
wij staren, soms ademloos van spanning, op
de onverklaarbare macht, die in een men-
Ik ben hier Kurpfairer.
schenleven alles beheerscht en aan zich on
derwerpt.
Wij. twintigste-eeuwers, verstaan deze
oude Middeleeuwers volkomen, omdat per
slot van rekening het menschenhart in alle
eeuwen hetzelfde is. Ons hart is onrustig
in ons totdat het rust vindt in God.
Dit is de gouden achtergrond, als
ik het zoo noemen mag, die aan al deze
bonte tafercelen een hoogere wijding geeft,
en wie daar een oog voor heeft ontvangen,
zal der schrijfster hartelijk dankbaar wezen.
Die gouden achtergrond is niet Kristin of
Erlend, ook niet Lavrans of broeder Edvin,
maar de ziel des mcnschen, die God ont
vluchten wil cn Hem tóch zoekt, die
de aardsche, zinnelijke liefde begeert, en na
jaagt, ja die vaak op waarlijk heiden-
sche wijze het passieleven geniet, maar
die toch van God niet los-komt, uit haar
heidensche dwalingen door boete en lijden
bevrijd wordt en tenslotte door God gevon
den wordt.
Liefde en schuld, de geweldige zuiging
des vleesches en der demonische machten,
alle passicn, die een arm, zondig menschen
hart verwarren kunnen, ge vindt ze in dit
boek met meesterhand geteekend. Het is
alles echt Zij heeft alle oer-instinkten van
den mensch in haar eigen hart door-lecfd,
door-voeld. door-leden. Zij kent de machten,
de vreeselijke machten van bloedsmenging
en erfelijkheid. Zij ziet de zonden der ouders
herleven en gestraft worden in de zonden
van haar eigen kinderen. Maar zij ziet óók
de uitgebreide armen des Var'crs. Reeds in
het eerste deel wordt dit prachtig gesym
boliseerd door de schrik- en angstaanja
gende verschijning van de Elfenvrouw, die
de kleine Kristin van ontzetting vervult,
maar haar juist daardoor in de koesteren
de armen van haar edelen vader Lavrans
drijft
Welk een tragiek in het leven van
de heldin van dit boek! Hoe miskent en
mishandelt deze Kristin haar eigen, groot
sten schat, het kleinood barer liefde! Voor
waar zij is geen Beatrice, zooals wij haar
in de Divina Commedia met oogen aansta
ren, die zóóveel lichtglans bijkans niet ver
dragen kunnen. Zoodra de gloed der zin
nelijkheid bij haar opkomt, liegt en be
driegt zij als zij niet anders kan, en holt zij
op den gevaarlijksten aller wegen voort, en
toch is zij zooknobel en hoog van karakter,
en wordt haar lijdejisweg zoo echt men-
6-helijk beschreven, dat zij vergeving ont
vangt nog x'óór zij die vraagt cn begrepen
wordt nog voor zij zichzelve verstaat. Wie
voelt niet in dezen edelsten aller vaders, in
dien grootsch-aangelegden Lavrans, een af
spiegeling van Gods Vaderhart?
En tochwelk een aangrijpende ge
stalte is ook h ij, die nobele, diepaandoenlijke
Lavrans!
Haast nog zelf een kind, wordt hij aan
een onbeminde vrouw uitgehuwelijkt, die
hij levenslang trouw blijft. Zes kinderen
worden hem geboren, van welke er vier
sterven, één ongelukkig verminkt en 'mis
maakt wordt, zoodat hem slechts die ééne,
die alles belovende, sehoone, blonde
Kristin overblijfthet kind, dat hem,
naar hij hoopt, troosten zal over het ver
driet van zijn levenen dan moet hij
haar aan een man ten huwelijk geven, van
kanen dan moet hij op den brui
loftsdag van zijn lieveling hooren, dat zij
haar bruidskrans onwaardig is, ja dat ook
zijn eigen vrouw destijds, even onrein als
zijn dochter, z ij n huwelijk geschandvlekt
heeft!
Welk een tragiek in het leven van Kris
tin en Erlend!
Haar liefde is woest, onrein en verkeerd
evenals de zijne.
En toch zijn die tw.ee voor elkander ge
schapen, en zij b 1 ij f t, ook nadat zij hem
zeven zonen geschonken en al haar be
koorlijke schoonheid verloren heeft, tóch
voor hem de schoonste aller vrouwen, naar
wien hij weet dat hij den edelen Simon,
dien zij verlaten heeft, nimmer vervangen
wie hij, ondanks al zijn zonden en ruw
heden, weer altijd verlangt En zij ont
vangt in die ontzettende uren van haar
eerste moederschap den bloeddoop van
haar martelaarschap, dat zij helaas noodig
zal hebben voorwaar óók een „lange
weg!" om tot innerlijke rijpheid te ko
men.
Maar Kristin heeft nooit geleerd waar-
te vergeven, en dit is de distelplant,
die den akker haars harten verwoest heeft
Zou zij zelfs binnen de muren van het
klooster vrede hebben gevonden?
En ErlendI Met al zijn edele gaven mist
hij de zelfzucht en de opoffering voor een
groot levensideaal. Voor hem is de huise
lijke haard, het lev«n op zijn hoeve, voor
iijn gewonen plicht, veel te eentonig cn te
onbeduidend. Hij doolt haast altijd rond.
Hij heeft zijn vaderland lief, maar toch nog
méér zijn avontuurlijken lust Hij heeft
geen oog voor de grenzelooze offers, die
zijn vrouw in liefde brengt en zoo worden
zijn geweldige krachten evenals de har®
toch eigenlijk tevergeefs opgeteerd. Zij, niet
minder rijk aan gaven als hij, kan ze niet
gebruiken, daar zij gebonden is door haar
schuldig verleden.
En toch. hoeveel nobels en groots is er
in die vrouwI Altijd klinkt er weer in dof«
fen bastoon of in een nauw-hoorbaar sor
dino het bewustzijn harer eigen zonde in
de ziel, en altijd worstelt zij dóór, altijd
weer zet zij met bloedend harte haar lij
densweg voort Neen, zij krijgt niet als in
onze christelijke romannetjes, als loon voor
haar bekeering een vromen dominéé en
schattige kindertjes cn straks een stichte
lijk sterfbed plus bloemen en aandoenlijk®
speeches bij haar graf zij krijgt een v i a
dolorosa, een via crucis tot het ein
de toe.
Haar man sterft een vreeselijkcn dood,
haar kinderen ontvallen haar, het een na
het ander; geen leed; geen laster blijft haar
bespaard. Volkomen eenzaam gaat zij daar
henen over doornen en steenen, geteisterd
door zonnegloed en winterkoude. Maar gij
gevoelt het, al wordt het heelemaal niet
bepleit of bepreekt: de Goddelijke Barm
hartigheid ontfermt zich over dit hart en
dat arme hart komt tenslotte in de aanbid
ding van Jezus' liefde tot rust.
Eindelijk is er vrede gekomen. Rustig en
gelijkmatig komen de golven aan op het
strand. De blik is \'ast gericht op het be
tere land, dat niet verre meer is. Een ge
voel van bevrediging, dat veel gelijkt op
een dankgebed, maakt zich van den lezer
meester als hij de laatste bladzijde om
slaat. De eeuwige Gerechtigheid en Goed*
heid heeft het welgemaakt
De slot-indruk van dit boek. bij m ij ge-
«ekt (een onder zal het zeker wel weep
anders aanvoelen) is deze:
Onze Vader, die in de hemelen zijt. ver-
geef ons onze schulden, gelijk ook wij ver.
geven onzen schuldenaren!
